Rick Engelkes moet definitief 3,7 miljoen euro aan coronasteun aan de staat terugbetalen. De theaterproducent had ruim 4,3 miljoen aan compensatiegeld opgestreken voor een musical over Willem van Oranje die nooit is gespeeld.

Dat padel een populaire sport is, is al lang duidelijk. Maar dat het tennisclubs zoveel nieuwe leden zou opleveren, daar kijken ze zelf ook enorm van op. En behalve dat het er meer zijn, zorgt het ook voor een noodzakelijke verjonging bij de veelal toch vergrijzende tennisverenigingen. Zo blijkt uit een rondgang van NH langs West-Friese clubs. 

Op tien West-Friese locaties kan je nu padellen, een mix van squash en tennis. In een jaar tijd steeg het aantal banen van 28 naar 40. De Enkhuizer Tennis Club opende vorig jaar juli de eerste twee banen. Maar het werd gelijk zo druk dat er dit jaar nog eens twee naast zijn gelegd.

"Mensen stonden na een wedstrijd gelijk een reservering te maken voor de week erop. Anders was je te laat", legt voorzitter Harry de Wit uit. Dat er nu alweer twee nieuwe banen zijn aangelegd is ondank de stevige kosten een logische keuze.

Enkhuizer T.C. 150 nieuwe leden in één jaar

Na jaren van een dalende ledenbestand, groeit het nu weer. In een jaar tijd kwamen er 150 leden bij, een stijging van 33 procent. "We zijn aan het verjongen en er zit een hoop leven in de vereniging, dat is heel belangrijk."

Een reddingsboei voor de tennisverenigingen willen de clubs die padel hebben omarmd het niet noemen. Maar feit is wel dat voor die tijd verenigingen hard vergrijsden en jonge aanwas uitbleef. 

Bij TV Wognum dreigde een nieuwe woonwijk roet in het eten te gooien. Maar uiteindelijk lukte het om in april vier hagelnieuwe padelbanen te openen. Het legde ze geen windeieren, aldus voorzitter Ronald Wallaart. "We hebben 90 nieuwe leden erbij. Vooral ook in de groep 18-35 jaar. Dat is fijn, want daardoor krijg je ook groei aan de onderkant."

TV de Kaag in Wervershoof verdubbelt naar 600 leden

Dat zien ze ook bij TV de Kaag in Wervershoof, dat dit jaar uitbreidde van twee naar vier padelbanen. In een paar jaar tijd verdubbelde het aantal leden van 300 naar 600. "Dat kwam niet alleen door padel, maar ook door de verhuizing naar een nieuw complex. Ook de coronatijd waarin veel sporten niet mochten, maar tennis wel, hielp mee. Maar we zien dat bijna ieder nieuwe lid ook gaat padellen", vertelt voorzitter Elke Smit.

Tekst gaat verder onder de foto.

Plan voor extra tennisbaan in de prullenbak

Bij TPV de Hulk in Hoorn verdwenen plannen voor een extra tennisbaan zelfs in de prullenbak om ruimte te maken voor vier padelbanen, legt voorzitter Arthur Henar uit. "Tijdens corona liepen ineens 100 leden weg, omdat wij geen padel hadden. Toen hebben we snel geschakeld. De banen liggen er pas net een paar maanden en nu hebben we het ledenverlies alweer goed gemaakt, en zelfs er al een beetje meer bijgekregen. Dat hadden we vooraf niet durven dromen."

Gemiddeld 20% groei en wachtlijsten

Bij de padelafdeling van de Koninklijke Nederlandse Lawn Tennis Bond (KNLTB) kijken ze er inmiddels niet meer van op. "We zien al twee jaar lang een gemiddelde ledengroei van 20%. Bij bijna de helft van de verenigingen met padelbanen is zelfs een wachtlijst", legt Frank Neering van de KNTLB uit. 

Wat onderzoek uitwijst, is dat het niet alleen nieuwe leden zijn. Iets meer dan een kwart van de tennissers gaat ernaast ook padellen. "De stijgende ledenaantallen zorgen voor levendigheid bij de verenigingen en extra kantine-inkomsten. De nieuwe doelgroep die wordt aangeboord zijn ook vaak verenigingsmensen en willen ook wat doen voor de club. Dat is ook positief."

Meerdere ondernemers dreigen kopje onder te gaan doordat ze de ontvangen coronasteun nu écht moeten terugbetalen. Dat vertellen belangenvereniging MKB Amsterdam en de Amsterdamse tak van Koninklijke Horeca Nederland. Ondernemers hoefden in coronatijd niet altijd hun belastingen te betalen als onderdeel van een steunpakket. Nu stelt de Belastingdienst een harde deadline.

Ondernemers die nog niets hebben terugbetaald aan de Belastingdienst, hebben het bericht gekregen dat ze geen uitstel meer krijgen. Eind augustus moeten ze hebben betaald. Ondernemers mogen er vijf jaar over doen om de schulden af te lossen. Dat ging in oktober 2022 in. 

Zaak verkopen

Eveline Doornhegge van Koninklijke Horeca Nederland Amsterdam (KHN Amsterdam) zegt dat niet alle ondernemers dat nu kunnen betalen. "Een aantal probeert een akkoord te bereiken met schuldeisers en de Belastingdienst in de vorm van een schuldsanering, anderen kiezen ervoor om op te schalen met het bedrijf om meer winst te maken." Maar dat laatste kan niet iedereen zich veroorloven. Nog een optie is dan ook om de zaak helemaal te verkopen.

Voorzitter van MKB Amsterdam, Achmed Baâdoud, geeft ook aan dat ondernemers dreigen te verdrinken. "Ze weten dat ze moeten betalen, maar de timing is moeilijk." Baâdoud doelt daarmee op de hoge energiekosten, de inflatie en de verhoogde huurprijzen. "Het zou veel ondernemers helpen als ze meer tijd krijgen, zodat ze hun geld kunnen investeren in het duurzaam maken van het bedrijf." Volgens de voorzitter zou dat ervoor zorgen dat de ondernemingen er op den duur sterker uitkomen dan voor corona, en dan ook hun schulden makkelijker kunnen terugbetalen.

Hoeveel ondernemers zo diep in de schulden zitten in Amsterdam, dat ze dreigen om te vallen, is niet zeker. Al heeft volgens Doornhegge bijna elke ondernemer met de schulden te maken. "Ik denk dat bijna alle ondernemers zich zorgen maken en dat de helft van de ondernemers zich héél veel zorgen maakt."

Contact opnemen

Van die laatste groep, wilden de meesten niet voor camera. Waarschijnlijk omdat het voor veel nog niet zeker is wat er precies met het bedrijf gaat gebeuren, stelt Doornhegge. 

Ondernemers kunnen betalen nog uitstellen tot 29 augustus, daarna gaat de Belastingdienst over op aanmaningen of een dwangbevel. Baâdoud wil de ondernemers nog op het hart drukken om contact op te nemen met de Belastingdienst als betalen moeilijk is. "Misschien kan er een betalingsregeling worden getroffen."

Bedrijven dreigen alsnog in de problemen te komen doordat ze coronasteun nu echt moeten terugbetalen. In oost komen duizenden Ethiopiërs bijeen voor een cultuur- en sportfestival. En het onderwaterleven in de stad blijkt nog steeds ondermaats. 

De voorspelde faillissementsgolf als gevolg van de coronacrisis en verplichte lockdown is lange tijd uitgebleven, maar nu duiken de eerste rimpeltjes op. Het aantal faillissementen lag in het eerste halfjaar van 2023 bijna 60% hoger dan in dezelfde periode van 2022.

Miriam Groot uit Spanbroek doet mee aan het de 30th Annual Golden Spurtle, oftewel het wereldkampioenschap in het klaarmaken van havermout. Een wedstrijdelement in het maken van havermout zal voor velen nieuw zijn, maar ook dit jaar wordt er weer flink gestreden om het kampioenschap. En voormalig wereldkampioen Miriam hoopt dit jaar haar titel terug te veroveren.

Het is niet het aller bekendste wereldkampioenschap, maar Miriam doet al voor de derde keer mee. "Ik was een keer aan op internet aan het scrollen van website naar website en kwam het toen tegen", vertelt ze aan NH. "In de krochten van het internet las ik over het wereldkampioenschap havermout was en ik wilde direct meedoen."

Het is een internationale wedstrijd georganiseerd in het Schotse Carrbridge. Je meldt je aan en wordt geselecteerd. Er doen mensen mee van over de hele wereld. "Dat is nog best even spannend", zegt Miriam. In 2021 deed ze ook mee en werd ze wereldkampioen, maar dat voelt toch niet helemaal echt. "Het was in coronatijd en ze hebben mijn recept niet kunnen proeven, maar ik was echt wereldkampioen." 

Havermout 

"Havermout is nu een van mijn favoriete ontbijten, maar ik heb het ook wel moeten leren eten", geeft Miriam toe. "Je moet er een beetje achter komen dat je kan variëren en wat je kan doen om de pap echt op te leuken. Bijvoorbeeld met fruit of nootjes. En het is een goede start van de dag." Ze heeft inmiddels ook haar vriend overtuigd van het ontbijt. 

Haar gouden tip om een 'gewoon' bakje havermoutpap lekkerder te maken. "Een snufje zout toevoegen", zegt Miriam. "Dat geeft het echt smaak." Daarnaast kan je er natuurlijk fruit en nootjes aan toevoegen. 

Tekst gaat door onder de foto 

Vorig jaar is Miriam ook naar Schotland afgereisd voor de wedstrijd, maar toen won ze niet. "Iemand maakte noodles van havermout, daar kan je ook bijna niet van winnen", zegt ze. "Maar dit jaar denk ik wel dat ik een goede kans maak. Ik wil dit jaar gnocchi gaan maken. Over de saus moet ik nog nadenken." Het is volgens Miriam belangrijk om 'out of the box' te denken en met iets innovatiefs te komen. 

Op de wedstrijddag krijgen deelnemers maar twintig minuten en twee gaspitjes. "Ik ben nu hard aan het oefenen. Ik ben geboren met één hand, de andere kan ik wel gebruiken, maar ik heb geen tien vingers", zegt Miriam. "Ik heb er verder geen last van, maar daardoor ben ik altijd wat langzamer." Vorig jaar had ze zich op de tijd verkeken, dat wil ze dit jaar voorkomen. 

Miriam Groot uit Spanbroek doet mee aan het de 30th Annual Golden Spurtle, oftewel het wereldkampioenschap in het klaarmaken van havermout. Een wedstrijdelement in het maken van havermout zal voor velen nieuw zijn, maar ook dit jaar wordt er weer flink gestreden om het kampioenschap. En voormalig wereldkampioen Miriam hoopt dit jaar haar titel terug te veroveren.

Het is niet het aller bekendste wereldkampioenschap, maar Miriam doet al voor de derde keer mee. "Ik was een keer aan op internet aan het scrollen van website naar website en kwam het toen tegen", vertelt ze aan NH. "In de krochten van het internet las ik over het wereldkampioenschap havermout was en ik wilde direct meedoen."

Het is een internationale wedstrijd georganiseerd in het Schotse Carrbridge. Je meldt je aan en wordt geselecteerd. Er doen mensen mee van over de hele wereld. "Dat is nog best even spannend", zegt Miriam. In 2021 deed ze ook mee en werd ze wereldkampioen, maar dat voelt toch niet helemaal echt. "Het was in coronatijd en ze hebben mijn recept niet kunnen proeven, maar ik was echt wereldkampioen." 

Havermout 

"Havermout is nu een van mijn favoriete ontbijten, maar ik heb het ook wel moeten leren eten", geeft Miriam toe. "Je moet er een beetje achter komen dat je kan variëren en wat je kan doen om de pap echt op te leuken. Bijvoorbeeld met fruit of nootjes. En het is een goede start van de dag." Ze heeft inmiddels ook haar vriend overtuigd van het ontbijt. 

Haar gouden tip om een 'gewoon' bakje havermoutpap lekkerder te maken. "Een snufje zout toevoegen", zegt Miriam. "Dat geeft het echt smaak." Daarnaast kan je er natuurlijk fruit en nootjes aan toevoegen. 

Tekst gaat door onder de foto 

Vorig jaar is Miriam ook naar Schotland afgereisd voor de wedstrijd, maar toen won ze niet. "Iemand maakte noodles van havermout, daar kan je ook bijna niet van winnen", zegt ze. "Maar dit jaar denk ik wel dat ik een goede kans maak. Ik wil dit jaar gnocchi gaan maken. Over de saus moet ik nog nadenken." Het is volgens Miriam belangrijk om 'out of the box' te denken en met iets innovatiefs te komen. 

Op de wedstrijddag krijgen deelnemers maar twintig minuten en twee gaspitjes. "Ik ben nu hard aan het oefenen. Ik ben geboren met één hand, de andere kan ik wel gebruiken, maar ik heb geen tien vingers", zegt Miriam. "Ik heb er verder geen last van, maar daardoor ben ik altijd wat langzamer." Vorig jaar had ze zich op de tijd verkeken, dat wil ze dit jaar voorkomen. 

Op zaterdag 7 oktober gaat het er voor Miriam om spannen. En mocht iemand haar reis willen sponsoren? Dan is Miriam nog hard op zoek. 

Vijf jaar geleden werd Femke Halsema beëdigd als burgemeester van Amsterdam. In een speciale aflevering van het Gesprek met de Burgemeester blikken we met haar terug. 

De excuses voor de rol van Amsterdam in het slavernijverleden, de Black Lives Matter-demonstratie op de Dam en de coronapandemie. Het zijn enkele van de gebeurtenissen die het burgemeesterschap van Femke Halsema bepaalden. Eén van de zwaarste momenten beleefde ze na de aanslag op Peter R. de Vries: "De gruwelijkheid van deze moordaanslag, de platheid van de aanslag tegenover de diepte en de waardigheid van de man heb ik echt heel erg gevonden."

Ook praat ze openhartig over het begin van haar burgemeesterschap, toen ze nog moest wennen aan haar nieuwe rol. Over haar omstreden uitspraken over het niet willen handhaven van het boerkaverbod zegt ze nu: "Ik ben wel voorzichtiger geworden in mijn uitspraken. Ik denk dat ik me vooral in het begin beter moest realiseren wat de portee was van de uitspraken die je deed. Dat elke uitspraak meteen groot nieuws werd." 

Bekijk hierboven het hele Gesprek met de Burgemeester. Eerder maakten we ook deze reportage over vijf jaar burgemeesterschap van Femke Halsema: 

Het nieuwe seizoen in de eredivisie begint over iets minder dan een maand en dat betekent dat de seizoenkaarten van AZ bij de supporters op de mat ploffen. Bij elke nieuwe kaart hoort ook een nieuw design en juist daarmee is een deel van de fans niet blij. Voor veel mensen is die kaart maar een stukje plastic, maar voor de échte supporter is het veel meer dan dat. "Dit is de lelijkste kaart die ik heb gehad."

In de Facebook-groep 'Je bent AZ'er als...' delen verschillende mensen foto's én meningen over hun nieuwe seizoenkaarten. "En dan te bedenken dat er iemand nog betaald krijgt voor het ontwerp op die kaart ook", schrijft iemand. "Ook binnen, maar geef mij m'n oude seizoenkaart maar, zo goedkoop deze...", reageert een ander.

Ook Emil Margreiter is op z'n zachtst gezegd niet tevreden met zijn nieuwe kaart. De 46-jarige Uitgeester heeft al sinds halverwege de jaren 90 een seizoenkaart en zit tegenwoordig in vak X2 van het AFAS Stadion, achter één van de doelen. Emil heeft sinds die tijd al behoorlijk wat kaarten versleten en heeft dan ook een stevige mening over de nieuwste versie van het jaarabonnement bij AZ.

"Dit is de lelijkste kaart die ik heb gehad", vertelt hij over de telefoon aan NH. "Het is gewoon één groot rood vlak, met witte letters met de tekst seizoenkaart. Mijn neefje van acht had dit nog mooier kunnen maken."

Tekst gaat door onder de foto.

"Je moet goed kijken om er wat in te zien", legt Emil uit. "Je ziet de boog die bovenop het stadion ligt, maar die valt in het niet op het rode vlak. Dan heb je verder alleen nog het logo en grote witte letters met 'seizoenkaart'. Je kan mij niet vertellen dat ze iemand betalen om dit te ontwerpen."

De 22-jarige Rick uit Alkmaar vindt de kaart vooral te onpersoonlijk. "Ik mis een stukje extra identiteit die zo’n kaart kan geven aan de club." Hij heeft ook een idee over hoe AZ dat zou kunnen doen. "Ik zou de seizoenkaart personaliseren per vak, dus laat op de Ben-Side (waar de harde kern van AZ staat, red.) wat mooi vuurwerk zien en laat bijvoorbeeld bij vak J (een vak waar veel jonge fans zitten, red.) blije kinderen zien."

Gouden kaart

In de jaren hiervoor hebben Emil en Rick beide gouden seizoenkaarten gehad: de plastic kaart was letterlijk goudgekleurd. Die kregen de supporters vanwege hun steun tijdens coronatijd. Als de fans hun geld voor de gemiste wedstrijden door de coronamaatregelen niet terug wilden, kregen ze als blijk van waardering zo'n gouden kaart.

Tekst gaat door onder de foto.

"Daarvan was de achterliggende gedachte leuk", legt Emil uit. "En de watertoren van Alkmaar stond erop, écht een symbool van de stad Alkmaar." "Die kaart was een mooi idee om waardering uit te spreken aan de supporters", voegt Rick toe.

Stukje plastic

Niet alle fans zijn ontevreden met hun nieuwe kaart. Zo reageert één van hen op Facebook: "Mooi strak design. Je hoeft er toch niet mee te pronken?" Ook Sandra Veen-Snoeks ziet het probleem niet helemaal, vertelt ze. "Ik vind hem prima zo, al vond ik de gouden wel mooier. Vanwege de kleur en de watertoren die erop stond."

Je zou ook kunnen zeggen: wat maakt het uit hoe die kaart eruitziet? Het is immers maar een stukje plastic wat je gebruikt om het stadion binnen te komen. Maar Emil ziet dat anders. "Het is voor mij een collector's item. Ik heb alle seizoenkaarten die ik heb gehad bewaard en in een mapje gestopt. Net als dat ik sjaaltjes en shirtjes verzamel. Mijn vriendin vindt het onzin, maar voor mij heeft het waarde", lacht hij. "Daarom mag een seizoenkaart wel wat uitstralen, vind ik."

Na 45 jaar komt er een einde aan de Uitmarkt. Het jaarlijkse festival dat het begin van het culturele seizoen inluidde, is aan vernieuwing toe, schrijft de organisatie. Volgend jaar komt er een landelijke opvolger, De Opening, dat elk jaar georganiseerd gaat worden door een andere stad.

Het is dus afgelopen met de jaarlijkse voorstellingen, marktjes en concerten op het Museumplein. Vorig jaar kwam de Uitmarkt al onder vuur te liggen nadat de organisatie de vertrouwde standjes met cabaretiers, theatermakers en muzikanten had vervangen door QR-codes.

De stichting Uitmarkt heeft daarna een onderzoek laten uitvoeren naar het bestaansrecht van het evenement. Hieruit is gebleken dat de Uitmarkt op één centrale plek niet meer aansluit bij het doel om een breed en divers kunst- en cultuuraanbod bij zoveel mogelijk mensen onder de aandacht te brengen.

Niet meer van deze tijd

Volgens het bureau dat het onderzoek heeft uitgevoerd, bestond er al na de editie van 2019 de ambitie om te vernieuwen. "Door de uitbraak van de coronapandemie en de moeilijke start in 2022 was het echter niet mogelijk dit proces met de sector eerder op te starten. Daarnaast heeft de Uitmarkt, net zoals veel andere gratis toegankelijke festivals zoals bevrijdingsfestivals, te kampen met financiële uitdagingen", aldus het bureau.

Volgens de organisatie past ook de vorm van kraampjes en folders niet in de huidige digitale en duurzame tijd. Volgens hen hadden instellingen en makers voor de digitalisering het festival hard nodig om bezoekers te trekken en kaartjes te verkopen. Inmiddels kunnen zij dat zelf. 

Wel blijkt uit het onderzoek dat er bij de cultuursector nog steeds de behoefte is om een weekend per jaar het diverse aanbod van kunst en cultuur te vieren en in de schijnwerpers te zetten. Maar dan in een andere vorm. 

Het nieuwe festival De Opening zal elk jaar georganiseerd worden door een andere gaststad. “Het is te vergelijken met een nationaal evenement zoals Koningsdag of Sinterklaas. Elk jaar organiseert één stad het centrale festivalhart van De Opening bestaande uit een centraal podium en live tv-uitzendingen," aldus de organisatie.

De gaststad zal vervolgens haar eigen cultuurlocaties openen voor het publiek, hebben hun eigen lokale culturele programmering, debatten en een eventuele aanvullende programmering zoals schrijverscafés. 

Het nieuwe concept gaat pas in 2024 van start, maar dit jaar wordt De Opening al op kleinschalige manier georganiseerd. Tijdens het laatste weekend van augustus 2023 kunnen bezoekers op zaterdag en zondag in Koninklijk Theater Carré Sneak Peek Tours boeken, waar ze kennismaken met verschillende voorproefjes van het culturele seizoen. Daarnaast kunnen bezoekers de repetities of de live tv-opnames op zaterdag en zondag bijwonen. Ook is er op zondag een debat in Paradiso. 

Met ruim drieduizend handtekeningen gaat eigenaar Robbert van Berkel van restaurant 't Wapen van Kennemerland morgen naar het stadhuis in de hoop zijn vergrote terras terug te krijgen. De tafels en stoelen van het extra deel, dat door de coronacrisis geplaatst mocht worden, heeft hij vandaag al opgeruimd, omdat hij anders een boete van 2.000 euro riskeert. Maar het antwoord van de burgemeester is luid en duidelijk: "Het kan gewoon niet."

VVD Haarlem was 'ontzet' over het nieuws dat het restaurant, beter bekend als De Stinkende Emmer, een dwangsom opgelegd had gekregen. Tijdens het vragenuur van de gemeenteraadsvergadering vroeg fractievoorzitter Peter van Kessel of er toch nog mogelijkheden zijn voor Van Berkel om zijn terras uit te breiden. "Als een bedankje dat deze ondernemer zorgt voor een ontmoetingsplek in de stad, voor gezelligheid in de stad." 

Weiland

De extra tafels en stoelen stonden op het aangrenzende weiland. De boer naast hem had al laten weten het geen probleem te vinden als het terras daar bleef staan. Stichting Westelijke Tuinbouwgebied tekende al wel bezwaar aan, zelfs al toen in 2020 de uitbreiding tijdelijk door de gemeente werd gedoogd. Op een ruimer terras konden de mensen verder uit elkaar zitten. Haarlem stond het langer toe als goedmaker voor gederfde inkomsten tijdens de coronamaatregelen. 

Robbert van Berkel laat zien hoe groot dat extra stuk terras is, dat hij vandaag dus toch maar heeft opgeruimd.

Burgemeester Jos Wienen is resoluut in zijn antwoord op vragen van VVD Haarlem en zal dat ook zo melden in een gesprek met Van Berkel als hij met de drieduizend handtekeningen  van zijn klanten komt. "Dat het terras weer naar de oude omvang terug moest, was vanaf het begin duidelijk en dat wisten alle horecaondernemers ook."

Natuur

Naast het feit dat alle cafés en restaurants hun terras weer naar de oorspronkelijk omvang moeten terugbrengen, vindt Wienen de situatie bij de Stinkende Emmer in het Ramplaankwartier ook nog eens speciaal. "Het bestemmingsplan laat het uitdrukkelijk niet toe. Het heeft de bestemming 'natuur'. Dat ligt in Haarlem sowieso gevoelig, maar er gelden ook nog eens landelijke richtlijnen hiervoor."

Bestemmingsplan

Als de gemeenteraad het bestemmingsplan wil aanpassen, zal daarvoor volgens Wienen een officiële procedure gevolgd moeten worden. En die zal de horeca-ondernemer dan zelf moeten aanvragen. 

Na 45 jaar komt er een einde aan de Uitmarkt. Het jaarlijkse festival dat het begin van het culturele seizoen inluidde, is aan vernieuwing toe, schrijft de organisatie. Volgend jaar komt er een landelijke opvolger, De Opening, dat elk jaar georganiseerd gaat worden door een andere stad.

Het is dus afgelopen met de jaarlijkse voorstellingen, marktjes en concerten op het Museumplein. Vorig jaar kwam de Uitmarkt al onder vuur te liggen nadat de organisatie de vertrouwde standjes met cabaretiers, theatermakers en muzikanten had vervangen door QR-codes.

De stichting Uitmarkt heeft daarna een onderzoek laten uitvoeren naar het bestaansrecht van het evenement. Hieruit is gebleken dat de Uitmarkt op één centrale plek niet meer aansluit bij het doel om een breed en divers kunst- en cultuuraanbod bij zoveel mogelijk mensen onder de aandacht te brengen.

Niet meer van deze tijd

Volgens het bureau dat het onderzoek heeft uitgevoerd, bestond er al na de editie van 2019 de ambitie om te vernieuwen. "Door de uitbraak van de coronapandemie en de moeilijke start in 2022 was het echter niet mogelijk dit proces met de sector eerder op te starten. Daarnaast heeft de Uitmarkt, net zoals veel andere gratis toegankelijke festivals zoals bevrijdingsfestivals, te kampen met financiële uitdagingen", aldus het bureau.

Volgens de organisatie past ook de vorm van kraampjes en folders niet in de huidige digitale en duurzame tijd. Volgens hen hadden instellingen en makers voor de digitalisering het festival hard nodig om bezoekers te trekken en kaartjes te verkopen. Inmiddels kunnen zij dat zelf. 

Wel blijkt uit het onderzoek dat er bij de cultuursector nog steeds de behoefte is om een weekend per jaar het diverse aanbod van kunst en cultuur te vieren en in de schijnwerpers te zetten. Maar dan in een andere vorm. 

Het nieuwe festival De Opening zal elk jaar georganiseerd worden door een andere gaststad. “Het is te vergelijken met een nationaal evenement zoals Koningsdag of Sinterklaas. Elk jaar organiseert één stad het centrale festivalhart van De Opening bestaande uit een centraal podium en live tv-uitzendingen," aldus de organisatie.

De gaststad zal vervolgens haar eigen cultuurlocaties openen voor het publiek, hebben hun eigen lokale culturele programmering, debatten en een eventuele aanvullende programmering zoals schrijverscafés. 

Het nieuwe concept gaat pas in 2024 van start, maar dit jaar wordt De Opening al op kleinschalige manier georganiseerd. Tijdens het laatste weekend van augustus 2023 kunnen bezoekers op zaterdag en zondag in Koninklijk Theater Carré Sneak Peek Tours boeken, waar ze kennismaken met verschillende voorproefjes van het culturele seizoen. Daarnaast kunnen bezoekers de repetities of de live tv-opnames op zaterdag en zondag bijwonen. Ook is er op zondag een debat in Paradiso. 

Na 45 jaar komt er een einde aan de Uitmarkt. Het jaarlijkse festival dat het begin van het culturele seizoen inluidde, is aan vernieuwing toe, schrijft de organisatie. Volgend jaar komt er een landelijke opvolger, De Opening, dat elk jaar georganiseerd gaat worden door een andere stad.

Het is dus afgelopen met de jaarlijkse voorstellingen, marktjes en concerten op het Museumplein. Vorig jaar kwam de Uitmarkt al onder vuur te liggen nadat de organisatie de vertrouwde standjes met cabaretiers, theatermakers en muzikanten had vervangen door QR-codes.

De stichting Uitmarkt heeft daarna een onderzoek laten uitvoeren naar het bestaansrecht van het evenement. Hieruit is gebleken dat de Uitmarkt op één centrale plek niet meer aansluit bij het doel om een breed en divers kunst- en cultuuraanbod bij zoveel mogelijk mensen onder de aandacht te brengen.

Niet meer van deze tijd

Volgens het bureau dat het onderzoek heeft uitgevoerd, bestond er al na de editie van 2019 de ambitie om te vernieuwen. "Door de uitbraak van de coronapandemie en de moeilijke start in 2022 was het echter niet mogelijk dit proces met de sector eerder op te starten. Daarnaast heeft de Uitmarkt, net zoals veel andere gratis toegankelijke festivals zoals bevrijdingsfestivals, te kampen met financiële uitdagingen", aldus het bureau.

Volgens de organisatie past ook de vorm van kraampjes en folders niet in de huidige digitale en duurzame tijd. Volgens hen hadden instellingen en makers voor de digitalisering het festival hard nodig om bezoekers te trekken en kaartjes te verkopen. Inmiddels kunnen zij dat zelf. 

Wel blijkt uit het onderzoek dat er bij de cultuursector nog steeds de behoefte is om een weekend per jaar het diverse aanbod van kunst en cultuur te vieren en in de schijnwerpers te zetten. Maar dan in een andere vorm. 

Het nieuwe festival De Opening zal elk jaar georganiseerd worden door een andere gaststad. “Het is te vergelijken met een nationaal evenement zoals Koningsdag of Sinterklaas. Elk jaar organiseert één stad het centrale festivalhart van De Opening bestaande uit een centraal podium en live tv-uitzendingen," aldus de organisatie.

De gaststad zal vervolgens haar eigen cultuurlocaties openen voor het publiek, hebben hun eigen lokale culturele programmering, debatten en een eventuele aanvullende programmering zoals schrijverscafés. 

Het nieuwe concept gaat pas in 2024 van start, maar dit jaar wordt De Opening al op kleinschalige manier georganiseerd. Tijdens het laatste weekend van augustus 2023 kunnen bezoekers op zaterdag en zondag in Koninklijk Theater Carré Sneak Peek Tours boeken, waar ze kennismaken met verschillende voorproefjes van het culturele seizoen. Daarnaast kunnen bezoekers de repetities of de live tv-opnames op zaterdag en zondag bijwonen. Ook is er op zondag een debat in Paradiso. 

Na 45 jaar komt er een einde aan de Uitmarkt. Het jaarlijkse festival dat het begin van het culturele seizoen inluidde, is aan vernieuwing toe, schrijft de organisatie. Volgend jaar komt er een landelijke opvolger, De Opening, dat elk jaar georganiseerd gaat worden door een andere stad.

Het is dus afgelopen met de jaarlijkse voorstellingen, marktjes en concerten op het Museumplein. Vorig jaar kwam de Uitmarkt al onder vuur te liggen nadat de organisatie de vertrouwde standjes met cabaretiers, theatermakers en muzikanten had vervangen door QR-codes.

De stichting Uitmarkt heeft daarna een onderzoek laten uitvoeren naar het bestaansrecht van het evenement. Hieruit is gebleken dat de Uitmarkt op één centrale plek niet meer aansluit bij het doel om een breed en divers kunst- en cultuuraanbod bij zoveel mogelijk mensen onder de aandacht te brengen.

Niet meer van deze tijd

Volgens het bureau dat het onderzoek heeft uitgevoerd, bestond er al na de editie van 2019 de ambitie om te vernieuwen. "Door de uitbraak van de coronapandemie en de moeilijke start in 2022 was het echter niet mogelijk dit proces met de sector eerder op te starten. Daarnaast heeft de Uitmarkt, net zoals veel andere gratis toegankelijke festivals zoals bevrijdingsfestivals, te kampen met financiële uitdagingen", aldus het bureau.

Volgens de organisatie past ook de vorm van kraampjes en folders niet in de huidige digitale en duurzame tijd. Volgens hen hadden instellingen en makers voor de digitalisering het festival hard nodig om bezoekers te trekken en kaartjes te verkopen. Inmiddels kunnen zij dat zelf. 

Wel blijkt uit het onderzoek dat er bij de cultuursector nog steeds de behoefte is om een weekend per jaar het diverse aanbod van kunst en cultuur te vieren en in de schijnwerpers te zetten. Maar dan in een andere vorm. 

Het nieuwe festival De Opening zal elk jaar georganiseerd worden door een andere gaststad. “Het is te vergelijken met een nationaal evenement zoals Koningsdag of Sinterklaas. Elk jaar organiseert één stad het centrale festivalhart van De Opening bestaande uit een centraal podium en live tv-uitzendingen," aldus de organisatie.

De gaststad zal vervolgens haar eigen cultuurlocaties openen voor het publiek, hebben hun eigen lokale culturele programmering, debatten en een eventuele aanvullende programmering zoals schrijverscafés. 

Het nieuwe concept gaat pas in 2024 van start, maar dit jaar wordt De Opening al op kleinschalige manier georganiseerd. Tijdens het laatste weekend van augustus 2023 kunnen bezoekers op zaterdag en zondag in Koninklijk Theater Carré Sneak Peek Tours boeken, waar ze kennismaken met verschillende voorproefjes van het culturele seizoen. Daarnaast kunnen bezoekers de repetities of de live tv-opnames op zaterdag en zondag bijwonen. Ook is er op zondag een debat in Paradiso. 

In amper drie jaar tijd ligt de reputatie van KLM behoorlijk aan diggelen. Terwijl in de coronapandemie nog alles uit de kast werd getrokken om de blauwe zwaan overeind te houden, is de teneur in Den Haag volledig omgeslagen. In een nieuwe aflevering van de reispodcast Inchecken bespreken Yteke de Jong en Koen Nederhof hoe KLM is afgegleden van blauwe trots naar Calimero. Verder: wat betekent de val van het kabinet voor de krimp van Schiphol en de plannen voor Lelystad Airport? En: Ruud Sondag blijft een half jaar langer aan als tijdelijke topman van Schiphol, tot maart 2024. Wat speelt daar achter de schermen?

De woningnood en hoge prijzen die er bij horen: je komt er simpelweg niet snel tussen als starter. Sommige mensen gooien het daarom over een andere boeg. Muzikantenduo en stel Rhythm Haakman en Megan Roele zijn vanuit hun appartement in Hoorn verhuisd naar een oud schip in Enkhuizen. NH Radio-verslaggever Sjoerd Hilarius ging vanmorgen bij ze langs om te praten over hun opmerkelijke overstap.

"In de coronaperiode begonnen we te zoeken naar een huis. Toen hebben we echt wat opties geprobeerd, maar het was heel moeilijk", vertelt Rhythm over hun eerdere huizenjacht. "Gelukkig hebben we heel fijne mensen om ons heen die ons geadviseerd hebben, maar alles lukte niet. En door corona al helemaal niet."

Op een gegeven moment kwam een woonschip voorbij als optie voor het muzikantenduo. De vader van Megan had namelijk een ligplaats in de haven van Enkhuizen. "Hij zei dat er wel een schip moest liggen waarop gewoond wordt", vertelt Megan. "Hij vroeg aan ons of wij dat wilden. Rhythm en ik dachten toen: 'heel graag'."

Het zoeken van een geschikte boot nam bijna twee jaar in beslag. Na het kopen van hun boot De Zwaluw, werd deze in Zierikzee opgehaald om op een stormachtige dag naar Enkhuizen te varen. "De golven sloegen over het dek heen, vanwege windkracht zeven of acht", zegt Megan.

Jaar klussen

Het 25 meter lange schip De Zwaluw komt uit 1909. In het afgelopen jaar zijn Megan en Rhythm druk aan de slag geweest met het woonklaar maken ervan. Zo werden er zonnepanelen geïnstalleerd op het dak, het interieur helemaal naar hun smaak ingericht, en werd zelfs een piano door een smal luik naar binnen getakeld.

De tekst gaat verder onder de afbeelding.

Op hun schip in Enkhuizen hebben Rhythm en Megan ongeveer 80 vierkante meter om in te wonen en slapen. "Het was vroeger al een woonschip, dus de vloer lag er al in. Eerder werd het gebruikt als charterschip, en daarvoor nog als binnenvaartschip", vertelt Megan over de geschiedenis van De Zwaluw. "Het kan nog wel varen, alleen is het voor ons niet vaarklaar omdat er nog geen boegschroef in zit", vult Rhythm aan. "Dus dat is nog effe spannend."

Oplossing woningnood?

Dat een woonschip een oplossing kan zijn voor het tekort aan huizen, heeft volgens Rhythm wel een belangrijke voorwaarde nodig. "Als je een ligplaats in de familie hebt, dan zou ik het zeker aanraden", zegt Rhythm. "Een schip zonder ligplek kun je voor onder een ton kopen, maar met zo'n plek ben je drie tot vijf ton kwijt. Dan is het gewoon weer hartstikke duur. Dus je moet een beetje mazzel hebben."

De populariteit van kitesurfen heeft tijdens de coronapandemie een indrukwekkende vlucht genomen. Terwijl veel mensen binnen moesten blijven, kozen steeds meer avontuurlijke zielen ervoor om met hun vlieger het water op te gaan. Ook nu nog komen sportievelingen uit heel het land richting West-Friesland voor de bijzondere surfspots in de regio.

Sven Luijbe, eigenaar van kitesurfschool KiteFEEL in Schellinkhout, kan de vraag bijna niet meer aan. "Tijdens corona was het al ongelooflijk druk, zelfs zo erg dat de stranden hier werden afgesloten. Daarna is de populariteit van kitesurfen niet minder geworden, maar juist toegenomen."

Eerder werd gedacht dat het een hype zou zijn, maar nog steeds zien ze elk jaar een toename. Samen met de vereniging doen ze hun uiterste best om het veilig te houden, bijvoorbeeld door beginners een lespakket met minimaal vijf lessen aan te bieden voordat ze zelfstandig aan de slag mogen.

Veilige plek

De surfspot in Schellinkhout is zowel geschikt voor beginners als voor zeer ervaren kitesurfers. "De spot ligt op het zuidwesten, en Nederland heeft meestal een zuidwestelijke windrichting", vertelt Luijbe. Voor kitesurfen heb je een aanlandige wind nodig, dus vanaf het water richting het strand. "Hierdoor kun je vaak gebruikmaken van deze plek, op een veilige manier, met stabiele wind."

De musicals die Ivo voor de Lunetten schreef, waren naar eigen zeggen te herkennen aan scherpe humor en een grote dosis actualiteit. "Ik denk dat ze soms voor de ouders nog leuker waren dan voor de kinderen op school." Maar het belangrijkste in zijn musicals was het gevoel van saamhorigheid en de mogelijkheid voor elke leerling om zijn of haar moment te pakken.

"Je wil dat de leerlingen samen een spetterend einde gaan maken. In de musical krijgt elk kind de kans om zijn of haar moment te pakken. Ik geloof niet zo in hoofdrollen. Natuurlijk zijn er rollen die het verhaal dragen, maar die brengen dan niet de lach of de emotie met zich mee."

Corona als inspiratie

Aan het begin van de coronapandemie begon Ivo bij de school Fourteens. Vanwege de maatregelen was het niet mogelijk een musical op te voeren, dus bedacht hij iets anders.

"We hebben een keer de musical opgenomen en op de premièreavond zijn we langs de deuren gegaan om usb-sticks en zakjes popcorn uit te delen, zodat iedereen de musical thuis kon bekijken. Het jaar daarop waren er nog steeds beperkingen op school, maar mochten we wel naar de bioscoop, dus hebben we daar de musical laten zien."

"Normaal gesproken staan de kinderen op het podium en zitten de ouders in de zaal te genieten. Maar wat toen heel leuk was, was dat de kinderen in de zaal naar zichzelf zaten te kijken en dat ze met hun ouders als gezin genoten. En dat vond ik eigenlijk wel heel gaaf."

Ramona Kalyani van Ark en haar stichting uit Enkhuizen zitten met de handen in het haar. Al jaren is het een grote wens van Ramona om een eigen school te bouwen op Sri Lanka, waar de lokale kinderen en volwassenen extra lessen kunnen krijgen in de Engelse taal en computervaardigheden. Maar door verhoogde kosten dreigt de bouw aan het einde van deze maand te moeten stoppen. "Er zit zelfs nog geen dak op het gebouw", zegt Van Ark.

Ramona van Ark is al meer dan twaalf jaar verbonden aan het eiland in Zuid-Azië, waar zij haar roots heeft liggen. Ze werd geboren op Sri Lanka, en de afgelopen jaren zette zij zich met haar stichting Kalyani in voor betere scholing voor kinderen. Ook volwassenen weten de weg naar de extra lessen steeds beter te vinden, waarna zij makkelijker een baan weten te vinden. 

Tot einde van de maand

Ondanks de vele hulp die de stichting in het land kan geven blijft de grootste wens staan: het bouwen van een eigen school. Deze wordt tegenover de bestaande scholen neergezet, zodat kinderen de extra lessen dicht bij hun eigen school kunnen volgen. 

Het eerste zaadje voor een Kalyani-school werd een paar jaar geleden geplant, maar toen volgden de coronacrisis en een economische crisis in het land zelf. "Daardoor is ook de lokale munteenheid, de roepie, in waarde gekelderd. Inmiddels is deze weer op een oud niveau, maar daardoor zijn ook de kosten voor het bouwen hoger geworden. Geld dat wij als kleine stichting niet zomaar op de plank hebben liggen."

Naast het schoolgebouw worden er twee aangrenzende woningen gemaakt, waar leraren uit Nederland die een paar maanden les komen geven kunnen verblijven. Alles moet tegelijk gebouwd worden, maar zoals het er nu naar uit ziet heeft stichting Kalyani een tekort van bijna 15.000 euro.

"Dat betekent dat we tot het einde van deze maand geld kunnen overmaken voor de bouw, wat we altijd in etappes doen. Maar het potje raakt leeg, en de bouw dreigt volgende maand stil te vallen", licht ze toe. "De muren staan er, maar er zit nog geen dak op het gebouw en alles moet afgewerkt worden."

Oproep en collecteweek

Daarom hoopt Ramona dat er donateurs gevonden kunnen worden om de bouw voort te zetten. "We kunnen de mensen daar echt helpen. Het lesprogramma dat ze krijgen is niet zo goed als wij in Nederland hebben. En ook de leraren zijn niet genoeg geschoold om dat lesprogramma uit te voeren", zegt de initiatiefneemster. "Dus wij geven die docenten ook een opleiding. Met onze stichting kunnen wij dat extra stukje doen wat zij niet op school kunnen krijgen en ze zo een betere toekomst bieden."

De stichting Kalyani houdt van 28 augustus tot 3 september een collecteweek in Enkhuizen en omgeving. "Meestal halen we daar wel een paar duizend euro mee op", licht Ramona Kalyani van Ark toe. "Enkhuizen en West-Friesland zijn vaak erg vrijgevig, alleen valt deze week midden in de zomervakantie. Dus hierbij wil ik vragen of collectanten in deze week kunnen meelopen."

Duizenden kleine en middelgrote bedrijven dreigen om te vallen. Het aantal faillissementen stijgt en winsten lopen terug. Vooral het afbetalen van de coronaschuld blijft een probleem, meldt ondernemersorganisatie ONL.

Als Vierdaagse-marsleider heeft Henny Sackers (67) het geluk niet aan zijn kont hangen. De eerste vijf jaar voorzitterschap brachten dreigende geldtekorten, twee corona-afgelastingen én een vorig jaar geschrapte openingsdag vanwege de hitte. De geplaagde Nijmegenaar zit geenszins bij de pakken neer bij de 105ste editie die dinsdag start.

Als Vierdaagse-marsleider heeft Henny Sackers (67) het geluk niet aan zijn kont hangen. De eerste vijf jaar voorzitterschap brachten dreigende geldtekorten, twee corona-afgelastingen én een vorig jaar geschrapte openingsdag vanwege de hitte. De geplaagde Nijmegenaar zit geenszins bij de pakken neer bij aanvang van de 105e editie: „Ik heb zelfs net voor vijf jaar bijgetekend.”

Een nieuwe aandelenemissie van Air France KLM lijkt niet uit te kunnen blijven. Wat is er aan de hand? Hoewel de coronasteun is afgelost, zat de Nederlands-Franse luchtvaartcombinatie eind maart op een negatief eigen vermogen van €2,8 miljard.

Het wordt steeds lastiger om mensen te vinden die op het land willen werken. Het werk is zwaar en rijk word je er ook niet van. Alle ogen zijn gericht op robots. „Die hoeven geen koffie en krijgen geen corona.” Zo kan dat eruit gaan zien.

Vlak voor het zomerreces diende Rutte4 ontslag in bij de Koning, de campagne is los! Welke onderwerpen controversieel verklaard worden, zoeken we pas na de vakantie uit, laat al die ambtenaren maar maanden in het ongewisse, zodat ze niet door kunnen. Het is niet alsof we haast hebben met woningnood, immigratie, stikstof of €130.000 per woning om deze gasloos te maken.

De politici zijn veel te druk met allerlei proefballontjes en theatraal afscheid van de politiek te nemen. Media gaan daar gretig op in, want het is komkommertijd. Diezelfde media staat jaar in, jaar uit bij de rechtbank om duidelijkheid te krijgen over de coronamaatregelen en andere affaires waar nogal wat transparantie ontbreekt. Elke onderzoeksjournalist wordt net zoals Willem Oltmans tegengewerkt.

Bij gebrek aan informatie staat u als kiezer straks weer als een domme gans in een stemhokje. Er is geen verantwoordelijkheid afgelegd, er is geen compleet verslag gedeeld. De enige manier om dit te doorbreken is coalitiepartijen inclusief gedoogvriendjes uit de Senaat niet meer toe te laten tot tv-debatten en andere persmomenten. Eerst boter bij de vis, tot die tijd volledige radiostilte.

Eerst worden alle informatieverzoeken onder artikel 68 van onze Grondwet, alle Kamervragen, alle WOB & WOO verzoeken integraal behandeld, ditmaal zonder een witte of zwarte markeerstift, dat gaan we dan rustig controleren, en daarna pas laten we VVD, CDA, D66, CU, PvdA en GroenLinks weer aan het woord. Een goed geïnformeerde kiezer is immers het fundament onder onze democratie.

Dezelfde misdadige modus operandi zagen we vier kabinetten Rutte bij Kamerdebatten. Ministers besturen legers van duizenden beleidsmedewerkers die maanden krijgen om zich voor te bereiden, om Kamerleden in de nacht voor het debat te begraven in een papiermassa waar alleen Omtzigt soms nog doorheen komt. De rest is intellectueel gereduceerd tot lemmingen. Dat is autocratisch.

Het parlement heeft het niet rustig kunnen lezen, en mogen ongehinderd door inhoudelijke kennis functioneren als klapvee. Dat wangedrag van kabinetten kan je alleen doorbreken door standaard de behandeling een maand uit te stellen als de stukken niet een maand van tevoren beschikbaar zijn. Dat is een kerntaak van de Kamervoorzitter, die helaas liever elkaar de tent uitvechten.

Kaag zegt dat ze ernstig bedreigd werd omdat ze een vrouw is. “Misogynie” Elke bedreiging is onacceptabel, maar voordat we seksisme aannemen, moeten we eerst andere zaken uitsluiten, zoals de kinderopvangtoeslagenaffaire, de pechgeneratie, de aardbevingen in Groningen, de overstroming in Limburg of de doelstelling de veestapel te halveren en afscheid te nemen van onze boeren.

De mate waarin sommige burgers in hun bestaan worden geraakt, is ongekend. Daarna leiden beroepsprocedures of rechtszaken niet tot herstel. Bezwaren worden ongelezen afgewezen, de landsadvocaat loog bij de onze hoogste bestuursrechter. Burgers zien geen uitweg meer, ze raken radeloos. De impact op gezinnen is veel te groot, dat speelt niet louter bij ministers.

De koers is keer op keer hetzelfde. Groepen worden zonder aankondiging kapot genaaid, moeten zelf op zoek naar politiek momentum om publiekelijk te klagen en krijgen vervolgens nog steeds geen duidelijkheid of schadeloosstelling. Letterlijk verdeel en heers. Drie jaar na het aftreden van Rutte3 om de kinderopvangtoeslagenaffaire weten we niet of al die duizenden kinderen terug zijn.

Er is maar 1 Kamerlid ruim 18 jaar beveiligd. Dat zegt iets over onze rechtstaat. Het lukt ons niet te voorkomen dat barbaren een onwelgevallige mening met levensgevaarlijk geweld beantwoorden. Het is ook het beste bewijs dat er nog een stukje tolerantie en integratie in onze samenleving blijft missen. Er is geen zicht wanneer deze beveiliging overbodig wordt. Geert heeft geen perspectief.

Toen apartheid in Zuid-Afrika werd afgeschaft, werd er een van Waarheid en Verzoeningscommissie ingesteld. Ik denk dat wij ook een kloof moeten dichten door eerlijk op te biechten wat er is gebeurd, en daarna om vergeving te vragen. Geef slachtoffers van diverse overheidsaffaires hun kinderen, hun dossiers en hun geld terug. Je kan niet met een schone lei beginnen, wroetend in een open wond.

Michail Gorbatsjov probeerde de koude oorlog te ontmantelen en de Sovjet-Unie het kapitalisme in te loodsen. Perestrojka en Glasnost was zijn motto. Hervorming en openheid. Ik hoop dat politici en ambtenarij de zomervakantie gebruiken om schoon schip te maken, en eindelijk eens met alle dossiers over de brug te komen. Haal alle lijken uit de kast, maak van ministeries geen crematorium.

Anders blijven we hangen in een oude bestuurscultuur van wederzijdse chantage, onwetendheid, intrige, achterkamertjespolitiek, baantjescarrousel en de Ruttedoctrine. Het is hoog oplopend poker, waar niemand achteraf de kaarten te zien krijgt. Dat het archief van het ministerie van Algemene Zaken niet verhuisd is, bewijst hoe erbarmelijk onze interne informatievoorziening is.

Mark Rutte, voordat je de deur achter je dichttrekt, draag je het eerst netjes over?

Na het behalen van zijn vwo-diploma zat Rif Visser vaak tot diep in de middag op zijn kamer filmpjes te kijken, omdat hij geen reden had om uit bed te stappen. Een stemmetje in zijn hoofd liet hem geregeld denken dat hij stom was, wat hem belemmerde in het bedenken hoe hij verder moest. Nu, twee jaar later met hulp van Stichting Breekjaar is hij weer op koers, gaat hij alleen of met vrienden op vakantie en kiest hij heel bewust voor zijn vervolgstudie. "Ik ga voor de klas staan, ik word meester."

Rif zit ontspannen in de tuin van zijn ouders na een week vakantie in Duitsland met een paar vrienden die hij nog kent van de basisschool. Hij oogt jong voor zijn leeftijd. En dat was juist wat hem parten speelde, vertelt hij. Rif wil graag zijn verhaal vertellen. Het is een verhaal dat in eerste instantie niet veel afwijkt van andere jongeren. Maar hij had hulp nodig om uit de impasse te komen, waar zoveel scholieren in belanden na het behalen van het diploma voor het voorgezet onderwijs. 

Ondertussen heeft Rif geleerd en geaccepteerd dat sommige leeftijdsgenoten op een meer natuurlijke wijze met alle onzekerheden van het volwassen worden omgaan dan hij. "Ik ben goed in exacte vakken, in getallen en concrete oplossingen. Maar jezelf leren kennen is geen formule die ik er even op los kon laten gaan."

Rif's verhaal begint als hij in de vijfde van het vwo op het Kennemer Lyceum blijft zitten: "Op 0,5 punten haalde ik de norm niet. Ik denk dat ze me de klas over lieten doen, omdat ik me wat kinderachtig gedroeg." Hij weet van zichzelf dat hij anderen in de klas afleidde met het maken van grapjes. Een act die wel paste bij zijn jonge uitstraling. De twee jaren daarna is het vwo 'appeltje-eitje'. Maar door een nieuwe omgeving, mede versterkt door het corona-onderwijs op afstand, trok hij zich steeds meer terug. "Ik denk dat ik eenzaam was, hoewel ik me daar toen niet helemaal bewust van was."

Hij kiest voor een tussenjaar, maar dan zonder plan. Beetje werken, beetje niksen. Bij het baantje in de keuken daalt zijn zelfvertrouwen verder. "Ik durfde niet met collega's te praten, ik kreeg niet het gevoel dat ze me iets waard vonden." Dat tussenjaar leverde hem weinig inzichten op voor een vervolgstudie.

Zweverig

Stichting Breekjaar kwam op zijn pad via zijn moeder. Op een open dag ervaart hij met een spel dat er meer jongeren zijn die hetzelfde denken en voelen als hij. "Dat was fijn, dat je merkt dat erover gepraat kan worden. Maar ik twijfelde wel heel erg. Het leek me een beetje zweverig."

Oud & Nieuw bracht de doorslag. "Toen heb ik me maar gewoon ingeschreven." Het volgende tussenjaar wordt er één van diepe dalen en grootse hoogtepunten. Tijdens het eerste kamp leert hij dat het uiterlijk alleen maar het topje van de ijsberg is en dat onder de waterlijn angsten en dromen bij iedereen leven. "En als je me echt wilt kennen, moet je wel onder de waterlijn kijken." Daarnaast leert Rif hoe moeilijk het is om complimenten te geven en nemen. "We moesten dat in elkaars oor fluisteren. Dan komt iemand wel heel dichtbij."

Na een half jaar merkt hij toch dat hij nog geen echte vrienden heeft in zijn Breek-groep. "Dat is wel gek toch? Ik denk dat ik toen nog veel met mijn imago bezig was. Dacht dat ik de slimste was, een voorbeeldfunctie had en dat ik boven de rest stond."

Een reisperiode in het Breekjaar deed hij dan ook alleen, terwijl de rest met elkaar zes weken erop uit trok. Maar in de hostels in Marokko komt hij tot de ontdekking dat het helemaal niet moeilijk is om nieuwe vrienden te maken. En bij terugkomst merkt hij ook tot zijn verrassing dat hij zijn 'Breekvrienden' heeft gemist. 

Kwetsbaar en bullshit

Als hij dan verliefd wordt op een meisje in de groep, waarmee hij toch geen relatie krijgt, leert hij verdriet delen met vrienden. "En dat je uit alles wel wat kunt leren. Dat een afwijzing niet erg is. Ik ben niet uit elkaar gevallen. Het stemmetje dat zei dat ik stom ben, was er niet meer."

Het zijn levenslessen die jongeren door Stichting Breekjaar onder begeleiding van coaches uit het onderwijs en de therapiewereld lerne. Ze hebben ervaring met jezelf kwetsbaar opstellen, maar ook met 'de bullshit eruit halen', zoals Rif heeft gemerkt. "En dat zegt die coach dan ook letterlijk tegen je, hè: 'Dat is bullshit'!"

De jongeren komen twee keer per week bij elkaar, samen met hun coaches. Daarnaast werken ze, om het dure traject van Stichting Breekjaar te betalen. Die negen duizend euro kan niet iedereen betalen. Ondanks subsidies is het voor de non-profit organisatie niet te doen om het goedkoper aan te bieden. "Maar", zo vertelt Rif, "je kan een financieel plan opstellen, en als je het echt niet kan betalen kun je aanspraak maken op het Breekfonds."

Te oud

Het is een dure levensles, die je ook al doende kan leren. Maar steeds meer jongeren komen onder druk te staan in een maatschappij waarin veel en snel gepresteerd moet worden. Dertigduizend jongeren stoppen in het eerste jaar van hun beroepsstudie, blijkt uit een onafhankelijk onderzoek dat het jubilerende Stichting Breekjaar heeft laten uitvoeren. Bij het merendeel van die dropouts ontstaan allerlei mentale problemen. En studie na studie proberen uit te zoeken wie je bent en wat je wilt worden, is ook niet gratis. 

Het stemmetje in Rif zijn hoofd is niet helemaal verstomd en zegt soms dat hij nu met 21 jaar wel 'oud' is. "Omdat ik me niet gedraag zoals ik vind hoe je zou moeten gedragen op je 21ste. Dan lig ik toch weer een keer tot het middaguur op bed filmpjes te kijken op een vrije dag. Want het Breekjaar lost niet in een keer alles op."

Maar nu weet hij wat hij moet doen, om weer uit die loop te komen en zich energiek en krachtig te voelen. "Een lijstje maken, boodschappen gaan doen, kamer opruimen." Of zoals hij bij Breekjaar heeft geleerd, 'zijn kampvuurtje aansteken'. Dat vuurtje gaat Rif vast later als meester doorgeven aan de leerlingen uit zijn toekomstige klas. 

De opleving van de autoverkoop in Nederland na corona is van korte duur. Door economische en fiscale onzekerheden – die met de val van het kabinet nog eens toenemen – zijn consumenten erg terughoudend in de aanschaf van een nieuwe auto.

De opleving van de autoverkoop in Nederland na corona is van korte duur. Door economische en fiscale onzekerheden die met de val van het kabinet nog eens toenemen, zijn consumenten erg terughoudend in de aanschaf van een nieuwe auto, waardoor de markt snel weer stabiliseert en het Nederlandse wagenpark verder veroudert.

Amsterdam trekt tot 2026 ruim 20 miljoen euro extra uit voor het huisvesten en begeleiden van dak- en thuislozen. Het geld wordt besteed aan bijna 300 tot 400 extra woningen en winteropvang voor 250 mensen. Zo moet voorkomen worden dat mensen nog verder in de problemen komen dan ze al zitten.

"De groep dak- en thuislozen groeit", schrijft verantwoordelijk wethouder Rutger Groot Wassink (GroenLinks). "De afgelopen jaren is de bestaanszekerheid van mensen verder onder druk komen te staan door de coronacrisis, gestegen prijzen door de oorlog in Oekraïne en de hoge inflatie. Dit zorgt ervoor dat meer mensen in de problemen komen en dakloos raken." Door deze investering moeten mensen niet nog verder in de problemen komen dan ze al zitten.

De 300 tot 400 woonplekken die er beschikbaar worden bestaan uit dag- en nachtopvang, zorgvoorziening, en minstens 140 opvangplekken voor economisch daklozen en flexwoningen. Het aantal economisch daklozen dat om hulp vraagt, stijgt sinds 2020 van 186 naar 535 keer begin dit jaar. Naast economisch daklozen ligt de focus onder andere op lhbtiq+-personen, gezinnen en ongedocumenteerden. 's Winters kan de doelgroep al jaren terecht in winteropvang. De komende jaren worden 250 plekken beschikbaar gesteld.

Andere steden

De wooncrisis in Amsterdam blijft aanhouden en met een grotere groep thuislozen wordt het ook voor die groep lastiger om aan een woning te komen. Om die reden steekt de gemeente het geld ook in hulp bij het zoeken van woningen in andere gemeenten.

Maar hiervoor is volgens Groot Wassink ook actie vanuit Den Haag nodig: "Ook na de val van het kabinet roep ik het Rijk op om vaart te maken met het oplossen van de wooncrisis. Daarnaast is een extra investering in het Nationaal Actieplan Dakloosheid nodig om de opvang, zorg en preventie ook na 2026 mogelijk te maken."

Bekijk hier de reportage over de stijging van het aantal economisch daklozen

De gemeente trekt tot 2026 ruim 20 miljoen euro extra uit voor het huisvesten en begeleiden van dak- en thuislozen. Het geld wordt besteed aan bijna 300 tot 400 extra woningen en winteropvang voor 250 mensen. Zo moeten mensen niet nog verder in de problemen komen dan ze al zitten.

"De groep dak- en thuislozen groeit", schrijft verantwoordelijk wethouder Rutger Groot Wassink. "De afgelopen jaren is de bestaanszekerheid van mensen verder onder druk komen te staan door de coronacrisis, gestegen prijzen door de oorlog in Oekraïne en de hoge inflatie. Dit zorgt ervoor dat meer mensen in de problemen komen en dakloos raken." Door deze investering moeten mensen niet nog verder in de problemen komen dan ze al zitten.

De 300 tot 400 woonplekken die er beschikbaar worden bestaan uit dag- en nachtopvang, zorgvoorziening, minstens 140 opvangplekken voor economisch daklozen en flexwoningen. Het aantal economisch daklozen die om hulp vraagt stijgt sinds 2020 van 186 naar 535 keer begin dit jaar. Naast economisch daklozen ligt de focus onder andere op lhbtiq+-personen, gezinnen en ongedocumenteerden. 's Winters kan de doelgroep al jaren terecht in winteropvang. De komende jaren worden 250 plekken beschikbaar gesteld.

Andere steden

De wooncrisis in Amsterdam blijft aanhouden en met een grotere groep thuislozen wordt het ook voor die groep lastiger om aan een woning te komen. Om die reden steekt de gemeente het geld ook in hulp bij het zoeken van woningen in andere gemeenten.

Maar hiervoor is volgens Groot Wassink ook actie vanuit Den Haag nodig: "Ook na de val van het kabinet roep ik het Rijk op om vaart te maken met het oplossen van de wooncrisis. Daarnaast is een extra investering in het Nationaal Actieplan Dakloosheid nodig om de opvang, zorg en preventie ook na 2026 mogelijk te maken."

Bekijk hier de reportage over de stijging van het aantal economisch daklozen

Omdat haar zorgverzekering niet volledig wil vergoeden, zamelt de vriend van Niki Wensink (40) geld in om een levensbedreigende darmafsluiting te voorkomen. De Uithoornse heeft een complexe vorm van endometriose, maar kreeg 25 jaar lang van artsen te horen dat het 'tussen haar oren' zat. Ze is niet de enige: 1 op de 10 vrouwen heeft endometriose, een ziekte waar bar weinig kennis en kunde over is. De gevolgen van de late diagnose zijn enorm: "Ik kan waarschijnlijk nooit mama worden."

De woorden van de artsen echoën nog regelmatig door haar hoofd: 'Het zit tussen je oren', zeiden ze tegen haar. 

Haar vertrouwen in de Nederlandse zorg is beschadigd. "In mijn ervaring wordt er niet geluisterd naar de patiënt", vertelt Niki. "Ik had het gevoel dat er iets in mijn buik zat. Ik heb dat aangegeven bij mijn huisarts, maar er is nooit echt goed naar gekeken."

De klachten begonnen nadat ze op haar 15e haar eerste menstruatie kreeg, maar werden met de jaren erger en erger. De pijn is het hevigst rond de eisprong en menstruatie. "Ik heb pijnscheuten bij mijn darm, ernstige obstipatie, pijn bij het plassen, altijd buikpijn, pijn bij het vrijen en ik kan door een zenuwaantasting in mijn bekken lastig lopen."

Niki heeft verschillende huisartsen, maag-darm-leverartsen, longartsen, gynaecologen, neurologen, dermatologen en seksuologen bezocht. "Ik werd van arts naar arts gestuurd", vertelt ze. "De ene keer werden mijn klachten afgedaan als psychisch, de andere keer als Prikkelbare Darm Syndroom of als Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijk Klachten."

Kinderwens

De impact op haar dagelijks leven is groot. Niki en haar vriend hebben een grote kinderwens, maar de kans dat ze kinderen kunnen krijgen is erg klein. Ook moest Niki stoppen met haar werk als ecoloog. Ze brengt haar tijd voornamelijk door in bed of op de bank. "Als ik met vriendinnen afspreek, moet ik daarna drie à vier dagen bijkomen."

Het artikel gaat verder onder de podcast.

Op haar 38ste luisterde ze naar de bovenstaande podcast over endometriose en dacht ze 'dit is mijn verhaal'. Bij endometriose zit in het lichaam hormoongevoelig weefsel op plekken waar het niet hoort, wat voor veel ontstekingen en pijn zorgt. Het komt voor bij 1 op de 10 vrouwen. Er is, zoals geldt voor veel vrouwelijke aandoeningen, weinig onderzoek naar gedaan. 

Met deze ontdekking ging Nikki naar de huisarts. Zij verwees haar door naar een van de grootste en bekendste centra voor endometriose in Nederland. "Ik heb er geen woorden voor dat de artsen dit gemist hebben", vertelt ze. "Het is een ziekte dat door het hele lijf gaat, maar de artsen hebben alleen in hun specifieke hokje gekeken."

"Het is echt een klote diagnose om te krijgen, maar je bent ook ergens opgelucht dat er eindelijk een diagnose is gesteld." De diagnose gaf Niki bevestiging. "Ik ben niet gek. Het zit niet tussen mijn oren, het zit in mijn buik. Het belemmert mijn leven, het belemmert mij om een kindje te krijgen."

Het artikel gaat verder onder de infographic waarin uitgelegd wordt wat endometriose is.

Nadat ze de lange wachtlijst en uitstel door corona had doorstaan, kwam Niki op de operatietafel te liggen. "Gezien mijn klachten had ik wel het gevoel dat het in mijn darm zat. Ik heb dat constant gezegd: moet er geen darmchirurg bij zijn?"

Ondanks dat het beeldmateriaal van de echo en MRI dit niet toonde, troffen de artsen in haar buik een ravage aan. De endometriose bleek ingegroeid in de darm. De artsen haalden een deel van de endometriose weg, maar lieten het complexe gedeelte in de darm liggen.

Niki werd wakker met de boodschap dat ze nog een keer onder het mes zou moeten. "Ik heb ontzettend veel gehuild", vertelt ze. "Je hebt de hoop wakker te worden uit de operatie met verminderde pijnklachten en dat je misschien je kinderwens in vervulling kan laten gaan. Maar ik heb nog net zoveel pijn als voor de operatie. Ze hebben daar heel veel over het hoofd gezien."

Het artikel gaat verder onder de afbeelding.

Na haar mislukte operatie vertelde een lotgenoot haar over een arts gespecialiseerd in endometriose in Engeland. Niki ging in juli 2022 bij hem op consult. "Dat was echt een verademing", vertelt ze. Op de echo zag hij direct hoe erg de endometriose was en hij nam echt de tijd. "In Nederland duurt een consult meestal maar een kwartiertje, maar deze arts trok er een uur voor uit."

Embryo's invriezen

De Engelse arts adviseerde, in tegenstelling tot de Nederlandse artsen, om eerst middels IVF embryo's in te vriezen, dan het lichaam tot rust te laten komen, de operatie te doen, hiervan te herstellen en dan de embryo's terug te plaatsen. 

Vanwege het vertrouwen dat ze verloren was in de Nederlandse zorg, ging ze voor de IVF naar Duitsland waar de artsen een meer persoonlijke benadering hadden. Uiteindelijk heeft Niki in acht maanden tijd zeven stimulatierondes doorlopen. "Ik heb onwijs veel last gehad van de IVF-medicatie en me ontzettend ziek gevoeld", vertelt ze. "Maar de wens zit zo diep dat je dat dan maar doorstaat."

Het hormoongevoelige weefsel van de endometriose reageert op de IVF-hormonen, waardoor ze extra veel pijn had. "Maar eigenlijk vond ik het mentale stuk nog erger: continu de teleurstelling na weer een mislukte ronde. We hebben uiteindelijk twee embryo's, en die zijn nog geen eens van geweldige kwaliteit, in de vriezer gekregen. De kans dat het lukt, is gewoon heel klein. "

"Ik heb er heel veel over gehuild. Ik kan misschien nooit mama worden. Dat valt me heel zwaar, vooral om te weten dat het voorkomen had kunnen worden als de endometriose eerder was ontdekt."

Tekst gaat door onder de foto. 

Ondertussen stuitte ze op een volgend probleem. De operatie in Engeland kost 30.000 euro. Met het verblijf en de reis komt daar nog eens 5.000 euro bovenop. "De zorgverzekeraar vergoedt volgens Nederlandse standaarden, dat is logisch. Maar zelfs dat krijg ik niet. Bij mijn zorgverzekering hebben ze een fout gemaakt: ze hebben de verkeerde diagnose-behandel-code toegekend: die voor oppervlakkige endometriose in plaats van diep invasieve endometriose."

Zorgverzekeraar

Niki heeft nu een bedrag van een kleine 8.000 euro toegekend gekregen. "Lotgenoten, waarbij wel erkend werd dat ze een complexe vorm hadden, kregen zo'n 17.000 euro. Bij mij komt er ook nog een aparte darmchirurg bij, wat inhoudt dat ik ook nog een vergoeding zou moeten krijgen omdat het valt onder multidisciplinaire zorg." 

Ondanks de verslagen van vijf verschillende artsen over de ernst en complexiteit van Niki haar endometriose, houdt de medisch adviseur van de zorgverzekering voet bij stuk. "Dat wijt ik echt aan de onkunde en te weinig kennis over de ziekte endometriose, ook bij verzekeraars. In wezen gaat de verzekeraar op de stoel van de arts zitten. Dat vind ik raar, heel raar."

Het artikel gaat verder onder het Facebook-bericht met de link naar de inzamelingsactie.

Haar jurist heeft het nog niet helemaal afgesloten. "Na de operatie in Engeland gaan we het operatieverslag indienen bij de verzekering om te kijken of ze toch nog van gedachte gaan veranderen. Waarschijnlijk zal dat uitmonden in een rechtszaak die mogelijk een hele lange tijd kan duren en geen garantie heeft op succes."

Niki is op dit moment aan het uitrusten van het IVF-traject. Van de arts moet haar buik minstens drie maanden rust hebben, voordat ze geopereerd mag worden. Door de IVF-hormonen is de endometriose flink opgevlamd, waardoor haar buik lastig te opereren is. "Pijnvrij worden, daar is de arts realistisch in: dat gaat niet gebeuren, maar de pijn zal wel een stuk minder worden."

Levensbedreigend

De operatie staat eind september gepland. Nog langer wachten is niet verantwoord, omdat door het binnendringen van endometriose in haar darm een volledige darmafsluiting steeds reëler wordt. Het voedsel zal het lichaam niet als ontlasting kunnen verlaten, waardoor een levensbedreigende situatie zal ontstaan.

De vriend van Niki heeft een crowdfunding opgestart om de operatiekosten bij elkaar te krijgen, zodat ze zonder deze extra zorgen de operatie in kan gaan. "We vinden het vreselijk om de hand op te moeten houden, maar we hebben helaas geen keuze."

Enkele dagen geleden tweette Willem Engel, de coronacriticus, ’dat de NAVO het grootste gevaar is voor de wereld, we moeten er echt alles aan doen om dit op hol geslagen oorlogsinstrument te ontmantelen’. Vervolgens tweette in een reactie buitenlanddeskundige Rob de Wijk: ’Ook al verstand van de NAVO. Leg mij eens uit waarom corona-ontkenners en antivaxers ook NAVO-haters en ontkenners van de Russische agressie zijn.’ Ik weet ’t: Willem Engel is een omstreden man. Maar toch ben ik het niet eens met de reactie van Rob de Wijk.

Hij moest op stel en sprong weg van het bedrijventerrein HoogTij in Westzaan, maar op de oude standplek van Fred Voskuil is het angstvallig leeg. De gegadigde voor de nieuwe aanbestedingen hebben zich namelijk allemaal teruggetrokken. "Het is niet aanlokkelijk om daar te beginnen", legt Voskuil uit.

Te weinig plek op het energienetwerk, hoge huurprijs, stijgende bouwkosten, inflatie, concurrentie door meerdere horecagelegenheden te willen vestigen in het gebied: dit is een greep uit de redenen waarom het de gemeente Zaanstad niet gelukt is om de kavels op HoogTij te verhuren. 

Fred Voskuil, beter bekend als Fred Kroket, snapt wel dat het niet gelukt is. Hij wilde zelf graag blijven, maar 'er was vanaf het begin geen medewerking'. "Ik vind het jammer dat ze zich zo star hebben opgesteld", vertelt Voskuil. "Dat ik de biezen heb moeten pakken." 

Fred op zijn allerlaatste werkdag, vorig jaar in oktober. Tekst gaat door

De hoge prijs was voor Voskuil een probleem, maar als hij iets meer de tijd had gehad, had hij naar eigen zeggen kunnen blijven bestaan. "Als ze mij toen hadden kunnen meenemen, kon ik nog even doordraaien. Dan had ik kunnen doorgaan met verdienen. Dan had ik kunnen doorpakken met een investeerder."

'Gemeente kan en mag niet anders'

Voskuil laten doorgaan, was alleen geen optie volgens een woordvoerder van de gemeente. "De gemeente kan en mag niet anders dan marktconform handelen en mag en kan ook geen willekeur toepassen. We volgen aanbestedingsregels voor de horecakavels."

De woordvoerder vervolgt. "Om niet te gunnen op prijs en lokale partijen een goede kans te geven is besloten aan te besteden met een vaste prijs (op basis van een reeds uitgevoerde taxatie) en verder te gunnen op aspecten als duurzaamheid en lokale verbondenheid." Volgens gemeente Zaanstad 'maakte dhr. Voskuil evenveel kans op een plek op HoogTij als andere ondernemers'.

Opnieuw aanbieden

Er zal door de gemeente opnieuw naar de situatie gekeken om later de kavels opnieuw op de markt te zetten. Voor Voskuil is de situatie verleden tijd. Zijn snackcar en spullen zijn verkocht. Toch hoopt hij dat de gemeente 'hand in eigen boezem steekt'. Voskuil: "Jongens wordt eens wakker!" 

Het zal een afscheid worden om nooit meer te vergeten. Voor de achtstegroepers van de Aerdenhoutse Vondelschool, de Sint Theresiaschool in Bloemendaal en de Brederode Daltonschool in Santpoort-Zuid. Ze houden hun musicaluitvoeringen komende dagen namelijk in openluchttheater Caprera. Met 'dank aan' het coronavirus. 

"Het is hartstikke leuk, er hangt daar een ontzettend goede sfeer. De kinderen hebben er ook heel veel zin in", vertelt Natascha Beets van De Vondelschool in Aerdenhout. Ze is management-assistent binnen de school. "We doen de musical nu voor het derde jaar bij Caprera."

'Door corona de musical van binnen naar buiten'

Tijdens corona kregen meer basisscholen in de omgeving van Caprera de mogelijkheid om daar hun musicals uit te voeren. Een stuk veiliger, zo in de buitenlucht. De Vondelschool beviel dat zo goed, dat ze ermee door wilden gaan. "Normaal houden we de musicals in theater De Luifel in Heemstede. Ik wil niet zeggen dat we daar nooit meer zullen komen, maar zolang het in Caprera mogelijk blijft, dan kiezen we daar natuurlijk voor", aldus Beets. Uiteraard moeten de scholen wel wat aan huur betalen. 

De leerlingen van groep 8 zijn de afgelopen tijd één keer in Caprera geweest om even 'te voelen' hoe het is om op het podium te staan. Morgenavond moeten ze dan echt aan de bak. Voor hun families, die lekker op de grote tribune kunnen zitten. "Ze hebben de generale repetitie inmiddels een paar keer gedaan voor de andere klassen. De liedjes hebben ze ook nog een keer extra gerepeteerd voor de kleuterklassen. Ze hebben er allemaal ontzettend veel zin in en hebben ook de decors en rekwisieten zelf gemaakt."

Tekst loopt door na de foto.

Donderdag is het de beurt aan de Volendamse band de '3JS' in Caprera. Maar daarna worden er nog meer musicals opgevoerd. Zoals die van de Brederode Daltonschool uit Santpoort-Zuid. 

Ook zij zijn naar het theater in Bloemendaal uitgeweken sinds corona. "Onze ruimte binnen de school was destijds veel te klein. We moesten de voorstelling twee keer opvoeren, dat was lastig voor de kinderen. Toen konden wij bij Caprera terecht en hebben we dat gedaan", vertelt directeur Danielle Rodenhuis. "Het is een hele fijne en bijzondere plek", vertelt ze. "Maar we krijgen straks wel een heel nieuw schoolgebouw met een mooi groot podium. Dus dan gaan we wel weer terug", benadrukt ze. 

De kinderen uit Santpoort-Zuid hebben ook al een keer aan het podium in Bloemendaal mogen 'ruiken'. Volgende week dinsdag mogen ze voor 'het echie'. "Ze moeten wel opletten dat ze door hun enthousiasme niet te snel gaan praten", lacht Rodenhuis. De ouders hebben meebetaald aan de huur van het podium. 

Ook leuk voor de ouders en de directeur

"En ik mag voor de derde keer op het podium van Caprera staan", vervolgt Rodenhuis. "Ik heb geen rol hoor, maar ik doe het welkomstwoord en neem afscheid van de ouders die echt voor de laatste keer een musical op school gaan meemaken."

Natascha Beets van de Vondelschool voegt er nog even aan toe dat het ook voor de ouders een mooie avond wordt. "Na afloop kunnen ze nog even een drankje nemen met elkaar. Voor hen is het natuurlijk ook een soort afscheid."

Het zal een afscheid worden om nooit meer te vergeten. Voor de groep 8-leerlingen van de Aerdenhoutse Vondelschool, de Sint Theresiaschool in Bloemendaal en de Brederode Daltonschool in Santpoort-Zuid. Ze houden hun musicaluitvoeringen komende dagen namelijk in openluchttheater Caprera. Met 'dank aan' het coronavirus. 

"Het is hartstikke leuk, er hangt daar een ontzettend goede sfeer. De kinderen hebben er ook heel veel zin in", vertelt Natascha Beets van De Vondelschool in Aerdenhout. Ze is management-assistent binnen de school. "We doen de musical nu voor het derde jaar bij Caprera."

'Door corona de musical van binnen naar buiten'

Tijdens corona kregen meer basisscholen in de omgeving van Caprera de mogelijkheid om daar hun musicals uit te voeren. Een stuk veiliger, zo in de buitenlucht. De Vondelschool beviel dat zo goed, dat ze ermee door wilden gaan. "Normaal houden we de musicals in theater De Luifel in Heemstede. Ik wil niet zeggen dat we daar nooit meer zullen komen, maar zolang het in Caprera mogelijk blijft, dan kiezen we daar natuurlijk voor", aldus Beets. Uiteraard moeten de scholen wel wat aan huur betalen. 

De leerlingen van groep 8 zijn de afgelopen tijd één keer in Caprera geweest om even 'te voelen' hoe het is om op het podium te staan. Morgenavond moeten ze dan echt aan de bak. Voor hun families, die lekker op de grote tribune kunnen zitten. "Ze hebben de generale repetitie inmiddels een paar keer gedaan voor de andere klassen. De liedjes hebben ze ook nog een keer extra gerepeteerd voor de kleuterklassen. Ze hebben er allemaal ontzettend veel zin in en hebben ook de decors en rekwisieten zelf gemaakt."

Tekst loopt door na de foto.

Donderdag is het de beurt aan de Volendamse band de '3JS' in Caprera. Maar daarna worden er nog meer musicals opgevoerd. Zoals die van de Brederode Daltonschool uit Santpoort-Zuid. 

Ook zij zijn naar het theater in Bloemendaal uitgeweken sinds corona. "Onze ruimte binnen de school was destijds veel te klein. We moesten de voorstelling twee keer opvoeren, dat was lastig voor de kinderen. Toen konden wij bij Caprera terecht en hebben we dat gedaan", vertelt directeur Danielle Rodenhuis. "Het is een hele fijne en bijzondere plek", vertelt ze. "Maar we krijgen straks wel een heel nieuw schoolgebouw met een mooi groot podium. Dus dan gaan we wel weer terug", benadrukt ze. 

De kinderen uit Santpoort-Zuid hebben ook al een keer aan het podium in Bloemendaal mogen 'ruiken'. Volgende week dinsdag mogen ze voor 'het echie'. "Ze moeten wel opletten dat ze door hun enthousiasme niet te snel gaan praten", lacht Rodenhuis. De ouders hebben meebetaald aan de huur van het podium. 

Ook leuk voor de ouders en de directeur

"En ik mag voor de derde keer op het podium van Caprera staan", vervolgt Rodenhuis. "Ik heb geen rol hoor, maar ik doe het welkomstwoord en neem afscheid van de ouders die echt voor de laatste keer een musical op school gaan meemaken."

Natascha Beets van de Vondelschool voegt er nog even aan toe dat het ook voor de ouders een mooie avond wordt. "Na afloop kunnen ze nog even een drankje nemen met elkaar. Voor hen is het natuurlijk ook een soort afscheid."

De afgelopen 14 jaar draaide alles om liquiditeit in financiële markten. Door de kredietcrisis van 2008 hebben centrale banken de geldkraan flink opengezet. Via allerlei kanalen kwam deze liquiditeitsgolf met name terecht op het spreekwoordelijke Wall Street in plaats van Main Street. Het is dan ook niet zo gek dat veel beleggers met angst en beven kijken naar de flinke val in liquiditeit. Met name in de VS. Waar door Quantitative Tightning (QT, het tegenovergestelde van QE) en stijgende rentes, de liquiditeit ongekend hard omlaag is gekomen. Met Fed QT nog maar net onderweg en nog $ 7 biljoen op de balans bij de Fed (door voornoemde QE), is de verwachting dat we het ergste nog niet hebben gezien. Maar er is wat “goed” nieuws op dat vlak...

Zoals bovenstaande grafiek laat zien, is de groei van M2 geldhoeveelheid flink afgekomen. Na de enorme stijging ten tijde van corona is dat niet vreemd, maar net zoals het tijdens corona tot hogere koersen van allerlei financiële waarden leidde, zou dat nu dus kunnen omdraaien. En dat, zoals al beschreven, terwijl QT nog maar net is begonnen. Met nog wat renteverhogingen in het verschiet ziet het liquiditeitsbeeld er inderdaad niet zo rooskleurig uit. Temeer omdat de VS erg veel schulden zal gaan uitgeven, wat dus nog meer liquiditeit uit de markt zal trekken.

Maar de soep zal niet zo heet gegeten worden, want er zijn twee mogelijkheden om de pijn te verzachten; flink te verzachten. Zo voorziet de Treasury (zeg maar afdeling Kaag in de VS) in 2024 weer aan buybacks te doen. Simpel gezegd betekent dit dat de Treasury langlopende staatschulden terugkoopt, gefinancierd door uitgifte van kortlopende schulden. Tot dusverre geen groot liquiditeitseffect, maar het geld wat in langlopende staatsschulden zat, zal voor een “risk on” signaal kunnen leiden op financiële markten. Immers, dit geld zat in “high duration” (lange looptijd) en was dus relatief risicovol belegd en zal wederom op zoek moeten naar voldoende rendement. Doordat de buybacks de rendementen op langlopende Amerikaanse staatsschulden juist drukken (prijs van bestaande staatsobligaties gaat omhoog, totale rendement tot einde looptijd gaat dan juist omlaag), zal de aandelenmarkt hiervan kunnen profiteren.

De tweede mogelijkheid betreft de over night reverso repo facility, ON RRP, of fed reverse repo. Lang verhaal wat dat is (de vaste Geldblog-lezer weet het al, want is al eerder aan bod gekomen), maar het is een faciliteit die overtollige liquiditeit opzuigt, als het ware. Partijen bieden hun cash aan, in ruil voor staatsobligaties. Één dag later, levert de voornoemde partij de staatsobligaties weer terug aan de Fed en ontvangt het haar geld terug plus een beetje rendement.

Gedurende Covid liep de liquiditeit door allerlei maatregelen flink op (zie ook eerste grafiek); zoveel zelfs dat marktpartijen zich er geen raad mee wisten en het uitstalden bij de Fed. Inmiddels staat daar een slordige $2 biljoen geparkeerd. Nu is het vreemde dat dit RRP geld eigenlijk heel liquide is, want na 24 uur wordt het geheel ongedaan gemaakt. Echter, als het geld daarna weer in de RRP wordt gezet, neemt het een lange termijn karakteristiek aan, waardoor de toename in de RRP wel degelijk voor een lange tijd de liquiditeit in het financiële stelsel heeft verminderd.

Social

Het voornoemde opkopen van lange-termijn staatsschulden, door middel van uitgeven nieuwe kortlopende schulden door de Treasury, zou de zeer grote beleggers (money market funds, MMFs) kunnen verleiden tot het niet vernieuwen van hun RRP posities omdat ze dat geld nu eindelijk kwijt kunnen in de grote hoeveelheid kortlopende staatsschulden die de Treasury zal uit gaan geven. Dit zou dus tot een toename van de liquiditeit in het financiële stelsel moeten leiden, wat, via allerlei omwegen, een positief effect op de beurzen kan hebben, aldus sommige marktvorsers. Sommige van deze experts waarschuwen er echter wel voor dat het vrijkomen van zoveel liquiditeit in een korte tijdsspanne, tot hoge volatiliteit zal leiden.

Kortom, de soep wordt niet zo heet gegeten wat betreft QT en het enorme schulden uitgifteschema van de Amerikaanse overheid. Hoeveel de soep afkoelt voor deze wordt opgediend, valt moeilijk te zeggen. Het ligt er maar aan hoe lang en ver de Fed haar QT program zal voortzetten. Gezien de RRP bedragen weliswaar groot zijn en waarschijnlijk snel zullen vrijkomen, is het de vraag hoe lang deze liquiditeitsinfusie als effectief tegenwicht kan dienen.  

Wat de belegger (in Amerikaanse aandelen) dan te wachten staat is moeilijk te voorspellen door de vele bewegende delen (QT, rentebeleid, Basel3 HQLA regime, Treasury uitgifte, Treasury buybacks, discount window , BTFP, etc.). Beleggers zullen een mate van carpe diem aan de dag moeten leggen om gebruik te maken van de volatiliteit, met in het achterhoofd een soort memento mori. Lekker schizofreen dus. Wel passende omschrijving van de huidige situatie op onze financiële markten (en wellicht geldt dit ook voor onze maatschappij als geheel).    

Het Gooi, voor veel mensen staat het bekend als een welvarende omgeving, maar niets is minder waar: na de inflatie, energie- en coronacrisis hebben ook modale en bovenmodale inkomens vaker last van schulden. De schaamte die gepaard gaat bij het hebben van schulden is groot en verergert vaak de situatie. Dat merkt ook de Hilversumse Sarah. "Als je schulden hebt, ben je een sukkel", hoorde ze wel eens.

Uit cijfers van 2022 is gebleken dat de middeninkomens met een hulpvraag steeg van 24 naar 30 procent en van bovenmodale inkomens van 9 naar 13 procent (NVVK, 2022). De reden van deze stijging is dat de energiecrisis iedereen, ook de mensen met hogere inkomens, trof. Zzp'ers kampten vaak nog met de na-effecten van corona en voor sommige kwam de energiecrisis hier nog bovenop. Hierdoor kwam er een toename van schuldhulp bij hogere inkomens. Als mensen voorheen geen financiële problemen hebben gehad, is een inkomensval in veel gevallen erg schaamtevol.

Sukkel met schulden

Sarah* woont in Hilversum, heeft een vaste baan in de zorg en een goed inkomen. Toch heeft Sarah schulden. Door een nare thuissituatie besloot ze haar blauwe brieven niet meer open te maken en op een stapel te leggen. Deze geldzorgen kon ze er niet bij hebben. Totdat iemand van de gemeente voor haar deur stond met een openstaande energierekening en haar confronteerde met haar geldproblemen. "Ik vond het een afgang voor de buurt" vertelt ze. 

Sarah hield de gordijnen wekenlang dicht, durfde de deur niet open te maken en schrok elke keer als ze de bel hoorde. "Er zit veel schaamte op schulden en dat is eigenlijk belachelijk. Als je in de schulden zit ben je een sukkel. In een achterbuurt heb je schulden, maar in mijn buurt in Hilversum niet."  

Tekst gaat verder onder de foto

Voor meer mensen moeilijk 

Schuldhulpverleners, gemeenten en belangenorganisaties merken ook een verschil in de vraag naar schuldhulp. Jaap Diepeveen helpt mensen in 't Gooi bij de organisatie Schuldhulpmaatje in een zo vroeg mogelijk stadium van financiële problemen. Ook hij merkt een toename in de vraag naar schuldhulp. "Je ziet mensen die het vroeger redden nu langskomen. Middeninkomens krijgen het ook moeilijk."

In een welvarende omgeving als 't Gooi, verwacht men minder geldproblemen. Dit stigma wordt dus ontkracht door mensen zoals Sarah die hard werken, een goede, vaste baan hebben maar door allerlei externe factoren niet rond kunnen komen. Sarah had zelf ook vooroordelen over mensen met schulden: "In mijn beleving is iemand met schulden iemand die aan de onderkant van de samenleving zit of werkloos is, maar dat hoeft dus helemaal niet."

Via de gemeente, belangenorganisaties of schuldhulpverleners zoals Schuldhulpmaatje, kan er hulp gezocht worden voor iedereen die in een lastige financiële situatie zit.

*Sarah is niet haar echte naam, de gegevens zijn bekend op de redactie.