Goed nieuws voor de bewoners van de Johannes Geradtsweg: de gemeente Hilversum ziet toch af van een fiets- en voetgangersbrug plus opstelstrook over het spoor op deze drukke verkeersader. Waar de omwonenden al aangaven dat dit geen oplossing zou zijn voor het verkeersprobleem concludeert nu ook de gemeente dat het geen verbetering is voor de doorstroming. Hiermee houdt Hilversum ook nog eens de nodige euro's op zak. 

Vandaag heeft burgemeester en wethouders besloten het idee van een fiets- en voetgangersbrug en het verlengen van de rechtsafstrook met 140 meter richting het Mediapark af te schieten. In eerste instantie leek dit de vier coalitiepartijen juist een goed idee. Hart voor Hilversum, VVD, CDA en GroenLinks hadden deze maatregel tot onvrede van de buurt opgenomen in hun akkoord.

Maar uit nader onderzoek blijkt deze verkeersmaatregel niet het gewenste effect te heeft.  Vooral in de ochtendspits zou er nog steeds sprake zijn van flinke belemmering van het autoverkeer op de Johannes Geradtsweg, zo wijst verdere verdieping uit. 

Daar komt nog eens bij dat Hilversum flink in de buidel had moeten tasten om het viaduct te verbreden. Waar in eerste instantie was uitgegaan van een prijskaartje van net iets meer dan 3 miljoen euro blijken de kosten inmiddels gestegen te zijn naar dik 7,5 miljoen euro. Dat is het Hilversumse college te gortig. Deze stijging is onder andere te wijten aan de coronapandemie en de oorlog in de Oekraïne, luidt de uitleg van de gemeente. 

Shortlist

Nu de fietsbrug niet dé oplossing blijkt te zijn die het college gedacht had, gaat de zoektocht naar een geschikte maatregel onverdroten voort. Dat laat wethouder Bart Heller weten. "Wij blijven vastbesloten om de doorstroming op de buitenring te verbeteren", zegt de GroenLinks-bestuurder. "Het Uitvoeringsprogramma Mobiliteit dat we voor de zomer voorleggen aan de gemeenteraad zal ook een shortlist bevatten van mogelijke maatregelen om de doorstroming op de Johannes Geradtsweg en de Diependaalselaan te verbeteren."

De gemeente zal ook wel verder moeten nadenken over een passende oplossing, want dat eisen de bewoners van de Johannes Geradtsweg. Al vele jaren geven zij aan gek te worden van de vele duizenden auto's die Hilversum in- en uitrijden en voor hun huis langsgaan. In de ochtend- en avondspits staat het er sowieso altijd vast. Iedere dag zitten ze in de dampen van de uitlaatgassen en meer. 

Pittige gesprekken

Met het besluit van de politiek om de kleine spoorbomen te gaan sluiten, zijn de bewoners nog steviger in het verweer gekomen. Die sluiting betekent voor hen nog meer verkeer door hun straat, terwijl de taks al al lang bereikt is. Wethouders en ambtenaren hebben pittige gesprekken gevoerd met elkaar over wat voor maatregelen er dan moeten komen. Vooralsnog hebben de partijen elkaar niet gevonden.

In november klom een delegatie van de bewoners in de pen omdat ze boos was. Dat het college een plan aan het maken was voor een fietsbrug inclusief langere opstelstrook zonder dat de bewoners hierin gekend waren, schoot hen compleet in het verkeerde keelgat. Een van de eisen was dan ook dat dit voorstel direct van tafel ging. Dat is niet meteen geworden, maar na onderzoek heeft Hilversum dik een half jaar later toch de stekker uit dit project getrokken.

Goed nieuws voor de bewoners van de Johannes Geradtsweg: de gemeente Hilversum ziet toch af van een fiets- en voetgangersbrug plus opstelstrook over het spoor op deze drukke verkeersader. Waar de omwonenden al aangaven dat dit geen oplossing zou zijn voor het verkeersprobleem concludeert nu ook de gemeente dat het geen verbetering is voor de doorstroming. Hiermee houdt Hilversum ook nog eens de nodige euro's op zak. 

Vandaag heeft burgemeester en wethouders besloten het idee van een fiets- en voetgangersbrug en het verlengen van de rechtsafstrook met 140 meter af te schieten. In eerste instantie leek dit de vier coalitiepartijen juist een goed idee. Hart voor Hilversum, VVD, CDA en GroenLinks hadden deze maatregel tot onvrede van de buurt opgenomen in hun akkoord.

Maar uit nader onderzoek blijkt deze verkeersmaatregel niet het gewenste effect te heeft.  Vooral in de ochtendspits zou er nog steeds sprake zijn van flinke belemmering van het autoverkeer op de Johannes Geradtsweg, zo wijst verdere verdieping uit. 

Torenhoog prijskaartje

Daar komt nog eens bij dat Hilversum flink in de buidel had moeten tasten om het viaduct te verbreden. Waar in eerste instantie was uitgegaan van een prijskaartje van net iets meer dan 3 miljoen euro blijken de kosten inmiddels gestegen te zijn naar dik 7,5 miljoen euro. Dat is het Hilversumse college te gortig. Deze stijging is onder andere te wijten aan de coronapandemie en de oorlog in de Oekraïne, luidt de uitleg van de gemeente. 

Nu de fietsbrug niet dé oplossing blijkt te zijn die het college gedacht had, gaat de zoektocht naar een geschikte maatregel onverdroten voort. Dat laat wethouder Bart Heller weten. "Wij blijven vastbesloten om de doorstroming op de buitenring te verbeteren", zegt de GroenLinks-bestuurder. "Het Uitvoeringsprogramma Mobiliteit dat we voor de zomer voorleggen aan de gemeenteraad zal ook een shortlist bevatten van mogelijke maatregelen om de doorstroming op de Johannes Geradtsweg en de Diependaalselaan te verbeteren."

Eis

De gemeente zal ook wel verder moeten nadenken over een passende oplossing, want dat eisen de bewoners van de Johannes Geradtsweg. Al vele jaren geven zij aan gek te worden van de vele duizenden auto's die Hilversum in- en uitrijden en voor hun huis langsgaan. In de ochtend- en avondspits staat het er sowieso altijd vast. Iedere dag zitten ze in de dampen van de uitlaatgassen en meer. 

Met het besluit van de politiek om de kleine spoorbomen te gaan sluiten, zijn de bewoners nog steviger in het verweer gekomen. Die sluiting betekent voor hen nog meer verkeer door hun straat, terwijl de taks al al lang bereikt is. Wethouders en ambtenaren hebben pittige gesprekken gevoerd met elkaar over wat voor maatregelen er dan moeten komen. Vooralsnog hebben de partijen elkaar niet gevonden.

In november klom een delegatie van de bewoners in de pen omdat ze boos was. Dat het college een plan aan het maken was voor een fietsbrug inclusief langere opstelstrook zonder dat de bewoners hierin gekend waren, schoot hen compleet in het verkeerde keelgat. Een van de eisen was dan ook dat dit voorstel direct van tafel ging. Dat is niet meteen geworden, maar na onderzoek heeft Hilversum dik een half jaar later toch de stekker uit dit project getrokken.

In het Engels vertaalde covers van K3 waren de sleutel tot succes voor zangeres Inge Lamboo (24) uit Lisserbroek.  Nadat ze op TikTok viral ging, brengt ze nu haar eigen album uit: Black Heart. "Als het in zo'n klein dorpje kan, dan kan alles wel."

NH Nieuws spreekt de zangeres bij poppodium C-punt in Hoofddorp. Ze scrolt op haar mobiel door haar TikTok-account heen. Haar Engelstalige cover Hart Verloren van K3 galmt door de ruimte. Op TikTok is de video al meer dan 1,5 miljoen keer bekeken.

Het knipoogje van TikTok

"Dat is het knipoogje van TikTok", vertelt Inge. "Je mag lekker gek doen." Over het plan van aanpak voor de video's denkt de artiest niet te veel na. "Ik doe vooral wat me leuk lijkt. Als ik te veel ga nadenken, komt het niet uit mijn hart."

Het artikel gaat verder onder de TikTok-video.

Haar eerste optredens waren op het C-punt in Hoofddorp. Maar toen Inge afstudeerde van de Herman Brood Academie kon ze vanwege corona niet live optreden. "Hoe gek het ook klinkt: ik ben ook dankbaar voor de pandemie. Ik haalde mijn kracht uit wat ik nog wel kon doen: social media."

Inmiddels heeft ze op TikTok 145 duizend volgers en 5,1 miljoen likes. Haar profiel staat vol met korte filmpjes waarop ze muziek speelt: van Billie Eilish tot Måneskin en van Eminem tot K3. Inge heeft bijna alle video's in haar slaapkamer in Lisserbroek opgenomen. Daar schreef ze ook de meeste liedjes. 

Een van de nummers die ze in Lisserbroek heeft geschreven is Pray. Het artikel gaat eronder verder.

Zo zag een dagje opnemen er voor de jonge artiest uit: op haar bed positioneerde Inge haar mobiel om te filmen, waarna ze met haar gitaar op de grond ging zitten en begon te spelen. Haar kamer stond vol met een opnameapparatuur, gitaren en een piano. "Het was eerder alsof ik in mijn muziekstudio sliep dan dat ik op mijn slaapkamer muziek speelde."

Vanuit een dorp bekend geworden

In een dorp wonen vond Inge heerlijk. "Op de studie was ik een van de weinigen die in een dorp bleef wonen. Als ik geen inspiratie had of het even too much was, ging ik langs de weilanden lopen", vertelt ze. "Ik voelde niet zo veel voor de grote stad." Pas afgelopen januari is Inge vanuit haar ouderlijk huis verhuisd naar Haarlem, waar ze naast haar slaapkamer een aparte studio heeft. 

Het artikel gaat verder onder de foto.

Toen ze als voorprogramma van Floor Jansen in uitverkochte zalen mocht spelen, besefte Inge hoe erg ze het optreden had gemist. "Social media is leuk, maar het is ook tijd dat mensen mij live gaan zien", vertelt ze. "Live is een hele andere energie en kan je op geen enkele manier naar online brengen."

Zangeres Janne Schra is al 20 jaar een begrip in de Nederlandse popscene. Eerst als zangeres van de succesvolle band Room Eleven en later als soloartiest. Nu komt Janne met haar nieuwe album The Heart Is Asymmetrical. Een popalbum met de nodige dancebeats waarop ze impulsief en vanuit haar hart werkte. "Ik wilde gewoon niet te veel nadenken, maar er gewoon inspringen en zo is het hele album ontstaan." 

We treffen zangeres Janne Schra in de kleedkamer van Gebroeders de Nobel in Leiden waar ze straks zal optreden met haar band. Op de website van de zaal wordt ze als volgt aangekondigd: 'Sommige mensen hebben echt alles mee. Beauty, brains, een stem als een nachtegaal en ze kan nog schilderen ook.' Janne kan er wel om glimlachen.

Op mijn vraag of ze een zondagskind is, bij wie alles aan komt waaien antwoordt ze: "Misschien ben ik wel een zondagskind, maar ik heb er wel alles aan gedaan om dat dan weer teniet te doen", zegt ze. "Ik denk overdreven veel na, ik maak het mezelf veel moeilijker dan nodig is. Ik legde de lat zo hoog voor mezelf, gewoon niet normaal. Ik heb op mijn 27ste ook een burn-out gehad. Ik had gewoon alles wat relaxter kunnen doen, dat was beter geweest."

Geen Goois meisje

Janne is geboren en getogen in Huizen in het Gooi. Haar ouders hadden een zeilschool. "Ik had een erg leuke jeugd. Erg veel buiten en op de boot", vertelt Janne. Ze ziet zichzelf niet bepaald als een Goois meisje. "Iemand uit Bussum, die aan de goeie kant van het spoor woonde, noemde Huizen het getto van het Gooi, vond ik helemaal niet erg".

Ze groeide op zonder muziek, maar bleek toch muzikaal gevoel te hebben. "Mijn vader en moeder hadden niks met muziek. Maar we hadden wel een piano dus daar pingelde ik wat op en dat viel direct op", vertelt Janne. "Ik was gewoon een heel gevoelig kind. Dat zie ik bij mijn dochter ook, die hoort iets en kan zo iets nazingen of bedenken en dat deed ik ook. Die gevoeligheid heb ik nog steeds. Als ik ergens loop associeer ik me suf, ik sta de hele tijd aan en dat helpt zeker bij liedjes schrijven."

Tekst gaat door onder de foto

Op haar 20ste brak Janne door met de band Room Eleven waar mee ze twee albums maakte. Room Eleven ontving twee gouden en een platina plaat en toerde door Canada, Japan, Europa en Zuid-Afrika. In 2012 ging Janne solo en maakte ze een aantal albums. Het album 'In de regen' springt eruit omdat het volledig Nederlandstalig was. Ze ontving er een Edison voor.

Het nieuwe album 'The Heart Is Asymmetrical' is toch weer Engelstalig. "'In de regen' voelde wel als een uitstapje. Ik wilde even iets totaal anders doen. En dat is die jazzy Nederlandstalige plaat geworden", zegt Janne. "En nu wilde ik weer de heel andere kant opgaan. Echt een Engelstalige popplaat maken. Twee tegenpolen zijn het eigenlijk. Het is, net als in de politiek, dat ik een beetje gepolariseerd ben geraakt." 

Impulsiever

Het nieuwe album 'The Heart Is Asymmetrical' maakte ze samen met producer Adam Bar. Het ontstond in de coronaperiode. De songs kwamen op een heel andere manier tot stand dan Janne gewend is. "Normaal schrijf ik eerst een tekst en dan bedenk ik de muziek. Nu gebeurde alles veel impulsiever", vertelt Janne. "Ik zat dan in mijn joggingbroek bij Adam op de bank. Dan speelde hij een akkoord en dan zong ik daar iets bij. Ik wilde gewoon niet te veel nadenken, er gewoon inspringen en dat het een kant op zou gaan. En zo is het hele album eigenlijk ontstaan."

Janne vergelijkt deze werkwijze met hoe ze schildert. "Dan zet ik mijn brein, dat zich overal mee bemoeit en over nadenkt uit, en dan gaat mijn hand gewoon ergens naar toe en dan weet ik intuïtief waar het heen moet en dan ontstaat het. Dat kan dus met muziek maken ook."

Geluk

Janne heeft inmiddels meer dan 100 nummers geschreven. Ze zijn haar allemaal dierbaar, maar een nummer als 'Speak up', van haar eerste soloalbum, is wel een van haar favorieten. "'Speak up' blijft heel dicht bij wat ik wil zeggen. Grappig genoeg zijn het dan vaak nummers met teksten die ik tegen mezelf uitspreek", vertelt Janne "Met 'Speak up' zeg ik dan tegen mezelf, ga eens rechtop zitten en laat jezelf eens horen."

Het schrijven van dit soort nummers maakt Janne ook gelukkig. "Maar ik denk dat geluk vooral zit in dat je accepteert hoe je leven is en dat je de mooie dingen om je heen ziet."

Het album 'The Heart Is Asymmetrical' van Janne Schra is uit. Janne Schra staat op 8 juni met haar band in de Tolhuistuin in Amsterdam-Noord. 

Het Amsterdam UMC kampt op de locaties AMC en VUmc met een groot tekort aan verpleegkundigen op de spoedeisende hulp voor aankomende zomer. Dat blijkt uit een interne e-mail aan medewerkers die in het bezit is van AT5. In de mail wordt aan het personeel gevraagd om extra diensten te draaien. Medewerkers van andere afdelingen moeten bijspringen om de gaten in de roosters op te vullen.

In de mail spreekt de leiding van de spoedeisende hulp (SEH) van een 'enorme klus' om de diensten in beide ziekenhuizen dekkend te houden. Omdat mogelijke oplossingen voor veel specialismen consequenties hebben, organiseerde de Raad van Bestuur gisteravond een overleg met de afdelingshoofden.

"Het is personele problematiek van beide SEH’s waarbij we kiezen voor volwaardige roosters op locatie AMC. Hierdoor blijft er een veilige en kwalitatief hoogwaardige zorg binnen Amsterdam UMC beschikbaar", meldt het ziekenhuis desgevraagd aan AT5.

Traumapatiënten naar AMC

Om een kwalitatieve goede zorg te behouden die veilig is voor zowel patiënt als medewerker, gaan sinds eind maart alle traumapatiënten per ambulance naar de spoedeisende hulp van het AMC. Patiënten die al bij het ziekenhuis bekend zijn, worden nog wel per ambulance naar het VUmc vervoerd.

Om patiënten veilig te kunnen opvangen op de locatie VUmc wordt de spoedeisende hulp daar 'laagdrempelig' bijgestaan door medewerkers van de intensive care, de anesthesiologie en de andere specialismen. "Indien een patiënt die al is opgenomen op locatie VUmc instabiel wordt, is er 24/7 spoedeisende zorg beschikbaar op die locatie", aldus het ziekenhuis. 

Het opvullen van de gaten in de roosters door medewerkers van andere afdelingen heeft mogelijk consequenties voor de zorg die op die afdelingen wordt verleend. "We hebben sinds corona te maken met langere wachtlijsten, die zullen hierdoor niet korter worden", aldus een woordvoerder van het ziekenhuis.

'Grote, ingrijpende stappen'

De leiding van het ziekenhuis meldde het personeel eerder al dat de spoedeisende hulp 'aan de vooravond' van 'grote, ingrijpende stappen' staat. In die memo staat ook te lezen dat de problemen al langer spelen: zorgmedewerkers zijn de afgelopen weken ook al gevraagd om uitval en nog openstaande diensten op te vangen. Daarbij wordt verwezen naar het verzoek aan personeel om ook in de zomermaanden extra te werken.

"De nachtbezetting van het VUmc is tot een minimum gebracht. Het gaat een keer fout", aldus een medewerker van het Amsterdam UMC tegen AT5. "De druk op de andere ziekenhuizen wordt steeds groter." De Cliëntenraad van het Amsterdam UMC, die de belangen van patiënten behartigt, is door AT5 om een reactie gevraagd, maar heeft niet gereageerd.

Vorig jaar september kwamen de personeelstekorten op de spoedeisende hulp van de academische ziekenhuizen ook al in het nieuws. Naar de afdeling van het VUmc reden er om die reden een heel weekend geen ambulances.

Sinds corona lukt het bijna niet meer om buiten de deur te eten zonder een reservering. Op sommige plekken, zoals in sterrenrestaurants, moet je een tafeltje soms maanden van tevoren al vastleggen. Behalve als je rond de honderd euro extra wil neerleggen. Dan kun je via het handelsplatform 'Appointment Trader' alsnog 'spontaan' uit eten. Restauranteigenaren reageren geschrokken. "Uit eten gaan wordt op deze manier elitair."

Sinds maandag heeft het Amerikaanse platform een Nederlandse versie gelanceerd, en de eerste reserveringen zijn al verkocht. Bij sterrenrestaurant De Kas hebben mensen rond de negentig euro betaald voor een plekje. Eigenaar Jos Timmer is allerminst blij met het platform. "Het gaat in tegen alles wat wij zijn. We willen toegankelijk zijn en proberen een goede prijs-kwaliteitverhouding te creëren."

Toegankelijkheid

Het platform startte in 2021 in Amerika, waar reserveringen in populaire restaurants soms voor honderden dollars worden doorverkocht. Dat het nu is overgewaaid, verbaast de eigenaar van restaurant Scheepskameel, Pieter Smits, niet. "Concerttickets en voetbalkaartjes worden ook doorverkocht", zegt hij. Maar of hij er blij mee is? "Zeker niet. Op deze manier wordt uit eten gaan elitair."

Eigenaar van het platform, Jonas Frey, zegt dat het platform er juist voor zorgt dat uit eten gaan bij bijzonder populaire plekken toegankelijker is voor iedereen. "Veel mensen kunnen geen reservering krijgen, omdat ze bijvoorbeeld de eigenaar niet kennen, en niet op tijd zijn met reserveren. Dat is niet democratisch." Volgens Frey maken alle mensen via zijn site juist kans op een reservering. "Voor een klein bedrag."

Daarnaast beweert Frey dat elk restaurant eigenlijk toch al reserveringen verkoopt. "Als ik naar een receptie loop en vraag of ze een plek hebben als ik honderd euro betaal, reken maar, dan hebben ze plek." Volgens Smits is hem inderdaad vaker het aanbod gedaan om te betalen voor een plekje in zijn restaurant. "Of we voor tweehonderd euro iets konden regelen. Daar zijn we nooit op ingegaan, want we willen dat iedereen hier kan komen eten."

"Het is ons restaurant", zegt Timmer, terwijl zijn personeel achter hem de lunch voorbereidt. "Onze ziel en zaligheid stoppen we erin, dat zie je. En dan besluit iemand straks een x-aantal tafeltjes te reserveren en eigenlijk de macht over je restaurant over te nemen. Dat voelt oneerlijk."

Volgens Frey is dit altijd de eerste reactie van restauranteigenaren als ze van het platform horen. Hij heeft daarom een systeem bedacht waardoor mensen niet zomaar tientallen reserveringen kunnen verkopen. Als een restaurant teveel 'no-shows' heeft door iemand die verkoopt, dan krijgt de verkoper een boete.

"Daarnaast vergeten veel eigenaren dat het niet hún reservering meer is, maar die van degene die heeft gereserveerd", gaat Frey verder. "Net als een ticket dat je kunt verkopen." Degene met de reservering mag ermee doen wat die wil, volgens hem. Wat wel zou kunnen, is als restaurant zélf reserveringen verhandelen op het platform, of ze kunnen 'partner' worden en meedoen met de winst. "Dat zullen we nooit doen", zegt Timmer. Smits geeft hetzelfde antwoord. "We kunnen ook de prijs van ons menu omhoog gooien, maar we willen toegankelijk blijven."

Boycotten

Timmer hoopt dat mensen het platform willen boycotten. "We gaan intussen kijken of we iets te kunnen doen tegen het handelsplatform."

Het Amsterdam UMC kampt op de locaties AMC en VUmc met een groot tekort aan verpleegkundigen op de spoedeisende hulp voor aankomende zomer. Dat blijkt uit een interne e-mail aan medewerkers die in het bezit is van AT5. In de mail wordt aan het personeel gevraagd om extra diensten te draaien. Medewerkers van andere afdelingen moeten bijspringen om de gaten in de roosters op te vullen.

In de mail spreekt de leiding van de spoedeisende hulp (SEH) van een 'enorme klus' om de diensten in beide ziekenhuizen dekkend te houden. Omdat mogelijke oplossingen voor veel specialismen consequenties heeft, organiseerde de Raad van Bestuur gisteravond een overleg met de afdelingshoofden.

"Het is personele problematiek van beide SEH’s waarbij we kiezen voor volwaardige roosters op locatie AMC. Hierdoor blijft er een veilige en kwalitatief hoogwaardige zorg binnen Amsterdam UMC beschikbaar", meldt het ziekenhuis desgevraagd aan AT5.

Traumapatiënten naar AMC

Om een kwalitatieve goede zorg te behouden die veilig is voor zowel patiënt als medewerker, gaan sinds eind maart alle traumapatiënten per ambulance naar de spoedeisende hulp van het AMC. Patiënten die al bij het ziekenhuis bekend zijn, worden nog wel per ambulance naar het VUmc vervoerd.

Om patiënten veilig te kunnen opvangen op de locatie VUmc wordt de spoedeisende hulp daar 'laagdrempelig' bijgestaan door medewerkers van de intensive care, de anesthesiologie en de andere specialismen. "Indien een patiënt die al is opgenomen op locatie VUmc instabiel wordt, is er 24/7 spoedeisende zorg beschikbaar op die locatie", aldus het ziekenhuis. 

Het opvullen van de gaten in de roosters door medewerkers van andere afdelingen heeft mogelijk consequenties voor de zorg die op die afdelingen wordt verleend. "We hebben sinds corona te maken met langere wachtlijsten, die zullen hierdoor niet korter worden", aldus een woordvoerder van het ziekenhuis.

'Grote, ingrijpende stappen'

De leiding van het ziekenhuis meldde het personeel eerder al dat de spoedeisende hulp 'aan de vooravond' van 'grote, ingrijpende stappen' staat. In die memo staat ook te lezen dat de problemen al langer spelen: zorgmedewerkers zijn de afgelopen weken ook al gevraagd om uitval en nog openstaande diensten op te vangen. Daarbij wordt verwezen naar het verzoek aan personeel om ook in de zomermaanden extra te werken.

"De nachtbezetting van het VUmc is tot een minimum gebracht. Het gaat een keer fout", aldus een medewerker van het Amsterdam UMC tegen AT5. "De druk op de andere ziekenhuizen wordt steeds groter." De Cliëntenraad van het Amsterdam UMC, die de belangen van patiënten behartigt, is door AT5 om een reactie gevraagd, maar heeft niet gereageerd.

Vorig jaar september kwamen de personeelstekorten op de spoedeisende hulp van de academische ziekenhuizen ook al in het nieuws. Naar de afdeling van het VUmc reden er om die reden een heel weekend geen ambulances.

Met een recordaantal inzendingen van tachtig films gaat de zevende editie van het Limburg Film Festival (LFF) donderdag in Venlo van start. „Waar we een aantal jaren geleden moesten schrapen om een acceptabel programma te kunnen samenstellen, hebben we nu echt moeite gehad met kiezen. Het geeft aan hoe sterk het niveau van de Limburgse film omhoog is gegaan, andere provincies zijn stikjaloers op Limburg”, zegt directeur Bart Hölscher van het festival.

Het bekende hotel Spaander in Volendam zit al drie maanden potdicht. Spaander is beroemd vanwege de indrukwekkende kunstverzameling. Beroemdheden zoals Johan Cruijff, Muhammed Ali, de sultan van Yogyakarta en de oud-keizer Wilhelm uit Duitsland hebben er allemaal overnacht. Maar wie nu een kamer in het Volendamse hotel wil boeken heeft pech en niemand weet waarom.

Het hotel aan de Dijk in Volendam ziet er al maanden treurig uit. De lichten zijn uit, de stoelen zijn opgestapeld in de ontbijtzaal. Toeristen die er naar binnen willen, staan voor een dichte deur. Een brief aan de deur laat weten dat er verbouwd wordt en het papier zit onder de dode vliegen. 

Als de brandweer het hotel begin dit jaar inspecteert, blijkt er van alles mis: de brandveiligheid is er niet op orde. De gemeente dreigt met een dwangsom als de boel niet snel wordt opgeknapt. Diezelfde week gaan de deuren dicht en worden reserveringen geschrapt. Maar dat is volgens de eigenaar en de gemeente helemaal niet nodig. Zowel de huurder als de verhuurder kunnen of willen niet uitleggen waarom de deuren toch dicht zitten.

Hoorn op de haak

De Hein Schilder Groep (HSG) is eigenaar van het gebouw en bestaat uit een grote groep aandeelhouders. Als we aan sommige van hen vragen waarom het hotel zo lang dicht is, zeggen ze dat niet te weten of wordt de hoorn op de haak gegooid. Anderen beweren zelfs dat er helemaal niets aan de hand is en de brandveiligheid gewoon op orde is. HSG verhuurt het hotel aan Remco Hellingman, maar ook hij zegt van niets te weten of ook maar iets met Spaander te maken te hebben en verbreekt de verbinding.

HSG kreeg tot 1 april om de brandveiligheid op orde te krijgen, maar kreeg uitstel tot 1 juni. "We zijn op dit moment in goed overleg met de eigenaar", laat een woordvoerder van Edam-Volendam weten. "Men is op dit moment de laatste hand aan het leggen aan de werkzaamheden. Wanneer Spaander weer opengaat is niet aan de gemeente."

Het is voor de tweede keer in relatief korte tijd dat het hotel gesloten is. Op 21 maart 2020 was het al gesloten vanwege de coronacrisis. Kort daarna ging het hotel failliet. Ondertussen loopt de dijk vol met toeristen die door de ruiten van het dichte hotel gluren. Een kamer huren of koffie drinken zit er volgens de boekingssites niet in.

Medewerkers van verffabriek PPG Coatings aan de Amsterdamseweg in Uithoorn leggen opnieuw het werk neer. De afgelopen dagen staakten medewerkers van de fabriek in Amsterdam. Ze willen een hoger loon, maar de directie geeft niet thuis. 

"De fabriek staat stil en de ochtendploeg staat buiten", laat Erik de Vries van vakbond FNV weten op NH Radio. "Er wordt niet gelost, er vinden geen kwaliteitscontroles plaats", noemt hij op. Ook de klantenservice is volgens De Vries niet bereikbaar. 

Donderdag begon de stakings-estafette bij de fabriek in Amsterdam en de komende drie dagen wordt er gestaakt in Uithoorn. Ook in het Gelderse Tiel hebben medewerkers het werk neergelegd. Ze willen een hoger loon om de inflatie van de afgelopen tijd te compenseren.

"Dat komt uit op 14,3 procent", zegt De Vries. "Het bedrijf wil daar nog niet de helft van betalen. Zo'n 7 procent." De medewerkers zouden volgens de FNV-bestuurder met dit bod ongeveer 8 procent mislopen. "Dat is precies hun vakantiegeld. Niet alleen dit jaar, maar ook de rest van de tijd dat ze bij het bedrijf werken."

Menselijke maat

Op 16 mei legden medewerkers van de fabriek hun werk ook al neer. Een unicum, vond medewerker Leen van Mever toen. Hij werkt al bijna 30 jaar bij de verffabriek, maar nu mist hij solidariteit bij de directie. "Ze hebben in coronatijd veel winst gemaakt", verwees hij naar de stijgende vraag naar verf door alle thuisklussers in die periode.

PPG Industries verkoopt in Nederland verf onder de namen Histor, Sigma en Rambo en is 's werelds grootste speler in de branche. En daar zit volgens Van Mever de crux: door de schaalvergroting is de menselijke maat verdwenen, zei hij. "Dit is de eerste keer dat we zo ver zijn, dat voelt heel apart." 

Tekst gaat door onder de foto

De stakingen hebben tot nu toe nog niet geleid tot een goed gesprek tussen de vakbond en de directie. "Er is wel even contact geweest, maar daar gebeurt niet wat wij vinden dat er moet gebeuren", zegt De Vries. "Dat helpt de situatie niet." Er staan geen gesprekken meer met PPG op de planning.

De staking in Uithoorn duurt drie dagen. FNV beslist op een later moment of er meer stakingsdagen aankomen. "Als er geen enkele reactie komt vanuit de directie, moet het misschien allemaal wat langer gaan duren." De Vries vindt dat heel vervelend, maar hoopt dat de directie daardoor meebeweegt.

Een woordvoerder van PPG Industies laat aan NH weten dat de fabriek in Uithoorn vandaag op een lager pitje draait vanwege de staking. Dit heeft vooralsnog geen invloed op de beschikbaarheid van de verf in winkels. PPG blijft bij het voorstel van 7 procent loonsverhoging. "Ons bod is eerlijk en schappelijk. Het is zelfs hoger dan de landelijke cao waarover de VVVF tot een akkoord is gekomen." De woordvoerder zegt dat het bedrijf op 25 mei een uitnodiging heeft verstuurd naar de vakbond, maar dat zij er niet op in zijn gegaan. "We staan open voor een gesprek."

Medewerkers van verffabriek PPG Coatings aan de Amsterdamseweg in Uithoorn leggen opnieuw het werk neer. De afgelopen dagen staakten medewerkers van de fabriek in Amsterdam. Ze willen een hoger loon, maar de directie geeft niet thuis. 

"De fabriek staat stil en de ochtendploeg staat buiten", laat Erik de Vries van vakbond FNV weten op NH Radio. "Er wordt niet gelost, er vinden geen kwaliteitscontroles plaats", noemt hij op. Ook de klantenservice is volgens De Vries niet bereikbaar. 

Donderdag begon de stakings-estafette bij het de fabriek in Amsterdam en de komende drie dagen wordt er gestaakt in Uithoorn. Ook in het Gelderse Tiel hebben medewerkers het werk neergelegd. Ze willen een hoger loon om de inflatie van de afgelopen tijd te compenseren. "Dat komt uit op 14,3 procent", zegt De Vries. "Het bedrijf wil daar nog niet de helft van betalen. Zo'n 7 procent." De medewerkers zouden volgens de FNV-bestuurder met dit bod ongeveer 8 procent mislopen. "Dat is precies hun vakantiegeld. Niet alleen dit jaar, maar ook de rest van de tijd dat ze bij het bedrijf werken."

Menselijke maat

Op 16 mei legden medewerkers van de fabriek hun werk ook al neer. Een unicum, vond medewerker Leen van Mever toen. Hij werkt al bijna 30 jaar bij de verffabriek, maar nu mist hij solidariteit bij de directie. "Ze hebben in coronatijd veel winst gemaakt", verwees hij naar de stijgende vraag naar verf door alle thuisklussers in die periode.

PPG Industries verkoopt in Nederland verf onder de namen Histor, Sigma en Rambo en is 's werelds grootste speler in de branche. En daar zit volgens Van Mever de crux: door de schaalvergroting is de menselijke maat verdwenen, zei hij. "Dit is de eerste keer dat we zo ver zijn, dat voelt heel apart." 

Tekst gaat door onder de foto

De stakingen hebben tot nu toe nog niet geleid tot een goed gesprek tussen de vakbond en de directie. "Er is wel even contact geweest, maar daar gebeurt niet wat wij vinden dat er moet gebeuren", zegt De Vries. "Dat helpt de situatie niet." Er staan geen gesprekken meer met PPG op de planning.

De staking in Uithoorn duurt drie dagen. FNV beslist op een later moment of er meer stakingsdagen aankomen. "Als er geen enkele reactie komt vanuit de directie, moet het misschien allemaal wat langer gaan duren." De Vries vindt dat heel vervelend, maar hoopt dat de directie daardoor meebeweegt.

De Nederlandse economie kan nog steeds in een recessie belanden. Daarvoor waarschuwt het Centraal Planbureau (CPB) in zijn jaarlijkse rapport over de financiële stabiliteit. De belangrijke adviseur van het kabinet stelt dat ons financiële stelsel de coronacrisis en de energieprijsschok als gevolg van de oorlog in Oekraïne goed heeft doorstaan, maar er zijn nog steeds veel onzekerheden op economisch vlak.

Huisartsen zien de laatste tijd een stuk meer mensen met geheugen- en concentratieproblemen dan eerder. In het eerste kwartaal van dit jaar lag het aantal huisartsbezoeken hiervoor 24 procent hoger dan in de eerste drie maanden van 2020. Mogelijk is de toename van dit soort problemen een langetermijneffect van de coronapandemie, stellen gezondheidsinstanties als de GGD’en, het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu en gezondheidsinstituut Nivel.

Het bekende hotel Spaander in Volendam zit al drie maanden potdicht. Spaander is beroemd vanwege de indrukwekkende kunstverzameling. Beroemdheden zoals Johan Cruijff, Muhammed Ali, de sultan van Yogyakarta en de oud-keizer Wilhelm uit Duitsland hebben er allemaal overnacht. Maar wie nu een kamer in het Volendamse hotel wil boeken heeft pech en niemand weet waarom.

Het hotel aan de Dijk in Volendam ziet er aan maanden treurig uit. De lichten zijn uit, de stoelen zijn opgestapeld in de ontbijtzaal. Toeristen die er naar binnen willen, staan voor een dichte deur. Een brief aan de deur laat weten dat er verbouwd wordt en het papier zit onder de dode vliegen. 

Als de brandweer het hotel begin dit jaar inspecteert, blijkt er van alles mis: de brandveiligheid is er niet op orde. De gemeente dreigt met een dwangsom als de boel niet snel wordt opgeknapt. Diezelfde week gaan de deuren dicht en worden reserveringen geschrapt. Maar dat is volgens de eigenaar en de gemeente helemaal niet nodig. Zowel de huurder als de verhuurder kunnen of willen niet uitleggen waarom de deuren toch dicht zitten.

Hoorn op de haak

De Hein Schilder Groep (HSG) is eigenaar van het gebouw en bestaat uit een grote groep aandeelhouders. Als we aan sommige van hen vragen waarom het hotel zo lang dicht is, zeggen ze dat niet te weten of wordt de hoorn op de haak gegooid. Anderen beweren zelfs dat er helemaal niets aan de hand is en de brandveiligheid gewoon op orde is. HSG verhuurt het hotel aan Remco Hellingman, maar ook hij zegt van niets te weten of ook maar iets met Spaander te maken te hebben en verbreekt de verbinding.

HSG kreeg tot 1 april om de brandveiligheid op orde te krijgen, maar kreeg uitstel tot 1 juni. "We zijn op dit moment in goed overleg met de eigenaar", laat een woordvoerder van Edam-Volendam weten. "Men is op dit moment de laatste hand aan het leggen aan de werkzaamheden. Wanneer Spaander weer opengaat is niet aan de gemeente."

Het is voor de tweede keer in relatief korte tijd dat het hotel gesloten is. Op 21 maart 2020 was het al gesloten vanwege de coronacrisis. Kort daarna ging het hotel failliet. Ondertussen loopt de dijk vol met toeristen die door de ruiten van het dichte hotel gluren. Een kamer huren of koffie drinken zit er volgens de boekingssites niet in.

Rederijkerskamer Trou Moet Blycken viert komend weekend het jubileum met een congres in de Phil in Haarlem. De besloten herenclub bestaat zeker sinds 1503, maar is mogelijk nog ouder. Tijdens het congres gaan de heren op zoek naar de reden van de kunst, zoals ze dat zelf noemen.

De eerste rederijkerskamers werden aan het einde van de Middeleeuwen opgericht. Ze ontstonden in de dertiende eeuw in Vlaanderen, vertelt Anthony Hellegers van Trou Moet Blycken: "Rederijkers waren burgers die elkaar opzochten om gedichten te maken en voor te dragen. Verder deden ze veel aan toneel. Ze schreven die stukken zelf en dat gebeurt nu nog steeds." De term rederijker is afgeleid van het woord retoriek.

Pelikaan

Uit archiefstukken uit 1503 blijkt dat er destijds twee rederijkerskamers in Haarlem actief waren: De Wijngaertranken en De Pelikaan. Die laatste voerde als devies 'Trou Moet Blycken'. Hellegers: "De rederijkerskamers hadden destijds een belangrijke maatschappelijke functie. Het stadsbestuur schakelde ze in bij belangrijke feesten en bezoeken van staatshoofden om het aanzien van de stad te vergroten."

Zo zorgden de Haarlemse rederijkerskamers voor passend literair vermaak en organiseerden ze literaire wedstrijden. Ook hielden ze onderlinge wedstrijden wie het beste toneelstuk opvoerde: de landjuwelen. De teksten waren vaak kritisch op de maatschappij, wat de rederijkers niet altijd in dank werd afgenomen door de (kerkelijke) autoriteiten.

Landjuweel

Het landjuweel - de toneelwedstrijd - bestaat nog altijd. Komende zaterdag wordt het 39e congres van Trou Moet Blycken in de kleine zaal van de Phil in Haarlem geopend met zo'n traditionele krachtmeting van rederijkerskamers.

Anthony Hellegers: "Het mooie daaraan is dat niet alleen verschillende rederijkerskamers meedoen, maar ook een groep middelbare scholieren uit Haarlem. Daar kijk ik erg naar uit. De rederijkers spelen natuurlijk klassiek toneel, het schooltoneel is veel moderner."

Trou Moet Blycken viert die dag dus het 520-jarig bestaan. Hellegers: "We zijn voor zover bekend de enige rederijkerskamer die zo lang onafgebroken heeft bestaan. We doen nog altijd aan 'zinnig vermaak': kunst met een boodschap. Ieder jaar is er zo'n internationaal rederijkerscongres. De vorige keer dat wij het in Haarlem organiseerden, is alweer twintig jaar geleden."

Reden van de kunst

Na het landjuweel in de Phil volgt een symposium met de titel 'Reden van de kunst', zegt Hellegers: "Het woord reden moet je lezen als noodzaak. Waarom is kunst belangrijk? We gaan op zoek naar het antwoord op die vraag. Tegenwoordig moet alles maar geld opleveren en dat kan ten koste gaan van de kunst. Dat voel je zeker in deze periode na corona. Terwijl kunst echt een rol kan spelen om mensen te verbinden."

Onder meer auteur Arnon Grunberg, actrice Lineke Rijxman, staatssecretaris voor cultuur Gunay Uslu en het Haarlemse wonderkind op de piano Carter Muller zijn te gast op het symposium.

Brand

Trou Moet Blycken zit sinds 1922 in het statige pand aan de Grote Houtstraat 115 in Haarlem. De bovenverdieping van de Herensociëteit brandde in 2014 deels af, waardoor er grote schade ontstond. Inmiddels is het weer in volle glorie hersteld. "Inclusief alle blazoenen", zegt Hellegers. "Dat zijn veertien historische schilderstukken op houten panelen. Die hadden waterschade opgelopen en moesten een jaar drogen voor ze gerestaureerd konden worden."

Rederijkerskamer Trou Moet Blycken is inmiddels officieel een besloten herensociëteit, met 250 leden die Broeders worden genoemd. Hellegers: "De literaire traditie wordt in de geest van de rederijkers voortgezet. Zo wordt er ieder jaar een Factor aangesteld. Dat is een dichter die het hele jaar door poëzie maakt, waarin maatschappelijke zaken worden besproken. En het symposium zaterdag wordt geopend door de Keizer van Trou Moet Blycken, samen met de voorzitter van het internationaal rederijkersverbond."

Meer nog dan andere mensen zijn politici vaak rijkelijk gezegend met wereldvreemdheid. Dat zie je nu ook bij de parlementaire enquête van de Tweede Kamer over de bestrijding van de corona-epidemie. Natuurlijk, zo’n enquête naar het virus is nuttig. Covid-19 richtte een verwoesting aan. En God bewaar ons als we die eerste 18 nog op bezoek krijgen.

De bezoekersaantallen van West-Friese musea zitten flink in de lift. Vorig weekend maakte het Oorlogsmuseum in Medemblik bekend dat zij 10.000 bezoekers begroet hebben. Vier maanden eerder dan vorig jaar. Bij een tentoonstelling in Hoorn werd deze week de 50.000ste bezoeker begroet, en ook de Museumstoomtram Hoorn-Medemblik stevent opnieuw af op een bezoekersrecord.

Ten opzichte van vorig jaar verwacht het Museum van de Twintigste Eeuw in Hoorn bijna twee keer zoveel bezoekers te krijgen. "2022 was een gebroken jaar, omdat we de eerste drie weken van januari nog niet open konden", vertelt directeur Hans Stuijfbergen. "Desondanks kwamen er ongeveer 43.000 mensen naar het museum en de exposities toe. We waren niet ontevreden."

Inmiddels is dit aantal ruimschoots behaald door het museum op het Oostereiland. De speciale Lego-expositie verwelkomde afgelopen week de 50.000ste bezoeker. En dat terwijl deze in december vorig jaar geopend werd en nog steeds in ontwikkeling is. "Mensen hebben al gezegd dat ze terug willen komen als het echt af is. Je merkt dat Lego populair is bij jong en oud. Bij deze tentoonstelling zien we naast gezinnen, ook opa's en oma's met kleinkinderen, of volwassenen die zelf komen kijken."

Door de populariteit van deze expositie, en de campagne die het museum deze zomer wil voeren om meer buitenlandse toeristen enthousiast te maken, verwacht directeur Hans Stuijfbergen dat het aantal van 100.000 bezoekers reëel is. "Met gunstige omstandigheden kunnen we daar optimistisch over zijn. Dat betekent dat we ruimschoots boven het vorige topjaar zitten, toen 82.000 mensen een bezoek brachten aan het museum."

Museumstoomtram

Bij de Museumstoomtram Hoorn-Medemblik zijn de bezoekersaantallen teruggekeerd naar het niveau van voor corona. In 2018 en 2019 trok de stoomtram een record van ongeveer 100.000 unieke bezoekers. "Sinds de opening van de museumtram, op 1 april, hebben we al 20.000 mensen kunnen begroeten. Dit zijn er significant meer dan vorig jaar", stelt directeur René van den Broeke. "Een nieuw record kan er zeker in zitten."

Vanwege de pandemie is de organisatie van de Museumstoomtram de afgelopen jaren veranderd. Dit zorgt onder meer voor een tekort aan vrijwilligers. "Je hebt veel mensen nodig om de treinen te laten rijden. Het runnen van deze treinen is behoorlijk arbeidsintensief. Het vrijwilligersniveau bij ons is hoog, maar nog niet hoog genoeg. We zijn dus driftig op zoek naar mensen die mee willen helpen."

Medemblik

Het Oorlogsmuseum in Medemblik bereikte vorig weekend al een mooie mijlpaal. Op zaterdag konden zij namelijk de 10.000ste bezoeker begroeten. Vergeleken met vorig jaar is dit aantal een paar maanden eerder behaald. "Waar de bezoekersaantallen voor de meeste musea de laatste jaren zijn teruggelopen, zien wij een enorme stijging in het aantal bezoekers", vertelt directeur Lars Rustenburg. Dit jaar hoopt het museum 30.000 bezoekers naar Medemblik te trekken.

Ook het Nederlands Stoommachinemuseum in Medemblik heeft al meer bezoekers getrokken ten opzichte van vorig jaar. "Een goed teken. We zitten nu op 5.000 bezoekers. Dat is een kwart meer vergeleken met 2022", licht bedrijfsleider Henk Olbers toe. Net als vorig jaar hoopt het museum ongeveer 20.000 mensen te verwelkomen. "Net als bij anderen zijn we echter afhankelijk van de weersomstandigheden. Maar als we boven dit aantal zitten, zijn we spekkoper."

Sprookjeswonderland

Bij themapark Sprookjeswonderland in Enkhuizen zijn de bezoekersaantallen iets lager ten opzichte van vorig jaar, vertelt directeur Mathijs de Vries. "Maar dat is lood om oud ijzer. Het heeft er ook mee te maken dat we afhankelijk zijn van de feestdagen, en het weer", licht hij toe. "Vergeleken met de jaren voor corona hebben we al meer bezoekers getrokken."

Volgens de directeur van Sprookjeswonderland zijn de schoolvakanties een zogeheten 'prikpunt'. Net als vorig jaar hoopt het park ongeveer 240.000 bezoekers in Enkhuizen te verwelkomen.

Tijdens corona ging hun sterrenrestaurant Niven failliet, en nu hebben ze met hun nieuwe zaak Triptyque alweer een groene ster! Virginie van Bronckhorst-Kunz (34) runt ’m samen met echtgenoot/chef-kok Niven en is daarnaast basisarts en huisarts in opleiding. Een bijzondere combinatie.

Vergaande coronamaatregelen, de toeslagenaffaire en het volgens de oppositie gebrekkig informeren van de Kamer. Hoe staat de Nederlandse rechtsstaat er anno 2023 voor en is er nog ruimte voor optismisme? Lezers reageren kritisch op het kabinet in de Kwestie van deze week. Er klinkt vooral een roep om nieuw elan, en de terugkeer van het referendum. „De fundering kunnen we nog wel laten staan, maar er zal toch echt een totale nieuwbouw moeten plaatsvinden.”

Op donderdag 1 juni staat de Alpe d'HuZes weer op het programma in Zuid-Frankrijk. Aan de start verschijnt ook Rob Vliegenthart uit Bergen. Hij heeft goed getraind: "Ik fiets voor mijn overleden schoonmoeder en voor mijn vriendin die borstkanker overwon."

Met zijn tocht wil hij zoveel mogelijk geld inzamelen voor onderzoek naar kanker. Van dichtbij maakte hij mee hoeveel impact deze ziekte kan hebben. "Het is een heel zware periode geweest voor ons toen mijn vriendin borstkanker kreeg. Voor het gezin, maar ook voor de winkel."

Rob Vliegenthart en zijn partner Franka Nelissen runnen samen een damesmodezaak in Heerhugowaard. "Die winkel is ooit opgericht door mijn schoonmoeder", vertelt Rob, die ook met háár in gedachten de berg op gaat. "Net zo'n vechter als haar dochter, maar helaas kwam de kanker bij haar terug."

Rob wilde al eerder meedoen, maar de coronajaren gooiden roet in het eten. "Dit keer dacht ik: we gaan het gewoon doen! Ik heb me in september al ingeschreven."

Voor de beklimming van de berg Alpe d'Huez heeft hij een team opgericht: de Remblokjes on Tour. "We gaan met een groep van negen, waarvan er zes de berg op gaan", vertelt Rob. Achter de teamnaam zit een mooi verhaal. "Mijn fietsmaatje en ik worden bij een afdaling Robbie Remblok en Hansie Handrem genoemd, haha. Dus daar hebben we ons door laten inspireren."

Zes keer naar boven

Franka staat straks langs de route om aan te moedigen. "Ik ben heel trots dat hij dit gaat doen", vertelt ze. "En of hij één keer naar de top gaat of zes keer, dat maakt mij niet uit. Ik ben nu al trots."

Rob heeft flink getraind en hoop inderdaad zes keer de top te halen. "Ik durf het bijna niet te zeggen, maar daar ga ik wel voor." Hij verwacht dat het een emotionele dag zal worden. "Als ik klaar ben en bovenop die berg sta, denk ik wel dat de tranen doorbreken."

Op donderdag 1 juni staat de Alpe d'HuZes weer op het programma in Zuid-Frankrijk. Aan de start verschijnt ook Rob Vliegenthart uit Bergen. Hij heeft goed getraind: "Ik fiets voor mijn overleden schoonmoeder en voor mijn vriendin die borstkanker overwon."

Met zijn tocht wil hij zoveel mogelijk geld inzamelen voor onderzoek naar kanker. Van dichtbij maakte hij mee hoeveel impact deze ziekte kan hebben. "Het is een heel zware periode geweest voor ons toen mijn vriendin borstkanker kreeg. Voor het gezin, maar ook voor de winkel."

Rob Vliegenthart en zijn partner Franka Nelissen runnen samen een damesmodezaak in Heerhugowaard. "Die winkel is ooit opgericht door mijn schoonmoeder", vertelt Rob, die ook met háár in gedachten de berg op gaat. "Net zo'n vechter als haar dochter, maar helaas kwam de kanker bij haar terug."

Rob wilde al eerder meedoen, maar de coronajaren gooiden roet in het eten. "Dit keer dacht ik: we gaan het gewoon doen! Ik heb me in september al ingeschreven."

Voor de beklimming van de berg Alpe d'Huez heeft hij een team opgericht: de Remblokjes on Tour. "We gaan met een groep van negen, waarvan er zes de berg op gaan", vertelt Rob. Achter de teamnaam zit een mooi verhaal. "Mijn fietsmaatje en ik worden bij een afdaling Robbie Remblok en Hansie Handrem genoemd, haha. Dus daar hebben we ons door laten inspireren."

Zes keer naar boven

Franka staat straks langs de route om aan te moedigen. "Ik ben heel trots dat hij dit gaat doen", vertelt ze. "En of hij één keer naar de top gaat of zes keer, dat maakt mij niet uit. Ik ben nu al trots."

Rob heeft flink getraind en hoop inderdaad zes keer de top te halen. "Ik durf het bijna niet te zeggen, maar daar ga ik wel voor." Hij verwacht dat het een emotionele dag zal worden. "Als ik klaar ben en bovenop die berg sta, denk ik wel dat de tranen doorbreken."

De gemeente Amsterdam ontving in 2022 in totaal 2951 meldingen over slechte woningen en vermoedens van woonfraude, zoals illegale onderverhuur. Door de wooncrisis en bewustwordingscampagnes van de gemeente lijken Amsterdammers steeds meer oog te hebben voor wantoestanden op woongebied, schrijft wethouder Zita Pels. Overlast van vakantieverhuur is juist veel minder vaak gemeld.

Wethouder Zita Pels (GroenLinks) voor Volkshuisvesting schrijft dat in een brief aan de gemeenteraad. Het melden van illegale toeristische verhuur, onderverhuur, lege en slechte woningen wordt Amsterdammers de afgelopen jaren gemakkelijker gemaakt. Online meldpunten, actief aangeprezen door de gemeente, worden steeds vaker gebruikt. 

Wooncrisis

In 2018 en 2019 had het grootste deel van de meldingen - grofweg de helft - nog betrekking op toeristische verhuur. In 2022 hadden Amsterdammers veel meer oog voor onderverhuur, lege woningen en de kwaliteit van woningen dan vóór de pandemie. Het aandeel van misstanden die samenhangen met toeristenverhuur ligt dit jaar veel lager. De wethouder vermoedt dat de brede aandacht van media, politiek en publiek voor de wooncrisis daaraan heeft bijgedragen.

In vergelijking met 2019 steeg het aantal meldingen over onderhuur met 45 procent. De wooncrisis zorgt mogelijk dat Amsterdammers meer 'meldingsbereid zijn', schrijft de wethouder.  Ook het Meldpunt Woningonderhoud, voor bijvoorbeeld onderhoudsklachten, wordt steeds vaker gebruikt. En de nieuwe leegstandsverordening, van kracht sinds december vorig jaar, zorgde dat leegstand meermaals het nieuws haalde. "Dit heeft er mogelijk aan bijgedragen dat er meer gemeld is door Amsterdammers."

De leegstandsverordening heeft overigens nog niet geleid tot een golf van leegstandsmeldingen: sinds 1 december 2022 zijn dat er 310. Volgens het statistiekbureau van de gemeente staan er 10.000 woningen leeg in de stad. Wethouder Pels schrijft in haar brief nog geen conclusies te willen verbinden over de effectiviteit van de nieuwe wetgeving.

Meer bewoning, minder boetes

De gemeente zegt vorig jaar 1350 woningen te hebben vrijgemaakt voor bewoning. Het gaat bijvoorbeeld om leegstaande huizen waar na een melding weer bewoners in zijn getrokken (650) en huizen die weer bewoonbaar zijn na een opknapbeurt (321). 

Na twee coronajaren konden handhavers vorig jaar weer vaker op pad om meldingen te controleren en waar nodig op te treden. Door een opstapeling van dossiers zijn handhavers nog niet zo vaak op pad gegaan als in 2019. In 2022 waren er in totaal 1053 onderzoeken ter plaatse; in 2019 waren dat er nog 2306. In 2022 legde de gemeente ruim 2,1 miljoen euro aan boetes op. Dat is 10 procent meer dan vorig jaar, maar flink lager dan de 8,5 miljoen aan gefactureerde boetes in 2019, het laatste jaar vóór de pandemie.

Een belangrijke oorzaak is het opschorten van de vakantieverhuurboetes in juni dit jaar. De gemeente hanteerde tot die tijd een streng beleid met boetes die snel op konden lopen.

Overijverig

Sommige Amsterdammers maken kennelijk iets te gretig gebruik van de meldpunten. Het precieze aantal meldingen kwam vorig jaar uit op 2951, maar zo'n 200 meldingen kwamen van één overijverige burger. Van deze meldingen bleek geen één keer sprake te zijn van een misstand.

Dramadocent Bart Segers (39) uit Roermond is al sinds 2018 bezig met Muziektheater Cuypers. Corona en de verbouwing van De Oranjerie vertraagden de voorstelling, maar leverden ook veel goeds. „We zijn familie geworden.”

Luilak in Hoorn: het stond altijd garant voor veel kattenkwaad, lawaai, maar ook vernielingen, brandjes en arrestaties. Dit alles lijkt sinds een aantal jaar helemaal verdwenen. Morgen is het weer zover, alleen Luilak (de zaterdag voor Pinksteren) is niet meer. Maar hoe ging het er vroeger dan aan toe?

"We gingen met een grote groep 's morgens vroeg door de stad, met blikken, en eindigden dan op één van de pleinen in de stad. Dan kreeg je wat lekkers", vertelt Horinees Wally Ooms over zijn herinneringen van zo'n zestig jaar terug.

Ook zijn broer weet het nog als de dag van gister. "We gingen heel vroeg weg, uurtje of vier of vijf in de morgen. Daarmee lieten we zien dat we niet lui waren. En met veel lawaai lieten we dat blijken. En hoe meer herrie, hoe beter. Sommigen werden dan ook boos, omdat er werd aangebeld of op het slaapkamerraam werd geklopt."

Maar naast lawaai maken ging het vaak ook gepaard met baldadigheid. Zo schrijft het Westfries Genootschap dat de iets oudere jeugd vaak vuurtjes maakte en een spoor van vernielingen aanrichtte. Volgens de vereniging is daarom in 1949 besloten dat in Hoorn Luilak door de Hoornse Jeugdraad werd georganiseerd. Kinderen konden zich verkleden en prijzen winnen. En op de Roode Steen werd dan kabaal gemaakt, waarna ze een zogenaamde luilakbol als lekkernij kregen. 

Verschrikkelijk iets 

De combinatie van lawaai en vandalisme ging ook in de jaren tachtig nog hand in hand tijdens luilak, zo is in een oude video te zien. Ramen van winkeliers worden ingegooid, wat leidde tot boosheid. "Het is een verschrikkelijk iets, dat je je spullen niet eens knap achter kan laten", vertelt de sigarenman die ook nog een aantal sigaren moet missen. "Al is het deurtjebel of met bussen achter de fiets, dan zeg je: oké."

Brandjes in containers en een telefooncel volgen. "Dit is helemaal niet meer leuk. Dit heeft niets met luilak te maken", vertelt een brandweerman. 

Bekijk hier een video van Luilak in 1986 en 1965:

En zo zet luilak zich ook tientallen jaren voort. Hier en daar vernielingen, brandjes en vooral lawaai en gooien van boter en eieren naar auto's of woningen. Krantenberichten laten elk jaar wel zien dat er vandalen zijn aangehouden of een boete hebben gekregen.

Inmiddels is luilak vervaagd. Jongeren die de straat op gaan om mensen massaal wakker te maken met herrie, het gebeurt niet meer. "Vroeger gingen we samen met de politie de wijken door, de nacht voor luilak vaak om jongeren aan te spreken", vertelt een jongerenwerker. "Maar het is nu weggeëbd, eigenlijk voor corona al."

En ook de politie merkt dat de traditie steeds meer afneemt. Wel blijven ze alert en roepen ze vooral jongeren op om het gezellig te houden. 

Luilak in Hoorn: het stond altijd garant voor veel kattenkwaad, lawaai, maar ook vernielingen, brandjes en arrestaties. Dit alles lijkt sinds een aantal jaar helemaal verdwenen. Luilak is niet meer. Maar hoe ging het er vroeger dan aan toe?

"We gingen met een grote groep 's morgens vroeg door de stad, met blikken, en eindigden dan op één van de pleinen in de stad. Dan kreeg je wat lekkers", vertelt Horinees Wally Ooms over zijn herinneringen van zo'n zestig jaar terug.

Ook zijn broer weet het nog als de dag van gister. "We gingen heel vroeg weg, uurtje of vier of vijf in de morgen. Daarmee lieten we zien dat we niet lui waren. En met veel lawaai lieten we dat blijken. En hoe meer herrie, hoe beter. Sommigen werden dan ook boos, omdat er werd aangebeld of op het slaapkamerraam werd geklopt."

Maar naast lawaai maken ging het vaak ook gepaard met baldadigheid. Zo schrijft het Westfries Genootschap dat de iets oudere jeugd vaak vuurtjes maakte en een spoor van vernielingen aanrichtte. Volgens de vereniging is daarom in 1949 besloten dat in Hoorn Luilak door de Hoornse Jeugdraad werd georganiseerd. Kinderen konden zich verkleden en prijzen winnen. En op de Roode Steen werd dan kabaal gemaakt, waarna ze een zogenaamde luilakbol als lekkernij kregen. 

Verschrikkelijk iets 

De combinatie van lawaai en vandalisme ging ook in de jaren tachtig nog hand in hand tijdens luilak, zo is in een oude video te zien. Ramen van winkeliers worden ingegooid, wat leidde tot boosheid. "Het is een verschrikkelijk iets, dat je je spullen niet eens knap achter kan laten", vertelt de sigarenman die ook nog een aantal sigaren moet missen. "Al is het deurtjebel of met bussen achter de fiets, dan zeg je: oké."

Brandjes in containers en een telefooncel volgen. "Dit is helemaal niet meer leuk. Dit heeft niets met luilak te maken", vertelt een brandweerman. 

Bekijk hier een video van Luilak in 1986 en 1965:

En zo zet luilak zich ook tientallen jaren voort. Hier en daar vernielingen, brandjes en vooral lawaai en gooien van boter en eieren naar auto's of woningen. Krantenberichten laten elk jaar wel zien dat er vandalen zijn aangehouden of een boete hebben gekregen.

Inmiddels is luilak vervaagd. Jongeren die de straat op gaan om mensen massaal wakker te maken met herrie, het gebeurt niet meer. "Vroeger gingen we samen met de politie de wijken door, de nacht voor luilak vaak om jongeren aan te spreken", vertelt een jongerenwerker. "Maar het is nu weggeëbd, eigenlijk voor corona al."

En ook de politie merkt dat de traditie steeds meer afneemt. Wel blijven ze alert en roepen ze vooral jongeren op om het gezellig te houden. 

Twee maanden terug kwam de landelijke GGD met een zorgelijk rapport. Veel jongeren in Nederland zitten niet lekker in hun vel. In Amsterdam geeft zestig procent van de jongvolwassenen - tussen de 16 en 25 jaar oud - aan dat ze mentale problemen hebben. Dat is ver boven het landelijk gemiddelde. Deze week is daar extra aandacht voor tijdens de Europese Week van de mentale gezondheid. "Mensen wilden mij helpen maar begrepen mij niet."

De 22-jarige Wahe verloor zijn moeder toen hij zeventien was aan kanker. Sindsdien is hij aan het knokken om er weer bovenop te komen. "Ik heb een jaar zitten rouwen in bed. Nu ben ik al vier jaar bezig met mijn eigen mentale en fysieke gezondheid. Dat gaat met ups en downs. Elk jaar gaat het weer beter."

Wahe gaat - samen met andere jongeren - de hele week al scholen in Amsterdam af om zijn ervaringen te delen. Dat doet hij niet als jongerenwerker maar als ervaringsdeskundige. In de aula van het Mediacollege in West staat hij naast een zogenaamde photobooth. Op de achterkant van zijn T-shirt staat '#durftedelen'. "Studenten kunnen een foto laten maken en er een emotie bijschrijven. Voor hunzelf of om met anderen te delen op sociale  media." 

Eerstejaars Timothy staat lachend op de foto maar de hashtag die hij gebruikt stemt droevig. '#Eenzaam' staat er onder de foto.  Het gaat verder prima hoor zegt Timothy, maar ook hij heeft zijn ups en downs gekend. Hij vindt het goed dat er aandacht is voor de mentale problemen onder jongeren. "Ik ken iemand die daardoor zelfmoord heeft gepleegd. Dus het is echt belangrijk dat we er alert op zijn. Want als het te ver gaat kan het zomaar iemands leven kosten."

Probleem in de steden groter

Vooral in de grote steden hebben jongvolwassenen het moeilijk, staat in de Corona Gezondheidsmonitor Jongvolwassenen 2022: 

De naam zegt het al: 'Corona Gezondheidsmonitor'. En het klopt dat de coronaperiode een grote impact heeft gehad op de mentale gezondheid van jongeren en jongvolwassenen in Amsterdam. Maar volgens Juul van Hoof van 'Thrive Amsterdam Mentaal Gezond' - een programma van de GGD - speelt de problematiek in de stad al langer. "Thrive (in het Nederlands 'groeien' of 'bloeien',  red.) werkt met Amsterdammers aan een betere mentale gezondheid in de stad. Thrive  is al opgericht vóór corona, in 2019, dus daarvoor was er al een stijgende trend te zien wat betreft mentale klachten. Vooral onder jongeren en jongvolwassenen. Dat is de reden waarom we met Thrive gestart zijn. En helaas zijn we nog steeds nodig."

Thrive is deze week actief in de hele stad en zit ook achter het initiatief op het Mediacollege. "Deze week staat in het teken van jongeren. In de Week van de mentale gezondheid gaan we in gesprek met jongeren. Dat doen we op scholen, maar ook in de vorm van bijvoorbeeld kickbokslessen of coachingssessies. Dus we doen van alles."

Taboe

Praten over hun mentale problemen is voor jongeren nog vaak taboe, ziet Van Hoof. "Terwijl uit onderzoek blijkt dat praten helpt. Het lucht op, je krijgt een connectie met iemand, en je leert dan je eigen problemen relativeren. Je nodigt een ander uit om ook  te delen en zo krijg je een diepere vriendschap. Dat maakt gewoon gelukkiger . En weerbaarder voor mentale problemen." Waarom vooral jongeren in de grote steden met zichzelf in de knoop zitten is niet zo een twee drie uit te leggen. "We zijn aan het kijken waar dat precies aan ligt. Het zijn ook de uitdagingen van de grote stad. Het snelle, jachtige en toch wat anonieme leven in vergelijking met het leven buiten de randstad."

Het is inmiddels zes jaar geleden dat de moeder van Wahe overleed. In het begin was heel veel sporten voor Wahe de enige manier om met zijn problemen om te gaan. "Zolang ik maar sportte en in beweging was zat ik beter in mijn vel."

Pas veel later is hij met mensen gaan praten. "Eerst merkte ik dat mensen mij niet begrepen. Ze wilden mij helpen, maar begrepen mij niet. Toen ze me wel begrepen had ik echt het gevoel dat ik kon delen. Soms kunnen mensen het ook niet begrijpen en dat is ook oké. Nu ben ik hier omdat ik een passie heb om jongeren te helpen met het verbeteren van hun mentale gezondheid. En omdat ik weet hoe moeilijk het is om in een diep dal te zitten."

Deze zomer treden er meer artiesten in de Johan Cruijff Arena op dan gebruikelijk. Het gaat naast Bruce Springsteen om Harry Styles, The Weeknd, Coldplay en Beyoncé. Na de zomervakantie vindt ook het Amsterdam Music Festival plaats. 

Na de laatste thuiswedstrijd van Ajax begonnen de voorbereidingen voor de twee concerten van Bruce Springsteen. De eerste vindt op dit moment plaats. Fans hadden zich al vier dagen eerder gemeld om vooraan te kunnen staan en vrachtwagens van de artiest staan om de hoek geparkeerd.

In De Telegraaf vertelt Hidde Salverda,  operationeel directeur van de Johan Cruijff Arena, over de concertzomer. "Dat we nu achter elkaar vijftien concerten kunnen geven, is uitzonderlijk, maar heeft nog altijd te maken met het na-ijleffect van de coronapandemie. Artiesten konden lang niet optreden en zijn nu met een inhaalslag bezig, waarvan wij en alle muziekliefhebbers profiteren." 

Hij wijst erop dat de mega-evenementen ook veel werk opleveren voor stewards, beveiligers en horeca-medewerkers. "Want vergis je niet wat dit voor de stad doet. De economische spin-off is enorm. Veel bezoekers maken er een paar dagen van en daarvan hebben veel ondernemers profijt."

Op het gras zijn zo'n 1300 aluminiumplaten neergelegd, zodat concertgangers daar kunnen staan. Zo zag het er eerder dit jaar en vorig jaar van binnen en van buiten uit toen dat gebeurde: 

Na de zomervakantie houden de grote evenementen niet op. In oktober vindt opnieuw het Amsterdam Music Festival (AMF) plaats. Gisteren werd bekend welke dj's daar optreden. Het gaat onder meer om Armin van Buuren en Afrojack. Zij stonden er vorig jaar ook.

Zo ziet het concert van Bruce Springsteen er vanavond uit: 

Tienduizenden ondernemers lukt het niet om de in coronatijd opgebouwde schulden af te lossen. Bij de Belastingdienst staat nog meer dan €16 miljard aan uitgestelde betalingen open. Toch maken maar weinig ondernemers gebruik van de mogelijkheid om schulden te herstructureren, zonder dat alle schuldeisers akkoord zijn. Het traject is te complex en te duur, oordelen verschillende experts. Een deel van het bestaande herstartkrediet als voorschot geven, kan volgens experts uitkomst bieden.

Op het Leidseplein staat sinds vandaag een Russische tank, die vorig jaar kapot is gemaakt door Oekraïense soldaten. Debatcentrum De Balie wil hiermee het gesprek aanwakkeren over democratie en hoe fragiel die is. Hoewel veel voorbijgangers de tank indrukwekkend vinden, is niet iedereen er blij mee. "Het gesprek komt op gang, dat is goed."

De tank is onderdeel van het festival 'Forum on European Culture' van De Balie. Het thema van dit jaar is democratie. "De democratie staat aan alle kanten onder druk", zegt directeur van het debatcentrum Yoeri Albrecht. "Door coronamaatregelen, door internetontwikkelingen,  maar ook door dictators." Volgens Albrecht is het belangrijk om het gesprek hierover aan te gaan. De tank is daar een middel voor, omdat het de fragiliteit van de democratie aantoont.

'Indrukwekkend'

De tank is kapotgemaakt in het dorpje Dmytrivka, bij de slag om Kiëv, ook in de buurt van Bucha, waar een groot aantal mensen is vermoord. Sommige voorbijgangers vinden de tank indrukwekkend. "Als je een boodschap wil overbrengen, lukt het wel op deze manier."

Burgemeester Halsema opende het expositiestuk officieel met een toespraak, en dan wordt vrij snel duidelijk dat niet iedereen blij is met de oorlogsmachine op het plein. Door haar speech wordt 'boe' geroepen en geschreeuwd dat de tank 'oorlogspropaganda' is. Halsema: "Het plaatsen van deze tank is geen gebaar van triomf. Integendeel. Het is een gebaar van pijn, verdriet en geknakte democratie."

Bloemenzee

De tank stond eerder in het Vrijheidsmuseum in Groesbeek. Daar werden Russische vlaggetjes neergezet en werd de tank beklad. Ook werden er bloemen neergelegd, die het museum steeds weghaalde. Dat vertelde de directeur aan Omroep Gelderland. Het museum wil namelijk niet dat het 'historisch object' uitgroeit tot een monument.

In Amsterdam is de tank na de speech van Halsema een ware bloemenzee en er ontstaat discussie, maar dat vindt Albrecht dus niet erg. "Het gesprek komt op gang. Het is hartstikke goed dat we hier het recht hebben om ons uit te spreken. Laten we ons bewust zijn van het feit dat dat een groot goed is." Ook voorziet hij geen moeilijkheden nu de tank op zo'n publiekelijke plek staat als het Leidseplein.

De tank is op het plein te zien tot en met zondag 4 juni. Daarna gaat de tank terug naar Groesbeek.

Na een enorme geweldsexplosie in het stadion van AZ rijst de vraag hoe de ooit keurige familieclub zo kon afglijden. Uit gesprekken met betrokkenen wordt duidelijk dat er al veel langer onrust is onder supporters. De club lijkt er weinig raad mee te weten. Een reconstructie van de nu al beruchte avond tegen West Ham United. 

Vanaf de A9 glimt ze je tegemoet. Het Alkmaarse stadion met haar horizontale zwart-witte strepen en stalen dak. Al zeventien jaar het huis van AZ-supporters van jong tot oud. Maar het gaat daar vorige week donderdag tijdens de halve finale van de Conference League helemaal mis. 

De escalatie

"Schaam je kapot", scanderen de duizenden mensen die avond naar het kleine groepje hooligans dat zich misdraagt. Een van de supporters is Arjen Coin. De veiligheidsexpert zit toevallig op hoofdtribune is vooraf al 'heel benieuwd hoe AZ dit gaat organiseren'. 

Bij hem in het vak zijn ook tweehonderd plekken bezet door genodigden van UEFA zoals familieleden en sponsoren, maar ook fanatieke Engelse supporters. Die groep zit vlak bij de harde kern van AZ - de Benside. 

De spanning is te voelen, beschrijft Boin, die onderzoek doet naar de veiligheid binnen publieke instituties. Als het er voor AZ in de zeventigste minuut niet meer zo gunstig uitziet, gaan de Engelsen staan, draaien zich om en beginnen te zingen.

"Zoals bij een overwinning. Een paar fans van AZ in mijn buurt werden daar al heel opgewonden van en wilden die lui te lijf gaan." Volgens Boin een 'signaal' dat er onrust is, maar beveiligers ziet hij niet.

Anderen vertellen dat er dan ook al met bier is gegooid en hoe groepjes hooligans de hele laatste fase van de wedstrijd probeerden naar het vak van de Engelsen te komen. Als West Ham-supporters een 'eigen' vlag ophangen in het vak, een vermeende doodzonde binnen de hooliganwereld, gaat het mis.

Onderzoeker Boin ziet in het gedrag dat dan volgt een 'bepaalde organisatiegraad'. "De aanhangers hebben dan ergens maskers opgezet, verzamelen zich en komen de trap af. Dat zijn tekenen die je als veiligheidsorganisatie snel moet vertalen in: wat gaan we doen?" 

Achter hem wordt dan nog een Engelsman aangevallen door een AZ-supporter, 'in zijn ribben geraakt, gevallen op de trap'. "De man was helemaal ontdaan, want zijn belager stond in de Kees Kist-lounge gewoon een biertje te drinken."

En dan stuift de groep hooligans 'als mieren' vanuit de stavakken van de kleine trap via de gracht richting het hek dat tussen de twee vakken staat. 

Wie ook goed zicht heeft op de relschoppers is de Alkmaarse burgemeester Anja Schouten. Ze schat de groep op zo'n 150 mensen. Het escaleerde volgens haar 'in een paar minuten'. "Het ging allemaal veel sneller dan ik en anderen hebben beleefd."

Boin: "Het ging vrij snel, maar het was niet alsof het een soort aardbeving was. Stewards gingen als de zee van Mozes opzij. Logisch ook. Dat zijn soms jongens en meisjes, vrijwilligers." Hij ziet dan wel al politie in het stadion, maar het duurt 'vrij lang' voordat de mobiele eenheid er is en ingrijpt.

Daarover zegt de burgemeester dat die dan al klaarstaan om de uitstroom van de stadionbezoekers te begeleiden. De veiligheidsexpert: "De ME moest zich ook nog van achter in de hooligans vechten. Dat schiet niet op."

Er zijn aannames gedaan door de veiligheidsorganisatie van AZ, denkt Boin. "Dat stewards ingrijpen, dat het hek het wel houdt." Het zijn 'kleine weeffouten, die op zichzelf niet heel erg zijn'. "Maar als je die optelt, heb je een probleem.

De directeur van AZ Robert Eenhoorn zegt achteraf in een interview met de NOS dat hij 'tussen de relschoppers sprong'. "Dat lijkt me niet zijn taak. Als er al een plan was, werkte het in ieder geval niet", aldus Boin. 

De hoogleraar crisismanagement benadrukt het belang van een goede informatiepositie voor aanvang van zo'n wedstrijd als AZ tegen West Ham United. "Ik zag van tevoren op open bronnen zoals Twitter dat er werd gesproken over vergelding voor wat er in Londen was gebeurd."

De aanloop

Het is een week eerder al grimmig tussen de fans van de clubs. Bij de wedstrijd in het stadion in Londen worden een paar honderd AZ-supporters geëvacueerd om dreigende uitingen vanuit supporters van West Ham United.

"We zaten er ook te midden van allemaal Engelsen. De stewards hebben ons snel meegenomen, onvoorstelbaar", zegt AZ-supporter Klaas daarover. In Alkmaar gaan daarna geruchten dat rivaliserende supportersgroepen bij de return naar de stad komen om rottigheid uit te halen.

Op de dag van de return is er veel politie paraat, maar niet op de goede plek. Bij het café waar de harde kern van AZ zit breken hooligangevechten uit. Geen arrestaties. Burgemeester Schouten zegt later die dag door de politie te zijn geïnformeerd dat de betrokken personen van buiten de stad daarna 'niet meer in Alkmaar zijn gezien'. 

Tekst gaat door onder de video.

De rest van die Hemelvaartdag zijn er geen confrontaties, maar wel gelijke misdragingen zoals eerder in de metro in Amsterdam. Als een groep fanatieke AZ-supporters voor de wedstrijd in een stoet richting het stadion loopt om de spelersbus te onthalen, worden er 'volop antisemitische leuzen' gezongen.

"De geluiden over de spreekkoren kennen wij ook", zegt de burgemeester daarover. "Deze worden onderdeel van het onderzoek naar het verloop van die dag."

Nadat de bus met AZ-voetballers onder gejuich van honderden aanhangers in rode rook arriveert bij het stadion, wordt vlak voor het publiek vlak voor het startsignaal nog opgezweept met een video over 'het trauma van AZ in 2005', de verloren Europese halve finale in eigen huis.

De recente geschiedenis

Even terug in de tijd: lang zijn supporters van AZ verenigd in Victoria Alkmaar. Als die club het stokje overdraagt, lijken er scheuren te ontstaan in de relatie tussen een deel van de fanatieke groep fans en club. En die leiden tot consequenties.

In 2009, drie jaar na de opening van het nieuwe stadion en vlak na het landskampioenschap van AZ, wordt Victoria Alkmaar opgericht 'om de relatie tussen de club en de supporters te verbeteren'. En met succes.

Er komen staanplaatsen en een contactpersoon voor supporters (Supporters Liaison Officer, SLO). "We hebben onze grootste doelen bereikt", vertelt voorzitter Matthijs Keuning in september 2021 tegen NH als Ben-Side Loyals het overneemt. 

In de maanden daarna zijn er meerdere incidenten met hooligans van AZ: een vuurwerkbom, de stadionbestorming door ruim honderd man bij de besloten wedstrijd AZ tegen NEC, een matpartij bij Feyenoord uit en vernielingen in het stadion van PEC Zwolle. In mei 2022 stelt AZ een alcoholverbod in voor bij uitwedstrijden.

Vanwege de 'ontsierende' gebeurtenissen en het vertrek van trouwe stewards is er daarom in juli 2022 een supportersoverleg met afgevaardigden van Benside Loyals, Supportersvereniging AZ, algemeen directeur Robert Eenhoorn, de SLO en veiligheidscoördinator Marcel van der Holst.

Voordat die laatste in 2020 in dienst treedt bij AZ was hij jarenlang stadionmanager bij ADO Den Haag. Van der Holst is de opvolger van Rob Koning, die twintig jaar leiding gaf aan het veiligheidsteam. Iemand 'met een harde hand voor hooligans, maar heel zichtbaar in het stadion en betrokken bij de vrijwilligers'. 

Bij het overleg aan het einde van het seizoen geven Eenhoorn en de 'nieuwe' Van der Holst aan dat ze 'het met name belangrijk vinden dat de stewards bij AZ zich (weer) veilig voelen. AZ moet het nu meer mensen met een beveiligingsachtergrond inhuren die weinig tot geen affiniteit met de club hebben'.

Intussen begint de 'oudere garde' van de Benside zich steeds meer te ergeren aan misdragingen van nieuwere jongens. 

"Ik heb in dertig jaar bij deze mooie club al heel wat meegemaakt en gezien, maar wat er de laatste tijd allemaal gebeurt, lijkt erger te worden en baart me zorgen. Het wordt grimmig, er is geen respect meer", luidt een brief van een bezorgde supporter naar Robert Eenhoorn in april van dit jaar.

Met het sportieve succes van het elftal groeit op de socials ook de populariteit van de hooligans, de zogenoemde ultra's, uit Alkmaar. Ze posten video's van sfeeracties en verkopen hooligan-items in de webshop. Offline in het stadion resulteert het in te drukke stavakken.

"Ik heb al jaren een seizoenkaart en dus ook een vaste plek. Maar moet regelmatig de strijd aangaan met gasten met een losse kaart die daar willen staan." Er zijn regelmatig opstootjes tussen AZ-supporters.

Meerdere bronnen melden onafhankelijk van elkaar dat er vaste supporters en ook stewards worden bedreigd. Sommige mensen voelen zich onveilig op 'hun eigen' tribune. En ook het openlijk drugsgebruik loopt uit de klauwen.

"Eerst hoorden we af en toe wat gesnuif achter een wc-deur bij het supportershome. Maar tegenwoordig staan ze gewoon voor de neus van mijn jongen coke in hun neus te stoppen." Een ander zegt: "Niet alleen AZ pakt punten, zover is duidelijk. Al zingend houden ze de rest van ‘hun’ stadion nauwlettend in de gaten, op zoek naar ‘indringers’. Ze kijken soms dwars door me heen."

Corona zou een reden zijn dat er op deze generatie minder grip lijkt te zijn. Een gefrustreerde fan zegt: "Ze hebben geen voetbalopvoeding gehad. Ik ben in De Hout (het oude stadion van AZ, red) van de jonkies steeds een vak verder opgeschoven. Ze verpesten  wat anderen hebben opgebouwd. Het is fuck up na fuck up."

De politie erkent het coronaprobleem met nieuwe, jongere, generatie AZ-supporters: "Deze groep zorgt voor relatief meer incidenten dan andere generaties. Dit vraagt nieuwe aandacht van zowel politie als AZ om ze te leren kennen, een band mee op te bouwen en afspraken mee te maken."

Maar ingevoerde bronnen zeggen dat het zeker niet alleen 'de piepjonge gasten' die zich misdragen. "Er zitten ook oudere gasten bij." Die lezing lijkt bevestigd door de leeftijd van het gros van de inmiddels opgepakte verdachten voor de rellen. 'Eind twintig en in de dertig jaar'.

Vertegenwoordigers van de fanatieke Alkmaarse hooligangroepen en aftakkingen hebben tot nu toe nooit publiekelijk afstand gedaan van gewelddadigheden. Drie maanden terug nog beklagen Crew Alcmaria 2020, Alkmaar Loyals, Ben-Side Youth en Ben-Side Loyals zich in een statement op Instagram over 'de onprofessionele veiligheidsorganisatie van AZ'. 

Ze vinden dat er na opstootjes veel stadionverboden 'worden aangesmeerd' terwijl er door 'slechte organisatie' rivaliserende supporters in 'hun' vak belanden. Onderstaande confrontatie met fans van Dundee noemen ze 'een klein opstootje'. 

Tekst gaat door onder de video

Ook noemen ze de veroordelingen voor de stadionbestorming het 'criminaliseren van supporters'. Ze schrijven dat 'de maat vol is' en zeggen tegen de organisatie van AZ: "Hoe vinden jullie het zelf gaan, Marcel?'

Een seizoenkaarthouder van AZ die pal naast hun vakken zit zegt: "Zolang ze geweld faciliteren, goedpraten en verheerlijken, hebben zij wat mij betreft geen enkel recht van spreken. Zij cultiveren hooliganisme en sturen filmpjes naar Tsjechische hooligankanalen. Alles voor de likes. Maar 'het was wel te voorkomen'?"

Het dilemma

De eerdergenoemde veiligheidscoördinator Marcel van der Holst is tijdens de wedstrijd tegen West Ham United afgelopen donderdag al niet meer aan het werk voor AZ. Dit bevestigt hij tegen desgevraagd. De club heeft eerder die week een vacature online gezet voor de functie 'Manager Veiligheid & Wedstrijdorganisatie'.

Hoe AZ zich precies heeft voorbereid op de wedstrijd moet nog blijken uit onderzoek. Volgens hoogleraar crisismanagement Arjen Boin is dit in ieder geval 'een keerpunt' voor het 'groeiproces' van de Alkmaarse club.

"Er zitten allemaal spanningsvelden in deze organisatie: commercieel belang, sportieve prestaties, reputatie. Ze zijn al een hele poos bezig om een grotere club te worden. En daar heb je ook weer supporters voor nodig."

Hij stelt dat als AZ die niet beheerst - de leiding daarover de 'controle verliest' - de club wordt gehinderd in diens succes. "De formule werkt dan tegen je. Er volgen straffen van UEFA, er is onrust van fans. Dus dit is een belangrijk signaal: blijkbaar is de veiligheidsorganisatie niet op orde. En daarin moet worden geïnvesteerd."

In 't Gooi wordt met meer dan een schuin oog de vogelgriep in de gaten gehouden. Vooralsnog valt het mee in de regio, maar de instanties die er op dagelijkse basis mee bezighouden zijn zich erg bewust van de besmettelijkheid van de dieren en de mogelijke gevolgen daarvan. 

Een plek in 't Gooi waar vogels met een probleem vaak terecht komen is het Vogelhospitaal in Naarden. Hier worden vogels uit heel Midden-Nederland opgevangen. "Het gaat nu om enkele vogels in de week die hier binnenkomen met de vogelgriep", laat Erik Bruining van het Vogelshospitaal weten. Maar naar verwachting zal dit aantal binnen een aantal weten toenemen. "We houden ons hart vast. Vooral hoe dat logistiek zal gaan."

Het team van het Vogelhospitaal is zich dan ook ontzettend bewust van de gevaren die de ziekte met zich kan meebrengen voor andere vogels en hebben al flinke voorzorgsmaatregelen genomen. Alles om vogelgriep buiten de deur te houden en te voorkomen dat de gezonde vogels besmet worden. "We hebben al een tijdelijk quarantaine-unit, maar dat wordt binnenkort een permanente." Hier komen alle vogels terecht die symptomen hebben van de vogelgriep.

"Het uit zich vooral in neurologische problemen", legt Bruining uit. "Als de vogel bijvoorbeeld naar achter trekt met de kop of niet rechtop kan staan. Maar ook uitvloeiing uit de neus en een vale waas over de ogen zijn een teken."

Besmetting van mensen voorkomen

Naast dat besmettingen onder de vogels voorkomen moet worden, moet ook voorkomen worden dat het team zelf besmet raakt. De vogels met de symptomen krijgen een behandeling die lijkt op die van tijdens de coronacrisis: de medewerkers van het hospitaal dragen witte pakken met handschoen, maskers en brillen wanneer ze een besmette vogel onder handen nemen.

"In de basis is de vogelgriep niet gevaarlijk voor mensen, maar als er een heftigere variant komt kan het echt een vervelende ziekte zijn", vertelt Bruining. De stichting van het hospitaal betaald zelf een griepprik voor de medewerkers. "Want je moet voorkomen dat de vogelgriep zich gaat hechten aan een menselijk griepvirus."

Hygiëne is dan ook de sleutel in dit verhaal. Ook voor de mensen die besluiten een zieke vogel met symptomen op eigen houtje naar het Vogelhospitaal te brengen. "Mensen nemen daarmee de griep mee hun huis of auto in en dat virus kan zeker een aantal dagen overleven. Mijn advies is dan ook om de vogel niet aan te raken, maar gelijk de dierenambulance te bellen."

"Het gaat allemaal om het verlagen van de kans om besmet te worden, maar dat is nooit helemaal zeker." De Dierenambulance Gooi- en Vechtstreek onderstreept de tips van het Vogelhospitaal. 

Eempolder en randmeren

In het weidevogelgebied Eempolder tussen Eemnes en Spakenburg is nog geen vogelgriep aangetroffen. Weidevogelbeschermer Wilhelm Bos van het Eemland Collectief is dagelijks in het gebied en ziet geen dode vogels liggen. "We hebben hier voornamelijk weidevogels", zegt Bos. "En die lijken op dit moment niet besmet."

Verder geeft hij aan dat het buiten de Eempolder anders kan zijn. Ook laat Bos weten dat het probleem van de vogelgriep voornamelijk in de buurt van de randmeren zich afspeelt, omdat daar meer meeuwen voorkomen.

Volgens Natuurmonumenten zijn er in het Eemmeer een aantal dode vogels gevonden, die zijn inmiddels geruimd. De organisatie zegt uit ervaring te weten dat het snel ruimen van kadavers de beste manier is om besmettingen tegen te gaan. 

Hoewel de coronapandemie, die als grote aanjager gold van het aantal extremistische complotdenkers, voorbij is, neemt hun aantal in ons land niet af, maar verder toe. De Algemene Inlichtingen en Veiligheidsdienst (AIVD) maakt zich zorgen over de ondermijnende effecten van dit anti-institutionele extremisme op de langere termijn.

Hoewel de coronapandemie, die als grote aanjager gold van het aantal extremistische complotdenkers, voorbij is, neemt hun aantal in ons land niet af, maar verder toe. De Algemene Inlichtingen en Veiligheidsdienst (AIVD) maakt zich zorgen over de ondermijnende effecten van dit anti-institutionele extremisme op de langere termijn.

De politie heeft haar handen vol aan verwarde personen. Vorig jaar kwam bij de politie het recordaantal van 138.000 meldingen in deze categorie binnen. Soms leidt dat tot gevaarlijke situaties, waarbij zelfs arrestatieteams van de Dienst Speciale Interventies (DSI) in actie moeten komen. „Het is eigenlijk niet ons werk, maar we zijn er wel veel tijd aan kwijt.”

Danny Damman neemt in het najaar afscheid als directeur van de Ziggo Dome. Hij was ruim vijftien jaar directeur van de concerthal in Zuidoost.

Damman schrijft op Linkedin dat hij de beslissing 'op basis van gevoel' heeft genomen. "Er is namelijk geen enkel rationeel argument te bedenken. Ik heb het immers mega naar mijn zin. In alle opzichten. Een meer dan tevreden mens. Ga het vertrek dan maar eens uitleggen, dat is dus niet te doen." Toch vindt Damman dat hij 'het leven af en toe ondersteboven moet houden om te zien of er nog meer in zit'. 

In de concerthal aan de Johan Cruijff Boulevard vinden wekelijks optredens - van vaak grote namen - plaats. De afgelopen jaren stonden onder meer Robbie Williams, Chris Brown en Pearl Jam in de Ziggo Dome. In maart sprak Barack Obama, voormalig president van de Verenigde Staten Barack, er. Niet zelden stonden fans in lange rijen, vooral voor sterren als Billie Eilish, Harry Styles en K-popbands.

Tijdens de coronacrisis ging het een stuk slechter met de concerthal doordat alle evenementen afgelast moesten worden. Inmiddels is daar niets meer van te merken. Doordat er in de AFAS Live en Johan Cruijff Arena ook concerten plaatsvinden, is het soms zelfs te druk op de Johan Cruijff Boulevard. 

In zijn bericht schrijft Damman dat hij wel 'een idee' heeft wat hij na dit najaar wil doen, maar dat hij nog bezig is met een plan. De directeur heeft vorige week aan een directielid van Vodafone Ziggo laten weten dat hij vertrekt. "Hij zei in reactie hierop: 'het is de kunst om weg te gaan op het moment dat een aantal mensen het nog jammer vinden ...'. Hopelijk blijkt ooit dat ik deze kunst beheerste en was de beslissing niet te vroeg of te laat."

De tijd dringt voor zo’n 18.000 bedrijven die nog geen definitieve berekening hebben aangevraagd voor de loonsteun die ze ontvingen tijdens de coronacrisis.

Een extra bad in het Amstelveense zwembad De Meerkamp gaat de gemeente miljoenen extra kosten. In totaal heeft het college 4,5 miljoen extra nodig om het bad aan te leggen. Het grootste deel van die meerkosten was vanwege de inflatie onvermijdelijk, maar een deel had kunnen worden voorkomen met een nauwkeuriger bouwontwerp. 

Dat heeft de gemeente vandaag bekendgemaakt. In het bouwontwerp is onvoldoende rekening gehouden met de modernste standaarden op het gebied van verduurzaming. Ook zullen enkele verouderde installaties moeten worden vervangen, waarvoor de kosten niet op voorhand waren ingecalculeerd.

Met de 4,5 miljoen euro extra komen de totale kosten van het bad, inclusief het gebouw, op 16,5 miljoen euro. Het college vraagt de raad in te stemmen met de meerkosten, 'want prioriteit is de zwemveiligheid van de kinderen'. 

Zwemvaardigheid onder druk

Net als in veel andere regio's staat ook in Amstelland de zwemveiligheid en zwemvaardigheid van de jeugd onder druk. Nadat zwembad De Otter in Uithoorn medio vorig jaar de deuren had gesloten en de Amstelveense vereniging De Futen was gestopt met abc-zwemmen, liepen de wachttijden voor zwemlessen vorig jaar alleen maar verder op. 

De gemeente wilde enkele jaren geleden een geheel nieuw complex, maar door financiële onzekerheid in corona-tijd werd besloten dat plan uit te stellen tot 2030. Bovendien kan het huidige zwembad nog zo'n tien jaar mee, mits er enkele aanpassingen worden gedaan en het wordt uitgebreid met een extra bad.

Dat bad zou inclusief het daarvoor bestemde pand zou dus al 12.050.000 euro gaan kosten, en wordt nu dus ruim een kwart duurder dan gepland. Als de gemeenteraad tegen de verwachtingen van het college niet met de meerkosten instemt, zal de bouw niet in 2025 kunnen beginnen en worden de wachtlijsten alleen nog maar langer, waarschuwt verantwoordelijk wethouder Raat.

'Serieus bedrag'

Hij erkent in een persbericht dat het om een 'serieus bedrag' gaat. Tegelijkertijd vindt hij het gelet op de zwemveilligheid van de Amstelveense jeugd onverantwoordelijk om 'het extra zwemwater uit te stellen'. "Het is een van de belangrijkste voorzieningen in Amstelveen, waarvoor we onze verantwoordelijkheid moeten nemen." 

Omdat in 2021 een bedrag van ruim 21,5 miljoen euro is gereserveerd voor extra zwemwater, waaronder de bouw van een nieuw bad(gebouw) en de tijdelijke huur van extra accommodaties, zouden de meerkosten voor de gemeente geen financiële tegenvaller betekenen.

Als je op een verjaardagsfeest zo snel mogelijk de sfeer wilde verzieken, was het coronabeleid twee jaar het meest geschikte onderwerp, Zwarte Piet ook een tijd een uitmuntende kandidaat, maar misschien het allermeest gevoelige onderwerp voor al een lange tijd blijft toch: vluchtelingen.

Remco Evenepoel verliet vorige week de Giro d’Italia na een positieve coronabesmetting. De Belg van Soudal Quick-Step moest zich sindsdien koest houden, maar kreeg dinsdagochtend goed nieuws.

Amsterdamse kinderen van 4 tot en met 11 jaar kunnen vanaf de start van de zomervakantie 4 maanden lang gratis met bussen, trams en metro's van het GVB reizen. De gemeente maakte vorig jaar nog 1 miljoen euro vrij om kinderen alleen op de zaterdag te laten reizen, maar zegt nu dat het later mogelijk bleek om het aantal dagen uit te breiden.

Verkeerswethouder Melanie van der Horst wil met de maatregel het openbaar vervoer 'toegankelijker en betaalbaarder' maken voor Amsterdamse gezinnen. "Er zijn zoveel gezinnen waarvoor het niet vanzelfsprekend is om buiten hun eigen buurt en door de stad te reizen", zegt de wethouder. 

"Ik hoop dat deze actie hen een mooie zomervakantie bezorgt en de kans geeft om hun horizon te verbreden. Daarna loopt het abonnement nog drie maanden door. Dus ik hoop dat iedereen gebruik maakt van deze mooie actie."

Van der Horst kreeg in november van de raad de opdracht om uit te zoeken hoe het ov voor verschillende groepen toegankelijker kan worden gemaakt. Ook voor jongeren tussen 12 en 17 werden de mogelijkheden voor gratis reizen onderzocht, maar voor deze groep komt er geen regeling.

Zwaar weer

Van der Horst hoopt ook dat de actie de reizigersaantallen een klein zetje in de rug geeft. Omdat er sinds de coronaperiode minder mensen reizen, moet het GVB het al jaren met lagere inkomsten doen. Daarnaast zijn ook de kosten gestegen, waardoor de tarieven vanaf volgend jaar mogelijk een 10 procent hoger worden. 

"Het zou mooi zijn als meer mensen hun weg terugvinden naar het openbaar vervoer", aldus de wethouder. "De reizigersaantallen zijn nog steeds niet terug op het oude niveau en we zijn hard aan het werk om het netwerk op peil te houden."

Voor het gratis reizen moeten Amsterdammers een reisproduct aanvragen, die vervolgens op een persoonlijke ov-chipkaart kan worden gezet. Mensen die niet goed weten hoe je zo'n reisproduct moet aanvragen, kunnen om ondersteuning vragen bij het team van de gemeente dat normaal gesproken gratis ov voor aow'ers behandelt.

De gemeente gaat het gebruik van het gratis openbaar vervoer evalueren. De resultaten daarvan zullen vervolgens gebruikt worden om te kijken of en op welke manier het initiatief na de eerste 4 maanden een vervolg kan krijgen.

Amsterdamse kinderen van 4 tot en met 11 jaar kunnen vanaf de start van de zomervakantie 4 maanden lang gratis met bussen, trams en metro's van het GVB reizen. De gemeente maakte vorig jaar nog 1 miljoen euro vrij om kinderen alleen op de zaterdag te laten reizen, maar zegt nu dat het later mogelijk bleek om het aantal dagen uit te breiden.

Verkeerswethouder Melanie van der Horst wil met de maatregel het openbaar vervoer 'toegankelijker en betaalbaarder' maken voor Amsterdamse gezinnen. "Er zijn zoveel gezinnen waarvoor het niet vanzelfsprekend is om buiten hun eigen buurt en door de stad te reizen", zegt de wethouder. 

"Ik hoop dat deze actie hen een mooie zomervakantie bezorgt en de kans geeft om hun horizon te verbreden. Daarna loopt het abonnement nog drie maanden door. Dus ik hoop dat iedereen gebruik maakt van deze mooie actie."

Van der Horst kreeg in november van de raad de opdracht om uit te zoeken hoe het ov voor verschillende groepen toegankelijker kan worden gemaakt. Ook voor jongeren tussen 12 en 17 werden de mogelijkheden voor gratis reizen onderzocht, maar voor deze groep komt er geen regeling.

Zwaar weer

Van der Horst hoopt ook dat de actie de reizigersaantallen een klein zetje in de rug geeft. Omdat er sinds de coronaperiode minder mensen reizen, moet het GVB het al jaren met lagere inkomsten doen. Daarnaast zijn ook de kosten gestegen, waardoor de tarieven vanaf volgend jaar mogelijk een 10 procent hoger worden. 

"Het zou mooi zijn als meer mensen hun weg terugvinden naar het openbaar vervoer", aldus de wethouder. "De reizigersaantallen zijn nog steeds niet terug op het oude niveau en we zijn hard aan het werk om het netwerk op peil te houden."

Voor het gratis reizen moeten Amsterdammers een reisproduct aanvragen, die vervolgens op een persoonlijke ov-chipkaart kan worden gezet. Mensen die niet goed weten hoe je zo'n reisproduct moet aanvragen, kunnen om ondersteuning vragen bij het team van de gemeente dat normaal gesproken gratis ov voor aow'ers behandelt.

De gemeente gaat het gebruik van het gratis openbaar vervoer evalueren. De resultaten daarvan zullen vervolgens gebruikt worden om te kijken of en op welke manier het initiatief na de eerste 4 maanden een vervolg kan krijgen.

Met de afgeketste verkoop van het Afval Energie Bedrijf (AEB) aan een Rotterdamse afvalwerker, is het 'dossier AEB' vandaag nog dikker geworden dan het al was. Al jaren probeert de gemeente een oplossing te vinden voor het noodlijdende bedrijf, wat onder meer al leidde tot het aftreden van een wethouder. Een overzicht van de roerige afgelopen paar jaar bij het bedrijf. 

Van Noord naar Westpoort

Sinds 1918 wordt er in Amsterdam afval verbrand om daar energie van te maken. Eerst gebeurt dat nog in Noord, vanaf 1993 in Westpoort. In 2007 wordt daar de Hoogrendement Centrale (HR Centrale), die er ook nu nog staat, in gebruik genomen. De Gemeentelijke Dienst Afvalverwerking heet vanaf dat jaar Afval Energie Bedrijf, oftewel AEB. In 2014 verzelfstandigt het AEB, maar de gemeente behoudt honderd procent van de aandelen.

In 2017 wordt er naast de HR Centrale een scheidingsinstallatie in gebruik genomen om metalen, plastic en papier te filteren uit het huisvuil. Het is ook in dat jaar dat bij het AEB vijf keer brand uitbreekt. Mede daarom wordt het AEB begin 2018 onder verscherpt toezicht gesteld door de Omgevingsdienst Noordzeekanaal.

Grote financiële problemen

Volgens de dienst is er namelijk een verhoogd risico op nieuwe incidenten. Er wordt geconcludeerd dat er 'geen goed onderhoudsregime is'. Ook zou er binnen de organisatie te weinig technische kennis zijn. In 2019 worden vier van de zes verbrandingslijnen stilgelegd om de veiligheid van werknemers te waarborgen. Het bedrijf zegt dan 'niet in controle te zijn over de arbeidsveiligheid in de fabriek en daardoor lopen ze veel inkomsten mis. 

Enkele dagen later lekt uit dat de gemeente er rekening mee houdt dat het AEB failliet gaat. Het bedrijf heeft grote schulden bij onder meer de gemeente en meerdere banken. Later dat jaar zeggen de banken toe het AEB voor tien miljoen euro te steunen. De gemeente zegt zes miljoen euro toe. Ook betaalt het twee openstaande rekeningen: een van 3,2 miljoen en een van 3 miljoen euro.

Tientallen miljoenen extra

Er staat wel iets tegenover die kapitaalinjectie: het AEB moet van de gemeente twee nieuwe leden in de raad van commissarissen aanstellen. Ook dient er een 'herstructureringsmanager' te worden aangesteld, die gaat kijken in welke vorm het AEB door gaat. De gemeente wil dan bovendien toegang tot alle documentatie van het bedrijf.

Er wordt er geëist dat er een plan B komt. Hierin moet duidelijk worden wat er gebeurt als de werkzaamheden van het AEB helemaal stil komen te liggen, als het bedrijf failliet gaat of de veiligheid van de werknemers niet meer kan worden gegarandeerd. Later investeert de gemeente nog eens tientallen miljoenen in het bedrijf om het overeind te houden. 

Wethouder stapt op

In september 2019 is de discussie over de toekomst van het AEB de reden voor het opstappen van wethouder Udo Kock (Financiën). Zelf is hij voorstander van volledige privatisering, hij wil het bedrijf verkopen aan ondernemer Wim Beelen.

Meerdere andere wethouders willen dat de stad aandelen van het bedrijf in handen houdt, om zo het publieke belang van de afvalverbranding en de stadswarmte te kunnen blijven garanderen. Kock vindt dat financieel te riskant en meent dat een succesvolle doorstart van het bedrijf op die manier minder kans van slagen heeft. Omdat hij er niet uitkomt met de rest van het college, ziet hij geen andere optie dan het neerleggen van zijn functie.

Fusie gaat niet door

De oplossing die het college aandraagt is een fusie van het AEB met de Huisvuilcentrale (HVC). Het HVC is ook een overheidsbedrijf, met vestigingen in Zaanstad, Alkmaar en Dordrecht. Het plan van het college is om het AEB bij HVC onder te brengen en de gemeente Amsterdam ook lid te laten worden van het overheidsinitiatief. 

Een maand later wordt duidelijk dat de fusie niet doorgaat. Meerdere aandeelhoudende gemeenten van HVC blijken geen trek te hebben in het Amsterdamse plan. Daarom wil de gemeente toch overgaan tot verkoop van de aandelen, maar door de coronacrisis loopt dat vertraging op. In juni 2021 worden de aandelen uiteindelijk te koop gezet. Geïnteresseerde partijen kunnen vanaf dat moment bieden. Een paar maanden later, in december, wordt bekend dat er een koper is gevonden: het Rotterdamse Afvalverwerking Rijnmond (AVR) wil 450 miljoen euro betalen. 

Marktwaakhond ligt dwars

"Met AVR krijgt AEB een kapitaalkrachtige nieuwe aandeelhouder en kan er verder worden gebouwd aan versterking en verduurzaming van de onderneming", zegt wethouder Victor Everhardt (Deelnemingen) dan. "Ik vertrouw er op dat AEB met deze koper een gezonde en stabiele toekomst tegemoet gaat, met zorg voor de medewerkers." Het idee is dat AVR honderd procent van de aandelen van de gemeente overneemt. Wel is dan al duidelijk dat marktwaakhond Autoriteit Consument & Markt (ACM) de deal nog wel moet goedkeuren. 

Maar vandaag wordt dus duidelijk dat de ACM de verkoop verbiedt. Overname zou leiden tot een te machtig bedrijf. De verwerkingscapaciteit van het bedrijf zou ruim twee keer zo groot worden als die van de nummer twee. "Vooral gemeenten in de provincies Noord-Holland, Zuid-Holland en Utrecht zouden na het samengaan van deze bedrijven meer moeten gaan betalen voor de verwerking van huisvuil", legt bestuursvoorzitter Martijn Snoep van de ACM uit over het verbod.

Nieuwe keuze

AVR zou eventueel in beroep kunnen gaan, maar het besluit wordt niet opgeschort. De overname is daardoor definitief van de baan. In een brief aan de gemeenteraad schrijft wethouder Reinier van Dantzig dat vanwege het besluit de gemeente opnieuw voor de keuze staat om het AEB te verkopen of te behouden.

"Het college kan samen met de raad een goed onderbouwd besluit nemen over de toekomstige relatie van de gemeente met het AEB." Van Dantzig laat weten dat het college binnen enkele weken een besluit gaat voorleggen aan de raad. 

De Eerste Kamer heeft ingestemd met de pandemiewet van zorgminister Ernst Kuipers. Dit betekent dat het kabinet weer een juridische grondslag heeft om bij een (dreigende) pandemie, zoals corona, bijvoorbeeld een mondkapjesplicht in te voeren. Ruim een jaar had het kabinet die niet. De wet is met 49 voor en 24 stemmen tegen aangenomen.

Het blijft Thierry Baudet verboden om het coronabeleid te vergelijken met de Holocaust. Dat oordeelde het Gerechtshof Amsterdam vandaag in het hoger beroep in de zaak van CIDI, CJO en vier Holocaustoverlevenden tegen de Forum voor Democratie-voorman. In 2021 noemde hij op sociale media onder anderen ongevaccineerden ’de nieuwe Joden’.

Het Afval- en Energiebedrijf (AEB) mag niet worden overgenomen door Afvalverwerking Rijnmond. De Autoriteit Consument & Markt (ACM), een marktwaakhond, heeft dat verboden. Volgens de ACM zou de overname leiden tot een 'te machtig bedrijf'. De gemeente betreurt het verbod. 

Door de overname zou het bedrijf veruit de grootste afvalverwerker worden van het land. De verwerkingscapaciteit van de twee partijen samen zou ruim twee keer zo groot als de nummer twee. "Vooral gemeenten in de provincies Noord-Holland, Zuid-Holland en Utrecht zouden na het samengaan van deze bedrijven meer moeten gaan betalen voor de verwerking van huisvuil", legt bestuursvoorzitter Martijn Snoep van de ACM uit over het verbod. "Er zijn onvoldoende alternatieven." 

Na aanhoudende problemen bij de afvalverwerker besloot het het college in 2019 om AEB te privatiseren. Nadat de verkoop door de coronacrisis uitgesteld werd, bereikte Amsterdam in 2021 een akkoord met de Rotterdammers. De ACM onderzocht de overname en kwam tot conclusie dat er te weinig andere spelers op de markt zijn die op zo'n grote schaal afval kunnen verwerken. Andere verbrandingscentrales liggen daarnaast te ver voor de meeste gemeenten en daarom zouden de afvalwerkers na de overname een hogere prijs kunnen rekenen, wat weer wordt doorberekend tot de inwoners van de gemeenten. 

Opnieuw beslissen

Het college zag de overname door de 'Rotterdamse broer' van het AEB wel zitten en 'betreurt' het dat deze niet door kan gaan. Daarnaast staan ze niet achter de analyse die de ACM heeft gemaakt. Vooral de keuze om de afvalmarkt als regionaal te beschouwen en transportafstand als criterium te nemen voor het verbod zijn ze het niet mee eens.  Afvalverwerking Rijnmond zou eventueel in beroep kunnen gaan, maar het besluit wordt niet opgeschort. De overname is daardoor definitief van de baan. 

In een brief aan de gemeenteraad schrijft wethouder Reinier van Dantzig dat vanwege het besluit de gemeente opnieuw voor de keuze staat om het AEB te verkopen of te behouden. "Het college kan samen met de raad een goed onderbouwd besluit nemen over de toekomstige relatie van de gemeente met het AEB." Van Dantzig laat weten dat het college binnen enkele weken een besluit gaat voorleggen aan de raad. 

Voor velen lijkt corona iets wat ver achter ons ligt, maar talloze Nederlanders kampen nog steeds met long Covid-verschijnselen. Caroline Prommenschenckel (60) is eindelijk hersteld en wil nu anderen helpen meer energie te krijgen.