Nederland heeft zo zijn perikelen. Het sjezen van hot naar her, de regenachtige dagen... Sommige vrouwen zijn helemaal klaar met de Nederlandse lifestyle. In de rubriek ’Enkeltje buitenland’ vertellen onze lezeressen speciale verhalen over hun emigratie. Myran Vonk (61) zag het leven in Nederland tijdens de coronapandemie niet meer zitten en trekt sindsdien samen met haar man Peter Loos (66) de wereld rond in hun camper Eindeloos.

Het einde van een tijdperk: Mei Mie, de lokaal bekende afhaaltoko aan de Stationsweg in Alkmaar, sluit na 28 jaar de deuren. Eigenaren Yun Lan Lam-Wong (65) en haar man chef Tak Sang Lam (74) gaan met pensioen en daarmee verdwijnt het geliefde eettentje voorgoed uit de stad. "Onze klanten kwamen uit alle hoeken van het land", vertelt dochter Poey Lam.

"De oudste klanten kennen mij en mijn jongere broer nog wel. Als kleine kinderen gingen we al met onze ouders mee", zegt zij tegen mediapartner Streekstad Centraal.

Terwijl Poey rustig tekende, huiswerk maakte of met het keyboard speelde, vulden haar ouders hongerige magen uit heel het land met Chinees-Indische maaltijden en snacks. "NS-personeel uit Maastricht kwam bij ons langs. Zelfs als we op vakantie waren in het buitenland, werden we soms aangesproken door klanten."

Na bijna dertig jaar hart en ziel in de zaak te hebben gelegd, willen haar ouders daar nu graag de vruchten van plukken. "Mijn vader wordt bijna 75, dus hij is al een stuk langer doorgegaan. Het werk werd zwaarder voor hem, de beste man werkt veertien uur per dag."

Vanaf haar vijftiende werkte Poey zelf ook parttime in het restaurant. Dat doet ze inmiddels, twintig jaar later, nog één avond per week en als het druk is. "Mijn jongere broer staat er nog elke zondag. Hij heeft nog nooit een vrije zondag gekend", lacht ze. 

Toch zien broer en zus het overnemen van de zaak niet zitten. "Dat was ook niet de wens van onze ouders. Wij zijn destijds naar school gestuurd, zoals veel Chinezen van de volgende generatie, onder het mom van een beter leven. Mijn ouders hebben hart en nieren geïnvesteerd, ze wilden niet dat wij hetzelfde gingen doen."

Desalniettemin blijft het een moeilijk besluit. Jarenlang deelde het gezin er lief en leed. In 2012 kreeg het gezin te horen dat de toko moest wijken voor de verbouwing van station Alkmaar. Het huurcontract werd beëindigd, want de NS had de ruimte nodig voor een bewaakte fietsenstalling. Omdat er geen nieuwe plek op het station beschikbaar leek, startte de familie Lam een petitie. Uiteindelijk kwam er toch een nieuwe locatie, zo'n vijftig meter verder van de bekende gele kiosk.

De laatste dag, zondag 28 juli, wordt afgesloten met een afscheidsfeest. "De populairste gerechten worden dan geveild aan onze klanten", verklaart Poey. De allerlaatste Babi Pangang of Foe Yong Hai gaat dan naar de hoogste bieder. "De opbrengst gaat naar de Voedselbank, want mijn ouders willen graag iets teruggeven aan de gemeenschap, die ons jaren heeft gesteund."

Wat gaat echtpaar Lam nu doen met die welverdiende rust? "Mijn vader kan niet stilzitten", vertelt Poey lachend. In coronatijd maakte ze bijvoorbeeld TikTok-video's van haar vader. Met kooktips of instructies over hoe je een wokpan onderhoudt. Met veel succes, aldus Poey. "Er zijn nog geen concrete plannen, maar we hebben het er wel over gehad dat hij bijvoorbeeld workshops kan gaan geven, want hij zal de mensen enorm gaan missen."

Genieten van alle vrije tijd en reizen staan ook nog op de planning. Maar niet te veel vrije tijd, grinnikt Poey. "Aan het eind van het jaar worden ze voor het eerst opa en oma. Dat valt toevallig samen. Dus ze mogen een paar maanden bijkomen en dan oppassen!"

Het aantal bootwrakken in Amsterdam is het afgelopen jaar behoorlijk toegenomen. Dit komt doordat er meer regen is gevallen en doordat er tijdens de coronaperiode meer bootjes zijn gekocht, waar deels niet meer naar wordt omgekeken. De wrakken moeten stuk voor stuk uit het water worden gehaald worden door de afdeling nautisch toezicht.  

AT5 vaart mee met schippers Jan-Willem Pranger en Richard Matser. Richard vaart al 35 jaar voor waternet en haalt onder andere bootwrakken uit het Amsterdamse water. In de afgelopen jaren is het aantal bootwrakken in Amsterdam flink gestegen. In 2023 werden in totaal 425 bootjes gelicht. Dit is een flinke toename vergeleken met eerdere jaren. In 2022 was het totale aantal wrakken 230, terwijl in 2021 dit 219 wrakken waren.

De toename wordt onder andere veroorzaakt door de grote hoeveelheden regen. Door de regen stroomt er meer water in de boten. Ook maken er minder mensen gebruik van hun boot na corona. Wat tot gevolg heeft dat de booteigenaren minder vaak hun boot controleren op gebreken. 

Wanneer een wrak?

Maar wanneer mag je een boot een wrak noemen?  "Dit is wanneer er een vrije inloop van water is, wat betekent dat water erin en eruit kan stromen, vastliggen op de bodem of dat ze strak ik hun touwen hangen", zegt Walter Weg. Hij is vaarweginspecteur bij de afdeling nautisch toezicht van de gemeente.

Indien mogelijk worden de eigenaren op de hoogte gesteld dat hun boot binnen veertien dagen gelicht zal worden. Als de boot direct gevaar, hinder of mogelijk schade kan veroorzaken wordt de boot direct weggehaald. De kosten die verbonden zijn aan het lichten en vernietigen is 735 euro.

Om te voorkomen dat je bootje als wrak wordt geconstateerd raadt Nautisch Toezicht aan om minimaal één keer per veertien dagen je bootje te checken. Op deze manier kan de booteigenaar veilig varen en hoeft Waternet de bootjes niet te lichten.

Het Midden-Oosten staat onder hoogspanning en de kritiek op de oorlog tussen Israël en Hamas zwelt aan. Na de Iraanse aanval op de Joodse staat, de uitbraak van de oorlog in Gaza en de bloedige Hamas-terreur op 7 oktober 2023 staat de situatie op scherp. Volg hier de laatste ontwikkelingen in ons liveblog.

Het Midden-Oosten staat onder hoogspanning en de kritiek op de oorlog tussen Israël en Hamas zwelt aan. Volg hier de laatste ontwikkelingen in het liveblog.

Burgemeester Femke Halsema is in de gemeenteraad vanmiddag beëdigd voor haar tweede termijn voor zes jaar als burgemeester van de stad. Ze noemt het een 'grote eer' om in de stad burgemeester te mogen zijn, maar weet dat er ook nog uitdagingen de komende jaren liggen. 

"Toen ik zes jaar geleden begon aan dit ambt dacht ik dat ik alles wist… Maar ik had geen idee welke geweldige mensen ik zou ontmoeten", begint Halsema haar toespraak na de beëdiging. In haar speech bedankt de burgemeester de medewerkers van de gemeente, de hulpdiensten en haar familie. 

Ook heeft de burgemeester nog wat woorden voor de Amsterdammers. "De afgelopen jaren heb ik duizenden Amsterdammers ontmoet. Luidruchtige, stille, brutale, verlegen, gedreven, creatieve, ondernemende, zorgzame, eigenzinnige Amsterdammers. Onze stad barst van de mensen met een grote bek en een hart van goud. Zoals de mevrouw die mij tijdens een bewonersbijeenkomst uitschold voor hoerenmadam en daarna alleraardigste briefjes stuurde. Ik ga ervan uit de komende jaren nog veel van dit soort briefjes te krijgen."

'Een stad waar wij van houden'

Halsema zei dat de inwoners van de stad echt weten wat Amsterdam is. "Een stad waar wij, Amsterdammers, van houden. Soms op het irritante, of zelfs arrogante af. Maar de echte reden waarom we zo trots zijn, ligt niet alleen in de schoonheid van gebouwen, de rijkdom van onze kunst en cultuur of de kampioenschappen van Ajax.  Onze trots zit in de tegenslagen die we hebben overwonnen, in de veerkracht die de stad elke keer laat zien."

Ze geeft een aantal voorbeelden waar de veerkracht van de Amsterdammers naar voren komt: de coronapandemie, de moord op advocaat Derk Wiersum en misdaadverslaggever Peter R. de Vries, de inval van Rusland in Oekraïne en Joodse en Palestijnse Amsterdammers die toenadering zoeken na de gebeurtenissen sinds 7 oktober. 

Opdrachten voor de stad

Maar in de momenten waar de Amsterdammers hun veerkracht tonen, zitten volgens Halsema ook de opdrachten voor de stad. "De eerste opdracht is veiligheid.  Daarom zal de aanpak van ondermijning onverminderd doorgaan." De burgemeester roept daarom op tot meer politiecapaciteit en meer mogelijkheden.  "Als het kabinet gehoor geeft aan deze wensen, dan beloof ik niet meer, of in ieder geval minder vaak, te zullen beginnen over het reguleren van drugs."

De tweede opdracht die Halsema benoemt is 'het hoeden van onze rechtsstaat en grondrechten'. Daarin kaart ze het opkomende antisemitisme, moslimhaat, racisme, xenofobie, vrouwenhaat en preutsheid aan, maar ook recht voor mensen die zich vreedzaam willen uiten in een demonstratie. 

Voor de laatste opdracht spreekt Halsema ook de raad aan. "Het vertrouwen in de overheid staat onder druk. Te vaak heb ik gezien hoe juist de mensen die kwetsbaar zijn en hulp nodig hebben, worden vermalen door het bureaucratische en juridische systeem dat in decennia is opgetuigd. Ik ga hier geen grote beloftes doen, behalve dat ik me hier de komende jaren met voorrang voor zal inzetten." 

'Kleine en veerkrachtige wereldstad'

Halsema sluit haar toespraak af met een verwijzing naar waarin Floris V, de graaf van Holland, Amsterdam tolprivilege toekende. "Dat was het moment dat een kleine nederzetting hun gemeenschap bevestigd zagen. Misschien dachten ook zij dat ze alles wisten, maar zij konden niet voorzien dat eeuwen van mirakelen en rampen, van crises en voorspoed, van oorlog en vrede, deze moerassige plek zouden laten uitgroeien tot een kleine en veerkrachtige wereldstad. Het is mij een grote eer om in die stad uw burgemeester te mogen zijn."

Lichtjesavond in Alkmaar kan dit jaar niet doorgaan, meldt de organisatie. Reden daarvoor zijn stijgende kosten en een tekort aan vrijwilligers. "De opkomst is denk ik vertienvoudigd", schat Ilse Ketzer. “Het wordt ieder jaar groter. Zo groot dat we nu handjes tekort komen.”

Na veel wikken en wegen maakte de organisatie het nieuws gistermiddag via een Facebookbericht bekend. "We hebben er slapeloze nachten van gehad. Het is echt ons kindje, maar we konden nu niet anders dan het af te blazen", verklaart Ilse tegen mediapartner Streekstad Centraal. 

Wat ooit in 2014 begon als initiatief om geld op te halen voor het goede doel, groeide al snel uit tot een succesvol en drukbezocht evenement.

Met honderden bootjes varen de deelnemers door de verlichte vaarroute. En omdat het evenement zo groot is geworden, kwam daar het laatste jaar zelfs een wandeltocht bij. "Na corona zijn alle evenementen uit hun voegen gebarsten, iedereen was er weer aan toe denk ik."

Professionele hulp nodig 

Maar dat kan dit jaar dus allemaal niet doorgaan, omdat er te weinig geld is om het uit zijn jasje gegroeide evenement goed en veilig te laten verlopen. Er zijn steeds minder sponsoren terwijl de kosten stijgen. "We organiseren het met vier vrijwilligers en op de dag zelf met een stuk of twintig. Maar we hebben nu ook professionele hulp nodig", legt Ilse uit.

De afgelaste lichtjesavond houdt ook de Alkmaarse politiek bezig. Raadslid Boran Bilbal van BAS zegt er alles aan te willen doen om het dit jaar toch te laten doorgaan. Hij heeft vragen gesteld aan het college, meldt Streekstad Centraal. "Als het college niet wil, stap ik naar de raad. We moeten Alkmaar aantrekkelijk houden. Vooral voor jongeren, die gaan al steeds vaker naar Amsterdam." 

Evenementenpotje?

Hij hoopt dat er nog wat geld in het ‘evenementenpotje’ zit. "We kunnen dit niet voor die paar centjes niet door laten gaan", stelt hij. Of het hem ook lukt is nog maar de vraag. Voor nu ligt de focus bij Ilse al op 2025. "We moeten het anders gaan inrichten, zodat alles veilig kan verlopen. We hebben twee datums ingepland bij de gemeente en gaan er nu al mee aan de bak."

Lichtjesavond in Alkmaar kan dit jaar niet doorgaan, meldt de organisatie. Reden daarvoor zijn stijgende kosten en een tekort aan vrijwilligers. "De opkomst is denk ik vertienvoudigd", schat Ilse Ketzer. “Het wordt ieder jaar groter. Zo groot dat we nu handjes tekort komen.”

Na veel wikken en wegen maakte de organisatie het nieuws gistermiddag via een Facebookbericht bekend. "We hebben er slapeloze nachten van gehad. Het is echt ons kindje, maar we konden nu niet anders dan het af te blazen", verklaart Ilse tegen mediapartner Streekstad Centraal. 

Wat ooit in 2014 begon als initiatief om geld op te halen voor het goede doel, groeide al snel uit tot een succesvol en drukbezocht evenement.

Met honderden bootjes varen de deelnemers door de verlichte vaarroute. En omdat het evenement zo groot is geworden, kwam daar het laatste jaar zelfs een wandeltocht bij. "Na corona zijn alle evenementen uit hun voegen gebarsten, iedereen was er weer aan toe denk ik."

Professionele hulp nodig 

Maar dat kan dit jaar dus allemaal niet doorgaan, omdat er te weinig geld is om het uit zijn jasje gegroeide evenement goed en veilig te laten verlopen. Er zijn steeds minder sponsoren terwijl de kosten stijgen. "We organiseren het met vier vrijwilligers en op de dag zelf met een stuk of twintig. Maar we hebben nu ook professionele hulp nodig", legt Ilse uit.

De afgelaste lichtjesavond houdt ook de Alkmaarse politiek bezig. Raadslid Boran Bilbal van BAS zegt er alles aan te willen doen om het dit jaar toch te laten doorgaan. Hij heeft vragen gesteld aan het college, meldt Streekstad Centraal. "Als het college niet wil, stap ik naar de raad. We moeten Alkmaar aantrekkelijk houden. Vooral voor jongeren, die gaan al steeds vaker naar Amsterdam." 

Evenementenpotje?

Hij hoopt dat er nog wat geld in het ‘evenementenpotje’ zit. "We kunnen dit niet voor die paar centjes niet door laten gaan", stelt hij. Of het hem ook lukt is nog maar de vraag. Voor nu ligt de focus bij Ilse al op 2025. "We moeten het anders gaan inrichten, zodat alles veilig kan verlopen. We hebben twee datums ingepland bij de gemeente en gaan er nu al mee aan de bak."

Ieder jaar is het voor veel basisscholen spannend: bestaan we volgend jaar nog? Door het nijpende lerarentekort en groeiende onderwijskoepels worden kleinere scholen steeds kleiner. Vooral in Haarlemmermeer en Amsterdam vallen ieder jaar een aantal scholen om. Ook voor de Sint Franciscusschool in Haarlemmerliede viel vandaag het doek. 

Ze maakten er, ondanks alles, een feestje van op het schoolplein van de Sint Franciscusschool in het dorpje Haarlemmerliede. De leerlingen van groep 8 verlieten vandaag per trampoline de school, en vanavond is er een groot afsluitend feest voor (oud-)leerlingen, ouders en personeel.

Maar dat kan toch het verdriet niet verhullen, vertelt oud-leerling Frans Oliehoek: "In 1963 liep ik hier zelf voor het eerst binnen, en nu moeten mijn twee kleinzoons op zoek naar een nieuwe school. De school en het dorp zijn onlosmakelijk aan elkaar verbonden, dat maakt dit zo jammer."

Ook voor Susan Rutte valt het afscheid zwaar: "Ik ging hier zelf naar school, mijn kind nu ook, ik woon hier tegenover. Ik weet niet anders dan dat de school hier bestaat."

Locatieleider Daisy Wijers legt uit dat een veelvoud aan problemen de 104 jaar oude school de das om doen: "Te weinig leraren, leerlingen uit de omgeving die toch voor andere scholen kiezen en een oud schoolgebouw dat veel kost om te onderhouden. Het was uiteindelijk niet meer te houden."

De Franciscusschool is verre van de enige basisschool die in de problemen komt. De aanblijvende problemen in het onderwijs zorgen voor druk bij elke school, en het zijn vaak de kleinere scholen die die druk minder goed op kunnen vangen.

Veel omgevallen scholen in A'dam en H'meer

Uit cijfers van de Dienst Uitvoering Onderwijs blijkt dat het aantal basisscholen dat jaarlijks verdwijnt de afgelopen jaren stabiel ligt in Noord-Holland, zo rond de tien. Een flink deel daarvan verdwijnt niet volledig, maar fuseert bijvoorbeeld met andere scholen(gemeenschappen).

Opvallend zijn wel de plekken waar die scholen wegvallen. De gemeentes Haarlemmermeer en Amsterdam steken, in ieder geval sinds de coronapandemie, boven de rest van de provincie uit. Zowel door opheffingen als door fusies zien zij ieder jaar scholen verdwijnen.

Het schoolpersoneel prijst zich gelukkig dat zowel zijzelf als alle leerlingen al een plek hebben gevonden voor komend schooljaar, maar hun geliefde school achterlaten doet wel pijn. Zo ook voor Trude Stuart, die al sinds 1997 voor de klas staat in Haarlemmerliede: "Je vergroeit toch wel met zo'n plek, en het heeft ook iets unieks. In zo'n kleine dorpsschool kan je veel makkelijker dingen organiseren, en het contact is vaak heel direct. Dat ga ik ontzettend missen."

Het historische schoolgebouw is aangekocht door de gemeente, maar wat er precies mee gaat gebeuren weet ook locatieleider Wijers nog niet: "De kinderopvang mag er in ieder geval nog een jaar blijven, maar de verdere toekomst is nog ongewis."

De Amerikaanse president Joe Biden heeft woensdag in Las Vegas positief getest op Covid-19. Dat meldt persbureau Reuters.

Ieder jaar is het voor veel basisscholen spannend: bestaan we volgend jaar nog? Door het nijpende lerarentekort en groeiende onderwijskoepels worden kleinere scholen steeds kleiner. Vooral in Haarlemmermeer en Amsterdam vallen ieder jaar een aantal scholen om. Ook voor de Sint Franciscusschool in Haarlemmerliede viel vandaag het doek. 

Ze maakten er, ondanks alles, een feestje van op het schoolplein van de sint Franciscusschool in het dorpje Haarlemmerliede. De leerlingen van groep 8 verlieten vandaag per trampoline de school, en 's avonds is er een groot afsluitend feest voor (oud-)leerlingen, ouders en personeel.

Maar dat kan toch het verdriet niet verhullen, vertelt oud-leerling Frans Oliehoek: "In 1963 liep ik hier zelf voor het eerst binnen, en nu moeten mijn twee kleinzoons op zoek naar een nieuwe school. De school en het dorp zijn onlosmakelijk aan elkaar verbonden, dat maakt dit zo jammer."

Ook voor Susan Rutte valt het afscheid zwaar: "Ik ging hier zelf naar school, mijn kind nu ook, ik woon hier tegenover. Ik weet niet anders dan dat de school hier bestaat."

Locatieleider Daisy Wijers legt uit dat een veelvoud aan problemen de 104 jaar oude school de das om doen: "Te weinig leraren, leerlingen uit de omgeving die toch voor andere scholen kiezen en een oud schoolgebouw dat veel kost om te onderhouden. Het was uiteindelijk niet meer te houden."

De Franciscusschool is verre van de enige basisschool die in de problemen komt. De aanblijvende problemen in het onderwijs zorgen voor druk bij elke school, en het zijn vaak de kleinere scholen die die druk minder goed op kunnen vangen.

Veel omgevallen scholen in A'dam en H'meer

Uit cijfers van de Dienst Uitvoering Onderwijs blijkt dat het aantal basisscholen dat jaarlijks verdwijnt de afgelopen jaren stabiel ligt in Noord-Holland, zo rond de tien. Een flink deel daarvan verdwijnt niet volledig, maar fuseert bijvoorbeeld met andere scholen(gemeenschappen).

Opvallend zijn wel de plekken waar die scholen wegvallen. De gemeentes Haarlemmermeer en Amsterdam steken, in ieder geval sinds de coronapandemie, boven de rest van de provincie uit. Zowel door opheffingen als door fusies zien zij ieder jaar scholen verdwijnen.

Het schoolpersoneel prijst zich gelukkig dat zowel zijzelf als alle leerlingen al een plek hebben gevonden voor komend schooljaar, maar hun geliefde school achterlaten doet wel pijn. Zo ook voor Trude Stuart, die als sinds 1997 voor de klas staat in Haarlemmerliede: "Je vergroeit toch wel met zo'n plek, en het heeft ook iets unieks. In zo'n kleine dorpsschool kan je veel makkelijker dingen organiseren, en het contact is vaak heel direct. Dat ga ik ontzettend missen."

Het historische schoolgebouw is aangekocht door de gemeente, maar wat er precies mee gaat gebeuren weet ook locatieleider Wijers nog niet: "De kinderopvang mag er in ieder geval nog een jaar blijven, maar de verdere toekomst is nog ongewis."

Het aantal woninginbraken in Noord-Holland in het eerste halfjaar van 2024 is licht gedaald, in vergelijking met de eerste zes maanden van vorig jaar. Toch zijn er een aantal gemeenten waarbij extra voorzorgsmaatregelen geen overbodige luxe is. In die gemeenten werd niet (veel) vaker ingebroken dan op andere plaatsen, maar ook (fors) vaker ten opzichte van vorig jaar. 

In de eerste zes maanden van dit jaar werd er per dag gemiddeld 58 keer ingebroken in een woning in Nederland. In totaal noteerde de politie in het eerste half jaar 10.500 woninginbraken. Dat zijn er iets minder dan in dezelfde periode vorig jaar, toen er zo'n 10.800 aangifte werd gedaan. 

Sinds de politie in 2012 begon met het bijhouden van het aantal woninginbraken, laten de cijfers een dalende trend zien. In het eerste half jaar van 2012 ging het om 44.000 inbraken, terwijl dat in de zes maanden van 2019 was gedaald tot 18.000.  Alleen in de eerste helft van 2021 waren er met zo'n 54 per dag minder woninginbraken dan nu, maar toen moesten mensen thuisblijven door strenge coronamaatregelen.

Zestien minder woninginbraken in Noord-Holland

In Noord-Holland zijn er dit eerste half jaar 1933 woninginbraken gepleegd. Dat zijn er zestien minder dan vorig jaar (1917). Noord-Brabant en Flevoland zijn de enige provincies waar het aantal inbraken in het eerste half jaar hoger lag dan in het eerste half jaar van 2023. Afgezet tegen het aantal inwoners is er in deze twee provincies het vaakst ingebroken.

Tekst gaat verder onder de grafiek.

Laren spant niet alleen in Noord-Holland de kroon, maar is ook landelijk de gemeente waar (gecorrigeerd voor het aantal huishoudens) het vaakst wordt ingebroken.

De afgelopen zes maanden zijn er 36 woninginbraken gemeld in het dorp, wat neerkomt op 4,9 inbraken per duizend huishoudens. Van januari tot en met juni 2023 waren dat 4,4 inbraken per duizend huishoudens.

In Heemstede is een grotere stijging te zien: van 2,1 naar 2,9 inbraken per duizend huishoudens. Het afgelopen half jaar werd er in de gemeente 36 aangifte gedaan, tien keer vaker dan in het eerste half jaar van 2023. 

Derde meest populaire gemeente bij woninginbrekers

Amstelveen maakt de top 3 compleet. In dit eerste half jaar is er 125 keer ingebroken in die gemeente. Vergeleken met de eerste zes maanden van vorig jaar zijn dat tien inbraken meer. Gemiddeld werden er dit eerste half jaar 2,8 woninginbraken per duizend huishoudens gepleegd, vorig jaar waren dit er 2,5 per duizend huishoudens.

Tekst gaat verder onder de kaart. In andere provincies zijn ook woninginbraken, maar in onderstaande kaart zijn deze resultaten weggelaten.

In noordelijke regio's wordt relatief minder vaak ingebroken. Zo zijn Drechterland, Hollands Kroon en Landsmeer relatief gezien de minst populaire gemeenten onder inbrekers.

Drechterland is het veiligst: daar werd het afgelopen jaar maar 2 keer ingebroken. Dat zijn er 0,2 per duizend huishoudens. Daarmee is een flinke daling ingezet: in het eerste half jaar van 2023 waren dat er namelijk nog 14, oftewel 1,6 per duizend huishoudens. 

Hollands Kroon en Landsmeer

Op een gedeelde tweede plek staan Hollands Kroon en Landsmeer. In Hollands Kroon zijn acht woninginbraken en in Landsmeer twee woninginbraken. Dat zijn in beide plaatsen 0,4 woninginbraken per duizend huishoudens.

In Hollands Kroon zijn er de eerste zes maanden van vorig jaar nog 21 woninginbraken gepleegd. Dat houdt in dat er bij 1 op de duizend huishoudens werd ingebroken. In Landsmeer zijn er negen woninginbraken gepleegd, wat neerkomt op 1,8 woninginbraken per duizend huishoudens.

Meer inbraken in de zomervakantie

Nu de zomervakantie aanbreekt, is de kans groot dat in alle gemeentes het aantal inbraken stijgt. Doorgaans stijgt het aantal inbraken met een kwart. Om inbraken te voorkomen, raadt de politie voor elkaar een oogje in het zeil te houden, geen adressen op kofferlabels te schrijven en geen berichten over vakanties openbaar op sociale media te plaatsen. 

De GGD’s hoeven geen schadevergoeding te betalen aan alle mensen die in een databank van coronatesten stonden, en van wie de gegevens mogelijk door een dataroof op straat zijn komen te liggen.

Na een herstel vorig jaar van de historische coronadip, zakt de verkoop van nieuwe auto’s weer weg en blijkt de opleving van 2023 maar van korte duur. De autoverkoop zal in 2024 en 2025 wegzakken en blijft ver onder het niveau van voor de covidpandemie.

Na zeven jaar heeft ondernemer René Koelman eindelijk z’n gewenste vergunning binnen. Hij mag vanaf nu publiek ontvangen bij Kaasfort Amsterdam, gelegen in het Fort Zuiderwijkermeer naast de weg tussen Assendelft en Beverwijk.

In het fort liggen sinds 2021 kazen te rijpen van het bedrijf van Koelman. Hij wil echter meer. In 2017 al vroeg hij een vergunning aan om ook activiteiten te organiseren en dus publiek te ontvangen. Door onder andere bezwaren uit de buurt en procedures duurt het in totaal zeven jaar voordat de vergunning rond is.  

Hij belooft dat er geen massale bezoekersstromen komen. "We hebben afspraken gemaakt met de buurt, dat we op beperkte tijden open zijn. Het moet ook geen overloop worden." De ondernemer denkt aan masterclasses en andere evenementen rond kaas. Daarnaast kan het fort volgens hem gebruikt worden als vergaderlocatie. 

Indruk van het fort

In de video hieronder krijg je een korte indruk van het fort. Komende maandag 22 juli zie je meer als NH-presentator Koen Bugter het fort bezoekt voor het programma Zomertoer. Hij passeert daarbij alle tien de regio's die onze provincie rijk is.

Tekst loopt door onder de video. 

Koelman is opgelucht dat het nu is gelukt met de vergunning. "Ik vind het nog moeilijk te bevatten na zeven jaar. Opgeven is niet echt iets voor mij, maar ik heb af en toe wel heel slecht geslapen. De coronajaren kwamen er ook nog tussen. Al met al is het nog een wonder dat we hier staan."

Komende maand vinden er al enige activiteiten plaats, Koelman mikt op september voor de opening. Het exacte moment moet nog worden bepaald in overleg met de eigenaar van het fort, Landschap Noord-Holland.  

Wereldwijd is de focus op Covid-19 na een aantal bizarre jaren sterk afgenomen. In de wielersport heerst er echter angst voor corona, alsof we weer aan het begin staan van de epidemie.

Spitten bijstandsgerechtigden binnenkort vuilniszakken in de Haarlemmermeerse straten door, opzoek naar adresgegevens van afvaldumpers? Als het aan de lokale CDA- en VVD-fractie ligt wel. En ook het college heeft er wel oren naar om mensen van een uitkering naar een baan als buitengewoon opsporingsambtenaar te helpen. 

"Afval dumpen is een milieudelict en strafbaar, al wordt het lang niet altijd bestraft", vertelt Mark Achterbergh-Copier in gesprek met NH. De motie die hij met zijn CDA-collega Erik van der Peet indiende, is eerder deze week door de Haarlemmermeerse raad aangenomen.

Volgens hen snijdt het mes aan twee kanten: je helpt mensen die recent in de bijstand zijn beland snel aan een nieuwe baan én het vermindert bijplaatsingen - ophoping van meerdere afvalzakken - bij de ondergrondse containers. 

Afvalinzamelaar rijdt extra ronde voor bijplaatsingen

Net als in veel andere grootstedelijke gebieden zijn die bijplaatsingen in Haarlemmermeer een groot probleem. Sinds de coronapandemie wordt er op sommige plekken zelfs zoveel afval naast ondergrondse containers geplaatst dat afvalinzamelaar Meerlanden sindsdien op maandag een extra ronde rijdt.

Regelmatig gaat het om grofvuil waaronder koelkasten, matrassen en ander witgoed of meubilair, maar ook vuilniszakken worden geregeld naast de ondergrondse containers gezet in plaats van erin gegooid. Dat gebeurde begin dit jaar bij een flat in de Hoofddorpse wijk Graan voor Visch, waar toen net ondergrondse containers waren geplaatst.

"Ik denk dat mensen nog even moeten wennen. Ik hoop dat het beter wordt, want het is vlak bij het water, en niemand wil ongedierte", zei een woordvoerder van Meerlanden toen tegen NH. 

Dat ongedierte is ook waar Achterbergh-Copier zich zorgen over maakt. "Als vogels die zakken opentrekken, komt al dat afval op straat." Hij erkent dat het niet overal gebeurt. "Er is een aantal hotspots, maar er zijn te weinig boa's om daarop te handhaven."

'Belangrijke ervaring opdoen'

De raadsleden stellen daarom voor om Haarlemmermeerders met een bijstandsuitkering de mogelijkheid te geven om zich op te leiden tot boa. "Een samenwerking met het werkgeverspunt (WSP) ervoor kan zorgen dat circa 4-6 uitkeringsgerechtigden (met behoud van uitkering) worden opgeleid en belangrijke ervaring kunnen opdoen", schetsen ze in hun motie. 

Het is geen onbekend terrein, benadrukt het VVD-raadslid in gesprek met NH. "Dit hebben we tijdens de coronaperiode ook gedaan. In totaal zijn er toen zestien boa's vanuit een uitkering begonnen." Volgens Achterbergh-Copier werken er inmiddels nog drie boa's voor de gemeente Haarlemmermeer. 

Hij benadrukt dat er voor het project vooral mensen moeten worden aangetrokken die recent een bijstandsuitkering hebben gekregen. "Die zijn nog gemotiveerd om te werken, bij mensen die al een paar jaar een uitkering hebben, is die motivatie vaker verdwenen."  

Makkelijker handhaven op 'afvalaso's'

Met die vier à zes extra boa's in opleiding, wordt het makkelijker om te handhaven op 'afvalaso's', benadrukt het VVD-raadslid. Afvalaso's op heterdaad betrappen, zal lastig blijven.  "Maar zij kunnen in vuilniszakken op zoek gaan naar adresgegevens", licht hij toe. Hij erkent dat het met grofvuil, zoals witgoed, lastiger is omdat daar meestal geen adresgegevens op staan. "Maar wel een serienummer."  

Toch ligt het niet voor de hand dat de daders hoge boetes zullen krijgen, zoals in Enschede. Naar Singaporees voorbeeld stemde de gemeenteraad daar eerder dit jaar met boetes tot wel duizend euro voor het dumpen van afval.

"Hoge boetes zijn niet per se de meest effectieve aanpak", zei de gemeente naar aanleiding van stankoverlast bergen afval in de wijk Overbos. "Bij een overgang naar een nieuwe situatie is het allereerst belangrijk om iedereen te betrekken en goed te informeren over de juiste manier van afval aanbieden."

Ook Achterbergh-Copier en Van der Peet vinden dat de communicatie richting de inwoners over 'onwenselijke gedrag' rond het aanbieden van afval 'onverkort moet worden doorgezet'. Toch hopen ze met hun voorstel om uitkeringsgerechtigden in te zetten als afvalboa's de verrommeling van de openbare ruimte in Haarlemmermeer tegen te gaan.  

De wethouder is enthousiast over de motie van de raadsleden, zo laat een woordvoerder weten. "In samenwerking met het Werkgeversservicepunt zoeken we naar geschikte kandidaten. De verwachting is dat we hiermee na het zomerreces concreet mee aan de slag kunnen."

Spitten bijstandsgerechtigden binnenkort vuilniszakken in de Haarlemmermeerse straten door, opzoek naar adresgegevens van afvaldumpers? Als het aan de lokale CDA- en VVD-fractie ligt wel. En ook het college heeft er wel oren naar om mensen van een uitkering naar een baan als buitengewoon opsporingsambtenaar te helpen. 

"Afval dumpen is een milieudelict en strafbaar, al wordt het lang niet altijd bestraft", vertelt Mark Achterbergh-Copier in gesprek met NH. De motie die hij met zijn CDA-collega Erik van der Peet indiende, is eerder deze week door de Haarlemmermeerse raad aangenomen.

Volgens hen snijdt het mes aan twee kanten: je helpt mensen die recent in de bijstand zijn beland snel aan een nieuwe baan én het vermindert bijplaatsingen - ophoping van meerdere afvalzakken - bij de ondergrondse containers. 

Afvalinzamelaar rijdt extra ronde voor bijplaatsingen

Net als in veel andere grootstedelijke gebieden zijn die bijplaatsingen in Haarlemmermeer een groot probleem. Sinds de coronapandemie wordt er op sommige plekken zelfs zoveel afval naast ondergrondse containers geplaatst dat afvalinzamelaar Meerlanden sindsdien op maandag een extra ronde rijdt.

Regelmatig gaat het om grofvuil waaronder koelkasten, matrassen en ander witgoed of meubilair, maar ook vuilniszakken worden geregeld naast de ondergrondse containers gezet in plaats van erin gegooid. Dat gebeurde begin dit jaar bij een flat in de Hoofddorpse wijk Graan voor Visch, waar toen net ondergrondse containers waren geplaatst.

"Ik denk dat mensen nog even moeten wennen. Ik hoop dat het beter wordt, want het is vlak bij het water, en niemand wil ongedierte", zei een woordvoerder van Meerlanden toen tegen NH. 

Dat ongedierte is ook waar Achterbergh-Copier zich zorgen over maakt. "Als vogels die zakken opentrekken, komt al dat afval op straat." Hij erkent dat het niet overal gebeurt. "Er is een aantal hotspots, maar er zijn te weinig boa's om daarop te handhaven."

'Belangrijke ervaring opdoen'

De raadsleden stellen daarom voor om Haarlemmermeerders met een bijstandsuitkering de mogelijkheid te geven om zich op te leiden tot boa. "Een samenwerking met het werkgeverspunt (WSP) ervoor kan zorgen dat circa 4-6 uitkeringsgerechtigden (met behoud van uitkering) worden opgeleid en belangrijke ervaring kunnen opdoen", schetsen ze in hun motie. 

Het is geen onbekend terrein, benadrukt het VVD-raadslid in gesprek met NH. "Dit hebben we tijdens de coronaperiode ook gedaan. In totaal zijn er toen zestien boa's vanuit een uitkering begonnen." Volgens Achterbergh-Copier werken er inmiddels nog drie boa's voor de gemeente Haarlemmermeer. 

Hij benadrukt dat er voor het project vooral mensen moeten worden aangetrokken die recent een bijstandsuitkering hebben gekregen. "Die zijn nog gemotiveerd om te werken, bij mensen die al een paar jaar een uitkering hebben, is die motivatie vaker verdwenen."  

Makkelijker handhaven op 'afvalaso's'

Met die vier à zes extra boa's in opleiding, wordt het makkelijker om te handhaven op 'afvalaso's', benadrukt het VVD-raadslid. Afvalaso's op heterdaad betrappen, zal lastig blijven.  "Maar zij kunnen in vuilniszakken op zoek gaan naar adresgegevens", licht hij toe. Hij erkent dat het met grofvuil, zoals witgoed, lastiger is omdat daar meestal geen adresgegevens op staan. "Maar wel een serienummer."  

Toch ligt het niet voor de hand dat de daders hoge boetes zullen krijgen, zoals in Enschede. Naar Singaporees voorbeeld stemde de gemeenteraad daar eerder dit jaar met boetes tot wel duizend euro voor het dumpen van afval.

"Hoge boetes zijn niet per se de meest effectieve aanpak", zei de gemeente naar aanleiding van stankoverlast bergen afval in de wijk Overbos. "Bij een overgang naar een nieuwe situatie is het allereerst belangrijk om iedereen te betrekken en goed te informeren over de juiste manier van afval aanbieden."

Ook Achterbergh-Copier en Van der Peet vinden dat de communicatie richting de inwoners over 'onwenselijke gedrag' rond het aanbieden van afval 'onverkort moet worden doorgezet'. Toch hopen ze met hun voorstel om uitkeringsgerechtigden in te zetten als afvalboa's de verrommeling van de openbare ruimte in Haarlemmermeer tegen te gaan.  

De wethouder is enthousiast over de motie van de raadsleden, zo laat een woordvoerder weten. "In samenwerking met het Werkgeversservicepunt zoeken we naar geschikte kandidaten. De verwachting is dat we hiermee na het zomerreces concreet mee aan de slag kunnen."

De Tour de France is anno 2024 wéér in de ban van het coronavirus. Zaterdagochtend maakte de ploeg Ineos-Grenadiers bekend dat Tom Pidcock niet op zal stappen voor de veertiende etappe vanwege de symptomen van Covid-19.

Het nieuwe album Broederband van de band Hulst van de Amsterdamse broers Auke en Hans Hulst, staat vol met literaire Nederpop. Liedjes die gaan over reizen, liefdes en de bizarre jeugd van het tweetal. Succesvol auteur Auke en journalist Hans Hulst groeiden als kinderen op in afwezigheid van hun ouders in een gehucht in Groningen. De vondst van het White Album van de Beatles opende hun ogen voor muziek. "Met twee van de beste liedjesschrijvers ooit in één band zijn The Beatles voor mij het enige wonder waar ik in geloof", zegt Auke Hulst.  

Als jochies op het platteland van Groningen in de jaren 80 hadden de broertjes Hulst al een keer een bandje samen met een vriendje. Ze noemden zichzelf de Zwikkies, maakten punkmuziek en schopten overal tegenaan. "Liedjes over hoerenlopen, drugs en vooral dat alles kapot moest", lacht Auke. Tegenwoordig maken ze met Hulst als brave mannen van 50 beschaafde popliedjes met een hoog literair gehalte.

Dat is niet gek, want Auke is succesvol romanschrijver en Hans journalist. De plaat Broederband is ook uitgebracht met een bijbehorend boek. Liedjes met een verhaal die luisteraar en lezer meenemen van oude liefdes die teloor gingen naar de burgeroorlog in Myanmar. Van de ontwrichting van de corona-jaren naar een bar in Montana. Van een toekomstig dystopia naar de jeugd op het Groninger platteland. 

Auke en Hans groeiden op in het gehucht Denemarken in Groningen. Hun vader stierf op zeer jonge leeftijd en hun moeder was niet echt als opvoeder in de wieg gelegd en zwierf het liefst overal en nergens rond. "Het was een chaotische jeugd waarin we met onze zussen vaak alleen in huis leefden. Voordeel was dat we ook heel veel vrijheid hadden", vertelt Auke. Hij schreef er eerder het boek Kinderen van het Ruige land over. 

Als jongetjes van acht vonden ze ook het White Album van The Beatles ergens in een doos in het in hun huis. "Het was een plaat met zo'n uitklaphoes en een poster daarin met foto's van de bandleden en ook de teksten. Dat was een wereld op zich waar we helemaal in opgingen. We hebben de plaat grijs gedraaid", vertelt Hans.

The Beatles zijn voor Auke ook het enige wonder dat hij erkent. "Hoe toevallig is het dat Paul en John, de beste liedjesschrijvers aller tijden elkaar in Liverpool van de jaren 60 zijn tegengekomen!" Het witte album is ook een soort blauwdruk geworden voor het album Broederband van Hulst. "Veel muziek wordt zonder veel uiterlijke aandacht op Spotify uitgebracht, maar wij zien albums nog als hele werelden die ook een verpakking nodig hebben en in een mooie vorm gegoten moeten worden. Misschien zijn we daar ook wel heel erg ouwe lullen in", aldus Auke Hulst.   

De plaat en bijbehorend boek Broederband van Hulst is nu uit. De muziek is overigens ook op Spotify te beluisteren. Het boek Kinderen van het Ruige Land van Auke Hulst is nog steeds verkrijgbaar. 

Het zal geen veelgemaakte keuze zijn: je pilotensalaris opgeven om als vrijwilliger te gaan vliegen voor het goede doel. Pilotenkoppel Joost en Ruth de Wit-van der Ploeg deed dat wel. Zij verruilden de grote Boeings en Schiphol voor het primitievere Afrika.

Als kind dromen Joost en Ruth er al van om piloot bij de KLM te worden. Joost begint op 16-jarige leeftijd al met zweefvliegen en Ruth haalt zelfs haar vliegbrevet eerder dan haar rijbewijs. En de kinderdromen komen uit: Joost begint in 2001 en Ruth in 2008 bij KLM. Als kers op de taart ontmoeten ze elkaar  in 2008 in de cockpit van een Fokker 70 van KLM Cityhopper. 

Allebei zijn het echte vliegtuigliefhebbers. Joost vliegt de laatste jaren als captain op de Boeing 737 en Ruth als co-piloot op de Boeing 777 en 787. Dat ze anno 2024 in de bossen van Kenia in een kleine, eenmotorige Cessna zouden vliegen, hadden ze nooit gedacht. 

Tekst gaat verder onder de foto's. 

Tijdens de coronaperiode lezen ze het verhaal van een dame die zich voorbereidt om voor de organisatie MAF Nederland te gaan vliegen. De vrouw heeft op dat moment nog geen vliegervaring en wordt opgeleid tot bushpiloot, zodat ze in ontwikkelingsgebieden als piloot kan worden ingezet.

"Wij vonden dat heel interessant en wilden haar financieel gaan helpen omdat het vliegen heel duur is", vertelt Joost de Wit. "Nadat we haar ontmoet hadden bij vliegveld Teuge en meer hoorden over de organisatie, bleef ik maar denken aan 'vliegen met een missie'. Ik dacht dat het gevoel wel over zou gaan, maar dat ging het niet. Het had me te pakken."

Als Joost dat twee weken later aan Ruth opbiecht, blijkt zij hetzelfde gevoel te hebben. En dat terwijl ze zich nooit eerder aangetrokken hadden gevoeld tot missievliegen. Het stel besluit er iets mee te gaan doen. Maar dat gaat niet over een nacht ijs. 

"Het was geen makkelijke beslissing. Je doorloopt een heel proces met eerst praktische bezwaren zoals: waar kom je terecht, hoe zit het met de veiligheid? En hoe zit het met educatie voor onze kinderen? Maar die zaken waren allemaal oplosbaar. En dan: gaan we dit echt doen? Onze baan bij KLM opzeggen?", vertelt Joost. 

Ruth vult aan: "We hebben ons er erg goed in verdiept, veel gepraat met bushpiloten en ook gebeden met de pastor in onze kerk. We vroegen God om bevestiging. Maar eigenlijk wisten we het al dat dit hetgeen was wat we moesten doen, we voelden rust. We hebben het ervaren als Gods roeping: dit is waar hij ons nodig had, om anderen te gaan helpen."

Noodhulp & medische vluchten

Na het behalen van de juiste brevetten en een speciale bushpiloottraining in Nederland, vertrekt het stel met hun twee kinderen Naud (10) en Annemijn (7) in januari naar Nairobi. Ook in Kenia doorlopen ze weer een vliegopleiding omdat ze ook volgens de Keniaanse regels gekeurd en getraind moeten zijn om te mogen vliegen. Bovendien is er ook nog een werkvergunning nodig.

Tekst gaat verder onder de foto.

Sinds een paar weken heeft Joost de juiste papieren en vliegt hij als co-piloot mee met de vluchten. Maar als de werkvergunning er is en hij genoeg ervaring heeft opgedaan, zal hij - net als Ruth - in zijn eentje vluchten doen voor MAF. 

En die vluchten zijn erop gericht om andere hulporganisaties te helpen. Zo vliegen ze de ene keer met teams die waterputten slaan of waterfilters uitdelen en dan weer met dierenartsen die ziek vee moeten oplappen. Maar ook medische hulp voor de bevolking is hard nodig. 

Tekst gaat verder onder foto's en video.

"Zo doen we ook af en toe een 'medische safari', waarbij je in drie tot vier dagen een tour doet langs plekken om mensen medische zorg te geven. Soms moeten mensen er dagen voor lopen om dan bij zo'n plek te komen. Je ziet dan mensen met botbreuken of zwerende wonden. Maar er worden ook ter plaatse staaroperaties gedaan, onder primitieve omstandigheden", vertelt Joost. 

Na zware overstromingen waren veel mensen in Kenia afgesloten van de buitenwereld. Ruth en collega captain Jono vlogen toen naar hen toe met hulpgoederen. 

Tekst gaat verder onder de foto's. 

"Het is bijzonder om te zien dat je het verschil kan maken met iets kleins als een muggennet of slaapmat, met zeep en eten. Iets simpel als ORS tegen diarree of pillen waar je water mee kan ontsmetten, kunnen echt het verschil maken."

Joost en Ruth komen soms 'schrijnende situaties' tegen. "Natuurlijk is het ook fijn dat je kan helpen. Het geeft de mensen toch hoop, er kijkt iemand naar hen om. Veel mensen die in armoede leven, kijken niet ver in de toekomst, die leven met de dag. Vandaag heb ik honger en jij helpt me", vertelt Ruth. 

Geiten op de landingsbaan

Dat het vliegen als bushpiloot veel uitdagingen biedt, is iets waar Ruth en Joost van op de hoogte waren. Het contrast met het vliegen voor een luchtvaartmaatschappij als KLM kan bijna niet groter.

"Landingsbanen zijn onverhard en liggen vaak tussen de heuvels of andere moeilijk bereikbare gebieden. Je checkt altijd eerst de baan: zijn er geen gaten, termietenheuvels, geiten of heeft iemand er een fiets op laten liggen. Als je mensen ziet lopen, moet je je afvragen wat die mensen gaan doen. Wat is de dreiging hiervan. Je moet heel goed anticiperen", vertelt Joost. 

"Dat was natuurlijk ondenkbaar bij KLM: dat je eerst even laag over de landingsbaan vliegt om 'm even te keuren", lacht Joost. 

Tekst gaat verder onder de video.

Het stel kan wel zeggen dat ze veel nieuwe vliegskills opdoen in Kenia, die ze bij KLM nooit zouden hebben opgedaan.

Gevaren

Vliegen in Kenia is namelijk ook risicovoller. Ook de luchthaven Wilson Airport zorgt voor wat uitdagingen. "Het is hier heel druk met allemaal kleine vliegtuigen. In de lucht is het een wespennest. Vliegtuigen vliegen op zicht. Dus je moet heel goed uitkijken voor ander verkeer en samenwerken met de piloten om je heen om het in goede banen te leiden"

"En het gaat ook af en toe mis: begin dit jaar nog botsten twee vliegtuigen tegen elkaar aan," vertelt Joost. Voorheen vlogen hij en Ruth bij KLM ook naar Kenia, maar naar de grotere, modernere luchthaven van Nairobi. Een wereld van verschil. 

Gewapende bendes 

Ook sociale onrust is een element in hun nieuwe bestaan. Momenteel zijn er veel demonstraties in Nairobi tegen de overheid wat voor onrust zorgt in de stad. "De kinderen zijn vier dagen niet naar school geweest en als we de compound niet uithoeven, doen we dat niet", vertelt Ruth. 

Maar ook tijdens het vliegen zijn er gevaren. Een van de bestemmingen is Zuid-Soedan, waar de onrust nog veel groter is. "Er is daar burgeroorlog geweest waardoor het land instabiel is geworden. Er zijn rebellengroepen die de macht willen. en het is heel onveilig omdat er veel wapens rondslingeren.  Er is veel ellende en armoede", schetst Joost. 

En juist daarom willen veel hulporganisaties daarnaartoe. "Over de weg is het te gevaarlijk, en daarom willen ze dan vliegen. En dan komt het op ons aan", zegt Joost. Toch weerhoudt dat het stel er niet van om dit werk te doen. "KLM zou nooit op dit soort plekken vliegen. Alleen MAF móet er vliegen. Maar niet ten koste van alles, als er serieuze gevaren zijn, wijken we uit. En gelukkig zijn de vliegtuigen van alle gemakken voorzien: we hebben radar, gps en satellietcommunicatie. 

Minder luxe 

Dat het stel nu geen riant salaris meer verdient, vinden ze geen probleem. "We hebben nu alleen een toelage met huishoudgeld. Al onze kosten worden van donaties betaald. We moeten nu veel bewuster met geld omgaan en dat is prima", vertelt Joost.  

Het gezin woont op een beveiligde compound van MAF met andere expats. Het compleet andere leven dan dat zij in Nederland hadden, went verbazingwekkend snel, vertellen ze. 

"Wat ik van het vliegen bij een grote luchtvaartmaatschappij mis, is het reizen. Hier ga je soms naar Oeganda of Zuid-Soedan, maar het is een beperkt rondje. Voor de rest mis ik niks", zegt Ruth. "Het voelt heel goed om hier te zijn. We zijn op onze plek. We zijn hier hard nodig en kunnen hier echt iets betekenen."

Remco Evenepoel verwacht dat de vermoeidheid bij de renners een rol gaat spelen in de twee etappes door de Pyreneeën.

Naomi Bleekemolen (29) uit Amstelveen kampt naast een eetstoornis met verschillende lichamelijke aandoeningen. Passende zorg is er (nog) niet. Haar leven staat stil, terwijl ze niets liever wil dan beter worden. "Overal hoor ik dat ik enorm gemotiveerd ben, maar wel te kwetsbaar en vatbaar."

Goede vriendin Estelle Jilissen omschrijft de situatie waarin haar vriendin is beland als 'heftig en onwerkelijk.' Vooral haar lichamelijke aandoeningen zorgen ervoor dat ze in de zorg tussen wal en schip valt. "Het systeem trekt eigenlijk zijn handen er vanaf", vertelt ze aan NH.

De verantwoordelijkheid over haar zorg ligt nu bij Naomi's huisarts, maar die kan haar alleen doorverwijzen naar specialisten, waar ze vervolgens niet terechtkan. Daarom draaien haar vriendinnen en partner nu een soort wisseldiensten om Naomi te helpen waar kan en nodig is.  "Maar echte zorg kunnen wij natuurlijk niet bieden."

Daarom zamelen ze nu geld in om onder andere de therapeut die Naomi zelf heeft ingeschakeld te kunnen betalen. "Zij is een ervaringsdeskundige en helpt me vooral de dagen door te komen. Dat wordt niet vergoed door de zorgverzekering", legt Naomi uit.  

Sportieve meid

Zes jaar geleden gooit een eetstoornis Naomi's leven volledig overhoop. Ze gaat van een sportieve meid die graag danst en badmintont met een rijk sociaal leven naar iemand die nauwelijks energie heeft om naar buiten te gaan. Haar baan als docent op een montessorischool moet ze opgeven. 

Naomi besluit de strijd aan te gaan met haar eetstoornis, maar een berg aan lichamelijke ellende die ze op zich af krijgt, maakt haar herstel heel moeilijk. "Ik heb astma en kreeg in totaal acht keer corona." Dat heeft flinke longschade veroorzaakt, waardoor Naomi lange tijd volledig afhankelijk is geweest van zuurstof.

Als ze daar aardig van is hersteld komt een half jaar geleden het RS-virus om de hoek kijken waardoor het zuurstofgehalte in haar bloed weer flink daalt. "Daarnaast heb ik een aandoening aan mijn blaas en baarmoeder, waardoor ik meerdere blaasontstekingen en nierbekkenontstekingen heb gehad", legt Naomi uit. 

Als ze bij een eetstoorniskliniek aanklopt, krijgt de Amstelveense steeds te horen dat ze lichamelijk te zwak is en eerst aan moet sterken. "Ze durven het anders niet aan." Anderhalf jaar geleden wordt ze opgenomen in het AMC. "Daar moest ik aansterken, maar ik had nog steeds veel blaasontstekingen en een extreem lage bloeddruk die ondanks alle inzet van artsen en internisten maar niet omhoogging."

Dat resulteert in een frustrerende strijd. "Ik deed heel erg mijn best om mijn eetplan te volgen en aan te komen in gewicht, maar werd steeds weer ziek. Dan werkte ik vier weken om anderhalve kilo aan te komen en was er in een week alweer drieëneenhalve kilo af." 

Tekst gaat verder onder foto's

In april wordt ze na veertien maanden uit het ziekenhuis ontslagen, maar kort daarna gaat het helemaal mis. Een nieuwe nierbekkenontsteking leidt tot een sepsis (extreem heftige reactie van het lichaam op een virus of bacterie) en opname op de Intensive Care. 

"Ik balanceerde op het randje. Mijn bloeddruk en hartslag waren schrikbarend laag en ik moest zo snel mogelijk gevuld worden met adrenaline, vocht en zouten." Door die behandeling stabiliseert Naomi, maar ze blijft lichamelijk heel zwak. 

Kans op overlijden

Het ziekenhuis brengt haar de pijnlijke boodschap dat ze haar lichamelijke toestand niet verder kunnen verbeteren. "Dat deden ze echt met tranen in hun ogen, want het AMC heeft alles uit de kast gehaald", benadrukt Naomi. "In de brief die de huisarts kreeg stond dat er een kans op overlijden is."

Ondanks een terugplaatsgarantie haakt de eetstoorniskliniek waar Naomi in behandeling zou gaan af. Zij hebben geen specialisten in huis die Naomi de juiste lichamelijke zorg kunnen geven en durven het daardoor niet aan. "Ik begrijp dat dat ook voor hen geen makkelijke boodschap was."  

Nu zit Naomi thuis en kan elk virus haar fataal worden. Ze is iedere dag enorm moe, maar wil niets liever dan haar eetstoornis aanpakken. "Ik zou willen dat de mentale kracht die ik heb in mijn lijf zou gaan zitten. Tijdens mijn IC-opname voelde ik één ding heel duidelijk: ik wil niet hier en nu aan dit overlijden."

Toch wordt het steeds moeilijker om de dagen door te komen. "Overal hoor ik dat ik enorm gemotiveerd ben, maar wel te kwetsbaar en vatbaar. Ze willen me geen faalervaring geven, maar niet in het zorgsysteem passen voelt juist als falen."

Hokjesdenken groot probleem

Volgens psycholoog en hoogleraar Peer van der Helm staat Naomi's verhaal niet op zichzelf. "Het hokjesdenken is het grote probleem in de GGZ. Het is een 'one track pony'. Komt er iets bij, dan weten ze het even niet meer."

Ook oud-minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) Hugo de Jonge erkende in 2019 al dat er in de anorexiazorg vaak geen passend zorg aanbod is. "En zeker niet in de combi van somatische (lichamelijke) zorg en psychische zorg die op dat moment nodig is."

Leven

Dat jaar werd een landelijke ketenaanpak in gang gezet, maar volgens Van der Helm is er voor mensen met een complexe problematiek nog weinig veranderd. "Waar het nog steeds misgaat is dat er vaak vanuit wordt gegaan dat iemand met een eetstoornis wilsonbekwaam is. Er zijn behandelaren nodig die deze cliënten niet dehumaniseren, maar erkennen dat het mensen zijn met basisbehoefte en behoefte aan zingeving."

Ook Naomi snakt ernaar om weer echt deel te kunnen nemen aan het leven. "Ik ben 29 jaar en wil zoveel meer kunnen dan dit." Ze hoopt dat de inzamelingsactie genoeg geld oplevert om de komende tijd de therapeutische steun te kunnen krijgen die haar situatie vraagt, maar het is uiteindelijk niet de oplossing. "Ik ben nu aan het overleven en niet aan het leven."

Vriendin Estelle vindt dat er zo snel mogelijk een hervorming binnen de eetstoorniszorg moet komen zodat de combinatie met de behandeling van lichamelijke klachten wél mogelijk wordt. "Voor Naomi en mensen die in eenzelfde situatie zitten is nu gewoon geen plek. Er wordt hen geen perspectief geboden. Ik zie haar lijden en vechten en dat is echt geen doen." 

Roken raakt weer in de mode onder jongeren in Haarlem en omstreken. Bijna een kwart van de Haarlemmers tussen 16 en 25 jaar steekt regelmatig een vape of traditionele sigaret op. Ook het gebruik van drugs neemt toe. Kenners wijten het aan geestelijke problemen. En mobieltjes. “We gaan op zoek naar quick fixes.”

De cijfers laten een duidelijke trend zien. Na jaren van daling gaat de lijn in de grafiek zo rond het jaar 2020 weer omhoog: het aantal rokende jongeren in Haarlem neemt toe. Dat blijkt uit de Jeugdmonitor 2023, waarmee GGD Kennemerland een indruk geeft van het gebruik van verslavende middelen onder jongeren. 

Vapes

Hoewel ook traditionele sigaretten populairder worden, wijt de gemeentelijke gezondheidsdienst de stijging voornamelijk aan vapes, de zogenaamde e-sigaretten. Het percentage scholieren dat wekelijks sigaretten rookt of vapes gebruikt, stijgt van 7% in 2019 naar 13% in 2023.

Ook nemen de jongeren vaker drugs. Na een dip in coronatijd constateert de GGD dat meer jongeren drugs of wiet gebruiken. In de enquêtes bekent bijna een kwart van de Haarlemmers tussen 16 en 25 jaar de afgelopen vier weken softdrugs te hebben gebruikt. 15% van de respondenten zei harddrugs tot zich te hebben genomen.

Het toenemende gebruik van verslavende middelen onder Haarlemse jongeren heeft volgens de GGD een culturele oorzaak. Als risicofactoren noemt een woordvoerder ‘een slechte mentale gezondheid, meer dan vier uur schermtijd per dag, problematisch gebruik van sociale media en het niet kunnen praten met ouders of verzorgers over problemen’.

Rene van Collem uit Zandvoort komt als family-counselor veel in jeugdklinieken in de omgeving Haarlem. Hij herkent de door GGD gesignaleerde trend. "Ik zie het drugsgebruik al jaren stijgen. En het wordt alleen maar erger. In mijn tijd moest je op straat op zoek naar een drugsdealer. Nu bestel je via de app."

Toch komt het stijgende gebruik niet alleen door de grotere beschikbaarheid, volgens Van Collem. "Het is een teken van deze tijd. We hebben steeds makkelijker contact met elkaar, maar steeds minder echt, wezenlijk contact. Of het nu gaat om drinken, roken, blowen of gokken. We gaan op zoek naar quick fixes. We willen ons snel even beter voelen, maar eigenlijk zijn we op zoek echt contact."

Middelen-gebruik in Zandvoort

GGD Kennemerland deed extra onderzoek naar jongvolwassenen in Zandvoort. Uit interviews blijkt dat middelengebruik vaak al op jonge leeftijd begint en dat ouders hierin een belangrijke rol spelen. Zij gebruiken regelmatig zelf middelen. Of zij staan dit hun kinderen toe, zonder zich goed bewust te zijn van de risico’s. 

Net als in Haarlem wordt er in Zandvoort meer gerookt en worden er meer drugs gebruikt dan het Nederlandse gemiddelde. De GGD noemt ook een geografische reden: de overvloed aan horecagelegenheden in Zandvoort zorgt ervoor dat jongvolwassenen al vroeg in aanraking komen met verslavende middelen.

Overigens laten de cijfers van GGD in Bloemendaal een tegenovergestelde trend zien. Gebruikt in 2021 nog 12% van de Bloemendaalse scholieren wiet en hasj, in 2023 is dat 6%. Wel wordt hier door jongeren relatief veel alcohol gedronken, vergeleken met omliggende gemeentes. Ook in Heemstede wordt meer dan gemiddeld gedronken.

De Europese Commissie keurt opnieuw de staatssteun ter waarde van €10,4 miljard voor Air France-KLM goed. De Nederlandse en Franse overheid voorkwamen met die leningen en kredietgaranties een faillissement van het luchtvaartconcern na het uitbreken van de coronapandemie. Maar na klachten van Ryanair oordeelde de op een na hoogste rechter van de Europese Unie dat de Europese Commissie die staatssteun te gemakkelijk had goedgekeurd.

In Den Helder, een van de armste gemeenten van provincie, is het aantal bijstandsuitkeringen met bijna 20 procent afgenomen. Het staat in contrast met de landelijke trend van een lichte daling. Wat verklaart de paradox? 

Al jaren domineert Den Helder het lijstje van armste gemeente van Noord-Holland. De cijfers van mensen die vanuit een WW-uitkering in de bijstand terechtkwamen, liegen er dan ook niet om. 

In 2018 waren dat 330 mensen. Twee jaar later, in 2020, steeg als gevolg van de coronacrisis dat aantal aan 540. En nu is daar een sterke daling: vorig jaar zaten er 200 inwoners in de bijstand. 

Merkt ook de voedselbank in Den Helder. Toch blijft Nico Bais twijfelachtig. Volgens hem is de daling is niet spectaculair minder. "Het gemeentelijk beleid gaat de goede kant op, maar ik blijf pleiten voor budgetcoaches voor mensen die in de armoede zitten." Volgens Bais is er bij deze groep vaak sprake van stress en zijn ze zodoende niet in staat het huishoudboekje op orde te krijgen. 

Om de armoede in de gemeente tegen te gaan, begon Den Helder vijf jaar terug met verschillende initiatieven. Energiecoaches, jobcoaches en sollicitatietrainingen moeten er in de toekomst voor zorgen dat mensen weer uit de bijstand komen. Of, liever nog, er nooit in terechtkomen. 

Volgens wethouder Pieter Kos werpt dat nu zijn vruchten af: "Het is geweldig te zien hoe onze inspanningen om werkgelegenheid te stimuleren." Een positieve uitkomst met twee voordelen: het zorgt niet alleen voor een financieel gezondere gemeente, maar ook dat mensen hun talenten meer kunnen inzetten en zo actief kunnen bijdragen aan onze samenleving, aldus Kos. 

Toch klinkt er hier en daar ook een kritische noot. Jaymie Steeman van de Helderse Speelgoedbank ziet, ondanks de bijstandsuitkering daling, de kloof tussen arm en rijk groter worden. Bij zijn liefdadigheidsorganisatie ziet Steeman juist méér aanmeldingen. 

"De cijfers geven aan dat Den Helder sprongen vooruit gaat, maar aan de andere kant is er een groeiende groep die stelselmatig buiten de boot valt."

Hij legt uit: "Door de energiecrisis zijn veel mensen in de schuldsanering terechtgekomen. Dat zijn werkende mensen. Die zijn niet in beeld en vallen officieel niet onder de uitkeringscijfers." En dat is gevaarlijk, vervolgt Steeman. Volgens hem is de armoede na de coronapandemie aan het verschuiven.

Hij is dan ook een stuk minder positief over de toekomst van zijn Den Helder. "De kloof tussen arm en rijk is nu zo groot, dat we het niet meer in gaan halen, vrees ik."

Opvallend: het aantal mensen met een bijstandsuitkering is in Den Helder met bijna 20 procent gedaald. Dat is tegen de landelijke trend in waarin het bijstandscijfer licht daalt, zo blijkt uit cijfers van alle gemeenten. Hoewel Den Helder nog steeds kampt met de meeste armoede in de regio is wethouder Pieter Kos erg blij met de uitkomst. "Vooral omdat meer mensen hun talenten kunnen inzetten en actief kunnen bijdragen aan onze samenleving."

Den Helder staat nog steeds te boek als gemeente met de hoogste armoede in Noord-Holland. Taaie cijfers zijn het van mensen die vanuit een WW-uitkering in de bijstand terechtkwamen. Van 330 in 2018 naar 540 in 2020, als gevolg van de coronacrisis naar 200 vorig jaar. De verminderde bijstand levert inwoners veel op, schrijft de gemeente. "Wanneer inwoners aan het werk gaan vanuit een bijstandsuitkering geeft dit inwoners het gevoel weer meer deel uit te maken van de maatschappij."

Stress

Maar wat zeggen de bijstandscijfers over de armoede in de stad? De voedselbank in Den Helder merkt aan een lichte daling van het aantal cliënten dat er iets verandert in de armoedecijfers. Toch is er enige twijfel bij voorzitter Nico Bais: "De daling is niet spectaculair minder. Ik denk dat het gemeentelijk beleid wel de goede kant op gaat, maar ik blijf pleiten voor budgetcoaches voor mensen die in de armoede zitten. Ze zitten nog vaak in de stress en zijn dan niet in staat om het huishoudboekje op orde te krijgen."

Den Helder is vijf jaar geleden begonnen met het uitzetten van trajecten om armoede en werkloosheid tegen te gaan. Er zijn energiecoaches, jobcoaches en sollicitatietrainingen in combinatie met samen sporten om uit de bijstand komen of te blijven. Die inspanningen beginnen hun vruchten af te werpen, zo lijkt het. 

Wethouder Kos van Den Helder is blij met de daling van de bijstandscijfers: "Het is geweldig om te zien hoe onze inspanningen om werkgelegenheid te stimuleren en onze inwoners te ondersteunen vruchten afwerpen. Minder bijstandsuitkeringen betekenen niet alleen een financieel gezondere gemeente, maar vooral dat meer mensen hun talenten kunnen inzetten en actief kunnen bijdragen aan onze samenleving."

Blijdschap bij de gemeente, maar Jaymie Steeman van de Speelgoedbank in Den Helder is kritischer: "Goed dat er steeds meer plannen zijn om armoede aan te pakken, maar wij krijgen nog steeds meer aanmeldingen. De cijfers geven aan dat Den Helder sprongen vooruit gaat, maar aan de andere kant is er een groeiende groep die stelselmatig buiten de boot valt."

"Door de energiecrisis zijn veel mensen in de schuldsanering terechtgekomen. Dat zijn werkende mensen. Die zijn niet in beeld en vallen officieel niet onder de uitkeringscijfers. De armoede is aan het verschuiven. De coronatijd was heel moeilijk en het lijkt wel of iedere tijd een ander soort verschuiving met zich meebrengt."

Vijf jaar geleden kreeg Jaymee Steeman ook al de vraag hoe zij de toekomst van de Speelgoedbank ziet. Dat het nog steeds zou bestaan, daar was geen twijfel over. "Als je het me nu vraagt dan weet ik zeker dat we nu over vijf jaar ook nog steeds bestaan. De kloof tussen arm en rijk is nu zo groot geworden, dat we dat niet meer in gaan halen, vrees ik."