Campers en caravans zijn niet aan te slepen in Nederland. Sinds corona explodeert het aantal ’kampeervoertuigen’. Maar dat niet iedereen dezelfde behoeftes heeft als het gaat om een slaapplaats op wielen, moge duidelijk zijn. „Deze heeft vloerverwarming, meneer.”

Steeds meer mensen lopen het coronavirus op nu de herfst is begonnen. Het aantal virusdeeltjes in het rioolwater is gestegen naar het hoogste niveau sinds begin januari. Een zomergolf in juli is overtroffen.

Een op de vijf jongeren en een op de vier volwassenen met post-covid hebben door hun langdurige coronaklachten minder tot geen sociale contacten meer. Dat meldt het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) na onderzoek.

We werken sinds de coronacrisis steeds meer thuis. Daardoor heeft de baas niet altijd zicht op wat werknemers aan het doen zijn. Dat vertrouwen kan worden beschaamd. Bij de gemeente Amsterdam kwamen in 2023 voor het eerst meldingen binnen over ambtenaren met ’ongewenste en ongeoorloofde dubbele dienstverbanden’.

Het slipje dat haar man in coronatijd kreeg opgestuurd, betekende voor Claire van Beek van Moodies de start van haar ondernemersavontuur. „Ik dacht meteen wat een gaaf product is dit.”

Hij is weer blij. De 17-jarige Abe uit Grootebroek kan het weer hardop zeggen. De havo 5-scholier van het Martinuscollege doet in alle openheid zijn verhaal. Hoe hij steeds verder in de put belandde en zelfs aan zelfmoord dacht. Maar vooral ook hoe de juiste hulp hem er weer bovenop bracht. 

We spreken Abe voor het eerst tijdens een les maatschappijleer. In de klas vertelt hij dat opgroeide in een dorp buiten West-Friesland. "Ik ben er geboren, maar mijn ouders kwamen er niet vandaan. En dus werd ik buitengesloten en gepest. Het is één van de redenen waarom we naar Grootebroek zijn verhuisd", legt hij uit. "Maar ook hier heb ik moeilijke tijden gehad."

Reden genoeg om er later nog eens rustig over door te praten in het lokaal van het Martinuscollege waar wij vorige week een pop-up redactie hadden. En dat wil Abe wel. "Ik heb daar geen problemen mee, ik ben er heel open over."

Van onzekerheid, tot zelfmoordgeachten

Het begint in coronatijd. "Ik wist niet hoe ik zelf moest doorgaan, was heel onzeker. En dat ging van in mezelf snijden, tot aan denken: hoe kom ik van dit leven af."

Zover komt het gelukkig niet. Hij vindt hulp bij het ADHD en Autisme Centrum. "Zij zijn mij gaan begeleiden over hoe ik met mijn problemen om kon gaan." Toch raakt hij daarna opnieuw in de put. "Maar ik herkende de problemen al snel, dus heb weer hulp gezocht bij het ADHD en Autisme Centrum en Ons Grootebroek."

Dat in de West-Friese cultuur niet altijd even open gesproken wordt over problemen was voor Abe ook lastig. "Maar ik wist ook niet wat er gaande was. Ik deed wel dingen, maar je weet niet wat je aan het doen bent. De tweede keer was dat anders. Omdat ik het al had meegemaakt was het makkelijker. Want er zíjn mensen die willen helpen. Dat is fijn."

'Ik voel mij blij'

Hij vervolgt: "Vooral het praten hielp. Hoe ik met mezelf om moest gaan, maar ook met vrienden. Dat heeft met geholpen tot waar ik nu ben." Het gaat dan ook goed met de jonge Grootebroeker. "Ik voel mij blij. Ik heb vriendengroepen waar het gezellig is en heb nu energie om dingen te doen. Toen had ik echt de energie niet om wat te ondernemen. Dat is het grootste verschil."

In coronatijd hebben veel Amsterdammers een dier in huis genomen, maar een aantal van deze dieren is inmiddels afgestaan aan het asiel. Noor van Gennep, dierenverzorger bij DOA, ofwel het Amsterdamse dierenasiel, vertelt in Amsterdam Informeert meer over deze situatie. Met dierendag in aantocht worden deze dieren zonder baasje even extra in de spotlights gezet. 

"Wij zien vooral veel katten en honden," vertelt Van Gennep. "Wij denken dat er twee mogelijkheden zijn. Enerzijds omdat mensen de zorg voor een huisdier enorm onderschatten en anderzijds omdat er misschien wat verandert in de gezins- of thuissituatie." 

Ook ziet het asiel een stijging in het aantal kittens: "Mensen die tijdens corona een kat hebben gekocht lieten die niet castreren of steriliseren. Dat zorgt ervoor dat er veel meer kittens naar ons toekomen", aldus Van Gennep.

Hondenbezitters in het Erasmuspark reageren. "Verschrikkelijk. Mensen denken niet na voordat ze een dier kopen," zegt één van hen. Een ander baasje merkt op: "De mens gaat heel hard met dieren om."

Nieuwe kans 

Ondanks de trieste situatie biedt het asiel ook een nieuw begin voor deze dieren: "Het is bedroevend dat er steeds meer dieren in het asiel terechtkomen, maar het geeft de dieren de kans om een nieuw thuis te vinden."

"Als mensen een dier bij ons adopteren, dan kijken wij niet alleen wat mensen willen, maar ook wat mensen te bieden hebben," legt Van Gennep uit. "Dan gaat het om drie dingen: tijd, ruimte en geld." Hiermee wil het asiel voorkomen dat dieren opnieuw worden afgestaan.

"Je geeft dieren die pech hebben gehad in het leven een tweede kans op geluk. En je wordt zorgvuldig gematcht, je weet precies wat je in huis haalt als je een dier bij ons adopteert", aldus van Gennep.

Op de kop van de Europaweg en Schipholweg in Haarlem Schalkwijk komt een groot knooppunt voor openbaar vervoer. Het voorlopige ontwerp is klaar en gaat nu de inspraak in. Haarlemmers mogen ook meedenken over de naam voor het nieuwe knooppunt: de gemeente schrijft een prijsvraag uit.

Het nieuwe knooppunt krijgt een groot busstation, een flinke ondergrondse fietsenstalling en een voetgangerspassage onder de weg door. Die laatste levert een eenvoudige wandelroute van Schalkwijk naar de Slachthuisbuurt en het nieuwe Spaarnepark.

Wethouder Robbert Berkhout glimt van trots als hij de plannen ontvouwt. "We voegen echt iets nieuws toe aan de stad. Dit wordt het derde knooppunt voor openbaar vervoer in Haarlem. Een plek waar nu vooral auto's rijden, wordt straks een groene en levendige omgeving. Het gaat er echt anders uitzien."

6.000 nieuwe woningen

De komende jaren komen er rond Europaweg en Schipholweg nog eens 6.000 nieuwe woningen bij. Dat levert extra verkeer op. Om het allemaal in goede banen te leiden, komt er een busstation met acht haltes. 

Tekst loopt door onder de foto.

Het wordt het derde knooppunt voor openbaar vervoer in de stad, naast het station in het centrum en station Haarlem-Spaarnwoude, waar de nieuwe wijk Oostpoort verrijst. Met het busstation in Schalkwijk neemt de druk op het Stationsplein ook af, is de bedoeling.

Omwonenden klagen daar al jaren over het grote aantal zware bussen dat door het centrum rijdt. Berkhout: "Met de komst van dit knooppunt neemt de druk op het centrum in de toekomst in ieder geval niet toe. Zo houden we de stad goed bereikbaar."

Bezuinigingen op openbaar vervoer

Het openbaar vervoer kreeg flinke klappen tijdens de coronacrisis. Het aantal reizigers nam sterk af. Het kabinet bezuinigt nu stevig op het openbaar vervoer, met name in de grote steden. Dat is volgens de wethouder geen reden om het knooppunt niet te bouwen. "Die bezuiniging zijn niet per se fijn, maar we bouwen dit busstation voor de lange termijn. We denken dat het openbaar vervoer voor het jaar 2030 weer op het niveau van voor corona zit."

Het project moet een groene uitstraling krijgen, ook al is het een verkeersknooppunt, zegt Robbert Berkhout. "Het wordt echt mooi. Het is nu nog een barrière van asfalt, terwijl er veel groen in de buurt is. De nieuwe voetgangerspassage wordt zo groen mogelijk gemaakt. Helaas moeten er ook bomen weg bij de aanleg, maar die herplanten we ook echt. Als het klaar is, staan er meer bomen dan nu."

Tekst loopt door onder de foto.

Bij het busstation wordt een ondergrondse fietsenstalling aangelegd. Die krijgt twee verdiepingen en - goed nieuws voor veel fietsers - goede plekken voor elektrische fietsen en bakfietsen. In totaal komen er 2.250 plekken.

Ook bij de fietsenstalling is aandacht voor het milieu en klimaat, zegt Berkhout. "We houden bijvoorbeeld rekening met waterberging. Mooi: het regenwater dat we op het dak van de fietsenstalling opvangen, kunnen we weer gebruiken om in de zomer de bomen en heesters van water te voorzien."

Prijsvraag

De schetsen liggen ter inzage voor inspraak. Daarna volgt het definitieve ontwerp. Het nieuwe knooppunt moet volgens de planning eind 2028 klaar zijn. De wethouder kan amper wachten tot het zover is. "Het is echt het grootste project dat we uitvoeren in Haarlem. Ik kijk ernaar uit. Je verbindt de buurt met het groen en we bouwen echt een nieuw station."

Een naam voor het ov-knooppunt is er nog niet. Die mogen de Haarlemmers zelf bepalen. De gemeente schrijft er een prijsvraag voor uit en een jury buigt zich over de inzendingen. "Dat was ook een wens van de gemeenteraad", besluit wethouder Berkhout.

De voorpublicaties van de memoires van de voormalige Britse premier Boris Johnson zorgen nu al voor ophef. Ook hier vanwege Johnsons plannen voor een invasie van Nederland om coronavaccins terug te krijgen. In het Verenigd Koninkrijk zelf draait het eveneens vooral om de onthullingen over de pandemie.

Boris Johnson heeft wel degelijk overwogen om het bevel te geven voor een militaire inval in Nederland tijdens de coronacrisis. De voormalige Britse premier bevestigt dat verhaal in zijn memoires. „Want de Europese Unie behandelde ons kwaadwillig.”

Ze is als docent biologie en als vertrouwenspersoon al 19 jaar aan het Martinuscollege verbonden en ziet als geen ander wat er speelt onder jongeren. Daniëlle Roffel vertelt over de omgangsvormen op school, de rol van sociale media en de omgang met middelbare scholieren. "We kunnen echt een stuk liever zijn voor elkaar."

Je werkt nu 19 jaar op het Martinuscollege. Is er veel veranderd op school? 

"Wat je merkt, is dat veel jongeren tegenwoordig niet zo sociaal vaardig meer zijn. De helft van het sociale leven speelt zich af op de telefoon. Daar is het gemakkelijker om gemeen te zijn, dan in het echte leven. En de afgelopen jaren heeft corona veel invloed gehad en niet op een positieve manier. In een cruciale fase hebben ze twee jaar lang thuisgezeten en zijn ze niet met elkaar omgegaan. Daar moet weer aan gewerkt worden. Het wordt wel weer iets beter."

Hoe zorg je als docent voor verbetering?

"Ik ben nu tien jaar mentor en heb in die rol veel gesprekjes met kinderen. Dan vraag ik: hoe gaat het, hoe voel je je, hoe ervaar je de klas? Soms moet je er wat meer tijd voor uittrekken dan je vooraf zou willen."

"Ik probeer erg uit te dragen dat je mag zijn wie je bent. Luister maar naar je lijf en spreek dat maar uit. Luister ook eens naar je onderbuikgevoel en leer kinderen daarmee omgaan. Dat wordt nog nergens gedoceerd. En als iemand hier iets tegen iemand iets zegt, krijg je een biertje in je handen gedrukt en is het weer goed. Daarom is mijn advies: leer te luisteren naar wat je voelt."

Welke rol speelt de mobiele telefoon en het gebruik van social media? 

"Het oordeel op social media is zoveel harder, bijvoorbeeld onder berichten. Dat vind ik jammer. We kunnen echt een stuk liever zijn voor elkaar. De telefoons zijn nu uit de klas geweerd en dus is er weer veel meer contact onderling. En dat is ook wel weer leuk."

Wat doet een vertrouwenspersoon? 

"De titel is geschoold contactpersoon. Mijn rol in school is er meer voor de grote dingen. Daaronder zitten de mentoren en ondersteuningsbegeleiders. Als leerlingen of collega's mij vinden, dan is er echt wel iets aan de hand. Als schoolopleider leidt ik veel jonge leraren op en zij komen soms ook met vragen."

"Je handelt in het belang van het kind. Het kan gebeuren dat een kind bij mij komt en vertelt dat ze wordt mishandeld door haar vader. Dan moet ik zeggen: ik ga met je ouders in gesprek. 'Maar', zegt ze dan: 'dan krijg ik nog meer klappen'. Wat doe je dan? Gelukkig zijn er wat mensen die met dit soort zaken ervaring hebben en ik weet ook welke routes er bestaan die gevolgd kunnen worden." 

Is de rol van ouders ook veranderd? 

"Tijdens werkweken gaan we jaarlijks met een groep leerlingen naar Londen. Van één meisje van 15 jaar, dat suikerziekte had, was de insulinepomp stuk. Zij ging met een voor haar onbekende docent naar een vreemd ziekenhuis. We zochten contact met haar ouders en werd nogal laconiek over gedaan. En toen we bij school de bus weer uitstapten, gingen ze gewoon naar huis."

"Het gaat mij niet om het 'dank je wel', maar kom even langs en vraag hoe het is gegaan. Ook voor je dochter. Als ouders zo reageren en je voelt je zelf een keer rot: wat doe je dan? Kun je dan bij je ouders terecht? Ik kan me voorstellen dat dat soms best een puzzel is als je je pubertijd bevindt." 

Welke rol speelt de West-Friese cultuur, die over het algemeen als gesloten wordt ervaren? 

"Ik kom zelf uit de regio en het wordt vaak de West-Friese nuchterheid genoemd. Dat is onze valkuil hier. De alcoholgrens die is gesteld, wordt hier niet aangehouden. Vorige week miste ik een dag na de Harddraverij in Enkhuizen gewoon kinderen in de klas, die nog te jong zijn om te drinken. En ik weet dat ze geen griep hebben. Het praten over hoe je je voelt, wordt hier niet vaak gedaan." 

Zie je een oplossing? 

"Op de lange termijn wel. Dingen als yoga of mindfulness worden steeds meer normaal gevonden, ook hier. Het is een kwestie van volhouden en hier en daar zaadjes planten. Ik probeer in de les open te zijn over wie ik ben, bijvoorbeeld door vakantiefoto's te laten zien in de eerste les. Daarmee breek je het ijs. Ik zeg ook tegen nieuwe docenten vaak: deel wat met de leerlingen. Dan kom je gemakkelijker in contact. De leerlingen willen vaak wel contact, maar weten vaak niet hoe dat moet."

André Kuipers vindt dat het kabinet meer geld moet uittrekken voor ruimtevaart in Nederland en Europa. Als we dat niet doen, missen we de boot, zegt de ruimtevaarder. Kuipers is vanavond bij Kemal Rijken te gast in Gesprek aan de Amstel, waar hij vertelt over zijn jeugd in Amsterdam en hoe het is om in het heelal te zijn. Kuipers deed mee aan twee ruimtemissies en brengt binnenkort een film uit over de aarde en het heelal. 

Voor André Kuipers is het zonneklaar: als we willen dat er in de toekomst nog een Nederlander de ruimte in gaat, moet het roer om. "Als Nederland zitten we in het Europese ruimtevaartprogramma ESA. Deelnemende landen stoppen daar geld in. Hoe meer je er in stopt, hoe meer je eruit haalt voor je eigen bedrijfsleven en technologie," aldus Kuipers. Ook is de Amsterdammer ervan overtuigd dat er in de toekomst wel weer een Nederlander het heelal in zal gaan. "Die kans wordt groter als je meer geld in ESA investeert." 

Belgen op de maan
Hij noemt België als voorbeeld, dat in tegenstelling tot Nederland al twee astronauten heeft gelanceerd. Belgen op de maan? Wie weet. Zeker 40 procent van het ESA-budget wordt betaald door Duitsland. Wij moeten niet achterblijven, meent Kuipers. Op de vraag of er in Nederland niet al veel problemen zijn waar geld heen moet - zoals armoede -  antwoordt hij dat Nederland een mooi land is waar ook veel goed gaat. Dat moeten we niet vergeten. Vanuit het ruimtestation ISS zag de Amsterdammer zijn geboortestad ook liggen. 

Kuipers heeft een film gemaakt over de aardbol vanuit de ruimte: Beyond. Daarin neemt hij de kijkers mee en laat hij ze zien hoe oneindig mooi het daarboven is. Dat is het doel van zijn film, die werd voorzien van muziek van Armin van Buuren en de Griekse artiest Vangelis. Met die laatste onderhield Kuipers ook een goede vriendschap. De Griek overleed in 2022 aan de gevolgen van corona. Kuipers blikt terug op hun bijzondere band en de begrafenis. Beyond gaat op 4 oktober in première in de Ziggo Dome.

Platanenweg
De gewezen ruimtevaarder vertelt ook over zijn jeugdjaren in Amsterdam Oost. Hij groeide op op de Plantanenweg en woonde ook in de Vrolikstraat. Later leerde hij de stad beter kennen als arts in opleiding. Bij Kuipers, die tegenwoordig in Edam woont, heeft de hoofdstad een plekje in zijn hart. Rond de filmpremière organiseert hij mede een congresweek, waar 70 astronauten op af komen. "Voor de cultuur breng ik ze naar mijn stad Amsterdam. Ze gaan naar de grachten, het Rijksmuseum en Scheepvaartmuseum." 

Gesprek aan de Amstel is vanavond om 21.00 uur te zien op AT5. Online terugkijken kan hier.

Amsterdam trekt de komende drie jaar 3,4 miljoen euro uit om de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren en leraren te behouden. Dat moet uiteindelijk de kansenongelijkheid van kinderen in de stad verminderen, schrijft wethouder Marjolein Moorman (Onderwijs) in een persbericht. "In een tijd dat het kabinet 1 miljard bezuinigt op het onderwijs, blijft Amsterdam daarom stevig investeren in leren."

De onderwijsinspectie concludeerde eerder dit jaar dat er landelijk te grote kwaliteitsverschillen zijn tussen scholen, onder meer op het gebied van taal- en rekenvaardigheden van leerlingen. Amsterdam is daarin geen uitzondering. Scholen die achterblijven moeten een voorbeeld nemen aan scholen waar het wel goed gaat, adviseerde de inspectie.

En dat is precies het uitgangspunt van Moorman: ervoor zorgen dat scholen en leraren elkaar helpen om beter te worden. De ruim 3 miljoen euro gaat naar het zogeheten Onderwijskennis Netwerk Amsterdam (ONA). Dat is in 2022 in het leven geroepen met behulp van een rijksbijdrage uit het Nationaal Programma Onderwijs (NPO), een nationaal onderwijsplan voor na corona.

Terugdringen taalachterstand

Doel van ONA is kennisdeling. Vier scholen, Pro Rege (Nieuw-West), Wereldwijs (Zuidoost), Alan Turingschool (Centrum) en De Driemaster (Noord), zijn opgeleid om andere scholen in de stad te trainen en te begeleiden, om zo de onderwijskwaliteit te verbeteren. Met het extra geld kunnen nog drie scholen die rol gaan vervullen. Uitgangspunt is onder meer het verbeteren van het leesonderwijs en het terugdringen van taalachterstanden. In 2026 moeten 90 basisscholen zijn bereikt.

"Verschillen in kwaliteit van onderwijs zijn onacceptabel want deze zorgen voor ongelijkheid", aldus Moorman. "Met ONA zetten we in op het verbeteren van de onderwijskwaliteit, door van elkaar te leren wat echt werkt. Dit doen we op die plekken waar veel kinderen van huis uit minder kansen krijgen."

Ongeveer een op de negen Nederlanders voelt zich sterk eenzaam. Dat is meer dan voor de uitbraak van het coronavirus. In 2019 gaf een op de elf mensen aan zich heel eenzaam te voelen. Statistiekbureau CBS geeft geen verklaring voor de toename.

De fotoserie Ode aan Nederland is vanaf zaterdag te zien in het Zaans Museum. Inge Bosman poseert in een zelfgemaakt kostuum op een van de foto's van fotograaf Jimmy Nelson. De Zaanse is enorm trots dat ze op een van de foto's staat, gekleed in een kostuum waaraan ze anderhalf jaar heeft gewerkt.

De Britse fotograaf Jimmy Nelson staat wereldwijd bekend om zijn indrukwekkende foto's van inheemse volkeren. Tijdens de coronapandemie moest hij dichter bij huis op zoek naar nieuwe onderwerpen, wat resulteerde in het boek Between the Sea & The Sky. Een tiental foto's uit dit boek reist momenteel door Nederland als onderdeel van de expositie Ode aan Nederland.

Zaanse klederdracht

De tentoonstelling is nu te zien in Zaandam, in het Zaans Museum. Inge Bosman, lid van De Zaanse Kaper – een stichting die zich richt op de geschiedenis van kostuums in de Zaanstreek – is bijzonder trots dat een van de foto's waarin zij figureert wordt geëxposeerd.

Naast Nelsons foto's toont het museum ook Zaanse klederdracht uit de eigen collectie, waaronder een zeldzame Zaanse kaap, een hoofddeksel dat vrouwen traditioneel droegen. Deze historische kledingstukken zijn echter te fragiel om nog te dragen en konden daarom niet worden gebruikt tijdens de fotoshoot. Gelukkig voor Nelson maakt Inge zelf Zaanse klederdracht. "Het bestaat uit ongeveer 25 onderdelen, van ondergoed tot keurslijf, meerdere onderrokken en hemdjes," vertelt ze. Het kostte haar ongeveer anderhalf jaar om alles met de hand te naaien.

De expositie opent op 25 september en blijft vier maanden te zien in het museum. Op de laatste dag komt Jimmy Nelson zelf naar het museum om de foto's aan de figuranten te schenken. Inge hoopt haar exemplaar mee naar huis te nemen, zodat ze deze in het atelier van de stichting kan ophangen.

Om te voorkomen dat Nederland geld misloopt uit het Europese coronaherstelfonds, komt het kabinet begin volgend jaar al met een alternatief voor de gestrande invoering van rekeningrijden. Dat is nodig nu de strenge voorwaarden die Nederland zelf graag wilde stellen aan het uitdelen van de Brusselse miljarden, voor ons land steeds meer beginnen te knellen.

De nachttrein die rijdt tussen Hilversum en Amsterdam Centraal en Utrecht Centraal gaat alweer verdwijnen. Nog binnen een jaar trekt de gemeente Hilversum de stekker er al weer uit, omdat er veel te weinig passagiers instappen. Volgens de gemeente heeft de proef daarom ook 'weinig meerwaarde'.

De nachttrein vanaf station Hilversum op vrijdagnacht en zaterdagnacht rijdt pas zo'n negen maanden, maar het is voor Hilversum nu al duidelijk dat er geen behoefte is aan de trein. Passagiers maken nauwelijks gebruik van deze verbinding tussen Amsterdam en Utrecht. Uit de cijfers blijkt dat er gemiddeld 45 reizigers per rit in de trein zitten. 

Dit lage aantal weegt niet op tegen de hoge uitgaven van Hilversum om de nachttrein twee nachten in de week op alle drie de Hilversumse stations te laten stoppen. Hilversum had voor volgend jaar al geen deal met de NS om de nachttrein nog een jaar te laten rijden, waardoor het stoppen geen weggegooid geld is. Sterker nog: Hilversum houdt het bedrag dat voor volgend jaar gereserveerd was zelfs over. 

Lang gekoesterde wens

Dat de nachttrein zou stoppen op de Hilversumse stations was een lang gekoesterde politieke wens. De nachtelijke verbinding zou onder meer uitkomst bieden voor het uitgaanspubliek, nachtwerkers en andere reizigers. De trein sluit namelijk goed aan op het nachtnet van de NS, zodat overstappen richting Rotterdam, Den Haag en Schiphol eenvoudiger zou zijn. 

Niet alleen Hilversummers zouden profiteren van deze nachtverbinding op zaterdag en zondag. Inwoners van bijvoorbeeld Blaricum en Huizen zouden direct uit de trein kunnen stappen en hun weg naar huis vervolgen met de nachtbus, die vanaf station Hilversum vertrekt. 

Rode loper

Hilversum heeft jaren moeten wachten om het experiment met de nachttrein te kunnen doen. In 2020 was er al een deal gesloten, maar toen gooide de coronacrisis roet in het eten. Vorig jaar december was het eindelijk zover toen de eerste nachttrein vanuit Utrecht Centraal aankwam op Hilversum Sportpark. Dat was reden voor de gemeente, de NS en Transdev om de rode loper voor de eerste passagiers uit te rollen. 

"Deze trein is er echt voor iedereen die op een laat tijdstip van en naar Hilversum wil reizen. Bovendien profiteren ook reizigers uit Midden en Oost-Nederland van deze verbinding. Ook is het een mooi begin van een feestelijk jaar, waarin Hilversum 150 jaar per spoor bereikbaar is", liet wethouder Bart Heller toen weten. 

Maar nu is dat enthousiasme verdwenen en gaat de proef stoppen. Voorlopig doet de nachttrein Hilversum nog even aan in de weekenden. De nieuwe dienstregeling gaat pas half december in. 

De volkssport van Nederland is hardlopen: 4 op de 10 Nederlanders doen het geregeld. In coronatijd werd het nog populairder dan het al was, want hardlopen kun je ook in een lockdown.

Extinction Rebellion (XR) demonstreerde dit jaar al vijf keer met succes op de Zeesluis van IJmuiden, maar de zesde poging slaagde vandaag niet. Zo'n twintig IJmuidenaren dwarsboomden de actievoerders bij hun poging een cruiseseschip tegen te houden. De IJmuidenaren gedroegen zich zo agressief, dat de politie met zeker tien mensen tussen de groepen moest staan.

"Ik kan ze totaal niet begrijpen", zegt Piet Schotvanger, woordvoerder van de groep, fel over de ongeveer vijftien betogers van XR. Die proberen vanochtend de sluis zo te blokkeren dat het enorme cruiseschip The Resilient Lady er niet doorheen kan. Op die manier demonstreren zij tegen vervuilende cruiseschepen. "Ze komen aan ons vreten, dat pikken we niet", zegt de woordvoerder. 

Piet doet het woord namens de twintig IJmuidenaren. De mannen zijn volgens hem voornamelijk leden van het corps van de vletterlieden. Die werken in de haven, bijvoorbeeld bij het vast- en losmaken van de vele zeeschepen die in en rond de sluis varen.

Vandaag vormen de mannen naast elkaar een 'ketting', waar de XR-demonstranten niet langs kunnen lopen. Ook de krachttermen zijn niet van de lucht. "Ik hoop dat ze allemaal dood-donderstralen", zegt Piet.  

Defend IJmuiden

Als de verslaggever vraagt of ze niet eigenlijk deel zijn van de beruchte groep Defend IJmuiden, lachen meerdere toehoorders smalend. Die groep werd in coronatijd opgericht en verzette zich tegen vrijheidsbeperkende maatregelen. De politie greep meerdere keren in bij gewelddadige demonstraties. Piet, gekscherend: "Zo worden we soms genoemd, maar het zegt mij niks."

Welk naam de groep ook mag hebben, volgens Piet hebben ze vandaag 'gewonnen', Hun opzet is geslaagd: The Resilient Lady kan zonder belemmeringen door de Zeesluis van IJmuiden varen, richting eindbestemming Amsterdam.

De actievoerders van XR hebben letterlijk het nakijken: de cruisevaart is met geen seconde vertraagd. Er klinkt luid gejuich bij de IJmuidenaren én vanaf de talloze balkonnetjes aan de zijkant van het immense cruiseschip.

Tegendemonstranten gefaciliteerd

Hans Versluis van XR houdt er een een bittere smaak aan over. Niet eens zozeer aan de eigen demonstratie: "Ik denk dat onze geweldloze acties best succesvol zijn: steeds meer mensen denken na over hoe vervuilend cruiseschepen zijn." 

De bittere nasmaak komt wel van de tegendemonstranten, de politie en de burgemeester. Hans: "Wij dachten in goed overleg te kunnen demonstreren. Maar er bleken tegendemonstranten te zijn en die worden volop gefaciliteerd. Ze hebben doodsbedreigingen geuit, allemaal heel vervelend. We moeten kijken hoe dit anders kan."

Pissig

Burgemeester Dales zegt geweld en intimidatie te veroordelen, maar is ook 'pissig' dat XR hem de zwarte piet toespeelt. XR heeft hun demonstratie op de sluis helemaal niet via de officiële kanalen aangemeld, zegt hij.

"Ze kondigden hun actie kort van tevoren aan op sociale media. We hebben geluk gehad dat we vandaag toch op tijd genoeg politie naar de sluizen konden sturen toen daar tegendemonstranten bleken te zijn." 

Extinction Rebellion (XR) demonstreerde dit jaar al vijf keer met succes op de Zeesluis van IJmuiden, maar de zesde poging slaagde vandaag niet. Zo'n twintig IJmuidenaren dwarsboomden de actievoerders bij hun poging een cruisesechip tegen te houden. De IJmuidenaren gedroegen zich zo agressief, dat de politie met zeker tien mensen tussen de groepen moest staan.

"Ik kan ze totaal niet begrijpen", zegt Piet Schotvanger, woordvoerder van de groep, fel over de ongeveer vijftien betogers van XR. Die proberen vanochtend de sluis zo te blokkeren dat het enorme cruiseschip The Resilient Lady er niet doorheen kan. Op die manier demonstreren zij tegen vervuilende cruiseschepen. "Ze komen aan ons vreten, dat pikken we niet", zegt de woordvoerder. 

Piet doet het woord namens de twintig IJmuidenaren. De mannen zijn volgens hem voornamelijk leden van het corps van de vletterlieden. Die werken in de haven, bijvoorbeeld bij het vast- en losmaken van de vele zeeschepen die in en rond de sluis varen.

Vandaag vormen de mannen naast elkaar eenketting', waar de XR-demonstranten niet langs kunnen lopen. Ook de krachttermen zijn niet van de lucht. "Ik hoop dat ze allemaal dood-donderstralen", zegt Piet.  

Defend IJmuiden

Als de verslaggever vraagt of ze niet eigenlijk deel zijn van de beruchte groep Defend IJmuiden, lachen meerdere toehoorders smalend. Die groep werd in coronatijd opgericht en verzette zich tegen vrijheidsbeperkende maatregelen. De politie greep meerdere keren in bij gewelddadige demonstraties. Piet, gekscherend: "Zo worden we soms genoemd, maar het zegt mij niks."

Welk naam de groep ook mag hebben, volgens Piet hebben ze vandaag 'gewonnen', Hun opzet is geslaagd: The Resilient Lady kan zonder belemmeringen door de Zeesluis van IJmuiden varen, richting eindbestemming Amsterdam.

De actievoerders van XR hebben letterlijk het nakijken: de cruisevaart is met geen seconde vertraagd. Er klinkt luid gejuich bij de IJmuidenaren én vanaf de talloze balkonnetjes aan de zijkant van het immense cruiseschip.

Tegendemonstranten gefaciliteerd

Hans Versluis van XR houdt er een een bittere smaak aan over. Niet eens zozeer aan de eigen demonstratie: "Ik denk dat onze geweldloze acties best succesvol zijn: steeds meer mensen denken na over hoe vervuilend cruiseschepen zijn." 

De bittere nasmaak komt wel van de tegendemonstranten, de politie en de burgemeester. Hans: "Wij dachten in goed overleg te kunnen demonstreren. Maar er bleken tegendemonstranten te zijn en die worden volop gefaciliteerd. Ze hebben doodsbedreigingen geuit, allemaal heel vervelend. We moeten kijken hoe dit anders kan."

Pissig

Burgemeester Dales zegt geweld en intimidatie te veroordelen, maar is ook 'pissig' dat XR hem de zwarte piet toespeelt. XR heeft hun demonstratie op de sluis helemaal niet via de officiële kanalen aangemeld, zegt hij.

"Ze kondigden hun actie kort van tevoren aan op sociale media. We hebben geluk gehad dat we vandaag toch op tijd genoeg politie naar de sluizen konden sturen toen daar tegendemonstranten bleken te zijn." 

Nederland ontvangt binnenkort een eerste betaling van 1,3 miljard euro uit het Europese Herstel- en Veerkrachtfonds, een potje dat Brussel heeft opgetuigd om lidstaten economisch te helpen opkrabbelen na de coronapandemie.

In dat coronajaar kochten veel mensen een tweedehandsauto om het ov te vermijden en vanwege vertragingen bij de levering van nieuwe auto’s door het toenmalige chiptekort.

Ze zijn jong, innovatief en hongerig: de Beverwijkse ondernemers Daan Dellevoet en Ramon Grille winnen steeds meer terrein in de housescene. Hun feest Nachtdienst is inmiddels uitgegroeid tot een gevestigde naam onder Noord-Hollandse jongeren. Volgende maand organiseren ze hun eerste feest tijdens het Amsterdam Dance Event (ADE).

Ze volgen hun grote droom. De Beverwijkse ondernemers Daan Dellevoet en Ramon Grille, die met hun Nachtdienst-feesten steeds meer naam maken in Noord-Holland. Volgende maand organiseren ze hun eerste ADE-feest, waar bezoekers van over de hele wereld op afkomen. Maar hun ambities reiken verder dan dat – iets waarvan ze twee jaar geleden nog niet eens durfden te dromen.

Grenzen verleggen

"We begonnen met het organiseren van feestjes in De Koningen, een kroeg in Beverwijk", vertelt Ramon. "Na corona werd er nauwelijks iets georganiseerd, dus wilden we dat gat zelf opvullen."

Ramons compagnon stopte ermee, waarna Daan erbij kwam. "We gaven regelmatig evenementen in kleine cafés, maar na mijn stage kreeg ik het gevoel dat we dit veel groter en vetter konden aanpakken. Er was echt behoefte aan housefeesten", aldus Ramon.

Hun marketing en vormgeving onderging een transformatie. "We betrokken Bink Zonneveld, een goede vriend van ons, erbij als vormgever. We werden professioneler en traden steeds meer naar buiten, met feesten in Amsterdam en Alkmaar, waardoor onze bekendheid groeide."

Maar misschien wel het belangrijkste: "Alles is echt ontstaan vanuit pure passie. Het begon steeds met de gedachte: 'Hoe vet zou het zijn als...'. En ja, die grenzen verleg je telkens weer. Laatst stonden we zelfs in Paradiso", zegt Ramon trots.

Tekst loopt door onder afbeelding de flyer.

De mannen zijn jong, maar gretig. "Allereerst hebben we de afgelopen jaren nog geen euro verdiend. Alles wat binnenkomt, investeren we direct opnieuw. Daarnaast komt er ontzettend veel werk bij kijken", zegt Ramon.

Ook gaat lang niet alles zoals gepland. "De eerste keer dat we een buitenevenement gaven, was het code rood. Grote evenementen zoals Awakenings en Wildeburg werden afgelast, dus we twijfelden. Het evenement vond plaats op het strand, en een surfer zei tegen ons: 'Go big or go home'. Die woorden gaven de doorslag. Het ging door", vertelt Ramon.

De jongens moesten een contract ondertekenen waarin stond dat zij volledig verantwoordelijk waren voor de apparatuur. Zonder verzekering. Het ging om een bedrag dat opliep tot in de tienduizenden euro’s. "Na een buitje was het stralend mooi weer, en zo kwamen bezoekers vanuit het hele land. Ons feest was namelijk een van de weinige evenementen dat nog doorging. Uiteindelijk viel alles op zijn plek."

Ramon: "Het gaat erom hoe je met tegenslagen omgaat en ze oplost. Dáár zit ook de kick."

ADE

De mannen pakken het nu opnieuw groter aan, met een feest tijdens ADE. "We hoorden dat er nog een plek beschikbaar was, dus hebben we die kans meteen gegrepen." Daan voegt toe: "Het is echt heel vet, een bucketlist-ding. Ik denk dat, zodra het zover is en het gele logo (van ADE, red.) op de dj-booth staat, het begint te kriebelen."

Ramon: "We hebben ook een hele toffe line-up. Een supertalentvolle jongen uit Engeland, die nu echt keihard gaat. Daarnaast hebben we een sterke trance-dj uit Duitsland, een lokaal talent uit Amsterdam dat goed bezig is, en natuurlijk 22interns." Daar is Ramon zelf onderdeel van.

Tekst loopt door onder video.

Ook dat is een mooie bijkomstigheid voor het bedrijf. "Samen met een vriend die ik tijdens mijn stage heb ontmoet, vormen we een dj-duo. We produceren onze eigen muziek en dat loopt heel goed. We hebben onlangs gedraaid op Tommorowland, Rotterdam Rave, Thuishaven en in Berlijn."

De dj-carrière versterkt de activiteiten van Nachtdienst. "Het zijn twee aparte dingen, maar we staan altijd zelf op de line-up. Ze tillen elkaar naar een hoger niveau."

Spagaat

De jongens zien hun bedrijf groeien en dat is hoopvol voor de toekomst, want beiden zitten weleens in een spagaat. "Ik heb gestudeerd en mijn diploma gehaald", zegt Daan. "Dan wordt er verwacht dat je meteen ‘echt’ aan de slag gaat. Mijn ouders hebben dat in ieder geval zo gedaan. Maar ik moet gewoon doen wat ik leuk vind, en dat doe ik nu. Het is alleen even uitzoeken hoe je je geld bij elkaar harkt."

Ramon: "Een onderneming, helemaal in deze branche, is gewoon een onzeker bestaan. Ouders willen vaak zekerheid voor hun kinderen en dat zit hier helemaal niet in", lacht Ramon. "Maar er zit een stijgende lijn in, dus we hebben gewoon vertrouwen", zegt Daan.

Ook na ADE hebben de jongens weer grootse plannen. "We zijn weer bezig met een feest in Alkmaar en we gaan proberen een festival te organiseren. Dat hoeft niet massaal. Maar het moet wel echt heel vet zijn."

Ze zijn jong, innovatief en hongerig: de Beverwijkse ondernemers Daan Dellevoet en Ramon Grille winnen steeds meer terrein in de housescene. Hun feest Nachtdienst is inmiddels uitgegroeid tot een gevestigde naam onder Noord-Hollandse jongeren. Volgende maand organiseren ze hun eerste feest tijdens het Amsterdam Dance Event (ADE).

Ze volgen hun grote droom. De Beverwijkse ondernemers Daan Dellevoet en Ramon Grille, die met hun Nachtdienst-feesten steeds meer naam maken in Noord-Holland. Volgende maand organiseren ze hun eerste ADE-feest, waar bezoekers van over de hele wereld op afkomen. Maar hun ambities reiken verder dan dat – iets waarvan ze twee jaar geleden nog niet eens durfden te dromen.

Grenzen verleggen

"We begonnen met het organiseren van feestjes in De Koningen, een kroeg in Beverwijk", vertelt Ramon. "Na corona werd er nauwelijks iets georganiseerd, dus wilden we dat gat zelf opvullen."

Ramons compagnon stopte ermee, waarna Daan erbij kwam. "We gaven regelmatig evenementen in kleine cafés, maar na mijn stage kreeg ik het gevoel dat we dit veel groter en vetter konden aanpakken. Er was echt behoefte aan housefeesten", aldus Ramon.

Hun marketing en vormgeving onderging een transformatie. "We betrokken Bink Zonneveld, een goede vriend van ons, erbij als vormgever. We werden professioneler en traden steeds meer naar buiten, met feesten in Amsterdam en Alkmaar, waardoor onze bekendheid groeide."

Maar misschien wel het belangrijkste: "Alles is echt ontstaan vanuit pure passie. Het begon steeds met de gedachte: 'Hoe vet zou het zijn als...'. En ja, die grenzen verleg je telkens weer. Laatst stonden we zelfs in Paradiso", zegt Ramon trots.

Tekst loopt door onder afbeelding de flyer.

De mannen zijn jong, maar gretig. "Allereerst hebben we de afgelopen jaren nog geen euro verdiend. Alles wat binnenkomt, investeren we direct opnieuw. Daarnaast komt er ontzettend veel werk bij kijken", zegt Ramon.

Ook gaat lang niet alles zoals gepland. "De eerste keer dat we een buitenevenement gaven, was het code rood. Grote evenementen zoals Awakenings en Wildeburg werden afgelast, dus we twijfelden. Het evenement vond plaats op het strand, en een surfer zei tegen ons: 'Go big or go home'. Die woorden gaven de doorslag. Het ging door", vertelt Ramon.

De jongens moesten een contract ondertekenen waarin stond dat zij volledig verantwoordelijk waren voor de apparatuur. Zonder verzekering. Het ging om een bedrag dat opliep tot in de tienduizenden euro’s. "Na een buitje was het stralend mooi weer, en zo kwamen bezoekers vanuit het hele land. Ons feest was namelijk een van de weinige evenementen dat nog doorging. Uiteindelijk viel alles op zijn plek."

Ramon: "Het gaat erom hoe je met tegenslagen omgaat en ze oplost. Dáár zit ook de kick."

ADE

De mannen pakken het nu opnieuw groter aan, met een feest tijdens ADE. "We hoorden dat er nog een plek beschikbaar was, dus hebben we die kans meteen gegrepen." Daan voegt toe: "Het is echt heel vet, een bucketlist-ding. Ik denk dat, zodra het zover is en het gele logo (van ADE, red.) op de dj-booth staat, het begint te kriebelen."

Ramon: "We hebben ook een hele toffe line-up. Een supertalentvolle jongen uit Engeland, die nu echt keihard gaat. Daarnaast hebben we een sterke trance-dj uit Duitsland, een lokaal talent uit Amsterdam dat goed bezig is, en natuurlijk 22interns." Daar is Ramon zelf onderdeel van.

Tekst loopt door onder video.

Ook dat is een mooie bijkomstigheid voor het bedrijf. "Samen met een vriend die ik tijdens mijn stage heb ontmoet, vormen we een dj-duo. We produceren onze eigen muziek en dat loopt heel goed. We hebben onlangs gedraaid op Tommorowland, Rotterdam Rave, Thuishaven en in Berlijn."

De dj-carrière versterkt de activiteiten van Nachtdienst. "Het zijn twee aparte dingen, maar we staan altijd zelf op de line-up. Ze tillen elkaar naar een hoger niveau."

Spagaat

De jongens zien hun bedrijf groeien en dat is hoopvol voor de toekomst, want beiden zitten weleens in een spagaat. "Ik heb gestudeerd en mijn diploma gehaald", zegt Daan. "Dan wordt er verwacht dat je meteen ‘echt’ aan de slag gaat. Mijn ouders hebben dat in ieder geval zo gedaan. Maar ik moet gewoon doen wat ik leuk vind, en dat doe ik nu. Het is alleen even uitzoeken hoe je je geld bij elkaar harkt."

Ramon: "Een onderneming, helemaal in deze branche, is gewoon een onzeker bestaan. Ouders willen vaak zekerheid voor hun kinderen en dat zit hier helemaal niet in", lacht Ramon. "Maar er zit een stijgende lijn in, dus we hebben gewoon vertrouwen", zegt Daan.

Ook na ADE hebben de jongens weer grootse plannen. "We zijn weer bezig met een feest in Alkmaar en we gaan proberen een festival te organiseren. Dat hoeft niet massaal. Maar het moet wel echt heel vet zijn."

De prijs van tweedehandsauto’s zat in augustus weer in de lift, meldt Autoscout. Volgens het autoplatform kan de verkoop van occasions dit jaar het record uit 2021 breken. In dat coronajaar kochten veel mensen een tweedehands auto om het ov te vermijden en vanwege vertragingen bij de levering van nieuwe auto’s door het toenmalige chiptekort.

De Federal Reserve, het Amerikaanse stelsel van centrale banken, verlaagt zijn rente met een drastische stap van een half procentpunt, waarmee het tarief terechtkomt op 4,75 tot 5%. Het is de eerste renteverlaging sinds de Fed 4,5 jaar het leentarief verlaagde om de coronapandemie het hoofd te bieden.

Bewoners van de Buiksloterweg en omliggende huizen storen zich al jaren aan het omroepsysteem van de IJtunnel. Het systeem zorgt ervoor dat te hoge vrachtwagens niet vast komen te zitten in de tunnel. Door middel van een alarm en omroeper worden chauffeurs tegengehouden, maar tegelijkertijd zitten bewoners soms rechtop in bed. 

Volgens omwonenden speelt het probleem al langere tijd en is er met name sinds de start van de coronapandemie meer ergernis. Er wordt vanaf dat moment meer thuisgewerkt en daardoor valt het alarm en de omroep meer op.

De omroeper richt zich tot de vrachtwagenchauffeur, maar wanneer het gaat om een buitenlandse vervoerder, is de overlast  volgens omwonenden het ergst. "Dan gaan ze ook nog geïrriteerd schreeuwen van: Stay there!", beschrijft Dennis Beentjes, die aan de Buiksloterweg woont. "Dan zit je in een soort paniekmodus als dat geïrriteerde en vooral dat luide zo door het omroepsysteem gaat."

Wegwerkzaamheden

Er zijn periodes dat het geluid minder is, geeft Fabian Bernardus, die op de bovenste etage van het appartementencomplex woont, aan. De afgelopen weken waren er veel wegwerkzaamheden en die afsluitingen zorgden voor meer drukte richting de IJtunnel.

Volgens de gemeente wordt het systeem zo'n zes keer week gebruikt vanwege te hoge vrachtwagens, maar door de werkzaamheden aan de A10 de laatste weken, lagen die aantallen drie keer zo hoog. "Zes keer per week is op een rustig moment als er geen afsluitingen zijn en geen omleidingen", aldus Bernardus. "Dan kan ik daar wel mee leven, maar als er afsluitingen zijn, dan is het zes keer per uur."

Volgens beide mannen is de gemeente niet onwelwillend als ze een klacht indienen, maar gaat het vaak na verloop van tijd weer mis. De laatste weken stond het volume volgens de omwonden veel te hard, maar duurde het tot dit weekend voor er werd ingegrepen. De gemeente heeft namelijk in de nacht van zondag op maandag een aanpassing gedaan. "Ik hoorde vanochtend even een signaal met 'test, test, test'", beschrijft Dennis Beentjes. "Dat was voor mijn gevoel nog best luid, maar wel ietsje minder dat geef ik toe. We gaan het zien, ik wacht het af."

Ook Fabian Bernardus springt nog geen gat in de lucht. "Eerst zien, dan geloven", klinkt het. "Dus we gaan nu misschien een rustige periode tegemoet. Dat is fijn natuurlijk. Maar in de loop van de tijd zullen er vast wel weer opstoppingen zijn en dan zal het weer toenemen."

Geluidsschermen

Daarom hopen de buurtbewoners op een structurelere oplossing. "Als je verderop kijkt langs deze weg, daar staan hele mooie geluidsschermen", aldus Beentjes. "Dat zou een hele goede oplossing zijn hier." Om de overlast helemaal terug te dringen lijkt dat een oplossing, want de gemeente blijft het systeem voorlopig gebruiken. 

In een reactie laat een woordvoerder weten geen mogelijkheid te zien om zonder het geluid te werken. Met de aanpassing aan het volume hoopt de gemeente in ieder geval een wenselijkere situatie te hebben gecreëerd. "Dat wil zeggen veilig voor de gebruikers, en acceptabel voor de omgeving", aldus de woordvoerder.

Het tekort aan luchtverkeersleiders op Schiphol is nog altijd groot. Ook deze zomer was het weer flink puzzelen om de roosters rond te krijgen. In de nieuwste aflevering van NH Airtime krijgt Schiphol-verslaggever Eline Boshuizen een inkijkje in de baan van luchtverkeersleider. Waarom lukt het niet om voldoende geschikte mensen te vinden? 

Aan het aantal sollicitanten ligt het zeker niet: bij Luchtverkeersleiding Nederland (LVNL) komen de motivatiebrieven met bosjes tegelijk binnen. Maar de selectie en opleiding tot luchtverkeersleider doorstaan is geen eitje. "Er wordt gezocht naar een bepaald talent, een bepaald inzicht dat je moet hebben", zegt opleidingsmanager Wendy Tjerkstra-Weggen.

In de aflevering spreekt NH met verschillende luchtverkeersleiders die werken in de toren of op Schiphol-Oost. Is het een zoektocht naar wondermensen? De aflevering van NH Airtime bekijk je in de video hierboven. 

Pensionado's & corona 

Het tekort is te wijten aan een combinatie van factoren, waaronder een hoog aantal luchtverkeersleiders dat met pensioen gaat en een vertraagde instroom van nieuwe kandidaten door de coronapandemie.

De opleiding van nieuwe luchtverkeersleiders ondervond veel hinder door de crisis. Door de lockdowns en beperkingen konden aspirant-luchtverkeersleiders niet volledig trainen, simpelweg omdat er geen vliegtuigen in de lucht waren om realistische scenario's te oefenen.

Overuren in de zomer

Ondanks het personeelstekort heeft Luchtverkeersleiding Nederland (LVNL) deze zomerperiode alle noodzakelijke diensten kunnen inroosteren. "De roosters staan daardoor onder druk", vertelt luchtverkeersleider Martijn Duijkers. "Onze collega's leveren vrije tijd in om de diensten te vullen. We zijn ondertussen keihard aan het werven."

LVNL heeft ook het aantal opleidingsplaatsen verhoogd in de hoop meer luchtverkeersleiders van de toekomst te kunnen opleiden. 

Het tekort aan luchtverkeersleiders op Schiphol is nog altijd groot. Ook deze zomer was het weer flink puzzelen om de roosters rond te krijgen. In de nieuwste aflevering van NH Airtime krijgt Schiphol-verslaggever Eline Boshuizen een inkijkje in de baan van luchtverkeersleider. Waarom lukt het niet om voldoende geschikte mensen te vinden? 

Aan het aantal sollicitanten ligt het zeker niet: bij Luchtverkeersleiding Nederland (LVNL) komen de motivatiebrieven met bosjes tegelijk binnen. Maar de selectie en opleiding tot luchtverkeersleider doorstaan, is geen eitje. "Er wordt gezocht naar een bepaald talent, een bepaald inzicht dat je moet hebben", zegt opleidingsmanager Wendy Tjerkstra-Weggen.

In de aflevering spreekt NH met verschillende luchtverkeersleiders die werken in de toren of op Schiphol-Oost. Is het een zoektocht naar wondermensen? De aflevering van NH Airtime bekijk je in de video hierboven. 

Pensionado's & corona 

Het tekort is te wijten aan een combinatie van factoren, waaronder een hoog aantal luchtverkeersleiders dat met pensioen gaat en een vertraagde instroom van nieuwe kandidaten door de coronapandemie.

De opleiding van nieuwe luchtverkeersleiders ondervond veel hinder door de crisis. Door de lockdowns en beperkingen konden aspirant-luchtverkeersleiders niet volledig trainen, vooral omdat er simpelweg geen vliegtuigen in de lucht waren om realistische scenario's te oefenen.

Overuren in de zomer

Ondanks het personeelstekort heeft Luchtverkeersleiding Nederland (LVNL) deze zomerperiode alle noodzakelijke diensten kunnen inroosteren. "De roosters staan daardoor onder druk", vertelt luchtverkeersleider Martijn Duijkers. "Onze collega's leveren vrije tijd in om de diensten te vullen. We zijn ondertussen keihard aan het werven."

LVNL heeft ook het aantal opleidingsplaatsen verhoogd in de hoop meer luchtverkeersleiders van de toekomst te kunnen opleiden. 

Er gaan miljoenen euro's minder naar het openbaar vervoer in en rondom Amsterdam. Volgens wethouder Melanie van der Horst, die ook voorzitter is van de Vervoerregio Amsterdam, betekent dit dat het openbaar vervoer in en rond de stad verschraalt en een stuk duurder wordt. 

In totaal gaat er zo'n 110 miljoen euro per jaar minder naar de vervoerregio's van Amsterdam en Den Haag/Rotterdam. Dat bevestigt het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat na berichtgeving in het AD. De bezuiniging gaat pas vanaf 2026 in, maar ook komend jaar zal het budget al minder zijn. 

Vorig jaar werd er via een motie in de Tweede Kamer nog 158 miljoen euro per jaar vrijgemaakt voor de drie regio's. Hiervan ging toen 85 miljoen euro naar Amsterdam.

Duurder

In de praktijk wordt een groot deel van die investering nu teruggedraaid. Amsterdam vreest, net als Rotterdam en Den Haag, daardoor opnieuw voor een 'kaalslag' en 'verschraling' van het openbaar vervoer. Volgens de Vervoerregio Amsterdam is ook een prijsstijging van het ov in de regio onafwendbaar zonder dit geld. 

De Amsterdamse vervoerder GVB kwam de laatste jaren al vaker in het nieuws vanwege financiële- en personeelstekorten. Onder meer omdat er tijdens corona ineens minder mensen de bus, tram of metro pakten.

Dienstregeling

Het GVB en de Vervoerregio Amsterdam waarschuwden de laatste jaren meermaals voor een uitgeholde dienstregeling. Bij de laatste wijziging van de dienstregeling bleef die verschraling grotendeels uit, onder meer omdat het Rijk vorig jaar dus met miljoenen over de brug kwam. Een nijpend personeelstekort leek daardoor de grootste uitdaging voor het gemeentevervoerbedrijf te zijn geworden.

Nu er zich de komende jaren dus een bezuiniging aandient, wordt de term 'verschraling' weer uit de ijskast gehaald. Wethouder Melanie van der Horst, ook voorzitter van de vervoerregio, zei vanochtend op NH Radio dat ze zich vooral zorgen maakt over de gevolgen voor mensen die in Nieuw-West, Zuidoost of buiten de stad wonen. "Voor hen moet het centrum van Amsterdam wel bereikbaar blijven."

We hebben de coronapandemie, tenminste wat mij betreft, niet meer dagelijks op het netvlies staan. Maar als we het er over hebben dan komen plotsklaps al die bizarre spookbeelden weer tevoorschijn.

Het Museum van de Geest, waar de mentale gezondheid centraal staat, is nu zelf wat angstig en paniekerig. Als sponsors en de gemeente niet snel financieel kunnen bijspringen, dreigt het museum de deuren te moeten sluiten. 

Het museum zit sinds 2005 langs de Schotersingel gevestigd in het ruim 700 jaar oude voormalige Dolhuys. Een pand waar mensen met geestelijke problemen werden opgevangen. Het museum gebruikte de naam Dolhuys ook de eerste jaren, maar veranderde die later in Museum van de Geest.

Tekst loopt door na de foto.

Binnen het museum is voor jong en oud van alles te leren over de mentale gezondheid. Over wat psychische kwetsbaarheid betekent en hoe mensen die ervaren, door middel van bijvoorbeeld interactieve tentoonstellingen. In 2022 ontving het museum nog de prijs 'Europees museum van het jaar' vanwege de innovatieve manier van werken. In Amsterdam is een tweede vestiging waar 'Outsider Art' wordt getoond.

Crisis

Zo feestelijk als de stemming toen was, zo verdrietig is de situatie nu. Het heeft iets weg van een bipolaire stoornis, waarbij extreme vrolijkheid en neerslachtigheid elkaar snel afwisselen. "We verkeren op dit moment in een financiële crisis", legt Carine Neefjes uit. Ze is één van de managers binnen het museum. 

"Door de naweeën van de coronacrisis en door het uitblijven van structurele overheidssteun gaat het niet goed. Veel culturele instellingen vissen uit dezelfde vijver en daardoor lopen we subsidie mis", vervolgt ze. 

"We hebben twintig jaar lang zelf de broek kunnen ophouden. Dat was heel knap, maar het lukt niet meer. We hopen daarom op financiële steun van sponsors, de gemeente en onze contacten binnen de ggz-instellingen. Het zou heel verdrietig zijn als we moeten sluiten. We zijn het enige museum waar mentale gezondheid bespreekbaar is. Dat is heel belangrijk, helemaal in deze tijden."

Tekst loopt door na de foto. 

Het personeelsbestand is al gekrompen. De salarissen van oktober kunnen mogelijk niet meer worden uitbetaald. Het is vijf voor twaalf. "Als het zo doorgaat, dan moeten we echt stoppen. Dat zou eeuwig zonde zijn", vertelt Neefjes. 

"We hebben het geld onder meer nodig voor onderhoud van het pand. Het is uniek historisch erfgoed. Daarnaast moeten we natuurlijk ook investeren in nieuwe tentoonstellingen, het uitnodigen van spraakmakende sprekers et cetera." Om 2024 gezond door te komen is er zo'n 700.000 euro nodig.

Crowdfunding

Het museum trekt jaarlijks tienduizenden bezoekers, waaronder veel jongeren. Naast sponsors en de gemeente hoopt Neefjes dat ook de bezoekers het museum financieel willen ondersteunen. Daarom start vandaag een crowdfundingsactie. De gesprekken met de gemeente lopen nog steeds, maar structurele financiële steun (voor de langere termijn, red.) lijkt er voorlopig niet in te zitten. 

Tekst loopt door na de foto.

"De gemeente Haarlem heeft de ambities en activiteiten van het Museum van de Geest waar mogelijk altijd ondersteund, omdat het museum een belangrijke rol vervult. Zo heeft de gemeente in het verleden geïnvesteerd in het gemeentelijk pand, het Dolhuys. We vinden het dan ook erg spijtig dat het niet gelukt is om structurele financiering via fondsen op te halen", laat een woordvoerder van de gemeente weten.

Hij vertelt ook namens de wethouder dat de gemeente het museum als 'boegbeeld' ziet, als belangrijke verbinder tussen cultuur en welzijn. En dat er vanuit de gemeente zo af en toe aan projecten wordt bijgedragen. Maar een structurele financiële bijdrage, is nu niet mogelijk, zo geeft hij aan. Onder andere vanwege 'het financieel perspectief voor alle gemeenten in Nederland.' Het museum beheert ook geen gemeentelijke collectie, wat een belangrijke voorwaarde had kunnen zijn. 

Door bovenstaande kan het museum mogelijk weer even op adem komen en hoeft de deur voorlopig nog niet dicht. De komende twee maanden is er werk aan de winkel: zoeken naar een goede financiële oplossing voor de lange termijn en een bijpassend businessplan.

Het Museum van de Geest, waar de mentale gezondheid centraal staat, is nu zelf wat angstig en paniekerig. Als sponsors en de gemeente niet snel financieel kunnen bijspringen, dreigt het museum de deuren te moeten sluiten. 

Het museum zit sinds 2005 langs de Schotersingel gevestigd in het ruim 700 jaar oude voormalige Dolhuys. Een pand waar mensen met geestelijke problemen werden opgevangen. Het museum gebruikte de naam Dolhuys ook de eerste jaren, maar veranderde die later in Museum van de Geest.

Tekst loopt door na de foto.

Binnen het museum is voor jong en oud van alles te leren over de mentale gezondheid. Over wat psychische kwetsbaarheid betekent en hoe mensen die ervaren, door middel van bijvoorbeeld interactieve tentoonstellingen. In 2022 ontving het museum nog de prijs 'Europees museum van het jaar' vanwege de innovatieve manier van werken. In Amsterdam is een tweede vestiging waar 'Outsider Art' wordt getoond.

Crisis

Zo feestelijk als de stemming toen was, zo verdrietig is de situatie nu. Het heeft iets weg van een bipolaire stoornis, waarbij extreme vrolijkheid en neerslachtigheid elkaar snel afwisselen. "We verkeren op dit moment in een financiële crisis", legt Carine Neefjes uit. Ze is één van de managers binnen het museum. 

"Door de naweeën van de coronacrisis en door het uitblijven van structurele overheidssteun gaat het niet goed. Veel culturele instellingen vissen uit dezelfde vijver en daardoor lopen we subsidie mis", vervolgt ze. 

"We hebben twintig jaar lang zelf de broek kunnen ophouden. Dat was heel knap, maar het lukt niet meer. We hopen daarom op financiële steun van sponsors, de gemeente en onze contacten binnen de ggz-instellingen. Het zou heel verdrietig zijn als we moeten sluiten. We zijn het enige museum waar mentale gezondheid bespreekbaar is. Dat is heel belangrijk, helemaal in deze tijden."

Tekst loopt door na de foto. 

Het personeelsbestand is al gekrompen. De salarissen van oktober kunnen mogelijk niet meer worden uitbetaald. Het is vijf voor twaalf. "Als het zo doorgaat, dan moeten we echt stoppen. Dat zou eeuwig zonde zijn", vertelt Neefjes. 

"We hebben het geld onder meer nodig voor onderhoud van het pand. Het is uniek historisch erfgoed. Daarnaast moeten we natuurlijk ook investeren in nieuwe tentoonstellingen, het uitnodigen van spraakmakende sprekers et cetera." Om 2024 gezond door te komen is er zo'n 700.000 euro nodig.

Crowdfunding

Het museum trekt jaarlijks tienduizenden bezoekers, waaronder veel jongeren. Naast sponsors en de gemeente hoopt Neefjes dat ook de bezoekers het museum financieel willen ondersteunen. Daarom start vandaag een crowdfundingsactie. De gesprekken met de gemeente lopen nog steeds, maar structurele financiële steun (voor de langere termijn, red.) lijkt er voorlopig niet in te zitten. 

Tekst loopt door na de foto.

"De gemeente Haarlem heeft de ambities en activiteiten van het Museum van de Geest waar mogelijk altijd ondersteund, omdat het museum een belangrijke rol vervult. Zo heeft de gemeente in het verleden geïnvesteerd in het gemeentelijk pand, het Dolhuys. We vinden het dan ook erg spijtig dat het niet gelukt is om structurele financiering via fondsen op te halen", laat een woordvoerder van de gemeente weten.

Hij vertelt ook namens de wethouder dat de gemeente het museum als 'boegbeeld' ziet, als belangrijke verbinder tussen cultuur en welzijn. En dat er vanuit de gemeente zo af en toe aan projecten wordt bijgedragen. Maar een structurele financiële bijdrage, is nu niet mogelijk, zo geeft hij aan. Onder andere vanwege 'het financieel perspectief voor alle gemeenten in Nederland.' Het museum beheert ook geen gemeentelijke collectie, wat een belangrijke voorwaarde had kunnen zijn. 

Door bovenstaande kan het museum mogelijk weer even op adem komen en hoeft de deur voorlopig nog niet dicht. De komende twee maanden is er werk aan de winkel: zoeken naar een goede financiële oplossing voor de lange termijn en een bijpassend businessplan.

Amsterdam wil niks liever dan het aantal toeristen terugdringen naar maximaal 20 miljoen, maar ondanks de tientallen maatregelen wil dit niet lukken. Wethouder Sofyan Mbarki zet daarom in op het bevorderen van de leefbaarheid: "We zeggen niet: toeristen zijn niet meer welkom. Voor een deel horen ze er ook bij. We zijn een open stad. Daar zijn we ook trots, daarom nemen we ook maatregelen om het in wijken leefbaar te houden."

Na een coronadip is Amsterdam hard op weg om records te verbreken wat betreft het aantal toeristen. De stad wil eigenlijk niet meer dan 20 miljoen toeristenovernachtingen per jaar, maar dat aantal wordt alweer overschreden. In 2022 was er - na de coronadip - sprake van een sterke stijging (naar 18,2 miljoen) en in 2023 waren er 22,1 miljoen overnachtingen.

Eigenlijk is vriend en vijand het erover eens. Er is één maatregel die wel voor het terugdringen van het massatoerisme kan zorgen: het beperken van het vliegverkeer op Schiphol, maar het nieuwe kabinet wil daar niet aan. "Wij worstelen al heel lang met de budgetvluchten. Je kan vrij makkelijk naar Amsterdam komen. Wij gaan niet stoppen met het nemen van maatregelen, ondanks dat er weerstand is", zegt de wethouder.

Schiphol

Of de eerlijke boodschap dan ook niet richting de binnenstadbewoner is: als het kabinet niet het aantal vluchten beperkt, dan blijft de drukte? Mbarki: "Het wordt moeilijk, maar we kunnen er samen alles aan doen om de leefbaarheid te bevorderen."

Ook deze zomer was het weer druk in met name de binnenstad. "We zijn er niet door verrast. Volgens mij hebben we eerder ook al gezegd: daarom is het nodig om maatregelen te nemen. De drukte door toerisme is een internationaal probleem. Ik lees deze zomer bij dagelijks artikelen van een andere Europese stad die met hetzelfde worstelt. We zijn als Amsterdam best vroeg begonnen met het nemen van maatregelen."

Hij vervolgt: "Het is niet een kwestie van alleen focussen op de aantallen, maar ook op de leefbaarheid. Het vraagt continu om nieuwe maatregelen."

Nieuwe maatregelen

Mbarki zinspeelt op nieuwe maatregelen eind dit jaar. "Ik kan nog niet zeggen welke. We blijven creatief genoeg. Ik kan u garanderen dat als we in december met maatregelen moeten komen, we dat ook doen."

En: "Het is een kwestie van lange adem. We hebben nu ruim honderd maatregelen. We zijn continu aan het nadenken of er meer nodig is. Ik hoor van bewoners in het Wallengebied dat de combinatie van het blowverbod en de verkorte sluitingstijden van de horeca effect heeft. We draaien aan heel veel knoppen. Zo komt er per 1 januari 2025 komt er een verbod op touringcar in de binnenstad. We moeten alleen wel eerlijk zijn: het is geen makkelijk probleem, we zien het in heel Europa."

Hij besluit: "Wij nemen als Amsterdam maatregelen, maar je ziet in de provincie en regio dat er soms tegengestelde beweging ontstaat. Het moet beter gecoördineerd worden. Een minister kan ons ook helpen richting Europa. Het is niet een lokaal probleem. Er zijn meer landen in Europa die ermee worstelen. Hoe meer coördinatie, hoe beter."

Bekijk hieronder de hele uitzending van Park Politiek, waarin Mbarki ook ingaat op het belang van mbo-onderwijs en of Amsterdam nog wel terug kan naar het 'dorpse' gevoel nu de stad gebukt gaat onder internationaliseringen. 

Ondanks de slechte weersvoorspelling was het gezellig druk op de 150e editie van de kortebaandraverij in Purmerend. Fans van de paardensport kwamen uit de hele provincie naar het stadje om de paarden te bewonderen en om op ze te gokken.

 Ed en Riet Limburg zijn speciaal uit Beverwijk gekomen om een weddenschap te plaatsen. "We vinden het leuk en we zijn gepensioneerd", vertelt Ed. "Het is onze hobby," zegt Riet. Het stel bezoekt al 30 jaar verschillende draverijen in de provincie. "Ook als het slecht weer was, waren we gekomen." Riet geniet van het gokken, maar komt ook voor de paarden. Voor Ed maakt het gokken de ervaring extra speciaal: "Anders zit je maar naar een doods iets te kijken."

Angst voor slecht weer

Het evenement wordt voor de 150e gehouden, ondanks dat de vereniging 151 jaar bestaat. "Er is in die tijd oorlog geweest, er is corona geweest en soms waren er dubbele draverijen in en jaar", Legt Voorzitter Robert Kuiper uit. De weersvoorspellingen zagen er slecht uit voor deze editie. Maar alhoewel de voorbereiding in de stromende regen plaatsvond brak de lucht open vlak voor de wedstrijd. "Als het heel hard regent zou het afgelast kunnen worden", laat de voorzitter weten.

Lekke band

"Het is wel spannend", zegt Hetty Bos. "Doet ie het wel of niet? Krijgt ie een lekke band of niet." Ze had vroeger zelf ook paarden, maar die heeft ze op latere leeftijd weg gedaan. "Mijn man had Shetlandpony's, maar die gaan niet zo hard." Ze komt uit de Haarlemmermeer en bezoekt vaak races in Noord- en Zuid-Holland. Ze weet veel van paarden, maar vandaag gaat het wedden wat minder goed. "Met de paarden gaat het prima, maar met mijn inzetten wat minder, zoals altijd", lacht ze.

Een kleine wijk die een groot verhaal vertelt, zo leerde journalist Maikel Ineke (37) Rosehaghe kennen toen hij zich erin onderdompelde. Nu brengt hij een NH-podcast uit over de Haarlemse wijk: Rosehaghe, op zoek naar de ideale woonwijk. “Het is een actueel verhaal, ook toen was er grote woningnood.”

Een ommetje door de stad. Voor veel Haarlemmers die vanuit huis werkten, was dat tijdens de coronapandemie een gebruikelijk ritueel. Ook voor Maikel. Eén van de wijken waar hij op een doordeweekse avond doorheen liep, vormt jaren later het onderwerp van een journalistieke podcast die hij uitbrengt.

Op de bonnefooi

“De stad was nog vrij onbekend voor me”, legt Maikel uit. Hij gaat in gedachten terug naar 2021. “Ik was net gaan samenwonen en daardoor van Alkmaar naar Haarlem verhuisd. Die wandelingen in de avond hadden daardoor iets avontuurlijks. Tuurlijk, het centrum kende ik wel, maar de wijken eromheen niet. Dus lekker elke avond op de bonnefooi een andere kant op lopen en kijken wat je tegenkomt.”

Zo belandde Maikel op een avond ook in Rosehaghe. “Het is een wat weggestopte wijk, tussen het Zijlwegkwartier en het spoor naar Leiden in. Ik zou er normaal gesproken niet zo snel komen. Maar toen ik er bij toeval doorheen liep, ging er een wereld voor me open. Ik was verbluft door de architectuur en de uitstraling van de wijk. Het was alsof ik de jaren 20 van de vorige eeuw in stapte.”

Sociale huurwoningen in Haarlem

Een fascinatie was geboren, al was Maikel zich daar zelf niet direct van bewust. “Tja, dat journalistieke zit nou eenmaal in je. Dat is een soort nieuwsgierigheid. Dus toen ik weer thuis was, zat ik al snel te lezen over Rosehaghe.”

Maikel viel van de ene verbazing in de andere. “Dat ging zo van: ‘jeetje, die wijk bestaat nog steeds volledig uit sociale huurwoningen.’ En: ‘Die architect is zelfs naar de Sovjetunie verhuisd vanwege zijn idealen, wat een verhaal'.”

Tekst loopt door onder de foto.

Maikel kwam erachter dat die kleine, wat weggestopte wijk een groot verhaal vertelt. Dat begint met de geschiedenis van begin 20e eeuw. “In de jaren 20 van de vorige eeuw is Rosehaghe opgeleverd en je ziet de belangrijkste ontwikkelingen van die tijd terug in de wijk: de socialistische idealen, de gevolgen van de Eerste Wereldoorlog en een vooruitstrevende culturele voorhoede.”

Absurde gebeurtenis in een Haarlems buitenwijkje 

“Exemplarisch voor al die ontwikkelingen is de Dada Soirée die in 1923 plaatsvond”, zegt Maikel. Hij doelt op een bijzondere theatervoorstelling in de gemeenschapsruimte van Rosehaghe.

“Daar is toen echt geschiedenis geschreven. Het was de eerste kennismaking van Haarlemmers met de kunststroming dada. Het was een absurde, grensverleggende gebeurtenissen met grote, vermaarde kunstenaars. En dat allemaal in een pas opgeleverd buitenwijkje van Haarlem.”

Podcast over de idealen achter Rosehaghe

Honderd jaar later, in 2023, werd bij deze gebeurtenis stilgestaan in hetzelfde zaaltje in  Rosehaghe met een speciale heropvoering. Maikel bezocht het optreden. “Dat was goed gedaan. Ik zat in de zaal en besefte: hier ga ik een podcast over maken.” Nu, ruim een jaar later, is die podcast een feit en vormt de heropvoering van de Dada Soirée het vertrekpunt in de eerste aflevering.

Tekst loopt door onder de foto.

“Dat was natuurlijk een bijzonder gebeuren. Ik vind het mooi om de luisteraar door middel van audio dat verhaal nog eens te vertellen. Maar belangrijker vind ik het grotere verhaal: de idealen die ten grondslag liggen aan de wijk. Die zijn wat mij betreft nog steeds actueel. Net als in de jaren 20 van de vorige eeuw is er ook nog grote woningnood. Daarmee is de podcast niet alleen een historisch, maar ook een actueel verhaal geworden.”

Ik wacht al twee weken op kritische commentaren in sommige media over covidcensuur op Facebook. Metabaas Mark Zuckerberg verklaarde dat de regering-Biden het platform onder druk had gezet om onwelgevallige content te verwijderen, zoals informatie over de mogelijke oorsprong van het coronavirus, maar ook satire en humor.

De maatregelen die van kracht waren tijdens de coronapandemie resulteerden volgens een nieuw onderzoek in een ’ongewoon versnelde hersenveroudering’ bij tieners. Zij ondervinden naast een verslechterde mentale gezondheid dus ook andere neurologische gevolgen voor hun ontwikkeling. Wetenschappers trekken daarom aan de bel.

Een kleine wijk die een groot verhaal vertelt: zo leerde journalist Maikel Ineke (37) Rosehaghe kennen toen hij zich erin onderdompelde. Nu brengt hij een podcast uit over de Haarlemse wijk: Rosehaghe, op zoek naar de ideale woonwijk. “Het is een actueel verhaal: ook toen was er grote woningnood.”

Een ommetje door de stad. Voor veel Haarlemmers die vanuit huis werkten, was dat tijdens de coronapandemie een gebruikelijk ritueel. Ook voor Maikel. Eén van de wijken waar hij op een doordeweekse avond doorheen liep, vormt jaren later het onderwerp van een journalistieke podcast die hij uitbrengt.

Op de bonnefooi

“De stad was nog vrij onbekend voor me”, legt Maikel uit. Hij gaat in gedachten terug naar 2021. “Ik was net gaan samenwonen en daardoor van Alkmaar naar Haarlem verhuisd. Die wandelingen in de avond hadden daardoor iets avontuurlijks. Tuurlijk, het centrum kende ik wel, maar de wijken eromheen niet. Dus lekker elke avond op de bonnefooi een andere kant op lopen en kijken wat je tegenkomt.”

Zo belandde Maikel op een avond ook in Rosehaghe. “Het is een wat weggestopte wijk, tussen het Zijlwegkwartier en het spoor naar Leiden in. Ik zou er normaal gesproken niet zo snel komen. Maar toen ik er bij toeval doorheen liep, ging er een wereld voor me open. Ik was verbluft door de architectuur en de uitstraling van de wijk. Het was alsof ik de jaren 20 van de vorige eeuw in stapte.”

Sociale huurwoningen in Haarlem

Een fascinatie was geboren, al was Maikel zich daar zelf niet direct van bewust. “Tja, dat journalistieke zit nou eenmaal in je. Dat is een soort nieuwsgierigheid. Dus toen ik weer thuis was, zat ik al snel te lezen over Rosehaghe.”

Maikel viel van de ene verbazing in de andere. “Dat ging zo van: ‘jeetje, die wijk bestaat nog steeds volledig uit sociale huurwoningen.’ En: ‘Die architect is zelfs naar de Sovjetunie verhuisd vanwege zijn idealen, wat een verhaal'.”

Tekst loopt door onder de foto.

Maikel kwam erachter dat die kleine, wat weggestopte wijk een groot verhaal vertelt. Dat begint met de geschiedenis van begin 20e eeuw. “In de jaren 20 van de vorige eeuw is Rosehaghe opgeleverd en je ziet de belangrijkste ontwikkelingen van die tijd terug in de wijk: de socialistische idealen, de gevolgen van de Eerste Wereldoorlog en een vooruitstrevende culturele voorhoede.”

Absurde gebeurtenis in een Haarlems buitenwijkje 

“Exemplarisch voor al die ontwikkelingen is de Dada Soirée die in 1923 plaatsvond”, zegt Maikel. Hij doelt op een bijzondere theatervoorstelling in de gemeenschapsruimte van Rosehaghe.

“Daar is toen echt geschiedenis geschreven. Het was de eerste kennismaking van Haarlemmers met de kunststroming dada. Het was een absurde, grensverleggende gebeurtenissen met grote, vermaarde kunstenaars. En dat allemaal in een pas opgeleverd buitenwijkje van Haarlem.”

Podcast over de idealen achter Rosehaghe

Honderd jaar later, in 2023, werd bij deze gebeurtenis stilgestaan in hetzelfde zaaltje in  Rosehaghe met een speciale heropvoering. Maikel bezocht het optreden. “Dat was goed gedaan. Ik zat in de zaal en besefte: hier ga ik een podcast over maken.” Nu, ruim een jaar later, is die podcast een feit en vormt de heropvoering van de Dada Soirée het vertrekpunt in de eerste aflevering.

Tekst loopt door onder de foto.

“Dat was natuurlijk een bijzonder gebeuren. Ik vind het mooi om de luisteraar door middel van audio dat verhaal nog eens te vertellen. Maar belangrijker vind ik het grotere verhaal: de idealen die ten grondslag liggen aan de wijk. Die zijn wat mij betreft nog steeds actueel. Net als in de jaren 20 van de vorige eeuw is er ook nog grote woningnood. Daarmee is de podcast niet alleen een historisch, maar ook een actueel verhaal geworden.”

De Nederlandse rolstoelbasketbalsters hopen hun paralympische titel in Parijs te prolongeren en zijn goed op weg: de eerste drie wedstrijden hebben ze gewonnen en vanavond hopen ze de kwartfinale tegen Spanje ook te winnen. Saskia Pronk (41) uit Julianadorp zit in het team en geniet van alles wat ze meemaakt. Het zijn haar derde Spelen. "Maar zo druk als het nu is, heb ik het nog nooit meegemaakt. Heel gaaf."

Vergelijken met de Paralympics in Tokio is lastig, want door de coronamaatregelen was het publiek daar niet welkom. Tijdens de Spelen in Londen, twaalf jaar geleden, was het echter beduidend rustiger, weet Pronk nog. "Het stadion zat toen wel vol tijdens de finales, maar eerder was het lang niet uitverkocht. Nu is elke wedstrijd uitverkocht, zelfs al in de poulefase."

Ze vindt het geweldig. "Het gaat steeds meer leven, lijkt wel. Heel gaaf. Het geeft me ook extra energie voor een wedstrijd. Al moet ik wel zeggen dat je er op het veld weinig van merkt wanneer je volop in het spel zit."

Opening

Anderhalve week geleden kwam ze aan in Parijs. Voor het eerst kon ze nu wel de openingsceremonie meemaken, omdat ze dit keer de dag erna geen wedstrijd had. "Het was supergaaf om mee te maken, maar het was wel een hele lange avond, van 17 tot 23 uur."

Tekst gaat verder onder het Facebookbericht.

Pronk was begin twintig toen ze begon met rolstoelbasketbal en zit nu zo'n vijftien jaar in het nationale team. Ze belandde op haar 21ste in een rolstoel na een mislukte operatie. "Toen ik net uit de revalidatie was, kwam ik toevallig tijdens het boodschappen doen de coach van het rolstoelbasketbalteam in Julianadorp tegen." Ze was meteen verkocht.

En nu staat ze al voor de derde keer op de Paralympics. Wennen doet het nooit, zegt ze. "Het blijft altijd bijzonder. Dit is toch waar je voor traint, het is het hoogst haalbare wat er is."

Veel familie en vrienden komen kijken bij de wedstrijden, en dan is het een voordeel dat Parijs relatief dichtbij is. "Een vriendin van me kwam zelfs voor één wedstrijd over."

Verwacht winst

Gezien hun goede resultaten op internationale toernooien - het team is ook regerend Europees en wereldkampioen - wordt verwacht dat ze nu ook 'wel even' winnen. "Sommige mensen zeggen al dat ze kaartjes hebben voor de finale. 'Zie je daar', hoor ik dan. Maar we moeten eerst nog de andere wedstrijden winnen."

Morgen staat Spanje dus op het programma. Vrijdag is de halve finale, zondag de finale. De Paralympics eindigen ook zondag. Pronk is overigens niet de enige basketbalster uit de regio in het nationale team, ook de Helderse Mariska Beijer speelt mee.

Opera Zuid is komend weekend prominent aanwezig op het Music Film Festival in Tilburg. Tenor Jacques de Faber geeft er een workshop opera zingen. Ook is de filmregistratie te zien van de opera l’Elisir d’Amore die Opera Zuid maakte tijdens de coronapandemie. „Die ligt sindsdien op de plank. We zijn heel blij dat we de film nu in de bioscoop kunnen laten zien.”

Gaan en staan waar je wil, maar toch je eigen bed, pannen en theedoeken mee. Vakantie vieren in een camper blijft onverminderd populair, de verkoopcijfers zijn opnieuw gestegen. De nieuwste trend in kampeerwagenland is familiegebruik: opa en oma schaffen ’m aan, in de schoolvakanties gaan de (klein-)kinderen ermee op pad.

In Hoorn is het steeds drukker bij groepen waar drugsverslaafden anoniem over hun problemen kunnen praten. De 31-jarige Rob kwam er zelf, toen hij nog volop aan de verboden middelen zat. Nu hij clean is, helpt hij anderen om van de drugs af te komen. "Sommige deelnemers zijn pas 14 jaar", zegt hij "Daar schrik je toch wel van." 

De hulpgroepen hebben het steeds drukker, ziet Rob. Onder de naam Narcotics Anonymous kan er op meerdere plaatsen in Hoorn over drugsgebruik worden gesproken. De laatste jaren sluiten steeds meer jongvolwassenen zich aan bij de praatgroepen voor drugsverslaafden. 

Rob was vanaf zijn 21e verslaafd, waarvan de laatste drie jaar zwaar en belandde daardoor in de put. "In een paar maanden tijd raakte ik alles kwijt: mijn baan, mijn vrouw en pasgeboren kind, mijn vrienden en bovenal mezelf", vertelt hij.

Een praatgroep voor drugsverslaafden bleek (na de afkickkliniek) dé oplossing. Bij de 'NA' worden mensen in twaalf stappen geholpen om van de drugs af te blijven. Nu is hij bijna twee jaar clean en helpt hij anderen van hun verslaving af te komen.

Rob: "Er is ontzettend veel animo, ik ben zelf ook verbaasd hoe snel het gegroeid is." Rob komt nu bijna drie jaar bij de praatgroep op dinsdagavond in Hoorn. "Er zijn meerdere avonden in de stad bijgekomen, waardoor we nu op vijf avonden in de week zitten. Allemaal goed bezocht. Soms zitten we wel met 40 deelnemers, waarvan een deel rond de twintig jaar is. Sommigen zijn dus pas 14 jaar. Ja, daar schrik je toch wel van."

Verslaafde tieners

Het beeld dat er volop drugs wordt gebruikt in Noord-Holland Noord kleeft al langer aan de regio. In 2015 bleek uit rioolonderzoek dat in Enkhuizen dat het amfetaminegebruik (speed) relatief gezien bijvoorbeeld acht keer hoger lag dan in Amsterdam. 

Ook Koggenland luidde in 2019 nog de noodklok nadat de gemeente signalen binnenkreeg dat het gebruik van drugs onder jongeren steeds normaler werd. "Dat is nu hét probleem, het is aan de orde van de dag", zei CDA’er Rick Nooij toen tegenover NH. 

Drugsgebruik onder landelijk gemiddelde

Uit recente cijfers van GGD Holland Noorden en het RIVM blijkt dat ongeveer 10 procent van de jongeren (16 tot 25 jaar) in de regio de afgelopen vier weken drugs heeft gebruikt. Dat is nog niet zo veel als in bijvoorbeeld Amsterdam (17%) of Kennemerland (11,2%).

De GGD laat weten dat het drugsgebruik in de regio wél stijgt. Het maakt de zorgorganisatie alert, zegt woordvoerder Kristel van der Pouw Kraan: "Deze stijging is significant, maar absoluut gezien relatief klein."

Van der Pouw Kraan is betrokken bij ‘In Control of Alcohol & Drugs’, een programma om gebruik in de regio te voorkomen en te verminderen. "Natuurlijk blijven we de situatie in de gaten houden. Mocht er iets veranderen, dan springen we daarop in."

Tekst gaat hieronder verder.

Oorzaak stijging onduidelijk

Maar wat de oorzaken van de stijging zijn, weet de GGD niet. "Het kan te maken hebben met het feit dat het gebruik van drugs veelal plaatsvindt op festivals en evenementen die er na de coronaperiode weer volop zijn."

Ook het beeld dat drugsgebruik onder jongeren steeds normaler wordt gevonden, ontkracht Van der Pouw Kraan: "Een op de vier jongvolwassenen geeft aan dat zij het gebruik van drugs onder leeftijdsgenoten normaal vinden. Dat betekent dus dat een overgrote meerderheid dit niet als normaal beschouwd."

Blijven inzetten op preventie 

Desondanks blijft de regio inzetten op preventie om het gebruik te verminderen. De afgelopen jaren zijn er diverse maatregelen genomen op het gebied van voorlichting en educatie. Of dit hun vruchten heeft afgeworpen, durft de GGD niet te zeggen. De zorgorganisatie geeft aan dat ze goed op weg zijn, maar wil drugsgebruik minder normaal maken. "We blijven het gesprek aangaan over dit onderwerp", zegt de programmamedewerker. "Vervolgens moeten we ze bewust maken over wat drugs met je lichaam kan doen. Dat kan bijvoorbeeld door interventies op scholen en door samenwerking met sportverenigingen, gemeenten en ouders.'' 

Het gebruik helemaal wegnemen is een utopie, benadrukt ze. "Het willen experimenteren, verveling, je thuissituatie, een ingrijpende gebeurtenis, groepsdruk en hoe je in je vel zit, kunnen redenen zijn om drugs te gaan gebruiken. Daarom blijft voorlichting en preventie zo belangrijk. Jongeren een veilige omgeving geven om in op te groeien, dat is waar we naar streven."

Drugspraatgroepen

En dat is ook herkenbaar voor de afgekickte Rob, die betrokken is bij de drugspraatgroepen van Narcotics Anonymous. Of het nu alcohol, drugs of medicijnen is, bij deze praatgroepen kun je terecht als je het verlangen hebt om te stoppen met gebruiken, benadrukt hij.

"Het is een zeer moeilijke tijd voor mij en mijn omgeving geweest. Ik ben heel dankbaar dat mijn leven weer volledig op de rit is. Ik heb mezelf teruggevonden, kan weer gewoon papa zijn en daarbij anderen helpen." Hij heeft dan ook een boodschap: "Hoe diep je ook zit: er is hoop. Niet waar we vandaan komen telt, maar waar we naartoe gaan."