In het Concertgebouw hebben deze ochtend 43 Amsterdammers een koninklijke onderscheiding overhandigd gekregen door burgemeester Femke Halsema. De lintjes werden gegeven aan mensen die iets bijzonders hebben gedaan voor de samenleving en stad, ter gelegenheid van de verjaardag van de koning. 

Ieder jaar vindt de zogenaamde lintjesregen een dag voor Koningsdag plaats. Vandaag ontvingen 4 Weespers en 39 Amsterdammers uit Noord (5), Centrum (11), West (7), Nieuw-West (5), Oost (3), Zuidoost (4) en Zuid (4) een onderscheiding. 

Onderscheiding

Een van de personen die vandaag een lintje in ontvangst mocht nemen is Chanan Hertzberger, voorzitter van het Centraal Joods Overleg (CJO). Hij wordt gezien als een belangrijke pijler voor de joodse gemeenschap en in het bijzonder in de stad. Zo zet hij zich al 40 jaar in voor Nederlands Joodse organisaties en gemeenschap. Sinds 2022 is hij voorzitter van CJO. 

Ook Vlaams-Nederlands dj-producer Eddy de Clercq ontving een onderscheiding van Halsema. Binnen de Nederlandse dansmuziek en nachtcultuur wordt hij beschouwd als een van de pioniers. Hij stond aan de basis van veel evenementen en muzikale ontwikkelingen. Denk aan discotheater De Brakke Grond, Paradisofeesten de Pep Club en discotheek Club Roxy. Ook zette hij zich in voor de acceptatie van de LGBTQIA+ gemeenschap. 

Rechtbankverslaggever en (juridisch) journalist Saskia Belleman werd ook in het zonnetje gezet.  Zo laat de gemeente weten dat 'ze het vak van rechtbankjournalist heeft vormgegeven en wordt gezien als voorvrouw van het officieuze gilde van rechtbankverslaggevers'. Daarnaast zet de Amsterdamse zich in om femicide op de kaart te zetten. 

Ondersteunend 

Oprichter en voorzitter van de stichting Hoop voor Morgen, Regina Macnack-Amstelveen werd ook onderscheiden deze ochtend. Waar zij begon met het uitdelen van voedsel aan daklozen en vluchtelingen op straat, volgde de stichting met een professionele voedselbank in Zuidoost in 1991. Gemiddeld helpt de stichting 1500 gezinnen er week aan een pakket. Dagelijks stuurt Macnack-Amstelveen 70 vrijwilligers aan. 

Jarenlang zet Abdelhamid Idrissi zich in voor kwetsbare jongeren en Amsterdammers in de stad. Daarvoor kreeg hij vandaag een officiële erkenning, in 2018 was hij al Amsterdammer van het jaar. In 2010 richtte hij stichting Studiezalen op, waarmee scholieren in kwetsbare wijken in de stad en Zaandam ondersteuning krijgen bij schoolwerk, lifecoaching en talentontwikkeling. In 2023 richtte hij vanuit deze stichting ook Fris Supermarkt op, een gratis supermarkt waar financieel kwetsbare gezinnen hun boodschappen konden doen. In 2020 richtte tijdens de coronacrisis nog een stichting op, genaamd Boeren voor Buren om gezonde voeding in West betaalbaar te maken. 

In het Concertgebouw hebben deze ochtend 43 Amsterdammers een koninklijke onderscheiding overhandigd gekregen door burgemeester Femke Halsema. De lintjes werden gegeven aan mensen die iets bijzonders hebben gedaan voor de samenleving en stad, ter gelegenheid van de verjaardag van de koning. 

Ieder jaar vindt de zogenaamde lintjesregen een dag voor Koningsdag plaats. Vandaag ontvingen 4 Weespers en 39 Amsterdammers uit Noord (5), Centrum (11), West (7), Nieuw-West (5), Oost (3), Zuidoost (4) en Zuid (4) een onderscheiding. 

Onderscheiding

Een van de personen die vandaag een lintje in ontvangst mocht nemen is Chanan Hertzberger, voorzitter van het Centraal Joods Overleg (CJO). Hij wordt gezien als een belangrijke pijler voor de joodse gemeenschap en in het bijzonder in de stad. Zo zet hij zich al 40 jaar in voor Nederlands Joodse organisaties en gemeenschap. Sinds 2022 is hij voorzitter van CJO. 

Ook Vlaams-Nederlands dj-producer Eddy de Clercq ontving een onderscheiding van Halsema. Binnen de Nederlandse dansmuziek en nachtcultuur wordt hij beschouwd als een van de pioniers. Hij stond aan de basis van veel evenementen en muzikale ontwikkelingen. Denk aan discotheater De Brakke Grond, Paradisofeesten de Pep Club en discotheek Club Roxy. Ook zette hij zich in voor de acceptatie van de LGBTQIA+ gemeenschap. 

Rechtbankverslaggever en (juridisch) journalist Saskia Belleman werd ook in het zonnetje gezet.  Zo laat de gemeente weten dat 'ze het vak van rechtbankjournalist heeft vormgegeven en wordt gezien als voorvrouw van het officieuze gilde van rechtbankverslaggevers'. Daarnaast zet de Amsterdamse zich in om femicide op de kaart te zetten. 

Ondersteunend 

Oprichter en voorzitter van de stichting Hoop voor Morgen, Regina Macnack-Amstelveen werd ook onderscheiden deze ochtend. Waar zij begon met het uitdelen van voedsel aan daklozen en vluchtelingen op straat, volgde de stichting met een professionele voedselbank in Zuidoost in 1991. Gemiddeld helpt de stichting 1500 gezinnen er week aan een pakket. Dagelijks stuurt Macnack-Amstelveen 70 vrijwilligers aan. 

Jarenlang zet Abdelhamid Idrissi zich in voor kwetsbare jongeren en Amsterdammers in de stad. Daarvoor kreeg hij vandaag een officiële erkenning, in 2018 was hij al Amsterdammer van het jaar. In 2010 richtte hij stichting Studiezalen op, waarmee scholieren in kwetsbare wijken in de stad en Zaandam ondersteuning krijgen bij schoolwerk, lifecoaching en talentontwikkeling. In 2023 richtte hij vanuit deze stichting ook Fris Supermarkt op, een gratis supermarkt waar financieel kwetsbare gezinnen hun boodschappen konden doen. In 2020 richtte tijdens de coronacrisis nog een stichting op, genaamd Boeren voor Buren om gezonde voeding in West betaalbaar te maken. 

De droom van de Enkhuizense Ramona van Ark is bijna realiteit geworden. Het bouwen van een eigen internationale school in Sri Lanka, het geboorteland van de geadopteerde vrouw. Een project dat toch bewerkelijker blijkt zij eerder dacht. Ze vertelt erover op basisschool de Tweemaster in Enkhuizen. 

Op basisschool de Tweemaster geeft Ramona tekst en uitleg aan groep 3 en 4, de klas van haar zoon, over haar Stichting Kalyani. Waar ze in 2011 mee begon en in de afgelopen 14 jaar talloze projecten in Sri Lanka ondersteunde. Een eiland in de Indische Oceaan, net onder India.  

In februari was ze er nog met haar gezin. Onder meer om projecten te bezoeken. Zo kreeg een volleybalteam de nodige spullen. Maar ook gingen ze naar de school waaraan gewerkt wordt. Een droom die ontstond, toen de coronapandemie al haar werk daar stillegde. 

Bouw van school lastiger dan gedacht

Een internationale school waar Engels en computerlessen gegeven kan worden. "Ik had een tekening gemaakt hoe ik het voor me zag. Dat is uiteindelijk uitgewerkt en bleek 29.000 euro te kosten. En dat geld hadden we beschikbaar."

Het doel was om een school te creëren, zoals die er normaal niet is. "Het lesprogramma dat ze krijgen is niet zo goed als wij in Nederland hebben. En ook de leraren zijn niet genoeg geschoold om dat lesprogramma uit te voeren", zegt de initiatiefneemster. "Dus wij geven die docenten ook een opleiding."

Maar zo makkelijk als het leek, verliep het project niet. "De prijs van de lokale munt ging omhoog, en daardoor werd alles veel duurder", legt Ramona uit. Bijna valt haar droom in 2023 in duigen. Maar door allerlei inzamelingsacties kunnen ze daarna toch verder met de bouw.

"De school is nu gebouwd, het is toch gelukt", vertelt ze blij. Maar dat betekent nog niet dat alles klaar is. Schoolmeubels voor kinderen blijken niet te krijgen in Sri Lanka. "Uiteindelijk kon ik via via IKEA-meubels met korting kopen. Die zorgt er ook voor dat ze worden verscheept. Wij moeten alleen de kosten voor het invoeren betalen."

15.000 euro voor tuin, lesprogramma's en leraren

Alleen is daardoor het budget voor nu weer op. Reden genoeg voor Ramona om haar stichting weer onder de aandacht te brengen bij de mensen. "We moeten de tuin nog afbouwen. Daar komt een speeltuin, een groentetuin en een keuken. En verder moeten we lesprogramma's opzetten en leraren aantrekken."

Al met al toch weer een kostenpost van zo'n 15.000 euro. Maar Ramona is ervan overtuigd dat het gaat lukken. "We hebben tegen elkaar gezegd dat de school in augustus open moet. Klaar, dat moet gewoon."

Kinderen onder indruk van stichting

De kinderen van De Tweemaster zijn onder indruk. "Ik vind het best wel knap dat ze een school maakt en dat ze een goed doel heeft", zegt Julia. Klasgenootje Sara beaamt dat: "Ik vind het superaardig. En Thijs hielp eerder al eens met collecteren. "Het lukte ze anders niet om heel Enkhuizen te doen. Ik heb toen best veel geld opgehaald."

De maat is vol voor Uithoorn. Door een handhavingsverzoek in te dienen bij de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) en de minister van Infrastructuur en Waterstaat (I&W), wil de gemeente het Rijk onder druk zetten de vliegoverlast in het dorp nu écht aan te pakken. Zónder fluwelen handschoenen.

De gemeenteraad moet nog stemmen over het handhavingsverzoek. Dat gebeurt vanavond, maar dat lijkt een formaliteit. Tijdens de laatste commissievergadering Wonen & Werken bleken de partijen het al met elkaar eens: het Rijk moet verder onder druk worden gezet om de overlast in Uithoorn te verminderen. 

Ook het college heeft zich achter het initiatief van de werkgroep Schiphol geschaard. "We hebben het min of meer in gezamenlijkheid opgesteld", legde wethouder Ferry Hoekstra tijdens de vergadering op 9 april uit. "De overschrijding is zo structureel van aard, dat het tijd wordt om het handhavingstraject in te gaan zetten." 

De geluidsoverlast neemt toe, merkt ook raadslid Leonie de Boer-Bezuijen, die namens Gemeentebelangen Uithoorn in de werkgroep zit. "Er zijn dagen waarop vliegtuigoverlast een film in huis of middag in de tuin verstoort, en gezien de onevenredige groei op de Aalsmeerbaan nemen deze momenten toe." 

De Boer-Bezuijen benadrukt dat zij en de werkgroep niet tegen Schiphol zijn. "We dragen de lasten, maar hebben ook de lusten." Wel vinden ze dat Uithoorn sinds 2008 - het jaar waarin het laatste Luchthavenverkeersbesluit in werking trad - onevenredig gedupeerd wordt door de groei van Schiphol.

Nooit wettelijk vastgelegd

Hoewel er al in 2013 nieuwe normen werden opgesteld, zijn die nooit wettelijk vastgelegd. En dus gelden de normen uit het Luchthavenverkeersbesluit van 2008 nog. Meten doet Schiphol door te berekenen aan hoeveel geluid zestig zogeheten handhavingspunten rond het vliegveld worden blootgesteld.

Bij handhavingspunt 25 in Uithoorn werd de norm de afgelopen jaren - met uitzondering van de coronajaren - steeds overschreden. Afgelopen jaar zelfs met 22 procent, bleek vorige maand. "Om moedeloos van te worden", zei Mirella Visser van de bewonersorganisatie PUSH. "En weer mag er niet worden gehandhaafd." 

Dat zit zo: de Inspectie Leefomgeving & Transport krijgt sinds 2015 de opdracht om niet te handhaven, als er gevlogen wordt volgens het 'strikt preferentieel baangebruik'. De Kaagbaan en de Polderbaan zijn volgens de regels van het NNHS primaire banen, de Aalsmeerbaan een secundaire. 

Gebruik van primaire banen heeft de voorkeur, omdat bij gebruik van die banen relatief minder mensen overlast ervaren, is de gedachte. Toch blijft de wind de dominante factor voor het baangebruik. Omdat vliegtuigen tegen de wind in moeten opstijgen en landen, is de keuze beperkt.  

Wind of niet, Uithoorn benadrukt dat het aantal starts vanaf de Aalsmeerbaan sinds 2008 met 69 procent is toegenomen naar 64.472 vorig jaar, terwijl het totaalaantal vliegbewegingen op Schiphol in dezelfde periode met 'slechts' 5 procent is gegroeid. 

Van 'snel' al lang geen sprake meer

Volgens het ministerie is het 'anticiperend handhaven' te verantwoorden omdat de nieuwe normen toch snel wettelijk worden vastgelegd. Maar van 'snel' is al lang geen sprake meer, vindt de Uithoornse politiek.

"Inmiddels zijn er weer een aantal jaren verstreken en er is nog steeds dus geen nieuwe wet", aldus de werkgroep Schiphol in een toelichting op het voorstel. "Het is maar de vraag of een bestuursrechter het argument van ‘anticiperend handhaven’ nu nog acceptabel vindt." 

Dat minister Madlener van I&W het maximumaantal vluchten wil terugbrengen naar maximaal 478.000 biedt geen soelaas, vreest de werkgroep.

Als er niets gebeurt, zal de overlast zelfs erger worden, voorspelt De Boer-Bezuijen. Vooral omdat er afgelopen jaar 473.814 vluchten zijn uitgevoerd, wat betekent dat er nog dik 4.000 vluchten bij kunnen. 

"Dat zullen vooral nachtvluchten zijn, en op de Aalsmeerbaan wordt in de nacht al niet gevlogen. De nachtvluchten zullen dan verplaatst worden naar de avond, en dat is de nacht van onze kinderen."

Bang voor opgerekte normen

De gemeente vreest bovendien dat de normen in het nieuwe, aanstaande Luchthavenverkeersbesluit zullen worden opgerekt. "Daarmee zouden eerdere overschrijdingen, en dus de gedoogde scheefgroei, niet rechtgezet, maar eerder gelegaliseerd worden. Dat is onrechtvaardig en niet uit te leggen", zegt werkgroeplid Judith Beuse (DUS!) in een persbericht van de gemeente. 

Als de raad vanavond instemt met het voorstel, wordt het bij de ILT neergelegd, en moet zij met een officiële reactie komen. Doorgaans legt de ILT bestuurlijke boetes op, of dwingt organisaties tot hersteloperaties, waarbij situaties ongedaan moeten worden gemaakt.  

Mocht het handhavingsverzoek nergens toe leiden, sluit de werkgroep een gang naar de rechter niet uit. "Ik hoop dat we dat ook echt doen", blikte Els Gasseling (PvdA) van de werkgroep eerder vooruit. "We zijn oneerlijk behandeld en dat moet afgelopen zijn."  

Amsterdam kampt al jaren met een dalende vaccinatiegraad, maar de GGD ziet voor het eerst in tijden dat de vraag naar vaccinaties weer aan het toenemen is. Dat kan te maken hebben met de wijkgerichte aanpak in stadsdelen waar de vaccinatiegraad traditioneel laag is (Noord, Nieuw-West en Zuidoost), maar ook met het toenemende aantal mazelenbesmettingen in de stad. "Ouders komen opeens naar ons toe met vragen over vaccinaties."

Bij het OKT (Ouder- en Kindteam) Gaasperdam in Zuidoost is het een komen en gaan van ouders met hun schoolgaande kinderen. "Op dit moment hebben we een vaccinatiecampagne waarin ouders worden opgeroepen om langs te komen voor een vaccinatie", vertelt jeugdverpleegkundige Siegnella Concinsion. "Het is belangrijk om een vaccinatiecampagne te organiseren in de wijk waar de mensen wonen. Om het op die manier laagdrempelig te maken voor ouders."

Het is onderdeel van de wijkgerichte vaccinatieaanpak in de stad. De GGD ziet sinds 2015 de vaccinatiegraad dalen en hoopt met deze aanpak het tij te keren. Concinsion: "We zoomen eigenlijk steeds dieper in op de wijk. We prikken niet meer in grote sporthallen maar op locatie in de wijk zelf. Je ziet dat het toegankelijk en laagdrempelig is geworden."

De GGD werkt in Noord, Nieuw-West en Zuidoost intensief samen met mensen uit de wijk, vertelt jeugdarts Salem Zeggay. "Denk aan buurtverenigingen, scholen, kinderdagverblijven. We proberen informatie op te halen. Welke zorgvragen leven er in de wijk. Op die manier proberen we onze aanpak te verbeteren. We nodigen ouders niet alleen uit om te vaccineren. Ze zijn ook welkom om een gesprek te voeren over vaccinaties, om twijfels of zorgen te bespreken."

Jeugdverpleegkundige Concinsion merkt dat het wantrouwen onder de mensen groot is, vooral sinds de coronaperiode. "Dat zien we landelijk maar ook in Zuidoost. Wantrouwen richting de overheid en richting medische instanties. Er is ook angst. Voor bijwerkingen. En de ouders kunnen zich ook zorgen maken over wat er in het vaccin zit."

Bovendien is er volgens Zeggay heel veel desinformatie. "Het is heel gemakkelijk om te zeggen dat vaccineren goed is. Maar als je een ouder voor je hebt die denkt dat je door vaccinatie autisme kan krijgen, sla je plank volledig mis. Dus het is echt belangrijk om eerst te luisteren. Het is echt niet aan ons om ouders te overtuigen dat ze de prik moeten halen. We vinden het wel belangrijk dat ouders en jongeren goed geïnformeerd zijn. "

In Amsterdam schommelt de vaccinatiegraad rond de 80 procent. En dat is echt veel te laag zegt Zeggay. "Als je wil dat kinderen in de stad, in ons land, voldoende beschermd zijn, dan moet de vaccinatiegraad boven de 95 procent zijn."

Maar gelukkig is er volgens Concinsion ook een beetje goed nieuws. "Na jaren zien we een stijging in de opkomst. Dus mensen die komen om zich te laten vaccineren." De wijkgerichte aanpak lijkt eindelijk zijn vruchten af te werpen. En misschien zijn mensen ook een beetje geschrokken van de mazelenuitbraak. "Ouders horen dat natuurlijk, hè? Ze horen dat een kind wordt opgenomen in het AMC met mazelen en komen zelf ook naar ons toe om informatie te vragen."

Amsterdam kampt al jaren met een dalende vaccinatiegraad, maar de GGD ziet voor het eerst in tijden dat de vraag naar vaccinaties weer aan het toenemen is. Dat kan te maken hebben met de wijkgerichte aanpak in stadsdelen waar de vaccinatiegraad traditioneel laag is (Noord, Nieuw-West en Zuidoost), maar ook met het toenemende aantal mazelenbesmettingen in de stad. "Ouders komen opeens naar ons toe met vragen over vaccinaties."

Bij het OKT (Ouder- en Kindteam) Gaasperdam in Zuidoost is het een komen en gaan van ouders met hun schoolgaande kinderen. "Op dit moment hebben we een vaccinatiecampagne waarin ouders worden opgeroepen om langs te komen voor een vaccinatie", vertelt jeugdverpleegkundige Siegnella Concinsion. "Het is belangrijk om een vaccinatiecampagne te organiseren in de wijk waar de mensen wonen. Om het op die manier laagdrempelig te maken voor ouders."

Het is onderdeel van de wijkgerichte vaccinatieaanpak in de stad. De GGD ziet sinds 2015 de vaccinatiegraad dalen en hoopt met deze aanpak het tij te keren. Concinsion: "We zoomen eigenlijk steeds dieper in op de wijk. We prikken niet meer in grote sporthallen maar op locatie in de wijk zelf. Je ziet dat het toegankelijk en laagdrempelig is geworden."

De GGD werkt in Noord, Nieuw-West en Zuidoost intensief samen met mensen uit de wijk, vertelt jeugdarts Salem Zeggay. "Denk aan buurtverenigingen, scholen, kinderdagverblijven. We proberen informatie op te halen. Welke zorgvragen leven er in de wijk. Op die manier proberen we onze aanpak te verbeteren. We nodigen ouders niet alleen uit om te vaccineren. Ze zijn ook welkom om een gesprek te voeren over vaccinaties, om twijfels of zorgen te bespreken."

Jeugdverpleegkundige Concinsion merkt dat het wantrouwen onder de mensen groot is, vooral sinds de coronaperiode. "Dat zien we landelijk maar ook in Zuidoost. Wantrouwen richting de overheid en richting medische instanties. Er is ook angst. Voor bijwerkingen. En de ouders kunnen zich ook zorgen maken over wat er in het vaccin zit."

Bovendien is er volgens Zeggay heel veel desinformatie. "Het is heel gemakkelijk om te zeggen dat vaccineren goed is. Maar als je een ouder voor je hebt die denkt dat je door vaccinatie autisme kan krijgen, sla je plank volledig mis. Dus het is echt belangrijk om eerst te luisteren. Het is echt niet aan ons om ouders te overtuigen dat ze de prik moeten halen. We vinden het wel belangrijk dat ouders en jongeren goed geïnformeerd zijn. "

In Amsterdam schommelt de vaccinatiegraad rond de 80 procent. En dat is echt veel te laag zegt Zeggay. "Als je wil dat kinderen in de stad, in ons land, voldoende beschermd zijn, dan moet de vaccinatiegraad boven de 95 procent zijn."

Maar gelukkig is er volgens Concinsion ook een beetje goed nieuws. "Na jaren zien we een stijging in de opkomst. Dus mensen die komen om zich te laten vaccineren." De wijkgerichte aanpak lijkt eindelijk zijn vruchten af te werpen. En misschien zijn mensen ook een beetje geschrokken van de mazelenuitbraak. "Ouders horen dat natuurlijk, hè? Ze horen dat een kind wordt opgenomen in het AMC met mazelen en komen zelf ook naar ons toe om informatie te vragen."

Amsterdam kampt al jaren met een dalende vaccinatiegraad, maar de GGD ziet voor het eerst in tijden dat de vraag naar vaccinaties weer aan het toenemen is. Dat kan te maken hebben met de wijkgerichte aanpak in stadsdelen waar de vaccinatiegraad traditioneel laag is (Noord, Nieuw-West en Zuidoost), maar ook met het toenemende aantal mazelenbesmettingen in de stad. "Ouders komen opeens naar ons toe met vragen over vaccinaties."

Bij het OKT (Ouder- en Kindteam) Gaasperdam in Zuidoost is het een komen en gaan van ouders met hun schoolgaande kinderen. "Op dit moment hebben we een vaccinatiecampagne waarin ouders worden opgeroepen om langs te komen voor een vaccinatie", vertelt jeugdverpleegkundige Siegnella Concinsion. "Het is belangrijk om een vaccinatiecampagne te organiseren in de wijk waar de mensen wonen. Om het op die manier laagdrempelig te maken voor ouders."

Het is onderdeel van de wijkgerichte vaccinatieaanpak in de stad. De GGD ziet sinds 2015 de vaccinatiegraad dalen en hoopt met deze aanpak het tij te keren. Concinsion: "We zoomen eigenlijk steeds dieper in op de wijk. We prikken niet meer in grote sporthallen maar op locatie in de wijk zelf. Je ziet dat het toegankelijk en laagdrempelig is geworden."

De GGD werkt in Noord, Nieuw-West en Zuidoost intensief samen met mensen uit de wijk, vertelt jeugdarts Salem Zeggay. "Denk aan buurtverenigingen, scholen, kinderdagverblijven. We proberen informatie op te halen. Welke zorgvragen leven er in de wijk. Op die manier proberen we onze aanpak te verbeteren. We nodigen ouders niet alleen uit om te vaccineren. Ze zijn ook welkom om een gesprek te voeren over vaccinaties, om twijfels of zorgen te bespreken."

Jeugdverpleegkundige Concinsion merkt dat het wantrouwen onder de mensen groot is, vooral sinds de coronaperiode. "Dat zien we landelijk maar ook in Zuidoost. Wantrouwen richting de overheid en richting medische instanties. Er is ook angst. Voor bijwerkingen. En de ouders kunnen zich ook zorgen maken over wat er in het vaccin zit."

Bovendien is er volgens Zeggay heel veel desinformatie. "Het is heel gemakkelijk om te zeggen dat vaccineren goed is. Maar als je een ouder voor je hebt die denkt dat je door vaccinatie autisme kan krijgen, sla je plank volledig mis. Dus het is echt belangrijk om eerst te luisteren. Het is echt niet aan ons om ouders te overtuigen dat ze de prik moeten halen. We vinden het wel belangrijk dat ouders en jongeren goed geïnformeerd zijn. "

In Amsterdam schommelt de vaccinatiegraad rond de 80 procent. En dat is echt veel te laag zegt Zeggay. "Als je wil dat kinderen in de stad, in ons land, voldoende beschermd zijn, dan moet de vaccinatiegraad boven de 95 procent zijn."

Maar gelukkig is er volgens Concinsion ook een beetje goed nieuws. "Na jaren zien we een stijging in de opkomst. Dus mensen die komen om zich te laten vaccineren." De wijkgerichte aanpak lijkt eindelijk zijn vruchten af te werpen. En misschien zijn mensen ook een beetje geschrokken van de mazelenuitbraak. "Ouders horen dat natuurlijk, hè? Ze horen dat een kind wordt opgenomen in het AMC met mazelen en komen zelf ook naar ons toe om informatie te vragen."

Een kermis zonder zweefmolen, schiettent en oliebollenkraam. Moeilijk voor de stellen misschien, maar in steeds meer dorpen wordt het door tegenvallende animo steeds moeilijker om kermisexploitanten te strikken. Soms lukt het met wat kunstgrepen toch, zoals in Twisk. "Blije kinderen, dat is alles."

Het West-Friese lintdorp Twisk wordt deze zaterdagmiddag getrakteerd op een strakblauwe lucht en de nodige zonnestralen. Ideaal weer voor een rondje in de zweefmolen tijdens de eerste kermisdag, traditiegetrouw in het paasweekend.  

Het dorpsplein is goed gevuld, met ook een schiettent, happertjes, vliegtuigjes, een snoep- en oliebollenkraam, eendjes vangen en ballen gooien. Dit tot grote tevredenheid van Twiskers Fred Wagemaker Sten Nieuweboer. "We hebben het weer geflikt", klinkt het. "Kinderen die blij zijn, dat is alles."

Basisschool met 80 leerlingen

Wagemaker ving in 2018 geluiden op dat de attracties niet meer zouden komen. De reden: de exploitanten verdienden er door kosten en geringe belangstelling te weinig aan. Twisk telt zo'n 1.000 inwoners en de basisschool 80 leerlingen.

"Ik ken de exploitant van de zweefmolen goed, dus ik belde hem op. 'Hier ben ik het niet mee eens. Ga er maar vanuit dat je gewoon moet komen', zei ik tegen hem."

Wagemaker stelde voor om 'startersgeld' in te zamelen, zodat de (meeste) kosten voor de kermisexploitanten zijn gedekt. Samen met zijn maatje Sten Nieuweboer ('hij is goed in het zoeken van sponsors') werden lokale bedrijven benaderd. "Toen was het snel opgelost. Zo doen we het sindsdien ieder jaar. Ze weten dat het goed komt."

Tekst gaat door onder de foto

Exploitant Rick Braak uit Grootebroek staat deze zaterdag in zijn schiettent. Hij heeft ook nog een zweefmolen, draaimolen en een oliebollenkraam en kent de verhalen uit de kleine gemeenschappen.

"We staan hier allemaal met ondernemers en de rekeningen moeten worden betaald. Zo'n idee als hier in Twisk kan net het zetje zijn waardoor het wel aantrekkelijk wordt om op te bouwen." 

Als voorbeeld haalt hij de kermis in De Weere aan. "Daar kregen we na corona een andere plek aangewezen, verder weg van het café. Daar draai ik nog maar 40 procent van de eerdere omzet. Dat schiet niet op."

De kermis in Avenhorn slaat hij dit jaar al over. "Daar is gewoon te weinig animo. Voor mijn andere attracties moet ik personeel inhuren, dus dan kost het alleen maar."  

Veel kosten op eigen rekening

In een klein dorp als Zandwerven zijn de attracties al 'gesneuveld' en ook in Midwoud worden de attracties met kunst-en-vliegwerk behouden voor de plaatselijke jeugd. "Wij nemen als kermiscomité veel kosten voor onze rekening", zegt Gert Jan van Dijk. "Gelukkig hebben we heel wat sponsors en kregen we een aantal jaar geleden een mooi bedrag van de Dorpsveiling."

Ze proberen de komst zo laagdrempelig te maken. "Denk aan de huur van een aggregaat, waarop de attracties draaien. Die wordt dan weer gesponsord door een lokaal bedrijf. De exploitanten moeten bij ons eigenlijk voor niets kunnen staan, zodat ze snel winst draaien. Anders wordt het een lastig verhaal."

De blik van Nieuweboer en Wagemaker is gericht op de zweefmolen, die trouw zijn rondjes draait. "Als we dit niet hadden gedaan?", herhaalt Nieuweboer de vraag. "Dan hadden we nu een leeg plein en geen kermis meer." 

Het is een scenario waar hij niet aan wil denken. "Dat zou heel triest zijn. Ik wil dat mijn kinderen ook in de zweef kunnen, net als wij dat vroeger deden. Een dorp zonder eigen kermis, dat kan niet!" 

De 69-jarige Herman Kasper uit Edam komt weer een klein beetje bij. Met een indrukwekkend fietsavontuur door Zuidoost-Azië haalde hij samen met zijn 75-jarige neef bijna 25.000 euro op. Het geld is bedoeld voor een project voor kansarme kinderen in Zuid-Thailand. "Trots? Ja, toch wel. We hebben het gedaan."

In drie maanden tijd fietsten de twee van Noord-Vietnam naar Zuid-Thailand. Dat klinkt als een idee waar je niet snel op zou komen, maar Herman en zijn partner Mieke houden van Zuidoost-Azië en komen er graag.

Zo heeft Mieke vrijwilligerswerk gedaan bij een project voor kansarme kinderen in Zuid-Thailand, het Thai Child Development Fund. Twintig jaar terug werd dat opgericht door een paar Nederlandse vrouwen. "Midden in het regenwoud ging ik kinderen lesgeven op kleine scholen. Superleuk om te doen. Het was een droom die uitkwam", vertelde ze vorig jaar al aan NH.

Onderwijs en medische zorg

Bij het project krijgen kinderen onderwijs en medische zorg. "En het doel is eigenlijk dat op het moment dat ze volwassen zijn dat ze een opleiding hebben afgerond, of een beroepsopleiding of theoretische opleiding, waar ze zichzelf kunnen redden in de maatschappij", vertelt Herman. 

Sinds corona heeft het project het lastig door tegenvallende inkomsten. Herman wilde graag iets voor ze doen en daarom bedacht hij deze actie samen met zijn neef.

Tekst loopt door onder de foto's.

De mannen fietsten zo'n 50 tot 80 kilometer per dag. Dat deden ze bijvoorbeeld langs drukke wegen op de vluchtstrook, maar ook door de rijstvelden.

Eigenlijk was het de bedoeling dat hun fietstocht ook via Laos zou lopen. Aan de grens bleek dat echter niet te kunnen: het visum van Dries was net verlopen. Eerder was hun verzekerd dat dit geen grote problemen zou opleveren. Door deze tegenslag moesten ze verder naar het zuiden fietsen en ging de tocht via Cambodja. 

Ze trokken behoorlijk wat aandacht. "In Thailand zijn ze heel open en sociaal naar westerlingen of naar buitenlanders. Vooral buiten de grote steden wordt gezwaaid. 'Hallo, waar ga je heen?' En als je ergens koffie komt drinken staan ze gelijk om je heen en willen ze met je op de foto." 

Tekst loopt door onder de foto's.

Het hoogtepunt van de reis? Herman hoeft niet lang na te denken. "We waren uitgenodigd om acte de présence te geven op de nieuwjaarsreceptie van de Nederlandse ambassadeur in Bangkok. Toen we aankwamen op de fiets stonden er 300 mensen in de tuin te applaudisseren."

Als de mannen op de foto gaan met de ambassadeur komt daar een extra verrassing bij. Opeens komt er een Thaise vrouw naar voren met een cheque. "Daar stond een bedrag van 12.000 baht op. Dat is omgerekend zo'n 3.500 euro. Dat had ik echt niet verwacht, het raakte me."

Herman is trots op het resultaat van de inzamelingsactie. "Toen we het opleverden eind januari stonden we op krap 25.000 euro. Het is echt een succes geweest. Ze waren er heel blij mee, want het geld was voor hun - even om de verhouding aan te geven - een derde van de inkomsten van 2024. Dus het heeft echt een substantieel verschil gemaakt."

De meivakantie staat op het punt van losbarsten. Voor de Noordkop betekent dit dat de toeristen weer in groten getale op zoek gaan naar bloeiende bollenvelden, rust en natuurlijk het Texelse eilandgevoel. De ondernemers zijn er klaar voor: wat hen betreft kunnen de vakantievierders komen.

Met de meivakantie voor de deur begint de lust om er op uit te trekken als kool te groeien. Met de tulpen in bloei, het strand om de hoek en rust binnen handbereik maakt de Noordkop zich op voor een nieuwe vakantieperiode. Goed voor je gasten zorgen, is daarbij van groot belang. 

"De Duitsers komen sinds half maart alweer kamperen. Die willen volop genieten van alle kleuren. En kou of regen deert ze niet. Na de hyacinten en narcissen schieten nu ook de tulpen mooi op. Alles staat te stralen en staat volop in bloei", vertelt Mary Romer van boerencamping De Duinzoomhoeve bij Julianadorp aan Zee. Haar camping loopt al goed vol.

Gastvrijheid

"Mijn schoonouders zijn hier 61 jaar geleden begonnen, sinds 1999 hebben wij het overgenomen. Ik kwam uit de zorg en zorg nu voor de mensen hier. Heerlijk om te doen. Als je een ontbijtje maakt met zelfgemaakte bramensaus, vinden mensen dat echt fijn. Dat hoor je aan de reacties. En daar doe je het toch voor", vertelt een enthousiaste Romer. 

Natuur en rust

Bianca Kalff runt sinds mei vorig jaar een Bed & Breakfast bij Anna Paulowna. In een groene oase tussen de bollenvelden staat een Yurt (traditionele ronde tent red.) waar mensen helemaal tot rust kunnen komen. "Ik heb mensen gehad die voor een paar dagen geboekt hadden, puur voor de rust. Ze gingen erg gespannen de Yurt in, maar herboren weer naar buiten." 

Bianca had al eerder ervaring met de verhuur in haar oude woonplaats Amsterdam. Ook had ze een stacaravan in IJmuiden. "Dat was in coronatijd. Mensen waren toen zo blij dat er weer wat mocht en daar werd ik dan weer heel blij van. En dat heb ik hier ook. Het is zo fijn om te doen. En ik zie de gasten als een verlengstuk van mijn gezin. Als ik voor mijn kinderen jus d'orange maak, pers ik ook meteen voor mijn gasten een glas."

Tekst gaat verder onder de foto.

De Yurt staat midden tussen de bomen met een vijver en uitzicht over de landerijen die nu vol staan met bloeiende tulpen. "Ik stop er heel veel liefde in. Het is super als mensen dat dan ook voelen. En ze willen graag iets bijzonders, veel gasten houden van de natuur. Ze zijn ook vaak verrast wat je hier allemaal hoort aan vogels, het is soms een heel orkest".

Eilandgevoel

Aan de andere kant van het Marsdiep, op Texel, grofweg tussen Den Hoorn en Den Burg, heeft Dick Bos een vakantiewoning in de verhuur. Zijn Waddenlodge is het eindresultaat van eigen ervaringen tijdens vakanties. "Je wilt in een echt huis komen. Thuis zijn. Ik heb op vakantie te vaak plastic verpakt bedlinnen gezien, of dat je eerst door een slagboom moet. Bij ons is alles van onszelf, van de kunst aan de muur tot de boeken in de kast."

Tekst gaat verder onder de foto.

Volgens Bos willen mensen iets eigens hebben. "Onze woonkamer zit op 1,5 meter van de grond. Je kijkt dus prachtig uit over het landschap en zie je de vogels voorbij komen. De natuur in je achtertuin. En wij houden zelf erg van natuurgebied De Hors. Daar kan je nog uren lopen en amper iemand tegenkomen."

Het eilandgevoel dat een vakantie naar Texel met zich meebrengt, zit bij Bos diep in het systeem. "We zijn zelf onze beste gasten en gaan zeker één keer per maand. Als je op de boot stapt, valt alles van je af. De zorgen blijven op het vasteland."

Hoe is het om decennia naast een verloederende spookwoning te wonen? Amstelvener Gerard (70) weet er alles van. Zijn buurman laat zich de afgelopen 36 jaar slechts sporadisch en op vreemde tijdstippen zien. "Hij stond een keer 's nachts met een nagelknipper onkruid te knippen." 

Het achterstallig onderhoud is inmiddels zo groot dat de gemeente onlangs het onorthodoxe besluit heeft genomen om het te veilen. "Dit soort verwaarloosde woningen die voor overlast zorgen, horen niet thuis in het straatbeeld van Amstelveen", stelde wethouder Raat vorige week.

Drie jaar échte buren geweest

Als Gerard in 1986 met zijn inmiddels overleden vrouw Gerda de hoekwoning op nummer 107 koopt, wonen buurman Sjaak en Louise* al een tijdje op nummer 105. De eerste twee jaar verlopen gemoedelijk, maar dat verandert als Sjaak en Louise in 1988 scheiden: Sjaak blijft er wonen en de overlast begint. 

"In 1989 is hij vertrokken", vertelt Gerard in zijn woonkamer. "Maar hij heeft de woning aangehouden, naast een huurwoning in Boekelo." Naar zijn huis aan de Fideliolaan kijkt Sjaak amper om. "Soms kwam hij maar één keer per jaar langs, altijd 's avonds of 's nachts. En vaak vertoonde hij vreemd gedrag, in de voor- of achtertuin."

Lees verder onder de afbeelding.

Die achtertuin was op een gegeven moment een rimboe, vertelt Gerard. Niet alleen hij, ook de buren op nummer 103 hadden daar veel last van. Niet in de laatste plaats omdat de Japanse duizendknoop er woekert. "We hebben toen een klacht bij de gemeente ingediend omdat we last hadden van de begroeiing."  

De gemeente sommeert Sjaak zijn voor- en achtertuin te snoeien en af te graven, en stelt hem een dwangsom in het vooruitzicht. "Op de laatste dag heeft hij gesnoeid, maar hij heeft de wortels niet uitgegraven. Daardoor hadden we daar de afgelopen jaren weer last van. Ze ontspruiten in onze tuinen."

Gerard besluit Sjaak persoonlijk te benaderen om hun ongenoegen kenbaar te maken. "Hij was het met me eens, maar kon zelf niets doen omdat hij met corona in het ziekenhuis lag. Maar hij zou een tuinman regelen." 

Die tuinman is nooit geweest. En als er in 2024 een storm over Amstelveen trekt, raakt ook de dakkapel beschadigd. "Die schade heeft hij amateuristisch laten herstellen, waardoor de tuinen en straten in een deel van de wijk bezaaid lagen met stukken van de bedekking. Toen heb ik bij de gemeente een milieudelict gemeld."

'Een echte horder' 

Daarop laat de gemeente het huis onbewoonbaar verklaren en ontruimen. "Daar waren heel veel bakken voor nodig", vertelt Gerard. "Want hij gooide nooit iets weg, hij is een echte horder."

Sjaak was erbij toen hij zijn huisraad in de afvalcontainer zag verdwijnen. Dat was een drama, herinnert Gerard zich. "Hij probeerde nog spullen te redden, en toen hij het toch moest afstaan, liet hij zich als een klein kind op de grond vallen." 

De gemeente ontzegt Sjaak de toegang tot zijn eigen huis en stuurt hem een rekening à 20.000 euro voor de ontruiming. Die betaalt hij niet, waarna er weer een dwangsom volgt. Maar ook die is aan dovemansoren gericht. "De gemeente wil het nu laten verbouwen, zodat het daarna kan worden verkocht." 

Gerard schat dat de renovatie 400.000 euro gaat kosten. "Alle vloeren moeten eruit, alle muren moeten kaal en worden ontsmet, want het zit helemaal onder de schimmel en de tuin moet worden uitgegraven." Uiteindelijk zal het voor zo'n zeven ton worden verkocht, verwacht hij.

Eventuele winst wordt vervolgens alsnog naar Sjaak overgemaakt. "Dat kan juridisch niet anders", vertelt Gerard. "Maar er gaat nog wel 70.000 euro aan openstaande rekeningen van af." 

Gerard is blij dat hij volgend jaar na dertig jaar weer eens echte buren krijgt. Waarschijnlijk een gezin met kinderen", speculeert hij op basis van het type woning. "Misschien word ik wel oppas-opa."

Het waren 'enerverende jaren', vertelt Gerard, die benadrukt dat zijn melding over een milieudelict de juridische strijd in een stroomversnelling heeft gebracht. Dat er zolang niets is gebeurd, wijdt hij aan het juridische stelsel in Nederland. "Dat een koopwoning zonder hypotheek- of andere geldschuld, en waarvan gas, water en licht zijn afgesloten niet kan worden gevorderd als de eigenaar zijn onroerendezaakbelasting betaalt." 

Hoe is het om decennia naast een verloederende spookwoning te wonen? Amstelvener Gerard (70) weet er alles van. Zijn buurman laat zich de afgelopen 36 jaar slechts sporadisch en op vreemde tijdstippen zien. "Hij stond een keer 's nachts met een nagelknipper onkruid te knippen." 

Het achterstallig onderhoud is inmiddels zo groot dat de gemeente onlangs het onorthodoxe besluit heeft genomen om het te veilen. "Dit soort verwaarloosde woningen die voor overlast zorgen, horen niet thuis in het straatbeeld van Amstelveen", stelde wethouder Raat vorige week.

Drie jaar échte buren geweest

Als Gerard in 1986 met zijn inmiddels overleden vrouw Gerda de hoekwoning op nummer 107 koopt, wonen buurman Sjaak en Louise* al een tijdje op nummer 105. De eerste twee jaar verlopen gemoedelijk, maar dat verandert als Sjaak en Louise in 1988 scheiden: Sjaak blijft er wonen en de overlast begint. 

"In 1989 is hij vertrokken", vertelt Gerard in zijn woonkamer. "Maar hij heeft de woning aangehouden, naast een huurwoning in Boekelo." Naar zijn huis aan de Fideliolaan kijkt Sjaak amper om. "Soms kwam hij maar één keer per jaar langs, altijd 's avonds of 's nachts. En vaak vertoonde hij vreemd gedrag, in de voor- of achtertuin."

Lees verder onder de afbeelding.

Die achtertuin was op een gegeven moment een rimboe, vertelt Gerard. Niet alleen hij, ook de buren op nummer 103 hadden daar veel last van. Niet in de laatste plaats omdat de Japanse duizendknoop er woekert. "We hebben toen een klacht bij de gemeente ingediend omdat we last hadden van de begroeiing."  

De gemeente sommeert Sjaak zijn voor- en achtertuin te snoeien en af te graven, en stelt hem een dwangsom in het vooruitzicht. "Op de laatste dag heeft hij gesnoeid, maar hij heeft de wortels niet uitgegraven. Daardoor hadden we daar de afgelopen jaren weer last van. Ze ontspruiten in onze tuinen."

Gerard besluit Sjaak persoonlijk te benaderen om hun ongenoegen kenbaar te maken. "Hij was het met me eens, maar kon zelf niets doen omdat hij met corona in het ziekenhuis lag. Maar hij zou een tuinman regelen." 

Die tuinman is nooit geweest. En als er in 2024 een storm over Amstelveen trekt, raakt ook de dakkapel beschadigd. "Die schade heeft hij amateuristisch laten herstellen, waardoor de tuinen en straten in een deel van de wijk bezaaid lagen met stukken van de bedekking. Toen heb ik bij de gemeente een milieudelict gemeld."

'Een echte horder' 

Daarop laat de gemeente het huis onbewoonbaar verklaren en ontruimen. "Daar waren heel veel bakken voor nodig", vertelt Gerard. "Want hij gooide nooit iets weg, hij is een echte horder."

Sjaak was erbij toen hij zijn huisraad in de afvalcontainer zag verdwijnen. Dat was een drama, herinnert Gerard zich. "Hij probeerde nog spullen te redden, en toen hij het toch moest afstaan, liet hij zich als een klein kind op de grond vallen." 

De gemeente ontzegt Sjaak de toegang tot zijn eigen huis en stuurt hem een rekening à 20.000 euro voor de ontruiming. Die betaalt hij niet, waarna er weer een dwangsom volgt. Maar ook die is aan dovemansoren gericht. "De gemeente wil het nu laten verbouwen, zodat het daarna kan worden verkocht." 

Gerard schat dat de renovatie 400.000 euro gaat kosten. "Alle vloeren moeten eruit, alle muren moeten kaal en worden ontsmet, want het zit helemaal onder de schimmel en de tuin moet worden uitgegraven." Uiteindelijk zal het voor zo'n zeven ton worden verkocht, verwacht hij.

Eventuele winst wordt vervolgens alsnog naar Sjaak overgemaakt. "Dat kan juridisch niet anders", vertelt Gerard. "Maar er gaat nog wel 70.000 euro aan openstaande rekeningen van af." 

Gerard is blij dat hij volgend jaar na dertig jaar weer eens echte buren krijgt. Waarschijnlijk een gezin met kinderen", speculeert hij op basis van het type woning. "Misschien word ik wel oppas-opa."

Het waren 'enerverende jaren', vertelt Gerard, die benadrukt dat zijn melding over een milieudelict de juridische strijd in een stroomversnelling heeft gebracht. Dat er zolang niets is gebeurd, wijdt hij aan het juridische stelsel in Nederland. "Dat een koopwoning zonder hypotheek- of andere geldschuld, en waarvan gas, water en licht zijn afgesloten niet kan worden gevorderd als de eigenaar zijn onroerendezaakbelasting betaalt." 

Hoe is het om decennia naast een verloederende spookwoning te wonen? Amstelvener Gerard (70) weet er alles van. Zijn buurman laat zich de afgelopen 36 jaar slechts sporadisch en op vreemde tijdstippen zien. "Hij stond een keer 's nachts met een nagelknipper onkruid te knippen." 

Het achterstallig onderhoud is inmiddels zo groot dat de gemeente onlangs het onorthodoxe besluit heeft genomen om het te veilen. "Dit soort verwaarloosde woningen die voor overlast zorgen, horen niet thuis in het straatbeeld van Amstelveen", stelde wethouder Raat vorige week.

Drie jaar échte buren geweest

Als Gerard in 1986 met zijn inmiddels overleden vrouw Gerda de hoekwoning op nummer 107 koopt, wonen buurman Sjaak en Louise* al een tijdje op nummer 105. De eerste twee jaar verlopen gemoedelijk, maar dat verandert als Sjaak en Louise in 1988 scheiden: Sjaak blijft er wonen en de overlast begint. 

"In 1989 is hij vertrokken", vertelt Gerard in zijn woonkamer. "Maar hij heeft de woning aangehouden, naast een huurwoning in Boekelo." Naar zijn huis aan de Fideliolaan kijkt Sjaak amper om. "Soms kwam hij maar één keer per jaar langs, altijd 's avonds of 's nachts. En vaak vertoonde hij vreemd gedrag, in de voor- of achtertuin."

Lees verder onder de afbeelding.

Die achtertuin was op een gegeven moment een rimboe, vertelt Gerard. Niet alleen hij, ook de buren op nummer 103 hadden daar veel last van. Niet in de laatste plaats omdat de Japanse duizendknoop er woekert. "We hebben toen een klacht bij de gemeente ingediend omdat we last hadden van de begroeiing."  

De gemeente sommeert Sjaak zijn voor- en achtertuin te snoeien en af te graven, en stelt hem een dwangsom in het vooruitzicht. "Op de laatste dag heeft hij gesnoeid, maar hij heeft de wortels niet uitgegraven. Daardoor hadden we daar de afgelopen jaren weer last van. Ze ontspruiten in onze tuinen."

Gerard besluit Sjaak persoonlijk te benaderen om hun ongenoegen kenbaar te maken. "Hij was het met me eens, maar kon zelf niets doen omdat hij met corona in het ziekenhuis lag. Maar hij zou een tuinman regelen." 

Die tuinman is nooit geweest. En als er in 2024 een storm over Amstelveen trekt, raakt ook de dakkapel beschadigd. "Die schade heeft hij amateuristisch laten herstellen, waardoor de tuinen en straten in een deel van de wijk bezaaid lagen met stukken van de bedekking. Toen heb ik bij de gemeente een milieudelict gemeld."

'Een echte horder' 

Daarop laat de gemeente het huis onbewoonbaar verklaren en ontruimen. "Daar waren heel veel bakken voor nodig", vertelt Gerard. "Want hij gooide nooit iets weg, hij is een echte horder."

Sjaak was erbij toen hij zijn huisraad in de afvalcontainer zag verdwijnen. Dat was een drama, herinnert Gerard zich. "Hij probeerde nog spullen te redden, en toen hij het toch moest afstaan, liet hij zich als een klein kind op de grond vallen." 

De gemeente ontzegt Sjaak de toegang tot zijn eigen huis en stuurt hem een rekening à 20.000 euro voor de ontruiming. Die betaalt hij niet, waarna er weer een dwangsom volgt. Maar ook die is aan dovemansoren gericht. "De gemeente wil het nu laten verbouwen, zodat het daarna kan worden verkocht." 

Gerard schat dat de renovatie 400.000 euro gaat kosten. "Alle vloeren moeten eruit, alle muren moeten kaal en worden ontsmet, want het zit helemaal onder de schimmel en de tuin moet worden uitgegraven." Uiteindelijk zal het voor zo'n zeven ton worden verkocht, verwacht hij.

Eventuele winst wordt vervolgens alsnog naar Sjaak overgemaakt. "Dat kan juridisch niet anders", vertelt Gerard. "Maar er gaat nog wel 70.000 euro aan openstaande rekeningen van af." 

Gerard is blij dat hij volgend jaar na dertig jaar weer eens echte buren krijgt. Waarschijnlijk een gezin met kinderen", speculeert hij op basis van het type woning. "Misschien word ik wel oppas-opa."

Het waren 'enerverende jaren', vertelt Gerard, die benadrukt dat zijn melding over een milieudelict de juridische strijd in een stroomversnelling heeft gebracht. Dat er zolang niets is gebeurd, wijdt hij aan het juridische stelsel in Nederland. "Dat een koopwoning zonder hypotheek- of andere geldschuld, en waarvan gas, water en licht zijn afgesloten niet kan worden gevorderd als de eigenaar zijn onroerendezaakbelasting betaalt." 

Hoe is het om decennia naast een verloederende spookwoning te wonen? Amstelvener Gerard (70) weet er alles van. Zijn buurman laat zich de afgelopen 36 jaar slechts sporadisch en op vreemde tijdstippen zien. "Hij stond een keer 's nachts met een nagelknipper onkruid te knippen." 

Het achterstallig onderhoud is inmiddels zo groot dat de gemeente onlangs het onorthodoxe besluit heeft genomen om het te veilen. "Dit soort verwaarloosde woningen die voor overlast zorgen, horen niet thuis in het straatbeeld van Amstelveen", stelde wethouder Raat vorige week.

Drie jaar échte buren geweest

Als Gerard in 1986 met zijn inmiddels overleden vrouw Gerda de hoekwoning op nummer 107 koopt, wonen buurman Sjaak en Louise* al een tijdje op nummer 105. De eerste twee jaar verlopen gemoedelijk, maar dat verandert als Sjaak en Louise in 1988 scheiden: Sjaak blijft er wonen en de overlast begint. 

"In 1989 is hij vertrokken", vertelt Gerard in zijn woonkamer. "Maar hij heeft de woning aangehouden, naast een huurwoning in Boekelo." Naar zijn huis aan de Fideliolaan kijkt Sjaak amper om. "Soms kwam hij maar één keer per jaar langs, altijd 's avonds of 's nachts. En vaak vertoonde hij vreemd gedrag, in de voor- of achtertuin."

Lees verder onder de afbeelding.

Die achtertuin was op een gegeven moment een rimboe, vertelt Gerard. Niet alleen hij, ook de buren op nummer 103 hadden daar veel last van. Niet in de laatste plaats omdat de Japanse duizendknoop er woekert. "We hebben toen een klacht bij de gemeente ingediend omdat we last hadden van de begroeiing."  

De gemeente sommeert Sjaak zijn voor- en achtertuin te snoeien en af te graven, en stelt hem een dwangsom in het vooruitzicht. "Op de laatste dag heeft hij gesnoeid, maar hij heeft de wortels niet uitgegraven. Daardoor hadden we daar de afgelopen jaren weer last van. Ze ontspruiten in onze tuinen."

Gerard besluit Sjaak persoonlijk te benaderen om hun ongenoegen kenbaar te maken. "Hij was het met me eens, maar kon zelf niets doen omdat hij met corona in het ziekenhuis lag. Maar hij zou een tuinman regelen." 

Die tuinman is nooit geweest. En als er in 2024 een storm over Amstelveen trekt, raakt ook de dakkapel beschadigd. "Die schade heeft hij amateuristisch laten herstellen, waardoor de tuinen en straten in een deel van de wijk bezaaid lagen met stukken van de bedekking. Toen heb ik bij de gemeente een milieudelict gemeld."

'Een echte horder' 

Daarop laat de gemeente het huis onbewoonbaar verklaren en ontruimen. "Daar waren heel veel bakken voor nodig", vertelt Gerard. "Want hij gooide nooit iets weg, hij is een echte horder."

Sjaak was erbij toen hij zijn huisraad in de afvalcontainer zag verdwijnen. Dat was een drama, herinnert Gerard zich. "Hij probeerde nog spullen te redden, en toen hij het toch moest afstaan, liet hij zich als een klein kind op de grond vallen." 

De gemeente ontzegt Sjaak de toegang tot zijn eigen huis en stuurt hem een rekening à 20.000 euro voor de ontruiming. Die betaalt hij niet, waarna er weer een dwangsom volgt. Maar ook die is aan dovemansoren gericht. "De gemeente wil het nu laten verbouwen, zodat het daarna kan worden verkocht." 

Gerard schat dat de renovatie 400.000 euro gaat kosten. "Alle vloeren moeten eruit, alle muren moeten kaal en worden ontsmet, want het zit helemaal onder de schimmel en de tuin moet worden uitgegraven." Uiteindelijk zal het voor zo'n zeven ton worden verkocht, verwacht hij.

Eventuele winst wordt vervolgens alsnog naar Sjaak overgemaakt. "Dat kan juridisch niet anders", vertelt Gerard. "Maar er gaat nog wel 70.000 euro aan openstaande rekeningen van af." 

Gerard is blij dat hij volgend jaar na dertig jaar weer eens echte buren krijgt. Waarschijnlijk een gezin met kinderen", speculeert hij op basis van het type woning. "Misschien word ik wel oppas-opa."

Het waren 'enerverende jaren', vertelt Gerard, die benadrukt dat zijn melding over een milieudelict de juridische strijd in een stroomversnelling heeft gebracht. Dat er zolang niets is gebeurd, wijdt hij aan het juridische stelsel in Nederland. "Dat een koopwoning zonder hypotheek- of andere geldschuld, en waarvan gas, water en licht zijn afgesloten niet kan worden gevorderd als de eigenaar zijn onroerendezaakbelasting betaalt." 

In De Straten van Amsterdam trekt AT5 de stad in op zoek naar bijzondere verhalen van Amsterdammers uit alle hoeken van de stad. Deze week zijn we op een bijzondere plek: de locatie Noordkaap van het Leger des Heils in Noord. 

Voor een voormalig kantoorpand, waar nu het Leger des Heils in is gevestigd, ontmoeten we Ilse en haar dochtertje Imani. Ilse vertelt ons hoe ze hier terecht is gekomen. “Ik raakte m’n baan kwijt tijdens de corona crisis en ik werd moeder, dus mijn inkomen werd steeds minder. Ik had wel wat spaargeld, en daar betaalde ik de huur nog van, maar op een gegeven moment was dat op (..). Bij de gemeente heb ik om hulp gevraagd, maar die kunnen pas helpen als je aan de drugs zit, gaat scheiden of bedreigd wordt”. Uiteindelijk kwam ze in de crisisopvang terecht.  

Met Ilse en Imani gaan we langs Martin en zijn opvallende huisdier: een reuzenslak. Door onenigheid met zijn bovenbuurvrouw en verkeerde vrienden werd hij zijn woning in West uitgezet. Inmiddels woont hij al drie jaar bij het Leger des Heils. Hij kijkt graag tv, maakt muziek en heeft zelfs een boek geschreven. Martin voelt zich hier helemaal thuis: “Ik woon hier heerlijk, laat mij hier maar zitten.”

We lopen door naar René, die samen met Martin in een band speelt. Hij woont al sinds de opening van de Noordkaap in 2018 op deze locatie. René was 35 jaar verslaafd aan drugs: “Ik heb eigenlijk meer in mijn leven wel gebruikt dan niet.” Na een hartinfarct, veroorzaakt door vervuilde cocaïne, besloot hij zijn leven om te gooien. Hij is nu volledig nuchter. René houdt van muziek maken, een computerspelletje spelen of een lekkere pan soep koken. Hij woont hier met plezier: “Het is eigenlijk je familie (...) ze steunen je als je het moeilijk hebt.” 

Tot slot bezoeken we de woning van Ilse en Imani. De kamer is gezellig ingericht, vooral met het oog op Imani. Toch hoopt Ilse snel een nieuw plekje in Amsterdam te vinden: "wie weet zit er wel iemand te kijken die nog een huis leeg heeft". We sluiten de aflevering af in de gezamenlijke huiskamer, waar Martin en René samen het nummer “Just Ain’t Me”  ten gehore brengen. 

De katholieke kerk van Zuidermeer staat te koop. Na 91 jaar wordt de laatste herinnering aan de parochie Onze-Lieve-Vrouwe van Lourdes in de etalage gezet. Het einde van een tijdperk, zegt koster Koos Molenaar. "Ik heb er nachten wakker van gelegen." 

"Welkom in de kapel", zegt de 76-jarige Koos Molenaar. De koster van het gebouw haalt de deur van het slot. ‘Zijn’ kerk in het centrum van Zuidermeer staat sinds kort te koop. Het bestuur van parochie De Waterkant, waar deze kerk toebehoort, ziet vanwege het teruglopende aantal kerkgangers geen andere optie. De vraagprijs? 175.000 euro. 

De knusse, sfeervolle kapel - voorheen de plek waar priesters zich voorbereidden op een dienst - is na 91 jaar de laatste herinnering aan de parochie Onze-Lieve-Vrouwe van Lourdes. De voormalige kerk is al in 2009 omgebouwd tot dorpshuis en gymzaal.

Nachten van wakker gelegen 

En ja, dat deed pijn, zegt Molenaar. "Ik heb er nachten van wakker gelegen, maar ik heb het inmiddels een plekje kunnen geven." 

Hij loopt tussen de kerkstoelen en wijst naar rechts en links. Overal herinneringen. Wat ermee staat te gebeuren, weet Molenaar nog niet. "Of het wordt verkocht, weggegeven of weggegooid."

Zo'n 45 jaar lang heeft hij als koster vooral de vieringen voorbereid. Hij ontsteekt de kaarsen, zet het brood en de wijn klaar en opent de kerkdeuren voor de parochianen. Na afloop ruimt Molenaar alles netjes op.

Tekst gaat verder onder de foto. 

De laatste tijd ziet hij steeds minder parochianen in de kerk. Want net zoals in de rest van West-Friesland, loopt ook in Zuidermeer het kerkbezoek al langere tijd terug.

Op een willekeurige zondagsdienst komen volgens Molenaar nog zo’n vijftien man langs. Na corona is dit aantal nog minder geworden. "Amper tien parochianen, denk ik."

Om diezelfde reden werd de voormalige kerk in 2009 al omgebouwd. "We hebben er nog veertien jaar lang van mogen genieten en gelukkig kunnen we nu terecht in de Hieronymuskerk in Wognum", klinkt het opgewekt. Deze kerk is door het parochiebestuur aangewezen als 'hoofdkerk'. 

De allerlaatste viering in Zuidermeer was op 29 mei 2023. Een emotioneel moment voor Molenaar. "Het zat stampvol, we hebben krukken erbij moeten zetten."

Sluiting is onontkoombaar

De verkoop komt volgens Molenaar niet zomaar uit de lucht vallen. "Je kunt het van verre zien aankomen. Als de kerkbankjes leeg blijven, dan houdt het een keer op." 

Andere kerken uit parochie De Waterkant staat hetzelfde lot te wachten, vertelt Cees Backer, vanuit het bestuur dat verantwoordelijk is voor de gebouwen. "Sluiting is onontkoombaar. Een viering houden voor tien à vijftien man is niet vol te houden." 

De kerken in Spanbroek, De Weere en Spierdijk zijn hierna aan de beurt, daarna volgen Ursem, Obdam, De Goorn, Hoogwoud en op het laatst Nibbixwoud.

Tekst gaat verder onder de foto. 

De kapel onderscheidt zich volgens Jan van Til van andere kerken. Hij begeleidt als makelaar van Brantjes de verkoop.

En als het aan de gemeente Koggenland ligt, behoudt de kerk van Zuidermeer een maatschappelijke functie in het dorp. Molenaar ziet een kinderdagverblijf of kantoor voor zich.

Vanuit de koster is de wens dat het Mariabeeld, dat momenteel buiten de kapel staat, wordt teruggeplaatst bij de toegangsdeuren. "Net zoals vroeger", zegt de koster. Er valt even een stilte: "Het zou zonde zijn als het beeld verdwijnt."

Tuinieren en zingen

Even later - de klok heeft net geslagen voor het halve uur - doet Molenaar de deur van de kapel weer op slot. Hij loopt richting huis. Een vast ritueel dat straks misschien wel verdwenen is.

Of hij dit ritueel gaat missen? "Kijk maar om je heen, ik heb genoeg te doen", grapt Molenaar. In zijn tuin staat een kas vol met radijsjes, tomaten en perziken. "Oók kan ik blijven zingen in de kerkkoren."

Het ligt voor de hand dat het mazelenvirus in Nieuw-West nog steeds rondgaat en er meer gevallen van mazelen bijkomen. Dat zegt zorgwethouder Alexander Scholtes (D66) in Park Politiek. De wethouder vindt het, gezien de lage vaccinatiegraad, niet verrassend dat er kinderen besmet zijn geraakt. "Het is de realiteit. We hebben ervoor gewaarschuwd. Voor sommigen is het een eye-opener."

In Nieuw-West zijn er in inmiddels 42 besmettingen gemeld, waarvan er zo'n dertig te koppelen zijn aan één cluster. "Dat het zich verder gaat uitbreiden in de stad ligt behoorlijk voor de hand. Als ouders denken dat hun kind misschien mazelen heeft, moeten ze niet naar de huisarts in de wachtkamer gaan zitten, want dan besmet je misschien andere kinderen. Blijf thuis en bel de huisarts wat te doen", adviseert de wethouder.

Hij adviseert ouders van ongevaccineerde kinderen om alsnog hun prik te halen. "Soms kan dat eerder dan de 18 maanden waar we het nu over hebben, maar ga erover in gesprek met de GGD om te kijken wat er mogelijk is. Van deze besmettingen nu was er op één na iedereen ongevaccineerd."

In sommige buurten in de stad ligt de vaccinatiegraad zelfs onder de 60 procent. Scholtes: "De Wereldgezondheidsorganisatie vindt 95 procent een veilige vaccinatiegraad. In bepaalde buurten is dat gezakt naar 57 procent. In Amsterdam gemiddeld 82 procent. De vraag was niet: komt er een uitbraak, maar wanneer? We moeten hard werken om de vaccinatiegraad omhoog te krijgen."

Scholtes - zelf 3,5 maand geleden vader geworden - maakt zich ook 'direct' zorgen om het risico voor zijn eigen kind, vertelt hij. "Ik denk ja: als je vragen hebt, bespreek die dan alsjeblieft. De GGD heeft daar ook tijd voor. Er wordt op sociale media een hoop onzin verspreid en als je dat leest begrijp ik dat je denkt: oh moet ik dat wel laten doen? Het is echt onzin. Ga met de GGD in gesprek, want je beschermt niet alleen je eigen kind, maar ook dat van andere mensen."

Biblebelt

Volgens de wethouder zijn er veel redenen voor mensen om hun kind niet te laten inenten. "We moeten af van het idee dat alleen maar in de Biblebelt of in bepaalde andere religieuze groepen er twijfels zijn, die zijn echt breed verspreid, ook onder hoogopgeleide witte Amsterdammers. Het is echt wijdverspreid en grote reden tot zorg."

Amsterdam werkt met een zogeheten wijkgerichte aanpak, waaraan ook het Rijk meebetaalt. "We weten dat grootschalige campagnes geen effect hebben. We moeten het vaccineren makkelijk maken: niet ver weg op een gymlocatie, maar dichtbij in de buurt. Met afspraak, maar ook zonder. We weten dat het belangrijk is om de tijd te nemen om twijfels en vragen te bespreken. Het gaat ook om vertrouwen in de overheid, dus werk met mensen uit de buurt." Scholtes erkent dat corona veel wantrouwen heeft gezaaid. "Dat duurt heel lang om het weer terug te krijgen."

Vaccinatieplicht

Scholtes is tegen een vaccinatieplicht. "Dat werkt totaal averechts. Mensen moeten er zelf weer van overtuigd raken dat het goed is voor hun kind om je te laten vaccineren. Het probleem is juist dat het wantrouwen is gestegen, als je met een verplichting gaat zwaaien is het meteen weer weg. Onze aanpak werkt. We zien voor het eerst sinds jaren dat meer kinderen zich laten vaccineren. We zijn er nog lang niet, maar we hebben de stijgende lijn ingezet."

Of zo'n uitbraak moest gebeuren? Scholtes: "Ik gun niemand de mazelen. Het is echt een hele besmettelijke ziekte die tot hele nare ontstekingen kan lijden en uiteindelijk tot de dood. Ik vind het dus nooit goed dat er een uitbraak is, maar het is wel de realiteit. We hebben ervoor gewaarschuwd met dit soort vaccinatiegraden. Voor sommigen is het een eye-opener. We zien dat sommige mensen hun kind nu laten vaccineren. Dwingen gaan we niet doen."

Bekijk hierboven de hele uitzending van Park Politiek, waarin wethouder Alexander Scholtes ook ingaat op de vraag of hij openstaat voor het lijsttrekkerschap richting de gemeenteraadsverkiezingen van 2026. Ook praat hij over een digitaal onafhankelijke stad.

Het Openbaar Ministerie eist dat de 43-jarige Jan-Joost R. een celstraf van 7 jaar en tbs met dwangverpleging krijgt. De man is volgens justitie verantwoordelijk voor de jarenlange seksuele uitbuiting van een medestudent op een zolderkamer in West. R. spreekt zelf van een 'onwerkelijke omvang van leugens', een deskundige stelt dat er sprake is van narcistische problematiek bij de verdachte en noemt hem een 'koning in het verdraaien van de feiten'. 

Dat bleek vandaag tijdens de inhoudelijke behandeling van de strafzaak. R. werd vorig jaar zomer aangehouden nadat het nu 30-jarige slachtoffer in januari aangifte deed. 

"Het begon onschuldig. Jan-Joost was een vriend die zich profileerde als een oudere wijzere man die me wilde helpen. Ik was ervan overtuigd dat hij het beste voorhad met mij. Maar het eindigt in pijn, verdriet en verlies.", zo begint de verklaring van slachtoffer M.

"Het is moeilijk om aan te geven wanneer het manipuleren begon", vervolgt hij, "maar inmiddels weet ik het zeker: bij de ontmoeting. Een naïeve thuiswonende student. Ik was de perfecte prooi, de vangst van de eeuw voor hem. Ik was een instrument, een middel om een doel te bereiken", aldus M. over het moment dat de twee elkaar in 2016 ontmoette op de studie Bèta-gamma op de Universiteit van Amsterdam. 

Het contact werd in de jaren na de ontmoeting steeds intensiever, waarna R. de man vroeg hem te helpen bij een verbouwing en een online toets voor hem wilde maken. Beide mislukten, en in de ogen van R. zou dat door het toedoen van M. zijn geweest. De financiële schade die de verdachte daardoor opliep, moest terugbetaald worden, eerst met de inkomsten die M. als fietskoerier verdiende, daarna als escort via websites voor prostitutiewerkzaamheden.

Voor het contact met potentiële klanten zou de verdachte het slachtoffer een telefoon hebben gegeven. Het geld wat verdiend werd door het slachtoffer zou grotendeels zijn afgepakt door R.. Ook zou zijn identiteitskaart en bankpas zijn afgepakt en werd hij geïsoleerd van zijn familie en vrienden. De verdachte zou daarbij hebben bepaald waar en wanneer M. heen mocht gaan. Zelfs toen zijn moeder overleed, zou hij niet naar de begrafenis hebben mogen gaan. Potentiële besmettingen met het coronavirus zouden voor R. de reden zijn geweest. De verdachte zou daarentegen wel de erfenis van zijn moeder uit hebben gegeven.

Geen douche of toilet

Het slachtoffer was inmiddels op de zolderkamer boven de woning van de verdachte ingetrokken. Daar had M. geen beschikking over een toilet of douche en hingen er camera's in de ruimte waarop hij voortdurend in de gaten gehouden kon worden. Hij zou één keer in de twee weken hebben mogen douchen en moest zijn behoefte in een zak of in het Rembrandtpark doen. Ook moest hij zich om de zoveel tijd verantwoorden en zou hij elke dag een rondje in het huishouden hebben moeten doen, te heten 'toefie time', vernoemd naar de kat van R. en de kattenbak die daarbij schoongemaakt moest worden. 

M. zou zijn aangeboden op een website voor prostitutiewerkzaamheden. Advertenties werden regelmatig 'omhoog geplaatst' en M. zou mannen onder meer hebben moeten aanspreken bij een ontmoetingsplek in het Vondelpark. Toen het slachtoffer zich niet aan 'kwartier verantwoordingen' hield, zou M. geen eten hebben gekregen of werd zijn matras weggehaald. De zakken met ontlasting lagen ondertussen in de kamer. 

Waarom M. de situatie niet ontvluchtte? "Er was nergens om heen te rennen, hij kende mijn huisgenoten, hij berichtte vrienden en mijn huisgenoten", aldus M. "Hij zou me fysiek komen ophalen bij mijn studentenwoning. En dat gebeurde ook. Hij bleef me stalken met berichten en belletjes net zolang tot hij zijn zin kreeg. Om eerlijk te zijn wist ik niet wat ik moest denken. Duizenden en duizenden uren is er op mij ingepraat, tot ik het uitschreeuwde. Elk kwartier van de dag moest ik me verantwoorden. Ik wist niet wat echt of nep was. Ik had niemand om mee te praten, behalve met Jan-Joost en de mensen die seks met mij hadden. Het enige waar ik voor leefde was het gehoorzamen en dienen van Jan-Joost. Mentaal compleet gebroken", aldus het slachtoffer.

'Forse narcistische persoonlijkheidsstoornis'

Volgens Jan-Joost R. zijn de verdenkingen tegen hem een 'onwerkelijke omvang van leugens' en stelt dat alles verzonnen is. R: "In de basis is het heel simpel: alles is 180 graden gespiegeld. Zowel in details als in grote lijnen." Deskundigen spreken van een 'forse narcistische persoonlijkheidsproblematiek': "Hij heeft in zijn hoofd hoe hij het wil hebben en heeft een eigen realiteit of werkelijkheid." Tijdens een gesprek met een andere psychiater had hij het schrijfblok afgepakt en wilde de rollen omdraaien, stelde de vrouw vandaag in de rechtbank. "Hij wilde de leiding in het gesprek." Op vragen van de rechtbank over de seksuele uitbuiting, de zolderkamer, de camera's, het prostitutiewerk en het fysieke en mentale geweld had R. veel woorden nodig, maar kwam tot weinig antwoorden.  

De man wordt naast de mensenhandel en seksuele uitbuiting verdacht van het bezit van kinderpornografie. Bij een doorzoeking in het huis van R. werden op verschillende harde schijven 25.000 afbeeldingen van kinderporno aangetroffen. Daarnaast zou de man ook videomateriaal van dierenpornografie in zijn bezit hebben gehad. De man is twee keer eerder veroordeeld voor stalking. Het Openbaar Ministerie eist 7 jaar cel en tbs met dwangverpleging. 

De rechtbank doet uitspraak op 7 mei.  

De laaggeletterdheid in Hilversum blijft schrikbarend hoog in vergelijking met de Gooise buren. Dat blijkt uit cijfers van geletterdheidinzicht.nl. De Bibliotheek Hilversum schiet Hilversummers die hiermee worstelen al jaren te hulp. Dinsdagavond wordt er tijdens het Groot Goois Dictee geld ingezameld voor deze strijd tegen de laaggeletterdheid. 

Hilversum steekt er met kop en schouders bovenuit. 14 procent van haar bewoners tussen de 16 en 65 jaar is laaggeletterd. In de gemeenten Wijdemeren en Weesp is dit 1 procent, in Gooise Meren 2 procent en in Huizen, Blaricum, Eemnes en Laren 5 procent.

In de provincie Noord-Holland liggen alleen de gemeenten Amsterdam, Zaanstad, Drechterland, Stede Broec en Enkhuizen hoger dan Hilversum. Het landelijk gemiddelde ligt op 12 procent. Schrikbarende cijfers dus. 

Strijd van de bieb

De Bibliotheek Hilversum schiet Hilversummers die moeite hebben met lezen al jaren te hulp. Om laaggeletterdheid te bestrijden is het van belang om er zo snel mogelijk bij te zijn, stelt Nicoline Kok van de Bibliotheek Hilversum. Zo gaat er veel aandacht uit naar de peuterspeelzalen en het basisonderwijs. 

"Als je rond de vier jaar naar de basisschool gaat met een taalachterstand, is die niet meer in te halen", vertelt ze. "Als ze een andere taal dan het Nederlands thuis spreken is dat eigenlijk geen probleem, want die taalomslag maken lukt vaak wel."

Dus gaan medewerkers van de bieb langs op peuterspeelzalen om zowel de ouders als de medewerkers van de zaal bij te spijkeren. Zo benadrukken ze het belang van voorlezen en veel praten met de kinderen.

Naast de regelmatige bezoekjes aan de peuterspeelzaal gaan medewerkers van de bieb ook langs bij basisscholen. De nadruk ligt daarbij vooral op het motiveren om te lezen. Daarvoor is om te beginnen een brede collectie boeken op school nodig. Daarnaast staan de medewerkers voor de klas om zowel de leerlingen als de leraren te enthousiasmeren voor het lezen. 

Hulp voor volwassenen

Ook volwassenen die moeite hebben met lezen en schrijven worden te hulp geschoten. Voor deze doelgroep organiseert de bieb taallessen in het taalcafé. Dit is zowel voor nieuwkomers als autochtone Nederlanders die hulp nodig hebben. 

Vooral die laatste groep is volgens Kok erg moeilijk te bereiken. "Dat komt vooral door schaamte." Om hen te bereiken werkt de bieb samen met een aantal maatschappelijke organisaties. 

Groot Goois Dictee

Om een steentje bij te dragen aan deze strijd tegen laaggeletterdheid, wordt er door de Lionsclub 't Gooi en Lionsclub Hilversum het Groot Goois Dictee georganiseerd. Het dictee wordt gepresenteerd door NOS-nieuwslezer Jeroen Tjepkema, live vanuit de Raadszaal van het Raadhuis in Hilversum. 

Het opgehaalde geld gaat rechtstreeks naar de Hilversumse bieb. Met het bedrag willen ze vooral het lesmateriaal voor het taalcafé een flinke update geven. "Er is namelijk steeds meer behoefte aan het taalcafé, maar door de coronajaren lopen we ook een beetje achter", aldus Kok. 

Liefhebbers van klassieke muziek kijken al jaren reikhalzend uit naar het Mahlerfestival, dat volgende maand voor het eerst in 30 jaar weer in de stad georganiseerd wordt in het Concertgebouw. Het festival, mogelijk gelijktijdig met een eventuele Ajax-huldiging, kostte tien jaar aan voorbereidingstijd.

Een bijna unieke kans als je fan bent van Mahler, want komende maand worden zijn elf symfonieën in elf avonden achter elkaar opgevoerd in het concertgebouw. Kaartjes voor een stoel in de Grote Zaal, die twee jaar geleden in de verkoop gingen, zijn al nagenoeg uitverkocht.

Mahler (1860-1911) geldt als een van de belangrijkste componisten van zijn tijd. Als dirigent trad hij meerdere keren in het Concertgebouw op. Meer dan een eeuw later is op meerdere plekken in het gebouw nog te zien dat de componist een speciale band met Amsterdam had. Van alle namen die in bladgoud in de Grote Zaal vereeuwigd zijn, heeft die van Mahler het meest prominente plekje. Vlak voor het gedeelte waar de leden van het koninklijk huis zitten.

En dan is er ook nog het Mahler-festival, dat volgende maand voor de derde keer georganiseerd wordt. Voor de komende editie is de organisatie ruim tien jaar bezig geweest om alles in orde te krijgen. Oorspronkelijk was het idee om het festival in 2020 te organiseren: 100 jaar na de eerste editie en 25 jaar na de tweede. Maar dat plan viel door corona in het water.

Een flinke domper voor het Concertgebouw. Na zes jaar aan voorbereiding, waarbij toporkesten van over de gestrikt moesten worden, konden ze opnieuw aan de bak. "Je moet een hele planning maken met orkesten van over de wereld, zoals Chicago, Berlijn en Tokio", legt Concertgebouw-zegsman Jacob van der Vlugt uit. 

Mahler-paviljoen

"Mahlers muziek wordt soms wel door driehonderd musici uitgevoerd. Naast de instrumenten ook mannen-, vrouwen en kinderkoren. Die moeten allemaal van tevoren vastgelegd worden. Iedereen past zijn planning erop aan."

Het had dus wat voeten in de aarde, maar dan heb je ook wat. "Het is uniek in de wereld dat de symfonieën in chronologische volgorde worden gespeeld. Door toporkesten uit de hele wereld."

Je hoeft geen kaartje te hebben om iets van het gebeuren mee te krijgen. De symfonieën worden in verschillende landen live op tv uitgezonden. Specifiek in Nederland zijn ze daarnaast nog in verschillende bioscopen te zien. En wie er toch een beetje bij wil zijn, kan vanaf het Museumplein, waar een 2000 zitplaatsen tellend 'Mahler-paviljoen' komt te staan, gratis meekijken.

Ajax

Die tent kwam vorige week al even in het nieuws, vanwege de inmiddels grote kans dat Ajax kampioen wordt. Het Mahler-festival vindt tussen 8 en 18 mei plaats, in een periode dat Ajax de laatste drie wedstrijden van het seizoen speelt. Alleen als de voorsprong tegen PSV snel groter wordt, kan Ajax eerder kampioen worden.

Burgemeester Halsema heeft al meermaals laten weten dat ze de voorkeur heeft voor een huldiging op het Museumplein. Dat gebeurde voor het laatst in 2019, toen er 100.000 fans kwamen. Is dat wel te organiseren als er al een festivaltent op het veld staat? In de Stopera laten daar nog weinig over los.

Een woordvoerder van de gemeente zegt dat ze zich volop op een mogelijke huldiging voorbereiden, maar zegt ook dat het nu nog te vroeg is om iets over de locatie te zeggen. 

"Wat ons betreft is het natuurlijk hartstikke leuk: een feest voor Ajax en een feest voor het concertgebouw. Als die huldiging precies om 20.00 uur 's avonds is, is er misschien wat geluidsoverlast. Maar ik denk dat de gemeente gewoon heel goed gaat kijken hoe het samen kan."

De GGD in Zaanstreek-Waterland wil met een wijkgerichte aanpak meer mensen ervan overtuigen hun kinderen te laten vaccineren. In sommige wijken in Zaandam en Purmerend heeft maar 40 procent van de kinderen één vaccinatie tegen bof, mazelen en rode hond gehad. Deze week kunnen kinderen uit Zaanstreek-Waterland zich laten vaccineren, ook zonder afspraak.

Het gaat niet goed met de vaccinatiegraad in de Zaanstreek, met name in Zaandam en Purmerend is die laag. In sommige wijken heeft maar veertig procent van de kinderen één BMR-prik tegen de bof, mazelen en rodehond gehad. "Veel en veel te weinig", zegt Esther Batelaan, jeugdarts bij de GGD Zaanstreek-Waterland. 

Ook voor andere kindvaccinaties is de opkomst sinds 2019 structureel gedaald. Het aantal 2-jarigen dat geen enkele vaccinatie kreeg, is sinds 2019 zelfs verdubbeld tot 7.4 procent en ligt hier een half procent boven het landelijk gemiddelde.

Volgens de GGD komt dat door verschillende factoren. Zo kunnen geloofsovertuiging of levensovertuiging een rol spelen. Ook minder vertrouwen in de vaccinaties en angst voor bijwerkingen worden als reden genoemd.

Zaanstreek-Waterland is niet de enige regio waar steeds minder ouders ervoor kiezen om hun kinderen te laten vaccineren. In heel Nederland loopt de vaccinatiegraad terug en het is voor veel GGD's een zoektocht naar de juiste weg om inwoners te overtuigen of te bereiken. 

Praten en prikken

Even verderop, in Amsterdam, lijkt de weg omhoog voorzichtig gevonden. Die gemeente ziet nu 'een lichte stijging' in opkomst in wijken waar voorheen sprake was van een dalende vaccinatiegraad. Zo steeg de opkomst in de Bijlmer met 9 procent en in Bos en Lommer was dat 15 procent.

De oorzaak ligt in een nieuwe 'wijkgerichte en fijnmazige aanpak', wat neerkomt op praten en prikken in de wijk. Zo onderhoudt de gemeente nauw contact met 'sleutelfiguren' in buurten en vaccineren GGD-medewerkers nu ook in de buurt op de Ouder Kind Teams locaties, of naar behoefte op andere plekken in de wijk.  

Priklocaties bleken, na gesprekken in wijken met een lage vaccinatiegraad, vaak te ver weg. "Zo was het voor alleenstaande ouders met vier jonge kinderen zonder geld voor de metro vaak onhaalbaar om naar een priklocatie te komen", aldus de GGD Amsterdam.  

Sleutelfiguren in de wijken  

De GGD Zaanstreek-Waterland heeft die nieuwe aanpak ook gezien en wil met de sleutelfiguren aan de slag, laat Ghislaine van Nooijen Kooij weten. "Wij hopen via hen inwoners te overtuigen van de nut en noodzaak van vaccineren."

Sleutelfiguren zijn bijvoorbeeld leerkrachten van basisscholen, medewerkers van de kinderopvang of vertegenwoordigers van anderstaligen. De GGD hoeft dat netwerk niet helemaal vanaf de grond op te bouwen, omdat er tijdens corona ook geregeld contact was, legt Van Nooijen Kooij uit. 

In de Zaanstreek is het volgens Van Nooijen Kooij nog niet aan de orde om de centrale sporthal in te ruilen voor prikken op locaties in verschillende wijken. "Amsterdam Zuidoost is bijna even groot als heel Purmerend dus we hebben het over een hele andere schaal. Dat is nog een overweging voor de toekomst."

De laaggeletterdheid in Hilversum blijft schrikbarend hoog in vergelijking met de Gooise buren. Dat blijkt uit cijfers van geletterdheidinzicht.nl. De Bibliotheek Hilversum schiet Hilversummers die hiermee worstelen al jaren te hulp. Dinsdagavond wordt er tijdens het Groot Goois Dictee geld ingezameld voor deze strijd tegen de laaggeletterdheid. 

Hilversum steekt er met kop en schouders bovenuit. 14 procent van haar bewoners tussen de 16 en 65 jaar is laaggeletterd. In de gemeenten Wijdemeren en Weesp is dit 1 procent, in Gooise Meren 2 procent en in Huizen, Blaricum, Eemnes en Laren 5 procent.

In de provincie Noord-Holland liggen alleen de gemeenten Amsterdam, Zaanstad, Drechterland, Stede Broec en Enkhuizen hoger dan Hilversum. Het landelijk gemiddelde ligt op 12 procent. Schrikbarende cijfers dus. 

Strijd van de bieb

De Bibliotheek Hilversum schiet Hilversummers die moeite hebben met lezen al jaren te hulp. Om laaggeletterdheid te bestrijden is het van belang om er zo snel mogelijk bij te zijn, stelt Nicoline Kok van de Bibliotheek Hilversum. Zo gaat er veel aandacht uit naar de peuterspeelzalen en het basisonderwijs. 

"Als je rond de vier jaar naar de basisschool gaat met een taalachterstand, is die niet meer in te halen", vertelt ze. "Als ze een andere taal dan het Nederlands thuis spreken is dat eigenlijk geen probleem, want die taalomslag maken lukt vaak wel."

Dus gaan medewerkers van de bieb langs op peuterspeelzalen om zowel de ouders als de medewerkers van de zaal bij te spijkeren. Zo benadrukken ze het belang van voorlezen en veel praten met de kinderen.

Naast de regelmatige bezoekjes aan de peuterspeelzaal gaan medewerkers van de bieb ook langs bij basisscholen. De nadruk ligt daarbij vooral op het motiveren om te lezen. Daarvoor is om te beginnen een brede collectie boeken op school nodig. Daarnaast staan de medewerkers voor de klas om zowel de leerlingen als de leraren te enthousiasmeren voor het lezen. 

Hulp voor volwassenen

Ook volwassenen die moeite hebben met lezen en schrijven worden te hulp geschoten. Voor deze doelgroep organiseert de bieb taallessen in het taalcafé. Dit is zowel voor nieuwkomers als autochtone Nederlanders die hulp nodig hebben. 

Vooral die laatste groep is volgens Kok erg moeilijk te bereiken. "Dat komt vooral door schaamte." Om hen te bereiken werkt de bieb samen met een aantal maatschappelijke organisaties. 

Groot Goois Dictee

Om een steentje bij te dragen aan deze strijd tegen laaggeletterdheid, wordt er door de Lionsclub 't Gooi en Lionsclub Hilversum het Groot Goois Dictee georganiseerd. Het dictee wordt gepresenteerd door NOS-nieuwslezer Jeroen Tjepkema, live vanuit de Raadszaal van het Raadhuis in Hilversum. 

Het opgehaalde geld gaat rechtstreeks naar de Hilversumse bieb. Met het bedrag willen ze vooral het lesmateriaal voor het taalcafé een flinke update geven. "Er is namelijk steeds meer behoefte aan het taalcafé, maar door de coronajaren lopen we ook een beetje achter", aldus Kok. 

Een door de Amerikaanse president Trump gestarte handelsoorlog leidt tot grote verliezen op handelsbeurzen wereldwijd, en dus ook in Amsterdam. De koers ligt bijna 7 procent lager dan toen de beurs vrijdag sloot en dat is het grootste verlies sinds de coronaperiode. 

"Het gaat allemaal omlaag," zegt Hans de Geus, beurscommentator voor RTL Z. "Er is een nieuwe realiteit waarvan de impact nog niet goed is in te schatten. Maar die als het zo doorgaat enorm is."

Toch denkt De Geus niet dat er nu totale paniek heerst op de Amsterdamse beursvloer. "Ik verwacht geen chaos. Er zijn gewoon nog biedingen, er wordt gehandeld. Mensen zien in dat koersen lager moeten en ondergaan het eigenlijk redelijk gelaten."

De koersen op de beurs zijn wereldwijd ingezakt na het instellen van importheffingen door de VS. De koersdalingen zorgen hier en daar misschien voor paniek, maar De Geus ziet nu vooral voor Europa kansen. "We hadden echt een schok nodig om ons tot daden aan te zetten. Om onafhankelijk te worden als het gaat om energie, defensie en misschien ook onze munt. De euro kan belangrijker worden in dit hele schouwspel. En die schok is er nu. Dit kan ons aansporen om grote daden te verrichten. Dus dat is een geluk bij een ongeluk."

Poorten openzetten

Volgens De Geus is er nu de facto sprake van een oorlogseconomie. En liggen er ook voor Amsterdam kansen. "Je kunt op dit moment natuurlijk heel veel talent hierheen halen. Ik weet nog dat we met Brexit met busjes door Londen reden - dat deed minister Ollongren ook toen - met de boodschap 'kom in Amsterdam werken' als je bij een bank zit. Dat moeten we nu in de VS nu ook gaan doen."

"Er zijn heel veel mensen die ontslagen zijn of bang voor het systeem of die überhaupt uit Amerika weg willen. Van de universiteiten maar ook van inlichtingendiensten.  Al die kennis kun je nu hierheen halen. Dus we moeten als een gek de poorten openzetten en dit echt als een kans zien. Het is natuurlijk bijna ironisch dat Amerika is geschapen naar het beeld van Amsterdam in de gouden eeuw. Tolerant, een liberale economie waar veel immigratie mogelijk was. Dat was het plaatje waar de Founding Fathers zich aan spiegelden. In Amerika houdt dat nu op. En dat het weer terugkeert naar Amsterdam zou natuurlijk mooie ironie zijn."

Afgelaste stages, online lessen en een enorme onzekerheid: de gevolgen van de coronacrisis lieten diepe sporen na in het mentaal welzijn van mbo-studenten. Wie draagt de verantwoordelijkheid voor het welzijn van mbo-jongeren? Praat mee op dinsdag 1 april om 19.30 uur in De Balie.

De gemeente Amsterdam streeft ernaar om in 2030 het aantal Amsterdammers met mentale problemen met 10% te verminderen. Welke maatregelen bieden een uitweg? De aankomende maanden doet AT5 samen met de redactie van Live Journalism onderzoek naar de mentale gezondheid van jongeren. 

Tijdens deze eerste bijeenkomst zijn we op zoek naar jouw verhaal. Ben jij onderwijzer in het mbo of op een andere manier professioneel betrokken bij jongeren? Maak je je zorgen over de mentale gezondheid van deze jongeren? Of ben je zelf mbo-student? Dan nodigen we je uit om mee te praten. Jullie verhalen vormen het vertrekpunt voor ons onderzoek. Naast een publieksprogramma gaan we met de zaal in gesprek.

Wil je dit gesprek bijwonen en meepraten? Kaartjes zijn hier gratis te bestellen.

Er zwom een vis in Laura’s hoofd. Althans, dat dacht ze. De onzekerheid en veranderingen tijdens de coronaperiode waren voor Uitgeester ondraaglijk. Ze raakte depressief en psychotisch en bracht maanden door in een kliniek. Nu maakt ze een voorstelling over haar ervaringen. "Ik wil mensen laten zien hoe je je van binnen voelt."

De coronapandemie zette de wereld op zijn kop. Regels, protocollen en structuren verdwenen, en Laura van der Veen (30) stapte als verpleegkundige de onzekerheid van de covidafdeling binnen. Ze viel uit met depressieve klachten, maar keerde terug. Achteraf gezien veel te vroeg.

Angsten grepen haar naar de keel, en naast depressief werd ze ook psychotisch. Vier stemmen vochten onafgebroken in haar hoofd, terwijl een vis rondjes zwom en langzaam van haar hersenen knabbelde. Maandenlang zat ze gedwongen vast binnen de muren van klinieken. Over die ervaring maakt ze nu een bevrijdende voorstelling.

Kijkje in hoofd geven

"Mensen schrikken altijd van mijn verhaal", zegt Laura. "Maar ik wil het ook ventileren, zodat we het gewoon kunnen bespreken." Het is één van de redenen waarom ze, naar eigen zeggen, in een manisch moment dacht: Ik moet hier een verhaal van maken.

En dat niet alleen. "In de kliniek gebeurden ook dingen waarbij ik dacht: die mensen zouden eens een kijkje in mijn hoofd moeten krijgen. Ik voelde een sterke behoefte om anderen te laten zien wat zich van binnen afspeelt."

Theatermaker Iris Stam stapte aan boord van haar project. Ze kende Laura al jaren als haar theaterdocente van het Stadstheater Beverwijk. Een grote pré: "Ik weet hoe Laura was, maar ik heb haar ook bezocht in de kliniek", zegt Iris. "De eerste keer hield ze de schone schijn op. De tweede keer staarde ze als een zombie voor zich uit, een lege huls."

Met Iris aan haar zijde, die waakte over een strakke verhaallijn, begon Laura te schrijven. Ze nam haar eigen ervaringen als leidraad, maar breidde het uit en mengde er elementen van anderen in. "Toen ik wist wat ik wilde vertellen, ben ik gewoon begonnen", zegt ze. "En heb ik de onderwerpen naar het theater vertaald met als hoofdpersoon Rosa."

Constante stemmen

In één van de scènes roepen vier figuren zachtjes Rosa haar naam. De een maakt knisperende konijnengeluiden, de ander begint over de zwemmende vis in haar hoofd. Rosa kijkt ze boos en angstig aan. Ze loopt naar voren en krabt zenuwachtig aan haar hoofd. De figuren worden steeds gemener. "Jij hoort te helpen niet geholpen te worden." 

Het is een klassiek voorbeeld van hoe Laura zich van binnen voelde. Iris: "In theater kun je heel mooi je hoofd openklappen en laten zien wat je allemaal hoort en ziet. Dat hebben we gedaan. De stemmen in haar hoofd zijn letterlijk personages geworden die om haar heen bewegen. Het is een gesprek met de gedachtes, een strijd die zich in haar afspeelt."

Onbegrip

In een andere scène zit Rosa zit onderuitgezakt op een stoel en staart met een lege blik vooruit. "Ik kan niet meer sporten, niet meer werken, niet meer naar theaterles", zegt ze bedroefd. Dan komt een vriendin binnen die de situatie ogenschijnlijk begrijpt. "Wel chill dat je niet hoeft te werken."

Laura: "Heel vaak heb ik van willekeurige mensen gehoord. 'Ah ik zou willen dat ik lekker thuis kan zitten, dat is toch lekker'. Die opmerking heb ik zo vaak gehad, maar niemand wil thuiszitten. Ik deed niet veel en bracht mijn dagen door op de bank of op bed."

Onzichtbare impact

Twee verpleegkundigen drukken Rosa met man en macht in een stoel. Ze spartelt tegen, maar het lukt haar niet om zich los te rukken. Achter haar staan de vier figuren, die staand op haar neerkijken. "Je hebt verloren", zeggen ze.

Laura: "Het was voor mij een dieptepunt dat ik met tien man werd gegrepen, werd uitgekleed en in de isoleercel werd gestopt. Maar van binnen gebeurde veel meer dan alleen het zichtbare, wat de verpleegkundige deden. Ik kan het me niet meer herinneren, maar uit dagboeken weet ik hoe ik mij ongeveer moet hebben gevoeld. Dat heb ik daar proberen uit te beelden." 

Als warme broodjes

De kaarten vliegen als warme broodjes over de toonbank. Er zijn nog maar een paar tickets beschikbaar. "We begonnen met drie voorstellingen. De eerste was razendsnel uitverkocht. De tweede? Ook weg. Dus voegden we een extra voorstelling toe. Die was opnieuw binnen no-time uitverkocht. Nu staan er vijf op de planning. Alleen voor de voorstellingen in Hoorn zijn nog kaarten beschikbaar."

Volgens Laura laat dit zien hoe groot de behoefte is om over dit thema te praten. "Eén op de vijf mensen krijgt te maken met mentale problemen", benadrukt ze. "Eén op de vijf."

Community

Online is onder de naam Doodgewoon, de titel van de voorstelling, een hechte community ontstaan. "De groep die ons volgt op Instagram is ontzettend betrokken. Ik krijg veel vragen of we ook naar Brabant komen. Inmiddels heb ik er zelfs een stichting van gemaakt, en ik wil nog veel meer projecten doen. Misschien vertel ik de volgende keer wel het verhaal van iemand anders."

Voor Laura is het hele maakproces een manier om haar ervaringen een plek te geven. "Soms ben ik nog verdrietig, maar het gaat goed. Ik heb ontdekt dat ik autisme heb, wat verklaart waarom ik zo slecht tegen veranderingen kon. Dankzij elektroshocktherapie ben ik weer de oude geworden."

Opluchting in Vijfhuizen nu de iconische Vijfhuizense geveltjes hun comeback in het straatbeeld hebben gemaakt. De metalen geveltjes vormen het dorpsgezicht. Ze stonden een tijd op de rotonde die de Stelling met de Vesting verbindt, maar moesten daar na een klacht weg. En dat terwijl veel bewoners eraan gehecht waren geraakt. Nu hebben ze een nieuwe plek.

"Een mooie plek", oordeelt Maaike Hendrinks, die twee jaar geleden een petitie startte voor behoud van 'Klein Vijfhuizen' op de rotonde. De geveltjes waren in coronatijd neergezet door een lokale bakker, die het dorp er wat mee wilde opfleuren. En een beetje reclame wilde maken voor zijn bakkerij.

Hij investeerde zo'n 5.000 euro in de geveltjes, waarna de gemeente hem grond op de rotonde in bruikleen gaf. Daarbij was geen rekening gehouden met de nabestaanden van de in 2006 overleden kunstenaar Rudi van de Wint. Hij was de man achter de dertien meter hoge statica op de rotonde (zie afbeelding hieronder).

Lees verder onder de foto.

"Als je er wat voor zet, dan tast je het kunstwerk aan en schaad je het auteursrecht", nam Rudi's zoon Gijs zijn vaders werk in bescherming. "Dat mag niet."

De gemeente kon niet anders dan concluderen dat de rotonde niet door een middenstander geadopteerd had mogen worden. Om een boete te voorkomen, haalde de bakker de geveltjes van de rotonde, maar de gemeente ging op zoek naar een andere locatie. 

Die werd gevonden aan de Stelling, vlak voor de dorpsentree. "Toen ik vorige week het dorp inreed, dacht ik: hé, ze zijn weer terug", vertelt Hendriks. "Nu komen ze beter uit, want nu zie je ze bij het binnenrijden van het dorp."

Bekijk hieronder een fotoserie van de huisjes, gemaakt door de lokale fotograaf Pieter Knibbe. Lees verder onder de foto's.

Het stemt Hendriks tevreden dat je nu eerst langs de geveltjes rijdt, en daarna pas langs het kunstwerk van Van de Wint. Wel heeft ze nog een klein punt van kritiek: "Ze staan vrij krap op elkaar."

Ook in de lokale Facebook-groep 'Vijfhuizen toen en nu' wordt de comeback van de geveltjes bejubeld. "Komt hier veel beter uit dan bij dat oud stuk roest", spuit iemand weinig omfloerst haar mening over het kunstwerk op de rotonde. "Nu is het echt thuiskomen", reageert een ander op de nieuwe plek.

Van reclame naar dorpskunst

Voor de oplettende kijker: één element dat op de rotonde stond, staat niet op de nieuwe locatie. "De naam van de bakkerij staat er niet meer bij", vertelt bakkersvrouw Willemijn in gesprek met NH.

Een bewuste keuze van bakkers René en Willemijn, die het heel mooi vinden dat het dorp hun creatie zo heeft omarmd. Nog langer reclame maken met de huisjes, vinden ze - ondanks de forse investering vier jaar geleden - niet nodig. 

De bakkers zijn heel blij dat de gemeente het zo voortvarend heeft opgepakt, en dat zij zelf niets hoefden te doen of te betalen.  "Ze hebben gevraagd welke plek we mooi zouden vinden. Toen hebben we gezegd: zoek maar wat moois uit."

Reacties van klanten

Ook in de bakkerij krijgen René en Willemijn veel reacties van klanten. "Veel mensen zeggen dat ze ze weer hebben zien staan", vertelt Willemijn. 

De geveltjes mogen dan geen reclame meer zijn, het is nog maar de vraag of het kunstwerk ooit los kan worden gezien van de bakkerij. Een van de geveltjes is namelijk de gevel van de bakkerij in het dorp. "Dus het blijft herkenbaar." 

“Eerst moet ik even kijken of het wel schoon is.” Vlak voor de ingang van het Blauwe Theehuis in het Vondelpark loopt Hasan Akmaz een klein paadje in. Hij doet een korte check op relatieve afstand. “Het is wel goed hoor.” De boomstam is schoon. Hij heeft zijn ideale plekje gevonden om in alle rust op zijn klarinet te spelen. Al zeven jaar doet hij dit meerdere malen per week, ergens in een park in de stad. De muziek is zijn therapie. “Het is beter dan welke psycholoog dan ook.”

Een paar lesjes klarinet volgde hij ooit, maar grotendeels is hij autodidact. Online heeft hij noten leren lezen. Toen de klarinet nog nieuw was voor Hasan, was het de bedoeling om veel thuis te oefenen, maar dat liep anders. “Mijn buren hadden net een baby gehad en ik wilde ze niet tot last zijn.” Zodoende kreeg Amsterdam Hasan en zijn klarinet cadeau. “Veel mensen wilden iets van mij, nadat ze me hoorden spelen. Ik heb het over de coronatijd. Mensen waren zo bedroefd, en mijn muziek deed iets met ze. Sommige mensen moesten echt huilen.”

Zeven jaar terug pakte hij de klarinet op. Het is misschien wel een wanhoopspoging te noemen, een laatste manier om proberen om te gaan met zijn demonen. Kort ervoor stopte hij met fulltime werken als softwareprogrammeur. Hij kampte naar eigen zeggen met zware depressies, veroorzaakt door jeugdtrauma’s. “Na de scheiding van mijn ouders, ging ik een tijdje bij mijn tante wonen in Brussel. Daar heb ik vanwege haar man een rottijd gehad. Hij sloeg me elke dag, en er gebeurden nog veel meer dingen die geen enkel kind mee hoort te maken.” Plichtsgetrouw en strak vooruitkijkend verteld Hasan over zijn traumatische jeugd. 

Na jaren van therapie en medicijnen werkte het klarinetspel wel. "Ik zou het iedereen aanraden. Ik voel zoveel positiviteit in mij als ik speel." Langs het water heeft hij inmiddels een nieuw plekje gevonden, op gepaste afstand van anderen. Een enkeling kan zijn ballade uit The Godfather horen, en geniet er duidelijk van. Met zijn veel te warme jas en sjaal voor het zonnige weer, oogt hij wat onhandig. Stuntelig misschien zelfs, maar eenmaal geïnstalleerd en spelen raakt hij vereenzelvigd met zijn instrument. Van alle onhandigheid ontdaan speelt hij alsof hij nooit anders gedaan heeft.

Menig Amsterdammer heeft hem wel eens gezien in een park, want hij bezoekt ze samen met zijn klarinet allemaal. Als hij klaar is met zijn nummer uit The Godfather voegt hij nog even toe dat hij zonder spelen niet kan leven. "Als ik een dag niet speel dan voel ik me zo ongemakkelijk en onprettig." Hij pakt z'n klarinet weer op. "Zal ik een wals spelen? Omdat het mooi weer is." 

De Spot is een rubriek van het AT5-programma Damsko. Klik hier om alle afleveringen te bekijken.

Er zijn dagen dat er meer groene elektriciteit wordt opgewerkt, dan de totale vraag naar elektrische energie. Opslagcapaciteit hebben we niet, de spanning in het net stijgt lokaal te ver, zonnepanelen vallen uit en de energieprijs werd afgelopen woensdag negatief. Dit zijn problemen waarover in 2008 is gepubliceerd en ook Nederlandse netbeheerders allang wisten. Dit is geen raketwetenschap.

Onze politiek had een tunnelvisie op onze jaarlijkse energiemix, die moest zo groen mogelijk worden. Er zijn onnozele feestjes gevierd bij domme taartdiagrammen. Ze keken niet naar de energiemix per dag, per dagdeel of per seconde. Elektrische energie reist door koper met bijna de lichtsnelheid. De wetten van de natuurkunde eisen dat we in microseconden denken, niet in jaren. Dit is geen nieuws.

Salderen wordt symbolisch in stand gehouden, maar is onder de streep via teruglever kosten en onverwacht uitschakelen alsnog afgeschaft. Zonnepanelen zijn alleen nog handig met een thuisaccu. Wat je 's middags opwekt, is 's avonds pas echt vraag naar als de elektrische kookplaat, warmtepomp en de rest van het huis aangaan en de batterijracer thuis wordt opgeladen. Dit weten we al 17 jaar.

Grijze energie wordt opgewekt wanneer er vraag naar is, groene energie wordt opgewekt als de wind waait of de zon schijnt. De vraag moet zich qua tijdstip aanpassen aan het aanbod. Dit probleem is niet nieuw, de oplossingen kennen we nog langer. We moeten aanbod gestuurd energie gaan gebruiken, bijvoorbeeld 's middags de wasmachine aan als je betaald kan worden om energie te verbruiken.

De tweede oplossingsrichting is tijdelijke opslag. Daarom is het belangrijk dat onze elektrische leasevloot op het werk geladen kan worden, dan hebben we 's middags een enorm accupakket aan het net hangen, zonder extra investeringen in accu's. Helaas doen we dat bijna niet. We starten nu pas een verzwaring operatie van ons elektriciteitsnet, terwijl die allang afgerond had mogen zijn.

Zomers opslaan voor de winter is technisch een kostbare hobby, dat gaat om enorme hoeveelheden energie. Tijdens de winter salderen met energie die je in de zomer hebt opgewekt, is iets dat alleen op je factuur kan, het is geen weergave van een technische realiteit. Toch is dat sprookje tientallen jaren voorgehouden aan brave burgers die investeerden in zonnepanelen. Pure volksverlakkerij.

De derde oplossingsrichting is minder energie gebruiken. Dat we nog praten over muurisolatie terwijl je dat sinds de jaren tachtig in een paar jaar terugverdiend, zegt iets over hoe soepel dit gaat. Onze economie draaide behoorlijk goed door terwijl veel mensen thuiswerkten, dat scheelde reistijd, files en frustratie. Helaas kiezen we dagelijks voor een duur vervuilend verkeersinfarct. Traditie!

Dat de tientallen miljarden in het klimaatfonds niet doelmatig uitgegeven kunnen worden, kan je zien dankzij het zware tekort aan technisch personeel. Het lukt ons niet elektromonteurs, timmermannen, loodgieters en schilders te vinden voor achterstallig onderhoud, laat staan voor een energietransitie. We missen goed opgeleide, ervaren vakmensen om politieke dromen om te zetten in tastbare zaken.

We hebben wel een groot ambtenarenapparaat dat op enige afstand van ons kabinet en parlement de taak heeft deze tientallen miljarden aan te besteden. Die gaan dit geld de markt op persen, terwijl we weten dat er op de werkvloer geen personeel is of ooit zal komen om het daadwerkelijk uit te voeren. Het maakt hierbij niet eens uit welke oplossingsrichting je denkt, het personeel is er niet.

Op die opdrachten gaan cowboys inschrijven, die later een keertje uitzoeken hoe ze hun afspraken nakomen. Net zoals Sywert van der Lienden met zijn mondkapjesdeal. Toen wisten de ambtenaren vooraf dat er veel winst afgeroomd zou worden, maar Sywert had geen concurrentie. Corona was tijdelijk, onze economie, klimaat en defensie vechten om vakmensen, dat probleem is permanent.

Politici zijn veel te gewend dat de markt het verschil tussen vraag en aanbod wel opvangt. Helaas hebben ondernemingen te weinig invloed op studiekeuze, ondanks pogingen daartoe sinds 2002. Ondanks dat elke MBO-er die een technisch beroep kiest waarschijnlijk miljonair wordt, wordt techniek te weinig gekozen. De staat besteed miljarden om een fors deel op te leiden voor een uitkering.

Vrijheid, blijheid qua studiekeuze wordt als heilige graal gezien, maar eigenlijk vraag je dan van een puber om een langjarige macro-economische verkenning te doen welke sectoren straks leuke kansen hebben. Dat kan een puber pas als ze een vwo-diploma halen, econometrie aftikken en een paar jaar zijn ingewerkt. Ze zijn nog niet handelingsbekwaam, behalve voor de belangrijkste keuze in hun leven.

Duizend miljard voor klimaat en duizend miljard voor defensie kunnen niet effectief of efficiënt worden besteed. Het personeelstekort is nu al fataal, een deel dat beschikbaar is gaat binnenkort met pensioen en de schoolpleinen van de LTS, MTS, HTS en technische universiteiten zijn half leeg, dus ze gaan er ook niet komen. Je weet dat het mis zal gaan, je weet dat het minimaal tien jaar mis zal gaan.

Beleid, budget en zelfs geld kan je verzinnen, goed opgeleid en ervaren technisch personeel niet.

Deze maand is het vijf jaar geleden dat Nederland volledig op slot ging door het coronavirus. Terwijl mensen massaal pasta hamsterden en zelf mondkapjes maakten, werd in de ziekenhuizen hard gestreden om covid-patiënten zo goed mogelijk te helpen. Hoe kijken medewerkers van het Dijklander Ziekenhuis in Purmerend vijf jaar later terug op deze ingrijpende periode?

Het aantal mazelenbesmettingen in Amsterdam neemt toe. Vanochtend liet de GGD weten dat de oorsprong zich bevindt op een basisschool in Nieuw-West. Het gaat om zestien mensen in totaal, van wie vier kinderen opgenomen zijn geweest. De GGD en het RIVM uitten al langere tijd zorgen over de dalende vaccinatiegraad. Wat zeggen deze cijfers over die zorgen en komt er ook echt een grote uitbraak? 

Om welke basisschool het gaat, wil de GGD vanwege privacyredenen niet zeggen. De vier kinderen die in het ziekenhuis opgenomen zijn geweest, zijn volgens GGD-arts Charlie van der Weijden inmiddels weer thuis. De situatie op de basisschool is ontstaan doordat een kind in het buitenland besmet is geraakt. Het kind zat zelf niet op de school, maar heeft gezinsleden aangestoken die wel op de school zaten.

Risico's 

Mazelen zijn erg besmettelijk en niet per se onschuldig. Je kunt er best ziek van worden, vertelt Harald Wychel, woordvoerder van het RIVM. "Je voelt je heel onprettig en kan koorts krijgen", zegt hij. Voor mensen met een zwakkere gezondheid zijn de risico's groter: "Een longontsteking, bronchitis of een hersenontsteking, bijvoorbeeld." De kans om in Nederland aan mazelen te overlijden is naar schatting 1 op de 10.000. Tijdens de laatste uitbraak in 2013 overleed één meisje aan de gevolgen van mazelen. 

Wethouder Alexander Scholtes, die verantwoordelijk is voor de zorg in de stad, maakt zich zorgen over de huidige ontwikkeling. Volgens hem zal het zich snel door de stad verspreiden. "Mensen bewegen door de hele stad", zegt hij. Hij roept daarom ook op: "Als je denkt dat je kind mazelen heeft, neem het dan niet mee naar de wachtkamer van de huisarts. Voorkom alsjeblieft dat het andere kinderen kan besmetten." 

De toename van besmettingen in de stad ligt in lijn met de landelijke stijging van het aantal gevallen. Zo bracht het RIVM gisteren naar buiten dat er in totaal 108 gevallen zijn in Nederland. Dat is opvallend omdat het totaal aantal gevallen eind maart 2024 op 55 stond. 

Geen reden tot paniek 

Toch hoeven deze cijfers nog geen reden te zijn voor grote paniek zegt Wychel. “Deze piek hoeft niet te zeggen dat dit in hetzelfde tempo doorzet. Wat je wel kan zeggen is dat mazelen nu meer heerst in Europa dan in andere jaren”, zegt hij. De landen waarvandaan de mazelen naar Nederland zijn meegenomen zijn Marokko en Roemenië. Mensen die daar besmet raakten, zijn niet of te weinig gevaccineerd geweest, aldus Wychel. 

Mensen die naar die landen op vakantie gaan worden volgens Wychel wel dringend geadviseerd hun vaccinatiestatus te checken: "Eén vaccinatie beschermt voor 95 procent, de tweede voor 99 procent. Mensen die al eens mazelen hebben gehad zijn ook beschermd."

Volgens het RIVM spreken we in Nederland nog niet van een uitbraak, maar van verschillende clusters. Dat komt omdat de bron van de uitbraken nog te herleiden is. Zo ook in Amsterdam. De laatste uitbraak die Nederland had, was in 2013. In dat jaar waren er landelijk meer dan 2500 meldingen. De oorzaak van die landelijke uitbraak lag toen in de Biblebelt. 

Toch wordt er rekening mee gehouden dat zo'n uitbraak eens in de tien tot vijtien jaar terugkomt. Dat komt omdat zowel de landelijke vaccinatiegraad, als die in stedelijke gebieden, nog altijd onder het advies van 95 procent ligt. Zo ligt het landelijke gemiddelde op 90 procent. Amsterdam kent gemiddeld een magere 84 procent.

Dalende trend

De GGD is gestart met een uitgebreid bron- en contactonderzoek, en verwacht nog meer gevallen aan te treffen de komende tijd. De wijk rondom de school in Nieuw-West staat bekend als een buurt met een lage vaccinatiegraad: “De besmettingen hebben een grote relatie met de lage vaccinatiegraad in die wijk. Al jaren zien we een dalende trend. Ook op deze school. Daardoor kon het zich heel snel verspreiden", aldus GGD-arts Van der Weijden. 

Redenen om niet te vaccineren zijn volgens RIVM-woordvoerder Wychel nog altijd divers: "Er zijn religieuze redenen, maar ook zien we dat mensen iets minder vertrouwen in vaccineren hebben na corona." Hiernaast zijn er soms ook praktische redenen, vertelt hij.

Volgens Scholtes speelt het niet alleen in Nieuw-West, maar ligt de vaccinatiegraad in meerdere wijken, verspreid door de hele stad, veel te laag. Specifieker wil hij niet zijn. Wel stelt hij dat de gemeente bezig is met een wijkgerichte- en meer praktische aanpak. "Door samen te werken met Amsterdammers, experts en partijen uit de buurt. Vroeger moest je ver reizen naar grote gymhallen, nu kan je in je eigen buurt terecht", zegt Scholtes. Volgens hem heeft dat afgelopen jaar voor het eerst geleid tot een stijging van de opkomstcijfers. 

Toch was de aanpak niet voldoende om de dalende trend te keren en de clusteruitbraak in Nieuw-West te voorkomen, wel heeft hij vertrouwen in de aanpak: "Het is een kwestie van volhouden."

Het aantal mazelenbesmettingen in de stad neemt toe. Vanochtend liet de GGD weten dat de oorsprong zich bevindt op een basisschool in Nieuw-West. Het gaat om zestien mensen in totaal, van wie vier kinderen opgenomen zijn geweest. De GGD en het RIVM uitten al langere tijd zorgen over de dalende vaccinatiegraad. Wat zeggen deze cijfers over die zorgen en komt er ook echt een grote uitbraak? 

Om welke basisschool het gaat, wil de GGD vanwege privacyredenen niet zeggen. De vier kinderen die in het ziekenhuis opgenomen zijn geweest, zijn volgens GGD-arts Charlie van der Weijden inmiddels weer thuis. De situatie op de basisschool is ontstaan doordat een kind in het buitenland besmet is geraakt. Het kind zat zelf niet op de school, maar heeft gezinsleden aangestoken die wel op de school zaten.

Risico's 

Mazelen zijn erg besmettelijk en niet per se onschuldig. Je kunt er best ziek van worden, vertelt Harald Wychel, woordvoerder van het RIVM. "Je voelt je heel onprettig en kan koorts krijgen", zegt hij. Voor mensen met een zwakkere gezondheid zijn de risico's groter: "Een longontsteking, bronchitis of een hersenontsteking, bijvoorbeeld." De kans om in Nederland aan mazelen te overlijden is naar schatting 1 op de 10.000. Tijdens de laatste uitbraak in 2013 overleed één meisje aan de gevolgen van mazelen. 

Wethouder Alexander Scholtes, die verantwoordelijk is voor de zorg in de stad, maakt zich zorgen over de huidige ontwikkeling. Volgens hem zal het zich snel door de stad verspreiden. "Mensen bewegen door de hele stad", zegt hij. Hij roept daarom ook op: "Als je denkt dat je kind mazelen heeft, neem het dan niet mee naar de wachtkamer van de huisarts. Voorkom alsjeblieft dat het andere kinderen kan besmetten." 

De toename van besmettingen in de stad ligt in lijn met de landelijke stijging van het aantal gevallen. Zo bracht het RIVM gisteren naar buiten dat er in totaal 108 gevallen zijn in Nederland. Dat is opvallend omdat het totaal aantal gevallen eind maart 2024 op 55 stond. 

Geen reden tot paniek 

Toch hoeven deze cijfers nog geen reden te zijn voor grote paniek zegt Wychel. “Deze piek hoeft niet te zeggen dat dit in hetzelfde tempo doorzet. Wat je wel kan zeggen is dat mazelen nu meer heerst in Europa dan in andere jaren”, zegt hij. De landen waarvandaan de mazelen naar Nederland zijn meegenomen zijn Marokko en Roemenië. Mensen die daar besmet raakten, zijn niet of te weinig gevaccineerd geweest, aldus Wychel. 

Mensen die naar die landen op vakantie gaan worden volgens Wychel wel dringend geadviseerd hun vaccinatiestatus te checken: "Eén vaccinatie beschermt voor 95 procent, de tweede voor 99 procent. Mensen die al eens mazelen hebben gehad zijn ook beschermd."

Volgens het RIVM spreken we in Nederland nog niet van een uitbraak, maar van verschillende clusters. Dat komt omdat de bron van de uitbraken nog te herleiden is. Zo ook in Amsterdam. De laatste uitbraak die Nederland had, was in 2013. In dat jaar waren er landelijk meer dan 2500 meldingen. De oorzaak van die landelijke uitbraak lag toen in de Biblebelt. 

Toch wordt er rekening mee gehouden dat zo'n uitbraak eens in de tien tot vijtien jaar terugkomt. Dat komt omdat zowel de landelijke vaccinatiegraad, als die in stedelijke gebieden, nog altijd onder het advies van 95 procent ligt. Zo ligt het landelijke gemiddelde op 90 procent. Amsterdam kent gemiddeld een magere 84 procent.

Dalende trend

De GGD is gestart met een uitgebreid bron- en contactonderzoek, en verwacht nog meer gevallen aan te treffen de komende tijd. De wijk rondom de school in Nieuw-West staat bekend als een buurt met een lage vaccinatiegraad: “De besmettingen hebben een grote relatie met de lage vaccinatiegraad in die wijk. Al jaren zien we een dalende trend. Ook op deze school. Daardoor kon het zich heel snel verspreiden", aldus GGD-arts Van der Weijden. 

Redenen om niet te vaccineren zijn volgens RIVM-woordvoerder Wychel nog altijd divers: "Er zijn religieuze redenen, maar ook zien we dat mensen iets minder vertrouwen in vaccineren hebben na corona." Hiernaast zijn er soms ook praktische redenen, vertelt hij.

Volgens Scholtes speelt het niet alleen in Nieuw-West, maar ligt de vaccinatiegraad in meerdere wijken, verspreid door de hele stad, veel te laag. Specifieker wil hij niet zijn. Wel stelt hij dat de gemeente bezig is met een wijkgerichte- en meer praktische aanpak. "Door samen te werken met Amsterdammers, experts en partijen uit de buurt. Vroeger moest je ver reizen naar grote gymhallen, nu kan je in je eigen buurt terecht", zegt Scholtes. Volgens hem heeft dat afgelopen jaar voor het eerst geleid tot een stijging van de opkomstcijfers. 

Toch was de aanpak niet voldoende om de dalende trend te keren en de clusteruitbraak in Nieuw-West te voorkomen, wel heeft hij vertrouwen in de aanpak: "Het is een kwestie van volhouden."

Fotograaf Robert Gort uit Avenhorn zette de onlangs overleden Rob de Nijs met regelmaat op de gevoelige plaat. In zijn archief zijn ruim 25.000 foto's van De Nijs terug te vinden. Er ontstond er een warme vriendschap tussen de fotograaf en het popicoon. Aan de hand van vijf foto's halen we herinneringen op.

Circustheater Scheveningen 2013

"Is het gelukt jongen, heb je mooie foto's kunnen maken?" Met die woorden maakte Robert Gort voor het eerst kennis met Rob de Nijs tijdens een optreden in het Circustheater in Scheveningen in 2013. "Het was een zeer aimabele man, altijd vriendelijk en hij voelde zich voor niemand te goed. What you see is what you get. Na afloop dronk hij altijd een Belgisch biertje en kwam er een bittergarnituurtje op tafel en dan vroeg hij altijd om er eentje mee te drinken."

De Nijs was onder de indruk van de foto's van Gort, die ook veel andere artiesten en bands fotografeert. De Nijs nodigde hem daarna persoonlijk uit voor een optreden in Carré.

Frank Jansen, de manager van De Nijs, typeerde Gort als een zogenaamde 'fly on the wall': je ziet hem niet, maar hij komt met de mooiste beelden thuis. "Ik probeer altijd foto's te maken waarbij ik de sfeer en de zaal meeneem. Ook probeer ik nooit in de weg te lopen. Die opstelling waardeerde Rob waardoor er uiteindelijk een jarenlange samenwerking ontstond."  

't Kerkhuys Spanbroek 2019

De fotograaf was vaak te vinden bij optredens van De Nijs, met name in het noorden van Noord-Holland, waar Gort werkt en woont. Uniek waren volgens hem de optredens in 't Kerkhuys in Spanbroek. De Nijs woonde een aantal jaren in het West-Friese dorp en kwam graag terug voor intieme optredens. "Hoewel het niet lucratief was vond hij het gewoon echt fantastisch om daar op te treden. Hij had echt een band met het dorp."

Ook in Hoorn bij Schouwburg Het Park trad De Nijs graag op. "Hij kwam daar erg graag en bleef ook lang hangen. De band, de geluidstechnici, iedereen was al naar huis maar dan zaten wij met een klein clubje nog gezellig te kletsen over koetjes en kalfjes. Hij was niet meer de muzikant en ik niet meer de fotograaf, we deden samen letterlijk het licht uit. Dat zijn de kleine momenten die ik ontzettend koester."

Theater de Vest Alkmaar 2019

Dat De Nijs al een tijdje leed aan Parkinson wist Gort al wat eerder dan de rest van Nederland. Na een optreden in De Vest in Alkmaar spraken ze daarover. "Je zag hem ieder jaar een beetje achteruit gaan. Je zag dat hij moeite had om zijn lijf onder controle te houden. Hij was daar wel heel open over en accepteerde het. 'Ik heb die rotziekte en het wordt alleen maar slechter. Maar gelukkig doet mijn stem het nog en genieten mensen er nog van. Ik blijf zingen totdat het echt niet meer gaat', vertelde hij me. Dat was heel confronterend."

Afscheidsconcert Sportpaleis Antwerpen 2021

Door de slopende ziekte moest De Nijs afscheid nemen van het artiestenleven. In november 2021 gaf hij daarom een groot afscheidsconcert in België. Gort werd ook uitgenodigd om dit vast te leggen en maakte daar een foto die uiteindelijk voor de cover van de tweedelige documentaire van Eric Coens 'Voor het Laatst' is gebruikt. De foto is ook te zien in de achtergrond van verschillende theatervoorstellingen waarbij de muziek van Rob wordt geëerd en op de website van De Nijs

"Het is mijn favoriete foto van Rob. Je ziet een breekbare maar trotse en dankbare man. Je ziet ook de emotie in zijn blik, hij had het zwaar maar hij moest afscheid nemen van zijn fans." En ook Rob vond de foto mooi. "Rob was er verliefd op. Hij hield erg van zwart-wit vooral toen hij wat ouder werd. Het maakt je tijdloos. Kleur kan mooi zijn maar ook afleiden."

Afscheidsconcert Ziggo Dome Amsterdam 2022

Na het afscheid van zijn Belgische fans wilde De Nijs ook afscheid nemen in Nederland. Corona gooide echter roet in het eten. "Hij kreeg zelf ook corona en de vraag was of hij nog in staat was om dat te doen. Hij is daarna nog naar een revalidatiecentrum gegaan om zijn stem weer te trainen. Hij voelde zich verplicht om ook hier afscheid te nemen. Dat is uiteindelijk gelukt en dat zegt veel over zijn doorzettingsvermogen."

Ook Gort werd voor de allerlaatste show in Amsterdam uitgenodigd. "Ik was een van de uitverkorenen. Zo voelt dat ook echt. Het was een enorme eer om dat mee te mogen maken. Het was ook niet normaal zwaar. De foto waarbij zijn zoon Julius hem een knuffel geeft is mooi maar ook erg aangrijpend. Bij het laatste nummer van het afscheidsconcert 'Niet voor het laatst' heb ik mijn fototoestel weggelegd en ben ik echt gaan luisteren. Toen liepen de tranen wel over mijn wangen." 

Het overlijden van Rob kwam voor Gort niet onverwacht. Zondag plaatste hij nog een foto op zijn Facebookpagina van de zanger met de zin: 'Konden we sommige dingen maar beïnvloeden'. Niet wetende dat hij die dag ook was overleden.

"Daar krijg je dan wel ijskoude rillingen van. We zijn een popicoon verloren maar ik ben voor hem ook opgelucht dat er aan de lijdensweg een eind komt. Het was een voorecht om hem te mogen fotograferen, dit heeft veel deuren voor mij geopend en een enorme lading mooie herinneringen voor altijd diep in mijn hart", aldus Gort.

Fotograaf Robert Gort uit Avenhorn zette de onlangs overleden Rob de Nijs met regelmaat op de gevoelige plaat. In zijn archief zijn ruim 25.000 foto's van De Nijs terug te vinden. Er ontstond er een warme vriendschap tussen de fotograaf en het popicoon. Aan de hand van vijf foto's halen we herinneringen op.

Circustheater Scheveningen 2013

"Is het gelukt jongen, heb je mooie foto's kunnen maken?" Met die woorden maakte Robert Gort voor het eerst kennis met Rob de Nijs tijdens een optreden in het Circustheater in Scheveningen in 2013. "Het was een zeer aimabele man, altijd vriendelijk en hij voelde zich voor niemand te goed. What you see is what you get. Na afloop dronk hij altijd een Belgisch biertje en kwam er een bittergarnituurtje op tafel en dan vroeg hij altijd om er eentje mee te drinken."

De Nijs was onder de indruk van de foto's van Gort, die ook veel andere artiesten en bands fotografeert. De Nijs nodigde hem daarna persoonlijk uit voor een optreden in Carré.

Frank Jansen, de manager van De Nijs, typeerde Gort als een zogenaamde 'fly on the wall': je ziet hem niet, maar hij komt met de mooiste beelden thuis "Ik probeer altijd foto's te maken waarbij ik de sfeer en de zaal meeneem. Ook probeer ik nooit in de weg te lopen. Die opstelling waardeerde Rob waardoor er uiteindelijk een jarenlange samenwerking ontstond."  

't Kerkhuys Spanbroek 2019

De fotograaf was vaak te vinden bij optredens van De Nijs, met name in het noorden van Noord-Holland, waar Gort werkt en woont. Uniek waren volgens hem de optredens in 't Kerkhuys in Spanbroek. De Nijs woonde een aantal jaren in het West-Friese dorp en kwam graag terug voor intieme optredens. "Hoewel het niet lucratief was vond hij het gewoon echt fantastisch om daar op te treden. Hij had echt een band met het dorp."

Ook in Hoorn bij Schouwburg Het Park trad De Nijs graag op. "Hij kwam daar erg graag en bleef ook lang hangen. De band, de geluidstechnici, iedereen was al naar huis maar dan zaten wij met een klein clubje nog gezellig te kletsen over koetjes en kalfjes. Hij was niet meer de muzikant en ik niet meer de fotograaf, we deden samen letterlijk het licht uit. Dat zijn de kleine momenten die ik ontzettend koester."

Theater de Vest Alkmaar 2019

Dat De Nijs al een tijdje leed aan Parkinson wist Gort al wat eerder dan de rest van Nederland. Na een optreden in De Vest in Alkmaar spraken ze daarover. "Je zag hem ieder jaar een beetje achteruit gaan. Je zag dat hij moeite had om zijn lijf onder controle te houden. Hij was daar wel heel open over en accepteerde het. Ik heb die rotziekte en het wordt alleen maar slechter", vertelde hij me. "Maar gelukkig doet mijn stem het nog en genieten mensen er nog van. Ik blijf zingen totdat het echt niet meer gaat. Dat was heel confronterend."

Afscheidsconcert Sportpaleis Antwerpen 2021

Door de slopende ziekte moest De Nijs afscheid nemen van het artiestenleven. In november 2021 gaf hij daarom een groot afscheidsconcert in België. Gort werd ook uitgenodigd om dit vast te leggen en maakte daar een foto die uiteindelijk voor de cover van de tweedelige documentaire van Eric Coens 'Voor het Laatst' is gebruikt. De foto is ook te zien in de achtergrond van verschillende theatervoorstellingen waarbij de muziek van Rob wordt geëerd en op de website van De Nijs

"Het is mijn favoriete foto van Rob. Je ziet een breekbare maar trotse en dankbare man. Je ziet ook de emotie in zijn blik, hij had het zwaar maar hij moest afscheid nemen van zijn fans." En ook Rob vond de foto mooi. "Rob was er verliefd op. Hij hield erg van zwart-wit vooral toen hij wat ouder werd. Het maakt je tijdloos. Kleur kan mooi zijn maar ook afleiden."

Afscheidsconcert Ziggo Dome Amsterdam 2022

Na het afscheid van zijn Belgische fans wilde De Nijs ook afscheid nemen in Nederland. Corona gooide echter roet in het eten. "Hij kreeg zelf ook corona en de vraag was of hij nog in staat was om dat te doen. Hij is daarna nog naar een revalidatiecentrum gegaan om zijn stem weer te trainen. Hij voelde zich verplicht om ook hier afscheid te nemen. Dat is uiteindelijk gelukt en dat zegt veel over zijn doorzettingsvermogen."

Ook Gort werd voor de allerlaatste show in Amsterdam uitgenodigd. "Ik was een van de uitverkorenen. Zo voelt dat ook echt. Het was een enorme eer om dat mee te mogen maken. Het was ook niet normaal zwaar. De foto waarbij zijn zoon Julius hem een knuffel geeft is mooi maar ook erg aangrijpend. Bij het laatste nummer van het afscheidsconcert 'Niet voor het laatst' heb ik mijn fototoestel weggelegd en ben ik echt gaan luisteren. Toen liepen de tranen wel over mijn wangen." 

Het overlijden van Rob kwam voor Gort niet onverwacht. Zondag plaatste hij nog een foto op zijn facebookpagina van de zanger met de zin 'konden we sommige dingen maar beïnvloeden' niet wetende dat hij die dag ook was overleden.

"Daar krijg je dan wel ijskoude rillingen van. We zijn een popicoon verloren maar ik ben voor hem ook opgelucht dat er aan de lijdensweg een eind komt. Het was een voorecht om hem te mogen fotograferen, dit heeft veel deuren voor mij geopend en een enorme lading mooie herinneringen voor altijd diep in mijn hart", aldus Gort.

Precies vijf jaar geleden werden woonzorglocaties in Nederland gesloten, om de bewoners te beschermen tegen corona. Hierdoor konden zij geen bezoek meer ontvangen. In de uitgebreide reportage 'Verdriet achter gesloten deuren' wordt in Omring-locatie Sweelinckhof in Wognum met betrokkenen teruggeblikt op deze verdrietige periode.   

"Geen bezoek, dat kan even niet meer", sprak minister Hugo de Jonge op een persconferentie op 19 maart 2020. Zeven woordjes slechts, maar wel met een enorme impact voor zo veel mensen. 

Om het om zich heenslaande coronavirus af te remmen en de oudste groep van Nederland te beschermen, zag het kabinet geen andere uitweg dan de deuren van de verpleeghuizen te sluiten. 

Geïsoleerde bewoners, contact achter glas

Bewoners werden geïsoleerd en moesten op hun kamer blijven. Dagen, weken achter elkaar. Contact met geliefden kon slechts van achter het raam plaatsvinden, of schreeuwend naar elkaar, vanaf een balkon. Het leverde schrijnende beelden en verhalen op. 

"Het moeilijkste was dat we geen eigen regie meer mochten voeren op het eigen beleid." De adem Jolanda Buwalda stokt even. Zij was en is bij Omring nog steeds voorzitter van de Raad van Bestuur. 

Landelijk beleid schommelde constant in die tijd. "Het waren dagkoersen. Het zwaarste was dat we onze huizen moesten sluiten. Dat onze mensen werden opgesloten en dat de dierbaren geen entree meer hadden. Dat is één van de meest tragische omstandigheden geweest. Ik krijg het er nog benauwd van."   

We praten in Wognum ook met Omring-arts Anja Willems, activiteitenbegeleider Colinda Goedhart en bewoonster Janie Hijstek. Zij praten in de reportage over het verdriet, de onmacht, maar ook over de saamhorigheid die corona teweegbracht. "Het heeft ook onvoorwaardelijke samenwerkingskracht gebracht", zegt Buwalda. 

'Dan ben je écht eenzaam'

Hijstek (83) is bewoonster van Sweelinckhof en verloor in de coronaperiode haar man Ton, die al ziek was. Kleinkinderen namen via de iPad afscheid van opa en na de crematie was er niemand die Janie kon bezoeken. "Dan ben je écht eenzaam." 

Toen de pandemie over zijn hoogtepunt was, zag Janie dat er veel bewoners van Sweelinckhof waren overleden. "Met kaarten maken waren we eerst met een stuk of twaalf, nu waren er nog maar drie over."

Precies vijf jaar geleden werden woonzorglocaties in Nederland gesloten, om de bewoners te beschermen tegen corona. Hierdoor konden zij geen bezoek meer ontvangen. In de uitgebreide reportage 'Verdriet achter gesloten deuren' wordt in Omring-locatie Sweelinckhof in Wognum met betrokkenen teruggeblikt op deze verdrietige periode.   

"Geen bezoek, dat kan even niet meer", sprak minister Hugo de Jonge op een persconferentie op 19 maart 2020. Zeven woordjes slechts, maar wel met een enorme impact voor zo veel mensen. 

Om het om zich heenslaande coronavirus af te remmen en de oudste groep van Nederland te beschermen, zag het kabinet geen andere uitweg dan de deuren van de verpleeghuizen te sluiten. 

Geïsoleerde bewoners, contact achter glas

Bewoners werden geïsoleerd en moesten op hun kamer blijven. Dagen, weken achter elkaar. Contact met geliefden kon slechts van achter het raam plaatsvinden, of schreeuwend naar elkaar, vanaf een balkon. Het leverde schrijnende beelden en verhalen op. 

"Het moeilijkste was dat we geen eigen regie meer mochten voeren op het eigen beleid." De adem Jolanda Buwalda stokt even. Zij was en is bij Omring nog steeds voorzitter van de Raad van Bestuur. 

Landelijk beleid schommelde constant in die tijd. "Het waren dagkoersen. Het zwaarste was dat we onze huizen moesten sluiten. Dat onze mensen werden opgesloten en dat de dierbaren geen entree meer hadden. Dat is één van de meest tragische omstandigheden geweest. Ik krijg het er nog benauwd van."   

We praten in Wognum ook met Omring-arts Anja Willems, activiteitenbegeleider Colinda Goedhart en bewoonster Janie Hijstek. Zij praten in de reportage over het verdriet, de onmacht, maar ook over de saamhorigheid die corona teweegbracht. "Het heeft ook onvoorwaardelijke samenwerkingskracht gebracht", zegt Buwalda. 

'Dan ben je écht eenzaam'

Hijstek (83) is bewoonster van Sweelinckhof en verloor in de coronaperiode haar man Ton, die al ziek was. Kleinkinderen namen via de iPad afscheid van opa en na de crematie was er niemand die Janie kon bezoeken. "Dan ben je écht eenzaam." 

Toen de pandemie over zijn hoogtepunt was, zag Janie dat er veel bewoners van Sweelinckhof waren overleden. "Met kaarten maken waren we eerst met een stuk of twaalf, nu waren er nog maar drie over."

Het aantal besmettingen met mazelen neemt landelijk toe, ook in Amsterdam, waar in de laatste twee weken 15 personen - met verschillende leeftijden - positief werden getest. Dat bevestigt GGD Amsterdam aan AT5. "We zien het aantal nieuwe meldingen oplopen in de stad, maar hadden dit wel zien aankomen vanwege de lage vaccinatiegraad", aldus een woordvoerder van GGD Amsterdam.

Hoewel de besmettingen op scholen zijn begonnen, vinden besmettingen inmiddels 'overal plaats'. GGD Amsterdam spreekt van 'een cluster'. Dat houdt in dat personen in een directe kleine opgeving snel besmet kunnen raken wanneer zij niet zijn gevaccineerd. "Het gaat hierbij om een beperkte groep. We zien dat besmettingen relatief snel weer uitdoven", licht een woordvoerder van het RIVM aan AT5 toe.

De vaccinatiegraad in Amsterdam ligt op dit moment rond de 80 procent, pas wanneer deze op 95 procent ligt, blijven besmettingen uit. "Daarmee neemt de kans op het aantal besmettingen in Amsterdam toe."

Verspreiding

Vaak worden de mazelen onder jonge kinderen van broertje op zusje doorgeven. "Het is voor ons belangrijk om te kijken waar de besmette persoon is geweest. Dus in op sportclubs, basisscholen, de hele riedel. Dat is vaak nog wel een uitpluiswerk", aldus de woordvoerder.

Dat de besmettingen flink toenemen, komt niet helemaal uit de lucht vallen. "We gingen er al vanuit dat deze stijging eraan zat te komen, vandaar dat we ook adviseren om je te laten vaccineren tegen de mazelen." Toch gebeurt dat om verschillende redenen - waaronder religieuze, principiële redenen en het vaccineren na corona - niet. Bij besmettingen heeft een vaccinatie geen zin meer, dan rest de enige oplossing uitzieken. 

Besmettelijk 

Mazelen is besmettelijker dan de griep en wordt veroorzaakt door een infectie met het mazelenvirus. De ziekte komt vooral voor bij jongere kinderen en is wereldwijd een van de belangrijkste oorzaken van sterfte onder jonge kinderen. In Nederland is die kans kleiner: in ons land sterft 1 op de 10.000 gevallen. Hier vind je meer over het ziekteverloop van mazelen. 

De incubatietijd van mazelen duurt één tot twee weken, het uitzieken een week tot 10 dagen. Afgelopen januari lagen er drie personen met mazelen in het OLVG West. Er werd toen door het ziekenhuis een uitgebreid contactonderzoek gedaan, vanwege hun besmettelijkheid.

Het Rijksvaccinatieprogramma biedt sinds 1976 een vaccinatie tegen mazelen aan, waarna het aantal besmettingen laag lag. Elke 10 à 15 jaar is er in Nederland een grotere uitbraak, door het niet vaccineren. Een laatste grote uitbraak was in 2013/2014. Sinds 2024 neemt het aantal besmettingen met het mazelenvirus opnieuw toe. 

Het aantal besmettingen met mazelen neemt landelijk toe, ook in Amsterdam, waar in de laatste twee weken 15 personen - met verschillende leeftijden - positief werden getest. Dat bevestigt GGD Amsterdam aan AT5. "We zien het aantal nieuwe meldingen oplopen in de stad, maar hadden dit wel zien aankomen vanwege de lage vaccinatiegraad", aldus een woordvoerder van GGD Amsterdam.

Hoewel de besmettingen op scholen zijn begonnen, vinden besmettingen inmiddels 'overal plaats'. GGD Amsterdam spreekt van 'een cluster'. Dat houdt in dat personen in een directe kleine opgeving snel besmet kunnen raken wanneer zij niet zijn gevaccineerd. "Het gaat hierbij om een beperkte groep. We zien dat besmettingen relatief snel weer uitdoven", licht een woordvoerder van het RIVM aan AT5 toe.

De vaccinatiegraad in Amsterdam ligt op dit moment rond de 80 procent, pas wanneer deze op 95 procent ligt, blijven besmettingen uit. "Daarmee neemt de kans op het aantal besmettingen in Amsterdam toe."

Verspreiding

Vaak worden de mazelen onder jonge kinderen van broertje op zusje doorgeven. "Het is voor ons belangrijk om te kijken waar de besmette persoon is geweest. Dus in op sportclubs, basisscholen, de hele riedel. Dat is vaak nog wel een uitpluiswerk", aldus de woordvoerder.

Dat de besmettingen flink toenemen, komt niet helemaal uit de lucht vallen. "We gingen er al vanuit dat deze stijging eraan zat te komen, vandaar dat we ook adviseren om je te laten vaccineren tegen de mazelen." Toch gebeurt dat om verschillende redenen - waaronder religieuze, principiële redenen en het vaccineren na corona - niet. Bij besmettingen heeft een vaccinatie geen zin meer, dan rest de enige oplossing uitzieken. 

Besmettelijk 

Mazelen is besmettelijker dan de griep en wordt veroorzaakt door een infectie met het mazelenvirus. De ziekte komt vooral voor bij jongere kinderen en is wereldwijd een van de belangrijkste oorzaken van sterfte onder jonge kinderen. In Nederland is die kans kleiner: in ons land sterft 1 op de 10.000 gevallen. Hier vind je meer over het ziekteverloop van mazelen. 

De incubatietijd van mazelen duurt één tot twee weken, het uitzieken een week tot 10 dagen. Afgelopen januari lagen er drie personen met mazelen in het OLVG West. Er werd toen door het ziekenhuis een uitgebreid contactonderzoek gedaan, vanwege hun besmettelijkheid.

Het Rijksvaccinatieprogramma biedt sinds 1976 een vaccinatie tegen mazelen aan, waarna het aantal besmettingen laag lag. Elke 10 à 15 jaar is er in Nederland een grotere uitbraak, door het niet vaccineren. Een laatste grote uitbraak was in 2013/2014. Sinds 2024 neemt het aantal besmettingen met het mazelenvirus opnieuw toe. 

Van een onbestemd voorgevoel naar een heldenstatus. In de uiterst complexe coronaperiode zocht Mark Bernard (36) uit Hoorn voor zorgorganisatie Omring de wereldmarkt af, op jacht naar voldoende beschermingsmiddelen voor zorgmedewerkers. "Nu ben ik de bejubelde man, maar wat als het niet was gelukt?" 

Hoeveel extra doden waren er gevallen als Mark Bernard niet zo daadkrachtig had gehandeld? Een zuiver antwoord is moeilijk te geven, maar feit is dat de Hoornse medewerker van Omring nog altijd wordt gezien als interne held. "'Oh, jij bent Mark', hoor ik wel eens van collega's. Terwijl ik die mensen dan nog nooit heb gezien. Dat is wel bijzonder."

Zijn naam zal bij Omring voor altijd verbonden blijven met de coronaperiode. En dat terwijl de 'inkoopkoning' zich normaal gesproken als veiligheidsadviseur bezighoudt met brand- en gebouwveiligheid en een stuk crisisbeheersing. En toch stapte hij op maandag 3 februari 2020 op de zorgdirectie van Omring af.

'Ik vreesde voor een tekort'

De beelden uit het Chinese Wuhan - waar corona het eerst uitbreekt - verontrusten hem. "Omdat ik zag dat dat een belangrijke provincie is en juist daar veel beschermingsmiddelen worden gemaakt. Ik vreesde voor een tekort. Natuurlijk niet wetende dat corona ook zo'n impact op Nederland zou hebben."

De pandemie die ons land enkele jaren in zijn greep houdt, is dan gevoelsmatig nog ver weg. Zijn zorg wordt dan ook niet heel serieus genomen en de leveranciers geven aan zich geen zorgen te maken. Het beeld en de gemoedstoestand verandert radicaal als corona ook Nederland bereikt.

Inkoop, beheer en distributie

Mark wordt direct uitgenodigd bij het crisisoverleg van Omring, mede omdat hij zojuist het crisisbeheersingsplan heeft geschreven. "En omdat ik eerder al aan de bel had getrokken. Ik werd verantwoordelijk gemaakt voor de inkoop, het beheer en de distributie van beschermingsmiddelen. Onze contractpartijen hadden toen al niet veel meer op voorraad, dus ik moest als een gek op zoek naar andere partijen."

Nieuwe functie of niet: er is haast. Veel haast. Want de 4.500 medewerkers van Omring mogen in crisistijd niet zonder beschermingsmiddelen komen te zitten. "We hebben eerst een herverdeling van de eigen voorraad gemaakt, zodat medewerkers nooit zonder materiaal hebben gezeten. Daarmee werd een buffer opgebouwd en zo zijn we de eerste twee weken doorgekomen." 

Daarnaast verkent Mark snel de wereldmarkt: "Ik heb veel partijen gemaild en gebeld, over de hele wereld. Uiteindelijk vind je dan wel iets en leer je ook snel. Er zaten veel cowboyspartijen tussen. Die konden ineens heel veel mondmaskers leveren, tegen woekerprijzen. Maar ik vroeg altijd om certificaten en rapporten en die konden ze dan niet overleggen. Zo vielen die partijen al snel weg."

Hij is in de crisisperiode bijna 24 uur per dag aan het werk, 7 dagen in de week. Zoeken, speuren en vooral: kopen. "Ik stond de hele dag aan. Vaak had ik maar 5 minuten tijd om te beslissen. Dus als ik 's avonds om 23.00 uur 50.000 mondmaskers kon inkopen, dan deed ik dat. Ik heb geen medische achtergrond, maar heb mij als een gek ingelezen. Zo kreeg ik een soort spoedcursus in beschermingsmiddelen en infectieziekten."

Tekst gaat verder onder de foto.

De voortvarende manier van werken redt Omring, zeker in de beginperiode van corona, in het voorjaar van 2020. Mark koopt miljoenen stuks in: mondkapjes, handschoenen, isolatieschorten, veiligheidsbrillen, handalcohol.

"In de toptijd ging er 1.000 liter handalcohol per week doorheen. En jaarlijks 6 miljoen handschoenen. Aantallen die niet te bevatten zijn. Er waren tijden dat we 100 artikelen op voorraad hadden."

Mark kreeg veel vertrouwen. "Omdat Omring het belangrijkst vond dat de medewerkers en de bewoners zo goed mogelijk werden beschermd. Dat stelden ze boven alles. Boven een bepaald bedrag was er wel overleg, maar ik heb nooit 'nee' gehoord. Dat gaf ook een bepaalde vrijheid."

Het is een intense periode, die gepaard ging met veel druk. "Het was hard werken, echt hard werken. Ik was bijna 24 uur per dag op kantoor. Soms kreeg ik de zenuwen. 'Gaat het wel lukken?' Nu ben ik de bejubelde man, maar wat als het niet was gelukt?" 

'Dat is zo'n gaaf gevoel'

Maar het lukte wel, want er waren altijd voldoende middelen om de duizenden personeelsleden te beschermen. Daarna was hij ook verantwoordelijk voor de eerste vaccinatieronde. "Die ampullen werden via verschillende routes aangeleverd, altijd onder begeleiding van twee bewakers. Bizar, toch?"

Mark kijkt met trots en tevredenheid terug op deze bizarre periode. "Een collega van mij hielp bij de distributie. Die zag ik vaker dan mijn eigen vrouw. Maar ik ben er vooral trots op dat we het als team voor elkaar hebben gekregen. Met z'n allen. Dat is zo'n gaaf gevoel."

Vijf jaar na de start van deze nare periode staat hij nog altijd te boek als 'inkoopkoning' van Omring. Terug naar de beginvraag. "Of het veel doden heeft gescheeld? Dat is moeilijk te zeggen, maar het heeft wel de kans verkleind op het overbrengen van het virus. Het heeft dus wel degelijk een verschil gemaakt."

Van een onbestemd voorgevoel naar een heldenstatus. In de uiterst complexe coronaperiode zocht Mark Bernard (36) uit Hoorn voor zorgorganisatie Omring de wereldmarkt af, op jacht naar voldoende beschermingsmiddelen voor zorgmedewerkers. "Nu ben ik de bejubelde man, maar wat als het niet was gelukt?" 

Hoeveel extra doden waren er gevallen als Mark Bernard niet zo daadkrachtig had gehandeld? Een zuiver antwoord is moeilijk te geven, maar feit is dat de Hoornse medewerker van Omring nog altijd wordt gezien als interne held. "'Oh, jij bent Mark', hoor ik wel eens van collega's. Terwijl ik die mensen dan nog nooit heb gezien. Dat is wel bijzonder."

Zijn naam zal bij Omring voor altijd verbonden blijven met de coronaperiode. En dat terwijl de 'inkoopkoning' zich normaal gesproken als veiligheidsadviseur bezighoudt met brand- en gebouwveiligheid en een stuk crisisbeheersing. En toch stapte hij op maandag 3 februari 2020 op de zorgdirectie van Omring af.

'Ik vreesde voor een tekort'

De beelden uit het Chinese Wuhan - waar corona het eerst uitbreekt - verontrusten hem. "Omdat ik zag dat dat een belangrijke provincie is en juist daar veel beschermingsmiddelen worden gemaakt. Ik vreesde voor een tekort. Natuurlijk niet wetende dat corona ook zo'n impact op Nederland zou hebben."

De pandemie die ons land enkele jaren in zijn greep houdt, is dan gevoelsmatig nog ver weg. Zijn zorg wordt dan ook niet heel serieus genomen en de leveranciers geven aan zich geen zorgen te maken. Het beeld en de gemoedstoestand verandert radicaal als corona ook Nederland bereikt.

Inkoop, beheer en distributie

Mark wordt direct uitgenodigd bij het crisisoverleg van Omring, mede omdat hij zojuist het crisisbeheersingsplan heeft geschreven. "En omdat ik eerder al aan de bel had getrokken. Ik werd verantwoordelijk gemaakt voor de inkoop, het beheer en de distributie van beschermingsmiddelen. Onze contractpartijen hadden toen al niet veel meer op voorraad, dus ik moest als een gek op zoek naar andere partijen."

Nieuwe functie of niet: er is haast. Veel haast. Want de 4.500 medewerkers van Omring mogen in crisistijd niet zonder beschermingsmiddelen komen te zitten. "We hebben eerst een herverdeling van de eigen voorraad gemaakt, zodat medewerkers nooit zonder materiaal hebben gezeten. Daarmee werd een buffer opgebouwd en zo zijn we de eerste twee weken doorgekomen." 

Daarnaast verkent Mark snel de wereldmarkt: "Ik heb veel partijen gemaild en gebeld, over de hele wereld. Uiteindelijk vind je dan wel iets en leer je ook snel. Er zaten veel cowboyspartijen tussen. Die konden ineens heel veel mondmaskers leveren, tegen woekerprijzen. Maar ik vroeg altijd om certificaten en rapporten en die konden ze dan niet overleggen. Zo vielen die partijen al snel weg."

Hij is in de crisisperiode bijna 24 uur per dag aan het werk, 7 dagen in de week. Zoeken, speuren en vooral: kopen. "Ik stond de hele dag aan. Vaak had ik maar 5 minuten tijd om te beslissen. Dus als ik 's avonds om 23.00 uur 50.000 mondmaskers kon inkopen, dan deed ik dat. Ik heb geen medische achtergrond, maar heb mij als een gek ingelezen. Zo kreeg ik een soort spoedcursus in beschermingsmiddelen en infectieziekten."

Tekst gaat verder onder de foto.

De voortvarende manier van werken redt Omring, zeker in de beginperiode van corona, in het voorjaar van 2020. Mark koopt miljoenen stuks in: mondkapjes, handschoenen, isolatieschorten, veiligheidsbrillen, handalcohol.

"In de toptijd ging er 1.000 liter handalcohol per week doorheen. En jaarlijks 6 miljoen handschoenen. Aantallen die niet te bevatten zijn. Er waren tijden dat we 100 artikelen op voorraad hadden."

Mark kreeg veel vertrouwen. "Omdat Omring het belangrijkst vond dat de medewerkers en de bewoners zo goed mogelijk werden beschermd. Dat stelden ze boven alles. Boven een bepaald bedrag was er wel overleg, maar ik heb nooit 'nee' gehoord. Dat gaf ook een bepaalde vrijheid."

Het is een intense periode, die gepaard ging met veel druk. "Het was hard werken, echt hard werken. Ik was bijna 24 uur per dag op kantoor. Soms kreeg ik de zenuwen. 'Gaat het wel lukken?' Nu ben ik de bejubelde man, maar wat als het niet was gelukt?" 

'Dat is zo'n gaaf gevoel'

Maar het lukte wel, want er waren altijd voldoende middelen om de duizenden personeelsleden te beschermen. Daarna was hij ook verantwoordelijk voor de eerste vaccinatieronde. "Die ampullen werden via verschillende routes aangeleverd, altijd onder begeleiding van twee bewakers. Bizar, toch?"

Mark kijkt met trots en tevredenheid terug op deze bizarre periode. "Een collega van mij hielp bij de distributie. Die zag ik vaker dan mijn eigen vrouw. Maar ik ben er vooral trots op dat we het als team voor elkaar hebben gekregen. Met z'n allen. Dat is zo'n gaaf gevoel."

Vijf jaar na de start van deze nare periode staat hij nog altijd te boek als 'inkoopkoning' van Omring. Terug naar de beginvraag. "Of het veel doden heeft gescheeld? Dat is moeilijk te zeggen, maar het heeft wel de kans verkleind op het overbrengen van het virus. Het heeft dus wel degelijk een verschil gemaakt."