Het tekort aan luchtverkeersleiders op Schiphol is nog altijd groot. Ook deze zomer was het weer flink puzzelen om de roosters rond te krijgen. In de nieuwste aflevering van NH Airtime krijgt Schiphol-verslaggever Eline Boshuizen een inkijkje in de baan van luchtverkeersleider. Waarom lukt het niet om voldoende geschikte mensen te vinden? 

Aan het aantal sollicitanten ligt het zeker niet: bij Luchtverkeersleiding Nederland (LVNL) komen de motivatiebrieven met bosjes tegelijk binnen. Maar de selectie en opleiding tot luchtverkeersleider doorstaan, is geen eitje. "Er wordt gezocht naar een bepaald talent, een bepaald inzicht dat je moet hebben", zegt opleidingsmanager Wendy Tjerkstra-Weggen.

In de aflevering spreekt NH met verschillende luchtverkeersleiders die werken in de toren of op Schiphol-Oost. Is het een zoektocht naar wondermensen? De aflevering van NH Airtime bekijk je in de video hierboven. 

Pensionado's & corona 

Het tekort is te wijten aan een combinatie van factoren, waaronder een hoog aantal luchtverkeersleiders dat met pensioen gaat en een vertraagde instroom van nieuwe kandidaten door de coronapandemie.

De opleiding van nieuwe luchtverkeersleiders ondervond veel hinder door de crisis. Door de lockdowns en beperkingen konden aspirant-luchtverkeersleiders niet volledig trainen, vooral omdat er simpelweg geen vliegtuigen in de lucht waren om realistische scenario's te oefenen.

Overuren in de zomer

Ondanks het personeelstekort heeft Luchtverkeersleiding Nederland (LVNL) deze zomerperiode alle noodzakelijke diensten kunnen inroosteren. "De roosters staan daardoor onder druk", vertelt luchtverkeersleider Martijn Duijkers. "Onze collega's leveren vrije tijd in om de diensten te vullen. We zijn ondertussen keihard aan het werven."

LVNL heeft ook het aantal opleidingsplaatsen verhoogd in de hoop meer luchtverkeersleiders van de toekomst te kunnen opleiden. 

Er gaan miljoenen euro's minder naar het openbaar vervoer in en rondom Amsterdam. Volgens wethouder Melanie van der Horst, die ook voorzitter is van de Vervoerregio Amsterdam, betekent dit dat het openbaar vervoer in en rond de stad verschraalt en een stuk duurder wordt. 

In totaal gaat er zo'n 110 miljoen euro per jaar minder naar de vervoerregio's van Amsterdam en Den Haag/Rotterdam. Dat bevestigt het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat na berichtgeving in het AD. De bezuiniging gaat pas vanaf 2026 in, maar ook komend jaar zal het budget al minder zijn. 

Vorig jaar werd er via een motie in de Tweede Kamer nog 158 miljoen euro per jaar vrijgemaakt voor de drie regio's. Hiervan ging toen 85 miljoen euro naar Amsterdam.

Duurder

In de praktijk wordt een groot deel van die investering nu teruggedraaid. Amsterdam vreest, net als Rotterdam en Den Haag, daardoor opnieuw voor een 'kaalslag' en 'verschraling' van het openbaar vervoer. Volgens de Vervoerregio Amsterdam is ook een prijsstijging van het ov in de regio onafwendbaar zonder dit geld. 

De Amsterdamse vervoerder GVB kwam de laatste jaren al vaker in het nieuws vanwege financiële- en personeelstekorten. Onder meer omdat er tijdens corona ineens minder mensen de bus, tram of metro pakten.

Dienstregeling

Het GVB en de Vervoerregio Amsterdam waarschuwden de laatste jaren meermaals voor een uitgeholde dienstregeling. Bij de laatste wijziging van de dienstregeling bleef die verschraling grotendeels uit, onder meer omdat het Rijk vorig jaar dus met miljoenen over de brug kwam. Een nijpend personeelstekort leek daardoor de grootste uitdaging voor het gemeentevervoerbedrijf te zijn geworden.

Nu er zich de komende jaren dus een bezuiniging aandient, wordt de term 'verschraling' weer uit de ijskast gehaald. Wethouder Melanie van der Horst, ook voorzitter van de vervoerregio, zei vanochtend op NH Radio dat ze zich vooral zorgen maakt over de gevolgen voor mensen die in Nieuw-West, Zuidoost of buiten de stad wonen. "Voor hen moet het centrum van Amsterdam wel bereikbaar blijven."

We hebben de coronapandemie, tenminste wat mij betreft, niet meer dagelijks op het netvlies staan. Maar als we het er over hebben dan komen plotsklaps al die bizarre spookbeelden weer tevoorschijn.

Het Museum van de Geest, waar de mentale gezondheid centraal staat, is nu zelf wat angstig en paniekerig. Als sponsors en de gemeente niet snel financieel kunnen bijspringen, dreigt het museum de deuren te moeten sluiten. 

Het museum zit sinds 2005 langs de Schotersingel gevestigd in het ruim 700 jaar oude voormalige Dolhuys. Een pand waar mensen met geestelijke problemen werden opgevangen. Het museum gebruikte de naam Dolhuys ook de eerste jaren, maar veranderde die later in Museum van de Geest.

Tekst loopt door na de foto.

Binnen het museum is voor jong en oud van alles te leren over de mentale gezondheid. Over wat psychische kwetsbaarheid betekent en hoe mensen die ervaren, door middel van bijvoorbeeld interactieve tentoonstellingen. In 2022 ontving het museum nog de prijs 'Europees museum van het jaar' vanwege de innovatieve manier van werken. In Amsterdam is een tweede vestiging waar 'Outsider Art' wordt getoond.

Crisis

Zo feestelijk als de stemming toen was, zo verdrietig is de situatie nu. Het heeft iets weg van een bipolaire stoornis, waarbij extreme vrolijkheid en neerslachtigheid elkaar snel afwisselen. "We verkeren op dit moment in een financiële crisis", legt Carine Neefjes uit. Ze is één van de managers binnen het museum. 

"Door de naweeën van de coronacrisis en door het uitblijven van structurele overheidssteun gaat het niet goed. Veel culturele instellingen vissen uit dezelfde vijver en daardoor lopen we subsidie mis", vervolgt ze. 

"We hebben twintig jaar lang zelf de broek kunnen ophouden. Dat was heel knap, maar het lukt niet meer. We hopen daarom op financiële steun van sponsors, de gemeente en onze contacten binnen de ggz-instellingen. Het zou heel verdrietig zijn als we moeten sluiten. We zijn het enige museum waar mentale gezondheid bespreekbaar is. Dat is heel belangrijk, helemaal in deze tijden."

Tekst loopt door na de foto. 

Het personeelsbestand is al gekrompen. De salarissen van oktober kunnen mogelijk niet meer worden uitbetaald. Het is vijf voor twaalf. "Als het zo doorgaat, dan moeten we echt stoppen. Dat zou eeuwig zonde zijn", vertelt Neefjes. 

"We hebben het geld onder meer nodig voor onderhoud van het pand. Het is uniek historisch erfgoed. Daarnaast moeten we natuurlijk ook investeren in nieuwe tentoonstellingen, het uitnodigen van spraakmakende sprekers et cetera." Om 2024 gezond door te komen is er zo'n 700.000 euro nodig.

Crowdfunding

Het museum trekt jaarlijks tienduizenden bezoekers, waaronder veel jongeren. Naast sponsors en de gemeente hoopt Neefjes dat ook de bezoekers het museum financieel willen ondersteunen. Daarom start vandaag een crowdfundingsactie. De gesprekken met de gemeente lopen nog steeds, maar structurele financiële steun (voor de langere termijn, red.) lijkt er voorlopig niet in te zitten. 

Tekst loopt door na de foto.

"De gemeente Haarlem heeft de ambities en activiteiten van het Museum van de Geest waar mogelijk altijd ondersteund, omdat het museum een belangrijke rol vervult. Zo heeft de gemeente in het verleden geïnvesteerd in het gemeentelijk pand, het Dolhuys. We vinden het dan ook erg spijtig dat het niet gelukt is om structurele financiering via fondsen op te halen", laat een woordvoerder van de gemeente weten.

Hij vertelt ook namens de wethouder dat de gemeente het museum als 'boegbeeld' ziet, als belangrijke verbinder tussen cultuur en welzijn. En dat er vanuit de gemeente zo af en toe aan projecten wordt bijgedragen. Maar een structurele financiële bijdrage, is nu niet mogelijk, zo geeft hij aan. Onder andere vanwege 'het financieel perspectief voor alle gemeenten in Nederland.' Het museum beheert ook geen gemeentelijke collectie, wat een belangrijke voorwaarde had kunnen zijn. 

Door bovenstaande kan het museum mogelijk weer even op adem komen en hoeft de deur voorlopig nog niet dicht. De komende twee maanden is er werk aan de winkel: zoeken naar een goede financiële oplossing voor de lange termijn en een bijpassend businessplan.

Het Museum van de Geest, waar de mentale gezondheid centraal staat, is nu zelf wat angstig en paniekerig. Als sponsors en de gemeente niet snel financieel kunnen bijspringen, dreigt het museum de deuren te moeten sluiten. 

Het museum zit sinds 2005 langs de Schotersingel gevestigd in het ruim 700 jaar oude voormalige Dolhuys. Een pand waar mensen met geestelijke problemen werden opgevangen. Het museum gebruikte de naam Dolhuys ook de eerste jaren, maar veranderde die later in Museum van de Geest.

Tekst loopt door na de foto.

Binnen het museum is voor jong en oud van alles te leren over de mentale gezondheid. Over wat psychische kwetsbaarheid betekent en hoe mensen die ervaren, door middel van bijvoorbeeld interactieve tentoonstellingen. In 2022 ontving het museum nog de prijs 'Europees museum van het jaar' vanwege de innovatieve manier van werken. In Amsterdam is een tweede vestiging waar 'Outsider Art' wordt getoond.

Crisis

Zo feestelijk als de stemming toen was, zo verdrietig is de situatie nu. Het heeft iets weg van een bipolaire stoornis, waarbij extreme vrolijkheid en neerslachtigheid elkaar snel afwisselen. "We verkeren op dit moment in een financiële crisis", legt Carine Neefjes uit. Ze is één van de managers binnen het museum. 

"Door de naweeën van de coronacrisis en door het uitblijven van structurele overheidssteun gaat het niet goed. Veel culturele instellingen vissen uit dezelfde vijver en daardoor lopen we subsidie mis", vervolgt ze. 

"We hebben twintig jaar lang zelf de broek kunnen ophouden. Dat was heel knap, maar het lukt niet meer. We hopen daarom op financiële steun van sponsors, de gemeente en onze contacten binnen de ggz-instellingen. Het zou heel verdrietig zijn als we moeten sluiten. We zijn het enige museum waar mentale gezondheid bespreekbaar is. Dat is heel belangrijk, helemaal in deze tijden."

Tekst loopt door na de foto. 

Het personeelsbestand is al gekrompen. De salarissen van oktober kunnen mogelijk niet meer worden uitbetaald. Het is vijf voor twaalf. "Als het zo doorgaat, dan moeten we echt stoppen. Dat zou eeuwig zonde zijn", vertelt Neefjes. 

"We hebben het geld onder meer nodig voor onderhoud van het pand. Het is uniek historisch erfgoed. Daarnaast moeten we natuurlijk ook investeren in nieuwe tentoonstellingen, het uitnodigen van spraakmakende sprekers et cetera." Om 2024 gezond door te komen is er zo'n 700.000 euro nodig.

Crowdfunding

Het museum trekt jaarlijks tienduizenden bezoekers, waaronder veel jongeren. Naast sponsors en de gemeente hoopt Neefjes dat ook de bezoekers het museum financieel willen ondersteunen. Daarom start vandaag een crowdfundingsactie. De gesprekken met de gemeente lopen nog steeds, maar structurele financiële steun (voor de langere termijn, red.) lijkt er voorlopig niet in te zitten. 

Tekst loopt door na de foto.

"De gemeente Haarlem heeft de ambities en activiteiten van het Museum van de Geest waar mogelijk altijd ondersteund, omdat het museum een belangrijke rol vervult. Zo heeft de gemeente in het verleden geïnvesteerd in het gemeentelijk pand, het Dolhuys. We vinden het dan ook erg spijtig dat het niet gelukt is om structurele financiering via fondsen op te halen", laat een woordvoerder van de gemeente weten.

Hij vertelt ook namens de wethouder dat de gemeente het museum als 'boegbeeld' ziet, als belangrijke verbinder tussen cultuur en welzijn. En dat er vanuit de gemeente zo af en toe aan projecten wordt bijgedragen. Maar een structurele financiële bijdrage, is nu niet mogelijk, zo geeft hij aan. Onder andere vanwege 'het financieel perspectief voor alle gemeenten in Nederland.' Het museum beheert ook geen gemeentelijke collectie, wat een belangrijke voorwaarde had kunnen zijn. 

Door bovenstaande kan het museum mogelijk weer even op adem komen en hoeft de deur voorlopig nog niet dicht. De komende twee maanden is er werk aan de winkel: zoeken naar een goede financiële oplossing voor de lange termijn en een bijpassend businessplan.

Amsterdam wil niks liever dan het aantal toeristen terugdringen naar maximaal 20 miljoen, maar ondanks de tientallen maatregelen wil dit niet lukken. Wethouder Sofyan Mbarki zet daarom in op het bevorderen van de leefbaarheid: "We zeggen niet: toeristen zijn niet meer welkom. Voor een deel horen ze er ook bij. We zijn een open stad. Daar zijn we ook trots, daarom nemen we ook maatregelen om het in wijken leefbaar te houden."

Na een coronadip is Amsterdam hard op weg om records te verbreken wat betreft het aantal toeristen. De stad wil eigenlijk niet meer dan 20 miljoen toeristenovernachtingen per jaar, maar dat aantal wordt alweer overschreden. In 2022 was er - na de coronadip - sprake van een sterke stijging (naar 18,2 miljoen) en in 2023 waren er 22,1 miljoen overnachtingen.

Eigenlijk is vriend en vijand het erover eens. Er is één maatregel die wel voor het terugdringen van het massatoerisme kan zorgen: het beperken van het vliegverkeer op Schiphol, maar het nieuwe kabinet wil daar niet aan. "Wij worstelen al heel lang met de budgetvluchten. Je kan vrij makkelijk naar Amsterdam komen. Wij gaan niet stoppen met het nemen van maatregelen, ondanks dat er weerstand is", zegt de wethouder.

Schiphol

Of de eerlijke boodschap dan ook niet richting de binnenstadbewoner is: als het kabinet niet het aantal vluchten beperkt, dan blijft de drukte? Mbarki: "Het wordt moeilijk, maar we kunnen er samen alles aan doen om de leefbaarheid te bevorderen."

Ook deze zomer was het weer druk in met name de binnenstad. "We zijn er niet door verrast. Volgens mij hebben we eerder ook al gezegd: daarom is het nodig om maatregelen te nemen. De drukte door toerisme is een internationaal probleem. Ik lees deze zomer bij dagelijks artikelen van een andere Europese stad die met hetzelfde worstelt. We zijn als Amsterdam best vroeg begonnen met het nemen van maatregelen."

Hij vervolgt: "Het is niet een kwestie van alleen focussen op de aantallen, maar ook op de leefbaarheid. Het vraagt continu om nieuwe maatregelen."

Nieuwe maatregelen

Mbarki zinspeelt op nieuwe maatregelen eind dit jaar. "Ik kan nog niet zeggen welke. We blijven creatief genoeg. Ik kan u garanderen dat als we in december met maatregelen moeten komen, we dat ook doen."

En: "Het is een kwestie van lange adem. We hebben nu ruim honderd maatregelen. We zijn continu aan het nadenken of er meer nodig is. Ik hoor van bewoners in het Wallengebied dat de combinatie van het blowverbod en de verkorte sluitingstijden van de horeca effect heeft. We draaien aan heel veel knoppen. Zo komt er per 1 januari 2025 komt er een verbod op touringcar in de binnenstad. We moeten alleen wel eerlijk zijn: het is geen makkelijk probleem, we zien het in heel Europa."

Hij besluit: "Wij nemen als Amsterdam maatregelen, maar je ziet in de provincie en regio dat er soms tegengestelde beweging ontstaat. Het moet beter gecoördineerd worden. Een minister kan ons ook helpen richting Europa. Het is niet een lokaal probleem. Er zijn meer landen in Europa die ermee worstelen. Hoe meer coördinatie, hoe beter."

Bekijk hieronder de hele uitzending van Park Politiek, waarin Mbarki ook ingaat op het belang van mbo-onderwijs en of Amsterdam nog wel terug kan naar het 'dorpse' gevoel nu de stad gebukt gaat onder internationaliseringen. 

Ondanks de slechte weersvoorspelling was het gezellig druk op de 150e editie van de kortebaandraverij in Purmerend. Fans van de paardensport kwamen uit de hele provincie naar het stadje om de paarden te bewonderen en om op ze te gokken.

 Ed en Riet Limburg zijn speciaal uit Beverwijk gekomen om een weddenschap te plaatsen. "We vinden het leuk en we zijn gepensioneerd", vertelt Ed. "Het is onze hobby," zegt Riet. Het stel bezoekt al 30 jaar verschillende draverijen in de provincie. "Ook als het slecht weer was, waren we gekomen." Riet geniet van het gokken, maar komt ook voor de paarden. Voor Ed maakt het gokken de ervaring extra speciaal: "Anders zit je maar naar een doods iets te kijken."

Angst voor slecht weer

Het evenement wordt voor de 150e gehouden, ondanks dat de vereniging 151 jaar bestaat. "Er is in die tijd oorlog geweest, er is corona geweest en soms waren er dubbele draverijen in en jaar", Legt Voorzitter Robert Kuiper uit. De weersvoorspellingen zagen er slecht uit voor deze editie. Maar alhoewel de voorbereiding in de stromende regen plaatsvond brak de lucht open vlak voor de wedstrijd. "Als het heel hard regent zou het afgelast kunnen worden", laat de voorzitter weten.

Lekke band

"Het is wel spannend", zegt Hetty Bos. "Doet ie het wel of niet? Krijgt ie een lekke band of niet." Ze had vroeger zelf ook paarden, maar die heeft ze op latere leeftijd weg gedaan. "Mijn man had Shetlandpony's, maar die gaan niet zo hard." Ze komt uit de Haarlemmermeer en bezoekt vaak races in Noord- en Zuid-Holland. Ze weet veel van paarden, maar vandaag gaat het wedden wat minder goed. "Met de paarden gaat het prima, maar met mijn inzetten wat minder, zoals altijd", lacht ze.

Een kleine wijk die een groot verhaal vertelt, zo leerde journalist Maikel Ineke (37) Rosehaghe kennen toen hij zich erin onderdompelde. Nu brengt hij een NH-podcast uit over de Haarlemse wijk: Rosehaghe, op zoek naar de ideale woonwijk. “Het is een actueel verhaal, ook toen was er grote woningnood.”

Een ommetje door de stad. Voor veel Haarlemmers die vanuit huis werkten, was dat tijdens de coronapandemie een gebruikelijk ritueel. Ook voor Maikel. Eén van de wijken waar hij op een doordeweekse avond doorheen liep, vormt jaren later het onderwerp van een journalistieke podcast die hij uitbrengt.

Op de bonnefooi

“De stad was nog vrij onbekend voor me”, legt Maikel uit. Hij gaat in gedachten terug naar 2021. “Ik was net gaan samenwonen en daardoor van Alkmaar naar Haarlem verhuisd. Die wandelingen in de avond hadden daardoor iets avontuurlijks. Tuurlijk, het centrum kende ik wel, maar de wijken eromheen niet. Dus lekker elke avond op de bonnefooi een andere kant op lopen en kijken wat je tegenkomt.”

Zo belandde Maikel op een avond ook in Rosehaghe. “Het is een wat weggestopte wijk, tussen het Zijlwegkwartier en het spoor naar Leiden in. Ik zou er normaal gesproken niet zo snel komen. Maar toen ik er bij toeval doorheen liep, ging er een wereld voor me open. Ik was verbluft door de architectuur en de uitstraling van de wijk. Het was alsof ik de jaren 20 van de vorige eeuw in stapte.”

Sociale huurwoningen in Haarlem

Een fascinatie was geboren, al was Maikel zich daar zelf niet direct van bewust. “Tja, dat journalistieke zit nou eenmaal in je. Dat is een soort nieuwsgierigheid. Dus toen ik weer thuis was, zat ik al snel te lezen over Rosehaghe.”

Maikel viel van de ene verbazing in de andere. “Dat ging zo van: ‘jeetje, die wijk bestaat nog steeds volledig uit sociale huurwoningen.’ En: ‘Die architect is zelfs naar de Sovjetunie verhuisd vanwege zijn idealen, wat een verhaal'.”

Tekst loopt door onder de foto.

Maikel kwam erachter dat die kleine, wat weggestopte wijk een groot verhaal vertelt. Dat begint met de geschiedenis van begin 20e eeuw. “In de jaren 20 van de vorige eeuw is Rosehaghe opgeleverd en je ziet de belangrijkste ontwikkelingen van die tijd terug in de wijk: de socialistische idealen, de gevolgen van de Eerste Wereldoorlog en een vooruitstrevende culturele voorhoede.”

Absurde gebeurtenis in een Haarlems buitenwijkje 

“Exemplarisch voor al die ontwikkelingen is de Dada Soirée die in 1923 plaatsvond”, zegt Maikel. Hij doelt op een bijzondere theatervoorstelling in de gemeenschapsruimte van Rosehaghe.

“Daar is toen echt geschiedenis geschreven. Het was de eerste kennismaking van Haarlemmers met de kunststroming dada. Het was een absurde, grensverleggende gebeurtenissen met grote, vermaarde kunstenaars. En dat allemaal in een pas opgeleverd buitenwijkje van Haarlem.”

Podcast over de idealen achter Rosehaghe

Honderd jaar later, in 2023, werd bij deze gebeurtenis stilgestaan in hetzelfde zaaltje in  Rosehaghe met een speciale heropvoering. Maikel bezocht het optreden. “Dat was goed gedaan. Ik zat in de zaal en besefte: hier ga ik een podcast over maken.” Nu, ruim een jaar later, is die podcast een feit en vormt de heropvoering van de Dada Soirée het vertrekpunt in de eerste aflevering.

Tekst loopt door onder de foto.

“Dat was natuurlijk een bijzonder gebeuren. Ik vind het mooi om de luisteraar door middel van audio dat verhaal nog eens te vertellen. Maar belangrijker vind ik het grotere verhaal: de idealen die ten grondslag liggen aan de wijk. Die zijn wat mij betreft nog steeds actueel. Net als in de jaren 20 van de vorige eeuw is er ook nog grote woningnood. Daarmee is de podcast niet alleen een historisch, maar ook een actueel verhaal geworden.”

Ik wacht al twee weken op kritische commentaren in sommige media over covidcensuur op Facebook. Metabaas Mark Zuckerberg verklaarde dat de regering-Biden het platform onder druk had gezet om onwelgevallige content te verwijderen, zoals informatie over de mogelijke oorsprong van het coronavirus, maar ook satire en humor.

De maatregelen die van kracht waren tijdens de coronapandemie resulteerden volgens een nieuw onderzoek in een ’ongewoon versnelde hersenveroudering’ bij tieners. Zij ondervinden naast een verslechterde mentale gezondheid dus ook andere neurologische gevolgen voor hun ontwikkeling. Wetenschappers trekken daarom aan de bel.

Een kleine wijk die een groot verhaal vertelt: zo leerde journalist Maikel Ineke (37) Rosehaghe kennen toen hij zich erin onderdompelde. Nu brengt hij een podcast uit over de Haarlemse wijk: Rosehaghe, op zoek naar de ideale woonwijk. “Het is een actueel verhaal: ook toen was er grote woningnood.”

Een ommetje door de stad. Voor veel Haarlemmers die vanuit huis werkten, was dat tijdens de coronapandemie een gebruikelijk ritueel. Ook voor Maikel. Eén van de wijken waar hij op een doordeweekse avond doorheen liep, vormt jaren later het onderwerp van een journalistieke podcast die hij uitbrengt.

Op de bonnefooi

“De stad was nog vrij onbekend voor me”, legt Maikel uit. Hij gaat in gedachten terug naar 2021. “Ik was net gaan samenwonen en daardoor van Alkmaar naar Haarlem verhuisd. Die wandelingen in de avond hadden daardoor iets avontuurlijks. Tuurlijk, het centrum kende ik wel, maar de wijken eromheen niet. Dus lekker elke avond op de bonnefooi een andere kant op lopen en kijken wat je tegenkomt.”

Zo belandde Maikel op een avond ook in Rosehaghe. “Het is een wat weggestopte wijk, tussen het Zijlwegkwartier en het spoor naar Leiden in. Ik zou er normaal gesproken niet zo snel komen. Maar toen ik er bij toeval doorheen liep, ging er een wereld voor me open. Ik was verbluft door de architectuur en de uitstraling van de wijk. Het was alsof ik de jaren 20 van de vorige eeuw in stapte.”

Sociale huurwoningen in Haarlem

Een fascinatie was geboren, al was Maikel zich daar zelf niet direct van bewust. “Tja, dat journalistieke zit nou eenmaal in je. Dat is een soort nieuwsgierigheid. Dus toen ik weer thuis was, zat ik al snel te lezen over Rosehaghe.”

Maikel viel van de ene verbazing in de andere. “Dat ging zo van: ‘jeetje, die wijk bestaat nog steeds volledig uit sociale huurwoningen.’ En: ‘Die architect is zelfs naar de Sovjetunie verhuisd vanwege zijn idealen, wat een verhaal'.”

Tekst loopt door onder de foto.

Maikel kwam erachter dat die kleine, wat weggestopte wijk een groot verhaal vertelt. Dat begint met de geschiedenis van begin 20e eeuw. “In de jaren 20 van de vorige eeuw is Rosehaghe opgeleverd en je ziet de belangrijkste ontwikkelingen van die tijd terug in de wijk: de socialistische idealen, de gevolgen van de Eerste Wereldoorlog en een vooruitstrevende culturele voorhoede.”

Absurde gebeurtenis in een Haarlems buitenwijkje 

“Exemplarisch voor al die ontwikkelingen is de Dada Soirée die in 1923 plaatsvond”, zegt Maikel. Hij doelt op een bijzondere theatervoorstelling in de gemeenschapsruimte van Rosehaghe.

“Daar is toen echt geschiedenis geschreven. Het was de eerste kennismaking van Haarlemmers met de kunststroming dada. Het was een absurde, grensverleggende gebeurtenissen met grote, vermaarde kunstenaars. En dat allemaal in een pas opgeleverd buitenwijkje van Haarlem.”

Podcast over de idealen achter Rosehaghe

Honderd jaar later, in 2023, werd bij deze gebeurtenis stilgestaan in hetzelfde zaaltje in  Rosehaghe met een speciale heropvoering. Maikel bezocht het optreden. “Dat was goed gedaan. Ik zat in de zaal en besefte: hier ga ik een podcast over maken.” Nu, ruim een jaar later, is die podcast een feit en vormt de heropvoering van de Dada Soirée het vertrekpunt in de eerste aflevering.

Tekst loopt door onder de foto.

“Dat was natuurlijk een bijzonder gebeuren. Ik vind het mooi om de luisteraar door middel van audio dat verhaal nog eens te vertellen. Maar belangrijker vind ik het grotere verhaal: de idealen die ten grondslag liggen aan de wijk. Die zijn wat mij betreft nog steeds actueel. Net als in de jaren 20 van de vorige eeuw is er ook nog grote woningnood. Daarmee is de podcast niet alleen een historisch, maar ook een actueel verhaal geworden.”

De Nederlandse rolstoelbasketbalsters hopen hun paralympische titel in Parijs te prolongeren en zijn goed op weg: de eerste drie wedstrijden hebben ze gewonnen en vanavond hopen ze de kwartfinale tegen Spanje ook te winnen. Saskia Pronk (41) uit Julianadorp zit in het team en geniet van alles wat ze meemaakt. Het zijn haar derde Spelen. "Maar zo druk als het nu is, heb ik het nog nooit meegemaakt. Heel gaaf."

Vergelijken met de Paralympics in Tokio is lastig, want door de coronamaatregelen was het publiek daar niet welkom. Tijdens de Spelen in Londen, twaalf jaar geleden, was het echter beduidend rustiger, weet Pronk nog. "Het stadion zat toen wel vol tijdens de finales, maar eerder was het lang niet uitverkocht. Nu is elke wedstrijd uitverkocht, zelfs al in de poulefase."

Ze vindt het geweldig. "Het gaat steeds meer leven, lijkt wel. Heel gaaf. Het geeft me ook extra energie voor een wedstrijd. Al moet ik wel zeggen dat je er op het veld weinig van merkt wanneer je volop in het spel zit."

Opening

Anderhalve week geleden kwam ze aan in Parijs. Voor het eerst kon ze nu wel de openingsceremonie meemaken, omdat ze dit keer de dag erna geen wedstrijd had. "Het was supergaaf om mee te maken, maar het was wel een hele lange avond, van 17 tot 23 uur."

Tekst gaat verder onder het Facebookbericht.

Pronk was begin twintig toen ze begon met rolstoelbasketbal en zit nu zo'n vijftien jaar in het nationale team. Ze belandde op haar 21ste in een rolstoel na een mislukte operatie. "Toen ik net uit de revalidatie was, kwam ik toevallig tijdens het boodschappen doen de coach van het rolstoelbasketbalteam in Julianadorp tegen." Ze was meteen verkocht.

En nu staat ze al voor de derde keer op de Paralympics. Wennen doet het nooit, zegt ze. "Het blijft altijd bijzonder. Dit is toch waar je voor traint, het is het hoogst haalbare wat er is."

Veel familie en vrienden komen kijken bij de wedstrijden, en dan is het een voordeel dat Parijs relatief dichtbij is. "Een vriendin van me kwam zelfs voor één wedstrijd over."

Verwacht winst

Gezien hun goede resultaten op internationale toernooien - het team is ook regerend Europees en wereldkampioen - wordt verwacht dat ze nu ook 'wel even' winnen. "Sommige mensen zeggen al dat ze kaartjes hebben voor de finale. 'Zie je daar', hoor ik dan. Maar we moeten eerst nog de andere wedstrijden winnen."

Morgen staat Spanje dus op het programma. Vrijdag is de halve finale, zondag de finale. De Paralympics eindigen ook zondag. Pronk is overigens niet de enige basketbalster uit de regio in het nationale team, ook de Helderse Mariska Beijer speelt mee.

Opera Zuid is komend weekend prominent aanwezig op het Music Film Festival in Tilburg. Tenor Jacques de Faber geeft er een workshop opera zingen. Ook is de filmregistratie te zien van de opera l’Elisir d’Amore die Opera Zuid maakte tijdens de coronapandemie. „Die ligt sindsdien op de plank. We zijn heel blij dat we de film nu in de bioscoop kunnen laten zien.”

Gaan en staan waar je wil, maar toch je eigen bed, pannen en theedoeken mee. Vakantie vieren in een camper blijft onverminderd populair, de verkoopcijfers zijn opnieuw gestegen. De nieuwste trend in kampeerwagenland is familiegebruik: opa en oma schaffen ’m aan, in de schoolvakanties gaan de (klein-)kinderen ermee op pad.

In Hoorn is het steeds drukker bij groepen waar drugsverslaafden anoniem over hun problemen kunnen praten. De 31-jarige Rob kwam er zelf, toen hij nog volop aan de verboden middelen zat. Nu hij clean is, helpt hij anderen om van de drugs af te komen. "Sommige deelnemers zijn pas 14 jaar", zegt hij "Daar schrik je toch wel van." 

De hulpgroepen hebben het steeds drukker, ziet Rob. Onder de naam Narcotics Anonymous kan er op meerdere plaatsen in Hoorn over drugsgebruik worden gesproken. De laatste jaren sluiten steeds meer jongvolwassenen zich aan bij de praatgroepen voor drugsverslaafden. 

Rob was vanaf zijn 21e verslaafd, waarvan de laatste drie jaar zwaar en belandde daardoor in de put. "In een paar maanden tijd raakte ik alles kwijt: mijn baan, mijn vrouw en pasgeboren kind, mijn vrienden en bovenal mezelf", vertelt hij.

Een praatgroep voor drugsverslaafden bleek (na de afkickkliniek) dé oplossing. Bij de 'NA' worden mensen in twaalf stappen geholpen om van de drugs af te blijven. Nu is hij bijna twee jaar clean en helpt hij anderen van hun verslaving af te komen.

Rob: "Er is ontzettend veel animo, ik ben zelf ook verbaasd hoe snel het gegroeid is." Rob komt nu bijna drie jaar bij de praatgroep op dinsdagavond in Hoorn. "Er zijn meerdere avonden in de stad bijgekomen, waardoor we nu op vijf avonden in de week zitten. Allemaal goed bezocht. Soms zitten we wel met 40 deelnemers, waarvan een deel rond de twintig jaar is. Sommigen zijn dus pas 14 jaar. Ja, daar schrik je toch wel van."

Verslaafde tieners

Het beeld dat er volop drugs wordt gebruikt in Noord-Holland Noord kleeft al langer aan de regio. In 2015 bleek uit rioolonderzoek dat in Enkhuizen dat het amfetaminegebruik (speed) relatief gezien bijvoorbeeld acht keer hoger lag dan in Amsterdam. 

Ook Koggenland luidde in 2019 nog de noodklok nadat de gemeente signalen binnenkreeg dat het gebruik van drugs onder jongeren steeds normaler werd. "Dat is nu hét probleem, het is aan de orde van de dag", zei CDA’er Rick Nooij toen tegenover NH. 

Drugsgebruik onder landelijk gemiddelde

Uit recente cijfers van GGD Holland Noorden en het RIVM blijkt dat ongeveer 10 procent van de jongeren (16 tot 25 jaar) in de regio de afgelopen vier weken drugs heeft gebruikt. Dat is nog niet zo veel als in bijvoorbeeld Amsterdam (17%) of Kennemerland (11,2%).

De GGD laat weten dat het drugsgebruik in de regio wél stijgt. Het maakt de zorgorganisatie alert, zegt woordvoerder Kristel van der Pouw Kraan: "Deze stijging is significant, maar absoluut gezien relatief klein."

Van der Pouw Kraan is betrokken bij ‘In Control of Alcohol & Drugs’, een programma om gebruik in de regio te voorkomen en te verminderen. "Natuurlijk blijven we de situatie in de gaten houden. Mocht er iets veranderen, dan springen we daarop in."

Tekst gaat hieronder verder.

Oorzaak stijging onduidelijk

Maar wat de oorzaken van de stijging zijn, weet de GGD niet. "Het kan te maken hebben met het feit dat het gebruik van drugs veelal plaatsvindt op festivals en evenementen die er na de coronaperiode weer volop zijn."

Ook het beeld dat drugsgebruik onder jongeren steeds normaler wordt gevonden, ontkracht Van der Pouw Kraan: "Een op de vier jongvolwassenen geeft aan dat zij het gebruik van drugs onder leeftijdsgenoten normaal vinden. Dat betekent dus dat een overgrote meerderheid dit niet als normaal beschouwd."

Blijven inzetten op preventie 

Desondanks blijft de regio inzetten op preventie om het gebruik te verminderen. De afgelopen jaren zijn er diverse maatregelen genomen op het gebied van voorlichting en educatie. Of dit hun vruchten heeft afgeworpen, durft de GGD niet te zeggen. De zorgorganisatie geeft aan dat ze goed op weg zijn, maar wil drugsgebruik minder normaal maken. "We blijven het gesprek aangaan over dit onderwerp", zegt de programmamedewerker. "Vervolgens moeten we ze bewust maken over wat drugs met je lichaam kan doen. Dat kan bijvoorbeeld door interventies op scholen en door samenwerking met sportverenigingen, gemeenten en ouders.'' 

Het gebruik helemaal wegnemen is een utopie, benadrukt ze. "Het willen experimenteren, verveling, je thuissituatie, een ingrijpende gebeurtenis, groepsdruk en hoe je in je vel zit, kunnen redenen zijn om drugs te gaan gebruiken. Daarom blijft voorlichting en preventie zo belangrijk. Jongeren een veilige omgeving geven om in op te groeien, dat is waar we naar streven."

Drugspraatgroepen

En dat is ook herkenbaar voor de afgekickte Rob, die betrokken is bij de drugspraatgroepen van Narcotics Anonymous. Of het nu alcohol, drugs of medicijnen is, bij deze praatgroepen kun je terecht als je het verlangen hebt om te stoppen met gebruiken, benadrukt hij.

"Het is een zeer moeilijke tijd voor mij en mijn omgeving geweest. Ik ben heel dankbaar dat mijn leven weer volledig op de rit is. Ik heb mezelf teruggevonden, kan weer gewoon papa zijn en daarbij anderen helpen." Hij heeft dan ook een boodschap: "Hoe diep je ook zit: er is hoop. Niet waar we vandaan komen telt, maar waar we naartoe gaan."

In Hoorn is het steeds drukker bij groepen waar drugsverslaafden anoniem over hun problemen kunnen praten. De 31-jarige Rob kwam er zelf, toen hij nog volop aan de verboden middelen zat. Nu hij clean is helpt hij anderen om van de drugs af te komen. "Sommige deelnemers zijn pas 14", zegt hij "Daar schrik je toch wel van." 

De hulpgroepen hebben het steeds drukker, ziet Rob. Onder de naam Narcotics Anonymous kan er op meerdere plaatsen in Hoorn over drugsgebruik worden gesproken. De laatste jaren sluiten steeds meer jongvolwassenen zich aan bij de praatgroepen voor drugsverslaafden. 

Rob was vanaf zijn 21e verslaafd, waarvan de laatste drie jaar zwaar en belandde daardoor in de put. "In een paar maanden tijd raakte ik alles kwijt: mijn baan, mijn vrouw en pasgeboren kind, mijn vrienden en bovenal mezelf", vertelt hij.

Een praatgroep drugsverslaafden, ook wel Narcotics Anonymous genoemd, bleek (na de afkickkliniek) dé oplossing. Bij de 'NA' worden mensen in twaalf stappen geholpen om van de drugs af te blijven. Nu is hij 21 maanden clean en helpt hij anderen van hun verslaving af te komen.

Rob: "Er is ontzettend veel animo, ik ben zelf ook verbaasd hoe snel het gegroeid is." Rob komt nu bijna drie jaar bij de praatgroep op dinsdagavond in Hoorn. "Er zijn meerdere avonden in de stad bijgekomen, waardoor we nu op vijf avonden in de week zitten. Allemaal goed bezocht. Soms zitten we wel met 40 deelnemers, waarvan een deel rond de twintig jaar is. Sommigen zijn dus pas 14 jaar. Ja, daar schrik je toch wel van."

Verslaafde tieners

De laatste jaren sluiten steeds meer jongvolwassenen zich aan bij de praatgroepen voor drugsverslaafden. "Er is ontzettend veel animo, ik ben zelf ook verbaasd hoe snel het gegroeid is", merkt hij op. Rob komt nu bijna drie jaar bij de praatgroep op dinsdagavond in Hoorn. "Er zijn meerdere avonden in de stad bijgekomen, waardoor we nu op vijf avonden in de week zitten. Allemaal goed bezocht. Soms zitten we wel met 40 deelnemers, waarvan een deel rond de twintig jaar is. Sommigen zijn pas 14 jaar, daar schrik je toch wel van."

Het beeld dat er volop drugs wordt gebruikt in Noord-Holland Noord kleeft al langer aan de regio. In 2015 bleek uit rioolonderzoek dat in Enkhuizen dat het amfetaminegebruik (speed) relatief gezien bijvoorbeeld acht keer hoger lag dan in Amsterdam. 

Ook Koggenland luidde in 2019 nog de noodklok nadat de gemeente signalen binnenkreeg dat het gebruik van drugs onder jongeren steeds normaler werd. "Dat is nu hét probleem, het is aan de orde van de dag", zei CDA’er Rick Nooij toen tegenover NH. 

Drugsgebruik onder landelijk gemiddelde

Uit recente cijfers van GGD Holland Noorden en het RIVM blijkt dat ongeveer 10 procent van de jongeren (16 tot 25 jaar) in de regio de afgelopen vier weken drugs heeft gebruikt. Dat is nog niet zo veel als in bijvoorbeeld Amsterdam (17%) of Kennemerland (11,2%).

De GGD laat weten dat het drugsgebruik in de regio wél stijgt. Het maakt de zorgorganisatie alert, zegt woordvoerder Kristel van der Pouw:  "Deze stijging is significant, maar absoluut gezien relatief klein."

Van der Pouw Kraan is betrokken bij ‘In Control of Alcohol & Drugs’, een programma om gebruik in de regio te voorkomen en te verminderen. "Natuurlijk blijven we de situatie in de gaten houden. Mocht er iets veranderen, dan springen we daarop in."

Tekst gaat verder onder de infographic.

Oorzaak stijging onduidelijk

Maar wat de oorzaken van de stijging zijn, weet de GGD niet. "Het kan te maken hebben met het feit dat het gebruik van drugs veelal plaatsvindt op festivals en evenementen die er na de coronaperiode weer volop zijn." Ook het beeld dat drugsgebruik onder jongeren steeds normaler wordt gevonden, ontkracht Van der Pouw Kraan. "Een op de vier jongvolwassenen geeft aan dat zij het gebruik van drugs onder leeftijdsgenoten normaal vinden. Dat betekent dus dat een overgrote meerderheid dit niet als normaal beschouwd."

Blijven inzetten op preventie 

Desondanks blijft de regio inzetten op preventie om het gebruik te verminderen. De afgelopen jaren zijn er diverse maatregelen genomen op het gebied van voorlichting en educatie. Of dit hun vruchten heeft afgeworpen, durft de GGD niet te zeggen. De zorgorganisatie geeft aan dat ze goed op weg zijn, maar wil drugsgebruik minder normaal maken. "We blijven het gesprek aangaan over dit onderwerp", zegt de programmamedewerker. "Vervolgens moeten we ze bewust maken over wat drugs met je lichaam kan doen. Dat kan bijvoorbeeld door interventies op scholen en door samenwerking met sportverenigingen, gemeenten en ouders.'' 

Het gebruik helemaal wegnemen is een utopie, benadrukt ze. "Het willen experimenteren, verveling, je thuissituatie, een ingrijpende gebeurtenis, groepsdruk en hoe je in je vel zit, kunnen redenen zijn om drugs te gaan gebruiken. Daarom blijft voorlichting en preventie zo belangrijk. Jongeren een veilige omgeving geven om in op te groeien, dat is waar we naar streven."

Drugspraatgroepen

En dat is ook herkenbaar voor de afgekickte Rob, die betrokken is bij de drugspraatgroepen van Narcotics Anonymous. Of het nu alcohol, drugs of medicijnen is, bij deze praatgroepen kun je terecht als je het verlangen hebt om te stoppen met gebruiken, benadrukt hij.

"Het is een zeer moeilijke tijd voor mij en mijn omgeving geweest. Ik ben heel dankbaar dat mijn leven weer volledig op de rit is. Ik heb mezelf teruggevonden, kan weer gewoon papa zijn en daarbij anderen helpen." Hij heeft dan ook een boodschap: "Hoe diep je ook zit: er is hoop. Niet waar we vandaan komen telt, maar waar we naartoe gaan."

Het drugsgebruik onder jongvolwassenen in Noord-Holland Noord ligt onder het landelijk gemiddelde, desondanks blijft het een terugkerend aandachtspunt. En dus zet de regio volop in op voorlichting en preventie.

Het heersende imago van drugsgebruik onder jongvolwassenen in Noord-Holland Noord is al jarenlang een onderwerp van gesprek. Zo trok Enkhuizen aan de bel, omdat het gebruik van amfetamine in de West-Friese stad relatief gezien acht keer hoger lag dan in Amsterdam. Burgemeester Jan Baas reageerde geschokt over de cijfers en kondigde maatregelen aan om het gebruik te verminderen.

Ook Koggenland luidde de noodklok nadat de gemeente signalen binnenkreeg dat het gebruik van drugs onder jongeren steeds normaler werd. "Dat is nu hét probleem, het is aan de orde van de dag", zei CDA’er Rick Nooij toen tegenover NH.

Toch laten recente cijfers van GGD Hollands Noorden en het RIVM een ander beeld zien. Het aantal jongvolwassenen in Noord-Holland Noord dat in de laatste vier weken drugs heeft gebruikt, ligt zelfs onder het landelijk gemiddelde, blijkt uit recente cijfers van het RIVM. Daarbij scoort de regio, vergeleken met de andere GGD's in onze provincie, relatief goed. In 2022 gebruikte bijna 10 procent van de jongvolwassenen in de afgelopen vier weken drugs. In Amsterdam (17%), Kennemerland (11,2%) en Zaanstreek-Waterland (10,7%) lag dit percentage hoger.

Praatgroepen groeien

Dat betekent niet dat het probleem er helemaal niet meer is. Daar weet de 31-jarige Rob (naam bekend bij de redactie) alles vanaf. Hij was vanaf zijn 21e verslaafd, waarvan de laatste drie jaar zwaar en belandde daardoor in de put. "In een paar maanden tijd raakte ik alles kwijt: mijn baan, mijn vrouw en pasgeboren kind, mijn vrienden en bovenal mezelf", vertelt hij.

Een praatgroep van twaalf stappen voor drugsverslaafden, ook wel Narcotics Anonymous genoemd, bleek (na de afkickkliniek) dé oplossing. Nu is hij 21 maanden clean en helpt hij anderen het programma te volgen en uit een verslaving te komen.

Of het nu alcohol, drugs of medicijnen is, bij deze praatgroepen kun je terecht als je het verlangen hebt om te stoppen met gebruiken, benadrukt Rob. "Het is een zeer moeilijke tijd voor mij en mijn omgeving geweest. Ik ben heel dankbaar dat mijn leven weer volledig op de rit is. Ik heb mezelf teruggevonden, kan weer gewoon papa zijn en daarbij anderen helpen." Hij heeft dan ook een boodschap: "Hoe diep je ook zit: er is hoop. Niet waar we vandaan komen telt, maar waar we naartoe gaan."

Verslaafde tieners

De laatste jaren sluiten steeds meer jongvolwassenen zich aan bij de praatgroepen voor drugsverslaafden. "Er is ontzettend veel animo, ik ben zelf ook verbaasd hoe snel het gegroeid is", merkt hij op. Rob komt nu bijna drie jaar bij de praatgroep op dinsdagavond in Hoorn. "Er zijn meerdere avonden in de stad bijgekomen, waardoor we nu op vijf avonden in de week zitten. Allemaal goed bezocht. Soms zitten we wel met 40 deelnemers, waarvan een deel rond de twintig jaar is. Sommigen komen zelfs al binnen op 14-jarige leeftijd, daar schrik je toch wel van."

Tekst gaat verder onder de infographic.

Hoewel het maandelijkse gebruik sinds 2019 is gedaald, neemt dat de afgelopen jaren licht toe. Dat blijkt uit een GGD-onderzoek van vorig jaar, gehouden onder bijna 5.000 jongvolwassenen. Toch maakt de zorgorganisatie zich geen zorgen, wel zijn ze alert. "Deze stijging is weliswaar significant, maar absoluut gezien relatief klein”, zegt Kristel van der Pouw Kraan. Zij is betrokken bij ‘In Control of Alcohol & Drugs’, een programma om gebruik in de regio te voorkomen en te verminderen. "Natuurlijk blijven we de situatie in de gaten houden. Mocht er iets veranderen, dan springen we daarop in."

Waar deze kleine stijging precies vandaan komt, is moeilijk te zeggen, benadrukt ze. "Het kan te maken hebben met het feit dat het gebruik van drugs veelal plaatsvindt op festivals en evenementen die er na de coronaperiode weer volop zijn." Ook het beeld dat drugsgebruik onder jongeren steeds normaler wordt gevonden, ontkracht Van der Pouw Kraan. "Een op de vier jongvolwassenen geeft aan dat zij het gebruik van drugs onder leeftijdsgenoten normaal vinden. Dat betekent dus dat een overgrote meerderheid dit niet als normaal beschouwd."

Blijven inzetten op preventie 

Desondanks blijft de regio inzetten op preventie om het gebruik te verminderen. De afgelopen jaren zijn er diverse maatregelen genomen op het gebied van voorlichting en educatie. Of dit hun vruchten heeft afgeworpen, durft de GGD niet te zeggen. De zorgorganisatie geeft aan dat ze goed op weg zijn, maar wil drugsgebruik minder normaal maken. "We blijven het gesprek aangaan over dit onderwerp", zegt de programmamedewerker. "Vervolgens moeten we ze bewust maken over wat drugs met je lichaam kan doen. Dat kan bijvoorbeeld door interventies op scholen en door samenwerking met sportverenigingen, gemeenten en ouders.'' 

Het gebruik helemaal wegnemen is een utopie, benadrukt ze. "Het willen experimenteren, verveling, je thuissituatie, een ingrijpende gebeurtenis, groepsdruk en hoe je in je vel zit, kunnen redenen zijn om drugs te gaan gebruiken. Daarom blijft voorlichting en preventie zo belangrijk. Jongeren een veilige omgeving geven om in op te groeien, dat is waar we naar streven."

Het drugsgebruik onder jongvolwassenen in Noord-Holland Noord ligt onder het landelijk gemiddelde, desondanks blijft het een terugkerend aandachtspunt. En dus zet de regio volop in op voorlichting en preventie.

Het heersende imago van drugsgebruik onder jongvolwassenen in Noord-Holland Noord is al jarenlang een onderwerp van gesprek. Zo trok Enkhuizen aan de bel, omdat het gebruik van amfetamine in de West-Friese stad relatief gezien acht keer hoger lag dan in Amsterdam. Burgemeester Jan Baas reageerde geschokt over de cijfers en kondigde maatregelen aan om het gebruik te verminderen.

Ook Koggenland luidde de noodklok nadat de gemeente signalen binnenkreeg dat het gebruik van drugs onder jongeren steeds normaler werd. "Dat is nu hét probleem, het is aan de orde van de dag", zei CDA’er Rick Nooij toen tegenover NH.

Toch laten recente cijfers van GGD Hollands Noorden en het RIVM een ander beeld zien. Het aantal jongvolwassenen in Noord-Holland Noord dat in de laatste vier weken drugs heeft gebruikt, ligt zelfs onder het landelijk gemiddelde, blijkt uit recente cijfers van het RIVM. Daarbij scoort de regio, vergeleken met de andere GGD's in onze provincie, relatief goed. In 2022 gebruikte bijna 10 procent van de jongvolwassenen in de afgelopen vier weken drugs. In Amsterdam (17%), Kennemerland (11,2%) en Zaanstreek-Waterland (10,7%) lag dit percentage hoger.

Praatgroepen groeien

Dat betekent niet dat het probleem er helemaal niet meer is. Daar weet de 31-jarige Rob (naam bekend bij de redactie) alles vanaf. Hij was vanaf zijn 21e verslaafd, waarvan de laatste drie jaar zwaar en belandde daardoor in de put. "In een paar maanden tijd raakte ik alles kwijt: mijn baan, mijn vrouw en pasgeboren kind, mijn vrienden en bovenal mezelf", vertelt hij.

Een praatgroep van twaalf stappen voor drugsverslaafden, ook wel Narcotics Anonymous genoemd, bleek (na de afkickkliniek) dé oplossing. Nu is hij 21 maanden clean en helpt hij anderen het programma te volgen en uit een verslaving te komen.

Of het nu alcohol, drugs of medicijnen is, bij deze praatgroepen kun je terecht als je het verlangen hebt om te stoppen met gebruiken, benadrukt Rob. "Het is een zeer moeilijke tijd voor mij en mijn omgeving geweest. Ik ben heel dankbaar dat mijn leven weer volledig op de rit is. Ik heb mezelf teruggevonden, kan weer gewoon papa zijn en daarbij anderen helpen." Hij heeft dan ook een boodschap: "Hoe diep je ook zit: er is hoop. Niet waar we vandaan komen telt, maar waar we naartoe gaan."

Verslaafde tieners

De laatste jaren sluiten steeds meer jongvolwassenen zich aan bij de praatgroepen voor drugsverslaafden. "Er is ontzettend veel animo, ik ben zelf ook verbaasd hoe snel het gegroeid is", merkt hij op. Rob komt nu bijna drie jaar bij de praatgroep op dinsdagavond in Hoorn. "Er zijn meerdere avonden in de stad bijgekomen, waardoor we nu op vijf avonden in de week zitten. Allemaal goed bezocht. Soms zitten we wel met 40 deelnemers, waarvan een deel rond de twintig jaar is. Sommigen komen zelfs al binnen op 14-jarige leeftijd, daar schrik je toch wel van."

Tekst gaat verder onder de infographic.

Hoewel het maandelijkse gebruik sinds 2019 is gedaald, neemt dat de afgelopen jaren licht toe. Dat blijkt uit een GGD-onderzoek van vorig jaar, gehouden onder bijna 5.000 jongvolwassenen. Toch maakt de zorgorganisatie zich geen zorgen, wel zijn ze alert. "Deze stijging is weliswaar significant, maar absoluut gezien relatief klein”, zegt Kristel van der Pouw Kraan. Zij is betrokken bij ‘In Control of Alcohol & Drugs’, een programma om gebruik in de regio te voorkomen en te verminderen. "Natuurlijk blijven we de situatie in de gaten houden. Mocht er iets veranderen, dan springen we daarop in."

Waar deze kleine stijging precies vandaan komt, is moeilijk te zeggen, benadrukt ze. "Het kan te maken hebben met het feit dat het gebruik van drugs veelal plaatsvindt op festivals en evenementen die er na de coronaperiode weer volop zijn." Ook het beeld dat drugsgebruik onder jongeren steeds normaler wordt gevonden, ontkracht Van der Pouw Kraan. "Een op de vier jongvolwassenen geeft aan dat zij het gebruik van drugs onder leeftijdsgenoten normaal vinden. Dat betekent dus dat een overgrote meerderheid dit niet als normaal beschouwd."

Blijven inzetten op preventie 

Desondanks blijft de regio inzetten op preventie om het gebruik te verminderen. De afgelopen jaren zijn er diverse maatregelen genomen op het gebied van voorlichting en educatie. Of dit hun vruchten heeft afgeworpen, durft de GGD niet te zeggen. De zorgorganisatie geeft aan dat ze goed op weg zijn, maar wil drugsgebruik minder normaal maken. "We blijven het gesprek aangaan over dit onderwerp", zegt de programmamedewerker. "Vervolgens moeten we ze bewust maken over wat drugs met je lichaam kan doen. Dat kan bijvoorbeeld door interventies op scholen en door samenwerking met sportverenigingen, gemeenten en ouders.'' 

Het gebruik helemaal wegnemen is een utopie, benadrukt ze. "Het willen experimenteren, verveling, je thuissituatie, een ingrijpende gebeurtenis, groepsdruk en hoe je in je vel zit, kunnen redenen zijn om drugs te gaan gebruiken. Daarom blijft voorlichting en preventie zo belangrijk. Jongeren een veilige omgeving geven om in op te groeien, dat is waar we naar streven."

Ze was donderdag de allereerste sporter die gehuldigd werd als Paralympisch kampioen in Parijs. De Andijkse wielrenster Caroline Groot (26) pakte voor de ogen van veel familie en vrienden de titel op de tijdrit 500 meter. Het is de perfecte afsluiting van haar topsportbestaan, die haar - via een omweg - veel mooie momenten bezorgde. "Mooi dat het op deze manier toch nog is gelukt."

Ze zit in de ochtend na het grote succes in de bus. Op weg naar de Eiffeltoren, om samen met familieleden de toerist uit te hangen. "Ik ben nog een paar dagen in Parijs, dus we kunnen mooi de stad verkennen." De afgelopen uren bestonden vooral uit het vieren van het goud en het geven van interviews. Het besef dat ze Paralympisch kampioen is, is al redelijk ingedaald.

De Andijkse die tegenwoordig in Doetinchem woont, grossiert de laatste jaren in (wereld)titels, dus onverwacht kwam het succes niet echt. "Maar ik ben er natuurlijk ontzettend blij mee", zegt ze vanuit de Franse hoofdstad. "Tijdens de kwalificaties reed ik al een wereldrecord. Jammer dat ik in de finale niet sneller kon zijn, maar je kunt niet alles hebben. Het stadion zat vol publiek en voor mij waren veel vrienden en familie gekomen. En mijn vriend Stijn. Dat maakt het nóg mooier."

Tranen op de tribune

Haar ouders waren donderdag één van de aanwezigen in het Vélodrome National. De zoete zege zorgde voor trots en tranen op de tribune. Moeder Wendy: "De drie andere kinderen waren er ook bij. Het was een echt familiefeestje." Drie jaar geleden - tijdens de Paralympics in Tokio - was dat wel anders. Toen had het mondiale sportfeest door corona een heel ander karakter. "Dan kregen we foto's van Caroline met een mondkapje op. Of dat ze eenzaam op haar hotelkamer zat. Dan is dit een stuk leuker." 

Caroline was tien jaar geleden een talentvolle schaatsster, die droomde van deelname aan de wintervariant van de Spelen. "Dat was in de tijd van Ireen Wüst en Sven Kramer, dat waren de grote voorbeelden." Totdat een operatie zorgde voor blijvende schade aan een zenuw in haar onderbeen. "Mijn wereld stortte wel een beetje in. Al mijn vrienden zijn steeds op de ijsbaan en ik kan er niet meer heen", treurde ze in 2017, toen ze werd gevolgd door NH. Want wat bleek: ook voor hard fietsen had ze veel talent. Via een omweg bereikte ze toch de absolute top. "Mooi dat het zo, via een omweg, toch is gelukt."

Nu - met Paralympisch goud op zak - kiest ze voor een ander leven. Ze zit in de eindfase van haar studie. "Ik houd nog een kleine slag om de arm. Ik ga straks vier maanden stage lopen en dan kijk ik of ik het wielrennen heel erg mis. Maar ik vind het wel goed zo. Ik heb er de laatste twee jaar alles uitgehaald, alles gegeven. Ik heb ook heel veel zin in het leven na de sport. In een normale baan, een gewoon weekend of een keer normaal op vakantie gaan. Daar verandert zelfs deze gouden medaille niets aan. Dit is een mooie afsluiter."

De gemeente gaat vanaf aankomende maandag weer verder met het zogenoemde Oranje Loper-project, het opknappen van de wegen en bruggen tussen de Raadhuisstraat en het Mercatorplein. De werkzaamheden duren nog tot zeker 2026, waardoor het verkeer er nog behoorlijk hinder van kan ondervinden. 

Maandag beginnen de werkzaamheden op drie locaties: de De Clercqstraat en de kruispunten Admiraal de Ruijterweg en Jan Evertsenstraat én Marnixstraat en Rozengracht. Ook wordt er gewerkt aan de Ritsaert ten Catebrug en de Rijckerbrug, beide bij de De Clerqstraat. 

De gemeente wil de De Clercqstraat straat en de kruispunten overzichtelijker en veiliger maken. De bruggen moeten worden opgeknapt. Op die komt ook een zogenoemde knip. Automobilisten kunnen dan niet meer het centrum in rijden, de stad uit kan nog wel. Een aantal ondernemers in de straat liet vorig jaar aan AT5 weten niet blij met het plan te zijn. 

De werkzaamheden worden in fases uitgevoerd en het gemotoriseerd verkeer, fietsers en voetgangers zullen per fase een aangepaste omleiding krijgen. Vanaf maandag zijn de Admiraal de Ruijterweg en de De Clercqstraat gedeeltelijk afgesloten. Auto’s worden onder andere via de Jan van Galenstraat, de Haarlemmer Houttuinen en de Raadhuisstraat omgeleid.

De omrijroute geldt tot en met februari 2025, maar kan per fase verschillen van richting. Ook fietsers ondervinden last van de werkzaamheden. Zo is de Admiraal de Ruijterweg tot eind november afgesloten en is ook het gedeelte van de Marnixstraat tot aan de Bullebaksluis niet open. Voetgangers kunnen wat hinder ondervinden, maar er overal wel langs. 

De werkzaamheden aan de De Clercqstraat en de twee bruggen zijn naar verwachting eind 2025 klaar, voor het kruispunt op de Admiraal de Ruijterweg en de Jan Evertsenstraat moet dat de zomer van 2025 zijn en het kruispunt bij de Rozengracht en de Marnixstraat in het voorjaar van 2026. 

Omleidingen en andere routes

Ook het openbaar vervoer heeft last van de werkzaamheden. Bij het kruispunt van de Marnixstraat en de Rozengracht worden de tramrails vervangen, waardoor er tot februari van volgend jaar geen trams over het kruispunt kunnen. De trams 3, 5, 13 en 19 en bus 15 rijden een aangepaste route.

Zo pendelt lijn 3 straks nog maar tussen het Flevopark en het Fredrik Hendrikplantsoen. De haltes Nassaukade, De Wittenkade, Van Limburg Stirumstraat en Van Hallstraat komen tijdelijk te vervallen. Ook bij lijn 5 komen behoorlijk wat haltes te vervallen. De tram gaat namelijk niet meer naar de Zoutkeetsgracht, maar naar Centraal. 

Tramlijn 13 pendelt nog wel tussen CS en Geuzenveld, maar gaat niet meer over de De Clerqstraat maar via de Kinkerstraat. Voor tram 19 gaat er ook behoorlijk wat veranderen. De tram rijdt vanaf Diemen Sniep zijn gebruikelijke route tot het Leidseplein en gaat daarna via de Bilderdijkstraat naar de Westergasfabriek. 

Miljoenenproject

Het project kan ondertussen in de omgeving van de Oranje Loper berucht worden genoemd. Het project begon in 2020 bij het Koningsplein, maar is ruim vier jaar later nog altijd niet klaar. De stijging in de prijs van bouwkosten, krapte op de arbeidsmarkt en de coronapandemie zorgden voor vertraging. De kosten voor het project stegen daardoor flink. Aanvankelijk was het de bedoeling dat het project rond de 116 miljoen euro zou kosten, maar de kosten stegen uiteindelijk al ruim over de 200 miljoen. 

Verkeerswethouder Melanie van der Horst stelde de werkzaamheden, die eigenlijk verder zouden gaan in maart 2023, twee keer uit tot na de zomer van dit jaar. Ook moest er worden bekeken of er ergens op kon worden bespaard, om er voor te zorgen dat alles wat de gemeente wilde uitvoeren binnen het budget paste.

In juli van vorig jaar maakte Van der Horst duidelijk dat het project nu maximaal 250 miljoen euro kosten mag gaan kosten en dat er kon worden bezuinigd op het herstel van de bruggen. Van de negen bruggen die op de route liggen konden zeven door met veel minder ingrijpende herstelwerkzaamheden. Alle aanpassingen zorgden onder ondernemers voor veel onzekerheden en ook met een aantal aannemers loopt het niet helemaal lekker. Zij willen compensatie zien van de gemeente omdat de gemeente het project versobert.  

Meerdere overheidsdiensten, waaronder de Kustwacht en de Koninklijke Marechaussee, zijn op dit moment slecht bereikbaar door een landelijke storing in het netwerk. Onder andere het noodnummer van de Kustwacht is niet bereikbaar. 

De omvang van de storing is nog niet duidelijk, evenals de oorzaak. Wel is duidelijk dat de Kustwacht via de radio en via de telefoon nauwelijks bereikbaar is. Ook het noodnummer van de Kustwacht, te gebruiken bij spoedeisende situaties, werkt op dit moment niet. Via X vragen zij mensen die hulp nodig hebben om 112 te bellen.

Bij de marechaussee is het contactcentrum niet bereikbaar. Een woordvoerder zegt tegen NH dat de storing vooralsnog geen invloed heeft op het vliegverkeer op Schiphol. 

Naast de netwerkstoring bij bovenstaande diensten kunnen veel mensen ook niet inloggen op DigiD. Ook kunnen mensen niet online een afspraak maken voor een coronavaccinatie. 

Gisteravond

Volgens de NOS is de storing al sinds gisteravond aan de gang. Het zou vooral gaan om problemen met onderlinge communicatie tussen verschillende hulpdiensten. 112 is nog wel bereikbaar. 

Meerdere overheidsdiensten, waaronder de Kustwacht en de Koninklijke Marechaussee, zijn op dit moment slecht bereikbaar door een landelijke storing in het netwerk. Woordvoerders zeggen tegen het ANP dat ze 'nauwelijks bereikbaar' zijn. 

De omvang van de storing is nog niet duidelijk, evenals de oorzaak. Wel is duidelijk dat de Kustwacht via de radio en via de telefoon nauwelijks bereikbaar is. 

Bij de marechaussee is het contactcentrum niet bereikbaar. 

Naast de netwerkstoring bij bovenstaande diensten kunnen veel mensen ook niet inloggen op DigiD. Ook kunnen mensen niet online een afspraak maken voor een coronavaccinatie. 

Later meer

Het Amerikaanse farmaconcern Pfizer, dat kampt met een dalende vraag naar zijn coronaprikken, heeft een nieuwe verkoopstrategie bedacht. Dinsdag lanceerde het bedrijf een nieuwe website genaamd PfizerForAll, waarmee de farmaceut zijn middelen in de Verenigde Staten rechtstreeks aan consumenten aanbiedt.

Het aantal kaaswinkels in Noord-Holland is de afgelopen tien jaar fors toegenomen, blijkt uit cijfers van de Kamer van Koophandel. Absoluut gezien heeft Noord-Holland, met 166 winkels, ook nog eens de meeste kaaswinkels van Nederland. Bij Pronk in Weesp vliegen de kazen de deur uit. 

Kaas- en delicatessenzaak Pronk in Weesp merkt op dat klanten hun kaas liever in de speciaalzaak halen, dan in de supermarkt. "Mensen waren een tijdje het gevoel kwijt, ze gingen automatisch naar de supermarkt, maar dat is sinds corona veranderd."

Mede-eigenaar Dirk Pronk van het familiebedrijf is dagelijks in de weer voor zijn speciaalzaak en kent vrijwel elke klant. 'De sfeer, het karakteristieke en het authentieke van de winkel', is waar de vaste klanten voor terugkomen. Niet alleen de kazen vliegen over de toonbank, ook verse noten zijn geliefd bij het publiek.

Dan denk je misschien dat daar een prijskaartje aan hangt, maar volgens Pronk is de gemiddelde prijs niet hoger dan in de supermarkt. "Ik haal voor de hele week en de week erna ga ik weer lekker halen, dan is het vers", zegt een andere trouwe klant. "Alleen niet zó vaak, want dat is niet goed voor mijn heupen."

Volgens cijfers van de Kamer van Koophandel is het aantal kaaswinkels tussen 2014 en 2024 gestegen met 43,1 procent. 

De Amerikaanse regering zat ’fout’ door Facebook onder druk te zetten om berichtgeving te censureren tijdens de coronapandemie. Het Witte Huis zelf was hierbij betrokken.

Briefje van Mark!

Enkele miljoenen Nederlanders kunnen vanaf dinsdag online een afspraak maken voor een nieuwe inenting tegen het coronavirus. Mensen van 60 jaar en ouder, een van de doelgroepen, ontvangen een uitnodiging op de deurmat. De prikronde moet de afweer van mensen tegen covid-19 in de herfst en winter verhogen.

De voormalig medisch adviseur van de Amerikaanse president, dr. Anthony Fauci (83) is zeven dagen opgenomen geweest in het ziekenhuis vanwege het westnijlvirus. De arts, die voornamelijk bekend werd door zijn adviezen rond de coronamaatregelen, komt nu thuis bij van de ziekte. Fauci was tot 2022 adviseur van het Witte Huis.

Toen de coronapandemie op zijn hevigst was, stonden Marjolein Bakker en Rinske Deben in de frontlinie bij het Noordwest Ziekenhuis in Alkmaar. Hoewel het een zware tijd was, kijken ze achteraf vooral positief terug. "Het gaf een bepaalde saamhorigheid in het ziekenhuis. Iedereen hielp elkaar. En we zijn ook zichtbaarder geworden naar buiten toe."

Lachend poseren verpleegkundigen Marjolein Bakker (29, afdeling longgeneeskunde) en Rinske Deben (45, intensive care) voor de foto. Geen mondkapje, maar 'gewoon' herkenbaar. Hoe anders was dat op het hoogtepunt van de coronapandemie. Toen liepen ze compleet ingepakt door het ziekenhuis. En moesten ze soms hartverscheurende gesprekken voeren met patiënten en hun familie. "Zij kenden ons niet en zagen alleen onze ogen. Wat zeg je dan?"

Maar dat gold net zo voor de familie. Rinske: "Vaak was het van: 'ik hou van je', 'je bent sterk' en 'ga maar lekker slapen', als mensen afscheid moesten nemen van hun geliefde omdat die in slaap gebracht ging worden. De familie mocht er niet bij zijn, alleen wij zaten naast de patiënt."

Het was ongewis hoe het zou eindigen, al wist iedereen dat de situatie ernstig was. "Het moeilijkst vond ik de mensen die moesten afscheid nemen van hun kinderen", zegt Marjolein. "Het ging bij die patiënten vaak om de leeftijdscategorie van mijn eigen ouders. Dat was confronterend." Soms was het ook niet mogelijk om een band op te bouwen met de patiënten, omdat het allemaal zo snel ging en ze soms meteen geïntubeerd moesten worden. "Je ziet ze in hun meest kwetsbare periode en de mensen waren vaak heel bang voor wat ging gebeuren."

Verloop

De eerste coronapatiënt van het Noordwest Ziekenhuis werd op 16 maart 2020 opgenomen. In het Noordwest Ziekenhuis hebben er op zijn meest, begin april 2020, zeventig coronapatiënten gelegen. De speciale covidafdeling werd in juni 2021 opgeheven en later die maand lag er voor het eerst geen enkele coronapatiënt in het ziekenhuis. Maar na de zomer ging het aantal zieken weer stijgen, tot een nieuw 'hoogtepunt' van 52 coronapatiënten in december 2021. Waar het in de eerste golf vooral in de eerste maand heel hard ging, was het bij de tweede golf een langere periode druk. In vier maanden bleef het aantal coronapatiënten consequent hoog.

"We stonden er aanvankelijk klaar voor", vertelt Rinske. "Met de mouwen opgestroopt, zo van, kom maar op. Uiteindelijk is dit wel waarom je voor dit vak hebt gekozen. Je wilt helpen." "We wisten ook dat het eraan kwam", vult Marjolein aan. "Je zat te wachten op de eerste patiënt."

Maar dat de pandemie achteraf gezien jaren zou duren, dat hadden ze nooit kunnen denken. "En maar goed ook, dat je dat niet van tevoren weet." Ze hebben veel heftige dingen meegemaakt en konden hun ervaringen alleen delen met hun collega's. "Thuis, en iedereen buiten het ziekenhuis, hadden ze geen idee waar we doorheen gingen. Het was echt intens."

Glimlach

"Wij moesten bijvoorbeeld op de intensivecareafdeling blijven", vervolgt Rinske. "Alleen voor eten en drinken en voor een wisseling van je dienst ging je uit isolatie. Maar ik kijk er toch vooral met een glimlach op terug. Er was veel personeel die je ondersteunde, en als een stabiele patiënt aan de beademing lag, kwam er toch ook een spelletje op tafel. Je voelde je ook veiliger op de afdeling, dan wanneer je daar af was." Dat beaamt Marjolein. "Door in de buurt te blijven bij de patiënt, kon je diegene beter in de gaten houden. Het ging zo snel."

Veel mensen kwamen te overlijden en dat was soms amper bij te houden. Marjolein: "Dan had je aan het begin van de dag zes patiënten onder je en aan het eind nog maar twee. In de tussentijd waren mensen of naar een andere afdeling overgebracht, of overleden. En tegelijkertijd konden er weer een paar mensen zijn bijgekomen. Het ging de hele dag door."

Salsales

Er was op een bepaald moment ook een afdeling waar mensen heen gingen als ze het niet zouden redden. "Daar ging je speciaal heen om te sterven. En zonder familie. Verschrikkelijk", zegt Rinske. Gelukkig waren er ook patiënten die wél beter werden, en was er af en toe ruimte voor een lolletje. Zoals onderstaande patiënt die het ziekenhuispersoneel salsales gaf. Hij is een van de vele mensen die Rinske is bijgebleven.

Tekst gaat verder onder de video.

Unaniem zeggen de twee dat er ook veel goeds is voortgekomen uit de pandemie. Sowieso is het ziekenhuis beter voorbereid wanneer zoiets weer eens gebeurt. "Toen veranderden de protocollen met de dag", zegt Rinske. "Nu ligt alles klaar." Ook is er door corona meer beademingsapparatuur gekomen en is het nu mogelijk om op afstand te monitoren.

Marjolein: "We hebben ook goed leren luisteren naar ons onderbuikgevoel. Op een bepaald moment herken je signalen. En daardoor ging iemand eerder naar de intensive care als wij zeiden dat die persoon achteruit ging. Soms waren ze binnen twee uur zuurstofbehoeftig."

En bovendien is het team veel hechter geworden. "Het was iets wat je alleen met elkaar kon delen, en iedereen hielp elkaar. Zelfs gepensioneerden kwamen terug om te helpen."

Trots

Waar Rinske al 25 jaar ervaring heeft in het ziekenhuis, is Marjolein met haar zes jaar minder ervaren. "Ik heb onwijs veel geleerd deze periode." Ze denkt even na. "Het is achteraf een hele nare tijd. Dit blijft je altijd bij. Maar ik ben trots dat ik een steentje bij heb mogen dragen."

Landelijk officier van Justitie Linda van den Oever waarschuwde onlangs in De Telegraaf voor een nieuwe generatie kindermisbruikers, al dan niet ontstaan in de coronaperiode. Verdachte Jeroen O. (26), die vrijdag terechtstond in de rechtbank van Rotterdam, paste naadloos in dat geschetste beeld.