De huurprijzen in de Kalverstraat en de P.C. Hooftstraat zijn dit jaar flink gestegen, blijkt uit marktonderzoek. En ook staan winkels niet lang leeg. Klinkt misschien verrassend, aangezien het aantal online bestellingen maar blijft toenemen. 

Meer dan tien procent. Zo hoog is de huurstijging in de Kalverstraat en P.C. Hooftstraat ten opzichte van een jaar geleden. Dat is een van de deze week gepubliceerde uitkomsten van het marktonderzoek van vastgoedadviseur Savills. En ook staan er relatief weinig panden leeg in de twee straten. In de Kalverstraat staat 3,6 procent leeg, in de P.C. Hooftstraat is dat 3,4 procent.

P.C. Hooftstraat had het lastig

En dat terwijl veel mensen het beeld hebben dat de winkelstraat steeds minder populair wordt door het alternatief van de webshop. Dat klopt vooral voor middelgrote steden, maar voor Amsterdam niet helemaal, zegt retail-expert Dirk Mulders. "We hebben een daling gehad omdat toch steeds meer mensen via internet zijn gaan kopen, maar er zit nu wel steeds meer een balans in. Tussen winkelen in de fysieke winkel en winkelen via internet."

Een man die in de P.C. Hooftstraat net een paar spijkerbroeken heeft gekocht, legt uit waarom hij de winkelstraat vandaag verkoos boven het online shoppen. "Ik wilde zelf het materiaal voelen. En dat kan niet online." Een vrouw die door de Kalverstraat loopt noemt een ander voordeel van het fysiek winkelen. "Als je online shopt dan mis je de gezelligheid toch wel even. De kerstsfeer die hier nu heerst, biedt toch wel iets extra's."

Zelf even voelen

Maar toch, een stijging van de huurprijzen in de P.C. Hooftstraat en de Kalverstraat met ruim tien procent klinkt niet voor iedereen logisch. Zo leek het zeker na corona niet al te best te gaan met de straten, en dan met name in de 'P.C.'. "Die heeft het een tijdje moeilijk gehad, ja", beaamt Mulders. "Maar dan zie je: het luxe segment doet het nog steeds wel redelijk." 

Dat geldt dus ook voor het net iets minder luxe segment, getuige dezelfde trend in de Kalverstraat. "Ook daar zie je de dynamiek dat partijen die het moeilijk hebben verdwijnen. Maar daar komen weer nieuwe bedrijven voor in de plaats. En de 'traffic' in de Kalverstraat blijft nog wel."  

Hij reisde de hele wereld over met zijn band en staat aan de vooravond van zijn tachtigste verjaardag. Zanger George Baker , die werd geboren als Hans Bouwens, kampt met de naweeën van corona, dat bij hem uitmondde in long covid. Vooral zijn gehoor heeft een flinke opdonder gekregen. Maar hij blijft op de bühne staan. „Dit vak houdt me jong...”

De Haarlemse gemeenteraad wil 900.000 euro uittrekken om het Museum van de Geest in Haarlem-Noord de komende twee jaar door te helpen. Het museum kampt al jaren met grote financiële problemen, maar komt nu met een - naar eigen zeggen - levensvatbaar reddingsplan.

Het museum is te vinden in het Dolhuys aan de Schotersingel. In het monumentale pand werden eeuwenlang mensen met psychische problemen opgevangen. Nu huisvest het museum rond mentale gezondheid. 

Het museum kwam in de problemen door de coronacrisis en het uitbreken van de oorlog in Oekraïne. Door corona was het museum in Haarlem lang dicht en door de oorlog sloot het (Russische) museum Hermitage in Amsterdam, waar het Museum van de Geest ook een expositieruimte heeft. De schulden liepen snel op. In oktober balanceerde het museum op de rand van een faillissement. Het was nog maar de vraag of de salarissen van de medewerkers betaald konden worden.

Veel minder betaalde medewerkers

Een eerste reddingsplan werd afgelopen maand verworpen door de gemeenteraad. Het ging toen om een bedrag van 1,8 miljoen euro aan belastinggeld. Cultuurwethouder Diana van Loenen deed toen nog een laatste poging om elders geld te vinden. Dat is deels gelukt: de vier GGZ-instellingen die het Museum van de Geest hebben opgericht, zijn bereid om de komende jaren meer geld uit te trekken. 

Ondertussen kwam interim bestuurder Eelco Damen met een nog verder afgeschaald toekomstplan. Het museum kan door met veel minder betaalde medewerkers. Van de twintig voltijdsbanen zijn er inmiddels nog zeven over. Het bedrag dat aan de gemeente wordt gevraagd om het museum overeind te houden, is gehalveerd. Van 1,8 miljoen tot 900.000 euro. Voor de komende twee jaar. 

Huur en lening kwijtgescholden

Het gaat onder meer om het kwijtschelden van een lening uit 2020 en van de huur van het pand in 2024. De gemeente is eigenaar van het monument en heeft het een aantal jaar geleden voor veel geld laten renoveren.

Tekst loopt door onder de foto. 

Een aantal politieke partijen heeft vraagtekens bij het nieuwe reddingsplan. VVD-raadslid Alexander Bruch vreest dat het Museum van de Geest over een paar jaar opnieuw de hand moet ophouden bij de gemeente. "Dan verdient dit museum een plekje in het Museum van de Verdwenen Musea", grapte Bruch. 

'Eigen broek ophouden'

Sander van der Raadt van Trots Haarlem ziet niets in nog meer overheidssteun voor het museum. Hij vindt dat musea zelf verantwoordelijk zijn om 'hun eigen broek op te houden'. PvdA en GroenLinks oefenden alvast op het samengaan van de twee partijen in Haarlem. Ze vinden allebei dat dit de laatste keer moet zijn dat de gemeente het museum van de ondergang moet redden. 

De meeste partijen gaan, met de nodige kritische kanttekeningen, akkoord met het reddingsplan. Wethouder Van Loenen is tevreden: "Het college waardeert de doelstellingen en inhoudelijke koers van het museum; mentale gezondheid is een belangrijk thema.
Ik ben dan ook erg blij met het behaalde resultaat. Ook omdat de GGZ-instellingen hebben aangegeven extra geld uit te trekken. Het is goed om te merken dat dit plan ook brede steun heeft in de raad."

Interim bestuurder Eelco Damen van het Museum van de Geest is vanwege een vakantie niet bereikbaar voor commentaar. Een woordvoerder laat weten dat het museum blij is met het behaalde resultaat.

Fietsverhuurder Macbike is vandaag na jaren van financiële problemen officieel failliet verklaard. Begin dit jaar werd al duidelijk dat het bedrijf in zwaar weer terecht was gekomen. Het bedrijf hoopt onder een nieuwe investeerder een doorstart te kunnen maken. De vestigingen blijven voorlopig wel gewoon open.

Het bedrijf, dat decennialang knalrode fietsen uitleende aan (voornamelijk) toeristen, kreeg ten tijde van corona financiële problemen omdat er in die jaren minder toeristen naar Amsterdam kwamen. Dat gat wist Macbike in de jaren die volgden niet meer te dichten. Daarnaast kreeg de verhuurder concurrentie van onder meer de ov-fiets en verschillende deelfietsen.

Problemen

De problemen kwamen begin dit jaar aan het licht, toen Macbike haar werknemers vroeg om een maand langer te wachten op hun loon. Bij Macbike staan zo'n twintig werknemers op de loonlijst.

"Ik vind het heel naar", zegt oprichter Jos Louwman, die tot een aantal jaar geleden de leiding had en inmiddels aandeelhouder is. "Maar helaas is het niet anders. Sinds corona zijn de schulden zo hoog opgelopen dat het niet meer vol te houden was."

Concurreren

Volgens de huidige directeur Bob Oosterhout werd dat laatste alleen maar lastiger doordat er coronasteun terugbetaald moest worden. Daarnaast ziet ook hij de nieuwe concurrentie als een van de oorzaken van de teruglopende inkomsten.

"Ik heb mijn uiterste best gedaan om het te redden, maar als je moet concurreren met een bedrijf als Donkey, dat fietsen voor een fractie van onze prijs verhuurt, of Swapfiets, waar miljoenen euro's tegenaan worden gesmeten, dan is er geen beginnen aan", zegt Oosterhout.

Macbike mag voorlopig openblijven. "De curator gaat nu het bewind voeren. Daarna denk ik dat er onder een nieuwe investeerder een doorstart komt."

In de rechtbank in Amsterdam staat Sywert van Lienden woensdag oog in oog met de Staat, die bijna 30 miljoen euro eist van de gevallen tv-ster en zijn twee zakenpartners. De vermeend mondkapjesfraudeur wilde, zo zegt hij zelf, simpelweg de overheid helpen met het aanschaffen van mondkapjes in de bange eerste maanden van de coronapandemie.

Nog steeds ben ik in de war over wat onze politieke en medische elites ons in 2020 en daarna hebben aangedaan. Ik weet nu dat zij wisten dat het dragen van mondkapjes of het lamleggen van het openbare leven niet zouden helpen bij de bestrijding van de Covid-19-pandemie.

Hulpverlener Mo Bakayan heeft vandaag een Andreaspenning ontvangen voor zijn hulp aan dak- en thuislozen in de stad. Locoburgemeester Rutger Groot Wassink overhandigde de onderscheiding in de winteropvang aan de Transformatorweg in West. 

Amsterdammer Bakayan werkt sinds 2006 bij Veldwerk, waar hij samen met collega's daklozen helpt. Zo houdt hij direct contact met verslaafden, veelplegers en zorgmijders en helpt hen bij het aangaan van een hulpverleningstraject. Ook helpt hij hen om contact op te nemen met een van de hulpverleningsinstanties. 

"Tijdens de coronapandemie zorgde Bakayan met de 'coranabus' dat cliënten op straat ook de benodigde zorg kregen. Waar dit door veel organisaties als te gevaarlijk en complex werd gezien, was dit voor hem een vanzelfsprekendheid", aldus de gemeente. 

Om de mensen die hij helpt te bereiken en te motiveren stappen te nemen richting een nieuwe toekomst, gebruikt Bakayan zijn eigen levenservaring. "Met bluf, humor, energie en verstand van zaken zet hij zich dagelijks in voor de kwetsbaarste mensen in de stad", aldus de lovende woorden van de gemeente naar de Amsterdammer toe.

Andreaspenning 

De Andreaspenning wordt toegekend aan Amsterdammers die grote prestaties hebben verricht op sociaal, culturele, maatschappelijk of economisch gebied. Ook krijgen personen die zich minimaal tien jaar als vrijwilliger voor een maatschappelijk doel hebben ingezet een penning toegereikt. 

Al zo'n 25 jaar is Bas Ouwens als jongerenwerker te vinden in Den Helder. De 46-jarige doet zijn werk in een stad waar maar liefst een op de acht jongeren een vorm van jeugdzorg krijgt. "We zijn een kleine stad met grotestedenproblematiek."

Bas is een vertrouwd gezicht voor de jeugd in Den Helder. Al jarenlang zet hij zich in om jongeren kansen te bieden in een stad waar dat voor veel jongeren niet vanzelfsprekend is. Het verbaast hem dan ook niet dat juist in Den Helder relatief veel jongeren een vorm van jeugdzorg krijgen. Dat heeft volgens hem te maken met het gemiddeld lage inkomen in de stad. "Daardoor zijn er minder kansen voor de jongeren en daarom kunnen de ouders ook minder ondersteuning bieden", vertelt hij op de locatie van MEE & de Wering op Willemsoord in de havenstad.

Tekst loopt door onder de afbeelding.

"Sinds de coronapandemie is het gevoel van eenzaamheid onder jongeren gegroeid. Daarnaast hebben we hier ook aardig wat jonge mantelzorgers, jongeren die voor hun ouders moeten zorgen. En als er minder inkomen is, krijg je ook meer crimineel gedrag. We zeggen ook wel eens: we zijn een kleine stad met grotestedenproblematiek."

Om jongeren te ondersteunen en kansen te bieden, organiseert Bas samen met zijn collega's van MEE & de Wering diverse activiteiten, onder andere op Willemsoord. Veel daarvan zijn gericht op het onderwijsprogramma de zeven werelden van techniek. Daarin maken jongeren kennis met techniek en technologie. Zo kunnen de jongsten bouwen met technisch LEGO, is er een gamehal, en kunnen jongeren in de radiostudio muziek opnemen of podcasts maken. Allemaal om de Helderse jongeren mogelijkheden te bieden om zichzelf te ontplooien.

Jongeren ontwikkelen game over messengeweld

De aanpak om jongeren kansen te bieden die ze anders niet zouden krijgen, werpt zijn vruchten af, merkt Bas. Een opvallend voorbeeld is een game die jongeren in 2021 zelf hebben ontwikkeld om messengeweld bespreekbaar te maken. "Daar waren zeker in Den Helder best wel wat problemen mee. We hebben zelf ook messen afgepakt bij jongerencentra en messen gevonden bij evenementen. Dat was wel een serieus aandachtspunt en iets waar we ons nog steeds zorgen over maken."

"We hebben een aantal jongens een week lang aan die game laten werken en die zeiden: 'Ik heb heel veel geleerd, maar ik heb ook nooit op deze manier m'n hersenen hoeven inzetten'. Dat is voor ons natuurlijk een prikkel om dat soort dingen te blijven aanbieden." 

Tekst loopt door onder deze reportage over de game uit 2021.

Bas werkt al bijna 25 jaar als jongerenwerker in de stad. In al die jaren zijn veel dingen hetzelfde gebleven. "Jongeren blijven wel jongeren, met hun onzekerheden en hun ruzies over jongens of meiden waar ze verliefd op zijn. Het enige wat echt is veranderd, is hoe snel ze met elkaar communiceren, via bijvoorbeeld Snapchat."

Hij legt uit dat onderlinge akkefietjes door social media veel groter worden gemaakt. "Dingen escaleren sneller. Dan zetten ze bijvoorbeeld een bericht op Snapchat dat er over vijf minuten een gevecht is. Dat wordt dan gelijk door een grote groep gezien. Dan moeten ze het ook waarmaken, want dan willen ze stoer zijn. Vroeger kon dat gewoon een week sudderen en nu moet het meteen gebeuren."

Bas en zijn team proberen daarom ook voorlichting te geven over het gebruik van social media. "We willen dat ze daar goed mee leren omgaan. Want als ze zo'n bericht niet plaatsen, gebeurt zo'n gevecht ook niet."

Vanwege zijn jarenlange ervaring komt Bas geregeld volwassenen tegen in de stad waar hij vroeger mee te maken heeft gehad. "Als ze me zien, zijn ze nog steeds heel enthousiast. Binnen de doelgroep van die tijd is een gedeelte goed terechtgekomen en er is een gedeelte waarbij het allemaal iets minder is gelukt. Wij weten ook heus wel dat niet iedereen die we helpen ook goed terechtkomt. Maar voor mij is het mooi om te zien dat je na zo'n lange periode mensen ziet die succesvol zijn met een mooi gezin en een leuke baan."

Met hun werk probeert Mee & de Wering te voelen wat er speelt in de gemeenschap, aldus Bas. "Ik heb het idee dat dat goed lukt. Dat horen we ook vaak. En juist omdat ik dit al zo lang doe, zie ik dat de oudere gasten zich weer inzetten voor de jongere gasten. Dat is alleen maar mooi."

Robert Eenhoorn heeft vrijdag zijn laatste werkdag gehad bij AZ. De Alkmaarders hebben hem bij zijn afscheid benoemd tot Lid van Verdienste en daarmee komt hij in een rijtje met onder meer Co Adriaanse, Louis van Gaal en Toon Gerbrands (zijn voorganger). Anja Schouten, burgemeester van Alkmaar, heeft hem ook benoemd tot Ereburger van Alkmaar. 

Eenhoorn kwam in 2014 als algemeen directeur bij AZ na het vertrek van Toon Gerbrands naar PSV. De oud-honkballer was de afgelopen maanden alleen in titel nog algemeen directeur en wordt opgevolgd door Merijn Zeeman. Hij was sportief directeur bij Visma-Lease Bike. 

Onder het bewind van Eenhoorn haalde AZ twee bekerfinales, eindigde in het coronaseizoen 2019/20 gedeeld eerste met Ajax en speelde het negen seizoenen Europees voetbal. Hoogtepunt was daarin het bereiken van de halve finale van Conference League in 2022/2023. Daarin bleek West Ham United te sterk over twee wedstrijden. 

Tekst gaat verder onder de X-post.

Tegenover het verlies van de halve finale van de Conference League stond wel het winnen van de UEFA Youth League in datzelfde jaar. Het trainingscomplex op Sportpark Kalverhoek werd in 2016 ingenomen en in 2019 stortte het dak in van het stadion. AZ week toen tijdelijk uit naar het stadion van ADO Den Haag.

"AZ is financieel een kerngezonde club en er is een solide buffer opgebouwd, waardoor de continuït meer dan ooit verzekerd is. De club is Robert dankbaar voor zijn inbreng, visie en tomeloze inzet. Wij wensen Robert het beste toe en hopen hem nog vaak in Alkmaar te mogen begroeten", schrijft AZ in een statement. 

Een week lang waren vorig jaar de 43-jarige Elske de B. uit Schagen en haar twee dochters van 7 en 8 jaar spoorloos. Niemand, ook hun vader niet, wist waar ze waren. Toch ontkent Elske dat ze de kinderen had ontvoerd of op de vlucht was. "Ik moest de tijd nemen om uit te rusten en na te denken", verklaart ze. "Voor mij was het alleen maar logisch dat de kinderen mee zouden gaan. Ze waren toch al bijna altijd bij mij."

De Schagense ligt vorig jaar juni in scheiding met haar man en het ouderlijk gezag van de meisjes is aan hem toegewezen. Als de vrouw vervolgens met de kinderen niet komt opdagen bij een zwemles en niet bij haar zus met wie ze had afgesproken, gaan bij hem alle alarmbellen af. Bovendien had hij van een kennis van zijn ex-vrouw gehoord dat ze mogelijk zou vluchten.

De angst bestond dat ze met haar dochters naar Spanje zou vertrekken. Na een week werden Elske en haar kinderen echter in Nederland gevonden, op een boerderij in Friesland. Ze hadden zich verstopt achter een stapel dozen. Hoewel ze haar ex-man bewust niets had verteld, ontkent Elske dat ze op de vlucht was. "Ik moest gewoon even rust hebben en wilde de tijd nemen om na te denken wat ik het beste kon doen."

"Ik ben gewoon Elske"

Vanmiddag verschijnt Elske de B. op krukken in de rechtszaal, met haar haar in een staart en een bril op. Ze weigert te gaan zitten, ondanks herhaaldelijke verzoeken van de rechter. Uiteindelijk wordt ze onder lichte dwang door een agent naar de juiste plek geleid.

"Ik ben gewoon Elske", zegt ze, als de rechter haar vraagt hoe ze heet. Ze wil niet dat hij haar bij haar achternaam noemt. Ook haar geboortedatum trekt ze in twijfel. "Ik ga uit van mijn 'earthday', en niet van mijn 'birthday'." Ze praat onafgebroken, lijkt vooral haar eigen verhaal kwijt te willen en staat zichzelf bij zonder advocaat. "Ik heb weinig vertrouwen in het systeem op dit moment. Ik vind het al heel wat dat ik hier überhaupt sta."

Elske’s levensvisie, waarin zij zich autonoom en los van de overheid verklaart, komt meerdere keren ter sprake, maar de officier van justitie vindt dit uiteindelijk niet relevant. Wat hem betreft gaat het vooral om het feit dat ze haar kinderen heeft onttrokken aan het ouderlijk gezag en daar is geen twijfel over, vindt hij. "Ze heeft mensen veel angst aangejaagd."

De vader van de kinderen vertelt tijdens de zitting hoe ingrijpend de vermissing van zijn dochters voor hem en zijn gezin is geweest. "Ik heb die zes dagen lang in een bizarre film geleefd en heb alles op alles gezet om mijn dochters terug te vinden. Elke avond liep ik langs hun lege bedjes, zonder te weten of ze nog leefden en hoe het met ze ging." Toen hij het telefoontje kreeg dat ze waren gevonden, was hij intens blij: "Het voelde alsof ik opnieuw vader was geworden."

De week dat ze weg waren heeft ook voor de kinderen gevolgen gehad, zegt hij. "Mijn oudste dochter had last van flinke haaruitval en plaste ineens weer in bed en de jongste werd bang in het donker en van harde geluiden." Ze lopen nog steeds bij een kindercoach.

"Wat moet ik met cadeaus als ik mama zo mis"

Ondanks de gebeurtenissen missen de meisjes hun moeder, die ze inmiddels al anderhalf jaar niet hebben gezien. "Het jongste meisje vertelde tegen de coach hoe ze de viering van Sinterklaas had beleefd. Ze zei dat ze er een dubbel gevoel bij had. Ze had erg genoten, maar miste ook mama. 'Lekker belangrijk al die cadeaus. Wat moet ik ermee als ik mama zo mis', had ze gezegd", aldus de officier.

De advocaat van Omar de B. (62) – geen familie van Elske de B. – noemt de zaak "een schrijnend verhaal waar alleen maar verliezers zijn." Omar, die ervan wordt verdacht Elske te hebben geholpen tijdens haar verdwijning, raakte in de coronapandemie bevriend met haar via de groepering 'Wakker Schagen'.

Hoewel hij bevestigt dat hij haar naar haar schuiladres in Friesland had gebracht, ontkent hij daar slechte bedoelingen bij te hebben gehad. "Ik werd midden in de nacht, om half twee, door haar gebeld dat ze op een parkeerplaats stond met de kinderen en hulp nodig had. Een vrouw in nood help je, die laat je niet staan." Hij zegt zich van geen kwaad bewust te zijn geweest.

OM denkt dat rol medeplichtige groter is dan hij laat zien

Dat er aanwijzingen zijn dat Omar vooraf van het plan op de hoogte was, dat hij tijdens de verdwijning de vader en de politie aan zijn deur had gehad en ze niets vertelde en dat hij via sociale media hintte op verder vervoer naar het buitenland maken dat de officier van justitie hem ervan verdenken dat zijn rol groter is dan hij nu vertelt. Ook werden de meisjes gevonden nadat de politie hem had gevolgd naar het adres in Friesland.

Bovendien heeft hij het niet op met de vader van de kinderen (die hij een narcist noemt) en vindt hij dat Elske al jaren aan het kortste eind trekt als het gaat om de opvoeding van haar dochters. Zo zou er sprake zijn van een vechtscheiding en wilde zij de kinderen graag thuisonderwijs geven, maar besloot de rechter anders. Ook verloor ze het ouderlijk gezag.

Elske vertrekt voortijdig

De officier van justitie wil dat Elske de B., die leeft van giften en een zwervend bestaan leidt, een halfjaar de cel in gaat, met aftrek van het voorarrest. Daarnaast mag ze vijf jaar lang niet in Schagen komen en krijgt ze een contactverbod met haar kinderen. Overtreding van die voorwaarden zou telkens twee weken gevangenisstraf opleveren. Voor Omar de B., die haar zou hebben geholpen, eist het OM een werkstraf. Zijn advocaat pleit voor vrijspraak.

Elske verliet de zitting voortijdig om een plechtigheid in Schagen bij te wonen, zegt ze. De rechter besloot de zaak toch voort te zetten. Uitspraak volgt over twee weken.

Vakantiebedrijf Corendon onderzoekt of het in de toekomst nog wel vanaf Schiphol kan vliegen. De haventarieven van de luchthaven gaan met 37 procent omhoog en dat betekent dat tickets duurder moeten worden. Uitwijken naar een goedkoper vliegveld is dan een mogelijkheid, aldus topvrouw Gunay Uslu. "Het bedrijf moet gezond kunnen blijven en je wil ook dat het (op vakantie gaan, red.) betaalbaar blijft voor mensen uit onze doelgroep," zegt Uslu vanavond in Gesprek aan de Amstel.  

Uslu, zegt overigens ook dat Corendon de luchthaven voorlopig niet wil verlaten. Het bedrijf staat bekend om zijn betaalbare vliegvakanties voor iedereen. "De veelvliegers zitten niet bij Corendon, want die doen dat zakelijk. Veel van onze gasten sparen een jaar lang om op vakantie te kunnen. Ze komen in het vliegtuig en dan zijn ze heel blij. Zij gaan niet voor een vergadering op en neer naar Londen." 
Uslu realiseert zich dat vliegen vervuilend is. Corendon wil daarom stappen nemen voor een beter milieu. "Wij hebben onze vloot al vernieuwd en daarnaast gebruiken we al duurzame grondstoffen." 

Bij scherpe wind, zoals met de storm van deze week, vliegen de vliegtuigen over de stad om te kunnen landen. Uslu woont zelf in Amsterdam en ziet ze dan ook overvliegen. "Mensen moeten op vakantie kunnen gaan." Om de negatieve bijwerkingen van vliegen tegen te gaan, wil ze naar alternatieven kijken. "Je kunt kijken naar veelvliegers, lange afstanden. Ik ga het bedrijf niet zomaar sluiten." Corendon verkent of vliegen in combinatie met treinvervoer mogelijk is. De toekomst ligt in elektrisch en in op waterstof vliegen. "Het liefst wil ik dat het elektrisch wordt en dat dat mogelijk is." 

Rembrandt

In het laatste kabinet van Mark Rutte was Uslu staatssecretaris van Cultuur en Media. Toen ze begin 2022 aantrad, moest ze de aankoop van 'De Vaandeldrager' verdedigen, een schilderij van Rembrandt dat 175 miljoen euro had gekost. De belastingbetaler betaalde daar 150 miljoen euro voor, de rest werd door fondsen opgebracht. Uslu bekent dat ze moeite had met de aankoop, zeker omdat zoveel mensen in de cultuursector en daarbuiten het in de coronatijd erg moeilijk hadden.

Als staatssecretaris zorgde Uslu ervoor dat de bibliotheken extra geld kregen zodat ze konden ademhalen. De komst van OBA Next in Kraaiennest in Zuidoost wordt mede daardoor mogelijk gemaakt. Ook maakte ze de cultuurwereld bestendiger voor de toekomst en zorgde ze ervoor dat streamingbedrijven 5 procent van hun budget moeten besteden aan Nederlandse producties. Uslu groeide grotendeels op in Amsterdam en woont daar nog steeds. Met Rijken blikt ze terug op haar jeugd, waaronder haar schooltijd op het Montessori Lyceum en uitgaan in clubs als Mazzo en Roxy. Tevens werkte ze jarenlang als wetenschapper aan de UvA. Ze woont nog steeds in Amsterdam. 

Gunay Uslu is vanavond om 21.00 uur te gast bij Kemal Rijken in 'Gesprek aan de Amstel', waar ze ook terugblikt op haar tijd in de politiek. Kijk hier de uitzendingen terug.

De natuur wordt drukker en daarom gaat Natuurmonumenten per 1 januari strenger controleren op de huisregels op Landgoed Nijenburg en in het Heilooërbos. Ook hebben ze de regels voor commercieel gebruik aangescherpt. Zo moeten sportgroepen, hondenuitlaatdiensten of grote families die gebruikmaken van het bos een afdracht doen voor behoud van de natuur.

Jaarlijks verwelkomt Natuurmonumenten tienduizenden bezoekers op landgoed Nijenburg en in het daarbij horende Heilooërbos. Boswachter Mariska van der Leij ziet ook een toename van bezoekers sinds corona en daarom vraagt ze extra aandacht voor de huisregels.

Grote groepen moeten toestemming vragen

Niet alleen de natuur heeft te lijden onder de toenemende bezoekersaantallen. "We krijgen ook regelmatig klachten van bezoekers", vertelt Mariska. "Dat gaat vaak over loslopende honden waar dat niet mag, maar ook over andere overlast." Een basisregel die bijvoorbeeld vaak overtreden wordt is dat mensen van wandelpaden afgaan.

Daarom scherpt Natuurmonumenten de regels aan. Zo mag een begeleider maximaal drie honden meenemen naar het bos. Ook moeten grote groepen toestemming vragen en een afdracht doen voor behoud van de natuur.

De tekst gaat verder onder de foto.

Ook zijn er steeds meer commerciële partijen die hun geld verdienen in natuurgebieden. "Als je als professioneel yogadocent of sporttrainer gebruikmaakt van ons landgoed, dan vinden wij het niet meer dan redelijk dat je dat met ons afstemt", zegt Mariska.

Ook moeten dit soort partijen een kleine afdracht doen. "Je maakt gebruik van faciliteiten die niet van jou zijn en geld kosten om te onderhouden."

Toestemming vragen voor activiteiten kan via www.nm.nl/toestemming.

Wie gaat de regels handhaven?

Mariska loopt als boswachter zelf vaak in het bos, maar ze is niet de enige die de regels zal handhaven. Natuurmonumenten heeft dit jaar drie extra boswachter-boa’s aangenomen voor toezicht en handhaving. Die kun je dus ook gaan tegenkomen. 

Met de verscherpte huisregels wil Natuurmonumenten de druk op de natuur verminderen. "Als boswachter vind ik het geweldig dat zoveel mensen genieten van de prachtige landgoed, maar we moeten het wel een beetje blijven reguleren", zegt Mariska.

Zo benadrukt ze nogmaals dat mensen op wandelpaden moeten blijven en honden aan de lijn waar dat verplicht is. "Het lijkt allemaal wat flauw, maar we zijn een vereniging die de natuur beschermt en willen ook dat de volgende generaties hiervan kunnen genieten."

De natuur wordt drukker en daarom gaat Natuurmonumenten per 1 januari strenger controleren op de huisregels op Landgoed Nijenburg en in het Heilooërbos. Ook hebben ze de regels voor commercieel gebruik aangescherpt. Zo moeten sportgroepen, hondenuitlaatdiensten of grote families die gebruikmaken van het bos een afdracht doen voor behoud van de natuur.

Jaarlijks verwelkomt Natuurmonumenten tienduizenden bezoekers op landgoed Nijenburg en in het daarbij horende Heilooërbos. Boswachter Mariska van der Leij ziet ook een toename van bezoekers sinds corona en daarom vraagt ze extra aandacht voor de huisregels.

Grote groepen moeten toestemming vragen

Niet alleen de natuur heeft te lijden onder de toenemende bezoekersaantallen. "We krijgen ook regelmatig klachten van bezoekers", vertelt Mariska. "Dat gaat vaak over loslopende honden waar dat niet mag, maar ook over andere overlast." Een basisregel die bijvoorbeeld vaak overtreden wordt is dat mensen van wandelpaden afgaan.

Daarom scherpt Natuurmonumenten de regels aan. Zo mag een begeleider maximaal drie honden meenemen naar het bos. Ook moeten grote groepen toestemming vragen en een afdracht doen voor behoud van de natuur.

De tekst gaat verder onder de foto.

Ook zijn er steeds meer commerciële partijen die hun geld verdienen in natuurgebieden. "Als je als professioneel yogadocent of sporttrainer gebruikmaakt van ons landgoed, dan vinden wij het niet meer dan redelijk dat je dat met ons afstemt", zegt Mariska.

Ook moeten dit soort partijen een kleine afdracht doen. "Je maakt gebruik van faciliteiten die niet van jou zijn en geld kosten om te onderhouden."

Toestemming vragen voor activiteiten kan via www.nm.nl/toestemming.

Wie gaat de regels handhaven?

Mariska loopt als boswachter zelf vaak in het bos, maar ze is niet de enige die de regels zal handhaven. Natuurmonumenten heeft dit jaar drie extra boswachter-boa’s aangenomen voor toezicht en handhaving. Die kun je dus ook gaan tegenkomen. 

Met de verscherpte huisregels wil Natuurmonumenten de druk op de natuur verminderen. "Als boswachter vind ik het geweldig dat zoveel mensen genieten van de prachtige landgoed, maar we moeten het wel een beetje blijven reguleren", zegt Mariska.

Zo benadrukt ze nogmaals dat mensen op wandelpaden moeten blijven en honden aan de lijn waar dat verplicht is. "Het lijkt allemaal wat flauw, maar we zijn een vereniging die de natuur beschermt en willen ook dat de volgende generaties hiervan kunnen genieten."

Amsterdammers gebruiken steeds meer elektrische apparaten en dat zorgt ook voor een steeds hogere stapel aan bijvoorbeeld lege batterijen. Die kunnen ingeleverd worden in de winkels waar ze ook te koop zijn. Groot elektrisch afval kan juist weer naar een recyclepunt. Zoals in Zuidoost, waar beheerder Rob van Veen Amsterdammers de weg wijst naar de juiste container.

Van Veen loopt vol trots over het terrein van het recyclepunt aan de Meerkerkdreef in Zuidoost. In Amsterdam Informeert vertelt hij wat ze zoal doen op het punt. ''Mensen komen hier hun afval brengen, vooral hun grof afval. Dat verdelen we dan over al die verschillende stromen en daar proberen we dan weer nieuwe producten van te maken'', vertelt hij terwijl hij op een enorm bord wijst waarop staat waar je welk type afval kunt lozen.

Van Veen wijst ons persoonlijk de weg op het terrein. ''Hier zijn de harde kunststoffen, waar van die speelmatten van worden gemaakt voor die kindertoestellen. Van ons hout wordt spaanplaat gemaakt en hier is ons chemisch afvaldepot, waar mensen hun klein chemisch afval kunnen inleveren.''

Publiek verdrievoudigd sinds corona

Van Veen zag het publiek toenemen in coronatijd. Van gemiddeld 60 klanten per dag vóór corona zitten ze nu op gemiddeld 150 per dag. Dus het aantal bezoekers is verdrievoudigd. ''Wij waren natuurlijk één van de weinige plekken die open waren, we gingen toen zelfs op zondag open en mensen kwamen hun afval brengen. En dat is toch wel blijven hangen.''

Groot afval naar recyclepunt, klein naar winkel

Op het receyclepunt waar Van Veen werkt kunnen Amsterdammers groot afval kwijt, zoals oude wasmachines. Kleine chemisch afval, zoals batterijen, kunnen ingeleverd worden in de hele stad bij inleverpunten in supermarkten, winkels en bouwmarkten.

''Het is zonde als alles op straat wordt gelegd want dan gaat alles door elkaar heen en dat wil je niet. Dit is de toekomst, we moeten naar een circulaire maatschappij, dat alles goed gescheiden wordt'', besluit Van Veen. ''Dat is gewoon heel belangrijk voor de generatie die na ons komt.''

Oktober 2021. De coronabesmettingen lopen op en veel ondernemers hebben het zwaar door tal van beperkingen. Soufiane mag in zijn handen knijpen dat het met zijn business nog op rolletjes gaat.

Ondanks de vernieuwing van de Laat in Alkmaar staan veel winkelpanden in het centrum leeg. Maar wat doet de gemeente om de leegstand tegen te gaan? In de laatste aflevering van de vierdelige serie gaat wethouder Christiaan Peetoom dieper in op het probleem.

In aflevering één luiden hoteleigenaar Bob en inwoner Herman de noodklok over het straatbeeld in Alkmaar. De sleutel ligt voornamelijk in handen van vastgoedeigenaren, zo werd ons uitgelegd in aflevering twee. Maar die eigenaren kunnen lang niet altijd de huur verlagen en soms is het zelfs voordeliger om winkelpanden leeg te laten, vertelde vastgoedexpert Hans van de Leygraaf in aflevering drie.

Ook wethouder Christiaan Peetoom ziet dat er voornamelijk leegstand is in het gebied rond de Laat. "Het centreert zich hier en daardoor ontstaat het beeld dat er enorm veel leegstand is", vertelt hij. "Nu valt die leegstand over het algemeen wel mee. Maar dit stuk doet pijn bij elke Alkmaarder die hier loopt. Ook de pandeigenaren", besluit Peetoom.

Leegstandswet of panden opkopen?

Daarom gaat de wethouder in gesprek met verschillende pandeigenaren. "Uiteindelijk kan je ook als gemeente meer doen", legt Peetoom uit. Daarmee doelt de wethouder op andere maatregelen als bijvoorbeeld de eerder genoemde leegstandswet.

"Maar ik denk nog niet dat dit soort maatregelen verstandig zijn", zegt hij. "In eerste instantie gaan we gezamenlijk kijken met de eigenaren wat we kunnen doen. Maar uiteindelijk als dat niet werkt zullen we naar andere oplossing moeten kijken", zegt Peetoom.

De tekst gaat verder onder de foto.

Voor het oog verdwijnen er momenteel meer ondernemers uit de Laat en de Payglop dan dat erbij komen. Gelukkig voor Alkmaar begint een jong stel in december wel aan een nieuwe uitdaging in het verpauperde gedeelte van de stad. 

Krijgen jonge ondernemers wel de ruimte?

Marietta Hakobian (29) en Coen de Waal (33) huren een pand in de Payglop waar ze schilderworkshops gaan geven. Onder de naam Studio ArtBeat wil het duo graag meer kleur geven aan de binnenstad van Alkmaar.

"Wij bieden een activiteit aan met onze schilderworkshops voor bijvoorbeeld vrienden, families of collega's", vertelt Marietta. "Daarbij willen we ook graag een drankje aan kunnen bieden, maar daar werd vanuit de gemeente niet positief op gereageerd. Er zijn al genoeg horecagelegenheden kregen we te horen." De aanvraag voor de vergunning loopt nog.

Ook het zoeken van een pand bleek nogal een opgave. "Bij veel leegstaande panden hebben we geïnformeerd, maar soms waren ze niet eens te huur", zegt Coen. Gelukkig vond het stel een pand waarvan de verhuurder zich flexibel opstelt. "Hij gunt het ons echt."

Tekst gaat door onder de foto. 

Marietta en Coen hopen snel van start te gaan met hun workshops. Ook hopen ze straks meer buren te hebben in de Payglop.

Wethouder heeft vertrouwen in de toekomst

Daarvoor heeft de gemeente nog een hoop werk te doen. De vernieuwde Laat en de gesprekken met ondernemers en vastgoedeigenaren moeten dit gedeelte van de stad weer aantrekkelijk maken. Maar ook het stuk vanaf het oude V&D-gebouw in de Laat gaat de gemeente nog aanpakken.

"We hebben net de gesprekken gehad met bewoners om ook de rest van de Laat weer bloeiend en gezellig te maken", vertelt wethouder Christiaan Peetoom. Hij kijkt ondanks de huidige leegstand met vertrouwen naar de toekomst. "Door online bestellen en corona zien we in veel meer steden dat er uitdagingen zijn, dus is het logisch dat gemeenten wat te doen hebben."

Tekst gaat door onder de foto.

Peetoom denkt dat de gemeente in gezamenlijkheid met ondernemersvereniging Alkmaars Bolwerk de juiste weg is ingeslagen. "De binnenstad is het visitekaartje van je gemeente en dus zetten we alles op alles om het hier weer te laten bruisen." 

Ze zullen samen moeten zorgen dat er weer huurders komen. "Anders kunnen we altijd nog grijpen naar andere maatregelen", besluit Peetoom. "Maar dan moet je wel eerst er alles aan gedaan hebben om het te verbeteren en dat zijn we nu aan het doen."

Heb je de eerste drie afleveringen van de serie over leegstand in de binnenstad van Alkmaar gemist? Bekijk ze hieronder terug.

Zoals elk jaar zou er ook nu weer in de decembermaand een kunstijsbaan staan op de Beatrixstraat in Den Helder. Alle voorbereidingen waren al getroffen en op 7 december zou de baan opengaan. Maar op het laatste moment gaat het toch niet door. Ondernemers en omwonenden willen het niet, waardoor de vergunning op losse schroeven kwam te staan.

De vergunning voor de kunstijsbaan op de Beatrixstraat in Den Helder was al verleend door de gemeente, meldt de organisatie van de ijsbaan. "Maar enkele winkeliers en omwonenden hebben hiertegen op het laatste moment bezwaar gemaakt."

De ondernemers, die tussen begin december en begin januari de ijsbaan pal voor hun deur hebben staan, klagen vooral over de slechte bereikbaarheid van hun winkels, terwijl omwonenden met name mopperen over geluids- en verkeersoverlast. Daarbij zou de piekstroom die de ijsbaan veroorzaakt regelmatig leiden tot stroomuitval in de buurt.

En ook geeft één van de ondernemers aan dat 'zelf iets leuks ondernemen in deze maand, bijvoorbeeld een kerstmarkt, niet mogelijk is met een ijsbaan voor de deur'.

Door de Helderse bezwarencommissie zijn deze mensen in het gelijk gesteld. De commissie is kritisch op de gemeente en snapt niet waarom een meerjarige vergunning niet is goedgekeurd vanwege twijfels en bezwaren, maar voor dit jaar de ijsbaan er wel mocht staan. Bovendien vindt ze dat er met de bezwaren niets, of te weinig, is gedaan.

De gemeente moet de vergunning vervolgens repareren, maar de organisatie van de ijsbaan durfde daar niet op te wachten en heeft zelf besloten de stekker uit het project te trekken. "Het is nog een week voor we zouden beginnen met opbouwen. Nu kunnen we, met een flinke schade weliswaar, nog terug. Als we langer zouden wachten en het blijkt dan dat het niet doorgaat, zijn we veel meer geld kwijt", zegt Kees Jan Tuin van de organisatie.

'Kost ons straks mogelijk nog veel meer'

Hij laat weten nu al zo'n 30.000 euro verlies te hebben. De ijsbaan is al twintig jaar te vinden in de Helderse binnenstad en stond, met een korte onderbreking tijdens de coronaperiode, tien jaar in deze winkelstraat. Het is mogelijk dat die hier in de toekomst niet meer terug mag komen. Tuin: "Als we helemaal niet meer op deze locatie mogen staan, moeten we ook het vaste stroompunt en de waterput weghalen en kost het ons nog veel meer."

Maar nu is er dit jaar dus helemaal geen ijsbaan in de binnenstad. "Dit nieuws raakt ons allemaal diep", schrijft het bestuur op Facebook. Ze richt zich tot de vele vrijwilligers die elk jaar meehelpen: "De voorbereidingen waren al in volle gang, en we weten hoeveel energie, tijd en middelen jullie hebben geïnvesteerd om de ijsbaan tot een succes te maken. Jullie betrokkenheid, enthousiasme en steun hebben altijd een grote rol gespeeld in het creëren van deze verbindende, gezellige winteractiviteit voor onze Helderse gemeenschap."

De organisatie vervolgt: "De ijsbaan was niet alleen een plek waar hele generaties jutters sinds 2004 hebben leren schaatsen, maar ook een toonbeeld van inclusiviteit en gemeenschapszin. Het verlies van de baan betekent niet alleen het verdwijnen van sportieve activiteiten, maar ook van een plek waar verbinding, integratie en plezier centraal stonden."

In de toekomst op andere plek?

Hoe het nu verder moet, en of de ijsbaan volgend jaar op een andere plek in Den Helder kan worden opgezet, is nog niet bekend. "Het nieuws is nog vers, en het bestuur heeft op dit moment nog geen besluit genomen over hoe het verder zal gaan. Er zal de komende tijd worden overlegd om de mogelijkheden en eventuele toekomstplannen te bespreken."

Kees Jan Tuin geeft aan nu vooral bezig te zijn met 'damage control'. Hij wil nog niet nadenken over hoe het volgend jaar zou moeten. Er is geopperd door zowel de omwonenden en ondernemers áls de bezwarencommissie om de ijsbaan volgend jaar op de voormalige rijkswerf Willemsoord te plaatsen. Of dat ook haalbare kaart is, zal moeten blijken.

Hoewel de coronamaatregelen inmiddels ruim twee jaar geleden zijn opgeheven, blijft de culturele sector worstelen met de gevolgen ervan. Woensdagochtend stond de Kunstenbond in de rechtbank van Den Haag tegenover De Staat om namens acht zelfstandigen compensatie te eisen, die oploopt tot tienduizenden euro’s per persoon. „We zien dit als een proefproces. Er zijn er nog duizenden andere gedupeerden.”

De coronacommissie heeft voorlopig nog maar drie van de zes leden over, nu Rosanne Hertzberger (NSC) haar Kamerzetel heeft ingeleverd en Pepijn van Houwelingen (FvD) met vaderschapsverlof is de komende maanden. BBB stapte eerder al uit de commissie.

Artis heeft grote plannen voor de toekomst, die onlangs zijn gepresenteerd in het 'Masterplan 2030'. De dierentuin wil het jaarlijkse bezoekersaantal verhogen van 1,4 naar 2 miljoen. Ook zijn er plannen voor een aanlegsteiger, parkeergarage en een gloednieuw dienstencentrum, van 14 meter hoog. De plannen stuiten bij sommige omwonenden tegen de borst: "We snappen niet dat Artis zo megalomaan moet worden."

Een groep omwonenden van Artis is vooral bezorgd over de gevolgen van toename van de bezoekersaantallen in hun buurt. Buurtbewoners Hans de Jongh en Henk Meulink zien op druk bezochte dagen nu al files met auto's in de wijk. "Dan wordt Artis de tweede grootste attractie van Nederland. Wij begrijpen niet hoe je dat logistiek wil regelen", aldus De Jongh. 

Emil Polak van het managementteam van Artis vertelt dat het om een 'kleine groei' gaat, die niet te merken zal zijn op drukke dagen. De bedoeling is wel dat het op de nu, minder drukke dagen, vooral doordeweeks, drukker gaat worden. "We willen een breder publiek trekken. Er zijn nog veel mensen die niet naar Artis gaan, veel scholen die niet naar Artis gaan. Wij hebben een goed verhaal te vertellen over de natuur, dus we willen dat dat zoveel mogelijk mensen bereikt", aldus Polak. Volgens hem is de ambitie dan ook niet vanuit economisch oogpunt. 

Dienstencentrum 

De Jongh woont aan het Entrepotdok, waar hij uitzicht heeft op de dierentuin. Volgens de nieuwe plannen zal hij over een paar jaar uitkijken op een 14 meter hoog dienstencentrum, die de dierentuin nodig heeft voor de energietransitie van het park en het personeel. "Er wordt nu gedoucht in de monumentale gebouwen op het park, we willen deze graag gebruiken voor de bezoekers om ons verhaal te vertellen", aldus Polak. Maar De Jongh kan niet begrijpen waarom het centrum 14 meter hoog moet zijn. "Wij hebben met experts gepraat, en die zeggen allemaal vijf meter maximaal", zegt De Jongh. 

Ook zijn er nog zorgen over de plannen voor een aanlegsteiger en de bouw van een parkeergarage. "Zo'n parkeergarage stimuleert mensen natuurlijk nog meer om met de auto te gaan. En dat staat haaks op de autoluwe ambities van de gemeente", vertelt Meulink, die vlak naast de parkeerplaats van Artis woont. 

Volgens Polak zal het gaan om een tijdelijke parkeergarage die afgebroken wordt als er in de stad minder auto's rijden. Daarbij stelt hij dat er niet meer parkeerplek komt. Een deel van de huidige parkeerplaats zal namelijk gebruikt worden voor de uitbreiding van het park, die plekken worden in de parkeergarage gecompenseerd. Een ondergrondse garage bleek te duur. 

De buurt betrekken 

Volgens Meulink en De Jongh is de buurt amper betrokken geweest bij de toekomstplannen. "We houden van Artis, en hebben ook de portemonnee getrokken toen het slecht ging met Artis in coronatijd, maar dit is een klap in het gezicht", zegt de Jongh. 

Volgens Polak is hij wel degelijk in gesprek met de buurt. "Ik ga langs de deuren met mijn collega's", vertelt hij. Wat hem betreft staat er binnenkort ook een bezoek bij Meulink en De Jongh gepland. 

Artis heeft grote plannen voor de toekomst, die onlangs zijn gepresenteerd in het 'Masterplan 2030'. De dierentuin wil het jaarlijkse bezoekersaantal verhogen van 1,4 naar 2 miljoen. Ook zijn er plannen voor een aanlegsteiger, parkeergarage en een gloednieuw dienstencentrum, van 14 meter hoog. De plannen stuit bij sommige omwonenden tegen de borst: "We snappen niet dat Artis zo megalomaan moet worden."

Een groep omwonenden van Artis is vooral bezorgd over de gevolgen van toename van de bezoekersaantallen in hun buurt. Buurtbewoners Hans de Jongh en Henk Meulink zien op druk bezochte dagen nu al files met auto's in de wijk. "Dan wordt Artis de tweede grootste attractie van Nederland. Wij begrijpen niet hoe je dat logistiek wil regelen", aldus De Jongh. 

Emil Polak van het managementteam van Artis vertelt dat het om een 'kleine groei' gaat, die niet te merken zal zijn op drukke dagen. De bedoeling is wel dat het op de nu, minder drukke dagen, vooral doordeweeks, drukker gaat worden. "We willen een breder publiek trekken. Er zijn nog veel mensen die niet naar Artis gaan, veel scholen die niet naar Artis gaan. Wij hebben een goed verhaal te vertellen over de natuur, dus we willen dat dat zoveel mogelijk mensen bereikt", aldus Polak. Volgens hem is de ambitie dan ook niet vanuit economisch oogpunt. 

Dienstencentrum 

De Jongh woont aan het Entrepotdok, waar hij uitzicht heeft op de dierentuin. Volgens de nieuwe plannen zal hij over een paar jaar uitkijken op een 14 meter hoog dienstencentrum, die de dierentuin nodig heeft voor de energietransitie van het park en het personeel. "Er wordt nu gedoucht in de monumentale gebouwen op het park, we willen deze graag gebruiken voor de bezoekers om ons verhaal te vertellen", aldus Polak. Maar De Jongh kan niet begrijpen waarom het centrum 14 meter hoog moet zijn. "Wij hebben met experts gepraat, en die zeggen allemaal vijf meter maximaal", zegt De Jongh. 

Ook zijn er nog zorgen over de plannen voor een aanlegsteiger en de bouw van een parkeergarage. "Zo'n parkeergarage stimuleert mensen natuurlijk nog meer om met de auto te gaan. En dat staat haaks op de autoluwe ambities van de gemeente", vertelt Meulink, die vlak naast de parkeerplaats van Artis woont. 

Volgens Polak zal het gaan om een tijdelijke parkeergarage die afgebroken wordt als er in de stad minder auto's rijden. Daarbij stelt hij dat er niet meer parkeerplek komt. Een deel van de huidige parkeerplaats zal namelijk gebruikt worden voor de uitbreiding van het park, die plekken worden in de parkeergarage gecompenseerd. Een ondergrondse garage bleek te duur. 

De buurt betrekken 

Volgens Meulink en De Jongh is de buurt amper betrokken geweest bij de toekomstplannen. "We houden van Artis, en hebben ook de portemonnee getrokken toen het slecht ging met Artis in coronatijd, maar dit is een klap in het gezicht", zegt de Jongh. 

Volgens Polak is hij wel degelijk in gesprek met de buurt. "Ik ga langs de deuren met mijn collega's", vertelt hij. Wat hem betreft staat er binnenkort ook een bezoek bij Meulink en De Jongh gepland. 

Kort voor de coronacrisis kocht Gijs Sevenhuijsen met zijn vrouw Ingrid Boerbank een voormalige boerderij in het binnenland van Portugal. Het beviel zo goed dat hij stopte met zijn baan als archivaris in Amsterdam en er nu permanent woont. „Je kunt hier van weinig geld heel goed leven.”

De leegstand in de binnenstad van Alkmaar is pijnlijk zichtbaar. In deze videoserie gaan we op zoek naar oorzaken van de leegstand. Zo zouden de huurprijzen veel te hoog zijn. In aflevering drie vertelt vastgoedexpert Hans van de Leygraaf waarom deze huurprijzen soms niet omlaag kunnen. Bekijk hieronder de video.

In aflevering een luiden hoteleigenaar Bob en inwoner Herman de noodklok over het straatbeeld in Alkmaar. Onwaardig voor een binnenstad met zoveel historie, was hun conclusie.

Maar bij wie ligt de sleutel in handen? Dat is bij de vastgoedeigenaren, zo werd ons uitgelegd in aflevering twee. Maar hoe kan leegstand nou goed zijn voor de eigenaar van een pand?

Huurverlaging is lang niet altijd mogelijk

Die vraag beantwoordt vastgoedexpert Hans van de Leygraaf voor ons. De Alkmaarder heeft een makelaarskantoor en was jarenlang voorzitter van ondernemersvereniging Alkmaars Bolwerk. 

Door de coronapandemie en de opkomst van online bestellen, kunnen ondernemers niet meer de huurprijzen van tien jaar geleden betalen. Maar vastgoedeigenaren kunnen ook niet zomaar de huur van hun panden verlagen. "Op het moment dat je de huur verlaagt, wordt je pand simpelweg minder waard en zal je verplicht aan de bank moeten aflossen", vertelt Hans.

Tekst gaat door onder de foto.

Bovendien komt daarbij dat wanneer eigenaren meerdere panden hebben dat andere huurders ook om verlaging zullen vragen. Ook zijn sommige panden in ontwikkeling. "Het duurde bijna drie jaar tot Jumbo alles had geregeld om het pand van V&D te verbouwen", legt Van de Leygraaf uit.

Kan de gemeente panden kopen?

Hans ziet dat de rol van de gemeente door de jaren heen veranderd is. "Vroeger zorgde ze voor de bestrating en verlichting en dat was het. Maar nu moeten ze actief ondernemers zoeken en zich misschien wel inkopen in vastgoed."

Of dit een manier is om de leegstand te bestrijden leggen we volgende week voor aan wethouder Christiaan Peetoom. Hij is onze hoofdgast in de vierde en laatste aflevering van de serie over leegstand in de binnenstad van Alkmaar.

Het aantal pakketten dat in ons land besteld wordt is in de afgelopen jaren enorm gestegen en dat merk je in de stad. Lange rijen voor pakketpunten, talloze bestelbusjes die kriskras door de stad rijden en geautomatiseerde pakketautomaten. Met recht kan Amsterdam een echte pakketstad worden genoemd. 

Er worden miljoenen pakketten per jaar besteld en geleverd. Dat doen particulieren onderling, van bedrijf naar particulier of tussen bedrijven. Het duizelingwekkend aantal pakketten dat dagelijks de stad in komt, legt een ingewikkelde weg af. En wanneer je in alle gemak van achter je laptop een bestelling plaatst heb je niet door wat voor logistieke monsteroperatie erachter schuilt. Het pakje kan van over de hele wereld komen, maar legt vaak vanuit een sorteercentrum aan de rand van de stad de laatste kilometers af tot de eindbestemming. 

Bezorgklus

Dat gebeurt over het algemeen door een bezorger, die vanuit het sorteercentrum naar de stad rijdt om daar te beginnen aan zijn klus: ervoor zorgen dat aan het eind van de dag de tientallen dozen de bus voorgoed uit zijn. Diezelfde dozen worden iedere dag eigenhandig door de chauffeur de bus in getild. Automatiseren is geen optie, zegt DPD-bezorger Ridvan. "Het systeem maakt een volgorde voor je, maar die vind ik niet altijd even logisch. Ik zou het niet fijn vinden als iemand anders voor me zou laden."

Vroeger had je maar één optie, maar inmiddels kun je kiezen voor bezorging aan huis, een pakketkluis of een pakketpunt. En vooral die pakketpunten zijn populair en ontzettend druk. "Als ik eenmaal de deur open begint er al een rij van 20-30 personen en dat blijft doorgaan", beschrijft pakketpunteigenaar Emre Gogdemir.

Er zitten honderden pakketpunten in de stad en ieder pakketpunt werkt anders, want sommige hebben slechts enkele bezorgdiensten die je er kunt ophalen, andere hebben ze allemaal. Postnl werkt alleen met winkels waar alleen die pakketten kunnen worden opgehaald. De particuliere zaken kiezen met welke aanbieders ze willen samenwerken. Maar de rijen zijn niet weg te denken.

Coronatijd kantelpunt

De coronatijd speelde een grote rol in de populariteit van online bestellen en daarmee steeg het aantal bezorgde pakketten in ons land flink. In 2019 waren dat er nog 339 miljoen, maar in 2021 steeg het naar 654 miljoen blijkt uit de post- en pakketmonitor 2023 van de Autoriteit Consument & Markt. Enorme hoeveelheden, waar winkeliers handig op in speelden. In de periode dat zij hun winkel gedwongen moesten sluiten, doopten ze de zaak om tot pakketpunt.

Dat deed Jan Ronald Stelstra ook met zijn Giftshop Effeness en inmiddels weet hij niet meer beter. "We gaan constant door de namen heen dus je hebt veel meer contact met de klant", vertelt hij. "En mijn collega is goed met namen. Dat maakt het persoonlijk en leuk. Dus je hebt ook echt een buurtfunctie."

Maar wat de ideale manier is? Daar heeft DPD-ceo Erik Uljee geen antwoord op. "Het gaat erom dat we de levering zo effectief mogelijk kunnen doen", aldus Uljee. "Of je nou levert op een pakketpunt, een kluis of bij iemand thuis. De communicatie rondom zo'n zending, dat is cruciaal. Dat we goed afstemmen met de eindconsument, zodat we niet twee of drie keer voor zo'n pakket hoeven te rijden."

Een demonstratie tegen 'tuig dat steden sloopt' op het Museumplein in Amsterdam heeft vanmiddag een stuk minder deelnemers getrokken dan de organisatie hoopte. Het ging om twintig tot dertig demonstranten. De politie was in de omgeving wel met veel ME-busjes aanwezig.

Op sociale media werd de demonstratie aangekondigd als 'Nederlanders weer de baas'. "Ik vond het een beetje ongelukkig, maar we zien wel heel veel Nederlandse tradities verdwijnen", zei een van de demonstranten.

Hij had eerder op deze plek gedemonstreerd tegen de coronamaatregelen. "Maar dat ligt een beetje op zijn gat. Die zijn niet meer zo groot georganiseerd. En ik wilde wel weer eens wat mensen ontmoeten die ik uit die tijd nog ken."

Een andere demonstrant vermoedde dat de lage opkomst door de regen kwam. Ook het door de organisatie beloofde gratis bier was er niet. "De politie zou koffie regelen, maar zelfs dat is niet gelukt. Maar we hebben wel wijn gehad. Ik begin nat te regenen, dus misschien blijf ik nog tien of vijftien minuten."

Een demonstratie tegen 'tuig dat steden sloopt' op het Museumplein heeft vanmiddag een stuk minder deelnemers getrokken dan de organisatie hoopte. Het ging om twintig tot dertig demonstranten. De politie was in de omgeving wel met veel ME-busjes aanwezig.

Op sociale media werd de demonstratie aangekondigd als 'Nederlanders weer de baas'. "Ik vond het een beetje ongelukkig, maar we zien wel heel veel Nederlandse tradities verdwijnen", zei een van de demonstranten.

Hij had eerder op deze plek gedemonstreerd tegen de coronamaatregelen. "Maar dat ligt een beetje op zijn gat. Die zijn niet meer zo groot georganiseerd. En ik wilde wel weer eens wat mensen ontmoeten die ik uit die tijd nog ken."

Een andere demonstrant vermoedde dat de lage opkomst door de regen kwam. Ook het door de organisatie beloofde gratis bier was er niet. "De politie zou koffie regelen, maar zelfs dat is niet gelukt. Maar we hebben wel wijn gehad. Ik begin nat te regenen, dus misschien blijf ik nog tien of vijftien minuten."

Filmmuseum Eye hoeft de kosten voor een vrouw die na een val haar pink verbrijzelde niet te betalen, dat stelt de rechtbank. Het slachtoffer was tijdens het ongeluk werkzaam als zzp'er bij het filmmuseum, waar zij twaalf jaar werkzaamheden uitvoerde, waaronder het geven van workshops. De vrouw moest na de val aan haar vinger geopereerd worden.

Het slachtoffer was in april 2022 aan het werk bij Eye. Vlak voor het voorval zat zij op een stoel achter een computerscherm aan de zijkant van het klaslokaal waar ze die dag lesgaf. Op dat moment waren haar leerlingen buiten het lokaal filmopnames aan het maken.

De vrouw stond op, nadat een van haar cursisten het lokaal binnenkwam om nog een vraag te stellen. En daar ging het fout. Met haar voet bleef het slachtoffer achter een poot van een zitbank die achter haar stond haken en viel voorover. "De bank is omgevallen en op de linker pink van verzoekster terechtgekomen, die daardoor is verbrijzeld", aldus de rechtbank. 

Onveilig meubilair

Volgens het slachtoffer zou de ruimte na de coronaperiode onveilig zijn ingericht met nieuw meubilair. Zo zou er onvoldoende loop- en bewegingsruimte tussen de computers aan de zijkant en het overige meubilair zijn geweest. De vrouw stelde Eye daarom aansprakelijk voor haar val, omdat 'ze pas twee keer eerder in het op deze wijze ingerichte lokaal had gewerkt' en hieraan niet had kunnen wennen. 

"Een risico-inventarisatie met betrekking tot dit lokaal heeft niet plaatsgevonden. Eye heeft ook geen instructies gegeven met het oog op het struikelgevaar", aldus de rechtbank. Het slachtoffer vond dat Eye hiermee haar zorgplicht had geschonden. 

'Onoplettendheid en pech'

Het filmmuseum ging hiertegen in verweer, omdat het slachtoffer zich niet bevond in een vergelijkbare situatie met een van de werknemers van Eye. "Zelfstandigheid van verzoekster is steeds de basis geweest voor de samenwerking. Van een gezagsverhouding was geen sprake. Verzoekster had zelf de regie en was volledig vrij in de indeling van haar werkuren en de invulling van de workshops, zonder toezicht of leiding van Eye."

Van een onveilig klaslokaal met struikelgevaar zou dan ook geen sprake zijn. "Tussen de computers aan de zijkant en de zitbanken was voldoende loopruimte, namelijk 75 cm. Het ongeluk dat verzoekster is overkomen hoort thuis in de categorie huis-, tuin- en keuken gevaren waarvoor een werkgever niet kan of hoeft te waarschuwen." Er zou volgens Eye in dit geval sprake zijn 'van een combinatie van onoplettendheid en pech'. 

De rechtbank concludeerde dat Eye niet aansprakelijk is voor het incident. De vrouw wist namelijk waar de bank stond en is niet gestruikeld over een voorwerp dat er niet had moeten zijn. Daarnaast was er volgens de rechtbank ook geen sprake van een 'evident gevaarlijke situatie', waarbij Eye maatregelen had moeten nemen of instructies had moeten geven. "Hoe ongelukkig de val van verzoekster ook voor haar is uitgepakt, kan naar het oordeel van de kantonrechter niet worden gezegd dat Eye ter zake enig verwijt treft."

Eddy van Heel brak in 2002 de markt voor preventief gezondheidsonderzoek open met de oprichting van Prescan. Toen hij met corona op de intensive care belandde en in coma raakte, veranderde dat zijn blik op het leven. De topondernemer gooide het roer drastisch om, kocht 24 hectare aan wijngaarden en werd wijnboer in Frankrijk.

Vanaf komend jaar gaat in de binnenstad van Amsterdam een uitstootvrije zone gelden, waarmee het vervuilende verkeer langzaam in een paar jaar tijd uit de gehele stad moet worden geweerd. Maar voor een groot aantal ondernemers is het niet zo'n gemakkelijke opgave om over te stappen op elektrisch vervoer, blijkt uit een rondgang van AT5 onder tientallen ondernemers. Te dure bussen, te weinig laadplekken en de gemixte signalen uit Den Haag zorgt ervoor dat ondernemers in de knoop zitten met de invoering van de zone.  

De deur van een grote witte bestelbus klapt dicht op de Waterloopleinmarkt. Martkoopman Youssef Lakroucha loopt langs stapels met kleding die hij heeft uitgestald op verschillende plastic zeilen. Een Duitse toerist loopt naar de marktkoopman toe: "Hoeveel voor dit allemaal?", klinkt er met een duidelijk accent. “Het is een goede kwaliteit wat je vasthebt. In totaal 55 euro”, hoort de Duitser terug met een net zo herkenbaar accent. Na wat heen en weer onderhandelen wordt de prijs vastgesteld op 45 euro en gaat de hand erop. Het is precies hoe Lakroucha de afgelopen 18 jaar zijn geld heeft verdiend. 

Het is voor de marktkoopman alleen de vraag of hij dit over twee jaar nog steeds kan doen. Zijn witte bestelbus, die tot aan de nok is gevuld met kleding en waarvan de schuifdeur net niet lekker sluit, mag vanaf dat moment niet meer de stad in. Vanaf 2025 begint de gemeente namelijk met de invoering van de uitstootvrije zone in de stad, waardoor vervuilende auto's, verschillend van emissieklassen, op een gegeven moment niet meer zijn toegestaan. Eerst geldt dat alleen nog in de binnenstad en voor nieuwe bestel- en vrachtauto's, maar de bedoeling is dat straks de hele stad onder de zone valt.  

"Het is voor mij onmogelijk om een elektrische bus te kopen. Je praat dan over 50.000 of 60.000 euro, niemand heeft dat geld", aldus Lakroucha. Op de vraag hoeveel truien hij zou moeten verkopen om zo'n bus te kopen kun je de radertjes in zijn hoofd bijna horen draaien. "Poeh, heel erg veel. Als het doorgaat, is het misschien einde verhaal voor mij."

En de angst over het door kunnen gaan met werken in de binnenstad heeft niet alleen Lakroucha. Uit een rondgang van AT5 onder tientallen ondernemers en drie brancheorganisaties blijkt dat meer ondernemers zich afvragen hoe zij er over twee of drie jaar bijzitten. Vooral op de markten in de binnenstad heerst die vraag.  

Geen markt

Het verkopen van inboedel, kunst, vis, kaas, noten of groenten, het is onmisbaar op de markten in het centrum. Alleen levert het niet per se een vetpot op en de vaak grote spullen moeten ook naar de markt worden gebracht. Het grootste deel van de marktondernemers doet dat met een dieselbusje, voor de ondernemers is een elektrische variant eigenlijk niet te betalen. "Het is niet dat ik tegen het invoeren ben van de regels, maar op het moment is er nog niets beschikbaar in mijn prijsklasse", aldus een marktondernemer die vooral inboedel verkoopt. "Het is maar hopen dat dat tweedehandsmarkt over een paar jaar een beetje loopt, dat is nu nog niets."

Vooral bij de marktkooplieden die dagelijks op een markt in de stad staan is er vrees. "Hier op het Waterlooplein heb je niet genoeg loodsen voor alle marktlui. Met die dure wagens denk ik dat de markt nog leger gaat worden dat dat ie nu al is." Ook bij de andere markten, die niet elke dag zijn, is het de vraag hoe deze er over een paar jaar uitzien. "Ik kan niet een elektrische vrachtwagen gaan kopen, daarvoor is de winst van groente en fruit te weinig. Wij gaan dan kijken of we meer in Amstelveen kunnen staan bijvoorbeeld", zo legt een groenteboer uit waarvan zijn familie al zestig jaar op de markt in de Jordaan staat.  

Het verplaatsen naar een andere markt buiten de stadsgrenzen blijkt voor meer kooplieden een realistische optie. Twee derde van de marktkooplui die AT5 sprak gaf aan serieus na te denken om buiten de stad verder te gaan.  

Voor Lakroucha is het geen optie om naar een andere markt te gaan, hij wil alleen op 'zijn' Waterloopleinmarkt staan. "Hier op de markt is ook mijn sociale leven. Het is niet alleen het verkopen, we hebben hier echt een vriendschap. Mensen komen hier elke dag, voor een bakkie koffie of om te praten. Ik zou de mensen en mijn collega's het meest missen als ik moet stoppen."

Hij blijft dan ook hopen dat de gemeente de marktkooplui gaan helpen, met subsidies of ontheffingen. Steden als Nijmegen en Maastricht hebben bijvoorbeeld besloten om specifiek de markten te ontheffen van de emissieregels, maar Amsterdam niet. 

Duizenden euro's

Niet alleen onder de marktlui is de voortzetting van het bedrijf een vraagpunt, ook bij andere ondernemers neemt de financiële druk toe door het invoeren van de regels. "Weet je hoe duur zo'n elektrische bus kost? Dat is voor mij echt niet te betalen", reageert een man die planten verkoopt. "Daar komt boven op dat sinds corona de omzet is afgenomen en de rekeningen alleen maar omhoog zijn gegaan. Ik denk niet dat ik hier over twee jaar nog zit."

Vereniging Amsterdam City - die ondernemers in de binnenstad bijstaat - herkent de geluiden over de hoge kosten van de bussen, de nog niet echt bestaande tweedehandsmarkt en de problemen na corona. "Ondernemers hebben twee coronajaren achter zich. Zij zijn bezig schulden en belastingen af te betalen. Door de enorme prijsstijgingen op inkoop, huur en arbeid staan marges ontzettend onder druk. Veel ondernemers zijn momenteel aan het overleven. De investeringen die gemoeid zijn met de overstap naar uitstootvrij zijn voor een grote groep gewoonweg niet haalbaar. Dit is zorgelijk, juist daar het de ondernemer betreft die wij als stad zo liefhebben en waarde toevoegt in de winkelstraat."

Ondanks dat de prijs tussen de 40 en 60.000 euro ligt voor een nieuwe bus, raden zowel Vereniging Amsterdam City als het MKB-Amsterdam (brancheorganisatie voor kleinere bedrijven) ondernemers aan om over te stappen wanneer het kan en zich goed te laten informeren over de regelingen. Ruim een derde van de ondernemers die AT5 sprak denkt dat binnen de overgangsregelingen ook te kunnen doen. Over het algemeen zijn de meeste ondernemers het ook eens met invoer van de zone, net als de brancheorganisaties.  

Laadpalen en kilo's

Bij de ondernemers die ervan uitgaan dat zij voor 2028 hun dieselbussen wel kunnen omwisselen voor een elektrische variant zijn echter wel vragen over het straks moet met het laden van de auto. Meerdere van hen gaven aan dat ze hun werkzaamheden niet op de manier kunnen doorzetten zoals nu door het aantal laadpalen in de stad.  

Een van hen is aannemer Paul Zwart. Het wagenpark van het bedrijf bestaat uit zeven bussen en een elektrische auto. Volgens Zwart is het financieel wel haalbaar om over te stappen, alleen is het materiaal nog niet op orde. "Wij zitten met de werkplaats in de stad, dus de jongens moeten al vanuit huis met elektrisch vervoer komen. We kunnen hier geen bus wisselen. Mensen die uit Bergen komen hebben al een halve accu opgereden voor ze hier zien. Als je het aantal palen ziet dat er nu is, denk ik niet dat je straks op een klus kan laden. Wij hebben de bus altijd bij het werk staan, want wij hebben gereedschap dat je niet zomaar uit de auto kan halen."

Ook een aannemer wiens wagenpark, van dertig bussen, voor twee derde al uit elektrische wagens bestaat, noemt dezelfde problemen op. "Het is helemaal klote. Een collega uit Almere komt nu net aan heen en weer met de klussen, dus je moet goed bedenken wat hij kan doen op een dag. Een klusje tussendoor is heel lastig. Je moet dan altijd laden, maar als je meerdere klussen op een dag hebt kan je steeds maar heel kort laden. Dan moet je ook nog hopen dat er überhaupt plek is om te laden bij zo'n paal."

Zwart heeft daarnaast ook problemen met de laadcapaciteit die hij en zijn werknemers mee moeten nemen naar de klussen. "Wij hebben diamantboormachines, een watervoorziening en een stroomvoorziening mee in de bus. Wij werken aan traforuimtes (elektriciteitshuisjes, red.), dus er is geen stroom als wij werken. We moeten met een volledige bus de stad in om ons werk te kunnen doen. Je hebt het normaal dan over zo'n 1500 kilo dat je meehebt, maar ik geloof dat de grootste elektrische bus die er nu is maar 300 kilo kan laden."

De stad vermijden

Het probleem met het laden, de dure bussen en dat de wagens nog niet de kilometers aankunnen is voor sommigen in de bouw ook een reden om de stad in z'n algemeen te gaan mijden. "Ik rij soms wel 400 kilometer op en dag en wij staan als calamiteitenmonteurs ook niet de hele dag bij een klant. Ik heb niets aan die twintig minuutjes laden op paal in de stad. Ga dan naar een snellader zeggen ze dan, maar daar staat half Nederland en die liggen allemaal buiten het centrum", legt een elektricien uit. "Ik heb veel vaste klanten in de stad, maar er is ook genoeg werk buiten de binnenstad voor mij." 

Dat er genoeg klussen zijn voor de bouwbedrijven en dat Amsterdam mogelijk vermeden gaat worden, hoort Bouwend Nederland ook. Net als de geluiden dat de wagens nog niet in staat zijn voor wat zij moeten trekken aan gewicht of de afstanden die moeten worden gereden. Volgens de brancheorganisatie zijn sommigen varianten die nu in de bouw worden gebruikt nog niet eens beschikbaar en kan dat ook nog wel jaren duren. "We willen als Nederland graag uitstootvrij bouwen en vervoeren, maar dan moeten de randvoorwaarden wel op orde zijn om het werk te kunnen doen."

Om te zorgen dat werklui niet de stad gaan mijden, maar ook niet meteen hoeven over te stappen op elektrisch vervoer kondigde verkeerswethouder Melanie van der Horst laatst aan dat zij aan het einde van het jaar gaan starten met een 'klushub'. Monteurs kunnen dan net buiten de zone, bij de Piet Heingarage, hun niet uitstootvrije-bus inruilen voor een elektrisch voertuig om verder de stad in te rijden.

Maar de monteurs reageren daar niet erg positief op. "De bus ligt vol met gereedschap en je weet nooit precies wat je nodig hebt. We zijn geen pakketdienst, dus we moeten alles gewoon meenemen. Dat kan je niet eventjes overladen op een leenbus", aldus een loodgieter. Bouwend Nederland ziet de positieve kanten van de hub, maar noemt het ook 'niet ideaal'. 

Doorpakken en vasthouden

Ondanks de vraagtekens bij hun achterban over laadpalen, busprijzen en de actieradius, zijn de drie brancheverenigingen het wel eens dat het belangrijk is dat de gemeente zich houdt aan de startdatum en de streefdata. Vooral voor de zogenoemde early adapters, die al zijn overgestapt op elektrisch voor het ingaan van zone. In alle sectoren sprak AT5 ondernemers die al (gedeeltelijk) zijn overgestapt op elektrisch. 

Slager Ron Pouw heeft bijvoorbeeld zijn dieselbus onlangs ingeruild voor een elektrische variant en doet de bezorgingen door de stad op twee elektrische bakfietsen. "Het hakt er financieel behoorlijk in, dus je moet er wel goed over nadenken." Voor de afstanden die Pouw rijdt, om spullen te halen en te bezorgen, heeft hij geen problemen met de actieradius van de bus. "Het is een heerlijk wagentje, ik mag er niet over klagen. Alleen het moest en dat vind ik niet fijn."

Ook de eigenaar van een installatiebedrijf, die al sinds de oprichting van het bedrijf voor elektrische wagens heeft gekozen, noemt het gebruik van de wagens 'supergoed'. "Wij rijden alleen maar in de stad, dus de actieradius is voor ons geen probleem. De bussen worden opgeladen bij ons in de loods en dat hoeft niet eens elke avond. Ik snap dat het voor sommige ondernemers een te dure grap is, zeker aangezien er bijna geen subsidies meer zijn. Het is wel belangrijk dat de gemeente het ook echt gaat doorzetten."

Om de ondernemers die zijn overgestapt te steunen zien zowel Vereniging Amsterdam City als het MKB het zitten als de ondernemers op een manier beloond kunnen worden. Vereniging Amsterdam City pleit voor privileges, zoals verruiming van levertijden in de ochtend en lagere kosten voor vergunningen.

Daarnaast benadrukt het MKB dat de organisaties intensief hebben meegepraat over de overgangsregeling, de mogelijkheid om een ontheffing aan te vragen en een coulancebeleid. Het totale pakket noemen zij dan ook 'acceptabel'.

Prijzen doorberekenen

Het grootste gedeelte van de goederen die slager Pouw verkoopt regelt hij zelf met de bus, maar ook een deel wordt geleverd door leveranciers. Wat de nieuwe zone gaat doen met de kosten voor de spullen is nog niet helemaal duidelijk voor hem, alleen de prijzen voor de monteurs - bijvoorbeeld voor de koeling en de snijmachines - heeft hij al gehoord dat die behoorlijk gaan stijgen. "De voorrij kosten zijn alleen al 150 tot 200 euro. Dat wordt wel een hele klap."

Zelf wil Pouw eigenlijk niet meer de prijzen doorberekenen. "Je kan maar niet alles gaan doorberekenen, dan word je te duur. Het leven is al zo ontzettend duur voor iedereen, dus je moet echt wel gaan nadenken of je dan wil doen." Ondanks dat Pouw al is overgestapt, is hij niet per se tegen ontheffingen voor ondernemers die het niet kunnen betalen. "Ik kan wel zeggen dat wij het hebben gedaan en dat ze geen uitstel mogen krijgen, maar een winkelstraat maak je met z'n allen."

Over het doorberekenen van de prijzen door leveranciers hebben meer ondernemers nog veel vragen. In de horeca-sector regelt een deel van de ondernemers zelf het halen van de goederen, maar de drank en het eten wordt voornamelijk gebracht door logistieke bedrijven. De grotere leveranciers van drank zijn vaak al bijna volledig overgestapt op elektrisch vervoer, maar dat geldt nog niet voor alle leveranciers. Wat zij gaan doen met de prijzen als de elektrische vrachtwachtwagen of bus moet worden aangeschaft is voor veel nog niet duidelijk. 

Een bedrijf dat gespecialiseerd is in het rondbrengen van goederen en dat voornamelijk in het centrum van de stad doet weet zelf ook nog niet wat er met de prijzen gaat gebeuren. "We hebben de laatste twee jaar na corona geprobeerd de prijzen gelijk te houden, maar ik denk dat ik nu wel de prijzen moet verhogen." Het bedrijf heeft vijf bussen rondrijden en moeten voor 2028 worden vervangen. "Het kopen van die bussen is een financiële klap, maar ik denk dat we ook minder kunnen rondrijden. De afstanden die we kunnen rijden zijn minder op de accu's, er zijn geen snelladers in de stad en wij stoppen niet lang genoeg voor een laadpaal. Iemand moet daar ook voor gaan betalen. Iedereen krijgt daar mee te maken, de horeca moet dan ook weer gaan doorberekenen aan de klant."

Twijfels door Den Haag

Het invoeren van een uitstootvrije zone is een gemeentelijke taak, maar toch is er de afgelopen weken behoorlijk wat verwarring ontstaan over de invoering. Nadat staatssecretaris Chris Jansen (PVV) aangaf te willen kijken naar een uitstel en de wens van een meerderheid van de Tweede Kamer voor dat idee weet zo'n derde van de ondernemers niet meer precies wat de status is. 

Zij hebben vragen over de geluiden uit Den Haag en denken dat de landelijke politiek nog een verandering in kan brengen in het uitrollen van de zone. Het MKB, Bouwend Nederland en Vereniging Amsterdam City krijgen alle drie veel vragen van ondernemers die het niet meer snappen. Het MKB noemde de inmenging vanuit Den Haag 'onbehoorlijk bestuur'. "Wij roepen de Tweede Kamer op om zich meer bescheiden op te stellen in dit dossier en zich een betrouwbare overheid te tonen."

Ook wethouder Van der Horst liet eerder al aan AT5 weten het 'vervelend te vinden' dat de landelijke politiek twijfel aan het zaaien is. "Er wordt de ondernemers voorgespiegeld dat de invoering, een gemeentelijke bevoegdheid, op het laatste moment landelijk kan worden tegengehouden." De gemeente houdt zich dan ook gewoon vast aan 1 januari. ". "Wat we echt niet nodig hebben, is twijfel en onduidelijkheid." In dit artikel reageert de wethouder nog op de uitkomsten van het ondernemersonderzoek. 

Kleinere zone

De uitstootvrije zone zou in eerste instantie vanaf januari al binnen de hele ring zijn, maar omdat er nog een geschikte verkeersborden zijn (wat landelijk moet worden geregeld) werd dat verkleind tot binnen de s100. De bedoeling is om het gebied in 2028 alsnog uit te breiden naar het gehele gebied binnen de ring. Wel wordt de bestaande milieuzone binnen de ring in januari verscherpt. Vanaf komend jaar mogen alleen nog dieselpersonenauto's en bedrijfsauto's vanaf emissieklasse 5 of hoger het gebied in, dat zijn auto's uit 2009 of jonger.

De Larense middelbare school College De Brink heeft sinds kort een speciale klas voor leerlingen die vanwege hun gedrag van school gestuurd dreigen te worden. Door middel van intensieve, persoonlijke begeleiding moeten de jongeren weer op het juiste 'schoolpad' komen. "We gaan hier heel ver in, zelfs te ver", zegt medewerker Daan Kuperus.

Het fenomeen van een reboundklas, zoals de speciale klas wordt genoemd, is volgens Daan niet nieuw in de onderwijswereld, maar vaak is het een externe partij die de begeleiding van de leerlingen op zich neemt. Bij College De Brink doen ze nu dit zelf. Vorig jaar was er een proef en nu is dit project dan daadwerkelijk gestart.

Zware ADHD

Deze klas is bedoeld voor leerlingen die het in de eigen groep niet meer redden, omdat hun gedrag ze in de weg zit. Daar kunnen verschillende oorzaken voor zijn: van zware ADHD en disciplinegebrek tot aan het met zichzelf in de knoop zitten of ervaringen van huiselijk geweld.  

Vooralsnog is deze speciale klas er voor de eerste- en tweedejaars leerlingen van de Larense middelbare school. De reboundklas komt iedere dag van 8.45 tot 14.00 uur samen in een eigen lokaal met een vergadertafel, koffie, thee en water. De begeleiding is behoorlijk intensief, zo meldt Daan. Er wordt vooral veel gepraat, maar ook veel geluisterd naar elkaar. De meeste leerlingen voelen zich vaak onbegrepen.  

Lelijke vicieuze cirkel

"Als je zoveel keer de les bent uitgestuurd doordat je een heel heftige vorm van ADHD hebt dan volgt een schorsing. Dat kan een lelijke vicieuze cirkel worden. Ik probeer ze tools bij te brengen om een terugkeer mogelijk te maken", zegt Daan. "Dit is absoluut geen straf. Dit is echt een zorgmaatregel. Dit gaat om de vraag: Wat heeft de leerling nodig om het wél goed te doen?", is zijn toevoeging. 

Hoewel het een individueel traject is van maximaal drie maanden trekt de groep veel met elkaar op. Ze werken aan hun sociale vaardigheden, aan het in toom houden van de emoties, doen mindfulness-spelletjes en sporten met elkaar. Zo hebben ze bijvoorbeeld al met elkaar gebokst.  

En soms gaat die begeleiding wel heel ver, zoals naar het huis gaan van een leerling die op school had moeten zijn. Dat is maar een enkele keer gebeurd, maar het geeft wel aan dat ze bij De Brink een flinke extra stap willen zetten voor hun leerlingen die anders niet meer naar school kunnen en mogen. "Ik wil heel graag helpen, want die persoon hoort gewoon bij ons op school", aldus de begeleider.

De Brink heeft meerdere vangnetten voor hun leerlingen. De reboundklas is wel verreweg de meest intensieve van alle. Goede zorg leveren is kenmerkend voor de Larense middelbare school, zo geeft Daan aan. 

Groot zorgteam

"Wij doen heel veel om onze leerlingen binnenboord te houden. Daar gaan we ver in, zelfs te ver. Eigenlijk is de reboundklas een stapje te ver voor wat wij kunnen. Ergens houdt onze kennis en kunde op. We zijn een reguliere middelbare school, al hebben wij een groot zorgteam. Wij doen dit omdat we merken dat de leerlingen dit nodig hebben", is de uitleg.

De naweeën van de coronaperiode spelen hierin een grote rol. Op school zien ze steeds vaker een bepaald gedrag en bepaalde ontwikkelingen die om aansturing vragen. "Probeer bijvoorbeeld maar eens een fatsoenlijk gesprek te voeren. Alles gaat via appjes of social media. Maar laat ze maar eens in een gecontroleerde discussie standpunten verdedigen. Dat kunnen ze bijna niet meer."

Vanaf komend jaar gaat in de binnenstad een uitstootvrije zone gelden, waarmee het vervuilende verkeer langzaam in een paar jaar tijd uit de gehele stad moet worden geweerd. Maar voor een groot aantal ondernemers is het niet zo'n gemakkelijke opgave om over te stappen op elektrisch vervoer, blijkt uit een rondgang van AT5 onder tientallen ondernemers. Te dure bussen, te weinig laadplekken en de gemixte signalen uit Den Haag zorgt ervoor dat ondernemers in de knoop zitten met de invoering van de zone.  

De deur van een grote witte bestelbus klapt dicht op de Waterloopleinmarkt. Martkoopman Youssef Lakroucha loopt langs stapels met kleding die hij heeft uitgestald op verschillende plastic zeilen. Een Duitse toerist loopt naar de marktkoopman toe: "Hoeveel voor dit allemaal?", klinkt er met een duidelijk accent. “Het is een goede kwaliteit wat je vasthebt. In totaal 55 euro”, hoort de Duitser terug met een net zo herkenbaar accent. Na wat heen en weer onderhandelen wordt de prijs vastgesteld op 45 euro en gaat de hand erop. Het is precies hoe Lakroucha de afgelopen 18 jaar zijn geld heeft verdiend. 

Het is voor de marktkoopman alleen de vraag of hij dit over twee jaar nog steeds kan doen. Zijn witte bestelbus, die tot aan de nok is gevuld met kleding en waarvan de schuifdeur net niet lekker sluit, mag vanaf dat moment niet meer de stad in. Vanaf 2025 begint de gemeente namelijk met de invoering van de uitstootvrije zone in de stad, waardoor vervuilende auto's, verschillend van emissieklassen, op een gegeven moment niet meer zijn toegestaan. Eerst geldt dat alleen nog in de binnenstad en voor nieuwe bestel- en vrachtauto's, maar de bedoeling is dat straks de hele stad onder de zone valt.  

"Het is voor mij onmogelijk om een elektrische bus te kopen. Je praat dan over 50.000 of 60.000 euro, niemand heeft dat geld", aldus Lakroucha. Op de vraag hoeveel truien hij zou moeten verkopen om zo'n bus te kopen kun je de radertjes in zijn hoofd bijna horen draaien. "Poeh, heel erg veel. Als het doorgaat, is het misschien einde verhaal voor mij."

En de angst over het door kunnen gaan met werken in de binnenstad heeft niet alleen Lakroucha. Uit een rondgang van AT5 onder tientallen ondernemers en drie brancheorganisaties blijkt dat meer ondernemers zich afvragen hoe zij er over twee of drie jaar bijzitten. Vooral op de markten in de binnenstad heerst die vraag.  

Geen markt

Het verkopen van inboedel, kunst, vis, kaas, noten of groenten, het is onmisbaar op de markten in het centrum. Alleen levert het niet per se een vetpot op en de vaak grote spullen moeten ook naar de markt worden gebracht. Het grootste deel van de marktondernemers doet dat met een dieselbusje, voor de ondernemers is een elektrische variant eigenlijk niet te betalen. "Het is niet dat ik tegen het invoeren ben van de regels, maar op het moment is er nog niets beschikbaar in mijn prijsklasse", aldus een marktondernemer die vooral inboedel verkoopt. "Het is maar hopen dat dat tweedehandsmarkt over een paar jaar een beetje loopt, dat is nu nog niets."

Vooral bij de marktkooplieden die dagelijks op een markt in de stad staan is er vrees. "Hier op het Waterlooplein heb je niet genoeg loodsen voor alle marktlui. Met die dure wagens denk ik dat de markt nog leger gaat worden dat dat ie nu al is." Ook bij de andere markten, die niet elke dag zijn, is het de vraag hoe deze er over een paar jaar uitzien. "Ik kan niet een elektrische vrachtwagen gaan kopen, daarvoor is de winst van groente en fruit te weinig. Wij gaan dan kijken of we meer in Amstelveen kunnen staan bijvoorbeeld", zo legt een groenteboer uit waarvan zijn familie al zestig jaar op de markt in de Jordaan staat.  

Het verplaatsen naar een andere markt buiten de stadsgrenzen blijkt voor meer kooplieden een realistische optie. Twee derde van de marktkooplui die AT5 sprak gaf aan serieus na te denken om buiten de stad verder te gaan.  

Voor Lakroucha is het geen optie om naar een andere markt te gaan, hij wil alleen op 'zijn' Waterloopleinmarkt staan. "Hier op de markt is ook mijn sociale leven. Het is niet alleen het verkopen, we hebben hier echt een vriendschap. Mensen komen hier elke dag, voor een bakkie koffie of om te praten. Ik zou de mensen en mijn collega's het meest missen als ik moet stoppen."

Hij blijft dan ook hopen dat de gemeente de marktkooplui gaan helpen, met subsidies of ontheffingen. Steden als Nijmegen en Maastricht hebben bijvoorbeeld besloten om specifiek de markten te ontheffen van de emissieregels, maar Amsterdam niet. 

Duizenden euro's

Niet alleen onder de marktlui is de voortzetting van het bedrijf een vraagpunt, ook bij andere ondernemers neemt de financiële druk toe door het invoeren van de regels. "Weet je hoe duur zo'n elektrische bus kost? Dat is voor mij echt niet te betalen", reageert een man die planten verkoopt. "Daar komt boven op dat sinds corona de omzet is afgenomen en de rekeningen alleen maar omhoog zijn gegaan. Ik denk niet dat ik hier over twee jaar nog zit."

Vereniging Amsterdam City - die ondernemers in de binnenstad bijstaat - herkent de geluiden over de hoge kosten van de bussen, de nog niet echt bestaande tweedehandsmarkt en de problemen na corona. "Ondernemers hebben twee coronajaren achter zich. Zij zijn bezig schulden en belastingen af te betalen. Door de enorme prijsstijgingen op inkoop, huur en arbeid staan marges ontzettend onder druk. Veel ondernemers zijn momenteel aan het overleven. De investeringen die gemoeid zijn met de overstap naar uitstootvrij zijn voor een grote groep gewoonweg niet haalbaar. Dit is zorgelijk, juist daar het de ondernemer betreft die wij als stad zo liefhebben en waarde toevoegt in de winkelstraat."

Ondanks dat de prijs tussen de 40 en 60.000 euro ligt voor een nieuwe bus, raden zowel Vereniging Amsterdam City als het MKB-Amsterdam (brancheorganisatie voor kleinere bedrijven) ondernemers aan om over te stappen wanneer het kan en zich goed te laten informeren over de regelingen. Ruim een derde van de ondernemers die AT5 sprak denkt dat binnen de overgangsregelingen ook te kunnen doen. Over het algemeen zijn de meeste ondernemers het ook eens met invoer van de zone, net als de brancheorganisaties.  

Laadpalen en kilo's

Bij de ondernemers die ervan uitgaan dat zij voor 2028 hun dieselbussen wel kunnen omwisselen voor een elektrische variant zijn echter wel vragen over het straks moet met het laden van de auto. Meerdere van hen gaven aan dat ze hun werkzaamheden niet op de manier kunnen doorzetten zoals nu door het aantal laadpalen in de stad.  

Een van hen is aannemer Paul Zwart. Het wagenpark van het bedrijf bestaat uit zeven bussen en een elektrische auto. Volgens Zwart is het financieel wel haalbaar om over te stappen, alleen is het materiaal nog niet op orde. "Wij zitten met de werkplaats in de stad, dus de jongens moeten al vanuit huis met elektrisch vervoer komen. We kunnen hier geen bus wisselen. Mensen die uit Bergen komen hebben al een halve accu opgereden voor ze hier zien. Als je het aantal palen ziet dat er nu is, denk ik niet dat je straks op een klus kan laden. Wij hebben de bus altijd bij het werk staan, want wij hebben gereedschap dat je niet zomaar uit de auto kan halen."

Ook een aannemer wiens wagenpark, van dertig bussen, voor twee derde al uit elektrische wagens bestaat, noemt dezelfde problemen op. "Het is helemaal klote. Een collega uit Almere komt nu net aan heen en weer met de klussen, dus je moet goed bedenken wat hij kan doen op een dag. Een klusje tussendoor is heel lastig. Je moet dan altijd laden, maar als je meerdere klussen op een dag hebt kan je steeds maar heel kort laden. Dan moet je ook nog hopen dat er überhaupt plek is om te laden bij zo'n paal."

Zwart heeft daarnaast ook problemen met de laadcapaciteit die hij en zijn werknemers mee moeten nemen naar de klussen. "Wij hebben diamantboormachines, een watervoorziening en een stroomvoorziening mee in de bus. Wij werken aan traforuimtes (elektriciteitshuisjes, red.), dus er is geen stroom als wij werken. We moeten met een volledige bus de stad in om ons werk te kunnen doen. Je hebt het normaal dan over zo'n 1500 kilo dat je meehebt, maar ik geloof dat de grootste elektrische bus die er nu is maar 300 kilo kan laden."

De stad vermijden

Het probleem met het laden, de dure bussen en dat de wagens nog niet de kilometers aankunnen is voor sommigen in de bouw ook een reden om de stad in z'n algemeen te gaan mijden. "Ik rij soms wel 400 kilometer op en dag en wij staan als calamiteitenmonteurs ook niet de hele dag bij een klant. Ik heb niets aan die twintig minuutjes laden op paal in de stad. Ga dan naar een snellader zeggen ze dan, maar daar staat half Nederland en die liggen allemaal buiten het centrum", legt een elektricien uit. "Ik heb veel vaste klanten in de stad, maar er is ook genoeg werk buiten de binnenstad voor mij." 

Dat er genoeg klussen zijn voor de bouwbedrijven en dat Amsterdam mogelijk vermeden gaat worden, hoort Bouwend Nederland ook. Net als de geluiden dat de wagens nog niet in staat zijn voor wat zij moeten trekken aan gewicht of de afstanden die moeten worden gereden. Volgens de brancheorganisatie zijn sommigen varianten die nu in de bouw worden gebruikt nog niet eens beschikbaar en kan dat ook nog wel jaren duren. "We willen als Nederland graag uitstootvrij bouwen en vervoeren, maar dan moeten de randvoorwaarden wel op orde zijn om het werk te kunnen doen."

Om te zorgen dat werklui niet de stad gaan mijden, maar ook niet meteen hoeven over te stappen op elektrisch vervoer kondigde verkeerswethouder Melanie van der Horst laatst aan dat zij aan het einde van het jaar gaan starten met een 'klushub'. Monteurs kunnen dan net buiten de zone, bij de Piet Heingarage, hun niet uitstootvrije-bus inruilen voor een elektrisch voertuig om verder de stad in te rijden.

Maar de monteurs reageren daar niet erg positief op. "De bus ligt vol met gereedschap en je weet nooit precies wat je nodig hebt. We zijn geen pakketdienst, dus we moeten alles gewoon meenemen. Dat kan je niet eventjes overladen op een leenbus", aldus een loodgieter. Bouwend Nederland ziet de positieve kanten van de hub, maar noemt het ook 'niet ideaal'. 

Doorpakken en vasthouden

Ondanks de vraagtekens bij hun achterban over laadpalen, busprijzen en de actieradius, zijn de drie brancheverenigingen het wel eens dat het belangrijk is dat de gemeente zich houdt aan de startdatum en de streefdata. Vooral voor de zogenoemde early adapters, die al zijn overgestapt op elektrisch voor het ingaan van zone. In alle sectoren sprak AT5 ondernemers die al (gedeeltelijk) zijn overgestapt op elektrisch. 

Slager Ron Pouw heeft bijvoorbeeld zijn dieselbus onlangs ingeruild voor een elektrische variant en doet de bezorgingen door de stad op twee elektrische bakfietsen. "Het hakt er financieel behoorlijk in, dus je moet er wel goed over nadenken." Voor de afstanden die Pouw rijdt, om spullen te halen en te bezorgen, heeft hij geen problemen met de actieradius van de bus. "Het is een heerlijk wagentje, ik mag er niet over klagen. Alleen het moest en dat vind ik niet fijn."

Ook de eigenaar van een installatiebedrijf, die al sinds de oprichting van het bedrijf voor elektrische wagens heeft gekozen, noemt het gebruik van de wagens 'supergoed'. "Wij rijden alleen maar in de stad, dus de actieradius is voor ons geen probleem. De bussen worden opgeladen bij ons in de loods en dat hoeft niet eens elke avond. Ik snap dat het voor sommige ondernemers een te dure grap is, zeker aangezien er bijna geen subsidies meer zijn. Het is wel belangrijk dat de gemeente het ook echt gaat doorzetten."

Om de ondernemers die zijn overgestapt te steunen zien zowel Vereniging Amsterdam City als het MKB het zitten als de ondernemers op een manier beloond kunnen worden. Vereniging Amsterdam City pleit voor privileges, zoals verruiming van levertijden in de ochtend en lagere kosten voor vergunningen.

Daarnaast benadrukt het MKB dat de organisaties intensief hebben meegepraat over de overgangsregeling, de mogelijkheid om een ontheffing aan te vragen en een coulancebeleid. Het totale pakket noemen zij dan ook 'acceptabel'.

Prijzen doorberekenen

Het grootste gedeelte van de goederen die slager Pouw verkoopt regelt hij zelf met de bus, maar ook een deel wordt geleverd door leveranciers. Wat de nieuwe zone gaat doen met de kosten voor de spullen is nog niet helemaal duidelijk voor hem, alleen de prijzen voor de monteurs - bijvoorbeeld voor de koeling en de snijmachines - heeft hij al gehoord dat die behoorlijk gaan stijgen. "De voorrij kosten zijn alleen al 150 tot 200 euro. Dat wordt wel een hele klap."

Zelf wil Pouw eigenlijk niet meer de prijzen doorberekenen. "Je kan maar niet alles gaan doorberekenen, dan word je te duur. Het leven is al zo ontzettend duur voor iedereen, dus je moet echt wel gaan nadenken of je dan wil doen." Ondanks dat Pouw al is overgestapt, is hij niet per se tegen ontheffingen voor ondernemers die het niet kunnen betalen. "Ik kan wel zeggen dat wij het hebben gedaan en dat ze geen uitstel mogen krijgen, maar een winkelstraat maak je met z'n allen."

Over het doorberekenen van de prijzen door leveranciers hebben meer ondernemers nog veel vragen. In de horeca-sector regelt een deel van de ondernemers zelf het halen van de goederen, maar de drank en het eten wordt voornamelijk gebracht door logistieke bedrijven. De grotere leveranciers van drank zijn vaak al bijna volledig overgestapt op elektrisch vervoer, maar dat geldt nog niet voor alle leveranciers. Wat zij gaan doen met de prijzen als de elektrische vrachtwachtwagen of bus moet worden aangeschaft is voor veel nog niet duidelijk. 

Een bedrijf dat gespecialiseerd is in het rondbrengen van goederen en dat voornamelijk in het centrum van de stad doet weet zelf ook nog niet wat er met de prijzen gaat gebeuren. "We hebben de laatste twee jaar na corona geprobeerd de prijzen gelijk te houden, maar ik denk dat ik nu wel de prijzen moet verhogen." Het bedrijf heeft vijf bussen rondrijden en moeten voor 2028 worden vervangen. "Het kopen van die bussen is een financiële klap, maar ik denk dat we ook minder kunnen rondrijden. De afstanden die we kunnen rijden zijn minder op de accu's, er zijn geen snelladers in de stad en wij stoppen niet lang genoeg voor een laadpaal. Iemand moet daar ook voor gaan betalen. Iedereen krijgt daar mee te maken, de horeca moet dan ook weer gaan doorberekenen aan de klant."

Twijfels door Den Haag

Het invoeren van een uitstootvrije zone is een gemeentelijke taak, maar toch is er de afgelopen weken behoorlijk wat verwarring ontstaan over de invoering. Nadat staatssecretaris Chris Jansen (PVV) aangaf te willen kijken naar een uitstel en de wens van een meerderheid van de Tweede Kamer voor dat idee weet zo'n derde van de ondernemers niet meer precies wat de status is. 

Zij hebben vragen over de geluiden uit Den Haag en denken dat de landelijke politiek nog een verandering in kan brengen in het uitrollen van de zone. Het MKB, Bouwend Nederland en Vereniging Amsterdam City krijgen alle drie veel vragen van ondernemers die het niet meer snappen. Het MKB noemde de inmenging vanuit Den Haag 'onbehoorlijk bestuur'. "Wij roepen de Tweede Kamer op om zich meer bescheiden op te stellen in dit dossier en zich een betrouwbare overheid te tonen."

Ook wethouder Van der Horst liet eerder al aan AT5 weten het 'vervelend te vinden' dat de landelijke politiek twijfel aan het zaaien is. "Er wordt de ondernemers voorgespiegeld dat de invoering, een gemeentelijke bevoegdheid, op het laatste moment landelijk kan worden tegengehouden." De gemeente houdt zich dan ook gewoon vast aan 1 januari. ". "Wat we echt niet nodig hebben, is twijfel en onduidelijkheid." In dit artikel reageert de wethouder nog op de uitkomsten van het ondernemersonderzoek. 

Kleinere zone

De uitstootvrije zone zou in eerste instantie vanaf januari al binnen de hele ring zijn, maar omdat er nog een geschikte verkeersborden zijn (wat landelijk moet worden geregeld) werd dat verkleind tot binnen de s100. De bedoeling is om het gebied in 2028 alsnog uit te breiden naar het gehele gebied binnen de ring. Wel wordt de bestaande milieuzone binnen de ring in januari verscherpt. Vanaf komend jaar mogen alleen nog dieselpersonenauto's en bedrijfsauto's vanaf emissieklasse 5 of hoger het gebied in, dat zijn auto's uit 2009 of jonger.

De evangelische River Church, die dit jaar neerstreek in Hoofddorp, is ongekend populair onder jonge gelovigen. Met flitsende sociale mediafilmpjes, podcasts en energieke diensten weet de kerk veel mensen aan zich te binden. Maar hoe ver gaat de kerk in haar geloofsbelijdenis, en hoe sterk zijn de banden met een invloedrijke en controversiële predikant uit Amerika? NH volgde de kerk maandenlang en dook in hun verleden.

Op een doordeweekse ochtend stromen ineens honderden auto's een onopvallend bedrijventerrein in Hoofddorp binnen. Even later staan in een loods achthonderd kerkgangers met hun armen omhoog te zingen. Bij velen lopen de tranen over de wangen, terwijl een predikant zijn hand op het voorhoofd van een vrouw op de eerste rij legt. "Ik neem de leiding, Satan", zegt hij plechtig. "In de naam van Jezus, kom naar buiten!" Er klinkt luid gejuich wanneer de vrouw gillend en trillend ter aarde stort. 

Het zijn maar vijf minuten van een dienst in de Hoofddorpse River Church. Ruim tien jaar lang zwierf het uit Florida overgewaaide evangelisch genootschap door Amsterdam. Ben Kroeske, onder de kerkgangers bekend als 'pastor Ben', huurde samen met zijn vrouw Jacky ruimtes bij onder andere de RAI en de Johan Cruijff ArenA om wekelijkse diensten te kunnen houden.

Door de jaren heen sloten honderden gelovigen zich aan bij de kerk. In april van dit jaar betrokken ze een groot bedrijfspand in Hoofddorp, compleet met opnamestudio, jeugdcentrum en een zaal met plek voor zo'n 1500 mensen. Maar van dat alles merk je aan de buitenkant weinig. Wat maakt Haarlemmermeers nieuwste kerkgenootschap zo populair, en waar gelooft de River Church in?

Flitsende filmpjes op TikTok, podcasts en livestreams van de diensten in meerdere talen lijken een magnetische werking te hebben op vooral jonge christenen. "Hier vond ik de verlossing en de saamhorigheid die ik daarvoor nooit kon vinden in het leven", vertelt een jonge twintiger na afloop van een dienst.

In deze video kondigden 'pastor Ben' en 'pastor Jacky' het nieuwe gebouw in Hoofddorp aan.

De afgelopen maanden was NH meerdere malen aanwezig bij diensten van de kerk. De intense bezieling van de predikanten is aanstekelijk, en de toewijding van de kerkgangers groot. Tijdens de urenlange diensten zouden met grote regelmaat wonderen worden verricht. De duivel die uit een ex-drugsverslaafde wordt gedreven, een jongen wiens agressieproblemen als sneeuw voor de zon verdwijnen: het zijn slechts enkele voorbeelden van de goddelijke macht die Kroeske en zijn collega's zouden bezitten. 

De kerk gaat controversiële onderwerpen niet uit de weg, blijkt uit een gesprek met een staflid dat anoniem wil blijven. Op de vraag of er in de kerk homoseksuelen zijn 'genezen' van hun geaardheid reageert hij enthousiast: "Zo vaak! Ze lopen hier de dienst binnen en komen als een compleet nieuw mens weer naar buiten."

Medische wonderen

Ook zouden de predikanten medische problemen kunnen verhelpen. Een gastspreker uit Nigeria laat een vrouw met wandelstok voor het eerst in jaren weer zelfstandig lopen, en een bezoekende prediker uit Amerika vertelt een anekdote waarin een 16-jarig meisje weer kon zien nadat hij op haar aansporen in haar ogen spuugde. 

Ben en Jacky Kroeske ontmoetten elkaar in Amerika, waar ze onder leiding van Dr. Rodney Howard-Browne jarenlang studeerden aan het River Bible Institute in Tampa Bay, Florida. Het staflid waarmee NH sprak omschrijft die kerk als het 'hoofdkantoor van hun beweging'. De van oorsprong Zuid-Afrikaanse predikant is een invloedrijke figuur in het evangelisch christendom. Zo mocht hij in 2017 een handoplegging uitvoeren bij de toenmalige Amerikaanse president Donald Trump, in het Oval Office.

Howard-Browne kwam de afgelopen jaren herhaaldelijk in het nieuws vanwege opvallende uitspraken. Hollywood-acteurs zouden satanische bloedrituelen uitvoeren op kinderen, en klimaatverandering en het coronavirus zouden zijn bedacht om een wereldregering aan de macht te brengen. Aan het begin van de pandemie moedigde hij zijn kerkgangers tijdens een dienst aan om handen met elkaar te schudden, ze 'zijn immers geen mietjes'.

Hoeveel invloed Howard-Browne nog uitoefent op de kerk is moeilijk te duiden, maar onder de Nederlandse gelovigen staat hij hoog aangeschreven. In gesprek met de kerkgangers onderschrijven zij Howard-Browne's verhalen over bloedrituelen. Op de website van het Nederlandse River Bible Institute staat hij samen met zijn vrouw als docent aangeprezen, en in juni stond de predikant zelfs nog op de planken in Hoofddorp, tijdens een verrassingsbezoek. 

Een opvallende praktijk die de Hoofddorpers hebben overgenomen van hun Amerikaanse evenknie is het zogeheten faith seeding. Volgens dit principe beloont God het 'zaaien' (lees: doneren) van geld aan goede doelen en religieuze organisaties met zijn goede wil, vaak in de vorm van toekomstige rijkdom. In de praktijk doneren de gelovigen dit geld bijna altijd aan de betreffende kerk die hen vraagt te 'zaaien'. 

Zo zien de donatiekaarten van de River Church eruit.

Bij binnenkomst in de River Church liggen machtigingskaarten klaar op de stoelen, waar de gelovigen hun gewenste donatiebedrag op kunnen invullen. Na een persoonlijk verhaal van Kroeske over het succes van 'zaaien' verschijnen op het grote scherm QR-codes en rekeningnummers. Ook online kan gedoneerd worden, de standaardinstelling op de website is een eenmalige gift van 250 euro.

Controversieel of niet, de kerk lijkt stabiel door te groeien. Hun sociale media en wervingsacties op straat blijven mensen vanuit het hele land aantrekken. Inmiddels heeft The River een tweede locatie geopend, in Amersfoort. En met het jeugdige enthousiasme van de honderden gelovigen in Hoofddorp, lijkt het einde van die groei nog zeker niet in zicht.

De hoge rentelasten voor het coronaherstelfonds vormen een blok aan het been van de EU-begroting. EU-lidstaten willen de miljardentegenvaller opvangen met bezuinigingen, maar het Europees Parlement wil juist blijven spenderen. Nederland vindt potverteren onverantwoord: „Extra opscheppen is fijn in een all you can eat-restaurant, maar niet voor de begroting die we nu bespreken.”

De voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen heeft inderdaad sms-contact gehad met Pfizer-directeur Albert Bourla over een miljardendeal voor coronavaccins. Dat gaf de Europese Commissie vrijdag toe tijdens een hoorzitting bij het Europees Hof van Justitie. Tot nu toe heeft de Commissie zich nooit openlijk uitgelaten over het bestaan van de sms’jes.

Deze ochtend legden medewerkers van ProRail op verkeersleidingsposten in Alkmaar en Amsterdam het werk tijdelijk neer. De staking inmiddels voorbij. In de loop van de dag kunnen treinreizigers te maken hebben met vertragingen en uitval van treinen. Reizigers worden daarom opgeroepen de reisplanner te raadplegen. 

Het liveblog over de staking van ProRail is gesloten. Lees hier alle updates terug.

Het valt mee met de drukte op de weg, meldt de ANWB. Gisteren gaf de ANWB aan woensdag in de Randstad grotere verkeersdrukte en langere files te verwachten door de staking bij spoorbeheerder ProRail, maar vooralsnog ziet de verkeersdienst alleen de dagelijkse drukte en spreekt de ANWB van een gemiddelde woensdag.

Door de staking bij ProRail ligt het treinverkeer stil in Noord-Holland en delen van Utrecht en Flevoland. Rond 07.45 uur stond er op de snelwegen en provinciale wegen volgens de ANWB zo'n 360 kilometer file. "Het ziet er nog niet heel anders uit dan anders." Volgens de zegsman lijkt het erop dat de waarschuwing om thuis te gaan werken "of andere dingen te doen" is gehoord.

Mensen lijken goed op de hoogte van de staking bij spoorbeheerder ProRail, waardoor het treinverkeer in heel Noord-Holland woensdagochtend platligt. Dat meldt een woordvoerder van de NS. Volgens hem is het heel rustig op de getroffen stations.

"Het is ontzettend rustig op het station", zegt de woordvoerder vanaf Amsterdam Centraal. "Het geeft een flashback naar de coronatijden." Ook vanaf andere stations hoort de zegsman soortgelijke geluiden. "Nederland heeft goed in de gaten dat er gestaakt wordt."

In de vroege ochtend is het rustig op Schiphol Plaza en het treinstation van de luchthaven. Alleen tussen Schiphol en Amsterdam Centraal rijdt vier keer per uur een sprinter.

In de hal van Schiphol Plaza wordt af en toe omgeroepen dat het treinverkeer rond Schiphol door de staking plat ligt. Bij de informatiebalie van NS staan enkele reizigers, ziet een ANP-verslaggever.

Ook loopt een NS-medewerker rond om informatie te geven. Hij zegt dat hij al meerdere vragen van reizigers heeft beantwoord. "Bijvoorbeeld van mensen die op vakantie zijn geweest of voor werk weg waren, en die het nieuws niet hebben gevolgd", zegt hij. "Maar vooralsnog valt het allemaal erg mee."

Sinds 06.00 uur deze ochtend ligt het treinverkeer in de hele provincie stil door een staking van medewerkers bij spoorbeheer ProRail. Ook in delen van Flevoland en Utrecht rijden hierdoor geen treinen. De staking zelf duurt tot 09.00 uur, maar na verwachting zal het enige tijd duren voordat het treinverkeer rijdt volgens dienstregeling.

Deze ochtend legden medewerkers van ProRail op verkeersleidingsposten in Alkmaar en Amsterdam het werk tijdelijk neer. De staking inmiddels voorbij. In de loop van de dag kunnen treinreizigers te maken hebben met vertragingen en uitval van treinen. Reizigers worden daarom opgeroepen de reisplanner te raadplegen. 

Het liveblog over de staking van ProRail is gesloten. Lees hier alle updates terug.

Het valt mee met de drukte op de weg, meldt de ANWB. Gisteren gaf de ANWB aan woensdag in de Randstad grotere verkeersdrukte en langere files te verwachten door de staking bij spoorbeheerder ProRail, maar vooralsnog ziet de verkeersdienst alleen de dagelijkse drukte en spreekt de ANWB van een gemiddelde woensdag.

Door de staking bij ProRail ligt het treinverkeer stil in Noord-Holland en delen van Utrecht en Flevoland. Rond 07.45 uur stond er op de snelwegen en provinciale wegen volgens de ANWB zo'n 360 kilometer file. "Het ziet er nog niet heel anders uit dan anders." Volgens de zegsman lijkt het erop dat de waarschuwing om thuis te gaan werken "of andere dingen te doen" is gehoord.

Mensen lijken goed op de hoogte van de staking bij spoorbeheerder ProRail, waardoor het treinverkeer in heel Noord-Holland woensdagochtend platligt. Dat meldt een woordvoerder van de NS. Volgens hem is het heel rustig op de getroffen stations.

"Het is ontzettend rustig op het station", zegt de woordvoerder vanaf Amsterdam Centraal. "Het geeft een flashback naar de coronatijden." Ook vanaf andere stations hoort de zegsman soortgelijke geluiden. "Nederland heeft goed in de gaten dat er gestaakt wordt."

In de vroege ochtend is het rustig op Schiphol Plaza en het treinstation van de luchthaven. Alleen tussen Schiphol en Amsterdam Centraal rijdt vier keer per uur een sprinter.

In de hal van Schiphol Plaza wordt af en toe omgeroepen dat het treinverkeer rond Schiphol door de staking plat ligt. Bij de informatiebalie van NS staan enkele reizigers, ziet een ANP-verslaggever.

Ook loopt een NS-medewerker rond om informatie te geven. Hij zegt dat hij al meerdere vragen van reizigers heeft beantwoord. "Bijvoorbeeld van mensen die op vakantie zijn geweest of voor werk weg waren, en die het nieuws niet hebben gevolgd", zegt hij. "Maar vooralsnog valt het allemaal erg mee."

Sinds 06.00 uur deze ochtend ligt het treinverkeer in de hele provincie stil door een staking van medewerkers bij spoorbeheer ProRail. Ook in delen van Flevoland en Utrecht rijden hierdoor geen treinen. De staking zelf duurt tot 09.00 uur, maar na verwachting zal het enige tijd duren voordat het treinverkeer rijdt volgens dienstregeling.

Deze ochtend legden medewerkers van ProRail op verkeersleidingsposten in Alkmaar en Amsterdam het werk tijdelijk neer. Het treinverkeer in de ochtendspits is hierdoor hevig gestremd. Hoewel de staking voorbij is, is het verkeer nog ontregeld. Wij houden je op de hoogte in dit liveblog.

Het valt mee met de drukte op de weg, meldt de ANWB. Gisteren gaf de ANWB aan woensdag in de Randstad grotere verkeersdrukte en langere files te verwachten door de staking bij spoorbeheerder ProRail, maar vooralsnog ziet de verkeersdienst alleen de dagelijkse drukte en spreekt de ANWB van een gemiddelde woensdag.

Door de staking bij ProRail ligt het treinverkeer stil in Noord-Holland en delen van Utrecht en Flevoland. Rond 07.45 uur stond er op de snelwegen en provinciale wegen volgens de ANWB zo'n 360 kilometer file. "Het ziet er nog niet heel anders uit dan anders." Volgens de zegsman lijkt het erop dat de waarschuwing om thuis te gaan werken "of andere dingen te doen" is gehoord.

Mensen lijken goed op de hoogte van de staking bij spoorbeheerder ProRail, waardoor het treinverkeer in heel Noord-Holland woensdagochtend platligt. Dat meldt een woordvoerder van de NS. Volgens hem is het heel rustig op de getroffen stations.

"Het is ontzettend rustig op het station", zegt de woordvoerder vanaf Amsterdam Centraal. "Het geeft een flashback naar de coronatijden." Ook vanaf andere stations hoort de zegsman soortgelijke geluiden. "Nederland heeft goed in de gaten dat er gestaakt wordt."

In de vroege ochtend is het rustig op Schiphol Plaza en het treinstation van de luchthaven. Alleen tussen Schiphol en Amsterdam Centraal rijdt vier keer per uur een sprinter.

In de hal van Schiphol Plaza wordt af en toe omgeroepen dat het treinverkeer rond Schiphol door de staking plat ligt. Bij de informatiebalie van NS staan enkele reizigers, ziet een ANP-verslaggever.

Ook loopt een NS-medewerker rond om informatie te geven. Hij zegt dat hij al meerdere vragen van reizigers heeft beantwoord. "Bijvoorbeeld van mensen die op vakantie zijn geweest of voor werk weg waren, en die het nieuws niet hebben gevolgd", zegt hij. "Maar vooralsnog valt het allemaal erg mee."

Sinds 06.00 uur deze ochtend ligt het treinverkeer in de hele provincie stil door een staking van medewerkers bij spoorbeheer ProRail. Ook in delen van Flevoland en Utrecht rijden hierdoor geen treinen. De staking zelf duurt tot 09.00 uur, maar na verwachting zal het enige tijd duren voordat het treinverkeer rijdt volgens dienstregeling.

Deze ochtend legden medewerkers van ProRail op verkeersleidingsposten in Alkmaar en Amsterdam het werk tijdelijk neer. Het treinverkeer in de ochtendspits is hierdoor hevig gestremd. Hoewel de staking voorbij is, is het verkeer nog ontregeld. Wij houden je op de hoogte in dit liveblog.

Het valt mee met de drukte op de weg, meldt de ANWB. Gisteren gaf de ANWB aan woensdag in de Randstad grotere verkeersdrukte en langere files te verwachten door de staking bij spoorbeheerder ProRail, maar vooralsnog ziet de verkeersdienst alleen de dagelijkse drukte en spreekt de ANWB van een gemiddelde woensdag.

Door de staking bij ProRail ligt het treinverkeer stil in Noord-Holland en delen van Utrecht en Flevoland. Rond 07.45 uur stond er op de snelwegen en provinciale wegen volgens de ANWB zo'n 360 kilometer file. "Het ziet er nog niet heel anders uit dan anders." Volgens de zegsman lijkt het erop dat de waarschuwing om thuis te gaan werken "of andere dingen te doen" is gehoord.

Mensen lijken goed op de hoogte van de staking bij spoorbeheerder ProRail, waardoor het treinverkeer in heel Noord-Holland woensdagochtend platligt. Dat meldt een woordvoerder van de NS. Volgens hem is het heel rustig op de getroffen stations.

"Het is ontzettend rustig op het station", zegt de woordvoerder vanaf Amsterdam Centraal. "Het geeft een flashback naar de coronatijden." Ook vanaf andere stations hoort de zegsman soortgelijke geluiden. "Nederland heeft goed in de gaten dat er gestaakt wordt."

In de vroege ochtend is het rustig op Schiphol Plaza en het treinstation van de luchthaven. Alleen tussen Schiphol en Amsterdam Centraal rijdt vier keer per uur een sprinter.

In de hal van Schiphol Plaza wordt af en toe omgeroepen dat het treinverkeer rond Schiphol door de staking plat ligt. Bij de informatiebalie van NS staan enkele reizigers, ziet een ANP-verslaggever.

Ook loopt een NS-medewerker rond om informatie te geven. Hij zegt dat hij al meerdere vragen van reizigers heeft beantwoord. "Bijvoorbeeld van mensen die op vakantie zijn geweest of voor werk weg waren, en die het nieuws niet hebben gevolgd", zegt hij. "Maar vooralsnog valt het allemaal erg mee."

Sinds 06.00 uur deze ochtend ligt het treinverkeer in de hele provincie stil door een staking van medewerkers bij spoorbeheer ProRail. Ook in delen van Flevoland en Utrecht rijden hierdoor geen treinen. De staking zelf duurt tot 09.00 uur, maar na verwachting zal het enige tijd duren voordat het treinverkeer rijdt volgens dienstregeling.

Vandaag leggen medewerkers van ProRail op verkeersleidingsposten in Alkmaar en Amsterdam het werk neer. Hierdoor rijden in de hele provincie geen treinen tijdens de ochtendspits. Ook daarna zal het treinverkeer hinder ondervinden. Wij houden je op de hoogte in dit liveblog.

Het valt mee met de drukte op de weg, meldt de ANWB. Gisteren gaf de ANWB aan woensdag in de Randstad grotere verkeersdrukte en langere files te verwachten door de staking bij spoorbeheerder ProRail, maar vooralsnog ziet de verkeersdienst alleen de dagelijkse drukte en spreekt de ANWB van een gemiddelde woensdag.

Door de staking bij ProRail ligt het treinverkeer stil in Noord-Holland en delen van Utrecht en Flevoland. Rond 07.45 uur stond er op de snelwegen en provinciale wegen volgens de ANWB zo'n 360 kilometer file. "Het ziet er nog niet heel anders uit dan anders." Volgens de zegsman lijkt het erop dat de waarschuwing om thuis te gaan werken "of andere dingen te doen" is gehoord.

Mensen lijken goed op de hoogte van de staking bij spoorbeheerder ProRail, waardoor het treinverkeer in heel Noord-Holland woensdagochtend platligt. Dat meldt een woordvoerder van de NS. Volgens hem is het heel rustig op de getroffen stations.

"Het is ontzettend rustig op het station", zegt de woordvoerder vanaf Amsterdam Centraal. "Het geeft een flashback naar de coronatijden." Ook vanaf andere stations hoort de zegsman soortgelijke geluiden. "Nederland heeft goed in de gaten dat er gestaakt wordt."

In de vroege ochtend is het rustig op Schiphol Plaza en het treinstation van de luchthaven. Alleen tussen Schiphol en Amsterdam Centraal rijdt vier keer per uur een sprinter.

In de hal van Schiphol Plaza wordt af en toe omgeroepen dat het treinverkeer rond Schiphol door de staking plat ligt. Bij de informatiebalie van NS staan enkele reizigers, ziet een ANP-verslaggever.

Ook loopt een NS-medewerker rond om informatie te geven. Hij zegt dat hij al meerdere vragen van reizigers heeft beantwoord. "Bijvoorbeeld van mensen die op vakantie zijn geweest of voor werk weg waren, en die het nieuws niet hebben gevolgd", zegt hij. "Maar vooralsnog valt het allemaal erg mee."

Sinds 06.00 uur deze ochtend ligt het treinverkeer in de hele provincie stil door een staking van medewerkers bij spoorbeheer ProRail. Ook in delen van Flevoland en Utrecht rijden hierdoor geen treinen. De staking zelf duurt tot 09.00 uur, maar na verwachting zal het enige tijd duren voordat het treinverkeer rijdt volgens dienstregeling.

Vandaag leggen medewerkers van ProRail op verkeersleidingsposten in Alkmaar en Amsterdam het werk neer. Hierdoor rijden in de hele provincie geen treinen tijdens de ochtendspits. Ook daarna zal het treinverkeer hinder ondervinden. Wij houden je op de hoogte in dit liveblog.

Het valt mee met de drukte op de weg, meldt de ANWB. Gisteren gaf de ANWB aan woensdag in de Randstad grotere verkeersdrukte en langere files te verwachten door de staking bij spoorbeheerder ProRail, maar vooralsnog ziet de verkeersdienst alleen de dagelijkse drukte en spreekt de ANWB van een gemiddelde woensdag.

Door de staking bij ProRail ligt het treinverkeer stil in Noord-Holland en delen van Utrecht en Flevoland. Rond 07.45 uur stond er op de snelwegen en provinciale wegen volgens de ANWB zo'n 360 kilometer file. "Het ziet er nog niet heel anders uit dan anders." Volgens de zegsman lijkt het erop dat de waarschuwing om thuis te gaan werken "of andere dingen te doen" is gehoord.

Mensen lijken goed op de hoogte van de staking bij spoorbeheerder ProRail, waardoor het treinverkeer in heel Noord-Holland woensdagochtend platligt. Dat meldt een woordvoerder van de NS. Volgens hem is het heel rustig op de getroffen stations.

"Het is ontzettend rustig op het station", zegt de woordvoerder vanaf Amsterdam Centraal. "Het geeft een flashback naar de coronatijden." Ook vanaf andere stations hoort de zegsman soortgelijke geluiden. "Nederland heeft goed in de gaten dat er gestaakt wordt."

In de vroege ochtend is het rustig op Schiphol Plaza en het treinstation van de luchthaven. Alleen tussen Schiphol en Amsterdam Centraal rijdt vier keer per uur een sprinter.

In de hal van Schiphol Plaza wordt af en toe omgeroepen dat het treinverkeer rond Schiphol door de staking plat ligt. Bij de informatiebalie van NS staan enkele reizigers, ziet een ANP-verslaggever.

Ook loopt een NS-medewerker rond om informatie te geven. Hij zegt dat hij al meerdere vragen van reizigers heeft beantwoord. "Bijvoorbeeld van mensen die op vakantie zijn geweest of voor werk weg waren, en die het nieuws niet hebben gevolgd", zegt hij. "Maar vooralsnog valt het allemaal erg mee."

Sinds 06.00 uur deze ochtend ligt het treinverkeer in de hele provincie stil door een staking van medewerkers bij spoorbeheer ProRail. Ook in delen van Flevoland en Utrecht rijden hierdoor geen treinen. De staking zelf duurt tot 09.00 uur, maar na verwachting zal het enige tijd duren voordat het treinverkeer rijdt volgens dienstregeling.

Vandaag leggen medewerkers van ProRail op verkeersleidingsposten in Alkmaar en Amsterdam het werk neer. Hierdoor rijden in de hele provincie geen treinen tijdens de ochtendspits. Ook daarna zal het treinverkeer hinder ondervinden. Wij houden je op de hoogte in dit liveblog.

Mensen lijken goed op de hoogte van de staking bij spoorbeheerder ProRail, waardoor het treinverkeer in heel Noord-Holland woensdagochtend platligt. Dat meldt een woordvoerder van de NS. Volgens hem is het heel rustig op de getroffen stations.

"Het is ontzettend rustig op het station", zegt de woordvoerder vanaf Amsterdam Centraal. "Het geeft een flashback naar de coronatijden." Ook vanaf andere stations hoort de zegsman soortgelijke geluiden. "Nederland heeft goed in de gaten dat er gestaakt wordt."

In de vroege ochtend is het rustig op Schiphol Plaza en het treinstation van de luchthaven. Alleen tussen Schiphol en Amsterdam Centraal rijdt vier keer per uur een sprinter.

In de hal van Schiphol Plaza wordt af en toe omgeroepen dat het treinverkeer rond Schiphol door de staking plat ligt. Bij de informatiebalie van NS staan enkele reizigers, ziet een ANP-verslaggever.

Ook loopt een NS-medewerker rond om informatie te geven. Hij zegt dat hij al meerdere vragen van reizigers heeft beantwoord. "Bijvoorbeeld van mensen die op vakantie zijn geweest of voor werk weg waren, en die het nieuws niet hebben gevolgd", zegt hij. "Maar vooralsnog valt het allemaal erg mee."

Sinds 06.00 uur deze ochtend ligt het treinverkeer in de hele provincie stil door een staking van medewerkers bij spoorbeheer ProRail. Ook in delen van Flevoland en Utrecht rijden hierdoor geen treinen. De staking zelf duurt tot 09.00 uur, maar na verwachting zal het enige tijd duren voordat het treinverkeer rijdt volgens dienstregeling.

Het provinciebestuur moet om tafel met de organisatie van Bevrijdingspop en de gemeente Haarlem. Dat is het gevolg van een bijna unaniem aangenomen motie van BBB en D66 in de Provinciale Staten. De toekomst van het grootste en oudste bevrijdingsfestival staat op de tocht door bezuinigingen van het nieuwe kabinet.

Tijdens de vergadering van Provinciale Staten maandagavond stemden alleen de twee leden van Forum voor Democratie tegen de motie. Die was ingediend door fractievoorzitters Ingrid de Sain van BBB en Sijmen Mülder van D66. Alle andere partijen schaarden zich achter de oproep om Bevrijdingspop te redden. 

80 jaar vrede

BBB en D66 vinden dat Bevrijdingspop een belangrijke rol speelt in de samenleving. "Vooral in deze tijden waarin vrijheid niet vanzelfsprekend is, kunnen we het belang van dit festival niet genoeg benadrukken", zeggen de twee fractievoorzitters. "Het doel is om te zoeken naar een structurele oplossing, zodat het festival in 2025 en daarna kan blijven bestaan."

Daarom moet het provinciebestuur op korte termijn gaan praten met de gemeente Haarlem en de organisatie van Bevrijdingspop. Uit dat gesprek moet blijken hoe groot de financiële nood is. De partijen vinden het heel belangrijk dat er in ieder geval een oplossing komt voor komend jaar, omdat dan tachtig jaar vrede in Nederland wordt herdacht. 

Brandbrief

Vorige maand stuurden de veertien Nederlandse bevrijdingsfestivals nog een brandbrief aan staatssecretaris Vincent Karremans. Hij trok de subsidie van 1 miljoen euro aan de Stichting Bevrijdingsfestivals Nederland in vanwege bezuinigingen. Dat geld was juist beschikbaar gesteld nadat in 2023 veel festivals in het water vielen door het slechte weer. Ook hebben de coronajaren er eerder flink ingehakt.

Bevrijdingsfestivals zijn afhankelijk van de inkomsten uit de baromzet. Bij slecht weer valt die omzet veel lager uit. Bovendien zijn de afgelopen jaren de kosten enorm gestegen. Zo kost de organisatie van Bevrijdingspop Haarlem jaarlijks ruim 1 miljoen euro. Subsidies zijn hard nodig, want die kosten zijn niet terug te verdienen. 

Tekst loopt door onder de foto.

De gemeente Haarlem geeft een subsidie van ruim 50.000 euro per jaar, maar volgens voorzitter Bernt Schneiders van Bevrijdingspop is dat lang niet genoeg. Extra geld moet dus bij de gemeente of de provincie vandaan komen. Het festival trekt jaarlijks op 5 mei ronde de 120.000 bezoekers in de Haarlemmerhout in Haarlem.

Flink tekort in 2025

Schneiders laat weten dat de totale begroting voor het festival rond de 1,3 miljoen euro ligt. "Door kostenstijgingen en de inflatie zitten we voor de editie van volgend jaar al met een tekort van ruim 200.000 euro. Als bestuur hebben we besloten dat we dat bedrag voor 1 december binnen moeten hebben, anders kunnen we het festival niet verantwoord organiseren. We moeten bij slecht weer en een tegenvallende omzet wel onze rekeningen kunnen betalen."

De voormalige burgemeester van Haarlem ziet wel in dat de huidige formule van Bevrijdingspop niet toekomstbestendig is. "Duidelijk is dat ons verdienmodel is uitgewerkt. In het recente verleden konden we met de opbrengst van twee goede edities - met goed weer en veel omzet - het verlies van een slechte editie opvangen. Maar nu draaien we ook met goed weer verlies."

Terug naar af?

Bevrijdingspop werd in 1980 bedacht door de Haarlemse scholier Ilco van der Linde. Hij leende honderd gulden van zijn ouders voor de organisatie. Het festival groeide in de jaren daarna snel. Het verhuisde naar steeds grotere locaties: van het Patronaat, het stadion van HFC Haarlem, het Kenaupark en de Botermarkt naar de huidige plek: het vlooienveld in de Haarlemmerhout. 

Meerdere Haarlemmers vinden dat het festival te massaal is geworden. Dat snapt voorzitter Schneiders wel. "Misschien moeten we ons beraden op een andere opzet, die minder financieel risico met zich meebrengt. Dat moet ook in overleg met de politiek gebeuren. Maar het is niet goed mogelijk om het festival in 2025 al op een andere leest te schoeien. Je kunt niet zomaar entree gaan heffen of een podium minder doen. Dat moet goed doordacht worden."

Een Amerikaanse die werd ontslagen omdat ze weigerde de coronaprik te halen, heeft een mega schadevergoeding gekregen. De jury in de rechtbank in Michigan kende haar 11,3 miljoen euro toe.

'Winkelruimte te huur' staat er in grote letters op de ruiten van veel panden in de Grote Houtstraat in Haarlem. In één van de belangrijkste winkelstraten van Haarlem is de leegstand stukken hoger dan op andere plekken in de stad en dat baart centrummanager Falco Bloemendal zorgen. 

Wie de grote winkelstraten het liefst vermijdt en in de Gouden Straatjes shopt, merkt weinig van de leegstand in de stad. Het leegstandspercentage ligt in Haarlem met 5,6 procent binnen een gezonde marge. “Neem de Zijlstraat, de Gierstraat, of de Anegang”, zegt Bloemendal. “Daar staat nauwelijks iets leeg en als er een pand vrijkomt, is dat binnen no-time gevuld.” 

Weinig doorstroom

Toch schuilt er achter de grote vraag naar panden in de kleinere winkelstraten ook een probleem. "We hebben in Haarlem te maken met een gebrek aan gezonde doorstroom", vertelt Bloemendal. "Vroeger zag je dat winkels die hartstikke goed draaiden uiteindelijk naar de grote winkelstraat verplaatsen. Die stap wordt nu niet meer zo snel gemaakt." Hierdoor kunnen nieuwe ondernemers niet starten. 

Voor veel ondernemers is het overstappen naar een groter pand simpelweg onbetaalbaar door de hoge huurprijzen in de drukbezochte straten. Daarnaast verdwijnen de grote ketens, die zich vaak in deze straten vestigen, de laatste jaren op steeds meer locaties. Na de coronaperiode zaten zij met hoge schulden. De stijgende inkoopkosten zorgen ervoor dat winst maken steeds lastiger wordt. 

Het clubje winkels dat een plek op de Grote Houtstraat of de Barteljorisstraat kan betalen, is daardoor gekrompen. Dat zorgt in die straten voor geconcentreerde leegstand: "In de Grote Houtstraat staat meer dan tien procent leeg. Dat is veel te veel", zegt Bloemendal. 

Vastgoedinvesteerders 

Veel van de leegstaande panden zijn in handen van grote vastgoedinvesteerders. Zij voelen de leegstand nauwelijks in hun portemonnee, omdat de stijgende vastgoedprijzen hun rendement op peil houden. Het laten zakken van de huur is voor hen onvoordelig, omdat de waarde van het pand dan daalt, legt Bloemendal uit. 

Tekst gaat verder onder de foto. 

Aantrekkelijker maken

Een kant en klare oplossing bestaat volgens Bloemendal niet: "Je kan een eigenaar moeilijk dwingen om een pand voor een bepaald bedrag te verhuren", zegt Bloemendal. Toch komt er uiteindelijk een kantelpunt aan, denkt hij. "Als alle panden van de investeerders naast elkaar leeg staan, daalt de waarde ook. Dan hoop je dat er andere keuzes worden gemaakt." 

Tot die tijd is het volgens Bloemendal zaak om de stad zo aantrekkelijk mogelijk te maken voor de bezoeker en de ondernemer. Dit kan onder andere door meer groen en bankjes aan te leggen en verrommeling tegen te gaan. "Als er veel mensen komen winkelen, maak je meer omzet en wordt het weer interessanter voor ondernemers om zich hier te vestigen."

In deze aflevering van Damsko sluiten de we miniserie Veganiseer af met een bijzondere opdracht voor veganistische kok Diana en tijdens onze opgave de volledige wereldkaart in te laten kleuren door Amsterdammers van over de hele wereld, stuiten we op een verhaal 'Down Under'. 

In de laatste aflevering van de serie 'Veganiseer' krijgt chef Diana misschien wel haar moeilijkste opdracht tot nu toe. Bij Franks Smokehouse is het aan haar om een sappig broodje runderborst, met vet en al, plantaardig na te bootsen. Normaliter is het niet haar stijl om letterlijk vleesvervangers te creëren, maar nu kan ze niet anders. Ze zoekt haar heil bij seitan. Een plantaardige vervanger voor vlees, gemaakt van speltbloem.

In de rubriek 'De Kaart' spreken we met de Australische Emily. Zij verliet huis en haar om bij haar geliefde te gaan wonen in Londen. Eenmaal daar kwam ze niet aan een baan, en vertrok ze weer naar Amsterdam waar ze wel werk kon vinden. Het is niet echt iets voor haar om zo avontuurlijk te zijn, maar de strenge lockdowns tijdens de coronapandemie in Australië hebben haar ertoe aangezet om meer van de wereld te willen zien. Ze voelde zich tussen 2020 en 2022 erg ver van de rest van de wereld op het Australische continent.

Alle afleveringen van Damsko zijn hier terug te zien.

Ans van den Elzen in het Aagtendorp in Beverwijk verwacht dat er zich tussen de vier en vijfhonderd zingende kindertjes aan haar deur zullen melden tijdens Sint Maarten. Ans is zoals ieder jaar op alles voorbereid en heeft zeker duizend versnaperingen klaarliggen. "Maar ook papa's en mama's die een liedje zingen mogen iets uitkiezen hoor", zegt Ans die zich een heel jaar op Sint Maarten verheugt.

Op de middag van de elfde van de elfde is Ans van den Elzen al bezig de laatste voorbereidingen in stelling te brengen. Ook wordt buienradar strak in de gaten gehouden, want of een Sint Maartenavond slaagt, is natuurlijk voor een groot deel in handen van de weergoden. Aan de voorbereidingen van Ans zal het niet liggen. "De voorbereidingen voor het feest van dit jaar zijn in feite begonnen op twaalf november 2023" zegt Ans van Elzen. 

Festival

Het feest van de gulle heilige Maarten werd vroeger altijd uitbundig gevierd in dat aparte stukje Beverwijk dat het Aagtendorp is. Maar sinds de coronacrisis is daar een beetje de klad in gekomen. Er was op de avond van de elfde november altijd een hoop volk op de been, vertelt Ans met spijt in haar stem. "Het binnendorp was dan helemaal verlicht. Er was een oliebollenkraam en soms hadden we zelfs een spookhuis, het is jammer dat het nu een stuk minder is." Je kunt wel spreken van een soort klein festival, vertelt Ans. Ze hoopt dat er een sponsor opstaat en de traditie in het Aagtendorp weer nieuw leven inblaast.

Ans van den Elzen in het Aagtendorp in Beverwijk verwacht dat er zich tussen de vier en vijfhonderd zingende kindertjes aan haar deur zullen melden tijdens Sint Maarten. Ans is zoals ieder jaar op alles voorbereid en heeft zeker duizend versnaperingen klaarliggen. "Maar ook papa's en mama's die een liedje zingen mogen iets uitkiezen hoor", zegt Ans die zich een heel jaar op Sint Maarten verheugt.

Op de middag van de elfde van de elfde is Ans van den Elzen al bezig de laatste voorbereidingen in stelling te brengen. Ook wordt buienradar strak in de gaten gehouden, want of een Sint Maartenavond slaagt, is natuurlijk voor een groot deel in handen van de weergoden. Aan de voorbereidingen van Ans zal het niet liggen. "De voorbereidingen voor het feest van dit jaar zijn in feite begonnen op twaalf november 2023" zegt Ans van Elzen. 

Festival

Het feest van de gulle heilige Maarten werd vroeger altijd uitbundig gevierd in dat aparte stukje Beverwijk dat het Aagtendorp is. Maar sinds de coronacrisis is daar een beetje de klad in gekomen. Er was op de avond van de elfde november altijd een hoop volk op de been, vertelt Ans met spijt in haar stem. "Het binnendorp was dan helemaal verlicht. Er was een oliebollenkraam en soms hadden we zelfs een spookhuis, het is jammer dat het nu een stuk minder is." Je kunt wel spreken van een soort klein festival, vertelt Ans. Ze hoopt dat er een sponsor opstaat en de traditie in het Aagtendorp weer nieuw leven inblaast.

Al decennialang gaan Amsterdammers minder vaak naar de christelijke kerk, maar opvallend genoeg vlakt die dalende trend nu af, aldus religiewetenschapper Miranda Klaver. Zo doet het geloof bij een nieuwe generatie weer helemaal mee als speler in de zoektocht naar zingeving. Maar ook houvast, verbinding en een reactie op de verharding van de samenleving spelen een rol, stelt ze. 

Vanaf de jaren 50 en 60 voelen Amsterdammers zich steeds minder verbonden met de kerk: veel jongeren die opgroeiden met het christendom zijn klaar met de tradities en verplichtingen die het geloof met zich meebrengt. "Het is als het ware een zware jas, die deze generatie uit wil doen", vertelt Klaver die verbonden is aan de faculteit Religie en Theologie van de Vrije Universiteit. Amsterdam loopt hierin, net als bij andere trends, voorop vertelt Klaver. 

En dat is nu andersom ook weer het geval, vertelt ze: "De huidige generatie heeft het geloof niet eerder als belastend ervaren en is er nieuwsgierig naar." En dat is al op verschillende plekken in de stad te merken.

Een kerk die flink is gegroeid is de laatste jaren, is de Mozaiekkerk in Buitenveldert, genaamd Mozaiek 020. De gemeenschap begon met één vestiging in Veenendaal zo'n 12 jaar geleden, maar zit pas twee jaar in Amsterdam. "We zijn samen een kunstwerk van gebrokenheid. Je maakt allemaal dingen mee in het leven waardoor je ook gebroken kan worden, maar we geloven dat Jezus daar een mooi kunstwerk van maakt", vertelt voorganger Joël Boertjens. Met name de livestream die de Mozaiekgemeenschap opzette tijdens de coronapandemie droeg bij aan deze groei.

Maar ook de muziek en eigentijdse stijl is iets wat veel mensen, vooral ook jongeren, aanspreekt, zegt Klaver. Dat geldt net zo voor Thim en Rosanne, die zich bij de kerk aansloten toen ze in Amsterdam kwamen wonen. "Ik vind de muziek altijd heel fijn. De uitbundige muziek met een band, dat is emotionerend en laadt me op, en dat geldt ook voor de preken." Rosanne vult aan: "Ik denk dat geloof heel veel hoop en troost kan bieden en heel veel rust. Horen bij een gemeenschap kan heel veel steun dragen", vertelt ze. 

Achter de Zeedijk 

De interesse in het christendom merken ze ook bij de eeuwenoude Sint-Nicolaaskerk midden in het centrum, vlak achter de Zeedijk. "Ja soms horen we de dronken Britten hier nog zingen, maar dat heeft ook wel weer wat", vertelt pastoor Eric Fennis. Afgelopen jaar lieten 45 mensen zich dopen, zegt Fennis. Dat is ongeveer een verdubbeling ten opzichte van eerdere jaren. 

Ook Aydin Çetin wil zich volgend jaar laten dopen. De 20-jarige student heeft geen christelijke achtergrond: "Mijn vader is moslim, mijn moeder is atheïst." Zijn interesse werd getriggerd door een bericht op Instagram, later schreef hij zich in voor een onlinecursus bij de kerk. Het geloof biedt hem houvast, vertelt hij: "Huizen zijn ontzettend duur, boodschappen zijn niet te betalen, het is overal oorlog. Het helpt mij bij het vinden van hoop."

Maar hoe belijd je zo'n geloof, met van oorsprong vaak conservatieve waarden, in de huidige maatschappij? Bij Mozaiek 020 hebben ze een ruimere interpretatie van de bijbel, dat is bijvoorbeeld te merken in hun volledige acceptatie van de lhbtiq+gemeenschap. "Dat is een principiële keuze. Vanuit de Bijbel kan je er op verschillende manieren tegenaan kijken. Er zijn verschillende interpretaties en dat kan naast elkaar bestaan. Dat houdt ons niet tegen om een community te vormen", aldus Joël Boertjens.

Maar bij de Sint-Nicolaaskerk merken ze dat jongeren niet altijd behoefte hebben aan een die ruimere interpretatie.

"Je ziet dat jongeren conservatiever worden. De discussies zijn niet meer zo heftig als tien, twintig, dertig jaar geleden", vertelt hij. Klaver beaamt dat: "Ook conservatieve kerken groeien, in die zin zie je dat aansluiten bij de verrechtsing van de samenleving zoals we dat zien de laatste jaren."

Of het christendom ook echt een comeback maakt, daar wil Klaver haar vingers niet aan branden: "We proberen te volgen wat er gebeurt. De kerken hopen natuurlijk wel dat het gaat gebeuren, maar zal ook afwachten hoe de wereld verandert en hoe kerken zichzelf blijven organiseren. Zullen we moeten afwachten", aldus Klaver. 

Al decennialang gaan Amsterdammers minder vaak naar de christelijke kerk, maar opvallend genoeg vlakt die dalende trend nu af, aldus religiewetenschapper Miranda Klaver. Zo doet het geloof bij een nieuwe generatie weer helemaal mee als speler in de zoektocht naar zingeving. Maar ook houvast, verbinding en een reactie op de verharding van de samenleving spelen een rol, stelt ze. 

Vanaf de jaren 50 en 60 voelen Amsterdammers zich steeds minder verbonden met de kerk: veel jongeren die opgroeiden met het christendom zijn klaar met de tradities en verplichtingen die het geloof met zich meebrengt. "Het is als het ware een zware jas, die deze generatie uit wil doen", vertelt Klaver die verbonden is aan de faculteit Religie en Theologie van de Vrije Universiteit. Amsterdam loopt hierin, net als bij andere trends, voorop vertelt Klaver. 

En dat is nu andersom ook weer het geval, vertelt ze: "De huidige generatie heeft het geloof niet eerder als belastend ervaren en is er nieuwsgierig naar." En dat is al op verschillende plekken in de stad te merken.

Een kerk die flink is gegroeid is de laatste jaren, is de Mozaiekkerk in Buitenveldert, genaamd Mozaiek 020. De gemeenschap begon met één vestiging in Veenendaal zo'n 12 jaar geleden, maar zit pas twee jaar in Amsterdam. "We zijn samen een kunstwerk van gebrokenheid. Je maakt allemaal dingen mee in het leven waardoor je ook gebroken kan worden, maar we geloven dat Jezus daar een mooi kunstwerk van maakt", vertelt voorganger Joël Boertjens. Met name de livestream die de Mozaiekgemeenschap opzette tijdens de coronapandemie droeg bij aan deze groei.

Maar ook de muziek en eigentijdse stijl is iets wat veel mensen, vooral ook jongeren, aanspreekt, zegt Klaver. Dat geldt net zo voor Thim en Rosanne, die zich bij de kerk aansloten toen ze in Amsterdam kwamen wonen. "Ik vind de muziek altijd heel fijn. De uitbundige muziek met een band, dat is emotionerend en laadt me op, en dat geldt ook voor de preken." Rosanne vult aan: "Ik denk dat geloof heel veel hoop en troost kan bieden en heel veel rust. Horen bij een gemeenschap kan heel veel steun dragen", vertelt ze. 

Achter de Zeedijk 

De interesse in het christendom merken ze ook bij de eeuwenoude Sint-Nicolaaskerk midden in het centrum, vlak achter de Zeedijk. "Ja soms horen we de dronken Britten hier nog zingen, maar dat heeft ook wel weer wat", vertelt pastoor Eric Fennis. Afgelopen jaar lieten 45 mensen zich dopen, zegt Fennis. Dat is ongeveer een verdubbeling ten opzichte van eerdere jaren. 

Ook Aydin Çetin wil zich volgend jaar laten dopen. De 20-jarige student heeft geen christelijke achtergrond: "Mijn vader is moslim, mijn moeder is atheïst." Zijn interesse werd getriggerd door een bericht op Instagram, later schreef hij zich in voor een onlinecursus bij de kerk. Het geloof biedt hem houvast, vertelt hij: "Huizen zijn ontzettend duur, boodschappen zijn niet te betalen, het is overal oorlog. Het helpt mij bij het vinden van hoop."

Maar hoe belijd je zo'n geloof, met van oorsprong vaak conservatieve waarden, in de huidige maatschappij? Bij Mozaiek 020 hebben ze een ruimere interpretatie van de bijbel, dat is bijvoorbeeld te merken in hun volledige acceptatie van de lhbtiq+gemeenschap. "Dat is een principiële keuze. Vanuit de Bijbel kan je er op verschillende manieren tegenaan kijken. Er zijn verschillende interpretaties en dat kan naast elkaar bestaan. Dat houdt ons niet tegen om een community te vormen", aldus Joël Boertjens.

Maar bij de Sint-Nicolaaskerk merken ze dat jongeren niet altijd behoefte hebben aan een die ruimere interpretatie.

"Je ziet dat jongeren conservatiever worden. De discussies zijn niet meer zo heftig als tien, twintig, dertig jaar geleden", vertelt hij. Klaver beaamt dat: "Ook conservatieve kerken groeien, in die zin zie je dat aansluiten bij de verrechtsing van de samenleving zoals we dat zien de laatste jaren."

Of het christendom ook echt een comeback maakt, daar wil Klaver haar vingers niet aan branden: "We proberen te volgen wat er gebeurt. De kerken hopen natuurlijk wel dat het gaat gebeuren, maar zal ook afwachten hoe de wereld verandert en hoe kerken zichzelf blijven organiseren. Zullen we moeten afwachten", aldus Klaver. 

We streven ernaar om steeds gezonder ouder te worden. Toch laten nieuwe cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) zien dat de levensverwachting voor een 65-jarige Nederlander in 2030, met gemiddeld 20,96 jaar, lager ligt dan eerder voorspeld. Hebben we ons leeftijdsplafond bereikt?

De medewerkers van het Haarlemse Museum van de Geest kunnen even op adem komen. De gemeente Haarlem komt zeer waarschijnlijk toch met een financiële bijdrage over de brug. Daardoor blijven de deuren aan de Schotersingel in ieder geval nog twee jaar open. 

Het museum, vroeger bekend als Het Dolhuys, heeft al lange tijd grote financiële problemen. Het leek er even op dat de medewerkers zelfs hun loon niet meer kregen. Daarom klopte de directie bij de Haarlemse wethouder Van Loenen aan voor hulp.

Van Loenen zei dat dat heel moeilijk zou gaan worden. Het museum moest eerst een gedegen financieel plan maken voor de komende jaren. Door de coronaperiode en een te ambitieus beleid zijn de schulden bij het museum inmiddels hoog opgelopen. Directeur Eelco Damen noemde de situatie onlangs 'twee voor twaalf'. 

Tekst loopt door na de foto.

De smeekbede had effect: Van Loenen wil de komende twee jaar geld overmaken naar het museum. Hoeveel is niet duidelijk. Onlangs heeft ze haar plan met het museum besproken. Ze laat weten dat de kans bestaat dat er een levensvatbare toekomst is voor het museum. Ook de betrokken GGZ-instellingen, de oprichters van het museum, verhogen hun bijdrage.

'Beter plan voor de toekomst maken'

De gemeente eist dan wel maatregelen bij het museum. De GGZ-instellingen moeten de uitgaven veel strakker in de gaten houden. Dat willen ze ook. Dat geldt eveneens voor de Raad van Toezicht. Het museum moet met een goed onderbouwd plan komen om vanaf 2027 voldoende geld in de portemonnee te blijven houden. Zo niet, dan komt er vanuit de gemeentekas geen geld meer. 

Het museum vroeg 1,8 miljoen euro van de gemeente. Dat gaat niet door, laat de wethouder weten. Wel spreekt ze over 'kwijtschelding van de huidige lening en de huur over 2024.' 

Tekst loopt door onder de foto.

Ondanks de beperkte bijdrage is er toch een vorm van opluchting bij het museum. "We zijn positief verrast dat de gemeente de komende twee jaar wil bijspringen", vertelt Carine Neefjes van het museum.

"Maar we zijn financieel nog niet uit de brand. We zoeken nog steeds naar geld voor de lange termijn. Dat de gemeente nu wil helpt, kan andere financiers wellicht ook over de streep trekken. We hebben wat meer tijd om ze te zoeken."

Tekst loopt door onder het infokader.

Leegstaande ruimtes verhuren

Gemeente en museum kijken samen of het het museum ruimtes kan onderhuren aan andere partijen. "Dat doen we nu al in ruimtes die we niet gebruiken. We gaan de komende tijd ook op zoek naar nieuwe huurders. We hebben huiswerk te doen", legt Neefjes uit.

De wethouder moet het plan nog wel met de gemeenteraad bespreken. Dat gebeurt in december. 

De medewerkers van het Haarlemse Museum van de Geest kunnen even op adem komen. De gemeente Haarlem komt toch met een financiële bijdrage over de brug. Daardoor blijven de deuren aan de Schotersingel in ieder geval nog twee jaar open. 

Het museum, vroeger bekend als Het Dolhuys, heeft al lange tijd grote financiële problemen. Het leek er even op dat de medewerkers zelfs hun loon niet meer kregen. Daarom klopte de directie bij de Haarlemse wethouder Van Loenen aan voor hulp.

Van Loenen zei dat dat heel moeilijk zou gaan worden. Het museum moest eerst een gedegen financieel plan maken voor de komende jaren. Door de coronaperiode en een te ambitieus beleid zijn de schulden bij het museum inmiddels hoog opgelopen. Directeur Eelco Damen noemde de situatie onlangs 'twee voor twaalf'. 

Tekst loopt door na de foto.

De smeekbede had effect: Van Loenen maakt de komende twee jaar geld over naar het museum. Onlangs heeft ze haar plan met het museum besproken. Ze laat weten dat de kans bestaat dat er een levensvatbare toekomst is voor het museum. Ook de betrokken GGZ-instellingen, de oprichters van het museum, verhogen hun bijdrage.

'Beter plan voor de toekomst maken'

De gemeente eist dan wel maatregelen bij het museum. De GGZ-instellingen moeten de uitgaven veel strakker in de gaten houden. Dat willen ze ook. Dat geldt eveneens voor de Raad van Toezicht. Het museum moet met een goed onderbouwd plan komen om vanaf 2027 voldoende geld in de portemonnee te blijven houden. Zo niet, dan komt er vanuit de gemeentekas geen geld meer. 

Het museum vroeg 1,8 miljoen euro van de gemeente. Dat gaat niet door, laat de wethouder weten. Wel spreekt ze over 'kwijtschelding van de huidige lening en de huur over 2024.' 

Tekst loopt door onder de foto.

Ondanks de beperkte bijdrage is er toch een vorm van opluchting bij het museum. "We zijn positief verrast dat de gemeente de komende twee jaar wil bijspringen", vertelt Carine Neefjes van het museum.

"Maar we zijn financieel nog niet uit de brand. We zoeken nog steeds naar geld voor de lange termijn. Dat de gemeente nu wil helpt, kan andere financiers wellicht ook over de streep trekken. We hebben wat meer tijd om ze te zoeken."

Tekst loopt door onder het infokader.

Leegstaande ruimtes verhuren

Gemeente en museum kijken samen of het het museum ruimtes kan onderhuren aan andere partijen. "Dat doen we nu al in ruimtes die we niet gebruiken. We gaan de komende tijd ook op zoek naar nieuwe huurders. We hebben huiswerk te doen", legt Neefjes uit.

De wethouder moet het plan nog wel met de gemeenteraad bespreken. Dat gebeurt in december. 

De medewerkers van het Haarlemse Museum van de Geest kunnen even op adem komen. De gemeente Haarlem komt toch met een financiële bijdrage over de brug. Daardoor blijven de deuren aan de Schotersingel in ieder geval nog twee jaar open. 

Het museum, vroeger bekend als Het Dolhuys, heeft al lange tijd grote financiële problemen. Het leek er even op dat de medewerkers zelfs hun loon niet meer kregen. Daarom klopte de directie bij de Haarlemse wethouder Van Loenen aan voor hulp.

Van Loenen zei dat dat heel moeilijk zou gaan worden. Het museum moest eerst een gedegen financieel plan maken voor de komende jaren. Door de coronaperiode en een te ambitieus beleid zijn de schulden bij het museum inmiddels hoog opgelopen. Directeur Eelco Damen noemde de situatie onlangs 'twee voor twaalf'. 

Tekst loopt door na de foto.

De smeekbede had effect: Van Loenen maakt de komende twee jaar geld over naar het museum. Onlangs heeft ze haar plan met het museum besproken. Ze laat weten dat de kans bestaat dat er een levensvatbare toekomst is voor het museum. Ook de betrokken GGZ-instellingen, de oprichters van het museum, verhogen hun bijdrage.

'Beter plan voor de toekomst maken'

De gemeente eist dan wel maatregelen bij het museum. De GGZ-instellingen moeten de uitgaven veel strakker in de gaten houden. Dat willen ze ook. Dat geldt eveneens voor de Raad van Toezicht. Het museum moet met een goed onderbouwd plan komen om vanaf 2027 voldoende geld in de portemonnee te blijven houden. Zo niet, dan komt er vanuit de gemeentekas geen geld meer. 

Het museum vroeg 1,8 miljoen euro van de gemeente. Dat gaat niet door, laat de wethouder weten. Wel spreekt ze over 'kwijtschelding van de huidige lening en de huur over 2024.' 

Tekst loopt door onder de foto.

Ondanks de beperkte bijdrage is er toch een vorm van opluchting bij het museum. "We zijn positief verrast dat de gemeente de komende twee jaar wil bijspringen", vertelt Carine Neefjes van het museum.

"Maar we zijn financieel nog niet uit de brand. We zoeken nog steeds naar geld voor de lange termijn. Dat de gemeente nu wil helpt, kan andere financiers wellicht ook over de streep trekken. We hebben wat meer tijd om ze te zoeken."

Tekst loopt door onder het infokader.

Leegstaande ruimtes verhuren

Gemeente en museum kijken samen of het het museum ruimtes kan onderhuren aan andere partijen. "Dat doen we nu al in ruimtes die we niet gebruiken. We gaan de komende tijd ook op zoek naar nieuwe huurders. We hebben huiswerk te doen", legt Neefjes uit.

De wethouder moet het plan nog wel met de gemeenteraad bespreken. Dat gebeurt in december.