Na jarenlang gedogen heeft de provincie Noord-Holland het afgelopen jaar de strijd aangebonden met de vele verlaten en vergane boten die zonder ontheffing aan de kades van de Haarlemmermeerse Ringvaart liggen. Er zijn al honderden boten geruimd, maar de klus is nog verre van geklaard.

Hoeveel het er nou precies zijn, is niet helemaal duidelijk. Michelle Bouwman, woordvoerder van de provincie, houdt het op 'misschien wel duizend'. Vaarweginspecteur Daisy denkt eerder 'duizenden'. Welke van de twee schattingen ook klopt, feit is dat de Ringvaart en een aantal andere wateren in het zuiden van de provincie propvol liggen met verlaten en wegrottende boten.

"In 2018 heeft de provincie het ligbeleid veranderd voor boten op wateren zoals de Ringvaart", legt Bouwman uit. "Dat zijn we sinds januari gaan handhaven, met al honderden verwijderde boten tot gevolg."

Eigenaren krijgen rekening

"Het is niet zo dat de provincie zomaar langs de kades gaat om boten weg te slepen", zegt Daisy. "Het begint met verschillende brieven die we naar de eigenaar sturen, als we die kunnen traceren. Dan hebben ze acht weken de tijd om hun boot te verplaatsen of een ontheffing aan te vragen. Als we geen gehoor krijgen in de eerste weken wordt er zelfs nog een bord bij de boot geplaatst."

Daarna worden de boten naar een depot gesleept, waar ze dertien weken blijven liggen. Ook dan kan de eigenaar de boot nog ophalen. Pas daarna wordt de boot verkocht of ontmanteld voor onderdelen. De kosten worden in principe verhaald op de eigenaar, maar vaak is die onbekend of reageert niet.

Volgens Bouwman zijn relatief veel bootjes aangeschaft in de coronaperiode, toen veel mensen het water opzochten om nog iets buiten de deur te kunnen doen. "We merkten toen dat het erg druk was op het water, wat na de pandemie weer sterk afnam. Een deel van die boten ligt dus al jaren aan steigers zoals deze te dobberen."

Het einddoel is dat de Ringvaart er veiliger op wordt, zegt Daisy. "We gunnen natuurlijk iedereen hun eigen plek langs de vaart, wat nu in veel gevallen lastig is door al deze 'foutparkeerders', maar het zorgt er ook voor dat we een beter beeld krijgen over wat er op de vaart gebeurt. Dat komt uiteindelijk iedereen ten goede." 

Na jarenlang gedogen heeft de provincie Noord-Holland het afgelopen jaar de strijd aangebonden met de vele verlaten en vergane boten die zonder ontheffing aan de kades van de Haarlemmermeerse Ringvaart liggen. Er zijn al honderden boten geruimd, maar de klus is nog verre van geklaard.

Hoeveel het er nou precies zijn, is niet helemaal duidelijk. Michelle Bouwman, woordvoerder van de provincie, houdt het op 'misschien wel duizend'. Vaarweginspecteur Daisy denkt eerder 'duizenden'. Welke van de twee schattingen ook klopt, feit is dat de Ringvaart en een aantal andere wateren in het zuiden van de provincie propvol liggen met verlaten en wegrottende boten.

"In 2018 heeft de provincie het ligbeleid veranderd voor boten op wateren zoals de Ringvaart", legt Bouwman uit. "Dat zijn we sinds januari gaan handhaven, met al honderden verwijderde boten tot gevolg."

Eigenaren krijgen rekening

"Het is niet zo dat de provincie zomaar langs de kades gaat om boten weg te slepen", zegt Daisy. "Het begint met verschillende brieven die we naar de eigenaar sturen, als we die kunnen traceren. Dan hebben ze acht weken de tijd om hun boot te verplaatsen of een ontheffing aan te vragen. Als we geen gehoor krijgen in de eerste weken wordt er zelfs nog een bord bij de boot geplaatst."

Daarna worden de boten naar een depot gesleept, waar ze dertien weken blijven liggen. Ook dan kan de eigenaar de boot nog ophalen. Pas daarna wordt de boot verkocht of ontmanteld voor onderdelen. De kosten worden in principe verhaald op de eigenaar, maar vaak is die onbekend of reageert niet.

Volgens Bouwman zijn relatief veel bootjes aangeschaft in de coronaperiode, toen veel mensen het water opzochten om nog iets buiten de deur te kunnen doen. "We merkten toen dat het erg druk was op het water, wat na de pandemie weer sterk afnam. Een deel van die boten ligt dus al jaren aan steigers zoals deze te dobberen."

Het einddoel is dat de Ringvaart er veiliger op wordt, zegt Daisy. "We gunnen natuurlijk iedereen hun eigen plek langs de vaart, wat nu in veel gevallen lastig is door al deze 'foutparkeerders', maar het zorgt er ook voor dat we een beter beeld krijgen over wat er op de vaart gebeurt. Dat komt uiteindelijk iedereen ten goede." 

Amsterdamse jongeren ervaren hun gezondheid als minder goed dan hun leeftijdsgenoten in de rest van het land. Vier op de tien jongvolwassenen beoordeelt hun gezondheid als matig of (zeer) slecht. Ze ervaren ook nog altijd stress, prestatiedruk en hebben last van slaapproblemen. Dat staat in de landelijke gezondheidsmonitor, waar ruim 3300 Amsterdamse jongvolwassenen aan meededen.

De vragenlijst werd landelijk door ruim 135.000 jongvolwassenen (16 tot en met 25-jarigen) ingevuld, onder wie 3.385 Amsterdamse jongvolwassenen. Ze beantwoordden vragen over onder meer hun gezondheid, welzijn en leefstijl. Dat is allemaal gebundeld in een rapport voor 2024 en vergeleken met de cijfers uit 2022, vlak nadat de coronamaatregelen grotendeels waren opgeheven. 

Minder dan de helft (44%) van de Amsterdamse jongeren beoordeelt hun mentale gezondheid als (zeer) goed. In de rest van Nederland is dat net iets meer dan de helft. Hoewel er een lichte verbetering is ten opzichte van 2022, voelt bijna een kwart van de Amsterdamse jongeren (24%) zich sterk eenzaam en meer dan de helft van de jongvolwassenen (52%) geeft aan (heel) vaak gestrest te zijn. 

Toch tonen de recentste cijfers in vergelijking met twee jaar geleden een verbetering op allerlei vlakken. Zo is de veerkracht onder jongeren toegenomen en zegt zo'n zeven procent meer te sporten of te lopen. 

Prestatie en stress door werk, school en sociale media

Ruim de helft, namelijk 52 procent, van de jongvolwassenen ervaart regelmatig prestatiedruk en heeft last van stress. Die stress komt voornamelijk door studie of werk en volgens het rapport door "de combinatie van verschillende verplichtingen en de hoge eisen die jongeren aan zichzelf stellen".

Ook lijken sociale media hierin een groeiende bijdrage te hebben. Doordat jongeren online veel vergelijkingsmateriaal hebben, leidt dit bij Amsterdamse jongvolwassenen vaker tot stress (tien procent) of in vijftien procent tot prestatiedruk.

Slecht slapen

Bijna een kwart (23%) van de Amsterdamse jongvolwassenen zegt slecht te slapen, dat is een hoger percentage dan de landelijke 19 procent. Ook wordt in Amsterdam meer gedronken en gerookt dan in de rest van het land.

Ook ervaren Amsterdamse jongeren vaker negatieve gevolgen van de coronaperiode dan hun 
leeftijdsgenoten. Dat merken ze met name op het gebied van studievoortgang, 
mentale gezondheid en het aangaan en onderhouden van sociale contacten.

Minder gegokt dan rest van het land

Van de Amsterdamse jongvolwassenen heeft vijftien procent het afgelopen jaar online gegokt. In de rest van Nederland ligt dit percentage op negentien procent.

Volgens het rapport zijn het vooral mbo-studenten en mannen die gokken. Drie procent van hen kwam ook in geldproblemen door het online gokken.

"Goede verbetering, maar niet achterover leunen"

Marjolein Moorman, wethouder Jeugdzorg en Publieke Gezondheid en Preventie ziet de lichte verbetering in de mentale gezondheid van Amsterdamse jongvolwassenen als positief. "Goed nieuws, maar dat betekent natuurlijk niet dat we achterover kunnen leunen. De cijfers op het gebied van stress en prestatiedruk door het gebruik van sociale media zijn nog altijd zorgelijk."

Moorman zegt meer in te willen zetten op het versterken van de mentale gezondheid en wil meer doen aan het aanpakken van oorzaken van stress.

Zeehondencentrum Pieterburen heeft er een wel heel bijzonder logeetje bij: de piepjonge pup Ebbie werd daar begin januari sterk ondervoed binnengebracht. Tot verrassing van haar verzorgers kwam onder de witte babyvacht afgelopen week een zwarte zeehond tevoorschijn. "Het maakt haar een unieke verschijning."

Ebbie was pas tussen de 7 en 10 dagen oud toen ze op 3 januari werd binnengebracht in het zeehondencentrum. Bij aankomst droeg ze nog haar witte pels, zoals alle pasgeboren zeehondenpups.

Zo trof strandvonder Marco Snijder haar ook aan bij paal 37 op het strand van Egmond. "Ik werd gebeld over een zeehond en toen ik haar vond, constateerde ik dat het om een huilertje ging", vertelt hij. "Die beesten moeten gezoogd worden en als dat niet gebeurt, vallen ze onwijs af. Dat was ook bij deze het geval."

Tekst gaat door onder video.

Bovendien werd de pup lastiggevallen door loslopende honden en mensen, die een selfie wilden nemen. "In coronatijd hebben mensen natuurlijk allemaal een hondje gekocht om toch naar buiten te mogen. Van loslopende honden hebben we dan ook de laatste jaren veel meer overlast. Maar ook van mensen, die tegenwoordig alles doen voor de foto."

Tegenovergestelde van albinisme

En dus schakelde de strandvonder zeehondencentrum Pieterburen in, die haar meenamen om haar in alle rust te laten aansterken. Daar keken haar verzorgers gek op toen ze haar witte donsvacht na enkele weken verloor en er een zwart zeehondje tevoorschijn kwam. "Bij melanisme, het tegenovergestelde van albinisme, wordt er te veel van het pigment melanine aangemaakt. En dat resulteert in een zwarte vacht", is de verklaring.

Hoewel melanisme bij verschillende diersoorten voorkomt, is het bij zeehonden zeer zeldzaam, meldt Pieterburen. Toch is het niet de eerste keer dat er een zwart zeehondje wordt binnengebracht. "We hebben er in 2017 ook eentje gered die helemaal zwart was. Het maakt zo'n vondst toch wel extra bijzonder", zegt Marco.

Terug naar zee

In het zeehondencentrum krijgt Ebbie alle tijd en voeding om weer op krachten te komen. Zodra ze sterk genoeg is en haar eigen voedsel kan vangen, wordt ze vrijgelaten in haar natuurlijke leefomgeving, schrijft Pieterburen op de website.

De opvang in Pieterburen is sinds 6 januari gesloten vanwege verhuizing naar Lauwersoog in Groningen. Wie Ebbie toch wil bewonderen, kan haar bekijken via de livestream van het Binnenbad:

Zeehondencentrum Pieterburen heeft er een wel heel bijzonder logeetje bij: de piepjonge pup Ebbie werd daar begin januari sterk ondervoed binnengebracht. Tot verrassing van haar verzorgers kwam onder de witte babyvacht afgelopen week een zwarte zeehond tevoorschijn. "Het maakt haar een unieke verschijning."

Ebbie was pas tussen de 7 en 10 dagen oud toen ze op 3 januari werd binnengebracht in het zeehondencentrum. Bij aankomst droeg ze nog haar witte pels, zoals alle pasgeboren zeehondenpups.

Zo trof strandvonder Marco Snijder haar ook aan bij paal 37 op het strand van Egmond. "Ik werd gebeld over een zeehond en toen ik haar vond, constateerde ik dat het om een huilertje ging", vertelt hij. "Die beesten moeten gezoogd worden en als dat niet gebeurt, vallen ze onwijs af. Dat was ook bij deze het geval."

Tekst gaat door onder video.

Bovendien werd de pup lastiggevallen door loslopende honden en mensen, die een selfie wilden nemen. "In coronatijd hebben mensen natuurlijk allemaal een hondje gekocht om toch naar buiten te mogen. Van loslopende honden hebben we dan ook de laatste jaren veel meer overlast. Maar ook van mensen, die tegenwoordig alles doen voor de foto."

Tegenovergestelde van albinisme

En dus schakelde de strandvonder zeehondencentrum Pieterburen in, die haar meenamen om haar in alle rust te laten aansterken. Daar keken haar verzorgers gek op toen ze haar witte donsvacht na enkele weken verloor en er een zwart zeehondje tevoorschijn kwam. "Bij melanisme, het tegenovergestelde van albinisme, wordt er te veel van het pigment melanine aangemaakt. En dat resulteert in een zwarte vacht", is de verklaring.

Hoewel melanisme bij verschillende diersoorten voorkomt, is het bij zeehonden zeer zeldzaam, meldt Pieterburen. Toch is het niet de eerste keer dat er een zwart zeehondje wordt binnengebracht. "We hebben er in 2017 ook eentje gered die helemaal zwart was. Het maakt zo'n vondst toch wel extra bijzonder", zegt Marco.

Terug naar zee

In het zeehondencentrum krijgt Ebbie alle tijd en voeding om weer op krachten te komen. Zodra ze sterk genoeg is en haar eigen voedsel kan vangen, wordt ze vrijgelaten in haar natuurlijke leefomgeving, schrijft Pieterburen op de website.

De opvang in Pieterburen is sinds 6 januari gesloten vanwege verhuizing naar Lauwersoog in Groningen. Wie Ebbie toch wil bewonderen, kan haar bekijken via de livestream van het Binnenbad:

Bedrijven houden steeds vaker digitaal in de gaten of hun werknemers wel aan het werk zijn. Ook zetten ze eerder software in om te controleren of het personeel de taken goed uitvoert. Dat blijkt uit onderzoek van vakbond CNV onder ruim 2100 leden. „De controledrang is sinds corona alleen maar erger geworden.”

Hij was amper begonnen bij werkgeversvereniging AWVN toen de coronacrisis losbarstte. En nu, na ruim vijf jaar, kondigt directeur Raymond Puts zijn vertrek aan. Per 1 april volgt hij de flamboyante Frank van Gool op, de man die OTTO Work Force groot maakte en daarmee miljonair werd. „Een nieuwe uitdaging”, noemt de 51-jarige Puts het zelf.

De tabakszaak aan Santpoorterstraat 62 in Haarlem haalt nét niet het 100-jarig jubileum. Joost Meester (57), die de winkel de laatste 35 jaar uitbaatte, stopt er eind maart mee. “Koffie, krantje en een rondje hardlopen. Ik had dat eigenlijk nog nooit van mijn leven meerdere dagen achter elkaar gedaan.”

Midden in de winkel van Meester, tussen de stellingen met enveloppen en ballpoints, hangt een ingelijste foto. 'Maart 1990' staat eronder geschreven. De winkel was net in het bezit van Joost en zijn vrouw Leandra. Leandra staat achter de toonbank. In de rij staat een man op leeftijd met een hoornen bril en een platte pet. "Clubmaster rookte hij", zegt Joost terwijl hij de man op de foto aanwijst.

Joost kent de halve Kleverparkbuurt van gezicht. En van de rokers onder hen weet hij wat hun favoriete merk is. Dat is het gevolg van 35 jaar ondernemen aan het Santpoorterplein. Hij begon er in 1990 met zijn vrouw een tabakswinkel annex postagentschap. Een postagentschap is het niet meer - dat is niet meer van deze tijd. In plaats daarvan worden er postpakketten opgehaald en verstuurd. 

Voor het laatst open

Van alleen postpakketten word je niet rijk. "Dat kost eigenlijk alleen maar geld", zegt Joost. Hij heeft weleens overwogen om daarmee te stoppen. "Maar het hoort er toch een beetje bij. En dan kan ik het net zo goed die laatste tweeënhalve maand ook nog blijven doen." Op 29 maart 2025 is de winkel van Joost namelijk voor het laatst open. 

Tekst loopt door onder de foto.

Het pand is al verkocht. Een makelaarskantoor neemt de benedenverdieping over en zal die ongetwijfeld herinrichten. "Het was de enige gegadigde", vertelt Joost. De zaak overnemen zou hij, als hij heel eerlijk is, ook niet adviseren. "In 2032 mag je in een winkel als deze geen tabak meer verkopen. Dan wordt het wel mager qua omzet."

Beste omzet ooit

Denk niet dat Joost een man is die de wereld ziet veranderen, zijn omzet ziet dalen en het nog maar even uitzingt tot hij met pensioen kan. Integendeel. "Ik had vorig jaar de beste omzet ooit. En ik heb er nog steeds veel plezier in. Ik wil eigenlijk vooral op mijn hoogtepunt stoppen. Dan houd ik goede herinneringen, ook als ik hier later nog eens langsfiets."

De beslissing om te stoppen nam hij twee jaar terug. De aanleiding verraste hem zelf nog het meest. "Het besef kwam plotseling binnen tijdens de corona-epidemie. De winkel moest dicht, die eerste periode. Ik zat plotseling thuis, na al die jaren aan één stuk door te hebben gewerkt. Het was heerlijk."

Ontspannen

"Ik heb een krantenabonnement genomen. Opstaan, een kop koffie, krantje lezen, een rondje hardlopen. Ik had dat eigenlijk nooit meerdere dagen achter elkaar gedaan. Ik vond het heerlijk om even te kunnen ontspannen. En misschien was het ook wel nodig."

Tekst loopt door onder de foto.

Acht jaar geleden overleed Leandra, Robs vrouw. Ze had een hersentumor. "We begonnen dit met z’n tweeën. Dat ging altijd perfect. Zij was wat meer sociaal met de klanten, ik was wat zakelijker ingesteld. En dan sta je plots in je eentje in de winkel. Een week na haar overlijden was ik alweer aan het werk. Want ja, de winkel moet nou eenmaal open, zegt je gevoel."

Lonkend jubileum

De bezinning kwam pas later, noodgedwongen, door corona. De rust inspireerde hem tot het maken van een plan met zijn fiscalist. Waardoor hij nu, tweeënhalf jaar later, de zaak op een waardige en trotse manier kan afsluiten. Al had hij in die planning niet rekening gehouden met een lonkend jubileum van de winkel. 

"Leandra en ik namen de zaak over van mijn tante en oom. Schoorl, heette de winkel toen. Daarvoor was het Tates. Deze plek is altijd een sigarenzaak geweest, al sinds de bouw van de wijk. Komende augustus is het 100 jaar geleden dat het eerste sigarenmagazijn hier werd geopend."

Tekst loopt door onder de foto.

Niet de 100 jaar aangetikt, maar wel een schat aan herinneringen. Zoals die oud en nieuw twee decennia geleden, toen Nederland van de gulden overstapte op de euro. "We hadden toen al enkele jaren een pinautomaat aan de gevel en woonden boven de winkel. Op die nieuwjaarsdag hoorden we van ‘s ochtends tot ‘s avonds aan één stuk door gepiep. Iedereen wilde euro’s in handen hebben."

Pinkpop in de jaren 90

Of de herinnering aan de tijd dat kaarten voor evenementen nog bij de sigarenboer werden gehaald. "Pinkpop in de jaren 90, daar was heel veel belangstelling voor. Dan stond de winkel vol en hoopte je maar dat het systeem werkte. En ook met voetbal, een bekerwedstrijd tussen Ajax en Feyenoord. Toen ik ‘s ochtends vroeg aankwam stond er al een rij voor de winkel. Ik heb mijn zoon gevraagd om koffie te zetten. Een paar dagen later werd bekend dat de wedstrijd zonder publiek zou worden gespeeld."

Wat Meester ná maart 2025 gaat doen, weet hij nog niet. Naast terugkijken heeft hij straks ook eindelijk de tijd en rust om vooruit te kijken. Zijn zonen hadden geen interesse om de winkel over te nemen, al springt Jeroen (24) nog regelmatig even bij. Dat samenwerken met familie bevalt Meester wel. Jeroen gaat waarschijnlijk iets doen met spooronderhoud. Meester: "Misschien word ik dan wel conducteur."

Nienke Vonk (19) uit Haarlem zit al vanaf de zomer thuis. Tot groot verdriet van haarzelf en haar ouders. Ze heeft een vorm van autisme en daarom kan ze niet meer naar school. Ze wil heel graag laborant worden. Maar dat lukt door haar beperking niet. Moeder Simone zet alles op alles om de droom van Nienke uit te laten komen.

Als Nienke te veel prikkels ervaart, dan raakt ze oververmoeid. Zelfs een rondje met de hond door de regen is teveel: de regendruppels maken teveel impact. Het interview van NH met haar moeder krijgt ze thuis vanaf de bank een beetje mee. Met een onbekende journalist praten is te spannend voor haar. 

Door wilskracht diploma gehaald

Op de Daaf Geluk, een Haarlemse school die voortgezet speciaal onderwijs aanbiedt, haalt Nienke ondanks haar beperkingen door wilskracht haar havo-diploma. Een stap verder naar het vwo-diploma is helaas niet mogelijk. Maar ze probeert het wel, omdat ze een doorzetter is.

"Op het vwo krijgt ze mondelinge examens en dat kan ze niet aan. De school heeft helaas ook geen andere oplossing", vertelt Simone. Ook volwassenenonderwijs blijkt geen optie te zijn. Te druk, te veel onbekenden, te overweldigend. Dus zit Nienke nu noodgedwongen thuis.

Tekst loopt door na de foto. 

Het is vervelend, maar haar dochter is absoluut niet zielig. Dat wil Simone benadrukken. Geen dramatische verhalen. "Want ondanks dat er veel niet kan, kan Nienke ook heel veel wél. Ze is heel eerlijk, authentiek, heeft een goed oog voor detail en heeft veel discipline." 

Haar droom: een opleiding tot laborant volgen

Wat zou haar dochter graag laborant willen worden om medicijnen te ontwikkelen. "Scheikunde en biologie vond ze op school al interessant. Tijdens de coronaperiode is haar interesse gegroeid. Ze las zich heel goed in en merkte hoe laboratoriumonderzoek het verschil kon maken."

Nienke bezocht de open dag van de opleiding Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek aan de Hogeschool Leiden. "Ze huppelde door de gangen, zo blij was ze. Maar in de trein terug naar Haarlem kwam het verdriet. Want ze wist: dit kan ik nu niet aan."

Tekst loopt door na de foto.

De enige manier om Nienke op de opleiding tot laborant te krijgen is een hulphond. "We weten zeker dat dat haar verder gaat helpen. Daar krijgt ze veel meer vertrouwen van en ze hoeft zich dan niet meer alleen te voelen. Ze heeft ook al een naam bedacht: Max." Zo'n hulphond voelt overprikkeling aankomen en helpt Nienke haar grenzen te 'bewaken'. 

Aanschaf van hond wordt niet vergoed

Er is alleen wel een probleem: de gemeente Haarlem en de verzekering vergoeden deze psychosociale hulphonden niet. Dus is Simone een inzamelingsactie gestart. Een dergelijke hond is namelijk duur: ruim 20.000 euro.

De teller staat nu op ongeveer de helft. " Iedere euro is er één. We krijgen ongelooflijk veel steun. Zelfs van mensen die ik al tijden niet heb gezien. Dat doet me ontzettend goed. Als het lukt, gaat Nienke de hond zelf opleiden in samenwerking met een begeleider." 

Tekst loopt door na de foto.

Als haar actie slaagt, dan neemt dat een hoop druk weg van Simone haar schouders. "Ik ben nu deels mantelzorger. En deze situatie doet mij ook veel verdriet."

'Hersenen blijven trainen'

"Als ouder wil je gewoon het beste voor je kind. Dat ze onderdeel gaat uitmaken van de samenleving en dat ze iets gaat doen wat echt bij haar past. En dat is mogelijk", vertelt Simone.

Ondertussen volgt Nienke een digitale cursus, maar daar kan ze geen laborant mee worden. "Dat is meer om bezig te blijven, omdat ze nu geen onderwijs volgt. Maar ze moet tot die tijd wel haar hersenen blijven trainen."

Ed Jonker moest twee jaar geleden noodgedwongen zeven filialen sluiten van familiebedrijf bakkerij Jonker. Problemen stapelden zich op en toen het bedrijf bijna kopje onder ging besloot Ed een punt te zetten achter het bedrijf wat 90 jaar in zijn familie is geweest. Nu, twee jaar later, is Ed terug bij zijn passie: brood bakken. "Ik lach nu de hele dag."

"Momentje hoor, ik moet nog even wat dingen afmaken", bakker Ed Jonker is druk in de weer met meel en deeg. Grote koelkasten worden opengetrokken en deeg wordt gewogen. De geur van vers brood maakt meteen een huiselijke indruk. Op de vloer staan twee hulpbakkers deeg te rollen. 

In molen de Krijgsman van Erik Dudink staat bakker Ed Jonker inmiddels meer dan een jaar iedere ochtend met veel energie te zwoegen voor verse desembroden. Met Hollandse tarwe, die de molenaar zelf maakt. Een baan die hij met veel passie bestiert, maar waarvan hij nooit had verwacht dat hij het zou doen.

Meer tijd voor familie, sport en vrienden

Twee jaar geleden moest Ed noodgedwongen afscheid nemen van zeven filialen van familiebedrijf bakkerij Jonker. De bakker runde meerdere vestigingen in de regio Alkmaar, Schagen en Purmerend. De hoge kosten, de coronaperiode, een brand in de vestiging Schagen, de oorlog in Oekraïne: de problemen stapelden zich op en Ed kon het bedrijf niet meer redden. 

"Dat was een verdrietige periode", blikt Ed terug. Daarom sloten alle vestigingen in december van 2022 definitief de deuren. Een maand die voor Ed normaal gesproken de drukste maand van het jaar zou zijn geweest. Ineens zat hij thuis. 

"Dat was heel vreemd, maar ook heel erg fijn", herinnert Ed zich. Na jaren keihard werken had hij ineens meer tijd voor zijn familie, sport en vrienden. "Met het bedrijf was ik wel 50 uur per week bezig, toen was er nauwelijks tijd voor iets anders." 

De rust beviel hem en hij besloot een halfjaar te stoppen met werken. "Toen leerde ik; pas als je helemaal tot rust komt kan je beter nadenken." En waar de ene deur sluit, opent zich een ander, merkte Ed. Binnen no-time kreeg hij aanbiedingen om bij andere bakkerijen aan de slag te gaan, maar hij liet de verzoeken een tijd lang liggen. 

Meteen een goed gevoel 

Totdat molenaar Erik Dudink hem in het voorjaar van 2023 een berichtje stuurde. Of hij interesse had om de bakkerij onder molen de Krijgsman per direct te runnen. "Het voelde meteen goed", zegt Ed. Nog geen week later stond hij dan ook tussen zijn nieuwe collega's in Oosterblokker. 

Tekst gaat verder onder de foto. 

Ed voelde meteen iets dat hij herkende van vroeger: gestreste collega's. In zijn 'tussenjaar' leerde hij dat stress averechts werkt, dus hij wilde dan ook een andere werksfeer creëren. "Ik wilde niet werken met deadlines of nachtdiensten. Ik wil juist jonge mensen aantrekken en die gaan niet 's nachts in een bakkerij staan."

Zijn strategie werkt: de sfeer in de bakkerij slaat om. "Collega's kregen weer een glimlach en dat straalt af op de klanten. Blij personeel betekent blije klanten. En blije klanten zorgen voor nog meer klanten." Want aan reclame doet Ed niet.

Jonge aanwas 

De bakkerij, waar alleen maar gewerkt wordt met verse Hollandse tarwemeel van de molenaar Erik, loopt inmiddels aardig op rolletjes. Ed ziet ook dat de bakkerij jonge mensen aantrekt, wat hem enthousiast maakt. 

Voor Ed is deze manier van werken bevrijdend. "Ik kan eindelijk weer doen wat ik leuk vind, namelijk brood bakken. Ik had het bakkerschap echt gemist." Hij wil dan ook zeker geen groot bedrijf meer runnen met meerdere filialen. "Ik zie nu in dat er meer is dan alleen maar werken. Die balans vind ik heel fijn."

Het gekraakte pand aan de Keizersgracht moet worden ontruimd. De rechter heeft in een kort geding vandaag bepaald dat de krakers er weg moeten. Die zitten er al sinds de zomer van 2020.

De groep krakers verblijven inmiddels al sinds juli 2020 in het pand aan de Keizersgracht. Het begon als een protest tegen leegstand met leuzen en spandoeken, maar sindsdien bleven ze er wonen. Het grachtenpand was in 2015 ook al gekraakt geweest, maar toen werd het door de politie ontruimd.

Geen riool, keuken, niks

Vlak na het kraken vertelde de directeur van een architectenbureau, die voor de rechtmatige eigenaar van het pand werkt, aan AT5 dat er plannen lagen voor na de leegstand.

De uitvoering ervan zou echter lastig worden, zo bleek later, door onder hoge eisen van het monumentenbureau van de gemeente en de coronacrisis. Ook was hij verbaasd over de kraakactie. 'Er is geen riool, geen keuken, er is helemaal niks.' 

Aangifte

De gemeente heeft inmiddels een vergunning verleend voor het plegen van herstelwerkzaamheden en de eigenaar van het pand heeft aangifte gedaan tegen de krakers. Daarom kon er een zaak van worden gemaakt.

Nu heeft de rechter dus bepaald dat de krakers het pand moeten verlaten, aldus Het Parool. Volgens de krant is "ontruiming noodzakelijk om de illegaal gesloopte delen van het interieur te kunnen herstellen". Met die gesloopte delen zou de rechter doelen op "de historische plafonds en betimmeringen die in gruzelementen lagen, een vernielde wc uit de 18e eeuw en een stucornament in het trappenhuis".

De krakers hebben uiterlijk tot 15 februari. Dan moeten ze het pand hebben verlaten.

Voor het eerst sinds het einde van de coronapandemie komt er in België weer een officiële aanbeveling om mondkapjes te dragen in drukke gebieden.De aanleiding daarvoor is dat er momenteel een griepgolf gaande is bij onze zuiderburen. In Amsterdam moeten de meesten er toch niet aan denken.

Voor het eerst sinds de coronapandemie adviseert de Belgische overheid om mondkapjes te dragen. Dat komt door de hoge griepcijfers. Hoe zit dat in ons land eigenlijk? Vijf vragen.

Jaap Wit (76) mag zich met recht Mister Egmond noemen. De Heerhugowaardse hardloper loopt zondag voor de vijftigste keer de Egmond Halve Marathon. Daarmee is hij de enige die aan alle edities meedeed. "Ik kwam een keer met ijspegels in mijn baard over de finish."

Wat Jaap zich nog herinnert van zijn eerste keer 'Egmond' in 1973? "Ik zat er een paar keer goed doorheen", vertelt hij. De van oorsprong Hoogwouder deed wel vaker mee aan loopjes, zoals hij ze zelf noemt, maar eentje van 21 kilometer had hij nog nooit gedaan. "Toen moest ik wel een paar keer wandelen. Dat was afzien."

Daarna was Jaap los. Bij elke editie van de Egmond Halve Marathon was hij erbij. Hij is de enige hardloper die ieder jaar heeft meegedaan. Toch vindt hij de bijnaam 'Mister Egmond' een beetje overdreven. "Daar moet ik wel om lachen. Dan denk ik: 'Cees Lansbergen (de geestelijk vader van onder andere de Egmond Halve Marathon, red.) is echt de man, die heeft er zoveel werk aan gehad. Ik loop alleen maar", aldus een bescheiden Jaap.

Egmond is de zwaarste

"Ik heb honderden halve marathons gelopen, maar dit is toch wel de zwaarste. Vooral door de zware weersomstandigheden in de winter." Eén editie blijft hem altijd bij: die van 1985. Rond het middaguur was het toen -10 graden en er trokken flinke sneeuwstormen over het parkoers. "Ik kwam met de ijspegels in mijn baard en een bevroren muts over de finish", rakelt Jaap moeiteloos de herinneringen op.

Tekst loopt door onder de foto.

Hij twijfelt er niet over of hij zondag mee zou doen als het zulk weer is. "Alles om de vijftigste editie te voltooien. Nou ja, ik ga niet mijn gezondheid op het spel zetten. Het moet wel leuk blijven." 

Twijfel over afstand

Dat hij zondag aan de start staat is zeker, maar hij twijfelt nog over de afstand. Jaap dealt nog met de effecten van een coronabesmetting en daar kwam later nog een longontsteking overheen. "Daar heb ik nog steeds last van. Ik ben nu druk in de weer met een fysiotherapeut die ook gespecialiseerd is in ademhaling. Ik heb me ingeschreven voor de 21 kilometer, maar ik overleg met hem of dat wel verstandig is. Anders schrijf ik me over naar de 10 kilometer. Ik wil me niet de dood inlopen."

Tekst loopt door onder de foto.

Als hij de vijftigste keer heeft voltooid, hoeven we geen uitbundig juichende Jaap te verwachten. "Dat ga ik niet vieren", lacht hij. "Misschien dat we na afloop nog even een colaatje drinken ergens, maar ik ga er geen groot feest van maken. Het moet een beetje normaal blijven, vind ik. Ik heb gewoon mazzel dat ik kan blijven lopen op mijn leeftijd. Dan denk ik: 'Is dat een feestje waard?'. Nee, ik heb mazzel dat ik gezond ben en dat nog kan."

Hij durft ook geen uitspraken te doen over hoeveel edities hij nog gaat lopen. "Het is net hoe het dit jaar gaat. Hierna heb ik weer een jaar om te trainen. Als dat goed gaat, dan sta ik bij de 51e keer ook aan de start. Als het niet gaat, dan wordt de 50e de laatste. Ik heb niks meer te bewijzen, ik heb gelopen wat ik wilde lopen. Ik heb alleen geen marathons gelopen, maar dan moet je trainen. Daar ben ik altijd te lui voor geweest. Ik wist niet eens wat trainen was, ik kwam onder de koeien vandaan en ik ging gewoon lopen. En dat ging best." 

Novak Djokovic zegt te zijn vergiftigd toen hij in 2022 in detentie zat in Melbourne omdat hij Australië zonder een coronavaccinatie probeerde binnen te komen. Hij zat toen in een hotel in afwachting van de beslissing over zijn visum.

Voor het eerst sinds het einde van de coronapandemie komt er in België weer een officiële aanbeveling om mondkapjes te dragen. Een gevolg van ’code oranje’ in het nieuwe Winterplan. Door het grote aantal griepgevallen wordt die afgekondigd.

Een Amsterdamse bierbrouwer stopt met de productie van bier waarin naalden van afgedankte kerstbomen waren verwerkt. De inzameling en selectie van geschikte bomen kostte te veel tijd. NH zocht uit of er alternatieven zijn, en of je zelf bier (of andere eet- of drinkbare zaken) van je kerstboom kunt maken.

"Het is geen makkelijk proces," zegt Sam Sierink, medewerker bij de duurzame brouwerij Lowlander, in gesprek met NH. Hij verwijst naar het grootschalig brouwen van naalden van naaldbomen.

Dit jaar werd de Winter I.P.A voor de vijfde keer op rij gebrouwen met naalden van ingezamelde kerstbomen, maar het was ook de laatste keer. Ook de alcoholvrije variant verdwijnt uit het assortiment.

Het idee voor kerstbomen-bier ontstond in 2018, toen brouwer Frederik Kampman tijdens een rondje hardlopen veel gedumpte bomen zag liggen. Omdat zijn bedrijf uitsluitend met botanische producten werkt, kreeg hij het idee om de naalden van de kerstbomen in bier te verwerken. 

Heel veel experimenteren

'Al vrij snel' wist Kampman dat hij 'er iets moois van kon maken'. Toch zijn er aan de succesformule met sparrennaalden heel wat experimenten voorafgegaan, vertelt hij in onderstaande AT5-reportage uit 2018.

"Takje voor takje," laat Kampman in de video het arbeidsintensieve productieproces zien, waarbij de mogelijk met pesticide verontreinigde naalden grondig worden gereinigd. Na het oogsten worden ze drie keer gewassen en vervolgens in neutrale alcohol ontsmet.

Dit arbeidsintensieve proces is een van de redenen dat de brouwerij de productie staakt. Niet alleen het verwerken van de naalden, ook het inzamelen van de bomen is een tijdrovende klus. "Een logistieke uitdaging," erkent Sierink, waarbij veel werk door vrijwilligers wordt verricht. "Tijdens corona hadden mensen minder te doen."

Bovendien zijn lang niet alle bomen geschikt voor consumptie. "Vorig jaar hebben we ongeveer de helft van de bomen afgekeurd," vertelt Sierink. "Omdat ze waren bewerkt met chemicaliën, zoals kunstsneeuw, of omdat ze geen kluit hadden."

"De laatste keer hadden we dertig kilo. Daarvan zijn duizenden liters bier gemaakt," schat Sierink. Die batch staat nu in de winkel. "Die wordt meestal tot en met maart verkocht." In de webshop waarschuwt de brouwer op ludieke wijze: dit bier bevat kerstbomen.

Naast kerstbomen zijn er ook jeneverbessen gebruikt voor het bier. "Mooi helder, met dennenachtige, hoppige noten en een tijdloze citruskick," aldus de lovende woorden van de brouwer zelf.

Geen kerstbomen meer, maar wel pompoenen. De Pumpkin Weizen moet het gemis van de Winter I.P.A. goedmaken. En die is, zoals Sierink benadrukt, ook duurzaam: de pompoenen zijn van een variëteit die niet aan het schoonheidsideaal voldoet en daarom nauwelijks verkocht wordt.

Belangrijke kanttekening: van het pompoenbier is alleen een alcoholvrije variant verkrijgbaar. Dat past goed binnen de nieuwe koers van het bedrijf, legt Sierink uit, en binnen de tijdsgeest. "Mensen modereren, ze drinken bewuster." Daarom maakt de brouwerij vanaf nu alleen nog alcoholvrije bieren en bieren met maximaal vier procent alcohol.

Zelfgemaakt kerstbomenbier

Bier op basis van sparrennaalden is in Nederland moeilijk te verkrijgen. In de Verenigde Staten was het vroeger een populaire drank, maar er zijn nog maar een handvol merken over. Wie het niet kan missen, kan een poging doen om het zelf te maken: online zijn veel recepten te vinden waarvoor je slechts een paar handjes naalden, water, gist, citroen en suiker nodig hebt. En veel geduld.

Van sparrennaalden kun je meer maken dan alleen bier, weten de brouwers. Denk aan knolselderijsteaks Wellington met sparrennaalden-hollandaise, een scroppino met sparrennaalden of zelfs sparrennaaldenjam.

Omdat Kampman en zijn team graag willen laten zien dat een kerstboom geen afval hoeft te zijn, hebben ze deze toepassingen gebundeld in een kookboek.

Sir Alex Ferguson dirigeerde de hele selectie van Manchester United naar de begrafenis van haar echtgenoot, tijdens de coronapandemie hielden de spelers van het eerste team haar gezelschap en ze ontving in 2022 een award voor haar verdiensten. Kath Phipps was tot de laatste snik werkzaam bij haar geliefde United.

Kattenbezitters in China grijpen massaal naar medicijnen tegen covidinfecties die eigenlijk bedoeld zijn voor mensen. In China heerst een voor katten dodelijk coronavirus.

Vlak voor de jaarwisseling is oud-wethouder van Zandvoort Raymond van Haeften overleden. Hij was als wethouder tussen 2020 en 2022 onder meer betrokken bij de eerste edities van de Formule 1 in het kustdorp.

Van Haeften is 71 jaar geworden. Het Zandvoortse college van burgemeester en wethouders, onder wie enkele van zijn oud-collega's, is diep bedroefd. "Ik wist al een tijdje dat hij ziek was, maar dit nieuws komt toch nog heel hard binnen", vertelt de Zandvoortse burgemeester David Moolenburgh.

Tekst loopt door na de foto.  

Van Haeften (D66) was eerder wethouder in de gemeente Haarlemmerliede en Spaarnwoude. Nadat die gemeente opging in Haarlemmermeer maakte hij de overstap naar Zandvoort waar hij wethouder Ellen Verheij opvolgde. Zandvoort heeft dan net een bestuurlijke crisis achter de rug.

"Hij was tussen 2000 en 2002 een zogenaamde 'wethouder van buiten'", vervolgt Moolenburgh. "Hij woonde niet in Zandvoort, maar in Halfweg." Van Haeften kreeg een brede portefeuille, waar ook Jeugd en Onderwijs onder vielen.

En hij kreeg de ontwikkeling van het circuit namens de gemeente onder zijn hoede en was dus ook nauw betrokken bij het overleg over de terugkeer van de Formule 1. Daar ging hij vol enthousiasme mee aan de slag.

Een fijne warme persoonlijkheid

"Door corona ging de eerste editie niet door. De volgende heeft hij wel kunnen meemaken", vertelt Moolenburgh. "Hij had ongelooflijk veel energie, was altijd enthousiast, vrolijk en had gewoon een fijne warme persoonlijkheid. Hij maakte met iedereen een praatje."

De burgemeester roemt de wijze waarop Van Haeften de gemeente vertegenwoordigde tijdens de gesprekken met het circuit. Hij was ook onderscheiden als Lid in de Orde van Oranje-Nassau.

Naast zijn werk als wethouder zat Van Haeften ook in de Raad van Toezicht van de Zandvoortse welzijnsorganisatie Pluspunt. In 2002 zette hij een punt achter zijn Zandvoortse politieke carrière. Dat jaar behaalde D66 slechts één zetel bij de verkiezingen. Lijsttrekker Van Haeften besloot daarna om niet als raadslid door te gaan.

'We zullen hem missen'

Ook binnen de partij is de verslagenheid groot. 'Wij kennen de goedlachse bestuurder als een aimabele en daadkrachtige man, die altijd klaarstond voor de ander. Zijn bestuurlijke kwaliteiten zorgden voor verbinding en betrokkenheid in de gemeente Zandvoort. Wij zullen hem missen' zo is te lezen op de Facebookpagina van D66 Zandvoort.

Naast zijn politieke carrière zette Van Haeften zich onder meer in voor KWF Kankerbestrijding, de Willeke Alberti Foundation en runde hij jarenlang als hobbykok een kookstudio met vrienden in Beverwijk. 

Vlak voor de jaarwisseling is oud-wethouder van Zandvoort Raymond van Haeften overleden. Hij was als wethouder tussen 2020 en 2022 onder meer betrokken bij de eerste edities van de Formule 1 in het kustdorp.

Van Haeften is 71 jaar geworden. Het Zandvoortse college van burgemeester en wethouders, onder wie enkele van zijn oud-collega's, is diep bedroefd. "Ik wist al een tijdje dat hij ziek was, maar dit nieuws komt toch nog heel hard binnen", vertelt de Zandvoortse burgemeester David Moolenburgh.

Tekst loopt door na de foto.  

Van Haeften (D66) was eerder wethouder in de gemeente Haarlemmerliede en Spaarnwoude. Nadat die gemeente opging in Haarlemmermeer maakte hij de overstap naar Zandvoort waar hij wethouder Ellen Verheij opvolgde. Zandvoort heeft dan net een bestuurlijke crisis achter de rug.

"Hij was tussen 2000 en 2002 een zogenaamde 'wethouder van buiten'", vervolgt Moolenburgh. "Hij woonde niet in Zandvoort, maar in Halfweg." Van Haeften kreeg een brede portefeuille, waar ook Jeugd en Onderwijs onder vielen.

En hij kreeg de ontwikkeling van het circuit namens de gemeente onder zijn hoede en was dus ook nauw betrokken bij het overleg over de terugkeer van de Formule 1. Daar ging hij vol enthousiasme mee aan de slag.

Een fijne warme persoonlijkheid

"Door corona ging de eerste editie niet door. De volgende heeft hij wel kunnen meemaken", vertelt Moolenburgh. "Hij had ongelooflijk veel energie, was altijd enthousiast, vrolijk en had gewoon een fijne warme persoonlijkheid. Hij maakte met iedereen een praatje."

De burgemeester roemt de wijze waarop Van Haeften de gemeente vertegenwoordigde tijdens de gesprekken met het circuit. Hij was ook onderscheiden als Lid in de Orde van Oranje-Nassau.

Naast zijn werk als wethouder zat Van Haeften ook in de Raad van Toezicht van de Zandvoortse welzijnsorganisatie Pluspunt. In 2002 zette hij een punt achter zijn Zandvoortse politieke carrière. Dat jaar behaalde D66 slechts één zetel bij de verkiezingen. Lijsttrekker Van Haeften besloot daarna om niet als raadslid door te gaan.

'We zullen hem missen'

Ook binnen de partij is de verslagenheid groot. 'Wij kennen de goedlachse bestuurder als een aimabele en daadkrachtige man, die altijd klaarstond voor de ander. Zijn bestuurlijke kwaliteiten zorgden voor verbinding en betrokkenheid in de gemeente Zandvoort. Wij zullen hem missen' zo is te lezen op de Facebookpagina van D66 Zandvoort.

Naast zijn politieke carrière zette Van Haeften zich onder meer in voor KWF Kankerbestrijding, de Willeke Alberti Foundation en runde hij jarenlang als hobbykok een kookstudio met vrienden in Beverwijk. 

Wat gaat er komend jaar gebeuren in de stad? Deze hele week spreken we met Amsterdammers over hun toekomstplannen voor 2025. Vandaag: havenmeester Milembe Mateyo. Zij kan niet wachten op de terugkeer van Sail in de stad. Na tien jaar afwezigheid wordt het evenement van 20 tot en met 24 augustus weer in de Amsterdamse wateren gehouden. 

De aanstaande terugkeer van het evenement doet veel met havenmeester Milembe Mateyo. Ze kan niet wachten tot Sail gaat beginnen. "Het aftellen gaat met heel veel plezier", vertelt ze. "Dat we hier straks die fantastische parade van 25 tallships mogen verwelkomen en voor alle Amsterdammers te zien zullen zijn."

Terugkeer na tien jaar

Dat is even geleden, want normaal gesproken keert het evenement iedere vijf jaar terug naar de stad. De laatste editie vond plaats in 2015, want vijf jaar later ging het niet door vanwege de coronapandemie. Hoewel Mateyo al eerder in andere functies bij het evenement betrokken was, zal ze nu voor het eerst als havenmeester Sail beleven. "Het is alert genieten, dus ik zal alert zijn mocht er toch iets mis zijn dat we kunnen ingrijpen, maar ik ga vooral ontzettend genieten."

Logistieke operatie

Sail betekent grote drukte in de Amsterdamse wateren. Er komen ontelbaar veel schepen en bootjes naar de IJhaven en ook duizenden mensen op de kades die naar de tallships gaan kijken. "Een havenmeester is uiteindelijk verantwoordelijk voor de veiligheid", legt Mateyo uit. "We zorgen dat de schepen niet tegen elkaar aanvaren, we zorgen dat de binnenvaart veilig door de bootjesmassa heen kan varen en we zorgen ook dat de haven aan de westkant van Amsterdam openblijft, alleen tijdens de Sail-in zal die gestremd zijn."

Connectie met zee

De aankomende Sail heeft hetzelfde thema als bij de afgeblazen editie van 2020. Het thema is "United by Waves" en de verwachting is dat er, net als in 2015, meer dan twee miljoen bezoekers op af zullen komen. Het levert ook op dat de connectie tussen Amsterdam en de zee belicht wordt, denkt Mateyo. "Het mooie door al die tallships is, dat je als Amsterdammer weer gaat ervaren dat wij een connectie met zee hebben. Iedereen die de schepen ziet, snapt dat die niet door het Amsterdam-Rijnkanaal of via het Noordhollandsch Kanaal komen. Die moeten door het Noordzeekanaal, door de sluizen van zee komen."

Haarlem wordt weer een echte filmstad. Het aantal bioscoopstoelen groeit sinds enkele jaren explosief, zowel in de wereld van arthouse als blockbusters. Is het verzadigingspunt al bereikt? Nee, denkt de Schuur. Het filmhuis breidt dit jaar uit om nieuwe, noodzakelijke inkomsten te verwerven.

Alweer wordt het aantal filmzalen in Haarlem uitgebreid. Twee ruimtes met in totaal 120 stoelen komen erbij. Het gaat om uitbreiding van de Schuur, waar de Haarlemse gemeenteraad eind vorig jaar groen licht voor gaf. Later dit jaar starten de werkzaamheden. Naar verwachting worden de zalen begin 2027 in gebruik genomen.

Trend in de filmwereld

De uitbreiding van de Schuur is de bevestiging van een trend die drie jaar terug is ingezet: het aantal bioscoopstoelen in Haarlem stijgt explosief. Waren Pathé en de Schuur tot 2022 nog de enige filmtheaters van de stad, tegenwoordig is het aantal bioscopen verdubbeld. De FilmKoepel en Kinepolis zijn er sindsdien bijgekomen. En de Schuur staat nu dus op het punt van uitbreiden.

Raakt de markt niet verzadigd? "Nee", zegt Sunniva Matla van de Schuur. "Meer zalen leidt tot meer publiek. Dat is een filmwet en ook wat lokaal onderzoek uitwijst. Doordat je meer ruimte hebt, kun je slimmer programmeren. Je kunt extra titels draaien, wat nieuw publiek aantrekt. Bovendien kun je publiekstrekkers vaker laten draaien."

Tekst gaat verder onder de foto.

Teruglopende bezoekcijfers voor de Schuur na corona

Voor de Schuur is de uitbreiding een manier om groei te forceren. Dat is noodzakelijk omdat de bezoekcijfers de afgelopen jaren zijn teruggelopen. Ontving de Schuur in 2019 nog 217.000 bezoekers, een jaar later was dat nog maar 100.000. Die terugval was voor een groot deel te wijten aan de corona-epidemie. Zorgelijk was dat in 2023, na de epidemie, de bezoekcijfers nog steeds ruim 25 procent lager lagen dan in 2019.

"Dat is ook eigenlijk niet zo gek", zegt Matla. "In 2022 opende de FilmKoepel. Toen gebeurde precies waar we al voor waarschuwden. De programmering van de FilmKoepel had overeenkomsten met onze filmhuis-programmering, dus het was onvermijdelijk dat wij dat zouden voelen. Ondertussen zijn de inkomsten uit film wel noodzakelijk om onze andere activiteiten, bijvoorbeeld theater, te financieren."

Heeft Haarlem potentie als filmstad?

Die situatie leidde tot een structureel tekort van ongeveer een half miljoen euro per jaar. Met meer bezoekers, en dus meer inkomsten, wil de Schuur het tij keren. Het college en een meerderheid in de raad ondersteunen dat plan. Voor de uitbreiding heeft de gemeente een bedrag van 3,3 miljoen euro gereserveerd. 

Tekst gaat verder onder de foto.

Voor de Schuur is het nu van levensbelang dat extra stoelen daadwerkelijk tot extra bezoeken gaan leiden. Daarom is het relevant om te kijken naar de potentie die Haarlem heeft als filmstad. Hoe groot is de doelgroep? Is er voldoende filmpubliek om na de opening van Kinepolis en de FilmKoepel, ook de bioscoopstoelen in de nieuwe zalen van de Schuur te vullen?

NVBF schildert rooskleurig beeld

Cijfers van de Nederlandse Vereniging van Bioscopen en Filmtheaters (NVBF) laten een rooskleurig beeld zien. Uit het meest recente jaarverslag van 2023, blijkt dat Haarlem erg goed scoort als het om bioscoopbezoek gaat. De hoofdstad van Noord-Holland staat op een achtste plek op de ranglijst van steden van meeste bioscoopbezoek. Dat terwijl het aantal bioscoopstoelen in de stad het laagst ligt van de hele top 10. 

Een andere graadmeter is Cineville, het abonnement waarmee filmliefhebbers onbeperkt vertoningen in filmhuizen mogen bezoeken. Vóór de opening van de FilmKoepel in 2019, had Haarlem het hoogste aantal Cineville-pashouders per beschikbare filmhuis-stoel: 2,5 keer het landelijk gemiddelde. Cineville is vooral populair onder hoogopgeleide jongvolwassenen.

Tekst gaat verder onder de foto.

In de jaren 70 had Haarlem zeven bioscopen

"Die groep is groot in Haarlem", ziet Matla. "Maar wij willen bij de Schuur juist nog meer mensen verwelkomen die nog niet de weg naar de culturele instellingen weten te vinden."

Zo beschouwd lijkt er genoeg potentie om de nieuwe stoelen te vullen. Een relevantere vraag is misschien wel hoe Haarlem het juist jarenlang heeft gedaan met zo weinig bioscoopstoelen, toen het lokale filmaanbod alleen door Pathé en de Schuur werd bepaald. 

Vóór die tijd telde Haarlem immers veel meer filmtheaters. Zo was de stad midden jaren 70 zeven bioscopen rijk. Die rijke filmgeschiedenis is nog zichtbaar in de Grote Houtstraat, waar de karakteristieke gevel van Cinema Palace nog is te herkennen. In dezelfde straat kon je tot midden jaren 90 ook naar de film in het Luxor Theater. Op de Grote Markt waren de bioscopen Rembrandt en Brinkmann.

Resultaten uit het verleden bieden geen garantie

Wie uitzoomt en de langere geschiedenis bekijkt, ziet dat de groei van het aantal filmstoelen in Haarlem eerder een correctie is dan een zware trendbreuk met het verleden. Toch bieden resultaten uit het verleden de Schuur geen garanties voor de benodigde groei in de toekomst. Wat dat betreft is de uitbreiding net een bezoek aan de bios: het vooruitzicht is mooi, maar een happy end is niet gegarandeerd.

De traditionele nieuwjaarsduik gaat niet door. De harde wind maakt het te gevaarlijk. Voor veel mensen betekent het dat 1 januari er opeens heel anders uitziet. Frans Wijnen (73) is één van hen. Hij neemt al jaren een duik in Bloemendaal aan Zee. "2025 zonder deze traditie beginnen? Voor mijn gevoel is het nieuwe jaar dan niet van start gegaan."

Een nieuwsjaardag zonder duik maakt van 1 januari een dag als alle anderen. Maar om 2025 daardoor nu al verloren te veroordelen, gaat zelfs Frans Wijnen een tikkeltje te ver: optimist als hij is, denkt hij dat ook het volgend jaar hem weer voldoende zal brengen. Maar 'verdomde jammer' is het wel. "Feitelijk", zegt Wijnen, "is het nieuwe jaar niet begonnen als er geen nieuwjaarsduik is geweest."

Corona

Als bovenstaande wijsheid klopt, dan heeft de klok al eens eerder stil gestaan. Tijdens de coronapandemie werden namelijk ook twee edities geschrapt. Hoewel de oorzaak nu van een compleet andere aard is, is het begrip voor de afgelasting niet minder groot. Wijnen: "De veiligheid van de mensen is het belangrijkst. Als die in het geding is, moet je het natuurlijk niet willen organiseren."

Frans Wijnen is de tel kwijtgeraakt, maar als hij een grove schatting doet, denkt hij goed te zijn voor 'tussen de 35 en veertig' nieuwjaarsduiken. Daar zaten een paar bijzondere bij, met ijs en sneeuw. Maar als vrijwilliger van Reddingsbrigade Bloemendaal was er voor hem altijd de warme douche en de Jägermeister in de strandpost. Dus over kou hoor je hem niet zeuren. 

Bakkie doen

Wijnen is geen actieve vrijwilliger meer, maar 's zomers doet hij nog graag 'een bakkie' bij de reddingsbrigade. Hij heeft er zóveel sporen liggen. Die wis je niet zomaar uit. Als kind al voelde hij zich aangetrokken tot de redders.

De vrijwilliger was vijf jaar toen hij met pa en moe uit Amsterdam voor het eerst in Zandvoort kwam. Ze bleven er daarna elke zomer komen want de frisse zeelucht had een weldadige werking op Fransjes 'problematische bronchiën.'   

Camping Het Helmgat

Camping het Helmgat heette hun zomerverblijf, vroeger een rommelige maar romantische  verzameling tenten en caravans. Tegenwoordig is het een zakelijk gerangschikte batterij bungalows. Wijnen: "Ik heb daar een geweldige tijd gehad. Vooral voor kinderen was het fijn. Goh, wat een vrijheid had je daar."

Wijnen was zó gehecht aan de plek, in de kom van de boulevard en de Zeeweg, dat hij er bleef komen toen hij al lang en breed vlakbij een huis had in Zandvoort. "Het bleef trekken. Die camping had echt iets bijzonders, het was één grote familie."

Tekst gaat door onder de foto.

En zo ziet hij de reddingsbrigade die elk jaar de nieuwjaarsduik organiseert op het strand van Bloemendaal ook. Dat de traditie dit jaar niet doorgaat, vindt hij jammer, maar hij overleeft de duikloze 1 januari 2025 wel. 

"Het zal heel anders zijn. Normaal is de nieuwsjaarsreceptie van de reddingsbrigade aan de duik gekoppeld. Dat is altijd heel gezellig. Ik weet niet hoe dat nu gaat lopen. Of ik misschien toch stiekem in mijn eentje een duikje neem? Nee, dat is niet leuk. Je moet het met een groep doen. Dat maakt de traditie."

„Na de coronatijd hadden we een kantoor bij onze opslaglocatie, maar we werkten ook vaak thuis. Op een middag besloot ik er spontaan heen te gaan in de hoop wat samen te werken met twee collega’s,’ schetst Nathalie Beck, directeur van Bluem Oral Care. „Maar toen ik aankwam, gingen ze net de deur uit en zat ik in m’n eentje. Plots kwam er een heel grote vrachtwagen met oplegger voorgereden. De chauffeur vroeg: ’Wie gaat deze lossen?’

Duizenden mensen hebben gisteravond genoten van de jaarlijkse trekkertocht door de Beemster. Ook organisator Willem Netel (68) had een geweldige tijd. Dat is helemaal niet vanzelfsprekend, want hij is eigenlijk nog helemaal niet hersteld van vorige week. Toen kreeg hij niet alleen corona, maar had hij ook last van hartritmestoornissen.

Meer dan 250 trekkers reden dwars door de Beemster en Willem had als organisator de verantwoordelijkheid. Niets en niemand hield 'm tegen om aanwezig te zijn bij de tocht. "Ook m'n vrouw niet, haha."

Tussen het manoeuvreren en het instructies geven door vertelde hij dat hij jaren geleden begon mee te helpen bij de Beemster Feestweek. "Daar was ik verkeersregelaar. Dat was zo leuk om te doen. Toen ben ik me er meer in gaan verdiepen en op een gegeven moment word je steeds meer gevraagd."

Tekst loopt door onder de foto's.

Van het één kwam het ander en gaandeweg leerde hij steeds meer mensen kennen. Dat was gisteren duidelijk te merken: vrijwel iedereen kent Willem bij naam en is op de hoogte van zijn gezondheidssituatie. "Hij is niet te stoppen hoor", zegt een bezoeker lachend. Anderen zijn vooral bezorgd. Een vrouw kijkt fronsend naar de verslaggever die naast Willem in het busje zit. "Kan je reanimeren?"

Hij is zichtbaar ontroerd door alle steun die hij kreeg en krijgt. "Als je ziet hoeveel kaarten, appjes, telefoontjes en fruitmanden je krijgt... 'Willem, we kunnen je nog niet missen'. Dat is hartverwarmend en daarom ben ik vandaag ook bezig, misschien wel tegen beter weten in."

Hectisch? Welnee

Ondanks dat hij om de haverklap telefoontjes kreeg en nodig is op de porto ("Willem! Kan ik deze auto's doorlaten of niet?!?") noemt hij zijn klus vandaag 'rustgevend'. "Dit vind ik gewoon heerlijk. Het lijkt hectisch, maar het geeft me een fijn en rustig gevoel om dit te doen voor de bewoners van de Beemster, waar ik er één van ben."

En nu? "Ik ga nu een paar weken echt rust nemen. Dat is wel belangrijk."

Nog een paar dagen en dan stapt Els Ligthart uit Warmenhuizen voor de tiende keer in het vliegtuig richting Zuid-Oost Azië. Haar koffers zitten vol brillen die ze uit gaat delen in de arme Mekong-Delta in Vietnam. Ze heeft als oud-zorgmedewerker genoeg meegemaakt en gezien, maar daar valt haar mond soms nog open van verbazing.

Bij de opticien in Warmenhuizen liggen dozen vol brillen klaar voor de volgende reis van Els. Op 2 januari vertrekt ze voor zes weken naar Vietnam. Voor haar is gewoon vakantie vieren geen optie. Ook toen ze nog werkte gingen alle vakantiedagen op aan vrijwilligerswerk in het buitenland. 

"Mijn dochter ging op haar 18e vijf maanden reizen door Azië. De laatste maand heb ik haar opgezocht. Dat beviel eigenlijk heel goed, en ik wilde altijd al in het buitenland werken. Toen ben ik eerst via een aantal organisaties aan de slag gegaan, maar inmiddels ken ik alle klappen van de zweep en doe ik alles zelf. Je weet niet wat je daar ziet. Zo arm, ze hebben daar helemaal niks."

Niet klagen maar doen

Els doet haar werk in de stad Cần Tho in het zuiden van de Mekong, Een stad met 1,5 miljoen mensen in het armste gedeelte van de delta. "Door corona is alles achteruit gegaan daar, het toerisme is ingestort. Hier lopen mensen best vaak te klagen. Als je daar dan bent geweest, denk je wel eens: waar hebben we het allemaal over."

Tekst gaat verder onder de foto...

"Ik kom bij bijvoorbeeld een ziekenhuis en bij een soort verzorgingshuis. Daar deel ik de brillen uit. Maar als ik iemand onderweg tegenkom en die heeft een bril nodig dan doe ik dat ook. Dat gaat met handen en voeten want Engels spreken ze eigenlijk niet. Dan beeld ik uit of ze een leesbril nodig hebben of eentje voor ver. Vorige keer was er een vrouw van de security, die stapte met min 2,5 gewoon op de brommer."

"Ik deel brillen uit bij zieken- en verzorgingshuizen, maar ook aan mensen die ik onderweg tegenkom." Els legt dan met handen en voeten uit dat ze leesbrillen uitdeelt, want Engels spreken de inwoners amper. "Dan beeld ik uit of ze een bril voor veraf of dichtbij nodig hebben. De vorige keer was er een vrouw die gewoon met min 2,5 op de brommer stapte."

De brillen die meegaan naar Vietnam worden door mensen ingeleverd bij Els zelf of bij opticien Lucien Walter. Daar worden de brillen opgeknapt en op sterkte gemeten. Walter: "Er komen er heel veel binnen. Mooi dat ze nu nog gebruikt worden, anders gaan ze weg. En wij vinden het leuk om te kunnen helpen, ze komen echt goed terecht."

Tekst gaat verder onder de foto...

Els werkte haar hele leven in de zorg maar is nog regelmatig geschokt over wat ze in Vietnam ziet. "In dat tehuis zie je kinderen met afwijkingen, ongelofelijk. Ik heb een hoop gezien, maar ik liep hier zelfs van 'mijn god, wat is dit erg'. Dat komt nog steeds van de ontbladeringsmiddelen die de Amerikanen tijdens de oorlog hebben gebruikt. Er worden nog steeds kinderen met afschuwelijke afwijkingen geboren."

Inmiddels neemt Els ook hoortoestellen mee. Er liggen 100 setjes klaar die ze kreeg van gehoorspecialisten. "Ik heb alle batterijen eruit gehaald, dat moet voor het vliegen. Ze zijn er allemaal zo blij mee. Ik ga hier dan ook mee door zolang ik kan. Stilzitten is geen optie."

Op 24 december is het traditioneel lang wachten voordat je aan de beurt bent bij de bakker en de slager. Maar ook bij andere winkels is het dit jaar druk om op het laatste moment nog gezellig kerst te kunnen vieren. "De spelletje zijn niet aan te slepen."

Een rij van 20 meter vanochtend bij de keurslager op de Haarlemmerdijk. Klanten staan zo'n drie kwartier in de rij maar er wordt niet geklaagd. "Gelukkig is het mooi weer", grapt een vrouw in de rij die nat regent. De bakkerij verderop is tegen het middaguur al zo goed als leeg. "Dat het zo druk zou worden hadden we niet verwacht", zegt de bakker trots.

Familiespelletjes en legpuzzels

Waar het de hele week al storm loopt is bij de spelletjeswinkel op de Haarlemmerdijk "Sinds de eerste dag dat corona uitbrak is het niet meer zo druk geweest als deze week", vertelt winkeleigenaar Ivar Smit. "Vooral familiespelletjes en puzzels is wat wordt gekocht. Ik denk dat mensen weer terug willen naar het samenzijn. Je zit de hele week achter je computer op kantoor, dus mensen zoeken weer verbinding met kerst." Lachend: "Hoewel er van de week ook één iemand kwam voor een spelletje waarbij er  hopelijk ruzie aan tafel zou ontstaan."

De ene klant koopt een kaartspelletje dat hij als kind al met zijn broertje met kerst speelde, de ander gaat gezellig naar haar moeder om samen te puzzelen. Een jonge vrouw vertelt dat ze houdt van allerlei familiespelen maar ook blij wordt om met kerst een legpuzzel te maken. "Dat je een moment met elkaar hebt en ondertussen nog kan kletsen maar je niet alleen maar focust op een diep gesprek."

De kerstspecial van All You Need Is Love trekt iedere jaar weer veel kijkers. In Tina's TV Update legt Tina Nijkamp uit waarom Robert ten Brink na de coronaperiode niet is teruggekeerd in zijn befaamde studio, waar hij jarenlang geliefden bij elkaar bracht voor de feestdagen. Verder: wat betekent de overstap van Rob Kamphues naar Viaplay voor F1-verslaggever Amber Brantsen? En: Robbie Williams wil alsnog zijn middelbareschooldiploma halen. Tina ziet een nieuw tv-format voor zich.

Het grootste en oudste bevrijdingsfestival van Nederland - Bevrijdingspop in Haarlem - is voorlopig gered. Burgemeester en wethouders hebben besloten om de organisatie in 2025 een extra subsidie van 60.000 euro te geven, waarmee de bijdrage van de gemeente wordt verdubbeld.

Alle veertien bevrijdingsfestivals in Nederland hebben het de laatste jaren financieel lastig. De kosten zijn sinds de coronaperiode fors gestegen en de gratis toegankelijke festivals zijn voor de inkomsten afhankelijk van de baromzet. Bij slecht weer vallen die inkomsten tegen en draaien de festivals verlies.

In 2023 vielen veel bevrijdingsfeesten letterlijk in het water door het slechte weer. Daarom trok het vorige kabinet een miljoen euro aan subsidie uit voor de organisatoren, maar het kabinet Schoof heeft die subsidie weer ingetrokken. Dat was ook slecht nieuws voor Bevrijdingspop Haarlem.

'Risico is te groot'

Voorzitter Bernt Scheiders liet eerder aan NH weten dat er echt overheidsgeld bij moest. "Het is duidelijk dat we het met de huidige middelen niet meer kunnen organiseren. Het risico op een editie met slecht weer is simpelweg te groot."

In 2025 wordt tachtig jaar vrijheid herdacht. Om zeker te zijn dat het jubileum ook op Bevrijdingspop gevierd kan worden, trekt de gemeente 60.000 euro extra uit, waarmee de subsidie voor volgend jaar op 120.000 euro uitkomt. 

Extra geld van provincie en kabinet?

Ook de provincie Noord-Holland stelt extra geld beschikbaar voor Bevrijdingspop. Een motie van BBB en D66 in de Provinciale Staten werd anderhalve maand geleden bijna unaniem aangenomen. "Het doel is om te zoeken naar een structurele oplossing, zodat het festival in 2025 en daarna kan blijven bestaan", lieten de twee partijen destijds weten. Het is niet duidelijk hoeveel geld de provincie precies uittrekt.

Ook het Rijk komt misschien alsnog over de brug, blijkt uit het besluit van burgemeester en wethouders: "Vanwege de viering van 80 jaar vrijheid in 2025 overweegt ook het Rijk nog een 
keer extra budget beschikbaar te stellen voor alle veertien officiële bevrijdingsfestivals in Nederland." Hoe het na volgend jaar verder moet met de festivals op 5 mei, is nog onduidelijk.

In de serie 'Oh Wensenboom' gaan programmamakers Sander Huisman en Harold Boldewijn, met hun kerstboom, op zoek naar wensen van de West-Fries, Deze keer staan ze in de Hoornse wijk De Kersenboogerd, en spreken ze met de mensen van het initiatief 'Koffie en 'n Praatje'.

Zodra de mannen de kerstboom hebben opgezet wordt er direct enthousiast gereageerd. Iedere voorbijganger kan een briefje halen en hun wens in de boom hangen. "Die wordt later naar de kerstman gebracht!", zegt Boldewijn gekscherend.

Tekst gaat verder onder de video.

Hoornse wensen

"Wat mijn kerstwens is? Vrede op aarde natuurlijk", vertelt Urmie, betrokken bij 'Koffie en 'n Praatje. "Ook denken we mee met de daklozen, waarvan we er in Hoorn zo'n 300 hebben."

Voorbijganger Bontsje stelt hetzelfde. "Tijdens kerst komt bij mij weer het verlangen naar vrede omhoog. Maar ook het verdriet dat het er niet is. Ik vind het lastig om feest te vieren, wetende dat er in andere delen van de wereld mensen zijn die dat niet kunnen."

"Hij had geen onderbroek aan"

"Onze groep is in de coronaperiode ontstaan en we zijn er voor iedereen", vertelt Henry van 'Koffie en 'n Praatje'. "We horen zoveel verschillende verhalen, van zoveel verschillende mensen. Bij ons komen daklozen, ouderen, mindervaliden maar ook mensen waarvan je het niet verwacht. Iedereen heeft wel eens behoefte aan een praatje."

Toch wordt er niet alleen een luisterend oor geboden. Wanneer iemand echt hulp nodig heeft, zorgt de groep ervoor dat deze hulp geboden wordt: "We kunnen ook van betekenis zijn. Indien gewenst schakelen we bijvoorbeeld een hulpdienst in of proberen we zelf de persoon in kwestie te helpen", zegt Urmie.

Als voorbeeld geeft ze een vrouw die doorverwezen is naar stichting Hulpverlening Vanuit Westfriese Kerken. "Die geven elke woensdag een warme maaltijd aan mensen. Maar er zijn ook mensen die bijvoorbeeld huisraad nodig hebben."

Het grootste nieuws van 2025? Volgens zelfverklaard medium Thomas Woolthuis wordt dat het moment waarop we als mensheid contact leggen met buitenaardse intelligentie. Nu het nieuwe jaar voor de deur staat, melden tal van ‘helderzienden’ zich met de meest buitenissige voorspellingen. Zo ook Woolthuis dus. „We krijgen signalen die niet van deze aarde zijn. Dit zal alles op zijn kop zetten, van wetenschap tot religie.”

Onder de noemer 'Het is Genoeg' gaan negen organisaties samen de strijd aan tegen overtoerisme. Op het Leidseplein wordt zaterdag gedemonstreerd omdat door de gemeente volgens de initiatiefnemers veel te weinig wordt gedaan aan het weren van toeristen. In Barcelona waren er  afgelopen zomer grootse demonstraties tegen het massatoerisme, we spraken met een van de initiatiefnemers van die protesten.

"Onder aan de streep krijgen we elk jaar meer toeristen en dat is gewoon ongelooflijk vervelend voor wie hier woont." Eén van de organisatoren van de demonstratie is Sam Németh. Hij is klaar met hoe de gemeente omgaat met toerisme: "Er wordt nauwelijks iets gedaan, er wordt maar aan hele kleine knoppen gedraaid."

Németh en mede-organisator Lennard Roubos staan op het plein waar het protest zaterdag plaats moet vinden. De gemeente hanteert verkeerd beleid vinden de heren. Een greep uit wat wethouder Mbarki in gang heeft gezet: de hotelstop, een alcohol- en drugsverbod op de Wallen, sluitingstijden voor horeca in datzelfde gebied. "Mbarki heeft heel veel maatregelen gepresenteerd maar het lost het grote probleem niet op." Met de demonstratie willen ze druk uitoefenen en laten zien dat dit veel Amsterdammers aangaat.

Spaanse praktijken

In Barcelona en andere Spaanse steden gingen inwoners van de zomer de straat op om tegen hetzelfde onderwerp te protesteren. Een van de organisatoren daar is Daniel Pardo Rivacoba. "Het is vooral de bedoeling om de politiek te laten zien dat ze zich om ons moeten bekommeren en dat wij als inwoners van een stad wel degelijk last van hebben."

Amsterdam ontving in 2023 zo'n 9 miljoen toeristen. Het niveau van voor corona is zo goed als terug. In Spanje kenden deze zomer een record in het aantal toeristen. "Het was natuurlijk niet de verwachting dat de protesten meteen mensen zou weghouden, maar het is tenminste iets", vertelt Pardo Rivacoba. "Een gewone demonstratie heeft vaak geen nut meer, daar lok je niet genoeg aandacht mee uit. Je moet iets speciaals doen om op te vallen, jammer genoeg."

In Spanje werden toeristen bijvoorbeeld met waterpistolen nat gespoten. Maar dat zal zaterdag op het Leidseplein niet gebeuren: "We gaan liever een gesprek aan", aldus de heren. Er staan drie inspraakavonden gepland waarin de Amsterdammer ook inhoudelijk zijn of haar mening ten gehore kan brengen.

Maar volgens de Spaanse demonstrant gaat dat niet genoeg zijn: "Je moet niet bang zijn om ophef te veroorzaken. Dus ik betwijfel of deze Nederlandse manier gaat werken." Németh en Roubos: "We gaan het zien, het is begin van een reeks aan gesprekken en het zal niet het laatste protest zijn."

Onder de noemer 'Het is Genoeg' gaan negen organisaties samen de strijd aan tegen overtoerisme. Op het Leidseplein wordt morgen gedemonstreerd omdat door de gemeente volgens de initiatiefnemers veel te weinig wordt gedaan aan het weren van toeristen. In Barcelona waren er  afgelopen zomer grootse demonstraties tegen het massatoerisme, we spraken met een van de initiatiefnemers van die protesten.

"Onder aan de streep krijgen we elk jaar meer toeristen en dat is gewoon ongelooflijk vervelend voor wie hier woont." Eén van de organisatoren van de demonstratie is Sam Németh. Hij is klaar met hoe de gemeente omgaat met toerisme: "Er wordt nauwelijks iets gedaan, er wordt maar aan hele kleine knoppen gedraaid."

Németh en mede-organisator Lennard Roubos staan op het plein waar het protest zaterdag plaats moet vinden. De gemeente hanteert verkeerd beleid vinden de heren. Een greep uit wat wethouder Mbarki in gang heeft gezet: de hotelstop, een alcohol- en drugsverbod op de Wallen, sluitingstijden voor horeca in datzelfde gebied. "Mbarki heeft heel veel maatregelen gepresenteerd maar het lost het grote probleem niet op." Met de demonstratie willen ze druk uitoefenen en laten zien dat dit veel Amsterdammers aangaat.

Spaanse praktijken

In Barcelona en andere Spaanse steden gingen inwoners van de zomer de straat op om tegen hetzelfde onderwerp te protesteren. Een van de organisatoren daar is Daniel Pardo Rivacoba. "Het is vooral de bedoeling om de politiek te laten zien dat ze zich om ons moeten bekommeren en dat wij als inwoners van een stad wel degelijk last van hebben."

Amsterdam ontving in 2023 zo'n 9 miljoen toeristen. Het niveau van voor corona is zo goed als terug. In Spanje kenden deze zomer een record in het aantal toeristen. "Het was natuurlijk niet de verwachting dat de protesten meteen mensen zou weghouden, maar het is tenminste iets", vertelt Pardo Rivacoba. "Een gewone demonstratie heeft vaak geen nut meer, daar lok je niet genoeg aandacht mee uit. Je moet iets speciaals doen om op te vallen, jammer genoeg."

In Spanje werden toeristen bijvoorbeeld met waterpistolen nat gespoten. Maar dat zal zaterdag op het Leidseplein niet gebeuren: "We gaan liever een gesprek aan", aldus de heren. Er staan drie inspraakavonden gepland waarin de Amsterdammer ook inhoudelijk zijn of haar mening ten gehore kan brengen.

Maar volgens de Spaanse demonstrant gaat dat niet genoeg zijn: "Je moet niet bang zijn om ophef te veroorzaken. Dus ik betwijfel of deze Nederlandse manier gaat werken." Németh en Roubos: "We gaan het zien, het is begin van een reeks aan gesprekken en het zal niet het laatste protest zijn."

De curator noemt de coronaschulden bij de Belastingdienst als belangrijkste oorzaak voor het faillissement. ’Die liepen door de coronacrisis hard op’, schrijft de curator in zijn verslag.

Huurders van het Detroit-gebouw aan de Veemkade in Oost stonden vanmiddag in de rechtbank tegenover verhuurder Vesteda. Zo'n honderd bewoners (71 huishoudens) eisen huurcompensatie omdat ze ruim drie jaar lang geen gebruik hebben kunnen maken van de fitnessruimte, het zwembad en de sauna in het gebouw. Terwijl ze wel de volle mep huur hebben moeten betalen. 

Pieter Herman betaalt maandelijks een flink bedrag voor zijn appartement in het Detroit-gebouw in het Oostelijk Havengebied. Niet alleen heeft hij een ruime woning met een fantastisch uitzicht, als hij aan zijn conditie wil werken kan Pieter naar de Healthclub op de eerste verdieping. Een beetje aan gewichten hangen, baantjes trekken in het verwarmde zwembad of even lekker zweten in de sauna. 

Nu kan dat allemaal weer, maar ruim drie jaar lang hebben de bewoners van het Detroit-gebouw geen gebruik kunnen maken van de voorzieningen op de eerste verdieping. "Vesteda heeft de healthclub in 2020 vanwege corona gesloten. Vervolgens hebben ze ook groot onderhoud en renovaties uitgevoerd."

Omdat de huurders drie jaar lang geen gebruik hebben kunnen maken van deze faciliteiten eisen ze van de commerciële verhuurder Vesteda een huurcompensatie van 250.000 euro. Dat is tien procent van de huur die ze in al die jaren hebben betaald. "De bewoners vinden dat het een onderdeel is van wat ze huren", zegt Pieter. "En dat het ook onderdeel is van de kale huur."

'Om niet'

Vesteda ziet het anders. Volgens Pieter zegt de verhuurder dat de voorzieningen een 'cadeautje' zijn waar de verhuurders verder niets extra's voor hoeven te betalen. Zo staat in de huurcontracten de overeenkomst 'om niet', wat betekent dat één partij iets geeft aan de andere partij zonder daarvoor iets terug te krijgen. "Dat klopt wel," zegt Pieter, "maar elke huurder die hier is komen wonen raakte pas op de hoogte van dit 'om niet' toen ze een hele stapel documenten moesten ondertekenen bij de start van de huur."

Daarvoor werden potentiële huurders volgens Pieter door Vesteda misleid met ronkende teksten in brochures en op de website. "Zo van 'genieten met deze prachtige faciliteiten' op de plek waar je gaat wonen."

De bewoners liggen wel vaker met Vesteda in de clinch over onder meer achterstallig onderhoud en te hoge servicekosten. Nu gaat het voor de rechter dus over een huurcompensatie van een kwart miljoen. En Pieter heeft er best wel vertrouwen in. "In 2016 heeft Vesteda een zaak verloren tegen een huurder in Almere. Die huurder heeft in een soortgelijke situatie 10 procent van de huur toegekend gekregen. Ook daar ging het om de clausule 'om niet'. Het gerechtshof gaf toen duidelijk aan: ''Vesteda, jullie zijn een commerciële partij, gratis cadeautjes weggeven is een illusie'."

Verhuurder Vesteda wil pas reageren als de rechter - ergens in het nieuwe jaar - uitspraak heeft gedaan. 

Vanwege de toename van het aantal pakketten, maaltijden en wat je allemaal niet online kunt bestellen, is de vraag naar bezorgers in en rond Amsterdam enorm. In de eerste helft van dit jaar stonden er maar liefst 500 vacatures open voor bezorgers. Dat aantal ligt aan het eind van het jaar wat lager, in het derde kwartaal gaat het om 185 openstaande vacatures. "Net zoals vorig jaar was er in het derde kwartaal een piek te zien in het aantal openstaande vacatures", aldus een UWV-woordvoerder.

Tussen 2018- 2019 werkten er landelijk 71.000 mensen als bezorger. Het aantal bezorgers groeide tussen 2022-2023 met 75 procent, er waren er toen ongeveer 124.000. Voor corona was er al sprake van een toename, maar tijdens de pandemie was de groei enorm. En met het aantal online bestellingen, lijkt de vraag naar bezorgers alleen maar toe te nemen. 

De vraag naar bezorgers is daarom groot en stonden er in de eerste helft van het jaar dus zo'n 500 vacatures open. Daarbij was er een grotere vraag (300 openstaande vacatures) naar bestelwagenchauffeurs en auto- en motorkoeriers.

Ook fiets- en brommerkoeriers kunnen zo aan de slag, er stonden in de eerste twee kwartalen van dit jaar 200 vacatures open. In het derde kwartaal van 2024 stonden er nog 185 vacatures open, waarvan 125 voor bestelwagenchauffeur en auto- en motorkoerier en 60 fiets- en brommerkoeriers.

UWV laat weten de cijfers voor dit laatste kwartaal nog niet te kunnen delen, omdat deze nog moeten worden gecontroleerd. "We zien wel net zoals vorig jaar een piek in Q3, die vervolgens in Q4 weer afneemt. Dat is ook niet zo gek, want vlak voor de feestdagen worden er mensen vaak aangenomen, waardoor het openstaande vacatures afneemt", legt een woordvoerder van het UWV uit. 

Ondanks dat er steeds meer bezorgers in de stad aan het werk gaan, is het een zwaar beroep. "Dit komt niet alleen door het tillen van zware kratten, pakketten of apparaten, maar ook door de vele stops. Veel pakketbezorgers moeten per dienst wel 150 tot 200 keer hun bestelbus in- en uitstappen", aldus het UWV. Daarnaast hebben bezorgers constant te maken met tijdsdruk om op tijd te leveren.

Met de lange rijen voor pakketpunten, de vele busjes die door de stad rijden en geautomatiseerde pakketautomaten in de stad, is Amsterdam 'een pakketstad'. AT5 maakte afgelopen november een special over de logistieke monsterklussen die hierachter schuilhouden. 

Koen Witte, eigenaar van het vrijdag afgebrande strandpaviljoen Beachclub Texel wordt overspoeld met hulp van vrienden en bekenden. Een bruidspaar, dat bij hem in het paviljoen is getrouwd, is zelfs een geldinzameling gestart. Witte hoopt zo snel mogelijk een nieuw paviljoen te kunnen bouwen. "Het is een bewogen tijd geweest", zegt hij. "Maar dat is een understatement." 

Zijn paviljoen ging in de nacht van 12 op 13 december in vlammen op. De brandweer kon nagenoeg niets meer doen en het gehele houten paviljoen werd in de as gelegd. Het is niet duidelijk hoe de brand heeft kunnen ontstaan. De politie had eerder het paviljoen afgezet voor forensisch onderzoek. De hekken worden deze week weggehaald zodat de eigenaar kan beginnen met opruimen. 

De strandexploitant beseft nog niet helemaal wat er gebeurd is. "Zeker als ik thuis met mijn gezin in Alkmaar ben", zegt hij. "Dan vergeet je even de situatie. Maar als je dan weer op Texel bent en je treft de situatie aan zoals die nu is, draait je maag weer om. Het is ongelooflijk wat er gebeurd is."

De Texelaar heeft in Wijk aan Zee ook een strandpaviljoen, maar voelt zich daar emotioneel minder mee verbonden. "Dat paviljoen heb ik gekocht. Maar Beachclub Texel heb ik zelf opgebouwd. De bar, de inrichting, werkelijk alles heb ik met mijn team neergezet. Dit was ons eigen paviljoen, dat komt nooit meer terug."

In tijd van Corona heeft Koen Witte het paviljoen behoorlijk vernieuwd. "We hebben er een serre aangebouwd, zodat we ook wat voor groepen en partijen konden organiseren. Het is een levenswerk. Ik heb nu het gevoel dat het van mij is afgepakt."

Hulp

De Texelaar krijgt veel hulp aangeboden van andere paviljoeneigenaren op het eiland. "Ze vroegen meteen of ze me konden helpen. Ik kreeg ook al opslag aangeboden. Dat is enorm waardevol." De focus ligt nu op het opruimen van de rotzooi. "We moeten eerst even verwerken wat er nu allemaal is gebeurd. Maar deze hulp zal ik in de toekomst zeker nodig hebben om weer snel met mijn team te kunnen draaien. Het is nu een paar dagen geleden, dan ben ik nog niet met een nieuw paviljoen bezig. We moeten eerst ervoor zorgen dat alle onderzoeken zijn afgerond zodat we weer door kunnen."

Witte heeft in het voorjaar veel bruiloften gepland. Deze kunnen nu niet doorgaan. "Ook mijn broer met zijn partner wilden gaan trouwen op het strand. Maar je kunt nu nog niets zolang de verzekering niet uitkeert. We hebben alles verzekerd en gelukkig goed ook."

Een bruidspaar dat vorig jaar in het paviljoen is getrouwd heeft geldinzameling gestart. "De dames kwamen bij ons in de lucht, omdat ze bij ons in de beachclub een prachtige bruiloft hebben gehad. Ze komen hier graag en zijn fan van Texel. Het gaat ze enorm aan hun hart, waardoor ze iets terug wilden doen. Zij willen dat we zo snel mogelijk weer bruidsparen kunnen ontvangen en ook andere gasten, waardoor ze nu geld inzamelen. Deze mensen komen niet uit mijn nabije kring. Ik vind het uniek dat zoiets wordt opgezet. Dat is heel warm en mooi."

Het onderzoek is inmiddels afgerond, zodat het paviljoen binnenkort weer kan worden vrijgegeven. "Ze hebben niets gevonden, er wordt ook geen verder onderzoek gedaan. We kunnen nu het sloopbedrijf opdracht geven om puin te ruimen. En dat kunnen we weer beginnen met opbouwen."

Koen Witte, eigenaar van het vrijdag afgebrande strandpaviljoen Beachclub Texel wordt overspoeld met hulp van vrienden en bekenden. Een bruidspaar, dat bij hem in het paviljoen is getrouwd, is zelfs een geldinzameling gestart. Witte hoopt zo snel mogelijk een nieuw paviljoen te kunnen bouwen. "Het is een bewogen tijd geweest", zegt hij. "Maar dat is een understatement." 

Zijn paviljoen ging in de nacht van 12 op 13 december in vlammen op. De brandweer kon nagenoeg niets meer doen en het gehele houten paviljoen werd in de as gelegd. Het is niet duidelijk hoe de brand heeft kunnen ontstaan. De politie had eerder het paviljoen afgezet voor forensisch onderzoek. De hekken worden deze week weggehaald zodat de eigenaar kan beginnen met opruimen. 

De strandexploitant beseft nog niet helemaal wat er gebeurd is. "Zeker als ik thuis met mijn gezin in Alkmaar ben", zegt hij. "Dan vergeet je even de situatie. Maar als je dan weer op Texel bent en je treft de situatie aan zoals die nu is, draait je maag weer om. Het is ongelooflijk wat er gebeurd is."

De Texelaar heeft in Wijk aan Zee ook een strandpaviljoen, maar voelt zich daar emotioneel minder mee verbonden. "Dat paviljoen heb ik gekocht. Maar Beachclub Texel heb ik zelf opgebouwd. De bar, de inrichting, werkelijk alles heb ik met mijn team neergezet. Dit was ons eigen paviljoen, dat komt nooit meer terug."

In tijd van Corona heeft Koen Witte het paviljoen behoorlijk vernieuwd. "We hebben er een serre aangebouwd, zodat we ook wat voor groepen en partijen konden organiseren. Het is een levenswerk. Ik heb nu het gevoel dat het van mij is afgepakt."

Hulp

De Texelaar krijgt veel hulp aangeboden van andere paviljoeneigenaren op het eiland. "Ze vroegen meteen of ze me konden helpen. Ik kreeg ook al opslag aangeboden. Dat is enorm waardevol." De focus ligt nu op het opruimen van de rotzooi. "We moeten eerst even verwerken wat er nu allemaal is gebeurd. Maar deze hulp zal ik in de toekomst zeker nodig hebben om weer snel met mijn team te kunnen draaien. Het is nu een paar dagen geleden, dan ben ik nog niet met een nieuw paviljoen bezig. We moeten eerst ervoor zorgen dat alle onderzoeken zijn afgerond zodat we weer door kunnen."

Witte heeft in het voorjaar veel bruiloften gepland. Deze kunnen nu niet doorgaan. "Ook mijn broer met zijn partner wilden gaan trouwen op het strand. Maar je kunt nu nog niets zolang de verzekering niet uitkeert. We hebben alles verzekerd en gelukkig goed ook."

Een bruidspaar dat vorig jaar in het paviljoen is getrouwd heeft geldinzameling gestart. "De dames kwamen bij ons in de lucht, omdat ze bij ons in de beachclub een prachtige bruiloft hebben gehad. Ze komen hier graag en zijn fan van Texel. Het gaat ze enorm aan hun hart, waardoor ze iets terug wilden doen. Zij willen dat we zo snel mogelijk weer bruidsparen kunnen ontvangen en ook andere gasten, waardoor ze nu geld inzamelen. Deze mensen komen niet uit mijn nabije kring. Ik vind het uniek dat zoiets wordt opgezet. Dat is heel warm en mooi."

Het onderzoek is inmiddels afgerond, zodat het paviljoen binnenkort weer kan worden vrijgegeven. "Ze hebben niets gevonden, er wordt ook geen verder onderzoek gedaan. We kunnen nu het sloopbedrijf opdracht geven om puin te ruimen. En dat kunnen we weer beginnen met opbouwen."

Niet alleen Koldo García, de adviseur van oud-minister Ábalos van Transport, was fout in ’caso Koldo’, het Spaanse mondkapjesschandaal dat momenteel door verschillende Spaanse rechtbanken wordt onderzocht. Ook ’zijn’ minister (Jose Luis Ábalos zélf) zou steekpenningen hebben aangenomen bij het afsluiten van miljoenencontracten in coronatijd, zowel voor mondmaskers als voor contracten voor publieke werken.

Er gelden vanaf vandaag nieuwe dienstregelingen, voor zowel de trein als de bus. Zo zet de NS in op vroegere treinen in de ochtend en sluiten de bussen meer aan op vertrektijden van de trein. Wij maken je wegwijs in de veranderingen. 

Volgens de NS is het de grootste dienstwijziging in jaren: er gaan meer treinen rijden dan in het ‘topjaar 2019’, voor de coronapandemie. Dit doet het spoorwegbedrijf onder andere om mee te denken met de wensen van reizigers.

Zo komt er een extra trein bij: de Airport Sprinter. De Sprinter rijdt acht keer per uur vanaf Amsterdam Centraal, via Schiphol naar Hoofddorp. "Hiermee houdt NS de bereikbaarheid op peil tijdens de grote verbouwing van het Centraal Station en ontstaat een herkenbare verbinding tussen de luchthaven en de hoofdstad", aldus NS. 

Meer treinen terug 

En er komen meerdere treinen terug in de dienstregeling, zoals de Intercity tussen Haarlem en Alkmaar. Ook vertrekt de eerste sprinter op werkdagen tussen Amsterdam en Zandvoort een half uur eerder. 

In het weekend raast de trein ook vaker voorbij, bijvoorbeeld tussen Amsterdam en Alkmaar. Voorheen ging er op vrijdag, zaterdag en zondag een keer in het half uur een Intercity, vanaf vandaag is dat een keer per kwartier. En datzelfde traject, dus van Amsterdam naar Alkmaar, krijgt er een nachttrein bij. Deze rijdt van vrijdag op zaterdagnacht en van zaterdag op zondagnacht. 

Bus dienstregelingen

Dan over naar de nieuwe dienstregelingen wat betreft de bus. Net zoals de NS, wil ook Connexxion de wijzigingen laten aansluiten op de wensen van hun reizigers. “Zo willen we voorkomen dat er lege bussen door de straten rijden of dat je niet kunt zitten, omdat de bus te vol is”, aldus het busbedrijf. 

Buslijn 300 van Haarlem Station naar de Bijlmer Arena gaat overdag vaker rijden, namelijk negen keer per uur in plaats van acht keer per uur. Ook komen er nieuwe buslijnen bij, bijvoorbeeld lijn 198 van Schiphol Airport naar Amsterdam-Zuid. Die gaat 2 keer per uur rijden. Ook buslijn 107 van Bussum naar de Bussumse Huizerweg is nieuw: de bus rijdt zeven dagen per week en een keer per uur. 

Ook het station van Castricum is vanaf vandaag beter te bereiken. Buslijn 73, die van Castricum naar Haarlem Schalkwijk rijdt, gaat vaker de weg op. Met name tijdens de avonduren en in het weekend. En ook ritten tussen Julianadorp en Den Helder worden niet vergeten: lijn 30 rijdt doordeweeks drie keer extra, in het weekend is dat één keer extra.

De huren in de vrije sector zijn in vijf jaar tijd met een kwart gestegen. Dat is balen voor de Amsterdammers die op de vrije sector zijn aangewezen voor hun woning. Want de andere opties - kopen of sociale huur - zijn voor hen niet weggelegd. 

Wat Marek de Groot van zijn huur vindt? "Te hoog, natuurlijk." Vooral de kwaliteit van zijn appartement, van zo'n 45 vierkante meter in een woontoren bij station Lelylaan, laat te wensen over. "Het gebouw komt uit 2017 maar er zijn volgens mij wat fouten gemaakt."

Daardoor moeten er vaak reparaties worden uitgevoerd, maar dat gebeurt volgens De Groot lang niet altijd naar behoren. "Dat ik ook denk: waar betaal ik nou al die huur voor?"

Almaar stijgende huren

De Groot betrok het appartement in 2020, tijdens de coronapandemie. "Dat was toen ik mijn studentenhuis uit moest. Ik betaalde toen 900 euro kale huur, nu is dat al 1000 euro." Dan mag hij nog van geluk spreken: huurders die na De Groot in hetzelfde gebouw kwamen wonen, betalen vaak veel meer voor precies hetzelfde woonoppervlak.

Tienduizenden Amsterdammers zitten in hetzelfde schuitje als De Groot. Voor een sociale huurwoning verdienen ze te veel of moeten ze jarenlang wachten, maar meedingen naar een koopwoning is vaak te hoog gegrepen - zeker als ze het in hun eentje moeten doen.

Zoals ambtenaar Onno Moorman. Na zijn studie heeft hij goede carrière- en salarissprongen gemaakt. Maar op de koopmarkt komt hij er niet aan te pas. "Ik kan wel kopen, maar als ik iets wil dat groter is dan twintig vierkante meter, moet ik de stad uit." En daar wil hij nog niet aan: hij geniet met volle teugen van het culturele aanbod van Amsterdam.

Moorman loste dat lange tijd op door met huisgenoten te wonen, in huurhuizen op de vrije markt. "Vijf jaar geleden was dat echt nog wel te doen." Al helemaal toen hij en zijn huisgenoten tijdens corona op zoek gingen naar een nieuwe stek. "We hadden veel bezichtigingen en je kon zelfs nog een beetje onderhandelen over de prijs."

Dat is nu wel anders. "Toen ik klaar was met het wonen met een huisgenoot, was het eigenlijk niet meer te doen. Dat ik hier sta, is dus met heel veel geluk."

Kat als huisgenoot

'Hier' is een appartementje van veertig vierkante meter in de Frederik Hendrikbuurt. De verhuisdozen zijn bijna allemaal uitgepakt en de verflucht is inmiddels bijna helemaal weggetrokken.

Wat Moorman precies aan huur betaalt, wil hij niet vertellen. "Maar ik ga 500 euro meer betalen. Dat is zo'n 40 procent van mijn inkomen. En dan heb ik het alleen nog maar over de huur zelf." Maar Moorman weet het zeker: hij wil nooit meer met huisgenoten wonen - of het moet zijn kat zijn. "Dat is zo'n groot pluspunt, dat is het geld meer dan waard." 

Sinds 2020 zijn de huren in de vrije sector in Amsterdam en Weesp gemiddeld met 24 procent gestegen, maar er zijn grote verschillen per wijk. In Slotervaart sprong de huur per vierkante meter met meer dan 80 procent omhoog, terwijl het in de Spaarndammerbuurt slechts 2,3 procent duurder is geworden. Dat blijkt uit onderzoek van onze redactie en data-analysebedrijf Matrixian.

Wat opvalt, zijn de grote verschillen in de stad. In de regel geldt dat wijken aan de randen van Amsterdam duurder zijn geworden dan de buurten binnen de ring. De elf wijken met de grootste relatieve sprong liggen allemaal in Noord, Nieuw-West of Zuidoost. Pas op plek 12 komen we de eerste wijk binnen de ring tegen: de oostelijke helft van de Indische Buurt, aan het Flevopark.

Kadoelen op één

De koploper ligt in Noord: Kadoelen. De cijfers daar zijn wel enigszins geflatteerd: in 2020 stonden daar vier huizen te huur voor iets meer dan 10 euro per vierkante meter. Na corona zijn de prijzen daar - net als in veel andere delen van de stad - geëxplodeerd. In 2024 stonden er tot begin november vier huizen te huur, voor zo'n 24 euro per vierkante meter.

Daarmee blijft Kadoelen nog onder het gemeentelijk gemiddelde. In 2020 was dat €23,88 en in 2024 €29,68. Dat is een stijging van 24,3 procent.

Dat de huren aan de randen van de stad harder stegen dan in de wijken binnen de A10, is volgens Gert Jan Bakker van huurdersbelangenvereniging Stichting !WOON niet verwonderlijk. "Vanaf 2017 zien we een hausse van zogenaamde buy-to-let beleggers. Zij kochten woningen op om te verhuren."

Buiten de ring lag de koopprijs gemiddeld genomen lager dan in wijken als de Pijp, de binnenstad en de Jordaan. "Maar als het huis eenmaal een huurhuis werd, werd dat duurder in de markt gezet."

Bij de cijfers zijn volgens woningblogger Jasper du Pont ook wel kanttekeningen te plaatsen. "Ja, de huren zijn gestegen. Maar in diezelfde periode zijn de salarissen óók flink gestegen - harder nog dan de huren in de stad." Zo bezien is huren relatief gezien goedkoper geworden, stelt Du Pont. Daarnaast, vervolgt hij, hebben kleinere huizen doorgaans een hogere vierkante meterprijs. "Als er meer kleinere woningen op de markt zijn gekomen, zal de prijs per vierkante meter dus stijgen."

Weinig stijging in Weesp

Weesp blijft grotendeels buitenschot. De binnenstad ziet de huren met 27,7 procent stijgen, maar de andere wijken van Weesp komen daar bij lange na niet aan.

Als je de cijfers op stadsdeelniveau bekijkt, verrast het dan ook niet dat Weesp de hekkensluiter is: sinds 2020 zijn de huren in de vrije sector daar met ruim 12 procent gestegen. In Noord is de stijging forser: bijna 40 procent.

Aanbod gedaald

Ook in het veranderende aanbod zijn grote verschillen waar te nemen. Vooral in Zuidoost ging het aantal aangeboden huurwoningen onderuit. In 2020 stonden er 444 vrijesectorwoningen te huur, in 2024 zijn dat er  78 - een daling van 82,4 procent. Daarbij moet wel worden opgemerkt dat de data van 2024 tot de eerste weken van november lopen.

Op wijkniveau zijn er een paar opmerkelijke uitschieters bij waar juist veel is bijgebouwd. Rondom Sloterdijk zijn veel woontorens verrezen. Terwijl daar in 2020 maar twee huizen te huur stonden. Dit jaar zijn dat er 202, wat het opmerkelijke stijgingspercentage van 10.000 procent oplevert. Ook andere nieuwbouwlocaties, zoals de IJ-oevers, laten groei zien.

In Driemond, Lutkemeer/Ookmeer en Tuindorp Nieuwendam stonden dit jaar in de vrije sector (nog) geen woningen te huur. In 2020 stonden daar respectievelijk 1, 4 en 3 woningen te huur. Daarom noteren deze wijken een krimp van 100 procent.

Sinds 2020 zijn de huren in de vrije sector in Amsterdam en Weesp gemiddeld met 24 procent gestegen. Maar er zijn grote verschillen. In Slotervaart sprong de huur per vierkante meter met meer dan 80 procent omhoog, terwijl het in de Spaarndammerbuurt slechts 2,3 procent duurder is geworden. Dat blijkt uit onderzoek van onze redactie en data-analysebedrijf Matrixian.

Wat opvalt, zijn de grote verschillen in de stad. In de regel geldt dat wijken aan de randen van Amsterdam duurder zijn geworden dan de buurten binnen de ring. De elf wijken met de grootste relatieve sprong liggen allemaal in Noord, Nieuw-West of Zuidoost. Pas op plek 12 komen we de eerste wijk binnen de ring tegen: de oostelijke helft van de Indische Buurt, aan het Flevopark.

Kadoelen op één

De koploper ligt in Noord: Kadoelen. De cijfers daar zijn wel enigszins geflatteerd: in 2020 stonden daar vier huizen te huur voor iets meer dan 10 euro per vierkante meter. Na corona zijn de prijzen daar - net als in veel andere delen van de stad - geëxplodeerd. In 2024 stonden er tot begin november vier huizen te huur, voor zo'n 24 euro per vierkante meter.

Daarmee blijft Kadoelen nog onder het gemeentelijk gemiddelde. In 2020 was dat €23,88 en in 2024 €29,68. Dat is een stijging van 24,3 procent.

Dat de huren aan de randen van de stad harder stegen dan in de wijken binnen de A10, is volgens Gert Jan Bakker van huurdersbelangenvereniging Stichting !WOON niet verwonderlijk. "Vanaf 2017 zien we een hausse van zogenaamde buy-to-let beleggers. Zij kochten woningen op om te verhuren." Buiten de ring lag de koopprijs gemiddeld genomen lager dan in wijken als de Pijp, de binnenstad en de Jordaan. "Maar als het huis eenmaal een huurhuis werd, werd dat duurder in de markt gezet."

Bij de cijfers zijn volgens woningblogger Jasper du Pont ook wel kanttekeningen te plaatsen. "Ja, de huren zijn gestegen. Maar in diezelfde periode zijn de salarissen óók flink gestegen - harder nog dan de huren in de stad." Zo bezien is huren relatief gezien goedkoper geworden, stelt Du Pont. Daarnaast, vervolgt hij, hebben kleinere huizen doorgaans een hogere vierkante meterprijs. "Als er meer kleinere woningen op de markt zijn gekomen, zal de prijs per vierkante meter dus stijgen."

Weinig stijging in Weesp

Weesp blijft grotendeels buitenschot. De binnenstad ziet de huren met 27,7 procent stijgen, maar de andere wijken van Weesp komen daar bij lange na niet aan.

Als je de cijfers op stadsdeelniveau bekijkt, verrast het dan ook niet dat Weesp de hekkensluiter is: sinds 2020 zijn de huren in de vrije sector daar met ruim 12 procent gestegen. In Noord is de stijging forser: bijna 40 procent.

Aanbod gedaald

Ook in het veranderende aanbod zijn grote verschillen waar te nemen. Vooral in Zuidoost ging het aantal aangeboden huurwoningen onderuit. In 2020 stonden er 444 vrijesectorwoningen te huur, in 2024 zijn dat er  78 - een daling van 82,4 procent. Daarbij moet wel worden opgemerkt dat de data van 2024 tot de eerste weken van november lopen.

Op wijkniveau zijn er een paar opmerkelijke uitschieters bij waar juist veel is bijgebouwd. Rondom Sloterdijk zijn veel woontorens verrezen. terwijl daar in 2020 maar twee huizen te huur stonden. Dit jaar zijn dat er 202, wat het opmerkelijke stijgingspercentage van 10.000 procent oplevert. Ook andere nieuwbouwlocaties, zoals de IJ-oevers, laten groei zien.

In Driemond, Lutkemeer/Ookmeer en Tuindorp Nieuwendam stonden dit jaar in de vrije sector (nog) geen woningen te huur. In 2020 stonden daar respectievelijk 1, 4 en 3 woningen te huur. Daarom noteren deze wijken een krimp van 100 procent.

Voor of tegen, meer smaken zijn er niet in de discussie over de wolf. Het debat kan hoog oplopen, tot aan bedreigingen toe. Waarom doet het oprukken van dit roofdier de gemoederen zo hoog oplaaien? „Het doet mij denken aan de coronatijd.”

Dat meedoen aan een reality-datingprogramma geen garantie is voor échte liefde; daar heeft dit koppel geen boodschap aan. Sanne Plaisier (30) ontmoette Rudy van Loon (35) midden in de coronaperiode bij First Dates. De twee wilden elkaar zéker nog een keer zien: ze hebben inmiddels een dochtertje (1).

„IS en Al Qaeda hebben een compleet land in handen”, zegt verslaggever Wierd Duk in een nieuwe aflevering van de podcast Het Land van Wierd Duk. „Geen wonder dat Israël alle militaire hardware van de Syrïers heeft vernietigd.” De toekomst is ongewis, ook die van het Westen, meent Duk. ,,We zagen Syriërs over Duitse kerstmarkten marcheren, Allah aanroepend, alsof ze er de baas zijn.” Verder in de podcast: de corona-polarisatie trok diepe sporen. En: waarom omarmt links massaal de islam?

Toen zo'n beetje heel Nederland tijdens de coronapandemie de handen om de haverklap ontsmette, zouden twee mannen hebben geprobeerd een slaatje te slaan uit een gestolen lading handgel. Dat bleek gisteren in de Haarlemse rechtbank, waar de zaken tegen R.D. (44) uit Haarlem en A. van der K. (49) uit Vijfhuizen apart werden behandeld. 

Hoofdverdachte R. D. uit Haarlem zou meer op zijn kerfstok hebben en moet wat het OM betreft 38 maanden de cel in. Tegen medeverdachte A. van der K. uit Vijfhuizen is voor de diefstal van de antibacteriële gel een taakstraf van 240 uur geëist. 

Tweede lockdown

Nederland staat aan de vooravond van de tweede lockdown als D. en Van der K. in de avond van 6 oktober 2020 hun spullen uit een loods aan de Haarlemse Nijverheidsweg halen. 

Van der K. sloeg daar onder meer auto-onderdelen en banden op, waar hij snel een andere plek voor moest vinden, vertelde hij gisteren aan de Haarlemse rechtbank. "De huur was opgezegd, want de loods werd verkocht, en ik had geen maand opzegtermijn." 

18 pallets, 140 dozen, 160.000 flesjes

D. heeft een vrachtwagen en biedt Van der K. aan die te gebruiken om hun spullen gezamenlijk te verplaatsen. Zo geschiedde, maar behalve hun spullen, verdwijnen er die avond ook 18 pallets met daarop 140 dozen met in totaal 160.000 handgel in het truckje.

Althans, dat is waar de eigenaar - die ook ruimte in de loods huurde - aangifte van heeft gedaan. Volgens de rechtbank zag hij de voorraad handgel als de laatste strohalm om zijn bedrijf van een corona-ondergang te redden. Inmiddels is het bedrijf alsnog failliet verklaard.

Joviaal ontkent Van der K. dat hij iets met de diefstal te maken heeft. Hij claimt dat R. de pallets heeft ingeladen, en hij hooguit heeft 'voorkomen dat de pallet van de laadklep zou vallen'. De voorraad desinfectiemiddel zou verspreid over drie ritten uit de loods zijn verdwenen.

Een paar uur eerder claimde D. in de zaak tegen hem juist dat de roof een initiatief van Van der K. was.

Twee pallets worden uiteindelijk teruggevonden in Kerkdriel (Gelderland), en in december 2020 wordt Vijfhuizenaar Van der K. opgepakt. Na een nacht cel en verhoor mag hij naar huis, maar blijft wel verdachte in de zaak. 

Bekende of niet? 

Voor het bewijs vindt de officier het zwaar wegen dat de koper van een deel van de partij Van der K. in zijn verklaringen bij zijn voornaam noemde. Van der K. benadrukt dat hij de koper niet kende, en suggereert dat de koper en D. onder één hoedje spelen. 

De officier benadrukt dat ze voor een diefstal van deze omvang - enkele honderdduizenden euro's - een jaar celstraf kan eisen. Mede omdat het zo lang geleden is, doet ze dat niet en houdt het bij een taakstraf. De maximale, van 240 uur. 

"D. verklaart onjuist", betoogt Van der K.'s advocaat, die voor vrijspraak pleit. De richtlijn van een jaar cel voor diefstallen van deze omvang vindt hij vreemd. "Misschien is het een Sywert van Lienden-optelling", verwijst hij naar de mondkapjesaffaire. "Of is dit een corona-variant?"

Hennepkwekerij en heling

Behalve van de diefstal wordt Van der K. ook verdacht van betrokkenheid bij een hennepkwekerij en heling van een auto. De officier laat al aan het begin van de zaak weten vrijspraak voor de hennepkwekerij te vragen. Aan het eind van de zitting doet ze hetzelfde voor de heling. 

De rechtbank doet over twee weken uitspraak in beide zaken.

Ze waren elkaar tien maanden kwijt: corona dreef moeder Trudy en dochter Marthe uiteen. Maar ze overstegen de polarisatie. „Bijt af en toe op je tong.”

Als je een keer niet thuis bent om je pakket op te halen, dan kun je meestal bij een afhaalpunt om de hoek terecht, maar het komt steeds vaker voor dat mensen helemaal naar de andere kant van de stad worden gestuurd. Zoals bij het pakketpunt van PostNL in het Westelijk Havengebied.

Bijna allemaal wonen ze binnen de ring, de mensen die zich vandaag bij het distributiecentrum in het Westelijk Havengebied hebben gemeld. Ze hebben er soms een behoorlijke tocht opzitten. In totaal ben ik zo'n anderhalf uur onderweg", berekent een man die in de buurt van de Nieuwmarkt woont.

Als hij het pakketpunt binnenloopt, komt het stoom uit zijn oren. "Ik heb eerst de trein gepakt, toen de bus en het laatste stukje moest ik lopen. Ik overweeg nu een Uber naar huis te nemen."

Wie een auto heeft is waarschijnlijk iets beter af, maar ook dan duurt het bijna een half uur om vanuit De Pijp op het industrieterrein te komen, zo zegt een man die een nieuwe pannenset komt ophalen.

Pakketpunt

Het pakketpunt waar beide heren naartoe moesten komen, werd zo'n anderhalf jaar geleden door PostNL opgezet als laatste opslagplaats voordat de dozen retour worden gestuurd. Omdat het steeds vaker voorkomt dat pakketjes die niet thuis kunnen worden bezorgd, ook bij ophaalpunten in de buurt worden geweigerd vanwege een gebrek aan ruimte. Normaal gesproken wordt er dan naar het eerstvolgende beschikbare pakketje in de buurt gezocht, maar als die plek er niet is, wordt het naar het industrieterrein gebracht.

En dat is in Amsterdam, zeker in de binnenstad, vaak het geval. Het aantal pakketjes dat in omloop is wordt de laatste jaren sowieso al een stuk groter. Vergeleken met 2019, het jaar voor corona, zijn die cijfers bijna verdubbeld, zo is te zien in een eerdere reportage van AT5.

En tijdens de feestdagen hebben de postbezorgers en sorteerder het nog een tikje drukker. "Normaal komen zo'n veertig mensen per dag hier hun pakketje ophalen, nu hebben we er wel 180 per dag", zegt Wendy Sneekes, die bij het ophaalpunt werkt. Meestal zijn het de grotere pakketten die geweigerd worden, maar door de feestdagendrukte kan het ook zijn dat je voor iets kleins.

Irritatie

Ook Sneekes ziet vaak dat klanten geïrriteerd binnenlopen, maar ze benadrukt dat de pakketten zonder dit opslagpunt gelijk retour zouden worden gestuurd. "Dan moeten ze alle rompslomp opnieuw doen. En het duurt dan weer even voor het pakket retour is en je je geld terug hebt. Als je het opnieuw moet bestellen, is de kans groot dat het allemaal weer van voren af aan begint. Dan wordt er negen van de tien keer wel begrip voor getoond.

Is het dan wel leuk om dit werk tijdens de feestdagen te doen? "Ja absoluut. 99 procent van de mensen heeft er wel begrip voor. En uiteindelijk is iedereen blij ze hun pakket in handen hebben."

De huurprijzen in de Kalverstraat en de P.C. Hooftstraat zijn dit jaar flink gestegen, blijkt uit marktonderzoek. En ook staan winkels niet lang leeg. Klinkt misschien verrassend, aangezien het aantal online bestellingen maar blijft toenemen. 

Meer dan tien procent. Zo hoog is de huurstijging in de Kalverstraat en P.C. Hooftstraat ten opzichte van een jaar geleden. Dat is een van de deze week gepubliceerde uitkomsten van het marktonderzoek van vastgoedadviseur Savills. En ook staan er relatief weinig panden leeg in de twee straten. In de Kalverstraat staat 3,6 procent leeg, in de P.C. Hooftstraat is dat 3,4 procent.

P.C. Hooftstraat had het lastig

En dat terwijl veel mensen het beeld hebben dat de winkelstraat steeds minder populair wordt door het alternatief van de webshop. Dat klopt vooral voor middelgrote steden, maar voor Amsterdam niet helemaal, zegt retail-expert Dirk Mulders. "We hebben een daling gehad omdat toch steeds meer mensen via internet zijn gaan kopen, maar er zit nu wel steeds meer een balans in. Tussen winkelen in de fysieke winkel en winkelen via internet."

Een man die in de P.C. Hooftstraat net een paar spijkerbroeken heeft gekocht, legt uit waarom hij de winkelstraat vandaag verkoos boven het online shoppen. "Ik wilde zelf het materiaal voelen. En dat kan niet online." Een vrouw die door de Kalverstraat loopt noemt een ander voordeel van het fysiek winkelen. "Als je online shopt dan mis je de gezelligheid toch wel even. De kerstsfeer die hier nu heerst, biedt toch wel iets extra's."

Zelf even voelen

Maar toch, een stijging van de huurprijzen in de P.C. Hooftstraat en de Kalverstraat met ruim tien procent klinkt niet voor iedereen logisch. Zo leek het zeker na corona niet al te best te gaan met de straten, en dan met name in de 'P.C.'. "Die heeft het een tijdje moeilijk gehad, ja", beaamt Mulders. "Maar dan zie je: het luxe segment doet het nog steeds wel redelijk." 

Dat geldt dus ook voor het net iets minder luxe segment, getuige dezelfde trend in de Kalverstraat. "Ook daar zie je de dynamiek dat partijen die het moeilijk hebben verdwijnen. Maar daar komen weer nieuwe bedrijven voor in de plaats. En de 'traffic' in de Kalverstraat blijft nog wel."  

Hij reisde de hele wereld over met zijn band en staat aan de vooravond van zijn tachtigste verjaardag. Zanger George Baker , die werd geboren als Hans Bouwens, kampt met de naweeën van corona, dat bij hem uitmondde in long covid. Vooral zijn gehoor heeft een flinke opdonder gekregen. Maar hij blijft op de bühne staan. „Dit vak houdt me jong...”

De Haarlemse gemeenteraad wil 900.000 euro uittrekken om het Museum van de Geest in Haarlem-Noord de komende twee jaar door te helpen. Het museum kampt al jaren met grote financiële problemen, maar komt nu met een - naar eigen zeggen - levensvatbaar reddingsplan.

Het museum is te vinden in het Dolhuys aan de Schotersingel. In het monumentale pand werden eeuwenlang mensen met psychische problemen opgevangen. Nu huisvest het museum rond mentale gezondheid. 

Het museum kwam in de problemen door de coronacrisis en het uitbreken van de oorlog in Oekraïne. Door corona was het museum in Haarlem lang dicht en door de oorlog sloot het (Russische) museum Hermitage in Amsterdam, waar het Museum van de Geest ook een expositieruimte heeft. De schulden liepen snel op. In oktober balanceerde het museum op de rand van een faillissement. Het was nog maar de vraag of de salarissen van de medewerkers betaald konden worden.

Veel minder betaalde medewerkers

Een eerste reddingsplan werd afgelopen maand verworpen door de gemeenteraad. Het ging toen om een bedrag van 1,8 miljoen euro aan belastinggeld. Cultuurwethouder Diana van Loenen deed toen nog een laatste poging om elders geld te vinden. Dat is deels gelukt: de vier GGZ-instellingen die het Museum van de Geest hebben opgericht, zijn bereid om de komende jaren meer geld uit te trekken. 

Ondertussen kwam interim bestuurder Eelco Damen met een nog verder afgeschaald toekomstplan. Het museum kan door met veel minder betaalde medewerkers. Van de twintig voltijdsbanen zijn er inmiddels nog zeven over. Het bedrag dat aan de gemeente wordt gevraagd om het museum overeind te houden, is gehalveerd. Van 1,8 miljoen tot 900.000 euro. Voor de komende twee jaar. 

Huur en lening kwijtgescholden

Het gaat onder meer om het kwijtschelden van een lening uit 2020 en van de huur van het pand in 2024. De gemeente is eigenaar van het monument en heeft het een aantal jaar geleden voor veel geld laten renoveren.

Tekst loopt door onder de foto. 

Een aantal politieke partijen heeft vraagtekens bij het nieuwe reddingsplan. VVD-raadslid Alexander Bruch vreest dat het Museum van de Geest over een paar jaar opnieuw de hand moet ophouden bij de gemeente. "Dan verdient dit museum een plekje in het Museum van de Verdwenen Musea", grapte Bruch. 

'Eigen broek ophouden'

Sander van der Raadt van Trots Haarlem ziet niets in nog meer overheidssteun voor het museum. Hij vindt dat musea zelf verantwoordelijk zijn om 'hun eigen broek op te houden'. PvdA en GroenLinks oefenden alvast op het samengaan van de twee partijen in Haarlem. Ze vinden allebei dat dit de laatste keer moet zijn dat de gemeente het museum van de ondergang moet redden. 

De meeste partijen gaan, met de nodige kritische kanttekeningen, akkoord met het reddingsplan. Wethouder Van Loenen is tevreden: "Het college waardeert de doelstellingen en inhoudelijke koers van het museum; mentale gezondheid is een belangrijk thema.
Ik ben dan ook erg blij met het behaalde resultaat. Ook omdat de GGZ-instellingen hebben aangegeven extra geld uit te trekken. Het is goed om te merken dat dit plan ook brede steun heeft in de raad."

Interim bestuurder Eelco Damen van het Museum van de Geest is vanwege een vakantie niet bereikbaar voor commentaar. Een woordvoerder laat weten dat het museum blij is met het behaalde resultaat.

Fietsverhuurder Macbike is vandaag na jaren van financiële problemen officieel failliet verklaard. Begin dit jaar werd al duidelijk dat het bedrijf in zwaar weer terecht was gekomen. Het bedrijf hoopt onder een nieuwe investeerder een doorstart te kunnen maken. De vestigingen blijven voorlopig wel gewoon open.

Het bedrijf, dat decennialang knalrode fietsen uitleende aan (voornamelijk) toeristen, kreeg ten tijde van corona financiële problemen omdat er in die jaren minder toeristen naar Amsterdam kwamen. Dat gat wist Macbike in de jaren die volgden niet meer te dichten. Daarnaast kreeg de verhuurder concurrentie van onder meer de ov-fiets en verschillende deelfietsen.

Problemen

De problemen kwamen begin dit jaar aan het licht, toen Macbike haar werknemers vroeg om een maand langer te wachten op hun loon. Bij Macbike staan zo'n twintig werknemers op de loonlijst.

"Ik vind het heel naar", zegt oprichter Jos Louwman, die tot een aantal jaar geleden de leiding had en inmiddels aandeelhouder is. "Maar helaas is het niet anders. Sinds corona zijn de schulden zo hoog opgelopen dat het niet meer vol te houden was."

Concurreren

Volgens de huidige directeur Bob Oosterhout werd dat laatste alleen maar lastiger doordat er coronasteun terugbetaald moest worden. Daarnaast ziet ook hij de nieuwe concurrentie als een van de oorzaken van de teruglopende inkomsten.

"Ik heb mijn uiterste best gedaan om het te redden, maar als je moet concurreren met een bedrijf als Donkey, dat fietsen voor een fractie van onze prijs verhuurt, of Swapfiets, waar miljoenen euro's tegenaan worden gesmeten, dan is er geen beginnen aan", zegt Oosterhout.

Macbike mag voorlopig openblijven. "De curator gaat nu het bewind voeren. Daarna denk ik dat er onder een nieuwe investeerder een doorstart komt."

In de rechtbank in Amsterdam staat Sywert van Lienden woensdag oog in oog met de Staat, die bijna 30 miljoen euro eist van de gevallen tv-ster en zijn twee zakenpartners. De vermeend mondkapjesfraudeur wilde, zo zegt hij zelf, simpelweg de overheid helpen met het aanschaffen van mondkapjes in de bange eerste maanden van de coronapandemie.