Corona heeft veel Maastrichtse harmonieën een forse knauw gegeven. Heer Vooruit zet na een geslaagd schoolproject nu in op Nieuw Talent Orkest Maastricht: nieuwelingen in?tien lessen enthousiast maken.

In elf Noord-Hollandse gemeenten ontvingen eind december 2023 meer mensen een WW-uitkering dan het jaar daarvoor. In rijke gemeenten als Bloemendaal, Blaricum, Bergen en Gooise Meren zijn er toenames van tussen de 15 en 26 procent. Waar komt die stijging vandaan?

Met gemiddeld 389.700 euro per huishouden hoorde Bergen vorig jaar bij de rijkste tien gemeenten van Nederland. In 2023 ontvingen 40 meer mensen een WW-uitkering dan in 2022, wat een toename van ruim 26 procent is.

Friso Vonder, life coach en loopbaanadviseur in Bergen, merkt dat er niet altijd een terecht beeld van Bergenezen en Bergenaren heerst. "Het klopt inderdaad dat Bergen een rijke gemeente is, maar een minderheid woont in een villa aan de Eeuwigelaan. Het overgrote deel heeft een normaal inkomen of een minimuminkomen."

Friso ziet in zijn praktijk mensen met een WW-uitkering, of mensen die WW hebben gehad. Een toename van klanten die met WW te maken hebben ziet hij niet per se. "Daarvoor is de marge te klein." Nieuwsgierig naar de achtergrond van deze mensen is hij wél. "Of het om mannen gaat, om vrouwen, of allebei. Maar ook wat hun sociaaleconomische status is, en welke leeftijd ze hebben."

Corona heeft zijn sporen nagelaten

De precieze reden voor de toename van WW-uitkeringen in Bergen weet hij niet, maar Friso merkt wel dat corona tot op de dag van vandaag een grote doorwerking in de gemeente heeft. "Sowieso zijn er mensen met longcovid die worstelen met werken, of met weer aan het werk gaan. Daarnaast zie ik meer dan ooit tevoren in mijn praktijk dat men bezig is met zingevingsvragen, zoals: is dit waarvoor ik wil leven? Ik heb echt het idee dat mensen anders naar het leven kijken dan voorheen."

Ook heeft Friso de laatste jaren zijn klantenkring zien veranderen. "Toen ik begon, had ik veel vrouwen. Ik denk wel 80 procent." Tegenwoordig lijken steeds meer mannen bereid te zijn met persoonlijke ontwikkeling aan de slag te gaan, en de weg naar zijn praktijk weten te vinden. Waardoor de man-vrouwverhouding veel meer fifty-fifty is."

In elf Noord-Hollandse gemeenten ontvingen eind december 2023 meer mensen een WW-uitkering dan het jaar daarvoor. In rijke gemeenten als Bloemendaal, Blaricum, Bergen en Gooise Meren zijn er toenames van tussen de 15 en 26 procent. Waar komt die stijging vandaan?

Met gemiddeld 389.700 euro per huishouden hoorde Bergen vorig jaar bij de rijkste tien gemeenten van Nederland. In 2023 ontvingen 40 meer mensen een WW-uitkering dan in 2022, wat een toename van ruim 26 procent is.

Friso Vonder, life coach en loopbaanadviseur in Bergen, merkt dat er niet altijd een terecht beeld van Bergenezen en Bergenaren heerst. "Het klopt inderdaad dat Bergen een rijke gemeente is, maar een minderheid woont in een villa aan de Eeuwigelaan. Het overgrote deel heeft een normaal inkomen of een minimuminkomen."

Friso ziet in zijn praktijk mensen met een WW-uitkering, of mensen die WW hebben gehad. Een toename van klanten die met WW te maken hebben ziet hij niet per se. "Daarvoor is de marge te klein." Nieuwsgierig naar de achtergrond van deze mensen is hij wél. "Of het om mannen gaat, om vrouwen, of allebei. Maar ook wat hun sociaaleconomische status is, en welke leeftijd ze hebben."

Corona heeft zijn sporen nagelaten

De precieze reden voor de toename van WW-uitkeringen in Bergen weet hij niet, maar Friso merkt wel dat corona tot op de dag van vandaag een grote doorwerking in de gemeente heeft. "Sowieso zijn er mensen met longcovid die worstelen met werken, of met weer aan het werk gaan. Daarnaast zie ik meer dan ooit tevoren in mijn praktijk dat men bezig is met zingevingsvragen, zoals: is dit waarvoor ik wil leven? Ik heb echt het idee dat mensen anders naar het leven kijken dan voorheen."

Ook heeft Friso de laatste jaren zijn klantenkring zien veranderen. "Toen ik begon, had ik veel vrouwen. Ik denk wel 80 procent." Tegenwoordig lijken steeds meer mannen bereid te zijn met persoonlijke ontwikkeling aan de slag te gaan, en de weg naar zijn praktijk weten te vinden. Waardoor de man-vrouwverhouding veel meer fifty-fifty is."

De gemeente Haarlemmermeer, afvalverwerker Meerlanden en de Wijkraad slaan de handen ineen om het aantal bijplaatsingen naast ondergrondse containers in de wijk Graan voor Visch terug te dringen. Het loopt er de spuigaten uit met afval-aso's, die afval niet in de ondergrondse containers gooien, maar ernaast zetten.

Zoals in meer (stedelijke) gebieden in Nederland zijn bijplaatsingen in Hoofddorp een wijdverbreid probleem. Toch gebeurt het in de wijk Graan voor Visch vaker dan in de rest van Hoofddorp, vertelt Paul Hulsbosch van Meerlanden aan NH Nieuws. "Er zijn een aantal hotspots in die wijk."

Een van die hotspots is het containerparkje bij de flats 137 en 138. Op een foto die wijkraadvoorzitter Rob Stam afgelopen week met zijn volgers deelde, is te zien dat dat parkje bezaaid ligt met (grof) vuil. Tientallen vuilniszakken, grote kartonnen dozen en zelfs een kattenkrabpaal onttrekken de containers bijna aan het zicht.  

Tekst gaat verder onder het bericht

"Het viel me gewoon op", vertelt hij. "Dus ik vroeg me af: wat is er aan de hand? En toen ben ik naar de gemeente en Meerlanden gestapt", vertelt hij. Daar kreeg hij te horen dat de containers bij de flat recent zijn geplaatst. "Dus ik denk dat mensen nog even moeten wennen. Ik hoop dat het beter wordt, want het is vlak bij het water, en niemand wil ongedierte." 

Paul Hulsbosch van Meerlanden bevestigt dat de containers nieuw zijn. "Maar dit is wel extreem", vertelt hij over de afvalberg. De afgelopen jaren hebben vrijwel alle flats in Hoofddorp ondergrondse containers voor de deur gekregen. "Dit is de laatste fase, en we zien in andere wijken dat er een periode van gewenning nodig is."  

Kleinere gleuf

De ondergrondse containers zijn nog zonder afvalpas te gebruiken. Dan vraag je je toch af waarom er toch zoveel zakken naast de containers worden gezet. "De gleuf is kleiner geworden", vertelt wijkraadvoorzitter Stam. 

Hulsbosch erkent dat de opening van de containers kleiner is dan wat de bewoners gewend waren. Dat heeft te maken met het afvalbeleid van gemeente Haarlemmermeer, legt hij uit. "We willen graag dat inwoners beter scheiden, waardoor ze dus minder restafval hoeven aan te bieden en dus kleinere zakken nodig hebben."  

Er wordt door de hele gemeente zoveel afval bijgeplaatst dat Meerlanden sinds de coronatijd op maandag een extra ronde rijdt. Matrassen, keukenblokjes en wasmachines: medewerkers komen de gekste (en grootste, en zwaarste) dingen tegen. "Terwijl mensen het zelf bij de milieustraat kwijt kunnen en ieder jaar een paar kuub grof vuil mogen aanbieden."

Om grof vuil aan te bieden, moet je een afspraak maken, legt Hulsbosch uit. "Dat moet ingepland worden, en veel mensen weten dat niet." Dat is volgens hem ook het probleem in Graan voor Visch.

Plet je pakketje

Aan die onwetendheid willen de partijen iets gaan doen, door meer te communiceren over het gewenste afvalgedrag. "We zijn al begonnen", vertelt Hulsbosch, "rond de kerst met de campagne 'plet je pakketje', om mensen aan te moedigen hun karton klein te maken voordat ze het in de container gooien."

Want ook daar gaat het vaak mis. "Omdat mensen hun karton niet klein maken, komt het vast te zitten en lijkt het alsof de container vol zit terwijl dat niet zo is." "We hebben sterk het beeld dat het een gedragskwestie is, en dat we mensen beter moeten voorlichten" 

De gemeente Haarlemmermeer, afvalverwerker Meerlanden en de Wijkraad slaan de handen ineen om het aantal bijplaatsingen naast ondergrondse containers in de wijk Graan voor Visch terug te dringen. Het loopt er de spuigaten uit met afval-aso's, die afval niet in de ondergrondse containers gooien, maar ernaast zetten.

Zoals in meer (stedelijke) gebieden in Nederland zijn bijplaatsingen in Hoofddorp een wijdverbreid probleem. Toch gebeurt het in de wijk Graan voor Visch vaker dan in de rest van Hoofddorp, vertelt Paul Hulsbosch van Meerlanden aan NH Nieuws. "Er zijn een aantal hotspots in die wijk."

Een van die hotspots is het containerparkje bij de flats 137 en 138. Op een foto die wijkraadvoorzitter Rob Stam afgelopen week met zijn volgers deelde, is te zien dat dat parkje bezaaid ligt met (grof) vuil. Tientallen vuilniszakken, grote kartonnen dozen en zelfs een kattenkrabpaal onttrekken de containers bijna aan het zicht.  

Tekst gaat verder onder het bericht

"Het viel me gewoon op", vertelt hij. "Dus ik vroeg me af: wat is er aan de hand? En toen ben ik naar de gemeente en Meerlanden gestapt", vertelt hij. Daar kreeg hij te horen dat de containers bij de flat recent zijn geplaatst. "Dus ik denk dat mensen nog even moeten wennen. Ik hoop dat het beter wordt, want het is vlak bij het water, en niemand wil ongedierte." 

Paul Hulsbosch van Meerlanden bevestigt dat de containers nieuw zijn. "Maar dit is wel extreem", vertelt hij over de afvalberg. De afgelopen jaren hebben vrijwel alle flats in Hoofddorp ondergrondse containers voor de deur gekregen. "Dit is de laatste fase, en we zien in andere wijken dat er een periode van gewenning nodig is."  

Kleinere gleuf

De ondergrondse containers zijn nog zonder afvalpas te gebruiken. Dan vraag je je toch af waarom er toch zoveel zakken naast de containers worden gezet. "De gleuf is kleiner geworden", vertelt wijkraadvoorzitter Stam. 

Hulsbosch erkent dat de opening van de containers kleiner is dan wat de bewoners gewend waren. Dat heeft te maken met het afvalbeleid van gemeente Haarlemmermeer, legt hij uit. "We willen graag dat inwoners beter scheiden, waardoor ze dus minder restafval hoeven aan te bieden en dus kleinere zakken nodig hebben."  

Er wordt door de hele gemeente zoveel afval bijgeplaatst dat Meerlanden sinds de coronatijd op maandag een extra ronde rijdt. Matrassen, keukenblokjes en wasmachines: medewerkers komen de gekste (en grootste, en zwaarste) dingen tegen. "Terwijl mensen het zelf bij de milieustraat kwijt kunnen en ieder jaar een paar kuub grof vuil mogen aanbieden."

Om grof vuil aan te bieden, moet je een afspraak maken, legt Hulsbosch uit. "Dat moet ingepland worden, en veel mensen weten dat niet." Dat is volgens hem ook het probleem in Graan voor Visch.

Plet je pakketje

Aan die onwetendheid willen de partijen iets gaan doen, door meer te communiceren over het gewenste afvalgedrag. "We zijn al begonnen", vertelt Hulsbosch, "rond de kerst met de campagne 'plet je pakketje', om mensen aan te moedigen hun karton klein te maken voordat ze het in de container gooien."

Want ook daar gaat het vaak mis. "Omdat mensen hun karton niet klein maken, komt het vast te zitten en lijkt het alsof de container vol zit terwijl dat niet zo is." "We hebben sterk het beeld dat het een gedragskwestie is, en dat we mensen beter moeten voorlichten" 

De gemeente Haarlemmermeer, afvalverwerker Meerlanden en de Wijkraad slaan de handen ineen om het aantal bijplaatsingen naast ondergrondse containers in de wijk Graan voor Visch terug te dringen. Het loopt er de spuigaten uit met afval-aso's, die afval niet in de ondergrondse containers gooien, maar ernaast zetten.

Zoals in meer (stedelijke) gebieden in Nederland zijn bijplaatsingen in Hoofddorp een wijdverbreid probleem. Toch gebeurt het in de wijk Graan voor Visch vaker dan in de rest van Hoofddorp, vertelt Paul Hulsbosch van Meerlanden aan NH Nieuws. "Er zijn een aantal hotspots in die wijk."

Een van die hotspots is het containerparkje bij de flats 137 en 138. Op een foto die wijkraadvoorzitter Rob Stam afgelopen week met zijn volgers deelde, is te zien dat dat parkje bezaaid ligt met (grof) vuil. Tientallen vuilniszakken, grote kartonnen dozen en zelfs een kattenkrabpaal onttrekken de containers bijna aan het zicht.  

Tekst gaat verder onder het bericht

"Het viel me gewoon op", vertelt hij. "Dus ik vroeg me af: wat is er aan de hand? En toen ben ik naar de gemeente en Meerlanden gestapt", vertelt hij. Daar kreeg hij te horen dat de containers bij de flat recent zijn geplaatst. "Dus ik denk dat mensen nog even moeten wennen. Ik hoop dat het beter wordt, want het is vlak bij het water, en niemand wil ongedierte." 

Paul Hulsbosch van Meerlanden bevestigt dat de containers nieuw zijn. "Maar dit is wel extreem", vertelt hij over de afvalberg. De afgelopen jaren hebben vrijwel alle flats in Hoofddorp ondergrondse containers voor de deur gekregen. "Dit is de laatste fase, en we zien in andere wijken dat er een periode van gewenning nodig is."  

Kleinere gleuf

De ondergrondse containers zijn nog zonder afvalpas te gebruiken. Dan vraag je je toch af waarom er toch zoveel zakken naast de containers worden gezet. "De gleuf is kleiner geworden", vertelt wijkraadvoorzitter Stam. 

Hulsbosch erkent dat de opening van de containers kleiner is dan wat de bewoners gewend waren. Dat heeft te maken met het afvalbeleid van gemeente Haarlemmermeer, legt hij uit. "We willen graag dat inwoners beter scheiden, waardoor ze dus minder restafval hoeven aan te bieden en dus kleinere zakken nodig hebben."  

Er wordt door de hele gemeente zoveel afval bijgeplaatst dat Meerlanden sinds de coronatijd op maandag een extra ronde rijdt. Matrassen, keukenblokjes en wasmachines: medewerkers komen de gekste (en grootste, en zwaarste) dingen tegen. "Terwijl mensen het zelf bij de milieustraat kwijt kunnen en ieder jaar een paar kuub grof vuil mogen aanbieden."

Om grof vuil aan te bieden, moet je een afspraak maken, legt Hulsbosch uit. "Dat moet ingepland worden, en veel mensen weten dat niet." Dat is volgens hem ook het probleem in Graan voor Visch.

Plet je pakketje

Aan die onwetendheid willen de partijen iets gaan doen, door meer te communiceren over het gewenste afvalgedrag. "We zijn al begonnen", vertelt Hulsbosch, "rond de kerst met de campagne 'plet je pakketje', om mensen aan te moedigen hun karton klein te maken voordat ze het in de container gooien."

Want ook daar gaat het vaak mis. "Omdat mensen hun karton niet klein maken, komt het vast te zitten en lijkt het alsof de container vol zit terwijl dat niet zo is." "We hebben sterk het beeld dat het een gedragskwestie is, en dat we mensen beter moeten voorlichten" 

kak, zaakje stinkt

Een eventuele transfer van Jordan Henderson naar Ajax, die nu heel dichtbij lijkt te zijn, wordt onder Ajax-fans goed ontvangen. "Hij is zo lang aanvoerder van Liverpool geweest, ik denk dat hij veel aan dit Ajax kan toevoegen."

De 33-jarige Engelsman wordt al sinds vorige week in verband gebracht met een overstap naar Amsterdam. Er leken meer kapers op de kust te zijn, maar vanmorgen meldden meerdere media dat Henderson voor Ajax kiest.

Leider

Henderson is inmiddels 33 en speelde meer dan 10 jaar voor Liverpool, waar hij landskampioen werd en in 2019 de Champions League pakte. Naast dat hij bakken aan ervaring heeft, wordt hij door (oud-) medespelers en trainers geroemd om zijn coaching in het veld.

In de jaren waarin de tribunes vanwege corona leegbleven en spelers even niet meer overstemd werden door duizenden supporters, was ineens goed te horen hoe dat 'coachen' klinkt.

Een ervaren speler en een leider in het veld, volgens veel supporters is dat precies wat Ajax nu nodig heeft. "Het is natuurlijk een grote naam", zegt iemand die we bij de Arena spreken. "Ik denk dat hij wel wat kan brengen. Hij is wel heel oud, maar ik denk dat het een goede speler is."

Shirt

Een jongere fan wilde vanmiddag al een shirt met de naam van Henderson erop kopen, maar dat staat Ajax voorlopig nog niet toe. "Omdat het nog niet officieel is", kreeg zijn vader te horen. "Dus we wachten nog even tot we weten welk nummer hij krijgt."

Niet iedereen die we spreken is er trouwens van overtuigd dat de komst van Jordan Henderson een gegarandeerd succes zou betekenen: "Bij Liverpool speelde Henderson in een sterk team, bij Ajax niet."

Na de zware coronajaren hebben de Limburgse theaters in 2023 veel bezoekers getrokken. Parkstad Limburg Theaters (PLT) trok 30 procent meer bezoekers en de Maaspoort in Venlo spreekt zelfs van een bezoekersrecord. Opvallend: vooral de jeugd weet de weg naar het theater veel vaker te vinden.

Vier zzp’ers die via belangenvereniging de Werkvereniging een zaak hadden aangespannen tegen de Staat om geleden financiële schade tijdens de coronapandemie, zijn woensdag niet in het gelijk gesteld door de rechtbank in Den Haag.

Zzp’ers zijn niet ongelijk behandeld tijdens de coronaperiode. Dat is de uitspraak van de rechter na een rechtszaak van belangenvereniging De Werkvereniging tegen de Nederlandse Staat.

Chinese wetenschappers hebben een nieuwe coronavirus-mutatie getest op ’gehumaniseerde’ muizen en de resultaten waren ronduit verrassend. Het betreft het virus GX/2017, dat gezien kan worden als een neefje van Covid-19. Uit berichtgeving van de New York Post blijkt dat onderzoekers de hersenen van de muizen dusdanig hadden gemodificeerd dat ze qua dna meer op menselijke hersenen leken. Alle muizen stierven toen ze in aanraking kwamen met het virus. De angst voor een nieuwe, dodelijkere, coronapandemie komt hiermee steeds dichterbij.

Het aantal film- en televisieopnames in Los Angeles is in 2023 gekelderd. In de stad nam het aantal opnames met 32 procent af, vooral door de stakingen in de sector. Dat meldt persbureau Bloomberg op basis van cijfers van FilmLA, de organisatie die deze gegevens bijhoudt. De cijfers waren bijna net zo slecht als in 2020, het jaar dat de filmproducties maandenlang stillagen door de uitbraak van de coronapandemie.

De Limburgse musea hebben – na de beroerde coronaperiode – een meer dan goed jaar achter de rug. Ze konden stijgende bezoekersaantallen noteren. En als de voortekenen niet bedriegen, wordt 2024 minstens net zo mooi. Er komen veel interessante exposities aan. Een overzicht van de hoogtepunten.

Een 39-jarige man is veroordeeld tot acht maanden cel, waarvan vier voorwaardelijk, en een taakstraf van 240 uur nadat hij afgelopen zomer door agenten in burger werd betrapt op het afleveren van 4,94 kilo MDMA.

De man werd op 12 juli 2023 door de agenten in burger geobserveerd, omdat hij zenuwachtig gedrag vertoonde. Na enige tijd zagen ze de man opeens met een zwarte linnen tas recht op een bestelbusje aflopen, uit het zicht van de agenten. De man kwam vervolgens zonder tas achter de auto vandaan.

Toen ze de bestuurder van de auto vervolgens zagen wegrijden, hebben zij hun collega's in uniform ingelicht die de auto verderop staande kon houden voor een controle. In de auto is vervolgens een zwarte linnen tas met daarin in sealbags verpakte bruine kristallen aangetroffen. Uit forensisch onderzoek is komen vast te staan dat het gaat om 4,94 kilo MDMA.

100 euro per kilo

De rechtbank acht bewezen dat de man de drugs had afgeleverd, mede omdat de man zijn daad heeft bekend. Hij verklaarde dat hij voor het afleveren van de drugs 100 euro per kilo zou krijgen van iemand anders. Volgens zijn advocaat had de man het feit gepleegd omdat hij na het verliezen van zijn baan tijdens de coronaperiode in de financiële problemen was gekomen.

De raadsvrouw pleitte voor een geheel voorwaardelijke celstraf, mede omdat de man binnenkort kon beginnen met een nieuwe baan, maar daar ging de rechter niet in mee. Als de man binnen twee jaar nog eens in de fout gaat, moet hij de voorwaardelijke straf van vier maanden ook uitzitten.

Tijdens corona werd Froukje gebombardeerd tot de stem van een generatie. Voor haar debuutalbum zocht de Nederlandse zangeres vooral de hare. „Veel gen Z’ers voelen angst. Maar op een gegeven moment moet je wel verder.”

Menno de Jong, hoofd van de afdeling Medische Microbiologie en Infectiepreventie van het Amsterdam UMC, wordt de nieuwe directeur van het Centrum Infectieziektebestrijding (CIb) van het RIVM. De Jong volgt daarmee Jaap van Dissel op. 

Het Centrum voor Infectieziektebestrijding is bezig met het voorkomen van nieuwe uitbraken van infectieziektes. Zij gaan daarbij ook over de coördinatie van en communicatie over de bestrijding van de eventuele uitbraken. Dit in aansluiting op lokale en regionale infectieziektebestrijding. 

Corona Q&A 

Jaap van Dissel, die landelijk het gezicht werd van de bestrijding tegen de coronapandemie, gaat in april met pensioen en Menno de Jong neemt daarna het stokje van hem over. De Jong is geen onbekende bij het RIVM. Tijdens de coronapandemie was hij lid van het Outbreak Management Team (OMT). 

Voor trouwe AT5-kijkers is De Jong daardoor ook een bekend gezicht. In de crisis beantwoordde het OMT-lid bijna maandelijks kijkersvragen in de Corona Q&A op AT5. Ook gaf De Jong zijn blik op de stand van zaken wat betreft de verspreiding van het virus en de aanpak ervan. 

De Jong noemt het 'een groot voorrecht om leiding te mogen geven aan dit belangrijke centrum'. "Ik kijk er erg naar uit om in deze functie een bijdrage te kunnen leveren aan de optimale bestrijding van infectieziekten in Nederland. Ook kijk ik uit naar de samenwerking die hiervoor nodig is binnen het CIb, binnen het RIVM, binnen Nederland en daarbuiten." De Jong blijft een dag per week als hoogleraar verbonden aan Amsterdam UMC. 

Het RIVM is ook blij met de komst van de Jong als directeur van het CIb. "We zochten naar een autoriteit, leider en specialist op het gebied van infectieziektebestrijding, met goede relaties met onze partners in infectieziektebestrijding in Nederland en daarbuiten", reageert Hans Brug, directeur generaal van het RIVM. 

De politie heeft vijf verdachten aangehouden op verdenking van betrokkenheid bij één of meerdere straatroven in Amsterdam-Zuid. Hierbij werden geldbedragen, schoenen, jassen, telefoons en koptelefoons buitgemaakt voor een geschatte waarde van duizenden euro's. Nieuw is dat slachtoffers ter plekke gedwongen worden om een betaalverzoek te betalen. 

Het zijn de afgelopen maanden vooral scholieren geweest die slachtoffer werden van straatroven. De politie heeft in deze zaak inmiddels vijf aanhoudingen verricht. Naast twee verdachte straatrovers, gaat het om drie minderjarige meisjes die ervan worden verdacht als 'geldezel' te hebben gefungeerd. De politie omschrijft de handelswijze bij de reeks overvallen als 'doordacht'. 

Het doelwit wordt klemgereden met een scooter of fatbike. "Vervolgens vragen ze aan de jonge slachtoffers om hun telefoon te laten zien met daarop hun bankrekening", legt Olav Brink van de politie uit. "Als daaruit blijkt dat er voldoende geld op staat, dan belt de verdachte een geldezel op om te zorgen dat die een tikkie stuurt. De jonge slachtoffers worden vervolgens onder druk gezet om ter plekke dat geld over te maken."

Scholieren doelwit

De politie in Amsterdam-Zuid waarschuwt voor straatrovers via social media afgelopen vrijdag. Vooral jongeren zijn daarvan het slachtoffer en Basisteam Zuid-Buitenveldert geeft hen daarom via Instagram verschillende tips. Scholieren die tijdens hun pauze op de Beethovenstraat lopen weten er alles van. "Het is bij mij ook twee keer gebeurd", vertelt een scholier. "Wel vervelend, ze zeiden van 'laat je telefoon zien' en toen lieten we onze telefoon zien en toen liepen ze weg." 

De reeks incidenten vonden vooral plaats rondom scholen in Oud-Zuid. Zo waren leerlingen van het Vossius Gymnasium doelwit in november, waarbij onder andere de 17-jarige Victor zijn telefoon moest afstaan aan twee belagers. Volgens de politie zijn ook er ook incidenten gemeld op andere plekken en met leerlingen van andere scholen in de omgeving. 

Jongeren voeren uit

Het stadsdeelbestuur is ook bezorgd vanwege de toename, want zo geven zij aan: 40 procent van het aantal middelbare scholieren in Amsterdam zitten op school in Zuid. "Dit soort incidenten zijn heel vervelend en elk incident is er één teveel", aldus stadsdeelvoorzitter Bart Vink.

"We zitten weer op het aantal incidenten van voor corona. Ja, dat is vervelend. En ja, daar willen we wat aan doen, maar je moet het ook niet groter maken dan nodig is. Dat het gaat om jongeren en dat het ook gaat om jongeren die het uitvoeren, dat is wel een beetje nieuw en daar zijn we van geschrokken. Het is niet voor niets dat wij zoveel extra inzet erop zetten, samen met de politie, want helaas is dat nodig."

De politie heeft in de waarschuwing op Instagram een aantal tips gegeven waardoor de kans om slachtoffer te worden van een straatroof wordt verkleind. Zo wordt aangeraden om altijd op goed verlichte gebieden te lopen en afgelegen paden, vooral 's avonds, te vermijden. Het gebruik van een telefoon en oordopjes raadt de politie af, omdat jongeren zich dan minder bewust van hun omgeving zijn. 

Melding maken

Hoewel de eerste aanhoudingen al voor iets meer rust hebben gezorgd volgens de politie, is de zaak absoluut nog niet gesloten. Melding maken is volgens de politie op dit moment cruciaal. "We hebben nu een aantal zaken in onderzoek en we denken dat er meer zaken zijn en meer straatroven zijn gepleegd", aldus Olav Brink. "Dat horen wij graag. We kunnen ons voorstellen dat aangifte doen best wel spannend is, maar wij willen deze verdachten ook opsporen en aanhouden, want we nemen dit heel serieus."

De komende tijd is de politie bezig met alles in kaart te brengen. Ook het stadsdeel speelt daarin een rol, die hebben toen de straatroofgolf aan het licht kwam direct actie ondernomen volgens de stadsdeelvoorzitter. "De politie is meer gaan surveilleren, wij hebben straatcoaches en jongerenwerk ingezet", aldus Vink. 

"We hebben bijeenkomsten georganiseerd met de scholen en de ouders van alle scholen rondom het Beatrixpark. Dus we zijn er meteen actief mee aan de slag gegaan, samen met de politie. Dit kunnen we niet zo maar laten passeren, dus we zitten er bovenop."

De politie heeft vijf verdachten aangehouden op verdenking van betrokkenheid bij één of meerdere straatroven in Zuid. Hierbij werden geldbedragen, schoenen, jassen, telefoons en koptelefoons buitgemaakt voor een geschatte waarde van  duizenden euro's. Nieuw is dat slachtoffers ter plekke gedwongen worden om een betaalverzoek te betalen. 

Het zijn de afgelopen maanden vooral scholieren geweest die slachtoffer werden van straatroven. De politie heeft in deze zaak inmiddels vijf aanhoudingen verricht. Naast twee verdachte straatrovers, gaat het om drie minderjarige meisjes die ervan worden verdacht als 'geldezel' te hebben gefungeerd. De politie omschrijft de handelswijze bij de reeks overvallen als 'doordacht'. 

Het doelwit wordt klemgereden met een scooter of fatbike. "Vervolgens vragen ze aan de jonge slachtoffers om hun telefoon te laten zien met daarop hun bankrekening", legt Olav Brink van de politie uit. "Als daaruit blijkt dat er voldoende geld op staat, dan belt de verdachte een geldezel op om te zorgen dat die een tikkie stuurt. De jonge slachtoffers worden vervolgens onder druk gezet om ter plekke dat geld over te maken."

Scholieren doelwit

De politie in Zuid waarschuwt voor straatrovers via social media afgelopen vrijdag. Vooral jongeren zijn daarvan het slachtoffer en Basisteam Zuid-Buitenveldert geeft hen daarom via Instagram verschillende tips. Scholieren die tijdens hun pauze op de Beethovenstraat lopen weten er alles van. "Het is bij mij ook twee keer gebeurd", vertelt een scholier. "Wel vervelend, ze zeiden van 'laat je telefoon zien' en toen lieten we onze telefoon zien en toen liepen ze weg." 

De reeks incidenten vonden vooral plaats rondom scholen in Oud-Zuid. Zo waren leerlingen van het Vossius Gymnasium doelwit in november, waarbij onder andere de 17-jarige Victor zijn telefoon moest afstaan aan twee belagers. Volgens de politie zijn ook er ook incidenten gemeld op andere plekken en met leerlingen van andere scholen in de omgeving. 

Jongeren voeren uit

Het stadsdeelbestuur is ook bezorgd vanwege de toename, want zo geven zij aan: 40 procent van het aantal middelbare scholieren in Amsterdam zitten op school in Zuid. "Dit soort incidenten zijn heel vervelend en elk incident is er één teveel", aldus stadsdeelvoorzitter Bart Vink.

"We zitten weer op het aantal incidenten van voor corona. Ja, dat is vervelend. En ja, daar willen we wat aan doen, maar je moet het ook niet groter maken dan nodig is. Dat het gaat om jongeren en dat het ook gaat om jongeren die het uitvoeren, dat is wel een beetje nieuw en daar zijn we van geschrokken. Het is niet voor niets dat wij zoveel extra inzet erop zetten, samen met de politie, want helaas is dat nodig."

De politie heeft in de waarschuwing op Instagram een aantal tips gegeven waardoor de kans om slachtoffer te worden van een straatroof wordt verkleind. Zo wordt aangeraden om altijd op goed verlichte gebieden te lopen en afgelegen paden, vooral 's avonds, te vermijden. Het gebruik van een telefoon en oordopjes raadt de politie af, omdat jongeren zich dan minder bewust van hun omgeving zijn. 

Melding maken

Hoewel de eerste aanhoudingen al voor iets meer rust hebben gezorgd volgens de politie, is de zaak absoluut nog niet gesloten. Melding maken is volgens de politie op dit moment cruciaal. "We hebben nu een aantal zaken in onderzoek en we denken dat er meer zaken zijn en meer straatroven zijn gepleegd", aldus Olav Brink. "Dat horen wij graag. We kunnen ons voorstellen dat aangifte doen best wel spannend is, maar wij willen deze verdachten ook opsporen en aanhouden, want we nemen dit heel serieus."

De komende tijd is de politie bezig met alles in kaart te brengen. Ook het stadsdeel speelt daarin een rol, die hebben toen de straatroofgolf aan het licht kwam direct actie ondernomen volgens de stadsdeelvoorzitter. "De politie is meer gaan surveilleren, wij hebben straatcoaches en jongerenwerk ingezet", aldus Vink. 

"We hebben bijeenkomsten georganiseerd met de scholen en de ouders van alle scholen rondom het Beatrixpark. Dus we zijn er meteen actief mee aan de slag gegaan, samen met de politie. Dit kunnen we niet zo maar laten passeren, dus we zitten er bovenop."

Met zo'n 280.000 bezoekers heeft het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen een topjaar achter de rug. Het museum dat het 75-jarig bestaan vierde zit daarmee weer op het niveau voor corona. Evenement Zuiderzeelicht trok zelfs een recordaantal mensen. 

De teller stopte op 270.895 bezoekers. Niets dan blije gezichten dus bij het museum. "Met name in het zonnige en droge voorseizoen hebben we rond de 30 procent meer bezoekers ontvangen dan in 2019 en ook 2022", aldus directeur Stephan Warnik. 

Storm, regen en hoogwater hielpen niet mee

Wat niet hielp was een deels natte zomervakantie. En op 5 juli moest het museum vanwege een code rood door storm Poly de deuren sluiten. De beste bezochte dag tijdens het seizoen was op 28 oktober. Toen kwamen 5.195 bezoekers naar het Zuiderzeemseum, vooral vanwege het verlichte 'Avond in het Buitenmuseum'. 

En alhoewel de vele regen het Pietendorp nog dwars zat, bleek dat niet het geval tijdens Zuiderzeelicht. Het evenement, waarbij met projecties op de gevels de legende over het waterveulen van Volendam werd verteld, trok een recordaantal van 20.476 bezoekers. En dat ondanks hoogwater, en stormen Pia en Henk. Waardoor ook twee avonden afgelast moesten worden.  

Ondertussen zijn ze bij het museum alweer druk met 2024. Het buitenmuseum opent 29 maart de deuren weer. En op 17 februari opent de tentoonstelling 'Waterwijs' over het watergebruik van vroeger en nu. 

2024 in teken van watergebruik vroeger en nu

"Drinkwaterbedrijven waarschuwen voor een toenemende kans op waterschaarste door de groeiende vraag, vervuiling en klimaatverandering. Daarom vragen we, samen met onze partners Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier en PWN, aandacht voor dit thema", legt de museumdirecteur uit. 

Waar nu altijd schoon drinkwater uit kraan stroomt, was dat vroeger wel anders voor de bewoners rond de Zuiderzee. Schoon water was schaars en dus werd er zuinig mee omgegaan. In de tentoonstelling wordt getoond wat we van toen kunnen leren over het omgaan met ons drinkwater. 

Voormalige Witte Huis-adviseur dokter Anthony Fauci heeft een bijzondere verhoor afgeleverd aan het Amerikaanse Congres over de pandemie-respons van de VS. Fauci leek in het verhoor meerdere keren te wisselen van mening over de Covid-aanpak. Zo insinueerde hij bijvoorbeeld dat de Covid-19-laboratoriumlektheorie geloofwaardig kan zijn. Dit terwijl hij meer inzicht gaf in het chaotische besluitvormingsproces van de Verenigde Staten tijdens de coronapandemie, dat meldt de Britse krant The Daily Mail.

Het wereldwijde vliegverkeer is weer bijna terug op het niveau van voor de coronapandemie. Het totale vliegverkeer steeg in november 2023 met bijna 30% ten opzichte van november 2022. Wereldwijd zit het vliegverkeer nu op ruim 99% van het niveau van november 2019, meldt de internationale brancheorganisatie voor luchtvaart IATA.

Het malariamiddel hydroxychloroquine dat in het begin van de corona-epidemie is ingezet, zou het leven hebben gekost aan ’enkele honderden Nederlanders’.

Dierenartsen waarschuwen voor een gemuteerd katten-coronavirus dat is ontstaan op Cyprus. Zij raden Nederlanders ten strengste af poezen van het eiland mee naar huis te nemen of te adopteren via een zwerfkattenorganisatie. De nieuwe Covid-variant, die voor het eerst besmettelijk is, zaaide er deze zomer dood en verderf onder de dieren.

Schaapherder Daphne Hogeweg is niet blij met toeristen die naar Texel komen met een ongetrainde hond. Zij laat haar schapen grazen in de natuurgebieden van Staatsbosbeheer op Texel. Eén van de schapen is door het opjagen van zo’n hond gestorven aan de stress. "In de vakantie worden ze zonder aandacht losgelaten."

Het nieuws over de gewonde schapen doet veel stof opwaaien, honderden mensen reageren onder het bericht. Daarin moeten vooral honden het ontgelden. "Maar daar wil ik niet aan bijdragen", zegt herder Daphne. 

"Ik ben niet boos op alle honden. Sterker nog: ik ben zelf dol op honden, op alle dieren eigenlijk. Ik vind het heel naar wat er nu is gebeurd. Alleen het probleem is veel breder. Veel mensen hebben met corona een hond aangeschaft. Ik zie dat veel honden geen leuk leven hebben. De mensen werken misschien overdag en de honden worden maar een paar keer uitgelaten." 

Daphne heeft op dit moment honderdvijftig schapen lopen in een afgesloten gebied langs de Zanddijk bij de Slufter. Vijf van haar schapen zijn vrijdag gewond geraakt nadat er een loslopende hond in de kudde is geweest. "Ik ga iedere dag langs de kudde voor controle", zegt ze. "Alleen nu zag ik dat er iets niet klopte."

"Een aantal schapen stond buiten de omheining en was bang. De kudde stond nu heel dicht bij elkaar. Eén schaap had een bloedneus en een ander was in shock. Als ze daar in blijven hangen kunnen ze dood gaan. Dat is bij dit schaap dus gebeurd. Een jonge hamel (een gecastreerde ram, red.) van bijna drie, helemaal gezond en met nog een heel leven voor zich."

Tracker

Ze baalt er wel van. Ook omdat ze net te laat was en geen hond heeft gezien. De eigenaar van de hond heeft zich (nog) niet gemeld. Ze kon aan een tracker zien dat de schapen even daarvoor hard hadden gerend en dus werden opgejaagd. "Je kunt precies zien hoe ze gelopen hebben. In zo'n grote groep vallen ze over elkaar heen. Een paar schapen hadden een verstuiking of hun poten verzwikt. Ik ga de schapen niet vangen en apart zetten. Dat is het laatste wat ik wil. Meestal herstellen ze wel in de kudde."

Dat loslopende honden in de kudde komen, gebeurt volgens haar zelden. "In gebieden bij Bergen aan Zee hoed ik ook schapen in de vrije natuur. Op Texel staan de schapen in een afgesloten gebied en worden ze regelmatig verplaatst. Dat doe ik over het hele eiland." Afhankelijk van de grootte van het terrein wisselt het aantal schapen tussen de vijftig en tweehonderd dieren. 

In het gebied waar de schapen nu lopen moeten de honden worden aangelijnd. "Er staat ook een bord om honden aan de lijn te houden." Het is volgens haar ook een wonder dat er een hond bij de schapen is gekomen, omdat het gebied is afgerasterd.

"Veel toeristen komen met hun hond naar het eiland, omdat er veel ruimte is. Maar je ziet dat ze te weinig aandacht krijgen. Ik ben enorm klaar met de honden die een compleet saai leven leiden. Er is nooit genoeg tijd voor ze. En in de vakantie worden ze zonder aandacht losgelaten. Dat is eigenlijk het probleem wat ik aan zou willen pakken. Alleen ik weet niet hoe. Het maakt me enorm verdrietig en boos."

En dat de hond los wordt gelaten in De Slufter, begrijpt ze niet. "Er zijn zoveel mooie gebieden waar je los met de hond kunt wandelen, zoals in het bos of op het strand." Maar dan hebben ze volgens Daphne wel een goede opvoeding en vooral veel liefde nodig. 

Schaapherder Daphne Hogeweg is niet blij met toeristen die naar Texel komen met een ongetrainde hond. Zij laat haar schapen grazen in de natuurgebieden van Staatsbosbeheer op Texel. Eén van de schapen is door het opjagen van zo’n hond gestorven aan de stress. "In de vakantie worden ze zonder aandacht losgelaten."

Het nieuws over de gewonde schapen doet veel stof opwaaien, honderden mensen reageren onder het bericht. Daarin moeten vooral honden het ontgelden. "Maar daar wil ik niet aan bijdragen", zegt herder Daphne. 

"Ik ben niet boos op alle honden. Sterker nog: ik ben zelf dol op honden, op alle dieren eigenlijk. Ik vind het heel naar wat er nu is gebeurd. Alleen het probleem is veel breder. Veel mensen hebben met corona een hond aangeschaft. Ik zie dat veel honden geen leuk leven hebben. De mensen werken misschien overdag en de honden worden maar een paar keer uitgelaten." 

Daphne heeft op dit moment honderdvijftig schapen lopen in een afgesloten gebied langs de Zanddijk bij de Slufter. Vijf van haar schapen zijn vrijdag gewond geraakt nadat er een loslopende hond in de kudde is geweest. "Ik ga iedere dag langs de kudde voor controle", zegt ze. "Alleen nu zag ik dat er iets niet klopte."

"Een aantal schapen stond buiten de omheining en was bang. De kudde stond nu heel dicht bij elkaar. Eén schaap had een bloedneus en een ander was in shock. Als ze daar in blijven hangen kunnen ze dood gaan. Dat is bij dit schaap dus gebeurd. Een jonge hamel (een gecastreerde ram, red.) van bijna drie, helemaal gezond en met nog een heel leven voor zich."

Tracker

Ze baalt er wel van. Ook omdat ze net te laat was en geen hond heeft gezien. De eigenaar van de hond heeft zich (nog) niet gemeld. Ze kon aan een tracker zien dat de schapen even daarvoor hard hadden gerend en dus werden opgejaagd. "Je kunt precies zien hoe ze gelopen hebben. In zo'n grote groep vallen ze over elkaar heen. Een paar schapen hadden een verstuiking of hun poten verzwikt. Ik ga de schapen niet vangen en apart zetten. Dat is het laatste wat ik wil. Meestal herstellen ze wel in de kudde."

Dat loslopende honden in de kudde komen, gebeurt volgens haar zelden. "In gebieden bij Bergen aan Zee hoed ik ook schapen in de vrije natuur. Op Texel staan de schapen in een afgesloten gebied en worden ze regelmatig verplaatst. Dat doe ik over het hele eiland." Afhankelijk van de grootte van het terrein wisselt het aantal schapen tussen de vijftig en tweehonderd dieren. 

In het gebied waar de schapen nu lopen moeten de honden worden aangelijnd. "Er staat ook een bord om honden aan de lijn te houden." Het is volgens haar ook een wonder dat er een hond bij de schapen is gekomen, omdat het gebied is afgerasterd.

"Veel toeristen komen met hun hond naar het eiland, omdat er veel ruimte is. Maar je ziet dat ze te weinig aandacht krijgen. Ik ben enorm klaar met de honden die een compleet saai leven leiden. Er is nooit genoeg tijd voor ze. En in de vakantie worden ze zonder aandacht losgelaten. Dat is eigenlijk het probleem wat ik aan zou willen pakken. Alleen ik weet niet hoe. Het maakt me enorm verdrietig en boos."

En dat de hond los wordt gelaten in De Slufter, begrijpt ze niet. "Er zijn zoveel mooie gebieden waar je los met de hond kunt wandelen, zoals in het bos of op het strand." Maar dan hebben ze volgens Daphne wel een goede opvoeding en vooral veel liefde nodig. 

Schaapherder Daphne Hogeweg is niet blij met toeristen die naar Texel komen met een ongetrainde hond. Zij laat haar schapen grazen in de natuurgebieden van Staatsbosbeheer op Texel. Eén van de schapen is door het opjagen van zo’n hond gestorven aan de stress. "In de vakantie worden ze zonder aandacht losgelaten."

Het nieuws over de gewonde schapen doet veel stof opwaaien, honderden mensen reageren onder het bericht. Daarin moeten vooral honden het ontgelden. "Maar daar wil ik niet aan bijdragen", zegt herder Daphne. 

"Ik ben niet boos op alle honden. Sterker nog: ik ben zelf dol op honden, op alle dieren eigenlijk. Ik vind het heel naar wat er nu is gebeurd. Alleen het probleem is veel breder. Veel mensen hebben met corona een hond aangeschaft. Ik zie dat veel honden geen leuk leven hebben. De mensen werken misschien overdag en de honden worden maar een paar keer uitgelaten." 

Daphne heeft op dit moment honderdvijftig schapen lopen in een afgesloten gebied langs de Zanddijk bij de Slufter. Vijf van haar schapen zijn vrijdag gewond geraakt nadat er een loslopende hond in de kudde is geweest. "Ik ga iedere dag langs de kudde voor controle", zegt ze. "Alleen nu zag ik dat er iets niet klopte."

"Een aantal schapen stond buiten de omheining en was bang. De kudde stond nu heel dicht bij elkaar. Eén schaap had een bloedneus en een ander was in shock. Als ze daar in blijven hangen kunnen ze dood gaan. Dat is bij dit schaap dus gebeurd. Een jonge hamel (een gecastreerde ram, red.) van bijna drie, helemaal gezond en met nog een heel leven voor zich."

Tracker

Ze baalt er wel van. Ook omdat ze net te laat was en geen hond heeft gezien. De eigenaar van de hond heeft zich (nog) niet gemeld. Ze kon aan een tracker zien dat de schapen even daarvoor hard hadden gerend en dus werden opgejaagd. "Je kunt precies zien hoe ze gelopen hebben. In zo'n grote groep vallen ze over elkaar heen. Een paar schapen hadden een verstuiking of hun poten verzwikt. Ik ga de schapen niet vangen en apart zetten. Dat is het laatste wat ik wil. Meestal herstellen ze wel in de kudde."

Dat loslopende honden in de kudde komen, gebeurt volgens haar zelden. "In gebieden bij Bergen aan Zee hoed ik ook schapen in de vrije natuur. Op Texel staan de schapen in een afgesloten gebied en worden ze regelmatig verplaatst. Dat doe ik over het hele eiland." Afhankelijk van de grootte van het terrein wisselt het aantal schapen tussen de vijftig en tweehonderd dieren. 

In het gebied waar de schapen nu lopen moeten de honden worden aangelijnd. "Er staat ook een bord om honden aan de lijn te houden." Het is volgens haar ook een wonder dat er een hond bij de schapen is gekomen, omdat het gebied is afgerasterd.

"Veel toeristen komen met hun hond naar het eiland, omdat er veel ruimte is. Maar je ziet dat ze te weinig aandacht krijgen. Ik ben enorm klaar met de honden die een compleet saai leven leiden. Er is nooit genoeg tijd voor ze. En in de vakantie worden ze zonder aandacht losgelaten. Dat is eigenlijk het probleem wat ik aan zou willen pakken. Alleen ik weet niet hoe. Het maakt me enorm verdrietig en boos."

En dat de hond los wordt gelaten in De Slufter, begrijpt ze niet. "Er zijn zoveel mooie gebieden waar je los met de hond kunt wandelen, zoals in het bos of op het strand." Maar dan hebben ze volgens Daphne wel een goede opvoeding en vooral veel liefde nodig. 

Schaapherder Daphne Hogeweg is niet blij met toeristen die naar Texel komen met een ongetrainde hond. Zij laat haar schapen grazen in de natuurgebieden van Staatsbosbeheer op Texel. Eén van de schapen is door het opjagen van zo’n hond gestorven aan de stress. "In de vakantie worden ze zonder aandacht losgelaten."

Het nieuws over de gewonde schapen doet veel stof opwaaien, honderden mensen reageren onder het bericht. Daarin moeten vooral honden het ontgelden. "Maar daar wil ik niet aan bijdragen", zegt herder Daphne. 

"Ik ben niet boos op alle honden. Sterker nog: ik ben zelf dol op honden, op alle dieren eigenlijk. Ik vind het heel naar wat er nu is gebeurd. Alleen het probleem is veel breder. Veel mensen hebben met corona een hond aangeschaft. Ik zie dat veel honden geen leuk leven hebben. De mensen werken misschien overdag en de honden worden maar een paar keer uitgelaten." 

Daphne heeft op dit moment honderdvijftig schapen lopen in een afgesloten gebied langs de Zanddijk bij de Slufter. Vijf van haar schapen zijn vrijdag gewond geraakt nadat er een loslopende hond in de kudde is geweest. "Ik ga iedere dag langs de kudde voor controle", zegt ze. "Alleen nu zag ik dat er iets niet klopte."

"Een aantal schapen stond buiten de omheining en was bang. De kudde stond nu heel dicht bij elkaar. Eén schaap had een bloedneus en een ander was in shock. Als ze daar in blijven hangen kunnen ze dood gaan. Dat is bij dit schaap dus gebeurd. Een jonge hamel (een gecastreerde ram, red.) van bijna drie, helemaal gezond en met nog een heel leven voor zich."

Tracker

Ze baalt er wel van. Ook omdat ze net te laat was en geen hond heeft gezien. De eigenaar van de hond heeft zich (nog) niet gemeld. Ze kon aan een tracker zien dat de schapen even daarvoor hard hadden gerend en dus werden opgejaagd. "Je kunt precies zien hoe ze gelopen hebben. In zo'n grote groep vallen ze over elkaar heen. Een paar schapen hadden een verstuiking of hun poten verzwikt. Ik ga de schapen niet vangen en apart zetten. Dat is het laatste wat ik wil. Meestal herstellen ze wel in de kudde."

Dat loslopende honden in de kudde komen, gebeurt volgens haar zelden. "In gebieden bij Bergen aan Zee hoed ik ook schapen in de vrije natuur. Op Texel staan de schapen in een afgesloten gebied en worden ze regelmatig verplaatst. Dat doe ik over het hele eiland." Afhankelijk van de grootte van het terrein wisselt het aantal schapen tussen de vijftig en tweehonderd dieren. 

In het gebied waar de schapen nu lopen moeten de honden worden aangelijnd. "Er staat ook een bord om honden aan de lijn te houden." Het is volgens haar ook een wonder dat er een hond bij de schapen is gekomen, omdat het gebied is afgerasterd.

"Veel toeristen komen met hun hond naar het eiland, omdat er veel ruimte is. Maar je ziet dat ze te weinig aandacht krijgen. Ik ben enorm klaar met de honden die een compleet saai leven leiden. Er is nooit genoeg tijd voor ze. En in de vakantie worden ze zonder aandacht losgelaten. Dat is eigenlijk het probleem wat ik aan zou willen pakken. Alleen ik weet niet hoe. Het maakt me enorm verdrietig en boos."

En dat de hond los wordt gelaten in De Slufter, begrijpt ze niet. "Er zijn zoveel mooie gebieden waar je los met de hond kunt wandelen, zoals in het bos of op het strand." Maar dan hebben ze volgens Daphne wel een goede opvoeding en vooral veel liefde nodig. 

Schaapherder Daphne Hogeweg is niet blij met toeristen die naar Texel komen met een ongetrainde hond. Zij laat haar schapen grazen in de natuurgebieden van Staatsbosbeheer op Texel. Eén van de schapen is door het opjagen van zo’n hond gestorven aan de stress. "In de vakantie worden ze zonder aandacht losgelaten."

Het nieuws over de gewonde schapen doet veel stof opwaaien, honderden mensen reageren onder het bericht. Daarin moeten vooral honden het ontgelden. "Maar daar wil ik niet aan bijdragen", zegt herder Daphne. 

"Ik ben niet boos op alle honden. Sterker nog: ik ben zelf dol op honden, op alle dieren eigenlijk. Ik vind het heel naar wat er nu is gebeurd. Alleen het probleem is veel breder. Veel mensen hebben met corona een hond aangeschaft. Ik zie dat veel honden geen leuk leven hebben. De mensen werken misschien overdag en de honden worden maar een paar keer uitgelaten." 

Daphne heeft op dit moment honderdvijftig schapen lopen in een afgesloten gebied langs de Zanddijk bij de Slufter. Vijf van haar schapen zijn vrijdag gewond geraakt nadat er een loslopende hond in de kudde is geweest. "Ik ga iedere dag langs de kudde voor controle", zegt ze. "Alleen nu zag ik dat er iets niet klopte."

"Een aantal schapen stond buiten de omheining en was bang. De kudde stond nu heel dicht bij elkaar. Eén schaap had een bloedneus en een ander was in shock. Als ze daar in blijven hangen kunnen ze dood gaan. Dat is bij dit schaap dus gebeurd. Een jonge hamel (een gecastreerde ram, red.) van bijna drie, helemaal gezond en met nog een heel leven voor zich."

Tracker

Ze baalt er wel van. Ook omdat ze net te laat was en geen hond heeft gezien. De eigenaar van de hond heeft zich (nog) niet gemeld. Ze kon aan een tracker zien dat de schapen even daarvoor hard hadden gerend en dus werden opgejaagd. "Je kunt precies zien hoe ze gelopen hebben. In zo'n grote groep vallen ze over elkaar heen. Een paar schapen hadden een verstuiking of hun poten verzwikt. Ik ga de schapen niet vangen en apart zetten. Dat is het laatste wat ik wil. Meestal herstellen ze wel in de kudde."

Dat loslopende honden in de kudde komen, gebeurt volgens haar zelden. "In gebieden bij Bergen aan Zee hoed ik ook schapen in de vrije natuur. Op Texel staan de schapen in een afgesloten gebied en worden ze regelmatig verplaatst. Dat doe ik over het hele eiland." Afhankelijk van de grootte van het terrein wisselt het aantal schapen tussen de vijftig en tweehonderd dieren. 

In het gebied waar de schapen nu lopen moeten de honden worden aangelijnd. "Er staat ook een bord om honden aan de lijn te houden." Het is volgens haar ook een wonder dat er een hond bij de schapen is gekomen, omdat het gebied is afgerasterd.

"Veel toeristen komen met hun hond naar het eiland, omdat er veel ruimte is. Maar je ziet dat ze te weinig aandacht krijgen. Ik ben enorm klaar met de honden die een compleet saai leven leiden. Er is nooit genoeg tijd voor ze. En in de vakantie worden ze zonder aandacht losgelaten. Dat is eigenlijk het probleem wat ik aan zou willen pakken. Alleen ik weet niet hoe. Het maakt me enorm verdrietig en boos."

En dat de hond los wordt gelaten in De Slufter, begrijpt ze niet. "Er zijn zoveel mooie gebieden waar je los met de hond kunt wandelen, zoals in het bos of op het strand." Maar dan hebben ze volgens Daphne wel een goede opvoeding en vooral veel liefde nodig. 

Geschrokken is ze niet, dat een hond haar schapen heeft opgejaagd. "Maar je bent er natuurlijk nooit blij mee", zegt schaapsherder Daphne Hogeweg. Ze laat haar schapen grazen in de natuurgebieden van Staatsbosbeheer op Texel. Eén van de schapen is door het opjagen van een hond gestorven van stress. "Alleen het probleem is veel breder, veel baasjes geven hun hond te weinig aandacht."

Het nieuws over de gewonde schapen doet veel stof opwaaien, honderden mensen reageren onder het bericht. Daarin moeten vooral honden het ontgelden. "Maar daar wil ik niet aan bijdragen", zegt herder Daphne. 

"Ik ben niet boos op alle honden. Sterker nog: ik ben zelf dol op honden, op alle dieren eigenlijk. Ik vind het heel naar wat er nu is gebeurd. Alleen het probleem is veel breder. Veel mensen hebben met corona een hond aangeschaft. Ik zie dat veel honden geen leuk leven hebben. De mensen werken misschien overdag en de honden worden maar een paar keer uitgelaten." 

Daphne heeft op dit moment 150 schapen lopen in een afgesloten gebied langs de Zanddijk bij de Slufter. Vijf van haar schapen zijn vrijdag gewond geraakt nadat er een loslopende hond in de kudde is geweest. "Ik ga iedere dag langs de kudde voor controle", zegt ze. "Alleen nu zag ik dat er iets niet klopte."

"Een aantal schapen stond buiten de omheining en was bang. De kudde stond nu heel dicht bij elkaar. Eén schaap had een bloedneus en een ander was in shock. Als ze daar in blijven hangen kunnen ze dood gaan. Dat is bij dit schaap dus gebeurd. Een jonge hamel [een gecastreerde ram, red.] van bijna drie, helemaal gezond en met nog een heel leven voor zich."

Tracker

Ze baalt er wel van. Ook omdat ze net te laat was en geen hond heeft gezien. De eigenaar van de hond heeft zich (nog) niet gemeld. Ze kon aan een tracker zien dat de schapen even daarvoor hard hadden gerend en dus werden opgejaagd. "Je kunt precies zien hoe ze gelopen hebben. In zo'n grote groep vallen ze over elkaar heen. Een paar schapen hadden een verstuiking of hun poten verzwikt. Ik ga de schapen niet vangen en apart zetten. Dat is het laatste wat ik wil. Meestal herstellen ze wel in de kudde."

Dat loslopende honden in de kudde komen, gebeurt volgens haar zelden. "In gebieden bij Bergen aan Zee hoed ik ook schapen in de vrije natuur. Op Texel staan de schapen in een afgesloten gebied en worden ze regelmatig verplaatst. Dat doe ik over het hele eiland." Afhankelijk van de grootte van het terrein wisselt het aantal schapen tussen de 50 en 200 dieren. 

In het gebied waar de schapen nu lopen moeten de honden worden aangelijnd. "Er staat ook een bord om honden aan de lijn te houden." Het is volgens haar ook een wonder dat er een hond bij de schapen is gekomen, omdat het gebied is afgerasterd.

"Veel toeristen komen met hun hond naar het eiland, omdat er veel ruimte is. Maar je ziet dat ze te weinig aandacht krijgen. Ik ben enorm klaar met de honden die een compleet saai leven leiden. Er is nooit genoeg tijd voor ze. En in de vakantie worden ze zonder aandacht losgelaten. Dat is eigenlijk het probleem wat ik aan zou willen pakken. Alleen ik weet niet hoe. Het maakt me enorm verdrietig en boos."

En dat de hond los wordt gelaten in De Slufter, begrijpt ze niet. "Er zijn zoveel mooie gebieden waar je los met de hond kunt wandelen, zoals in het bos of op het strand." Maar dan hebben ze volgens Daphne wel een goede opvoeding en vooral veel liefde nodig. 

Bijna vier jaar hield hij het voor het grote publiek stil: dat hij uitgezaaide kanker had. Zijn roman Finse dagen was net verschenen, corona verlamde even later het land. Ga je erover schrijven? is zijn coming out. Herman Koch, bestsellerauteur van onder meer Het diner en lid van het satirische tv-programma Jiskefet, blikt in dit document terug en verzoent zich met zijn nieuwe werkelijkheid. Kanker krijgt hem niet klein, is de teneur.

Snikkend las Toet Kraaijenstein (57) uit Zandvoort vorige week het bericht over de onderzoeksresultaten van long covid. De moeder van drie kinderen ligt het grootste deel van de dag in bed omdat ze lijdt aan de ziekte ME die grote overeenkomsten vertoont met long covid. Na jaren heeft ze eindelijk weer een sprankje hoop op een toekomst. 

Uit onderzoek van het UMC en de Vrije Universiteit in Amsterdam dat vorige week verscheen, blijkt dat er lichamelijke oorzaken zijn voor long covid. Patiënten die eraan lijden, zijn vaak erg moe en lichamelijke inspanning is lastig.

Veel van die symptomen komen overeen met de ziekte ME/CVS (Myalgische Encefalomyelitis), waar onder andere Toet aan lijdt. Ze is ontzettend blij met het onderzoek naar long covid. “Door dit onderzoek is er plotseling weer hoop.”

Toet weet dat het gek klinkt, maar ze is erg blij dat corona bestaat. Ondanks dat ze zelf een paar keer covid heeft gehad. “Deze ziekte staat op de kaart, waardoor ze er onderzoek naar hebben gedaan.”

Al vijf jaar lang ligt Toet bijna de hele dag op bed. Ze lijdt aan een ernstige vorm van ME/CVS. Zo ernstig, dat ze zelfs al een euthanasieverklaring heeft ondertekend. Die legt ze nu voorlopig aan de kant.

Tekst loopt door na de afbeelding.

"Ik heb de resultaten van het onderzoek naar long covid gelezen en heb zitten snikken op de bank", vertelt ze. "Long covid en ME hebben namelijk voor negentig procent dezelfde symptomen. Nu blijkt dus dat mensen met long covid een probleem hebben met hun energiehuishouding. Dat schreeuwen wij (ME-patiënten, red) al veel langer. Dat er een link is tussen beweging en de extreme uitputting. Er ligt dus een lichamelijke oorzaak aan ten grondslag."

'Ik stel me niet aan'

Dat laatste is erg belangrijk voor Toet. Want hoe vaak heeft ze niet gehoord van andere mensen 'Ach joh, kom, ik ben ook wel eens moe'. "Ik verwacht ook niet van mensen dat ze het helemaal begrijpen. Het is natuurlijk ook gek dat je het ene moment iemand in een rolstoel ziet zitten en het andere moment loopt degene in een winkel. Dat zou ik ook moeilijk vatten. Anderen zien mij tenslotte niet uitgeput en ziek in bed liggen. Maar ik weet van mezelf dat ik me niet aanstel."

Kiezen welke inspanning

Toet, moeder van drie kinderen en getrouwd, moet 23 uur per dag liggen en kan maar één uur per dag uit bed en 'rechtop zijn'. Daarna moet ze weer, soms dagenlang, herstellen en dus naar bed. "Ik moet wel eens kiezen tussen tanden poetsen of nog even rustig slapen. Douchen kan ik soms niet eens."  

"Ik ga twee keer per week in mijn rolstoel naar een koor en ik ga twee keer per week naar een zwembad. Daar kunnen mijn spieren even herstellen." Daarna zoekt ze haar bed weer op. 

Tekst loopt verder door

Toet merkt ook dat de instanties haar ziekte vaak onderschatten. "Van het UWV moest ik zelfs een zwaar hersteltraject ondergaan, omdat ik anders geen uitkering kreeg. Dat werkte natuurlijk averechts. Ik ging over mijn grenzen heen. Tijdens de coronacrisis heb ik de zorgverlening aan huis even gestopt, uit angst voor een besmetting. Toen ben ik uit hun systeem geschrapt, omdat ze vonden dat ik blijkbaar ook makkelijk voor mezelf kon zorgen."

'ME erkend, net als MS'

Nu waait de wind ook voor Toet anders. Bij het Amsterdam UMC vindt nu dus nog een onderzoek plaats naar de oorzaken van ME/CVS. "Het is fijn voor mij en vele anderen. Ik kan straks tegen elke willekeurige huisarts, specialist of medewerker van het UWV de resultaten zwart op wit laten zien. Dat maakt het al heel anders. Het zit niet tussen de oren, er is een lichamelijke oorzaak aan te wijzen. De ziekte wordt erkend. Zo ging dat ook bij de ziekte MS (Multiple Sclerose, red.) in het verleden."

"Ik hoop weer op een toekomst", vervolgt Toet. "Ik hoop dat er snel gezocht kan worden naar een behandeling van de ziekte, wellicht een goed werkend medicijn. Misschien dat mijn situatie dan enigszins verbetert. Dat ik weer kan leven in plaats van alleen maar liggend ademen."

Snikkend las Toet Kraaijenstein (57) uit Zandvoort vorige week het bericht over de onderzoeksresultaten van long covid. De moeder van drie kinderen ligt het grootste deel van de dag in bed omdat ze lijdt aan de ziekte ME die grote overeenkomsten vertoont met long covid. Na jaren heeft ze eindelijk weer een sprankje hoop op een toekomst. 

Uit onderzoek van het UMC en de Vrije Universiteit in Amsterdam dat vorige week verscheen, blijkt dat er lichamelijke oorzaken zijn voor long covid. Patiënten die eraan lijden, zijn vaak erg moe en lichamelijke inspanning is lastig.

Veel van die symptomen komen overeen met de ziekte ME/CVS (Myalgische Encefalomyelitis), waar onder andere Toet aan lijdt. Ze is ontzettend blij met het onderzoek naar long covid. “Door dit onderzoek is er plotseling weer hoop.”

Toet weet dat het gek klinkt, maar ze is erg blij dat corona bestaat. Ondanks dat ze zelf een paar keer covid heeft gehad. “Deze ziekte staat op de kaart, waardoor ze er onderzoek naar hebben gedaan.”

Al vijf jaar lang ligt Toet bijna de hele dag op bed. Ze lijdt aan een ernstige vorm van ME/CVS. Zo ernstig, dat ze zelfs al een euthanasieverklaring heeft ondertekend. Die legt ze nu voorlopig aan de kant.

Tekst loopt door na de afbeelding.

"Ik heb de resultaten van het onderzoek naar long covid gelezen en heb zitten snikken op de bank", vertelt ze. "Long covid en ME hebben namelijk voor negentig procent dezelfde symptomen. Nu blijkt dus dat mensen met long covid een probleem hebben met hun energiehuishouding. Dat schreeuwen wij (ME-patiënten, red) al veel langer. Dat er een link is tussen beweging en de extreme uitputting. Er ligt dus een lichamelijke oorzaak aan ten grondslag."

'Ik stel me niet aan'

Dat laatste is erg belangrijk voor Toet. Want hoe vaak heeft ze niet gehoord van andere mensen 'Ach joh, kom, ik ben ook wel eens moe'. "Ik verwacht ook niet van mensen dat ze het helemaal begrijpen. Het is natuurlijk ook gek dat je het ene moment iemand in een rolstoel ziet zitten en het andere moment loopt degene in een winkel. Dat zou ik ook moeilijk vatten. Anderen zien mij tenslotte niet uitgeput en ziek in bed liggen. Maar ik weet van mezelf dat ik me niet aanstel."

Kiezen welke inspanning

Toet, moeder van drie kinderen en getrouwd, moet 23 uur per dag liggen en kan maar één uur per dag uit bed en 'rechtop zijn'. Daarna moet ze weer, soms dagenlang, herstellen en dus naar bed. "Ik moet wel eens kiezen tussen tanden poetsen of nog even rustig slapen. Douchen kan ik soms niet eens."  

"Ik ga twee keer per week in mijn rolstoel naar een koor en ik ga twee keer per week naar een zwembad. Daar kunnen mijn spieren even herstellen." Daarna zoekt ze haar bed weer op. 

Tekst loopt verder door

Toet merkt ook dat de instanties haar ziekte vaak onderschatten. "Van het UWV moest ik zelfs een zwaar hersteltraject ondergaan, omdat ik anders geen uitkering kreeg. Dat werkte natuurlijk averechts. Ik ging over mijn grenzen heen. Tijdens de coronacrisis heb ik de zorgverlening aan huis even gestopt, uit angst voor een besmetting. Toen ben ik uit hun systeem geschrapt, omdat ze vonden dat ik blijkbaar ook makkelijk voor mezelf kon zorgen."

'ME erkend, net als MS'

Nu waait de wind ook voor Toet anders. Bij het Amsterdam UMC vindt nu dus nog een onderzoek plaats naar de oorzaken van ME/CVS. "Het is fijn voor mij en vele anderen. Ik kan straks tegen elke willekeurige huisarts, specialist of medewerker van het UWV de resultaten zwart op wit laten zien. Dat maakt het al heel anders. Het zit niet tussen de oren, er is een lichamelijke oorzaak aan te wijzen. De ziekte wordt erkend. Zo ging dat ook bij de ziekte MS (Multiple Sclerose, red.) in het verleden."

"Ik hoop weer op een toekomst", vervolgt Toet. "Ik hoop dat er snel gezocht kan worden naar een behandeling van de ziekte, wellicht een goed werkend medicijn. Misschien dat mijn situatie dan enigszins verbetert. Dat ik weer kan leven in plaats van alleen maar liggend ademen."

Bijna vier jaar hield hij het voor het grote publiek stil: dat hij uitgezaaide kanker had. Zijn roman ‘Finse dagen’ was net verschenen, corona verlamde even later het land. ‘Ga je erover schrijven?’ is zijn coming-out. Herman Koch, bestsellerauteur van onder meer ‘Het diner’ en lid van het satirische tv-programma ‘Jiskefet’, blikt in dit document terug en verzoent zich met zijn nieuwe werkelijkheid. Kanker krijgt hem niet klein, is de teneur.

De IJmondse voedselbank kan de werkdruk, ondanks de stijgende armoede in Nederland, nog steeds aan. Het aantal gezinnen dat afhankelijk is van de voedselbank is wel toegenomen, maar van een wachtlijst is vooralsnog geen sprake.

Niet overal in Nederland is dat het geval. Uit onderzoek van het Armoedefonds blijkt dat de druk op lokale armoedehulporganisaties het afgelopen jaar enorm is toegenomen door de energiecrisis en de stijgende inflatie. Als gevolg hiervan werkt een op de negen hulporganisaties nu met een wachtrij. Niet iedereen die een beroep doet op bijvoorbeeld voedselhulp kan direct geholpen worden. 

Dat is dus bij de voedselbank in de IJmond niet het geval. "Wij hebben zeker een toename ervaren met name eind vorig jaar, van 120 gezinnen naar 180", vertelt Martien Herruer van Stichting Voedselbank IJmond-Noord. "Dat is nu teruggelopen naar 150 gezinnen. We kunnen het bijbenen, maar we hebben wel moeten opschalen. Op vrijdag moeten we alles vervoeren naar de gemeenten, waar het wordt uitgedeeld en moeten we extra ritten rijden. Maar dat gaat nog precies."

Terugbetaling coronasteun

Bij Schuldhulpmaatje IJmond werken ze wel met een wachtlijst. "We zijn druk bezig om deze weg te werken en nieuwe vrijwilligers te certificeren", zegt Martin Mons. De stijging bij deze organisatie zit voor een groot deel in het aantal zzp-ers dat zich meldt.

"Dat heeft te maken met dat de zzp-ers de coronasteun moeten terugbetalen aan de overheid. Als blijkt dat ze die steun toch niet meer terug kunnen betalen, werpen ze zich in de schulden. Het grote probleem dat ze ook hun administratie hebben verwaarloosd. We kunnen pas helpen als de deze op orde is."

200 gezinnen

Voor dit jaar voorziet Herruer ook nog geen problemen bij de voedselbank. "Het is afhankelijk van de economische situatie. We zullen niet meer terug gaan naar 120 gezinnen, maar ik verwacht dat we tussen de 120 en de 170 gezinnen blijven. Tot 200 gezinnen kunnen we goed aan."

Exact drie jaar geleden werd in ons land de allereerste coronaprik gezet. Inmiddels zijn we ruim 40 miljoen vaccinaties verder. Wat hebben die prikken concreet betekend? En wat is hun rol in de toekomst? Een terugblik op 36 maanden vaccinatie.

Exact drie jaar geleden werd in ons land de allereerste coronaprik gezet. Inmiddels zijn we ruim 40 miljoen vaccinaties verder. Wat hebben die prikken concreet betekend? En wat is hun rol in de toekomst? Een terugblik op 36 maanden coronavaccinatie.

Het nieuws dat uit onderzoek is gebleken dat long covid een fysieke oorzaak heeft en geen psychische, is een belangrijke stap in de erkenning van de ziekte. Dat vindt de Hoornse Nicole Nederlof, die sinds 2021 met de ziekte kampt. "Eindelijk is duidelijk gemaakt dat het geen aanstelleritis is."

Ze was zo'n moeder die in de speeltuin vrolijk meedeed met de kinderen, werkte als operatie-assistente in een ziekenhuis en beschikte over een rijk sociaal leven. Niets was te veel. Totdat een coronabesmetting het leven van Nicole uit Hoorn radicaal veranderde. Het zette haar leven grotendeels stil. Ze heeft weinig energie, kan niet tegen prikkels ('vaak kan ik de televisie niet eens verdragen') en werken zit er al helemaal niet in. Voorlopig is ze volledig afgekeurd. 

Onbegrip en onwetendheid

Hoewel één op de acht Nederlanders kampt of heeft gekampt met een vorm van long covid, stuitte ze in haar omgeving geregeld op onbegrip en onwetendheid. Vier maanden geleden vertelde ze: "Dan vragen mensen hoe het met mijn longen is, vanwege de term long covid. Maar daar zit het probleem niet. Veel mensen uit mijn omgeving leven erg met mij mee en zijn heel lief. Anderen weten denk ik niet hoe erg mijn leven veranderd is. Door bepaalde opmerkingen op mijn werk kreeg ik het gevoel dat sommigen dachten dat ik mij aanstel. Dat doet wel pijn."

Onderzoeksresultaten van het Amsterdam UMC en de Vrije Universiteit tonen aan dat de aandoening een fysieke is. "Een enorme stap voor de erkenning van long covid", vindt Nicole. "Ik hoorde mijn huisarts eens zeggen dat het bij sommige mensen misschien voortkwam uit mentale druk. Dat covid dan de laatste druppel was. Hoewel ik dat niet op mijzelf betrok, ga je toch twijfelen aan jezelf. Heel fijn om nu te horen dat het niet tussen de oren zit." 

De Amsterdamse onderzoekers namen volgens de NOS monsters van spierweefsel van mensen met en zonder long covid, voor en na een inspanningstest op de fiets. Daarmee konden ze zien dat wanneer mensen met long covid fysiek te actief zijn, de schade in het spierweefsel bij hen groter is. Met als gevolg een langdurige verergering van klachten en extreme vermoeidheid na fysieke, cognitieve of emotionele inspanning.

Geen aanstelleritis

"Eindelijk is nu duidelijk dat het geen aanstelleritis is", zegt Nicole opgelucht. "Ik ga het bericht ook delen op social media. Zo van: 'Zie je wel dat ik mij niet aanstel.' Ik vind dit echt een mijlpaal, een lichtpunt richting de toekomst. Hier kunnen de medici verder mee."

Dat erkent ook onderzoeksleider en hoogleraar inwendige geneeskunde Michèle van Vugt. "De volgende stap is onderzoeken hoe we deze afbraakcyclus kunnen doorbreken. Wellicht zit daar de mogelijkheid om mensen te genezen", zei ze tegen de NOS. 

De 23e golf