Incheckpoortjes voor de deur: Restaurant 1e Klas op Centraal Station en verhuurder NS hebben er al jaren ruzie over. Vanwege een huurachterstand van 800.000 euro oordeelde de rechter dat het huurcontract mag worden opgezegd. Maar volgens het restaurant konden ze de huur vanwege de poortjes, die de klanten buiten de deur zouden houden, simpelweg niet betalen. Ze gaan volgende week in hoger beroep. 

Het restaurant, bij veel Amsterdammers bekend om zijn beroemde papegaai Elvis, is sinds 1987 gevestigd in de monumentale wachtkamer aan spoor 2. Wie buiten het station staat, kan via twee routes naar binnen zonder in te checken. Maar stap je net uit de trein, dan moet je sinds 2017 eerst uitchecken voordat je naar binnen kan.

In eerste instantie stonden die poortjes binnen in het restaurant. Volgens eigenaar Mario Brandt werkte dat beter, omdat mensen die dan langs de poortjes moesten al binnen waren en gelijk geholpen konden worden door een medewerker.

Maar in 2020 verplaatste de NS de poortjes naar buiten. Volgens het treinbedrijf omdat er te vaak kuren waren met het systeem. Tot onvrede van het restaurant. "Reizigers die hier langslopen gaan niet even uitchecken om een bak koffie te drinken. Dit is niet uitnodigend."

Omzetdaling

Volgens 1e Klas is er sinds het einde van de coronapandemie, toen mensen weer massaal gingen reizen, ongeveer 1,5 miljoen euro aan inkomsten misgelopen door de poortjes. In 2020 en 2021 was dat nog te verklaren door corona, maar toen de reizigersaantallen daarna weer terugkrabbelden naar het oude niveau, werd de omzet uit 2017, 2018 of 2019 naar eigen zeggen bij lange na niet meer gehaald. Van het aandeel reizigers dat normaal gesproken via spoor 2 kwam aanwaaien, is volgens het restaurant nog maar een fractie overgebleven.

Kan die medewerker die voorheen altijd mensen binnen hielp dan niet buiten op het perron staan? "Nee, dat kan hier niet. Je bent natuurlijk geen propper. Dat hoort helemaal niet bij deze zaak. Vrije toegang, dát hoort bij deze zaak. Zo is het altijd al geweest, maar de NS wil niet luisteren."

Het restaurant wijt de terugloop aan inkomsten dus aan het verplaatsen van de poortjes. Daarom eiste het bij de rechtbank een schadevergoeding van 952.227 euro vanwege winstderving. Maar de rechter ging daar niet in mee en oordeelde juist dat de NS het huurcontract mag opzeggen, omdat de huurachterstand inmiddels is opgelopen naar 800.000 euro. De ontruimingstermijn verstrijkt in februari.

De huurders wijzen erop dat er bij de huurovereenkomst is afgesproken dat de poortjes in het pand zouden staan. In het contract staat overigens ook dat de poortjes geen onderdeel van 'het gehuurde' zouden zijn.

Volgens de rechter mogen NS en ProRail besluiten om de poortjes te verplaatsen, omdat 'het belang van een veilig en efficiënt vervoersknooppunt' zwaarder weegt dan het belang van het restaurant.

Reactie NS

Het huidige huurcontract stamt uit 2016. Volgens de NS speelden er op dat moment nog geen 'soortgelijke issues', inmiddels is dat wel anders en spreekt het treinbedrijf van een 'zeer ongelukkig huwelijk' met de restauranthouder. Dat een omzetdaling een gevolg is van het verplaatsen van de poortjes, wordt door de NS betwijfeld.

De NS is op zoek naar een nieuwe huurder die in de voormalige wachtkamer een restaurant wil beginnen. "Het 1e Klas-restaurant heeft een unieke locatie en hoort bij het station. NS wil het monumentale restaurant behouden en gaat op zoek naar een nieuwe exploitant die daar weer een goede invulling aan geeft."

Voor de examenkandidaten van het Mendelcollege in Haarlem is de diploma-uitreiking in het naastgelegen honkbalstadion een moment om naar uit te kijken. Helaas voor hen is de ambiance vanmiddag iets anders dan zij hadden verwacht. Wegens de hitte is de uitreiking verplaatst naar bekend terrein: de aula van de school.

"We hebben het besluit zojuist genomen", meldt Jan-Mattijs Heinemeijer, rector van het Mendelcollege. "We zijn net in het stadion geweest, daar was het 28 graden." De uitreiking start later vandaag, om 16.00 uur. “Dan is het dik in de 30. Je zit daar vol in de zon. Dat is niet prettig en dat moeten we gewoon niet doen.”

Traditie sinds 2020

De traditie van de uitreiking in het stadion van Kinheim begon in 2020. Heinemeijer: "Toen moesten we noodgedwongen naar buiten, vanwege corona. Sindsdien is het niet zo heet geweest als vandaag. Daarom gaan we nu naar binnen. Daar is het gewoon warm in plaats van ontzettend heet."

De uitreiking van vandaag is voor de leerlingen van de mavo. “Ik hoop dat we morgen en overmorgen wel nog in het stadion terecht kunnen”, laat de schooldirecteur weten. Dan zijn de uitreikingen voor de leerlingen van havo en vwo. Bij de ceremonie is doorgaans veel familie van de leerlingen aanwezig, zoals opa's en oma's.

Er gebeurt weer wat in de historische wachtruimtes van station Haarlem. Jarenlang waren de vertrekken op het middenperron afgesloten voor treinreizigers, maar sinds afgelopen weekend kunnen ze er koffie drinken. En, vanaf september, zelfs kunst kijken. De hamvraag: voor hoe lang?

Sinds afgelopen weekend staan de deuren weer open van de ruim een eeuw oude wachtruimtes op het middenperron van station Haarlem. De helft van de oppervlakte is ingericht als ‘Stationshuiskamer’, waar reizigers een kop koffie kunnen bestellen en aan één van de tafeltjes kunnen wachten tot hun trein aankomt. De horeca is eigendom van NS.

Je zou kunnen zeggen dat het spoorbedrijf daarmee het heft in eigen hand neemt. Er rust namelijk geen zegen op de wachtruimtes. De afgelopen tien jaar wisselden de gebouwen geregeld van huurder en inrichting om, ten slotte, leeg te staan. De laatste keer dat bezoekers er naar binnen konden, was toen er een koffiebar annex cadeauwinkel was gevestigd. Dat is alweer ruim 2,5 jaar geleden.

Tekst loopt door onder de foto.

Ondernemers met een verleden op deze plek staan niet te springen om op deze periode terug te blikken. Bij sommigen overheerst een negatief gevoel, vooral vanwege het onheil van de coronaperiode dat hen toen raakte. De plotselinge stilte op de stations voelde extra wrang toen de vóór de pandemie afgesproken huurprijzen werden gehandhaafd. Sindsdien hebben nieuwe exploitanten zich niet meer gemeld.

Moeilijk te verhuren

"De grote ruimtes bleken moeilijk te verhuren", vertelt een woordvoerder van de NS. "We kwamen tot een oplossing toen de initiatiefnemer van het museum zich meldde." De woordvoerder doelt op Robert van Rhijn, de jonge kunstverzamelaar uit Santpoort-Noord die al zeker anderhalf jaar werkt aan de totstandkoming van een museum in de wachtruimtes. Dat gaat lukken: MUTEK (Museum voor Toegepaste Europese Kunst) opent in september de deuren.

De onlangs geopende 'Stationshuiskamer' vervult daarmee twee functies: de horeca dient als museumcafé voor de bezoekers van MUTEK, maar is ook gewoon een wachtruimte voor treinreizigers. Gezien het feit dat de horeca door NS zelf wordt geëxploiteerd, zal het probleem van te hoge huurprijzen niet spelen. 

Tekst loopt door onder de foto.

Eerder bevestigde een woordvoerder al aan NH Nieuws dat NS aangepaste huurprijzen hanteert voor maatschappelijke initiatieven in stationsruimtes. Dit zodat er een diverser aanbod ontstaat dan alleen patatzaken. Daarmee is de kans op een duurzaam bestaan van het 'stationsmuseum' groter dan wanneer er marktconforme huurprijzen worden gehanteerd. 

Prachtige plek

Het grootste obstakel van ondernemen op het station lijkt daarmee te zijn getackeld. Want, en daar is iedereen het over eens, de historische wachtruimtes zijn een prachtige plek om bezoekers te ontvangen. "Als ik het kon betalen, zou ik direct weer teruggaan naar onze oude ruimte", zegt André Gahrmann, die jarenlang een salsa-school had in de wachtruimtes.

Tekst loopt door onder de foto.

"Het was een prachtige ambiance", legt hij uit, "En de ruimte was ook gewoon heel praktisch. We hadden leden uit leden uit Leiden en Amsterdam. Die stapten zo de trein uit en de school in. Lastiger werd het toen er poortjes bij de ingangen van het station werden geplaatst. Bezoekers die níet met de trein kwamen, moesten aan de slag met QR-codes om in te checken. Toen ook nog corona kwam, haakten die af."

Inchecken moeten ook de bezoekers van het toekomstige museum. Als zij binnen het uur uitchecken, wordt er niks afgeschreven. En, zo bevestigt de NS-woordvoerder, in het museum komt een paal waar bezoekers kunnen in- en uitchecken. 

In deze aflevering van Damsko ontmoeten we Amsterdammers die met pijn en moeite hun buurt gaan verlaten, terwijl een ander het geluk heeft terug te kunnen keren naar haar geboortegrond wanneer ze wil.

In het onderdeel ‘De Kaart’ spreken we de Nieuw-Zeelandse Lucy. Zij vindt het fijn om nog altijd haar Nieuw-Zeelandse paspoort te hebben. Ze beschouwt het als een privilege  haar haar thuisland uit te kunnen wijken, wanneer hier dingen 'mis kunnen gaan'. Zelf denkt ze steeds vaker aan deze uitwijkmogelijkheid sinds corona. Toen was het voor velen, maar ook voor haar heel lastig om nog Nieuw-Zeeland in te komen.

In de miniserie ‘Daar gaat de Buurt’ hebben de vertrekkende bewoners uit de Kolenkit het over wie er ooit nog terugkeert in de straks gloednieuwe buurt. Sommige mensen willen een officiële garantie dat ze na de sloop terug mogen, maar krijgen ze niet van de woningbouw. Anderen zijn wat cynisch en geloven überhaupt niet in een terugkeer. 

Ook gaan we op pad met Mo, die een paar straten verderop in de wijk woont, in een deel waar er al veel vernieuwd is de laatste jaren. Hij laat het voorland zien van wat de binnenkort te slopen straten te wachten staat: een veel gemengdere buurt, met verschillende sociaal-economische klassen en soorten mensen. 

Alle afleveringen van Damsko zijn hier terug te zien. 

Het is vandaag precies één jaar geleden dat Indian Summer Festival voor het laatst neerstreek in het Geestmerambacht. Het festival verdween van de agenda vanwege stijgende kosten. Eeuwig zonde, vinden de Alkmaarse festival-opa Robert Both en de Alkmaarse nachtburgemeester Robert Jan Wille. "Het was heel laagdrempelig en daardoor echt een regionaal festival."

Indian Summer was sinds 2001 vaste prik in het Geestmerambacht. Het festival trok tienduizenden bezoekers per dag en werd tot 2018 een heel weekend gevierd. Vanaf dat jaar werden de festiviteiten teruggebracht van twee dagen naar één dag. Ook toen kwamen er nog 15.000 feestgangers naar het Geestmerambacht.

Indian Summer stopt ermee

Maar in november vorig jaar maakte organisator Friendly Fire bekend dat ze (voorlopig) zouden stoppen met het festival. Volgens Roy Pereira, hoofd marketing, kwam de organisatie tot dat besluit door een 'optelsom van dingen'. "Van de beschikbaarheid van het terrein en de planning tot bredere ontwikkelingen in de markt en onze eigen festivalstrategie."

En daarmee werd de editie van 29 juni 2024 voorlopig de laatste van Indian Summer. Het festival wordt gemist in de regio, want deze zomer staat in het Geestmerambacht slechts één ander groot muziekfestival op de agenda.

Festival-opa Robert maakt debuut 

Ook Robert Both kan het gemis lastig verteren, want hij koestert warme herinneringen aan het festival. De toen 74-jarige (inmiddels is hij 80) werd tijdens de editie van 2019 op het podium geroepen om te dansen. Sindsdien staat hij bekend als de Alkmaarse festival-opa. "Toen heb ik voor het eerst van m'n leven op het podium gedanst. Dat was heel erg leuk", blikt Robert zes jaar later terug. 

Kijk hieronder naar de video waarin Robert losgaat op het podium. Tekst loopt door.

Wat hij vooral zo fijn vond aan Indian Summer was dat het zo lekker dichtbij was. "Het was makkelijk te bereiken met de fiets en daardoor kwam ik ook elke keer veel bekenden tegen. En door alle verschillende muziekstromingen, kon je zelf kiezen waar je wilde dansen." 

Opgegroeid met het festival

Ook Robert Jan Wille, zelfbenoemd nachtburgemeester van Alkmaar, kwam heel vaak op Indian Summer. Hij is er naar eigen zeggen zelfs 'opgegroeid'. "Ik kom zelf uit Langedijk, en dat was toch wel het enige festival in de buurt. Later heb ik er ook nog met mijn evenementenbureau een podium gehost en ook nog zelf gedraaid."

"Ik heb er echt hele goede herinneringen aan. Het was echt een festival om trots op te zijn, met enorme boekingen."

Tekst loopt door onder de foto.

Wille vindt het jammer dat er niet meer zo'n toegankelijk festival als Indian Summer is in de regio. "Het was heel laagdrempelig en daardoor echt een regionaal festival. Voor veel mensen uit de regio was het ook het eerste festival waar ze als jongere naartoe gingen."

Dat geldt ook voor festival-opa Robert. Ondertussen reist hij stad en land af naar de grootste festivals, maar in de periode voor de coronapandemie was hij nog niet zo bekend met de festivalwereld. Indian Summer was voor hem een mooi startpunt. "Ik keek er wel echt elk jaar naar uit."

Naast de laagdrempeligheid voor de bezoekers, had Indian Summer nog een belangrijke functie, zegt Wille. "Het was ook een plek voor lokale dj's en bands om voor het eerst op te treden. Het is zonde dat we dat zijn kwijtgeraakt." 

Toch kijkt Wille ook met trots naar Liquicity Festival, het enige overgebleven grote muziekfestival in het Geestmerambacht wat er in juli aan zit te komen. Dit meerdaagse Drum & Bass-evenement trekt dagelijks zo’n 15.000 bezoekers van over de hele wereld.

"Het is qua muziek heel wat anders, maar het festival is wereldwijd bekend. Alle grote namen uit de Drum & Bass-scene staan daar. Het is supervet dat dat bij ons in de regio plaatsvindt."  

Feestcafé Vièra in Hoorn krijgt een spannende nieuwe kroegbazin. Pornoactrice Daphne Laat (38) en haar man gaan de zaak op De Roode Steen runnen. De kroeg is niet onbekend voor Daphne, vorig jaar diende het als decor voor de film; 'Daphnes Geile Café Gangbang’. 

Daphne, afkomstig uit Hoorn, is vaste gast bij het café in Hoorn. Toen ze op Instagram zag dat de bruine kroeg te koop stond, greep ze haar kans." Ik heb altijd al de ambitie gehad om een café te runnen en nu kwam de mogelijkheid en dat is een droom die uitkomt." Of er overeenkomsten zijn met het vak als pornoactrice? "Zeker, ik wil de mensen graag een leuke avond te bezorgen, of dat nou achter de bar is of als actrice in een film."

Kreeg decor voor erotische film

En Daphne is dus bekend met de kroeg. Tijdens coronatijd ontstond het idee om een erotische film op te nemen in het café. Eigenaren Bart Woelders en Hans Peerdeman, altijd wel in voor een lolletje, gaven toestemming voor de opnames. "Het is alleen maar leuk dat zij het overneemt", vertelt Woelders. "We hebben heel veel positieve reacties gehad, maar ook de vraag of het nu geen sekscafé wordt."

Maar als er fans zijn die denken dat er na sluitingstijd meer te halen valt dan een biertje komen ze bedrogen uit. "Nee, café Vièra blijft zoals het is", verzekert Daphne. "Fans zijn natuurlijk welkom, dan kunnen ze met eindelijk in het echt zien, verder blijft het gewoon een professionele zaak."

Woelders en Peereman nemen na 16 jaar afscheid van de kroeg. Woelders geeft aan de focus te leggen op zijn andere bedrijven en Peereman kijkt rustig wat er op zijn pad komt. "Het is tijd voor nieuwe uitdagingen, we hebben het mooiste gedeelte van ons leven hier gehad en we zijn dankbaar dat het café blijft bestaan."

Sex on the beach

Vanaf augustus neemt Daphne het stokje over. De huidige eigenaren helpen haar de eerste tijd nog met het opstarten van de kroeg. In haar vrije tijd blijft ze werken als actrice, maar de focus komt op de kroeg te liggen. Op de drankkaart zullen in ieder geval een paar lekkere cocktails prijken: "Ik ben zelf fan van pornstar martini, die komt er sowieso op", vertelt ze met een knipoog. "En natuurlijk mag een heerlijke sex on the beach niet ontbreken."   

Amsterdam mag darkstores van flitsbezorgers blijven weren uit woonwijken. Dat heeft de Raad van State besloten. De gemeente besloot eerder dat nieuwe darkstores alleen op industrieterreinen mogen worden geopend. Flitsbezorger Flink stapte naar de rechter om dat besluit aan te vechten.

Tijdens de coronapandemie groeide het aantal flitsbezorgers, en daarmee de darkstores, hard. De magazijnen van Getir, Gorillas, Zapp en Flink schoten als paddenstoelen uit de grond, met de daarbij behorende overlast van in- en uitrijdende flitskoeriers.

Door de aanwezigheid van de darkstores in woonwijken nam ook de overlast in de buurt flink toe. Oud-wethouder Van Dantzig besloot daarom begin 2022 een stop door te voeren voor nieuwe darkstores, waarna er tegen bestaande stores een rechtszaak werd aangespannen. De wethouder kwam later nog met regelgeving dat darkstores alleen nog op industrieterreinen mogen, vaak aan de rand van de stad. 

Maar Flink, die nog als enige flitsbezorger in de stad over is, was het niet eens met de gemeente om darkstores op de rand van de stad te houden en stapte daarom naar de rechter. Volgens de bezorger zou het in strijd zijn met de Europese regels, maar daar gaat de Raad van State niet in mee. De gemeente mag daarom de darkstores blijven weren. 

De gemeente Amsterdam hoopt dat nog meer kinderen hun zwemdiploma kunnen halen door het schoolzwemmen uit te breiden. Dat staat in hun nieuwe plannen voor de komende drie jaar. Kinderen uit nieuwkomersklassen en van het speciaal onderwijs moeten nu ook via school kunnen leren zwemmen. Hoewel het percentage kinderen met een zwemdiploma sinds corona wel weer is gestegen, is de streefwaarde van meer dan 95 procent nog niet behaald.

Vorig jaar had 93,9 procent van de basisschoolleerlingen een A-diploma. En dat is nog niet genoeg, vindt sportwethouder Sofyan Mbarki. "We investeren fors om juist de kinderen uit minimahuishoudens te faciliteren om te zwemmen. Met name in Zuidoost, Nieuw-West en in mindere mate Noord is er nog werk aan de winkel. Daarom zetten we onze aanpak voort en breiden wij deze uit."

De gemeente heeft hiervoor een heel pakket aan maatregelen bedacht. Zo wordt in groep 7 en 8 de zwemvaardigheid getoetst en onderhouden. Daarnaast gaat de gemeente vakantiecursussen aanbieden en een campagne opzetten voor kinderen onder de 18 die nog geen zwemdiploma hebben. Ze roepen ook een coördinator in het leven die ouders en scholen van kinderen met een beperking wegwijs maakt in alle zwemlesmogelijkheden en willen meer vrijwilligers aantrekken om in zwembaden te werken.

Ook financieel gezien probeert de gemeente aan knoppen te draaien. Om het zwemmen minder duur te maken, onderzoeken ze of ze hun zwembaden voor een lager tarief kunnen verhuren aan commerciële zwemscholen, zodat die hun lesgeld ook kunnen verlagen. Ook kijkt de gemeente of ze met deze scholen ook een maximumtarief kunnen afspreken.

Te weinig zwemwater

Een groot onderliggend probleem is het feit dat Amsterdam al lange tijd te weinig zwembaden heeft: daardoor is de vraag naar zwemlessen groter dan het aanbod. De gemeente gaat een nieuw binnenbad bouwen bij het Flevopark, dat in 2030 geopend zou moeten worden. Daarnaast zijn er plannen om in Nieuw-West (Riekerpark) en op IJburg (Strandeiland) nieuwe baden te bouwen, maar die zouden dan pas in 2035 kunnen openen. Een volgend college zal hiervoor het geld moeten vinden.

Een vierde optie is een binnenbad in het nieuwe Havenstad, maar daarvan is de ambitie om dit vóór 2050 gerealiseerd te hebben. Niet bepaald in de nabije toekomst, dus. De gemeente onderzoekt ook of het Sloterparkbad overdekt kan worden. 

Daarnaast zwemmen er in het Noorderparkbad twee verenigingen van buiten Amsterdam – die moeten straks Amsterdamse scholen voor laten gaan.

Kim Stoutenbeek van het Jeugdfonds Sport Amsterdam omarmt de plannen van de gemeente voor de komende drie jaar, met name omdat het zwemmen voor kinderen met bijvoorbeeld autisme of een concentratiestoornis, nu meer prioriteit krijgt. Het fonds, dat per jaar de zwemdiploma's van zo'n 5000 kinderen vergoedt, is zelf al vier jaar geleden begonnen met het aanbieden van klasjes met maximaal vier kinderen die meer aandacht nodig hebben. "Nu de gemeente vergeten doelgroepen ook meeneemt, bereiken wij samen nog meer kinderen", zegt Stoutenbeek.

Ambitieus

Maar de agenda van de gemeente is ook ambitieus, vindt ze. "Iedereen moet leren zwemmen, maar waar gaan ze dat doen? Het is noodzaak dat er op korte termijn zwembaden worden bijgebouwd."

Daarnaast wijst ze op het feit dat Amsterdamse zwembaden vaak zelf zwemles aanbieden, maar aanbod van andere zwemscholen in hun zwembad niet op hun website zetten. Deze zijn immers concurrerend. Er is in Amsterdam nergens een overzicht welke zwemlessen in welk zwembad te vinden zijn: dat maakt het lastig voor ouders om een geschikte zwemaanbieder voor hun kind te vinden

In de zomer presenteert het Jeugdfonds Sport Amsterdam een informatiepunt op hun website, waar alle lessen van de 31 zwemaanbieders die aangesloten zijn bij het fonds makkelijk te zien zijn.

Schoolzwemmen of niet?

Hoewel het schoolzwemmen landelijk al is afgeschaft, biedt Amsterdam dit nog wel aan. Van de 239 basisscholen in Amsterdam (211 regulier en 28 speciaal onderwijs) doen er volgend schooljaar 127 mee met schoolzwemmen. Dat zijn er elf meer dan dit schooljaar. Een reden voor een school om niet mee te doen, zou kunnen zijn dat de zwemles ten koste gaat van de lestijd. Op scholen waar kinderen al een leerachterstand hebben, of bijvoorbeeld een lerarentekort, is een zwemles onder schooltijd dan niet wenselijk. 

Een oplossing zou naschools schoolzwemmen kunnen zijn, er is nog steeds te weinig plek in de zwembaden om dat overal in de stad in te voeren. Daarnaast zegt ook de gemeente dat het lerarentekort een rol speelt.

Moet je dan wel willen dat alle kinderen het zwemmen op school leren? Stoutenbeek twijfelt aan de haalbaarheid. "Als het zou kunnen, heel graag. Ik vind dat alle kinderen minimaal een A- én een B-diploma zouden moeten hebben voordat ze naar de middelbare school gaan. Maar er is nog steeds onvoldoende zwemwater en de zwemlessen zijn te duur. Je zou bijvoorbeeld ook kinderen een paar keer per jaar tijdens de gymles naar een zwembad kunnen sturen, en dan alleen schoolzwemmen aanbieden aan hen die nog niet kunnen zwemmen. Maar in mijn droomwereld haalt iedereen op school zijn zwemdiploma."

Wethouder Mbarki: "Zwemmen is van levensbelang, juist in een waterrijke stad als Amsterdam. Daarom zijn we altijd blijven investeren in gratis schoolzwemmen, ook nadat dit werd afgeschaft door de landelijke overheid eind jaren '80. En dit blijven we doen."

De gemeente hoopt dat nog meer kinderen hun zwemdiploma kunnen halen door het schoolzwemmen uit te breiden. Dat staat in hun nieuwe plannen voor de komende drie jaar. Kinderen uit nieuwkomersklassen en van het speciaal onderwijs moeten nu ook via school kunnen leren zwemmen. Hoewel het percentage kinderen met een zwemdiploma sinds corona wel weer is gestegen, is de streefwaarde van meer dan 95 procent nog niet behaald.

Vorig jaar had 93,9 procent van de basisschoolleerlingen een A-diploma. En dat is nog niet genoeg, vindt sportwethouder Sofyan Mbarki. "We investeren fors om juist de kinderen uit minimahuishoudens te faciliteren om te zwemmen. Met name in Zuidoost, Nieuw-West en in mindere mate Noord is er nog werk aan de winkel. Daarom zetten we onze aanpak voort en breiden wij deze uit."

De gemeente heeft hiervoor een heel pakket aan maatregelen bedacht. Zo wordt in groep 7 en 8 de zwemvaardigheid getoetst en onderhouden. Daarnaast gaat de gemeente vakantiecursussen aanbieden en een campagne opzetten voor kinderen onder de 18 die nog geen zwemdiploma hebben. Ze roepen ook een coördinator in het leven die ouders en scholen van kinderen met een beperking wegwijs maakt in alle zwemlesmogelijkheden en willen meer vrijwilligers aantrekken om in zwembaden te werken.

Ook financieel gezien probeert de gemeente aan knoppen te draaien. Om het zwemmen minder duur te maken, onderzoeken ze of ze hun zwembaden voor een lager tarief kunnen verhuren aan commerciële zwemscholen, zodat die hun lesgeld ook kunnen verlagen. Ook kijkt de gemeente of ze met deze scholen ook een maximumtarief kunnen afspreken.

Te weinig zwemwater

Een groot onderliggend probleem is het feit dat Amsterdam al lange tijd te weinig zwembaden heeft: daardoor is de vraag naar zwemlessen groter dan het aanbod. De gemeente gaat een nieuw binnenbad bouwen bij het Flevopark, dat in 2030 geopend zou moeten worden. Daarnaast zijn er plannen om in Nieuw-West (Riekerpark) en op IJburg (Strandeiland) nieuwe baden te bouwen, maar die zouden dan pas in 2035 kunnen openen. Een volgend college zal hiervoor het geld moeten vinden.

Een vierde optie is een binnenbad in het nieuwe Havenstad, maar daarvan is de ambitie om dit vóór 2050 gerealiseerd te hebben. Niet bepaald in de nabije toekomst, dus. De gemeente onderzoekt ook of het Sloterparkbad overdekt kan worden. 

Daarnaast zwemmen er in het Noorderparkbad twee verenigingen van buiten Amsterdam – die moeten straks Amsterdamse scholen voor laten gaan.

Kim Stoutenbeek van het Jeugdfonds Sport Amsterdam omarmt de plannen van de gemeente voor de komende drie jaar, met name omdat het zwemmen voor kinderen met bijvoorbeeld autisme of een concentratiestoornis, nu meer prioriteit krijgt. Het fonds, dat per jaar de zwemdiploma's van zo'n 5000 kinderen vergoedt, is zelf al vier jaar geleden begonnen met het aanbieden van klasjes met maximaal vier kinderen die meer aandacht nodig hebben. "Nu de gemeente vergeten doelgroepen ook meeneemt, bereiken wij samen nog meer kinderen", zegt Stoutenbeek.

Ambitieus

Maar de agenda van de gemeente is ook ambitieus, vindt ze. "Iedereen moet leren zwemmen, maar waar gaan ze dat doen? Het is noodzaak dat er op korte termijn zwembaden worden bijgebouwd."

Daarnaast wijst ze op het feit dat Amsterdamse zwembaden vaak zelf zwemles aanbieden, maar aanbod van andere zwemscholen in hun zwembad niet op hun website zetten. Deze zijn immers concurrerend. Er is in Amsterdam nergens een overzicht welke zwemlessen in welk zwembad te vinden zijn: dat maakt het lastig voor ouders om een geschikte zwemaanbieder voor hun kind te vinden

In de zomer presenteert het Jeugdfonds Sport Amsterdam een informatiepunt op hun website, waar alle lessen van de 31 zwemaanbieders die aangesloten zijn bij het fonds makkelijk te zien zijn.

Schoolzwemmen of niet?

Hoewel het schoolzwemmen landelijk al is afgeschaft, biedt Amsterdam dit nog wel aan. Van de 239 basisscholen in Amsterdam (211 regulier en 28 speciaal onderwijs) doen er volgend schooljaar 127 mee met schoolzwemmen. Dat zijn er elf meer dan dit schooljaar. Een reden voor een school om niet mee te doen, zou kunnen zijn dat de zwemles ten koste gaat van de lestijd. Op scholen waar kinderen al een leerachterstand hebben, of bijvoorbeeld een lerarentekort, is een zwemles onder schooltijd dan niet wenselijk. 

Een oplossing zou naschools schoolzwemmen kunnen zijn, er is nog steeds te weinig plek in de zwembaden om dat overal in de stad in te voeren. Daarnaast zegt ook de gemeente dat het lerarentekort een rol speelt.

Moet je dan wel willen dat alle kinderen het zwemmen op school leren? Stoutenbeek twijfelt aan de haalbaarheid. "Als het zou kunnen, heel graag. Ik vind dat alle kinderen minimaal een A- én een B-diploma zouden moeten hebben voordat ze naar de middelbare school gaan. Maar er is nog steeds onvoldoende zwemwater en de zwemlessen zijn te duur. Je zou bijvoorbeeld ook kinderen een paar keer per jaar tijdens de gymles naar een zwembad kunnen sturen, en dan alleen schoolzwemmen aanbieden aan hen die nog niet kunnen zwemmen. Maar in mijn droomwereld haalt iedereen op school zijn zwemdiploma."

Wethouder Mbarki: "Zwemmen is van levensbelang, juist in een waterrijke stad als Amsterdam. Daarom zijn we altijd blijven investeren in gratis schoolzwemmen, ook nadat dit werd afgeschaft door de landelijke overheid eind jaren '80. En dit blijven we doen."

Haarlemmers die deze zomervakantie in eigen stad verblijven, kunnen zich alsnog even aan het Franse vakantiegevoel laven. Pal voor het station is sinds deze week een petanquebaan te vinden, met zitjes voor de toeschouwers en een zomerse versnapering. 

Waag het niet de bak op het Stationsplein een jeu de boules-baan te noemen. Dan is Rom Helweg er als de kippen bij om je te corrigeren. "Petanque is een variant van jeu de boules", benadrukt hij. Met een glimlach, zo moet gezegd, want Rom is maar wat blij dat hij zijn geliefde sport op één van de drukste plekken van Haarlem mag promoten.

Idee uit 2020

Helweg heeft er heel wat bakens voor moeten verzetten. "Het idee stamt uit 2020. Toen, tijdens corona, was petanque één van de weinige sporten die je nog mocht doen. Je houdt immers gemakkelijk twee meter afstand. De gemeente wilde er toen nog niet aan."

Helweg speelde destijds geregeld petanque met Twan Stoelman, eigenaar van café Het Wachtlokaal. Samen waagden ze een nieuwe poging, met een voorstel voor een baan grenzend aan het terras van Het Wachtlokaal op het Stationsplein. 

Een half jaar geleden, toen de herinrichting van het Stationsplein in zicht kwam, begon er wat te schuiven bij de gemeente. Helweg zag zijn inspanningen worden beloond. De baan werd onderdeel van het plein gedurende de herinrichting. Als pilot, zegt de initiatiefnemer nu, en daarna misschien zelfs permanent.

All you need is lef

“Zoals de Beatles al zongen”, stelt Helweg donderdagmiddag trots, “all you need is lef.” Hij veegt de baan nog eens aan. In de hoeken liggen nog hoopjes grind en die moeten vandaag nog over het speelveld worden verdeeld. Zweetdruppeltjes verschijnen op het voorhoofd van Helweg. “Ik begin het werk nu wel te voelen, maar ik moet door.”

De Europees kampioen petanque komt vrijdagmiddag langs, als de baan officieel wordt geopend. Niet dat het werk er daarna op zit voor Helweg. "Reken maar dat ik hier de komende dagen ook ben. Om mensen over te halen een potje petanque te spelen." En waarschijnlijk ook om het verschil met jeu de boules uit te leggen.

Vanaf september rijden er meer bussen in Noord-Holland en keert een eerder geschrapte lijn terug. De provincie investeert ruim vier miljoen euro extra per jaar om het busvervoer in Noord-Holland in stand te houden en uit te breiden. Met het geld wil de provincie voorkomen dat buslijnen verdwijnen of dat er minder bussen gaan rijden. 

De investering is nodig omdat het kabinet bezuinigt op het openbaar vervoer, de kosten voor busvervoerders toenemen en het aantal mensen dat de bus pakt afneemt. In totaal wil de provincie Noord-Holland 4,2 miljoen euro extra investeren in het busvervoer. 

Extra geld naar Connexxion voor het opvangen van bezuinigingen

Busvervoerder Connexxion krijgt jaarlijks 1,8 miljoen euro van de provincie om teruglopende reizigersinkomsten te compenseren. Het geld is bovendien bedoeld om ervoor te zorgen dat de vervoerder geen buslijnen zal schrappen.

Connexxion verzorgt in een groot deel van Noord-Holland het busvervoer. Het overige deel van de extra jaarlijkse investering van de provincie (2,4 miljoen euro) wordt ingezet om de bezuinigingen van Den Haag op het busvervoer op te vangen.

De provincie benadrukt dat buslijnen dankzij het extra geld kunnen blijven bestaan en op sommige plekken zelfs worden uitgebreid. "Iedere Noord-Hollander moet toegang houden tot goed en betrouwbaar ov, of je nu in de stad woont of in een kleiner dorp", zegt gedeputeerde Jeroen Olthof. "Met deze investeringen zorgen we daarvoor, ondanks de landelijke bezuinigingen."

Mocht het Rijk toch extra geld beschikbaar stellen of het aantal busreizigers toenemen, dan kan de provincie besluiten het volledige bedrag aan te passen.

Meer bussen op verschillende verbindingen

Door de extra investering van de provincie gaan op meerdere plekken in Noord-Holland vaker bussen rijden. Zo rijdt lijn 3 vanaf september doordeweeks elk kwartier tussen Schalkwijk en Delftplein/Spaarne Gasthuis. Ook lijn 382, tussen Amsterdam Sloterdijk en IJmuiden, gaat vaker rijden in de avonduren en het weekend.

Lijn 350, tussen Alkmaar en Leeuwarden, gaat voortaan twee keer per uur rijden in plaats van één keer. Daarnaast komen er meer ov-mogelijkheden rond de Vechtplassen. Ook keert een eerder geschrapte buslijn terug: vanaf september rijdt lijn 244 weer tussen Beverwijk en Amsterdam-Zuid.

In de Gooi en Vechtstreek gaan ook meer bussen rijden. Waar dat gaat gebeuren is nog onduidelijk, de provincie doet daar momenteel onderzoek naar. Volgens de provincie komt de dienstregeling in die regio door de investering op het niveau van voor corona. Dat geldt ook voor het ov-gebied Haarlem/IJmond. In Noord-Holland Noord is dit al het geval, aldus de provincie. 

Vanaf september rijden er meer bussen in Noord-Holland en keert een eerder geschrapte lijn terug. De provincie investeert ruim vier miljoen euro extra per jaar om het busvervoer in Noord-Holland in stand te houden en uit te breiden. Met het geld wil de provincie voorkomen dat buslijnen verdwijnen of dat er minder bussen gaan rijden. 

De investering is nodig omdat het kabinet bezuinigt op het openbaar vervoer, de kosten voor busvervoerders toenemen en het aantal mensen dat de bus pakt afneemt. In totaal wil de provincie Noord-Holland 4,2 miljoen euro extra investeren in het busvervoer. 

Extra geld naar Connexxion voor het opvangen van bezuinigingen

Busvervoerder Connexxion krijgt jaarlijks 1,8 miljoen euro van de provincie om teruglopende reizigersinkomsten te compenseren. Het geld is bovendien bedoeld om ervoor te zorgen dat de vervoerder geen buslijnen zal schrappen.

Connexxion verzorgt in een groot deel van Noord-Holland het busvervoer. Het overige deel van de extra jaarlijkse investering van de provincie (2,4 miljoen euro) wordt ingezet om de bezuinigingen van Den Haag op het busvervoer op te vangen.

De provincie benadrukt dat buslijnen dankzij het extra geld kunnen blijven bestaan en op sommige plekken zelfs worden uitgebreid. "Iedere Noord-Hollander moet toegang houden tot goed en betrouwbaar ov, of je nu in de stad woont of in een kleiner dorp", zegt gedeputeerde Jeroen Olthof. "Met deze investeringen zorgen we daarvoor, ondanks de landelijke bezuinigingen."

Mocht het Rijk toch extra geld beschikbaar stellen of het aantal busreizigers toenemen, dan kan de provincie besluiten het volledige bedrag aan te passen.

Meer bussen op verschillende verbindingen

Door de extra investering van de provincie gaan op meerdere plekken in Noord-Holland vaker bussen rijden. Zo rijdt lijn 3 vanaf september doordeweeks elk kwartier tussen Schalkwijk en Delftplein/Spaarne Gasthuis. Ook lijn 382, tussen Amsterdam Sloterdijk en IJmuiden, gaat vaker rijden in de avonduren en het weekend.

Lijn 350, tussen Alkmaar en Leeuwarden, gaat voortaan twee keer per uur rijden in plaats van één keer. Daarnaast komen er meer ov-mogelijkheden rond de Vechtplassen. Ook keert een eerder geschrapte buslijn terug: vanaf september rijdt lijn 244 weer tussen Beverwijk en Amsterdam-Zuid.

In de Gooi en Vechtstreek gaan ook meer bussen rijden. Waar dat gaat gebeuren is nog onduidelijk, de provincie doet daar momenteel onderzoek naar. Volgens de provincie komt de dienstregeling in die regio door de investering op het niveau van voor corona. Dat geldt ook voor het ov-gebied Haarlem/IJmond. In Noord-Holland Noord is dit al het geval, aldus de provincie. 

Een opeenstapeling van verantwoordelijkheden die zorgt voor prestatiedruk en stress: mbo-studenten kampen vaker met mentale problemen dan leeftijdsgenoten op andere opleidingsniveaus. Door bezuinigen op het onderwijs bestaat nu de kans dat jeugdartsen uit het mbo worden wegbezuinigd, terwijl die een belangrijke spil zijn in het opsporen van mentale problemen.

"Ik heb al mijn hele leven last van mentale problemen, op mijn achtste had ik al heel compulsieve smetvrees", zegt de achttienjarige Mijntje. Ze zit in het tweede jaar van haar mbo-opleiding Mediavormgever. Tijdens corona bereikte ze haar "dieptepunt", zoals ze het zelf noemt, maar meer wil ze daar online liever niets over kwijt.

Bij Aaron, ook achttien, begonnen de problemen tijdens de coronaperiode: "Dat was een lastige periode, met veel overlijdens in de familie, ook door corona. Dat raakte mij wel heftig." Hij is net gestopt met zijn mbo-opleiding Podiumtechniek, maar hoopt in september met een muziekopleiding aan het ROC van Amsterdam te starten.

Allebei doorliepen ze een hulpverleningstraject via de GGZ, maar desondanks lukt het ze niet om lekkerder in hun vel te komen. En zij zijn zeker niet de enigen die met hun mentale gezondheid worstelen. Uit onderzoek van de GGD Amsterdam blijkt dat 52% van de jongvolwassenen (16-25 jaar) in Amsterdam stelt (heel) vaak gestrest te zijn, en 23% wordt vaak tot voortdurend beperkt door psychische klachten.

Mbo-studenten hebben het daarbij zwaarder dan andere leeftijdsgenoten. Zij ervaren vaker prestatiedruk en stress door een combinatie aan verantwoordelijkheden op school, thuis en op het werk, zoals mantelzorg of financiële verantwoordelijkheden.

Zwaardere problematiek

Jeugdadviseur bij het ROC van Amsterdam Manon de Rooij ziet de afgelopen jaren veel studenten aankloppen met depressies: "Die zijn vaak gerelateerd aan trauma's uit het verleden, verlieservaringen en problemen in de thuissituatie."

Ze merkt bovendien dat de problematiek zwaarder wordt, doordat wachtlijsten bij de GGZ lang zijn: "Studenten die op de wachtlijst staan voor de specialistische GGZ overbruggen die tijd nu bij onze psychologen. Dat zijn jongeren met zware klachten, zoals dissociatie of derealisatie."

Bij het ROC van Amsterdam hebben ze daarom van mentale gezondheid een prioriteit gemaakt. Jeugdadviseurs, -psychologen en -artsen werken er intensief samen en proberen hulp zo laagdrempelig mogelijk te maken. Zo heeft gz-psycholoog Nina Schuurmans-Jippes mede een lespakket ontwikkeld waarin jongeren leren over mentale gezondheid en mentale vaardigheden:

"Studenten leren onder andere hoe ze om kunnen gaan met sombere gevoelens, druk of financiële problemen, allemaal dingen die belangrijk zijn om goed in je vel te zitten."

'Vreselijk verdrietig'

Soms zijn de problemen zo groot dat jongeren zelfdoding overwegen; het afgelopen jaar had 42% van de mbo'ers daar wel eens over nagedacht, tegenover 23% van de universiteitsstudenten. Ook op het ROC is dit sinds corona een grote zorg.

Schuurmans-Jippes: "Voor corona maakte je het een paar keer per jaar mee dat een student gedachtes aan zelfdoding had, maar tijdens de pandemie gebeurde dat soms meerdere keren per week. Dat is inmiddels iets afgenomen, maar het gebeurt nog steeds vaak."

Zelf maakte ze twee keer mee dat een student een einde aan zijn leven maakte: "Dat is natuurlijk verschrikkelijk en je hoopt dat je het kan voorkomen. In beide gevallen hadden we gelukkig zorginstanties ingezet, dus dan heb je het gevoel dat je alles geprobeerd hebt. Soms kun je het helaas niet tegenhouden en dat is vreselijk verdrietig."

Bezuinigingen

Door bezuinigen op het onderwijs bestaat nu de kans dat jeugdartsen uit het mbo worden wegbezuinigd, terwijl die een belangrijke spil zijn in het opsporen van mentale problemen, waar jongeren vaak moeilijk over durven praten. 

De gemeente laat in een reactie weten dat nog wordt gesproken over de gemeentelijke begroting voor de komende jaren, maar dat het klopt dat er mogelijk in de toekomst met minder middelen gewerkt moet worden. "Tegelijkertijd is het onze inzet om de ondersteuning voor jongeren zo goed mogelijk op peil te houden. Mbo-studenten verdienen een veilige en ondersteunende omgeving, zowel op school als daarbuiten – dáár blijven we aan werken."

Stigma

Op het ROC hebben ze meerdere verklaringen over waarom mbo'ers vaker worstelen met hun mentale welzijn. Zo zien ze veel leerlingen die op de middelbare school zijn uitgevallen, vaak al met problemen, die vervolgens op het mbo terechtkomen. Ook statushouders die - soms met trauma's - voor het eerst in Nederland onderwijs volgen, komen op het mbo terecht. Mbo'ers zijn daarnaast vaak mantelzorger of hebben een onveilige thuissituatie, financiële zorgen of problemen met huisvesting.

Mijntje en Aaron merken bovendien dat er nog een behoorlijk stigma ligt op mbo-onderwijs. Mijntje: "Op de middelbare school deed ik havo, maar door mijn mentale problemen ging ik naar het vmbo en nu dus naar het mbo. Een tijdje geleden kwam ik oud-klasgenoten tegen, die vroegen welke opleiding ik deed. Toen ik zei dat ik op het mbo zat, zeiden ze: 'Oh, wij doen jouw opleiding, maar dan op het hbo.' Ik heb er lang over gedaan om te accepteren dat ik op het mbo zit, maar toen voelde ik me meteen weer onzeker en niet goed genoeg."

"Sommige mensen vinden het gewoon lastig om uit boeken te leren en dan wordt er toch op je neergekeken", aldus Aaron.

Op het ROC hopen ze dat alle scholen in de toekomst zorg op maat voor hun studenten aanbieden. De Rooij: "Niet alleen op het mbo, maar ook op hbo en wo, dat zou geweldig zijn."

Denk je aan zelfdoding? Praat erover op 113.nl

Op twee basisscholen in Hollands Kroon lopen sinds kort niet alleen leraren, maar ook een jeugdondersteuner en jongerenwerker rond. Voor het onderwijs een mooie aanvulling op alles wat er al is om kinderen in alle rust voor te bereiden op de toekomst. Voor de gemeente een manier om vroegtijdig problemen aan te pakken en zo de druk bij jeugdzorg te verminderen. Een win-winsituatie.

Op scholen en bij de opvang in Anna Paulowna en Wieringerwerf draaien jeugdondersteuners en jongerenwerkers mee om te kijken wat de kinderen nodig hebben. Van kleine problemen tot grote zorgen, alles komt voorbij. De leraren moeten zich concentreren op het lesgeven, is de gedachte. De extra ogen en oren in de klas zijn bedoeld om de kinderen zo goed mogelijk te begeleiden of hulp te bieden.

"Je moet het echt zien als een aanvulling op wat we allemaal al hebben: sportleraren, muziekles, de leesconsulent en bibliotheek in school, naschoolse activiteiten. Het kind staat centraal: wat heeft het kind nodig om zich goed en veilig te voelen hier op school? Want dan kan een kind echt goed leren", legt directeur Michiel Drijver uit van Integraal Kind Centrum (IKC) De Kroon in Anna Paulowna. Hij is één van de drijvende krachten achter het project.

Tekst loopt door onder de foto.

De methode met een jeugdondersteuner en jongerenwerker komt uit Friesland en wordt voor het eerst in Noord-Holland toegepast. Volgens wethouder Mary van Gent van de gemeente Hollands Kroon verandert de maatschappij snel, neemt de druk op de jeugdhulp toe en kan deze manier van werken veel problemen voorkomen of in de kiem smoren.

"Het belangrijkste is dat kinderen stressvrij kunnen leven, want anders kunnen ze niet goed leren", zegt Van Gent. "We merken dat sinds corona de vraag naar jeugdhulp hard is gestegen. We zien meerdere zaken voorbij komen. De digitalisering is een groot probleem. Je ziet dat niet alleen de kinderen, maar ook de ouders veel op hun telefoon bezig zijn. Het contact met elkaar wordt anders."

Scheidingen zorgen voor stress

Een ander groot probleem dat voor veel stress zorgt, zijn (vecht)scheidingen tussen ouders, vertelt de wethouder: "Het overgrote deel van de kinderen dat in onze gemeente aanklopt bij de jeugdzorg heeft te maken met ouders die met ruzie uit elkaar gaan. Dat levert zoveel spanning op. Als dat vroeg opgemerkt wordt, kunnen we de kinderen en ook de ouders meteen helpen. Daarmee voorkom je erger."

Tekst loopt door onder de foto.

De aanpak begon zo'n 2,5 jaar geleden met een proef op IKC De Kroon. Daar blijkt de aanpak een succes. Als een kind zich anders gedraagt dan normaal, wordt gekeken welke oplossing er nodig is. 

Niet alleen voor de kinderen. Ook voor ouders kan de jeugdondersteuner een vraagbaak zijn. "Niet iedereen weet de weg richting alle instanties. Soms heb je gewoon even een beetje hulp nodig", zegt Michiel Drijver van IKC De Kroon. 

"De jeugdondersteuner werkt onafhankelijk, is niet in dienst van de school en kan er dus echt puur voor de kinderen zijn. Maar ook voor de ouders als ze vragen hebben. En dat zijn vaak hele kleine vragen dat merken we nu al. En de leraren krijgen handvatten hoe ze met ander gedrag kunnen omgaan of hoe ze het beter kunnen oppikken. Het welbevinden van alle kinderen in dit gebouw, van 0 tot 13, moet goed zijn". 

Besparing door snelheid

Volgens wethouder Mary van Gent levert de aanpak grote winst op: "Natuurlijk als eerste voor het welzijn van het kind. Maar als we er snel bij zijn, kunnen we voorkomen dat ze lange trajecten in de jeugdhulp moeten doorlopen. Dat bespaart veel tijd en geld. Dat kunnen we dan weer in nieuwe jeugdondersteuners en jongerenwerkers investeren op andere scholen. Want vanaf volgend jaar volgen die zeker."

Vijf jaar geleden zaten er nog 29 leerlingen op basisschool Floriant en dreigden de deuren voorgoed dicht te gaan. Maar dankzij een nieuwe aanpak, veel inzet en betrokkenheid is de school in Den Helder helemaal opgebloeid. Het resultaat: vandaag werd de 4-jarige Jax feestelijk verwelkomd als 100ste leerling.

"We hadden nog maar een handjevol leerlingen en ouders over", zegt directeur Angèle Selhorst die vijf jaar geleden binnenkwam en anderhalf jaar geleden het roer overnam. "Toen brak ook de coronacrisis nog even uit. En we hadden juist een flinke opdracht: een mooie school creëren, groeien maar vooral mooi onderwijs bieden in de wijk en daar buiten."

Volgens Selhorst had de school vooral behoefte aan aandacht, liefde en zorg om weer een centrale plek in de wijk te worden. Floriant koos voor de Dalton Reggio-benadering, waarbij naast lessen in taal en rekenen ook gewerkt wordt aan bredere vaardigheden.

"Het leven vraagt meer dan alleen kennis van rekenen en taal," legt ze uit. "We stimuleren kinderen om samen te werken, na te denken over hun eigen handelen en verantwoordelijkheid te nemen. Het is echt een school van en voor ons allemaal."

Tekst gaat verder onder de foto.

En die aanpak werkt. Langzaam begon de school weer te groeien. "Wij hebben voor deze school gekozen vanwege de kleinschaligheid. De manier van lesgeven is ook anders. Ze kijken naar wat kinderen wel kunnen", zegt Jasper Spierings, de vader van 100ste leerling Jax.

"Centraal staat zelfstandigheid en het leren plannen", legt Spierings uit. "Maar ook het ontwikkelen van de eigen talenten. Dus daar zijn we heel erg tevreden over. En Jax heeft het nu al naar zijn zin. Hij geniet van de aandacht, maar ook van de taart."

De weg naar boven

Niet alleen de groei naar 100 leerlingen laat zien dat de school de goede weg is ingeslagen, vertelt directeur Angèle Selhorst:  "De school zit in het hart van de wijk. We bieden veel naschoolse activiteiten aan zoals sporten, creatieve activiteiten. En we zijn een veilige haven voor ouders. Inmiddels weten ouders uit andere wijken en van buiten Den Helder ons ook te vinden."

Vijf jaar geleden zaten er nog 29 leerlingen op basisschool Floriant en dreigden de deuren voorgoed dicht te gaan. Maar dankzij een nieuwe aanpak, veel inzet en betrokkenheid is de school in Den Helder helemaal opgebloeid. Het resultaat: vandaag werd de 4-jarige Jax feestelijk verwelkomd als 100ste leerling.

"We hadden nog maar een handjevol leerlingen en ouders over", zegt directeur Angèle Selhorst die vijf jaar geleden het roer overnam. "Toen brak ook de coronacrisis nog even uit. En we hadden juist een flinke opdracht: een mooie school creëren, groeien maar vooral mooi onderwijs bieden in de wijk en daar buiten."

Volgens Selhorst had de school vooral behoefte aan aandacht, liefde en zorg om weer een centrale plek in de wijk te worden. Floriant koos voor de Dalton Reggio-benadering, waarbij naast lessen in taal en rekenen ook gewerkt wordt aan bredere vaardigheden.

"Het leven vraagt meer dan alleen kennis van rekenen en taal," legt ze uit. "We stimuleren kinderen om samen te werken, na te denken over hun eigen handelen en verantwoordelijkheid te nemen. Het is echt een school van en voor ons allemaal."

Tekst gaat verder onder de foto.

En die aanpak werkt. Langzaam begon de school weer te groeien. "Wij hebben voor deze school gekozen vanwege de kleinschaligheid. De manier van lesgeven is ook anders. Ze kijken naar wat kinderen wel kunnen", zegt Jasper Spierings, de vader van 100ste leerling Jax.

"Centraal staat zelfstandigheid en het leren plannen", legt Spierings uit. "Maar ook het ontwikkelen van de eigen talenten. Dus daar zijn we heel erg tevreden over. En Jax heeft het nu al naar zijn zin. Hij geniet van de aandacht, maar ook van de taart."

De weg naar boven

Niet alleen de groei naar 100 leerlingen laat zien dat de school de goede weg is ingeslagen, vertelt directeur Angèle Selhorst:  "De school zit in het hart van de wijk. We bieden veel naschoolse activiteiten aan zoals sporten, creatieve activiteiten. En we zijn een veilige haven voor ouders. Inmiddels weten ouders uit andere wijken en van buiten Den Helder ons ook te vinden."

De politie heeft woensdagavond drie levende schapen aangetroffen in twee kofferbakken van auto's in Edam en Katwoude. De poten van de schapen waren bij elkaar gebonden en over hun bek zat ducttape. Tijdens het Offerfeest zijn de politie en de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NWVA) extra alert op illegale slachtingen. 

Als de politie of de NWVA op nog levende schapen stuit die illegaal worden vervoerd of geslacht, bellen ze met Sandra van de Werd van stichting Dierennoodhulp. "Het is bizar hoe ze aangetroffen zijn, liggend en met ducttape", zegt ze boos. "Het is ontzettende dierenmishandeling." 

'Lip opengescheurd van de stress'

De drie schapen zijn opgehaald door vrijwilligers van de stichting en ondergebracht bij De Peerdegaerdt in het Zuid-Hollandse Strijen. "Een van de schapen had van de angst en stress haar lip opengescheurd. Dat is de volgende ochtend door een dierenarts gehecht, anders zou ze er de rest van haar leven last van hebben." 

Op een video van de stichting is te zien hoe de schapen midden in de nacht aankomen op De Peerdegaerdt. In de trailer waarin de dieren vervoerd zijn, zijn veel bloedspetters te zien van de wond. 

Tekst gaat door onder de foto's .

De schapen werden zonder oormerk aangetroffen, dus het is niet duidelijk waar ze vandaan kwamen. "Soms worden schapen gestolen, soms worden ze door boeren verkocht. Het oormerk wordt dan verwijderd zodat ze niet te traceren zijn", legt Sandra uit.

Op zoek naar dierenvriend

Inmiddels hebben de schapen een nieuw oormerk. De komende drie weken moeten ze in quarantaine blijven en er is bloed afgenomen om te onderzoeken of ze niet ziek zijn. "Daarna mogen ze worden geadopteerd door een dierenvriend."

Tijdens het islamitische Offerfeest worden er op sommige plekken illegaal schapen geslacht. Vorig jaar werden er in onze provincie 35 aangetroffen bij een illegaal slachthuis. Het aantal schapen dat stichting Dierennoodhulp opvangt, is ieder jaar anders. "Tijdens de coronajaren waren het er soms vier of vijf. Nu drie, maar dat kan nog veranderen. Ook vandaag kunnen er nog dieren worden geofferd." 

Bestuurders gehoord 

De politie kwam de auto's op het spoor tijdens een controle. "De gegevens van de bestuurders zijn bij ons bekend en ze zullen worden gehoord", zegt een woordvoerder van de politie. "De zaak worden verder overgedragen aan de NVWA."

Een Koningsdag organiseren op de huidige manier is voor de hulpdiensten onhoudbaar. Deze verregaande conclusie trekt de Ambulance Amsterdam in een interne evaluatie van Koningsdag 2025, die gisteren via AT5 naar buitenkwam. En dat is zeker niet voor het eerst. Oud-burgemeester Van der Laan vreesde in 2011 al voor 'doden bij Koninginnedag' en ook nu noemt burgemeester Halsema stevigere maatregelen onvermijdelijk. Al sinds de eeuwwisseling worstelt de stad met het steeds onbeheersbaarder worden van het Oranjefeest. 

'Te veel mensen, te veel drank beschikbaar, en opvallend veel 14, 15 en 16-jarigen die hulp nodig hebben'. Gisteren werd opnieuw duidelijk hoe Amsterdam steeds meer moeite heeft om de Oranjefeestdag in goede banen te leiden. Cijfers tonen aan dat tientallen spoedmeldingen op momenten in de wacht stonden om gekoppeld te worden aan een ambulance.

De laatste jaren ziet Ambulance Amsterdam een stijging van het aantal spoedritten dat tijdens Koningsdag moet worden uitgevoerd. In 2023 waren het er nog 271, een jaar later 306 en dit jaar waren het er 403. 'Het bericht “kom niet naar Amsterdam”, of “kom niet naar het Centrum” hebben op de hulpverleningsdiensten geen effect gehad. Het lijkt of de gemeente toestaat dat er ongelimiteerd gefeest en gedronken kan worden', aldus het evaluatierapport.  

Grote rellen

Drukte in de stad, die erger wordt en uiteindelijk uit de hand loopt; het is de stad niet vreemd. In 2001 gaat het helemaal mis. In de avond, als de feestvierders naar huis willen, breken hevige rellen uit op en rond het Centraal Station. Door het stilstaan van treinen en het langdurig afsluiten van het station slaat de vlam in de pan. Oorzaak voor alle onrust is het door reizigers trekken aan de noodrem, waardoor treinen stil komen te staan en zelfs mensen over het spoor lopen. 

De politie moet traangas, waterkanonnen en geweld gebruiken om de rust terug te laten keren. Niet eerder ontspoorde een toen nog Koninginnedag zo erg. Oud-burgemeester Job Cohen spreekt na de incidenten die avond en nacht over 'grootschalig geweld'.

De toestroom van reizigers zorgt tijdens Koningsdag vaker voor overlast. Net zoals in 2001, wordt er in 2010 door vandalen aan de noodrem getrokken. Het resultaat: in de middag komt het treinverkeer van en naar Centraal volledig tot stilstand.

Museumpleinfeest afgeschaft 

De opvolger van Cohen, Eberhard van der Laan, ziet met eigen ogen hoe de hulpdiensten het steeds lastiger krijgen en besluit in te grijpen. Het jaarlijkse Radio 538-event op het Museumplein wordt in 2011 uit de stad verbannen, vanwege toenemende alcoholproblematiek en de alsmaar groeiende bezoekersaantallen. Van der Laan pleit voor meer gevarieerde evenementen met een kleinschalig karakter in de binnenstad. "Koninginnedag moet een dag worden waarop Amsterdammers met hun kinderen de stad in gaan. Iedereen is welkom, niemand hoeft zich weggestuurd te voelen. Maar het moet weer Amsterdams gezellig worden", zo zei hij toen. 

Ook wordt er opgetreden tegen het alcoholgebruik van feestgangers. Een jaar na het afschaffen van het grote feest op het Museumplein, wordt de '1-blikje bier'-regel ingevoerd. Van der Laan stelt dat het alcoholgebruik onder de 800.000 bezoekers van het feest een gevaar oplevert voor de veiligheid. Aanleiding zijn de 522 ambulanceritten die tijdens de Koninginnedag in 2011 worden ingezet. Bijna alle ritten zijn alcoholgerelateerd. 

Regels

Na de coronaperiode lijkt de '1-blikje bier'-regel bij veel mensen weggezakt. In 2022 brengt burgemeester Halsema de alcoholbeperkende maatregel opnieuw onder de aandacht. Winkels mogen maximaal 1 alcoholhoudende consumptie per klant verkopen. Bovendien mag dat drankje niet gekoeld zijn. 

Andere regels, of normen en waarden, ze lijken tijdens de feestdag vaker weg te zakken. Zo is het verboden wildplassen, waarop een boete van maar liefst 140 euro staat, in Amsterdam op Koningsdag bijna een traditie. Met name in de Jordaan wordt er tijdens Koningsdag gesproken over een 'openbaar toilet'. Sinds zeker 2014 neemt het wilplasprobleem hier toe. Vanwege drukte lukt het de politie vaak niet om hierop te handhaven. 

Zorgen 

De laatste jaren volgt aan het begin van de middag steevast de oproep niet meer naar de stad te komen vanwege de drukte. Dit jaar besluit burgemeester Halsema die oproep zelfs al een week van tevoren te doen, omdat volgens haar de nood- en hulpdiensten tegen hun capaciteit aanlopen. 'Vier Koningsdag zo veel mogelijk lokaal', luidt het advies. 

Ondanks de oproep is het ook dit jaar druk in de stad. Richting het einde van de avond moet de Mobiele Eenheid zelfs in actie komen op de Albert Cuypstraat. De straat wordt leeggeveegd nadat agenten zijn bekogeld, er harde muziek is afgespeeld en een paar honderd mensen om een auto van de gemeente zijn gaan staan, die vervolgens ook wordt vernield. Pas rond middernacht keert de rust weer terug in De Pijp. 

Uit het rapport van Ambulance Amsterdam wordt duidelijk dat 'een Koningsdag organiseren op de huidige manier voor hulpdiensten onhoudbaar is'. 'Deze dienst heeft echt een zware wissel getrokken op het personeel. De mateloosheid van het Koningsdag-publiek brengt de hulpdiensten in gevaar.'

Daarbij overheerst bij veel ambulancepersoneel 'een gevoel van teleurstelling, schaamte en machteloosheid'. Burgemeester Halsema reageert in het AT5-programma Gesprek met de Burgemeester op de conclusies van de ambulancedienst. "We voelen dit al heel lang aankomen. Het betekent ook dat ik inmiddels een onderzoek heb aangekondigd in de gemeenteraad waarin ik goed wil onderzoeken wat Amsterdammers eigenlijk zelf vinden van Koningsdag en wat ze willen." 

Zo wil Halsema kijken naar een beter spreiding van drukte en hoe te voorkomen 'dat we zo overlopen worden als afgelopen jaar en welke rol festivals daarin spelen.' De burgemeester benadrukt dat de (jarenlange) problematiek rondom Koningsdag niet zomaar is opgelost. "Het ongelofelijk ingewikkelde bij een volksfeest, waarvan mensen heel erg houden, is dat er geen ophaalbrug is die je kan ophalen en tegen mensen kan zeggen: je kan niet komen. Mensen vieren hun eigen feestjes."

De politie heeft woensdagavond drie levende schapen aangetroffen in twee kofferbakken van auto's in Edam en Katwoude. De poten van de schapen waren bij elkaar gebonden en over hun bek zat ducttape. Tijdens het Offerfeest zijn de politie en de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NWVA) extra alert op illegale slachtingen. 

Als de politie of de NWVA op nog levende schapen stuit die illegaal worden vervoerd of geslacht, bellen ze met Sandra van de Werd van stichting Dierennoodhulp. "Het is bizar hoe ze aangetroffen zijn, liggend en met ducttape", zegt ze boos. "Het is ontzettende dierenmishandeling." 

'Lip opengescheurd van de stress'

De drie schapen zijn opgehaald door vrijwilligers van de stichting en ondergebracht bij De Peerdegaerdt in het Zuid-Hollandse Strijen. "Een van de schapen had van de angst en stress haar lip opengescheurd. Dat is de volgende ochtend door een dierenarts gehecht, anders zou ze er de rest van haar leven last van hebben." 

Op een video van de stichting is te zien hoe de schapen midden in de nacht aankomen op De Peerdegaerdt. In de trailer waarin de dieren vervoerd zijn, zijn veel bloedspetters te zien van de wond. 

Tekst gaat door onder de foto's 

De schapen werden zonder oormerk aangetroffen, dus het is niet duidelijk waar ze vandaan kwamen. "Soms worden schapen gestolen, soms worden ze door boeren verkocht. Het oormerk wordt dan verwijderd zodat ze niet te traceren zijn", legt Sandra uit.

Op zoek naar dierenvriend

Inmiddels hebben de schapen een nieuw oormerk. De komende drie weken moeten ze in quarantaine blijven en er is bloed afgenomen om te onderzoeken of ze niet ziek zijn. "Daarna mogen ze worden geadopteerd door een dierenvriend."

Tijdens het islamitische Offerfeest worden er op sommige plekken illegaal schapen geslacht. Vorig jaar werden er in onze provincie 35 aangetroffen bij een illegaal slachthuis. Het aantal schapen dat stichting Dierennoodhulp opvangt, is ieder jaar anders. "Tijdens de coronajaren waren het er soms vier of vijf. Nu drie, maar dat kan nog veranderen. Ook vandaag kunnen er nog dieren worden geofferd." 

Bestuurders gehoord 

De politie kwam de auto's op het spoor tijdens een controle. "De gegevens van de bestuurders zijn bij ons bekend en ze zullen worden gehoord", zegt een woordvoerder van de politie. "De zaak worden verder overgedragen aan de NVWA."

Sinds een paar weken is de Heemskerkse Plantenbieb van Gwendolyn Kruithof weer in vol bedrijf. Zodra het lente wordt gaat de bieb op de hoek van de Valcooghstraat en de Spoellaan open en kunnen liefhebbers van kamerplanten stekjes ruilen. Het is vooral bedoeld voor mensen uit de buurt, vertelt Gwendolyn. 

Het principe is simpel: je zet een plant in de bieb, een kast die makkelijk vanaf de straat bereikbaar is, en je mag er een andere voor terugnemen. "Misschien heb je thuis een plant waar je op uitgekeken bent. Die breng je dan naar de bieb, en dan neem je iets nieuws mee naar huis", legt Gwendolyn uit. "Zolang mensen maar iets terugplaatsen, blijft de bieb gevuld en voor iedereen leuk."

Gwen is met haar plantenbieb begonnen tijdens de coronapandemie, toen winkels dicht waren en iedereen verplicht thuiszat. "We waren veel thuis, planten zijn duur, en niet iedereen kan zich een groene huiskamer veroorloven", vertelt ze. "Dus ik dacht: waarom niet een plek waar je planten kunt ruilen in plaats van kopen?"

Niet iedereen speelt eerlijk

Hoewel het systeem meestal goed werkt, zijn er helaas ook momenten waarop planten verdwijnen zonder dat er iets voor terugkomt. "Dan is de kast opeens leeg", zegt Gwendolyn. "Maar gelukkig komen er vaak ook weer verrassend leuke planten voor terug."

En wat als je geen idee hebt hoe je een plant moet stekken? Geen zorgen, vertelt Gwendolyn: "Ik heb ook geen groene vingers. Ik ken maar een paar plantennamen. Maar met een beetje hulp van internet of YouTube leer je het zo.: Volgens haar zijn de meeste planten gelukkig erg makkelijk te stekken, dus iedereen kan meedoen. Niet kunnen stekken is in ieder geval geen excuus om niet ook iets in de bieb achter te laten.

Vooral voor buurtgenoten 

De plantenbieb is in principe bedoeld voor iedereen, maar vooral buurtgenoten maken er gebruik van, vertelt de plantenbibliothecaresse. "Vooral buurtbewoners die makkelijk even met een plantje op en neer kunnen lopen", vertelt Gwendolyn. "Maar soms komen er ook mensen van verder, die stekjesroutes lopen." 

Gwendolyn vertelt dat er een soort community van stekjesliefhebbers bestaat die stad en land afspeuren op zoek naar kamerplantstekjes, De Plantenbieb van Heemskerk is ook aangesloten bij het landelijk netwerk van plantenbibliotheken. "Soms kom je mensen tegen op markten die zeggen: 'oh, ik ben van de plantenbieb uit Beverwijk of Krommenie', dat is zo leuk."

Een eigen plantenbieb starten is volgens Gwendolyn niet ingewikkeld. "Het enige wat je echt nodig hebt, is een kast die een beetje tegen water kan. Planten houden immers van water, dus dat echt waterdicht hoeft hij niet te zijn."

Voor Gwendolyn is de plantenbieb een bron van plezier. "Soms zie ik planten waarvan ik niet eens wist dat ze bestonden. Dan neem ik een stekje, kweek het op, en zet het later weer in de bieb." Een kast vol groen, ontstaan uit een 'lockdownidee' – is in Heemskerk dan ook nog steeds springlevend.

Dierenpensions in Noord-Holland zitten deze zomer tjokvol, blijkt uit een rondgang van NH. Van Texel tot het Gooi, nergens lijken mensen met hun hond of kat nog terecht te kunnen deze zomervakantie. "Boek eerst een plek voor je hond en daarna pas je eigen vakantie", adviseert een dierenhotel in Berkhout.

Vorig jaar bleek dat het aantal dierenpensions in onze provincie met 51 procent was gestegen ten opzichte van 2019. Maar ondanks die explosieve stijging, is er in de zomerperiode nog steeds te weinig plek is voor honden en katten.

Dierenpension ’t Schipperke in West-Friesland zit de hele zomerperiode vrijwel helemaal vol. "Vooral tijdens de bouwvakperiode is het pension compleet volgeboekt", vertelt Isabelle Steur van het pension. Het dierenhotel in Koggenland biedt plek aan zo’n 350 honden en katten.

Bekijk hieronder de reportage van de drukte in dierenpension 't Schipperke in Koggenland. Tekst gaat verder onder de video.

Ook bij dierenpension Tussenwijck in Beverwijk is deze zomer geen plek meer beschikbaar. "We krijgen de hele dag door telefoontjes met de vraag of er nog plek is", vertelt Paul. "Dan moet ik ze helaas steeds ‘nee’ verkopen. Mensen boeken zelfs nu al voor volgend jaar."

Meer honden sinds de coronatijd

Vanwege de aanhoudende stroom aan aanvragen heeft dierenhotel 't Gooi besloten om geen nieuwe honden meer op de reservelijst te plaatsen. "Zelfs als we alle bestaande reserveringen zouden annuleren, zouden we binnen de kortste keren weer vol zitten. Zó groot is de vraag op dit moment", zegt Melvin Valk van het pension.

De drukte is volgens veel dierenhotels in Noord-Holland het gevolg van twee ontwikkelingen: tijdens de coronaperiode hebben veel mensen een hond aangeschaft, en inmiddels gaat die groep ook weer vaker op vakantie. Daardoor is de vraag naar opvanglocaties flink toegenomen. "Mensen willen er graag tussenuit, maar dan wel zonder hond", klinkt het vanuit de sector.

Eerst opvang regelen, dan pas vakantie

Het dierenpension in Beverwijk heeft een advies voor baasjes die deze zomer geen opvangplek meer kunnen vinden. "Probeer eerst in je eigen kring opvang te regelen", tipt Paul. "Daarnaast zijn er op Facebook verschillende groepen waarin mensen aanbieden om op huisdieren te passen. Misschien lukt het via die weg wel."

Ook Isabelle Seur van het dierenhotel in Berkhout heeft een duidelijke tip, vooral met het oog op komende vakanties. "Boek eerst een plek voor je hond en daarna pas je eigen vakantie", adviseert ze. "Dat scheelt een hoop gedoe."

Dierenpensions in Noord-Holland zitten deze zomer tjokvol, blijkt uit een rondgang van NH. Van Texel tot het Gooi, nergens lijken mensen met hun hond of kat nog terecht te kunnen deze zomervakantie. "Boek eerst een plek voor je hond en daarna pas je eigen vakantie", adviseert een dierenhotel in Berkhout.

Vorig jaar bleek dat het aantal dierenpensions in onze provincie met 51 procent was gestegen ten opzichte van 2019. Maar ondanks die explosieve stijging, is er in de zomerperiode nog steeds te weinig plek is voor honden en katten.

Dierenpension ’t Schipperke in West-Friesland zit de hele zomerperiode vrijwel helemaal vol. "Vooral tijdens de bouwvakperiode is het pension compleet volgeboekt", vertelt Isabelle Steur van het pension. Het dierenhotel in Koggenland biedt plek aan zo’n 350 honden en katten.

Bekijk hieronder de reportage van de drukte in dierenpension 't Schipperke in Koggenland. Tekst gaat verder onder de video.

Ook bij dierenpension Tussenwijck in Beverwijk is deze zomer geen plek meer beschikbaar. "We krijgen de hele dag door telefoontjes met de vraag of er nog plek is", vertelt Paul. "Dan moet ik ze helaas steeds ‘nee’ verkopen. Mensen boeken zelfs nu al voor volgend jaar."

Meer honden sinds de coronatijd

Vanwege de aanhoudende stroom aan aanvragen heeft dierenhotel 't Gooi besloten om geen nieuwe honden meer op de reservelijst te plaatsen. "Zelfs als we alle bestaande reserveringen zouden annuleren, zouden we binnen de kortste keren weer vol zitten. Zó groot is de vraag op dit moment", zegt Melvin Valk van het pension.

De drukte is volgens veel dierenhotels in Noord-Holland het gevolg van twee ontwikkelingen: tijdens de coronaperiode hebben veel mensen een hond aangeschaft, en inmiddels gaat die groep ook weer vaker op vakantie. Daardoor is de vraag naar opvanglocaties flink toegenomen. "Mensen willen er graag tussenuit, maar dan wel zonder hond", klinkt het vanuit de sector.

Eerst opvang regelen, dan pas vakantie

Het dierenpension in Beverwijk heeft een advies voor baasjes die deze zomer geen opvangplek meer kunnen vinden. "Probeer eerst in je eigen kring opvang te regelen", tipt Paul. "Daarnaast zijn er op Facebook verschillende groepen waarin mensen aanbieden om op huisdieren te passen. Misschien lukt het via die weg wel."

Ook Isabelle Seur van het dierenhotel in Berkhout heeft een duidelijke tip, vooral met het oog op komende vakanties. "Boek eerst een plek voor je hond en daarna pas je eigen vakantie", adviseert ze. "Dat scheelt een hoop gedoe."

Het moet een bijzondere verjaardag worden. Fransina Schipper-Jansen uit Zaandam blaast op 10 juli liefst 105 kaarsjes uit. Kleindochter Eva wil de verjaardag nóg specialer maken en roept mensen op om kaartjes te sturen. "Ze houdt zó van post... ik denk dat ze het niet kan geloven."

Normaal gesproken schudden we het hoofd als we horen dat iemand géén NH op heeft staan thuis. Maar deze keer komt het goed uit. We zijn in samenwerking met Eva met een smoesje op bezoek gekomen bij mevrouw Schipper-Jansen, om een reportage te maken 'ter voorbereiding op haar 105e verjaardag'.  

Ze vertelt honderduit – want ze is nog hartstikke scherp – over bezoekjes van haar kleinkinderen en hoe ze daarvan geniet. "Ik ben pasgeleden nog met Eva weggegaan. Belt ze op: 'oma, ik kom u halen!' Toen zijn we naar het Twiske gereden."

Tekst loopt door onder de foto.

"Ik mocht in de rolstoel zitten en toen heeft ze wel anderhalf uur met me gewandeld. Dat vond ik zo verschrikkelijk leuk. Het was prachtig weer, hè Eva? We hebben daar alle twee erg van genoten. Dat zijn leuke dingen hè, als je kleinkinderen dat doen." 

Eva glimt. Ze wil de verjaardag straks nog specialer maken en roept mensen op om massaal kaartjes en tekeningen te sturen ter ere van haar oma's verjaardag. Vijf jaar geleden deed ze dat ook, toen oma in coronatijd 100 jaar werd.  

Tekst loopt door onder de foto.

De burgemeester kwam op afstand langs en veel mensen stuurden kaarten. "Echt heel veel mensen hadden daarop gereageerd. Nu wordt ze 105 en ik dacht: 'waarom niet nog een keer?'" 

Kaarten kunnen worden gestuurd naar Oderweg 1-8577, 1043 Amsterdam onder vermelding van 'Oma 105'. NH gaat de kaarten samen met Eva bezorgen. Ze heeft nu al voorpret. "Ik denk dat ze het niet kan geloven. Kaartjes, tekeningen... ze geniet zo van post. Ik gun haar echt alles."

Gebrek aan ruimte om extra velden aan te leggen, te weinig kleedkamers en financiële uitdagingen. Het zijn problemen waar de amateur-voetbalclubs in de stad tegen aan lopen, zo blijkt uit onderzoek van AT5 onder tientallen verenigingen. Hoewel het over het algemeen best goed gaat met de clubs in de stad, zijn er ook serieuze zorgen te horen. "Het blijft continu een uitdaging om het jaar goed af te ronden."

Het is woensdagavond als Samir Allilti over het sportpark van amateurclub DCG uit Nieuw-West loopt. Hij wordt aangeschoten door een groep jongens uit de Onder 15 met de vraag of iemand mee mag spelen in hun team. De interim-voorzitter helpt de jongens aan het juiste contact binnen de club en loopt verder naar een kruispunt tussen vier velden. 

Hij kijkt om zich heen. Op drie velden wordt er getraind, op het vierde veld, dat bij de bekende windmolen van het sportpark ligt, wordt een wedstrijd gespeeld. "Als ik hier sta, dan ben ik echt trots. Al die teams, al die spelers. In het weekend is het hier nog voller met trotse ouders en toeschouwers." Maar waar Allilti op een kruispunt staat te kijken naar de vier velden, zo staat de club de komende jaren dat ook. Een kruispunt waar lastige financiële keuzes moeten worden gemaakt. 

Amsterdam en het amateurvoetbal zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Ruim 30.000 Amsterdammers zijn één of meerdere dagen per week op het veld te vinden, bij één van de 55 amateurclubs die zijn ingeschreven bij de KNVB, de Nederlandse voetbalbond. 

Omdat het amateurvoetbal een belangrijke levensader is voor een behoorlijk gedeelte van de stad, naast ingeschreven spelers zijn er ook veel betrokken supporters, onderzocht AT5 hoe het met de geliefde amateurverenigingen gaat. 31 voetbalclubs uit Amsterdam en op de grens van de stad deden mee aan een enquête over de staat van het amateurvoetbal. 

Meer met bal aan de voet

De verengingen die meewerkten aan het onderzoek verschillen in het aantal leden. Waar de kleinste club zo'n 150 leden telt, heeft de grootste er 2700. Gemiddeld gezien hadden de meeste clubs tussen de 500 en 1200 leden. En dat ledenaantal is de afgelopen seizoenen voor meer dan de helft van de clubs gestegen. "Jaarlijks hebben wij een stijging tussen de 35 en 45 procent", reageert een van de verenigingen. "Wij zijn gegroeid van 800 naar 1200 leden", aldus een ander. 

Bij net iets meer dan de helft van de clubs ging de stijging in het ledenaantal over enkele tientallen, maar bij een kwart ging het zelfs om een toename van meer dan 300 leden. Voor de rest van de verenigingen bleef het ledenaantal de afgelopen seizoenen ongeveer gelijk. "We hadden een lichte daling door corona, maar we stijgen nu weer naar het niveau voor de pandemie", zo licht een voorzitter van een club toe. 

Maar vier clubs gaven aan dat er een afname was in het aantal leden. Voor twee van hen gold dat voor meer dan tweehonderd leden. "De reden voor die daling is de veldcapaciteit", aldus een voorzitter. "Bij de doorgroei van jeugdteams naar een groter veld komen wij met het huidige aantal velden tekort."

Kleedkamers en grasvelden

En dat gebrek aan ruimte voor uitbreidingen is een geluid dat meerdere clubs laten horen. Zo ook O.S.V. uit Noord. De club die is opgericht in 1919 zit op het sportpark Oostzanerwerf en deelt het terrein onder andere met voetbalclub T.O.B.. Uitbreiden voor extra velden is vanwege de ring en de omliggende woonwijken niet mogelijk

Voorzitter Jeroen van Dijk kijkt naar het veld dat achter de kantine van O.S.V ligt. Het veld van echt gras ligt er, vanwege de lange periode zonder regen, droog bij. De kale plekken vallen door de droogte extra op, terwijl de witte krijtlijnen die het grasveld omtoveren in een voetbalveld juist zijn vervaagd en minder opvallen. 

Een 'zandvlakte' is de manier waarop Van Dijk het veld in de huidige staat omschrijft. Als hij richting het vijfmetergebied loopt in de zestien wijst hij naar een grote kale plek. "Als het geregend heeft, is dit een grote modderpoel." De club beschikt over één kunstgrasveld en twee velden van echt gras. Om te kunnen doorgroeien heeft de club een tweede kunstgrasveld nodig. 

Maar ook het clubgebouw zelf kan die doorgroei tegenhouden. "We hebben klassieke kleedkamers", legt Van Dijk met enige trots uit. "De douches doen het alleen niet altijd, dat zou je willen verbeteren en moderniseren. We zijn ook bezig met een meidenhub, maar dan heb je weer te maken dat als de meiden willen gaan douchen je een andere kleedkamer niet kan gebruiken."

Vrijwilligerstekort

O.S.V. wordt, net zoals zo veel clubs, gerund door vrijwilligers. Maar genoeg vrijwilligers vinden om de verenigingen draaiende te houden is een groot probleem. 43 procent van de amateurclubs gaven aan over niet genoeg vrijwilligers te kunnen beschikken. Bij 30 procent van de clubs is het aantal vrijwilligers de afgelopen jaren ook gedaald. "Het is steeds lastiger om ouders van de jeugdleden bij de club te betrekken. De betrokkenheid van de ouders is dan ook behoorlijk afgenomen", schetst een voorzitter. 

Veel verenigingen hebben verplichte vrijwilligerstaken voor leden of de ouders van jonge spelertjes. "Je moet toch ook wat doen voor de club", aldus een van de verenigingen waar dit het geval is. Ondanks dat er bij veel clubs nog genoeg vrijwilligers zijn om de boel draaiende te houden, voorzien de verenigingen ook problemen in de toekomst. "Veel van de vrijwilligers hebben meerdere petten op. Dit maakt dat uitval van een vrijwilliger op meerdere plekken pijn doet en lastig is op te vangen."

Ook bij DCG merken ze dat, ondanks dat er nu nog genoeg vrijwilligers zijn om de club draaiende te houden, de aanwas van nieuwe vrijwilligers lastig is. "Ouders zijn bereid op het veld te staan voor hun kind of tijdens een training van hun kind. Ze vinden het net een uitdaging om die andere rol op zich te nemen", aldus Allilti. "We proberen het een en ander te regelen in de weekenden, maar je merkt voornamelijk doordeweeks dat de kantine bijvoorbeeld dicht moet omdat niemand hem kan openen."

Om niet alles weg te laten vallen, huurt de club ook mensen in. Voor het schoonmaken bijvoorbeeld, maar ook andere zaken op het terrein. En dat inhuren is een van de lastige financiële keuzes waar een van de grootste clubs uit Nieuw-West voor staat. Een derde van de leden van de club is afhankelijk van de stadspas en het bestuur wil voetbal voor iedereen toegankelijk houden, maar zit ook met de stijgende kosten in de maag. "Het blijft continu een uitdaging om het jaar goed af te ronden. Helaas moet je soms keuzes maken, maar je moet ook voortbestaan als club."

Moeilijke keuzes

Dat soort zorgen herkent 18 procent van de verengingen ook. Huren van de velden die stijgen, een stijgende energierekening en minder inkomsten in de kantines. Het wordt door de clubs die aangaven zorgen te hebben allemaal benoemd. 

Sportwethouder Sofyan Mbarki herkent de zorgen van de clubs en laat weten dat hij echt zijn best doet om die zorgen weg te nemen. "We proberen extra bij te plussen als het gaat om bijvoorbeeld het compenseren van de energielasten. Dat blijven we ook het komende jaar doen." De wethouder is wel realistisch dat de problemen niet in een dag zijn opgelost. "Dit los je niet binnen een paar jaar op, maar is echt een lange adem."

Om het verenigingsleven te ondersteunen en om commerciële voetbalscholen aan te pakken startte de gemeente samen met de KNVB en Ajax de Amsterdamse voetbalagenda. De wethouder is trots op het project. Het grootste gedeelte van de verenigingen die meewerkten aan dit onderzoek gaven dan ook aan geen zorgen te hebben over de toekomst, maar toch is bij zo'n 15 procent dat wel het geval. De afgelopen jaren verdwenen er zo'n 25 verenigingen. Mbarki probeert te voorkomen dat er nog meer clubs verdwijnen. "Bij een complete stad horen ook sportclubs."

Vandaag en morgen staan de Toppers in de Johan Cruijff Arena en fans uit het hele land maken zich klaar voor een groot feest. Met het thema 'Stout en Fout, maar Goud' pik je de fans op het Rembrandtplein er zo uit. "Ik verwacht een show met veel spektakel", zegt een fan gekleed in het goud.

De muziekgroep, bestaande uit Jeroen van der Boom, René Froger, Jan Smit en Gerard Joling, trekt fans uit alle hoeken van het land en zelfs daarbuiten. "Ik ben helemaal uit België gekomen", vertelt een enthousiaste fan. Ook Eindhovenaren hebben zich verzameld: "Normaal komen we niet graag in de Arena, maar voor de Toppers maken we een uitzondering." 

De Toppers werden 20 jaar geleden opgericht. Sindsdien organiseerden ze ieder jaar (met uitzondering van de coronajaren) een serie optredens waar jaarlijks meer dan 100.000 bezoekers op afkomen. Veruit de meeste concerten vonden in de Arena plaats. 

Er hebben vorig jaar 22,9 miljoen toeristische overnachtingen in de stad plaatsgevonden. Dat zijn er drie procent meer dan in 2023. De gemeente verwacht dat het aantal overnachtingen dit jaar nog hoger zal liggen.

Dat blijkt uit twee onderzoeken van de gemeente. Geconcludeerd wordt dat toeristen uit Amerika, Engeland, Azië en omringende Europese landen Amsterdam weer in dezelfde aantallen bezoeken als ze voor de coronacrisis deden. 

'Remmend effect'

Verantwoordelijk wethouder Sofyan Mbarki (Economische Zaken en Aanpak Binnenstad) stelt wel dat eerdere maatregelen van de gemeente een 'remmend effect' hebben gehad. Het ging bijvoorbeeld om de verhoging van de toeristenbelasting en de registratieplicht voor vakantieverhuur. Volgens Mbarki vlakt de groei van het aantal overnachtingen af.

Het aanbod van overnachtingen op platforms als Airbnb nam de afgelopen jaren daadwerkelijk af. Dat geldt niet voor de hotelovernachtingen, waardoor het totale aantal overnachtingen dus kon toenemen. Dat komt met name doordat er meer hotels bij zijn gekomen en gasten langer bleven slapen. De bezettingsgraad was 78 procent, dat is wel minder dan in 2019, toen het nog 84 procent was. Dat komt deels door de hogere kamerprijs. 

Voorspelling komende jaren

Er zijn verschillende scenario's voor de komende jaren. In 2025 ligt het aantal toeristische overnachtingen volgens die scenario's naar verwachting tussen de 23 en 24,6 miljoen. In 2027 zou dit aantal groeien naar tussen de 23,9 tot 27,9 miljoen. Volgens wethouder Mbarki zijn er ondanks de 'afgeremde groei' nog 'aanvullende maatregelen' nodig. Hij wil daar voor december van dit jaar op terugkomen.

De gemeente beloofde eerder het aantal jaarlijkse toeristische overnachtingen tussen de tien en twintig miljoen te houden. Omdat dat niet lukt, sleept een groepje Amsterdammers dat eerder een petitie startte de gemeente voor de rechter. De rechtszaak dient waarschijnlijk half juli.

De aankondiging van de gemeente om de werkzaamheden aan brug 108, bij de kruising van de Da Costakade en de De Clercqstraat, te hervatten is hard aangekomen. Nu de straat na lange tijd weer vrij is van hekwerk en werklieden, betekent dit opnieuw slechtere bereikbaarheid voor potentiële klanten. 

De opluchting was groot toen begin dit jaar de herinrichting van de De Clercqstraat vrijwel afgerond leek. Na maanden vol hekken, moddermatten en geluidsoverlast kon het normale leven terugkeren, dachten de ondernemers. Toch kondigt de gemeente nu opnieuw een ingreep aan. Door constructiefouten aan brug 108, bij de Da Costakade, begint in 2026 een nieuwe ronde van langdurige werkzaamheden. De gevolgen? "Slapeloze nachten", aldus Jan Sterk, voorzitter van de ondernemersvereniging. "En dat geldt voor vele ondernemers."

Brug met een verleden

De brug bij de Da Costakade heeft in de buurt inmiddels een beruchte reputatie. In 2017 en 2018 werd het middendeel vernieuwd, in 2022 volgde werk aan de zijkanten. Een fout in het ontwerp zorgde ervoor dat alles in 2023 stil kwam te liggen. In 2024 werd de hele De Clercqstraat aangepakt in het kader van het Oranje Loper-project.

Hoewel die renovatie bijna voltooid is, begint begin 2026 alweer het volgende hoofdstuk: het verstevigen van brug 108. De werkzaamheden zullen volgens de gemeente zo’n 15 maanden duren. Volgens Jan Sterk betekent dit niets dan problemen. "Deze beruchte brug wordt weer onder handen genomen en dat betekent weer meer dan een jaar ellende."

Het uithoudingsvermogen van de ondernemers op de De Clercqstraat wordt door de verbouwing opnieuw op de proef gesteld. De gevolgen zijn inmiddels zichtbaar: Tom’s skatewinkel staat nu leeg en Sterk denkt dat de werkzaamheden hiervoor de aanleiding zijn geweest: "Ja, de skateshop is gesloten. Met corona hadden ze het al superzwaar. Daarna die verbouwingen, dat is echt de druppel voor hen geweest."

Geen nieuwe aanwas

De situatie zorgt er volgens de voorzitter van de ondernemersvereniging voor dat nieuwe ondernemers zich niet durven te vestigen. "We hebben daar Dorus zitten, een startende ondernemer en die wil gaan investeren. Maar als je straks weer een jaar geen inkomsten hebt, wat moet je dan?" 

Amerikaan Kevin Kearney, is de eigenaar van een broodjeszaak in de De Clercqstraat. Kearney sluit zich aan bij Sterk. "Ik denk dat iedereen hier en veel van deze ondernemingen in deze straat eronder gaan lijden", vertelt hij terwijl hij voor zijn zaak staat. "Er zit geen winst in voor hen, want het is niet zo dat ze de brug mooier gaan maken, het moet gedaan worden wegens een eerder gemaakte fout."

Niet alleen ondernemers zijn de voortdurende werkzaamheden beu. Ook buurtbewoners spreken van overlast. "Iedereen wordt gewoon gek", aldus een voorbijganger. "De fietser wordt gek, de auto wordt gek. Iedereen, er moet een einde aan komen."

Toch is er ook begrip voor de noodzaak van de werkzaamheden:"Ik weet dat het nodig is, maar als mens vind ik het ontiegelijk irritant. Dat is ook flauw, want als 'ie doorzakt is het nog veel erger."

'Werkzaamheden noodzakelijk'

De gemeente laat weten dat de werkzaamheden aan brug 108 noodzakelijk zijn vanwege veiligheid en afhankelijkheden met de kademuurvervanging aan de Da Costakade. De brugrenovatie wordt uitgevoerd in de periode waarin trams sowieso niet rijden door werkzaamheden aan de Raadhuisstraat en Rozengracht.

Toch is het vooruitzicht voor ondernemers bitter: begin 2026 start de klus en halverwege 2027 zou het afgerond moeten zijn. Kevin Kearney: "Zoals de Nederlanders zeggen, als er hier veel werkzaamheden zijn is het niet zo ‘gezellig’, mensen vermijden dat en kiezen voor plekken waar je prettiger kunt rondlopen."

Wil de WAARHEID toch niet weten

Een groep Amsterdamse binnenstadbewoners stapt naar de rechter. Zij vinden dat het stadsbestuur zich niet houdt aan de afgesproken limiet van twintig miljoen toeristische overnachtingen per jaar. 

Een lege Dam, een stil Wallengebied en een verdwenen uitstroom van toeristen uit het Centraal Station. Tijdens de coronaperiode was Amsterdam voor even leeg, maar de toerist heeft z'n weg allang weer teruggevonden naar de stad.

In 2023 bereikte de stad zelfs een record van het aantal bezoekers: 15,1 miljoen dagjesmensen en 9,4 miljoen toeristen die kwamen overnachten. Die laatste groep was goed voor 22,1 miljoen overnachtingen. De cijfers voor vorig jaar moeten nog duidelijk worden, maar de verwachting was dat het aantal nog verder zou stijgen. De gemeentelijke prognose voor dit jaar staat zelfs op 25 miljoen overnachtingen. 

20 miljoen overnachtingen

En dat is gek, zo vindt een groep binnenstadbewoners van de stichting Amsterdam Heeft Een Keuze, die zich inzet tegen overtoerisme. Want de gemeente overschrijdt daarmee de zelf gestelde grens. Naar aanleiding van een petitie door diezelfde stichting, die in twee weken tijd ruim 30.000 handtekeningen behaalde, besloot de gemeente in 2021 om een grens te trekken bij 20 miljoen overnachtingen. Zijn het er meer, dan zou de gemeente ingrijpen. Maar in de jaren daarna werd die grens steeds overschreden. 

Volgens Amsterdam Heeft Een Keuze, de initiatiefnemers van de rechtszaak, moet de gemeente meer doen om onder de afgesproken grens te blijven. Via de rechter hoopt de groep, naar eigen zeggen bestaand uit 1700 Amsterdammers, dat te kunnen afdwingen. "Ik, als Amsterdammer, houd mij aan lokale regelgeving. Ik verwacht dat de gemeente zich ook aan haar eigen regels houdt", aldus initiatiefnemer Jasper van Dijk. 

Maatregelen

De groep erkent dat de gemeente de afgelopen jaren wel maatregelen heeft genomen, zoals de hotelstop, het blowverbod op de Wallen en kortere openingstijden van de horeca - maar vindt dat niet genoeg is en er meer moet gebeuren. 

Van Dijk haalt het ingezetenencriterium (i-criterium), waardoor toeristen coffeeshops niet mogen bezoeken, en een verdere verhoging van de toeristenbelasting naar boven als oplossingen. "Wat ons betreft logische stappen, maar het is aan de gemeente om met een overtuigend pakket aan maatregelen te komen dat de overlast van massatoerisme terugdringt."

Aan die maatregelen zit wel een kanttekening. Het plan voor het i-criterium werd eerder al weggestemd door de gemeenteraad en de toeristenbelasting is al vaker verhoogd en al een van de hoogste van Europa. Uit onderzoek dat de gemeente liet uitvoeren kwam ook naar voren dat de afschrikkende werking van de belasting pas echt zou slagen als de kosten zouden worden verdrievoudigd. 

Een groep Amsterdamse binnenstadbewoners stapt naar de rechter. Zij vinden dat het stadsbestuur zich niet houdt aan de afgesproken limiet van twintig miljoen toeristische overnachtingen per jaar. 

Een lege Dam, een stil Wallengebied en een verdwenen uitstroom van toeristen uit het Centraal Station. Tijdens de coronaperiode was Amsterdam voor even leeg, maar de toerist heeft z'n weg allang weer teruggevonden naar de stad.

In 2023 bereikte de stad zelfs een record van het aantal bezoekers: 15,1 miljoen dagjesmensen en 9,4 miljoen toeristen die kwamen overnachten. Die laatste groep was goed voor 22,1 miljoen overnachtingen. De cijfers voor vorig jaar moeten nog duidelijk worden, maar de verwachting was dat het aantal nog verder zou stijgen. De gemeentelijke prognose voor dit jaar staat zelfs op 25 miljoen overnachtingen. 

20 miljoen overnachtingen

En dat is gek, zo vindt een groep binnenstadbewoners van de stichting Amsterdam Heeft Een Keuze, die zich inzet tegen overtoerisme. Want de gemeente overschrijdt daarmee de zelf gestelde grens. Naar aanleiding van een petitie door diezelfde stichting, die in twee weken tijd ruim 30.000 handtekeningen behaalde, besloot de gemeente in 2021 om een grens te trekken bij 20 miljoen overnachtingen. Zijn het er meer, dan zou de gemeente ingrijpen. Maar in de jaren daarna werd die grens steeds overschreden. 

Volgens Amsterdam Heeft Een Keuze, de initiatiefnemers van de rechtszaak, moet de gemeente meer doen om onder de afgesproken grens te blijven. Via de rechter hoopt de groep, naar eigen zeggen bestaand uit 1700 Amsterdammers, dat te kunnen afdwingen. "Ik, als Amsterdammer, houd mij aan lokale regelgeving. Ik verwacht dat de gemeente zich ook aan haar eigen regels houdt", aldus initiatiefnemer Jasper van Dijk. 

Maatregelen

De groep erkent dat de gemeente de afgelopen jaren wel maatregelen heeft genomen, zoals de hotelstop, het blowverbod op de Wallen en kortere openingstijden van de horeca - maar vindt dat niet genoeg is en er meer moet gebeuren. 

Van Dijk haalt het ingezetenencriterium (i-criterium), waardoor toeristen coffeeshops niet mogen bezoeken, en een verdere verhoging van de toeristenbelasting naar boven als oplossingen. "Wat ons betreft logische stappen, maar het is aan de gemeente om met een overtuigend pakket aan maatregelen te komen dat de overlast van massatoerisme terugdringt."

Aan die maatregelen zit wel een kanttekening. Het plan voor het i-criterium werd eerder al weggestemd door de gemeenteraad en de toeristenbelasting is al vaker verhoogd en al een van de hoogste van Europa. Uit onderzoek dat de gemeente liet uitvoeren kwam ook naar voren dat de afschrikkende werking van de belasting pas echt zou slagen als de kosten zouden worden verdrievoudigd. 

Jaarlijks maximaal twintig miljoen toeristische overnachtingen, het aantal dat de gemeenteraad in 2021 heeft afgesproken. Maar met recordjaren van het aantal bezoekers dat naar de stad kwam achter de rug, is die grens allang overschreden. Om dat een halt toe te roepen stapt een groep binnenstadbewoners naar de rechtbank. 

Een lege Dam, een stil Wallengebied en een verdwenen uitstroom van toeristen uit het Centraal Station. Tijdens de coronaperiode was Amsterdam voor even leeg, maar de toerist heeft z'n weg allang weer teruggevonden naar de stad.

In 2023 bereikte de stad zelfs een record van het aantal bezoekers: 15,1 miljoen dagjesmensen en 9,4 miljoen toeristen die kwamen overnachten. Die laatste groep was goed voor 22,1 miljoen overnachtingen. De cijfers voor vorig jaar moeten nog duidelijk worden, maar de verwachting was dat het aantal nog verder zou stijgen. De gemeentelijke prognose voor dit jaar staat zelfs op 25 miljoen overnachtingen. 

20 miljoen overnachtingen

En dat is gek, zo vindt een groep binnenstadbewoners van de stichting Amsterdam Heeft Een Keuze, die zich inzet tegen overtoerisme. Want de gemeente overschrijdt daarmee de zelf gestelde grens. Naar aanleiding van een petitie door diezelfde stichting, die in twee weken tijd ruim 30.000 handtekeningen behaalde, besloot de gemeente in 2021 om een grens te trekken bij 20 miljoen overnachtingen. Zijn het er meer, dan zou de gemeente ingrijpen. Maar in de jaren daarna werd die grens steeds overschreden. 

Volgens Amsterdam Heeft Een Keuze, de initiatiefnemers van de rechtszaak, moet de gemeente meer doen om onder de afgesproken grens te blijven. Via de rechter hoopt de groep, naar eigen zeggen bestaand uit 1700 Amsterdammers, dat te kunnen afdwingen. "Ik, als Amsterdammer, houd mij aan lokale regelgeving. Ik verwacht dat de gemeente zich ook aan haar eigen regels houdt", aldus initiatiefnemer Jasper van Dijk. 

Maatregelen

De groep erkent dat de gemeente de afgelopen jaren wel maatregelen heeft genomen, zoals de hotelstop, het blowverbod op de Wallen en kortere openingstijden van de horeca - maar vindt dat niet genoeg is en er meer moet gebeuren. 

Van Dijk haalt het ingezetenencriterium (i-criterium), waardoor toeristen coffeeshops niet mogen bezoeken, en een verdere verhoging van de toeristenbelasting naar boven als oplossingen. "Wat ons betreft logische stappen, maar het is aan de gemeente om met een overtuigend pakket aan maatregelen te komen dat de overlast van massatoerisme terugdringt."

Aan die maatregelen zit wel een kanttekening. Het plan voor het i-criterium werd eerder al weggestemd door de gemeenteraad en de toeristenbelasting is al vaker verhoogd en al een van de hoogste van Europa. Uit onderzoek dat de gemeente liet uitvoeren kwam ook naar voren dat de afschrikkende werking van de belasting pas echt zou slagen als de kosten zouden worden verdrievoudigd. 

Na een bootongeluk op de Caribische Zee verandert het leven van de Amsterdamse filmmaker Katelijne Langezaal compleet. Ze brak haar rug en liep een dwarslaesie op, waardoor ze al het gevoel in haar onderlichaam verloor. Volgens artsen is de kans op ooit weer kunnen lopen nihil. Katelijne legde zich hier niet bij neer en besloot een documentaire over haar revalidatieproces. 

''Ik combineerde mijn drie liefdes: reizen, zeilen en filmen'' vertelt Katelijne in haar documentaire. ''De dag van het ongeval stuurde ik mijn moeder een bericht dat het goed met me ging en dat ik genoot''. Die dag zal haar leven 180 graden draaien. Ze was voor een werkreis op de Caribische Eilanden, waar werd gefilmd op een zeilschip. 

Op het moment dat ze een camera vast wilde zetten aan het dek knalde het schip op een extreem hoge golf. "Toen ik omhoog keek, zag ik een muur van azuurblauw water op mij afkomen." Op het moment van het ongeluk bleef Katelijne de hele tijd bij zinnen. Al speelde dit zich naar waarschijnlijkheid in korte tijd af, leek het voor haar in slow motion te gaan. Ze brak haar rug en liep een dwarslaesie op, waarbij ze ze al het gevoel en beweging in haar onderlichaam verloor. "De verwachting van mijn neurochirurg en mijn revalidatie-arts was dat ik nooit meer zou lopen, sterker nog dat ik nooit meer iets zou bewegen vanaf mijn navel naar beneden."

Activity-based therapy

Katelijne laat zich niet uit het veld slaan en spreekt haar grote doel uit: weer kunnen lopen. Toen ze te horen kreeg van activity-based therapy, een Amerikaanse revalidatieaanpak die erop gericht is neurologisch herstel te triggeren, waardoor patiënten beweging terug zouden kunnen krijgen in verlamde lichaamsdelen, besluit ze negen maanden na het ongeluk af te reizen naar Amerika.

De revalidatieaanpak gaat in tegen de gedachte dat neurologisch herstel van een dwarslaesie onmogelijk is. Voor Katelijne werpt de aanpak haar vruchten af. Zo krijgt ze enig gevoel terug in haar onderlichaam en kan ze uiteindelijk twaalf meter lopen met enkel een rollator. 

Toch verloopt de revalidatie van Katelijne niet zonder hobbels. Door tegenslagen als de coronapandemie en een heupbreuk komt haar vooruitgang stil te liggen en raakt ze gedeeltelijk terug bij af.

Katelijne besluit dat ze de Amerikaanse therapie een goed idee vindt voor Nederland. ''Ik had zo ongelofelijk veel baat bij deze therapie, tegen alle verwachtingen in kreeg ik steeds meer beweging terug. Ik dacht: deze therapie moet voor elke dwarslaesiepatiënt toegankelijke zijn."

In het pand van Only Friends in Noord, kreeg Katelijne met een aantal lotgenoten de kans om van start te gaan met het aanbieden van de therapie en worden er ontzettend veel patiënten geholpen met het bereiken van zijn persoonlijke doelen. 

De documentaire is komende donderdag om 22:10 te zien op NPO2. 

Het waren onzekere tijden voor festivalorganisatoren en het was een groot vraagstuk voor de gemeente de afgelopen jaren: hoe verdelen we de schaarse plekken voor festivals in de stad? Met een nieuw evenementenbeleid, dat wethouder Touria Meliani vandaag bekend heeft gemaakt, moet het volgens haar gaan lukken. Als er meer festivals worden aangemeld dan er plek is, moet er in het vervolg worden gekeken naar welke festivals het meeste bij de stad passen.

"Amsterdam is trots op de hoeveelheid en diversiteit van de evenementen in onze stad. Ze brengen bewoners en bezoekers samen en zorgen voor levendigheid en verbondenheid", schrijft Meliani. "Tegelijkertijd vraagt de groeiende druk op onze openbare ruimte om een zorgvuldig evenwicht en goed beleid."

Even beginnen bij het begin. In 2018 stelde de gemeente een nieuw evenementenbeleid op, waarin werd bepaald hoe vaak, onder welke voorwaarden en vooral wáár evenementen mochten plaatsvinden. Ook werden er nieuwe regels vastgelegd om geluidsoverlast tegen te gaan.

Dat leek in eerste instantie een goede stap te zijn, zo schrijft de wethouder in haar brief aan de gemeenteraad, maar het nieuwe plan kende ook veel gebreken. Dat werd later duidelijk. Zo ontstond er schaarste aan locaties, waardoor vooral grotere festivals meer met elkaar moesten concurreren. Een manier om de locaties eerlijk te verdelen, bestond nog niet.

De festivalsector kreeg het daarnaast op meerdere vlakken voor de kiezen. De regels op het gebied van veiligheid werden aangescherpt, na het tragische, dodelijke steekincident op het festival Solid Grooves. Ook door corona gingen de kosten omhoog en kosten voor personeel en de gehele productie stegen door inflatie. Het gevolg: voor kleine festivals werd de drempel te hoog en een groot deel verdween. Bij grote festivals werden de kosten doorberekend aan de bezoeker, waardoor die minder toegankelijk werden.

Vergunningen werden niet op tijd verleend

Daarnaast lukte het de gemeente niet goed om de vergunningen voor evenementen op tijd te verlenen, waardoor organisatoren lang in onzekerheid zaten of zij moesten beginnen met kosten maken, of nog moesten wachten. En doordat vergunningen te laat werden verleend, kregen bewoners te weinig - of soms geen - tijd om bezwaar te maken. Het resulteert in onvrede vanuit de sector én vanuit de bewoners.

Genoeg wat er dus in een nieuw evenementenbeleid moest worden aangescherpt dus. Daarom komt de gemeente nu onder andere met het 'schaarse vergunningenbeleid'. 

Het uitgangspunt, zo schrijft de wethouder, is dat de openbare ruimte van alle Amsterdammers is, en een evenement daarom een brede groep Amsterdammers moet bedienen. Daar gaat dan ook inhoudelijk op worden getoetst.

Toegankelijkheid, artistieke meerwaarde en binding met de buurt

Elk jaar in april wordt er van de organisatoren verwacht hun festival aan te melden voor het jaar erop. Als er blijkt dat er in de categorie van het festival schaarste is, wordt er gekeken naar de doelgroep voor wie het festival interessant is en hoe - fysiek en financieel - toegankelijk het is. Ook wordt er getoetst op de inhoud. Wat is bijvoorbeeld de artistieke meerwaarde, en in hoeverre draagt het festival bij aan culturele diversiteit?

Als laatste wordt er beoordeeld wat de binding is met de buurt waar het festival zou worden georganiseerd. Wordt er bijvoorbeeld goed gecommuniceerd met de buurt? En worden lokale ondernemers of artiesten betrokken?

Ook moet de communicatie beter vanuit de gemeente, zo staat in de brief. Daarvoor wordt een nieuw plan opgesteld, zodat het sneller en duidelijker gaat.

Nieuw subsidieplan

De gemeente gaat ook subsidie geven aan nieuwe evenementen die doelgroepen aanspreken die nog niet genoeg bediend worden. Ook kunnen grote evenementen subsidie krijgen om hun culturele programmering te ondersteunen.

Vanaf 6 juni kunnen mensen inspreken over het nieuwe plan. In oktober wordt het plan definitief voorgelegd aan de raad.

Het waren onzekere tijden voor festivalorganisatoren en het was een groot vraagstuk voor de gemeente de afgelopen jaren: hoe verdelen we de schaarse plekken voor festivals in de stad? Met een nieuw evenementenbeleid, dat wethouder Touria Meliani vandaag bekend heeft gemaakt, moet het volgens haar gaan lukken. Als er meer festivals worden aangemeld dan er plek is, moet er in het vervolg worden gekeken naar welke festivals het meeste bij de stad passen.

"Amsterdam is trots op de hoeveelheid en diversiteit van de evenementen in onze stad. Ze brengen bewoners en bezoekers samen en zorgen voor levendigheid en verbondenheid", schrijft Meliani. "Tegelijkertijd vraagt de groeiende druk op onze openbare ruimte om een zorgvuldig evenwicht en goed beleid."

Even beginnen bij het begin. In 2018 stelde de gemeente een nieuw evenementenbeleid op, waarin werd bepaald hoe vaak, onder welke voorwaarden en vooral wáár evenementen mochten plaatsvinden. Ook werden er nieuwe regels vastgelegd om geluidsoverlast tegen te gaan.

Dat leek in eerste instantie een goede stap te zijn, zo schrijft de wethouder in haar brief aan de gemeenteraad, maar het nieuwe plan kende ook veel gebreken. Dat werd later duidelijk. Zo ontstond er schaarste aan locaties, waardoor vooral grotere festivals meer met elkaar moesten concurreren. Een manier om de locaties eerlijk te verdelen, bestond nog niet.

De festivalsector kreeg het daarnaast op meerdere vlakken voor de kiezen. De regels op het gebied van veiligheid werden aangescherpt, na het tragische, dodelijke steekincident op het festival Solid Grooves. Ook door corona gingen de kosten omhoog en kosten voor personeel en de gehele productie stegen door inflatie. Het gevolg: voor kleine festivals werd de drempel te hoog en een groot deel verdween. Bij grote festivals werden de kosten doorberekend aan de bezoeker, waardoor die minder toegankelijk werden.

Vergunningen werden niet op tijd verleend

Daarnaast lukte het de gemeente niet goed om de vergunningen voor evenementen op tijd te verlenen, waardoor organisatoren lang in onzekerheid zaten of zij moesten beginnen met kosten maken, of nog moesten wachten. En doordat vergunningen te laat werden verleend, kregen bewoners te weinig - of soms geen - tijd om bezwaar te maken. Het resulteert in onvrede vanuit de sector én vanuit de bewoners.

Genoeg wat er dus in een nieuw evenementenbeleid moest worden aangescherpt dus. Daarom komt de gemeente nu onder andere met het 'schaarse vergunningenbeleid'. 

Het uitgangspunt, zo schrijft de wethouder, is dat de openbare ruimte van alle Amsterdammers is, en een evenement daarom een brede groep Amsterdammers moet bedienen. Daar gaat dan ook inhoudelijk op worden getoetst.

Toegankelijkheid, artistieke meerwaarde en binding met de buurt

Elk jaar in april wordt er van de organisatoren verwacht hun festival aan te melden voor het jaar erop. Als er blijkt dat er in de categorie van het festival schaarste is, wordt er gekeken naar de doelgroep voor wie het festival interessant is en hoe - fysiek en financieel - toegankelijk het is. Ook wordt er getoetst op de inhoud. Wat is bijvoorbeeld de artistieke meerwaarde, en in hoeverre draagt het festival bij aan culturele diversiteit?

Als laatste wordt er beoordeeld wat de binding is met de buurt waar het festival zou worden georganiseerd. Wordt er bijvoorbeeld goed gecommuniceerd met de buurt? En worden lokale ondernemers of artiesten betrokken?

Ook moet de communicatie beter vanuit de gemeente, zo staat in de brief. Daarvoor wordt een nieuw plan opgesteld, zodat het sneller en duidelijker gaat.

Nieuw subsidieplan

De gemeente gaat ook subsidie geven aan nieuwe evenementen die doelgroepen aanspreken die nog niet genoeg bediend worden. Ook kunnen grote evenementen subsidie krijgen om hun culturele programmering te ondersteunen.

Vanaf 6 juni kunnen mensen inspreken over het nieuwe plan. In oktober wordt het plan definitief voorgelegd aan de raad.

In De Straten van Amsterdam trekt AT5 de stad in voor bijzondere verhalen van Amsterdammers uit alle hoeken van de stad. Deze week zijn wij op de Haarlemmerweg. 

Het lijkt misschien alweer een eeuwigheid geleden, maar het is slechts drie jaar geleden dat we allemaal te horen kregen dat de mondkapjes af mochten. Een paar jaar lang zaten de meeste mensen thuis en was er veel minder te doen. Voor veel mensen was dit het perfecte moment om oude hobby's weer op te pakken, met nieuwe hobby's van start gaan en stiekem toch te borrelen op straat. In deze aflevering bezoeken we verschillende inwoners aan de Haarlemmerweg die toch iets leuks hebben overgehouden aan de coronacrisis.

Allereerst gaan we op bezoek bij Teun de Wijs. Misschien zegt deze naam je niet direct iets, maar als je de kettingreactie van Nemo kent, dan ken je Teun. Buiten dat hij gewerkt heeft aan de kettingreactie bouwt Teun aan lego, en dan vooral zogenaamde automata, bewegende werken. Het leukste aan lego? "Als je met een auto wil spelen, bouw je een auto, als je met een vliegtuig wil spelen bouw je een vliegtuig." En je kan nog veel meer met lego dan alleen bouwwerken maken! Alles wat Teun maakt beweegt helemaal! 

Tijdens de lockdown mocht je ook niet meer het terras op, maar hoe zit dat dan met het eigen terras? Bij Noortje voor de deur staat een bankje met een mooi coronaverhaal. De eenzaamheid in de Haarlemmerweg was ver te vinden, ‘De herinnering aan corona blijft mooi, dat je hier kon zitten met je wijntje en iedereen sloot aan.’ En als je op de vrijdag langs dit bankje loopt, kun je nog steeds wel aanschuiven. 

Als laatste gaan we nog op zoek naar Glaslooderij ‘t Lemmet waar we praten met Tiara en Tess. Beiden hebben in het verleden rechten gestudeerd, maar de verschillende artikelen en leden van de wet waren niet wat hun harten begeerden. Na een cursus glas-in-lood leggen was Tiara verkocht: "Ik was verliefd geworden op het ambacht, ik schoof alles aan de keukentafel aan de kant en wilde alleen maar glas-in-looden." Tegenwoordig hebben Tiara en Tess een atelier aan de Haarlemmerweg waar ze de ramen en glazen van Amsterdam repareren. 

Muziekschool en orkest ZFC Zaandijk heeft binnen korte tijd zo veel aanwas gekregen dat er een gebrek is ontstaan aan goede instrumenten. "Het wordt steeds drukker", grijnst coördinator opleidingen Wilma Vloon. Ze is een actie gestart om te voorkomen dat leerlingen stil blijven staan in hun ontwikkeling. 

In coronatijd was het aantal leerlingen op één hand te tellen. Maar nu zijn het er wel honderd. Ze vinden het hartstikke gezellig op de club, maar lopen tegelijkertijd dus wel tegen een beperking aan.

Bij ZFC Zaandijk is er een orkest voor ervaren muzikanten en een startersorkest, waar leerlingen kunnen oefenen. Als een leerling goed genoeg is, kan 'ie doorstromen naar het grote orkest.

Instrumenten lenen om te kunnen spelen

Danielle Douwes is één van de leerlingen die door hoopt te groeien naar het grote orkest. Haar trompet valt bijna uit elkaar: toen ze laatst werd gevraagd om te spelen bij de Dodenherdenking ging het maar net goed. "Je merkt dat-ie heel gevoelig is voor warm en koud weer. Je merkt dan dat je een beetje stilstaat in je ontwikkeling." Gelukkig heeft ze tijdelijk een ander instrument kunnen lenen.

Tekst loopt door onder de reportage.

"Als Danielle nu met dit instrument zou doorstromen, is het ongelukkig", vindt Vloon: qua klank, timbre en zuiverheid. "Je wil zorgen dat iedereen een goed instrument heeft, dat werkt stimulerend."

De grootste behoefte bestaat uit tien nieuwe bugels. "Die zijn bedoeld voor de muzikanten in het grote orkest. Hun instrumenten gaan naar de leerlingen die gaan doorstromen. De nog oudere instrumenten gaan naar beginnende leerlingen en gebruiken we in schoolprojecten en cursussen."

Makkelijk verloopt de actie van Wilma niet, maar er zijn nu zes nieuwe bugels gefinancierd. "We hebben zelf ook gespaard, maar in totaal tien nieuwe bugels: dat is een investering van meer dan 30.000 euro. Dat hebben wij niet op de bankrekening staan. Daarom zijn we een crowdfunding gestart." Instrumenten die van zolders komen zijn ook welkom. 

Muziekschool en orkest ZFC Zaandijk heeft binnen korte tijd zo veel aanwas gekregen dat er een gebrek is ontstaan aan goede instrumenten. "Het wordt steeds drukker", grijnst coördinator opleidingen Wilma Vloon. Ze is een actie gestart om te voorkomen dat leerlingen stil blijven staan in hun ontwikkeling. 

In coronatijd was het aantal leerlingen op één hand te tellen. Maar nu zijn het er wel honderd. Ze vinden het hartstikke gezellig op de club, maar lopen tegelijkertijd dus wel tegen een beperking aan.

Bij ZFC Zaandijk is er een orkest voor ervaren muzikanten en een startersorkest, waar leerlingen kunnen oefenen. Als een leerling goed genoeg is, kan 'ie doorstromen naar het grote orkest.

Instrumenten lenen om te kunnen spelen

Danielle Douwes is één van de leerlingen die door hoopt te groeien naar het grote orkest. Haar trompet valt bijna uit elkaar: toen ze laatst werd gevraagd om te spelen bij de Dodenherdenking ging het maar net goed. "Je merkt dat-ie heel gevoelig is voor warm en koud weer. Je merkt dan dat je een beetje stilstaat in je ontwikkeling." Gelukkig heeft ze tijdelijk een ander instrument kunnen lenen.

Tekst loopt door onder de reportage.

"Als Danielle nu met dit instrument zou doorstromen, is het ongelukkig", vindt Vloon: qua klank, timbre en zuiverheid. "Je wil zorgen dat iedereen een goed instrument heeft, dat werkt stimulerend."

De grootste behoefte bestaat uit tien nieuwe bugels. "Die zijn bedoeld voor de muzikanten in het grote orkest. Hun instrumenten gaan naar de leerlingen die gaan doorstromen. De nog oudere instrumenten gaan naar beginnende leerlingen en gebruiken we in schoolprojecten en cursussen."

Makkelijk verloopt de actie van Wilma niet, maar er zijn nu zes nieuwe bugels gefinancierd. "We hebben zelf ook gespaard, maar in totaal tien nieuwe bugels: dat is een investering van meer dan 30.000 euro. Dat hebben wij niet op de bankrekening staan. Daarom zijn we een crowdfunding gestart." Instrumenten die van zolders komen zijn ook welkom. 

Het heeft zes jaar geduurd, maar eindelijk wordt zondag de tweede editie van de recreatieve Zaanbocht Run in Wormerveer en Wormer gelopen. In 2019 werd de loop voor de eerste keer gehouden, maar daarna werd er door allerlei redenen steeds een stokje gestoken voor een volgende editie.

De Zaanbocht Run loopt langs de oevers van de Zaan en over de Claus- en Zaanbrug. Er is een route van vijf en tien kilometer. Het is een recreatieloop: Jan en alleman doet mee. Er komen geen Kenianen", lacht mede-organisator Kees Klinkenberg. 

Corona, de plaatsing van de nieuwe Zaanbrug en daarna nog wegwerkzaamheden aan de Zaanweg hielden de tweede editie lange tijd tegen. O ja, en dan was er ook nog gedoe met papieren en vergunningen. Geen wonder dat de drie organisatoren het na deze editie voor gezien houden.  

"Maar gelukkig hebben we een opvolger hebben gevonden in het bedrijf SportsGen", zegt Klinkenberg. Ed Kuijper, mede-eigenaar van SportsGen, is voorzichtiger. Ja, er is zeker de intentie om er mee door te gaan. Maar het is nog niet helemaal zeker volgens hem. "We zitten nog in het laatste stukje om het over te nemen. Dat gaat altijd over geld."

Tekst loopt door onder de foto.

Het lijkt hem wel heel leuk om te organiseren. "Wij zijn gevestigd in Wormer, ik ben zelf geboren op de Kerkstraat in Wormerveer. Ik dacht: 'het gaat door m'n voor én achtertuin, hoe leuk is dat'. Dus daar zit wel wat sentiment bij." Dit weekend kijkt hij vast mee hoe de huidige organisatoren het doen. 

Regeldruk 

Organisatoren van evenementen door het hele land ervaren last van regeldruk. Hier ook, zegt Kuijper. "Daar worden we niet vrolijker van met z'n allen. Daarom houd ik ook een slag om de arm. We hebben met Zaanstad gesproken en die zijn enthousiast, ze willen graag dat het doorgaat. Als zij terughoudend zouden zijn, denk ik 'nou, ik weet niet of ik daar zin in heb. Dan wordt het duwen en trekken.'" 

Klinkenberg bevestigt dat het er allemaal niet leuker op is geworden. "Het ontmoedigt mensen natuurlijk die iets willen organiseren. De evenementenvergunning aanvragen, dat zou simpel moeten kunnen. Maar je moet een gigantisch boekwerk aan papieren doornemen."

Tekst loopt door onder de foto.

Daarmee is het nog niet klaar: "Daarna moet je afwachten of de ambtenaar of instantie die erover gaat er daadwerkelijk op ingaat. Eerst krijg je Pietje, dan krijg je Jopie en dan komt er een officemanager bij. Noem maar op. Dat moet allemaal simpeler kunnen. Maar we laten met frisse moed deel twee van start laten gaan, en hopelijk kunnen we tot in lengte van jaren genieten van de Zaanbocht Run." 

Meer deelnemers nodig 

Om het evenement straks levensvatbaar te houden moeten er wel meer deelnemers bij, denkt Kuijper. Deze editie zijn er 600 tot 700 deelnemers, dat moeten er straks minstens 2.000 zijn, zegt hij. Sowieso moet er wat veranderen: eerst werd het evenement georganiseerd door drie vrijwilligers, zijn bedrijf moet eraan verdienen. "Maar er is wel een prachtige basis gelegd. Er is al wat bekendheid."

Het is een speciale ochtend voor NH Radiopresentator Pieter Kok: vandaag neemt hij zijn duizendste aflevering op in de studio van Hilversum. Samen met nieuwslezer Frank en redacteur Anne staan zij iedere ochtend om 6.00 uur fris klaar voor een nieuwe uitzending. "Ik ben in duizend keer nog nooit te laat gekomen", zegt Pieter trots. 

Het is 2020 als Pieter Kok gevraagd wordt om de Ontbijttafel te presenteren. "Het was begin corona en het was een onrustige tijd. We hadden een fijne opstarttijd en mochten allemaal nieuwe dingen bedenken voor het programma."

De wortels van de NH-presentator liggen in meerdere plekken in de provincie: geboren in Broek en Waterland, ex-inwoner van Amsterdam en sinds een aantal jaar neergestreken in de Zaanstreek. 

Toch leert hij de provincie pas echt kennen als hij het ochtendprogramma begint te presenteren. "Je leert zoveel dingen van andere mensen. Dag in, dag uit praten we met mensen uit de hele provincie. Bakkers, buschauffeurs en dierenambulances." 

Dat mensen uit heel Noord-Holland een bijdrage willen leveren aan de ochtendshow, raakt Pieter. Het was dan ook een luisteraar die hem erop wees dat het vandaag de duizendste keer is dat Pieter de Ontbijttafel presenteert. "Heel bijzonder dat hij dit allemaal heeft bijgehouden."

De boerenkoolclub

De ochtendshow komt vaak ook met creatieve ideeën, om zo in contact te komen met de luisteraar. Pieter blikt terug op de 'boerenkoolclub'. "Dat was zo bijzonder. Het gesprek in de uitzending begon met een verhaal over dat er in mijn gezin niemand boerenkool lust en toen vroeg ik of luisteraars misschien met mij boerenkool willen eten." 

Tekst loopt door onder de foto.

En zo geschiedde. Nog in dezelfde uitzending reageert een boerenbedrijf dat er bij hen ruimte is om deze avond te organiseren, een die boer die kool wil doneren en een aardappelteler dat er aardappelen beschikbaar zijn. "En natuurlijk de luisteraars. Die kwamen ook."

Nog 2000 afleveringen? 

Of Pieter nog tweeduizend afleveringen gaat maken? "Als je mij duizend afleveringen had gevraagd of ik er zoveel zou maken had ik je uitgelachen, maar de tijd is voorbijgevlogen", lacht hij. "Dus tweeduizend? Zeg nooit nooit." 

Op deze speciale dag wil Pieter niet zichzelf, maar vooral de luisteraar, in het zonnetje zetten. "Wie jarig is, trakteert", is zijn motto. Daarom wordt er de hele ochtend verzoekjes van luisteraars gedraaid en worden er op meerdere plaatsen in de provincie taartjes uitgedeeld, ter ere van zijn jubileum. "Details daarover zijn te horen in de uitzending", verklapt Pieter. 

In de talkshow Data Morgana onderzoekt Julia Janssen samen met experts de staat en de toekomst van het internet. Elke aflevering staat in het teken van een ander thema. Deze week:  educatie.

Alles begint met het onderwijs. We leren er lezen, schrijven en alle basisvaardigheden die we nodig hebben om onze weg te vinden in de maatschappij. Maar naast potloden en whiteboards zijn ook computers niet meer weg te denken uit het klaslokaal, en daarmee de programma’s die op deze laptops draaien. Welke invloed hebben de techbedrijven achter deze software op de inhoud van ons onderwijs?

Geen neutrale systemen

Sinds de coronacrisis is de afhankelijkheid van computersoftware flink toegenomen, legt Remco Pijpers van Kennisnet uit. Toen waren platforms als Microsoft Teams nodig om les te kunnen geven op afstand.  Na de coronacrisis zijn scholen deze digitale middelen blijven gebruiken. "We hebben deze tools eerst puur gezien als gereedschap dat we goed kunnen gebruiken zolang we er maar goed over nadenken", licht Pijpers toe. "Maar nu zien we dat die technologieën niet neutraal zijn, maar dat daar agenda’s en waarden onder liggen die invloed hebben op hoe we denken, handelen en hoe we moet onze kinderen omgaan".

Dat komt omdat educatieve software ‘extraatjes’ met zich meebrengt, waar een docent niet altijd om heeft gevraagd. Barend Last, docent en expert op het gebied van onderwijsontwerp, herinnert zich dat hij tabletonderwijs implementeerde. Over de tablets was hij enthousiast, maar de software bracht een dashboard met zich mee. Zo veranderden al zijn leerlingen in  rode bolletjes, die pas groen werden als ze een vraag goed hadden. "Op een gegeven moment betrapte ik mezelf erop dat ik alleen maar naar die bolletjes zat te kijken", zegt Last. Voor hem een realisatiemoment dat software sterke invloed kan hebben op hoe hij als docent in de klas staat.

Microsoft bracht zo onlangs ‘Microsoft reading coach’ op de markt: een tool die automatisch teksten genereert om leerlingen te helpen met begrijpend lezen. Maar ook ‘Microsoft Reflect’, een dashboard die leerlingen vraagt hoe zij zich voelen die dag. Zo krijgen docenten een digitaal overzicht van de emoties van iedere leerling in hun klas.

Onderwijsvisie

Schoolbestuurder Yvonne Kops  ziet dat docenten aan de ene kant niet achter willen blijven en graag willen innoveren, maar tegelijkertijd wel goed willen blijven nadenken over of vernieuwing ook verbetering is. Volgens Pijpers begint het allemaal met een heldere onderwijsvisie waarmee je kunt bepalen of technologie wel of niet gewenst is. In het huidige onderwijs ligt er een sterke nadruk op meten, toetsen en voorspellen. Digitale middelen kunnen helpen om dat beter te doen, maar het begint met de vraag of we daar überhaupt de nadruk op willen leggen in ons onderwijs.

Volgens Kops laat een programma als Microsoft Reflect goed de dilemma’s zien voor scholen. Je wil het beste voor je leerlingen, en zo’n tool kan helpen om het emotionele welzijn van een leerling goed in beeld te krijgen en houden. "Tegelijkertijd is er een duveltje op je schouder dat vraagt, ‘maar waar gaan we dan heen?'’’. Pijpers vult aan: "Ik spreek leerlingen die zeggen: ‘een docent vraagt niet hoe het met me gaat, maar die kijkt naar het scherm'.”

Afhankelijkheid

Scholen moeten hun eigen keuzes kunnen blijven maken over de digitale middelen die ze gebruiken in de klas. Het probleem is dat bedrijven als Microsoft aantrekkelijke ‘alles-in-een’ systemen aanbieden, tegen relatief lage prijzen. En hoe langer een school bepaalde software gebruikt, inclusief alle extraatjes die deze aanbiedt, hoe lastiger het wordt om nog over te stappen. Daarom is het volgens de gasten belangrijk om nu goed na te denken over het soort onderwijs dat wij willen geven, en dan pas de technologie te zoeken die daaraan kan bijdragen.  

'Hé vriend', begint Claude steevast zijn berichten aan Joeri Cornelisz uit Enkhuizen. Het tekent de band tussen de popster uit Enkhuizen, die vanavond in Zwitserland meedoet aan het Songfestival, en zijn voormalig mentor van middelbare school RSG. 

Ze staan dinsdagmiddag op het punt om in de bus richting Amsterdam te stappen. In totaal 16 medewerkers van het RSG, klaar voor een bijzonder 'schoolreisje voor docenten'. Op uitnodiging van AVROTROS wonen ze de 'voorbeschouwing' van de halve finale van het Songfestival bij, die live op televisie wordt uitgezonden. Claude is tijdens de halve eindstrijd als 13e aan de beurt. 

Joeri Cornelisz (47) is al 25 jaar werkzaam op het RSG, als docent wiskunde en sport. "In het schooljaar 2019-2020 kreeg ik Claude in mijn mentorklas. Hij zat in havo 3, was heel leergierig en we hadden een goede klik." 

'Een soort van depressie'

Maar toen kwam corona en sloten de scholen. "Lessen werden via Teams gegeven. Dat was voor hem heel lastig, ook omdat hij heel sociaal is. Ineens zat hij thuis en kon hij geen kant op. Hij raakte in een soort van depressie."

Cornelisz ontving meerdere berichten van zijn leerling. "Bij één daarvan dacht ik: dit gaat niet goed. Toen heb ik hem opgezocht en hebben we een wandeling gemaakt. We hebben over van alles en nog wat gepraat en dat heeft hem blijkbaar erg geholpen. Achteraf vertelde hij dat dat de eerste keer was dat hij over zijn gevoelens durfde te praten."

Tekst gaat verder onder de foto

Een mooier compliment kan een docent zich niet wensen, zegt Cornelisz. "Je handelt uit gevoel, maar dit is wel wat je hoopt te bereiken als je in het onderwijs werkt, dat je leerlingen vooruit kunt helpen."

Het programma Jinek maakte onlangs een filmpje met Cornelisz, in een uitzending waarin Claude centraal stond. "Hij noemde mij daar 'mijn vriend', dat vond ik wel bijzonder."

En nu werd hij gebeld door AVROTROS, of hij met een aantal collega's in de uitzending voorafgaand aan de halve finale wilde komen. "Ik zit blijkbaar in de kaartenbak", zegt hij met een glimlach.

Het zijn niet alleen docenten die afreizen naar Amsterdam. "Ook een onderwijsassistent, iemand van de mediatheek en een oud-collega gaan mee. School is meer dan alleen docenten. Het zijn allemaal mensen die wel 'iets' met Claude hebben. We stappen in totaal met 16 man de bus in."

'Geniet, geniet en geniet'

Hij zegt met klem geen Songfestivalkenner te zijn. Maar toch: "Volgens de bookmakers kan hij de finale wel halen, las ik. Die jongen is 21 en staat al op zo’n megapodium. Dat is toch uniek? Ik heb hem vanochtend nog een berichtje gestuurd: 'Geniet, geniet en geniet'. Een simpele boodschap, maar zo is het wel. Finale of niet: voor ons is Claude sowieso goed genoeg."

Robert staat letterlijk te springen, want het festivalseizoen begint. De 80-jarige Alkmaarder heeft er sinds zijn heupoperatie tien jaar geleden bijna honderd bezocht. Vanavond gaat hij naar een dancefeest op het strand in Bloemendaal. "Ik ben zo dankbaar dat ik dit op mijn leeftijd nog kan doen."

De 'festivalopa' is een graag geziene gast op vele feestjes in Noord-Holland. 

In 2019 werd hij ineens door een onbekende vrouw op het podium van het Indian Summer Festival gehaald. Van hun danspartij verschenen talloze filmpjes online, en kort daarna stond Robert zelf voor de camera van NH.

"Ik leef mijn leven eigenlijk andersom", vertelde hij toen. Daarna spraken we hem in de coronaperiode, ook alweer vier jaar geleden. Hij miste het dansen ontzettend en vooral ook het contact met jongeren.

Maar kon gelukkig op 1,5 meter afstand in de openlucht wel soms naar een estatic dance-feestje.

24 festivals bezocht vorig jaar

Inmiddels is hij tachtig jaar oud en still going strong. "Ik ben vorig jaar naar 24 festivals geweest. En voor dit jaar staan er nog elf op de planning", vertelt hij vanuit zijn huis in Alkmaar. 

Vanavond gaat hij naar een strandfeest in Bloemendaal, waar een van zijn favoriete deejays draait. "Erick E. heb ik al vaak gezien en ook ontmoet. Ik sta zelfs met hem op de foto. Hij is heel erg aardig."

Tekst loopt door onder de foto.

Robert haalt vooral veel energie uit de ontmoetingen met anderen op festivals, van heel jong tot wat ouder.

De meeste feesten bezoekt hij in zijn eentje, waardoor hij gemakkelijk met allerlei mensen in gesprek raakt. "Sommigen willen me voorstellen aan hun moeder."

Nog een mooi voorbeeld: vanavond wordt hij thuis opgehaald door festivalgangers die hij op eerdere festivals heeft leren kennen.

Dankbaar dat het nog kan

"Sommige plekken zijn wat moeilijker te bereiken. En nu kreeg ik een telefoontje dat ik met ze mee mag rijden. Ik heb er heel veel zin in."

De festivalopa hoopt nog vele feesten te mogen vieren. "Maar ik kijk na deze zomer weer wat er mogelijk is. Voor nu ben ik heel dankbaar dit ik dit op mijn leeftijd nog kan doen."

Als je Robert tegenkomt dit festivalseizoen? "Ik hoop dat ze me dan een hug geven. Maar meestal gebeurt dat gewoon!"

Robert staat letterlijk te springen, want het festivalseizoen begint. De 80-jarige Alkmaarder heeft er sinds zijn heupoperatie tien jaar geleden bijna honderd bezocht. Vanavond gaat hij naar een dancefeest op het strand in Bloemendaal. "Ik ben zo dankbaar dat ik dit op mijn leeftijd nog kan doen."

De 'festivalopa' is een graag geziene gast op vele feestjes in Noord-Holland. 

In 2019 werd hij ineens door een onbekende vrouw op het podium van het Indian Summer Festival gehaald. Van hun danspartij verschenen talloze filmpjes online, en kort daarna stond Robert zelf voor de camera van NH.

"Ik leef mijn leven eigenlijk andersom", vertelde hij toen. Daarna spraken we hem in de coronaperiode, ook alweer vier jaar geleden. Hij miste het dansen ontzettend en vooral ook het contact met jongeren.

Maar kon gelukkig op 1,5 meter afstand in de openlucht wel soms naar een estatic dance-feestje.

24 festivals bezocht vorig jaar

Inmiddels is hij tachtig jaar oud en still going strong. "Ik ben vorig jaar naar 24 festivals geweest. En voor dit jaar staan er nog elf op de planning", vertelt hij vanuit zijn huis in Alkmaar. 

Vanavond gaat hij naar een strandfeest in Bloemendaal, waar een van zijn favoriete deejays draait. "Erick E. heb ik al vaak gezien en ook ontmoet. Ik sta zelfs met hem op de foto. Hij is heel erg aardig."

Tekst loopt door onder de foto.

Robert haalt vooral veel energie uit de ontmoetingen met anderen op festivals, van heel jong tot wat ouder.

De meeste feesten bezoekt hij in zijn eentje, waardoor hij gemakkelijk met allerlei mensen in gesprek raakt. "Sommigen willen me voorstellen aan hun moeder."

Nog een mooi voorbeeld: vanavond wordt hij thuis opgehaald door festivalgangers die hij op eerdere festivals heeft leren kennen.

Dankbaar dat het nog kan

"Sommige plekken zijn wat moeilijker te bereiken. En nu kreeg ik een telefoontje dat ik met ze mee mag rijden. Ik heb er heel veel zin in."

De festivalopa hoopt nog vele feesten te mogen vieren. "Maar ik kijk na deze zomer weer wat er mogelijk is. Voor nu ben ik heel dankbaar dit ik dit op mijn leeftijd nog kan doen."

Als je Robert tegenkomt dit festivalseizoen? "Ik hoop dat ze me dan een hug geven. Maar meestal gebeurt dat gewoon!"

Robert staat letterlijk te springen, want het festivalseizoen begint. De 80-jarige Alkmaarder heeft er sinds zijn heupoperatie tien jaar geleden bijna honderd bezocht. Vanavond gaat hij naar een dancefeest op het strand in Bloemendaal. "Ik ben zo dankbaar dat ik dit op mijn leeftijd nog kan doen."

De 'festivalopa' is een graag geziene gast op vele feestjes in Noord-Holland. 

In 2019 werd hij ineens door een onbekende vrouw op het podium van het Indian Summer Festival gehaald. Van hun danspartij verschenen talloze filmpjes online, en kort daarna stond Robert zelf voor de camera van NH.

"Ik leef mijn leven eigenlijk andersom", vertelde hij toen. Daarna spraken we hem in de coronaperiode, ook alweer vier jaar geleden. Hij miste het dansen ontzettend en vooral ook het contact met jongeren.

Maar kon gelukkig op 1,5 meter afstand in de openlucht wel soms naar een estatic dance-feestje.

24 festivals bezocht vorig jaar

Inmiddels is hij tachtig jaar oud en still going strong. "Ik ben vorig jaar naar 24 festivals geweest. En voor dit jaar staan er nog elf op de planning", vertelt hij vanuit zijn huis in Alkmaar. 

Vanavond gaat hij naar een strandfeest in Bloemendaal, waar een van zijn favoriete deejays draait. "Erick E. heb ik al vaak gezien en ook ontmoet. Ik sta zelfs met hem op de foto. Hij is heel erg aardig."

Tekst loopt door onder de foto.

Robert haalt vooral veel energie uit de ontmoetingen met anderen op festivals, van heel jong tot wat ouder.

De meeste feesten bezoekt hij in zijn eentje, waardoor hij gemakkelijk met allerlei mensen in gesprek raakt. "Sommigen willen me voorstellen aan hun moeder."

Nog een mooi voorbeeld: vanavond wordt hij thuis opgehaald door festivalgangers die hij op eerdere festivals heeft leren kennen.

Dankbaar dat het nog kan

"Sommige plekken zijn wat moeilijker te bereiken. En nu kreeg ik een telefoontje dat ik met ze mee mag rijden. Ik heb er heel veel zin in."

De festivalopa hoopt nog vele feesten te mogen vieren. "Maar ik kijk na deze zomer weer wat er mogelijk is. Voor nu ben ik heel dankbaar dit ik dit op mijn leeftijd nog kan doen."

Als je Robert tegenkomt dit festivalseizoen? "Ik hoop dat ze me dan een hug geven. Maar meestal gebeurt dat gewoon!"

Veel verbaasde blikken in Grootebroek, nu er voor het eerst in ruim vijf jaar plotseling een kermis wordt georganiseerd. Exploitant Edwin Vader is donderdagmiddag begonnen met de opbouw van attracties op het Streekplein. Veel bewoners kijken vreemd op van de 'surprise-kermis'.

Volgens een woordvoerder van de SED-gemeenten gaat het om een kinderkermis. "Daarom zijn er geen speciale activiteiten in horecagelegenheden", wordt toegelicht. De gemeente benaderde kermisexploitant Edwin Vader eind vorig jaar met de vraag of er iets georganiseerd kon worden in het dorp.

"Zij kwamen met deze locatie, en daar hadden wij wel oren naar", vertelt Vader. "Sinds enkele weken zijn de plannen definitief. In principe vullen we het plein met attracties van onze eigen familie, omdat je in zo'n korte tijd niet veel kunt regelen en andere exploitanten hun agenda vol hebben staan. De opzet in een kleinschalige, gezellige familiekermis. En bovendien hebben we het weer voor komende dagen mee."

Eerste kermis sinds 2019

De attracties op het Streekplein betekenen dat er na jaren van afwezigheid weer een kermis wordt georganiseerd in Grootebroek. In 2019 vond de laatste editie plaats, met daarbij ook een feesttent op de Raadhuislaan. "We hebben nog gewerkt aan een alternatief, waarbij de gemeente ook heel welwillend was", vertelde het comité van destijds in augustus 2020.

"Maar uiteindelijk hebben we toch samen moeten besluiten om niks te organiseren." Enkele jaren later - mede door de coronapandemie - was dit alternatief er, met het festival Grootebroek Gaat Los. Dat wordt in september voor de derde keer georganiseerd.

Tekst gaat verder onder de afbeelding.

Ook vanuit andere mensen in het dorp is de wens er om toch een kermis in Grootebroek te houden. Een nieuw comité wil begin augustus, de datum waarop de eerdere kermissen in het dorp werden gehouden, een kleine kermis houden rondom dorpshuis De Stek. Daarbij wordt gemikt op een kermisreünie op maandag 4 augustus.

Geen 1 april grap

De plotselinge terugkeer van de kermisattracties zorgt voor veel verbaasde reacties in het dorp. "Waar komt dit vandaan? ", zegt iemand op Facebook. "Ik keek even op de kalender of het geen 1 april was", luidt een van de commentaren. "Gelukkig ben ik niet de enige die verbaasd is, echt niets hierover gelezen", zegt een ander. "Maar wel gezellig, toch?"

De kinderkermis in Grootebroek ging vanmiddag om 13.30 uur open. Ook zaterdag en zondag openen ze op hetzelfde tijdstip bij het Streekplein, naast het gemeentehuis.

Druk, stress en paniek: de examenperiode is begonnen. Naast de gebruikelijke examenperikelen, heeft bijna 64 procent van de jongeren in Enkhuizen last van prestatiedruk. Dat blijkt uit de Gezondheidsmonitor van 2024. Wat voor invloed heeft dat op de eindexamens?  "Ik leg de lat heel erg hoog."

Op het RSG in Enkhuizen wordt er tijdens de examentrainingen hard gewerkt om de lesstof zo goed mogelijk onder de knie te krijgen. Examentrainer Herma Klaassen ondersteunt leerlingen en ziet de prestatiedruk van dichtbij: "Je merkt dat leerlingen hier goed willen presteren en gericht zijn op de toekomst. Ze willen graag van school af en zijn toe aan de volgende stap."

Ondersteuningscoördinator van het RSG, Nynke Volbeda, merkt dat onzekerheid en eenzaamheid sinds corona een rol spelen. "Examenstress is serieuze stress, maar op onze school lijkt het niet anders dan andere jaren. De complicatie is dat deze eindexamenleerlingen afhankelijk zijn van sociale media." 

Focus op vervolgonderwijs en keuzestress

De druk is erg voelbaar onder leerlingen die examentraining volgen. "Ik ervaar best wel veel druk, van mezelf vooral. Ik leg de lat heel erg hoog", vertelt een leerling. Zij is niet de enige.  Meer leerlingen die examentraining volgen in Enkhuizen, voelen hetzelfde. "Ik wil gewoon goed presteren. Dat geeft me stress."

Klaassen ziet stress bij jongeren toenemen. "Het verschil met voorgaande jaren is dat ze meer focussen op vervolgonderwijs. Er is meer keuzestress. Dat draagt bij aan prestatiedruk. Ze moeten eerder kiezen en er mogen in hun ogen geen fouten gemaakt worden. Dat vinden leerlingen best wel ingewikkeld."

"Allemaal achten en ik niet"

Leerlingen herkennen zich in de toename. "Het verbaast mij niet. Ik voel wel dat iedereen hier om me heen hoge cijfers moet halen van zichzelf", vertelt een leerling. Niet alleen de directe omgeving geeft stress, volgens leerlingen speelt ook sociale media een rol. "Je ziet op Tiktok filmpjes over hoe mensen hun examens ingaan en dat zijn allemaal achten en ja, dat heb ik niet. Dan krijg je wel meer stress. Iedereen lijkt er supergoed in te gaan."

Klaassen heeft nog een tip voor alle leerlingen die dit jaar examen doen: "Rustig blijven, het komt wel goed, en anders… Volgend jaar!"