De aankoop van coronavaccins is over het algemeen ‘redelijk tot goed gegaan’. Dat concludeert de Algemene Rekenkamer in een rapport naar de aanschaf van in totaal 102 vaccins die samen 1,8 miljard euro kosten. Op het ministerie van Volksgezondheid (VWS) ontbrak het wel aan voldoende aandacht voor de schijn van belangverstrengeling bij de aanschaf van vaccins.

Over een kleine twee weken keert het Formule 1-circus terug in China, waar vanwege de coronapandemie voor de laatste keer werd geracet in 2019.

Onderwijsstichting Fedra gaat ondanks het lerarentekort banen schrappen. Het gaat in de komende twee jaar in totaal om ‘maximaal 27 banen’ op twaalf basisscholen in de gemeenten Velsen, Beverwijk en Heemskerk. Dat is opvallend, want aan het begin van het schooljaar zei Fedra nog dat het tekort op de scholen ‘zo nijpend is dat er geen reserves zijn als leraren uitvallen’. 

Aan het begin van dit schooljaar vertelde Yvonne Rozeman aan NH dat Fedra zat te springen om nieuwe leerkrachten voor hun twaalf scholen. Rozeman is de voorzitter van het bestuur van Fedra. "De basis is wel op orde, maar valt er iemand uit dan hebben we een probleem”, zei ze toen. “Er zijn nul reserves." 

In het jaarverslag van 2022 staat dezelfde boodschap: “Op dit moment is er geen flexibele schil meer in de meeste scholen, iedereen die les kan of mag geven staat in een groep. Dit is een grote bedreiging voor de kwaliteit van de scholen; ruimte voor extra begeleiding van leerlingen, scholingsactiviteiten, onderzoek en reflectie is er het afgelopen jaar te weinig geweest.”

'Hadden minder mensen moeten aannemen'

Nu een half schooljaar later zegt interim-bestuurder Erwin Boom iets totaal anders. Volgend jaar gaan de twaalf scholen verder met 15 voltijdbanen minder. Volgend jaar schrapt Fedra, afhankelijk van de toekenning van subsidies, misschien nog 12 fte's. Bij elkaar opgeteld zijn dat maximaal 27 fte's. Om een beeld te krijgen: dat zijn genoeg banen om een kleine basisschool met drie- tot vierhonderd leerlingen draaiend te houden. 

Het is een verschil van dag en nacht met een half jaar geleden: toen was Booms collega Rozeman bang voor een te hoge werkdruk voor de lerarenteams. Elf vacatures werden toch nog gevuld. En in oktober liet de medezeggenschapsraad nog steeds in de notulen optekenen dat 'het bestuur zich op dit moment bezighoudt met de personeelstekorten op meerdere scholen.' 

Maar in december keerde het tij: toen bleek volgens Boom dat achterstallig onderhoud op de Fedragebouwen voor veel meer geld in de boeken staat dan gedacht: namelijk voor 2,4 miljoen euro. 

Ook werd rond die tijd duidelijk wat de gevolgen zijn van het stoppen van de zogenaamde NPO-subsidie, bedoeld om leerachterstanden uit de coronatijd weg te werken. Hoewel het duidelijk was dat dit een tijdelijke subsidie was, geeft Boom toe dat 'een aantal' leerkrachten daarmee toch vast is aangenomen. Hoe het kan dat Fedra dat begin dit schooljaar niet wist, is niet duidelijk. 

Kleinere klassen op De Bethelschool

In ieder geval één Fedraschool heeft de ouders van hun leerlingen geïnformeerd over de gevolgen van de bezuinigingen. De Bethelschool uit Beverwijk stuurde onlangs een brief, die ook in het bezit is van NH. Er staat: “Bezuinigingen op onder andere personele kosten zullen op korte en langere termijn noodzakelijk zijn.”

Dat betekent dat de klassen komend schooljaar groter gaan worden, met meer leerlingen. Nu worden ongeveer driehonderd leerlingen verdeeld over dertien klassen, volgend jaar zijn dat er elf. Volgens schooldirecteur Annemiek van Riessen staan de situatie bij Fedra en De Bethelschool overigens ‘los van elkaar’. Meer wilde ze er niet over kwijt.

Volgens Boom zullen andere scholen ook 'teruggaan naar grotere klassen'. Fedra-scholen slaagden er door de NPO-subsidie de afgelopen jaren in om de klassen klein te houden 'met soms maar twintig kinderen'. "We gaan naar een situatie zoals die voor corona ook was, en toen konden de scholen het ook goed aan", zegt hij.

Verschillen tussen scholen

Uiteindelijk hebben de bezuinigingen als resultaat dat er maximaal vier mensen op de twaalf basisscholen naar een andere baan buiten Fedra moeten uitkijken, laat Boom weten. De rest wordt opgelost doordat een paar mensen zelf vertrekken en door vaste krachten minder uren te laten werken.

De situaties binnen de twaalf scholen zullen verschillen, zegt Boom: "Er zijn scholen waarbij niets hoeft te gebeuren, scholen met vacatureruimte en scholen met te veel fte in relatie tot de inkomsten."

Met het stoppen van het coronadashboard lijken de laatste sporen van de pandemie gewist, maar niets is minder waar, zegt Jolande Sap, voorzitter van het Maatschappelijk Impact Team. „Het heeft veel te lang geduurd voordat de sociaalmaatschappelijke gevolgen in beeld kwamen.”

Sow to Grow in Enkhuizen heeft vanmiddag het museum officieel heropend. In de afgelopen maanden is er door vooral vrijwilligers hard gewerkt aan de verbouwing. Er is van alles gedaan om de looproute te verbeteren en een professionelere uitstraling te creëren. 

Sinds een aantal jaar zit Sow to Grow in het voormalige weeshuis, midden in de winkelstraat van Enkhuizen. Het is het enige museum dat het verhaal van de zaadveredeling vertelt: van zaadje tot groente of bloem. Niet gek, aangezien de West-Friese stad met zaadbedrijven als Enza Zanden, Syngeta, Bayer en Incotec wereldwijd een belangrijke plek innemen. 

Dat verhaal vinden ze bij het museum ook belangrijk om te vertellen aan kinderen, zo legde voorzitter van de stichting, Henk van Wielink, eerder uit. "We zien dat veel kinderen die komen niet eens meer weten waar hun eten vandaan komt. Die denken dat een prei gesneden en al uit een zak uit de supermarkt komt. Als ze hier dan een preiplant bij ons zien staan, kijken ze hun ogen uit. Vaak als ze binnenkomen denken ze: wat doen we hier? Maar ze gaan altijd enthousiast weer naar buiten. Dan heb je bereikt wat je wilt."

Het museum opende de deuren in 2018. En net toen het een beetje naam begon te krijgen kwam corona, dus zijn de medewerkers eigenlijk weer op nul begonnen. Met de verbouwing willen ze de beleving van het museum verbeteren. "We willen het verhaal veel meer vertellen vanuit het eindproduct. Van de groenten op je bord, tot de bloemen die je op tafel hebt staan. Daarom moesten we de route door het gebouw aanpakken", aldus Van Wielink in januari.

Er is voor verfkleuren gekozen die door het Rijksmuseum wetenschappelijk zijn onderzocht. Op een veiling werd speciale verlichting op de kop getikt waardoor de toch wat klinische TL-verlichting vervangen kon worden. En ook zijn er extra schermen om een visuele ervaring te bieden.

Enthousiaste reactie

Hoewel het museum vandaag officieel de deuren heropend, is het in de afgelopen weken ook al open geweest. De reacties zijn enthousiast vertelt van Henk van Wielink. "Eigenlijk alleen maar overweldigend. We hebben een veel betere balans tussen oud en nieuw en een betere uitleg van het verhaal. Verder is de nieuwe verlichting en de gebruikte kleuren een wereld van verschil."

Bekijk hieronder een serie foto's van WEEFF-fotograaf Peter Goedhart van de heropening en het nieuwe museum. 

Als we de weersvoorspellingen mogen geloven, zitten we vandaag massaal op het terras voor een biertje en een bitterbal. Toch is het volgens Koninklijke Horeca Nederland steeds moeilijker voor ondernemers om een terras te exploiteren. Zo zijn de belastingen gestegen en wordt er, sinds de coronaterrassen verleden tijd zijn, bijna geen maatwerk geboden, zegt de belangenvereniging. Dat laatste merkt ook Simo Bouabgha, die geen vergunning kreeg voor zijn restaurant in de Witte de Withstraat: "Ik snap het niet."

Bouabgha dekt een tafel op een pleintje dat onlangs voor zijn zaak aan de Witte de Withstraat door de gemeente werd aangelegd. "Ik had hoop dat ik hier mijn terras mocht hebben, maar helaas. Het mag niet", vertelt hij teleurgesteld. Al jaren wil de ondernemer een terras voor zijn deur. Hij was hoopvol omdat hij goed contact met de gemeente had over de mogelijkheid tot een terras, na herinrichting van de straat. Daarbij maakte een tramhalte plaats voor onder andere het nieuwe pleintje. "Ik had hier veertig man kunnen hebben volgens de architect", zegt hij. 

De vergunning kwam er uiteindelijk niet om verschillende redenen, laat het stadsdeel weten. Onder andere de veiligheid zou in het geding zijn, maar ook de hoge bevolkingsdichtheid van de wijk speelt een rol. "Deze concentratie van wonen, werken en recreëren vraagt bijzondere aandacht voor het behoud van een goed woon- en leefklimaat. Daarom voert West een terughoudend beleid met het uitbreiden van terrassen en het toelaten van nieuwe horeca (met of zonder terras) op plekken waar dat volgens het omgevingsplan niet is toegestaan", laat het stadsdeel weten. 

Ook horecaondernemer Riad Farhat, die tientallen zaken door de hele stad heeft, ervaart dat het in West moeizamer ondernemen is dan in de rest van Amsterdam. "West is lastiger, voelt grootstedelijk aan. We zijn aan het opstarten vanuit corona. We vergeten wel eens dat dat pas geleden is. Mensen moeten echt weer wennen. Ik weet dat er heel veel klachten komen bij de gemeente. Dat heeft denk ik te maken met van een stille stad naar een weer levende stad", aldus de ondernemer. 

Maatwerk 

Toch staat het voorbeeld van Bouabgha volgens Koninklijke Horeca Nederland (KHN) afdeling Amsterdam voor een groter probleem in de stad. Zo stelt de belangenvereniging dat er sinds corona steeds minder ruimte is voor maatwerk. "Toen onze achterban na de coronapandemie overeind krabbelde, was het college nog enthousiast en verkondigde in het coalitieakkoord:  'We zorgen voor levendige buurten en openbare ruimten door waar het zonder overlast kan de uitgebreide terrassen uit de coronatijd voort te zetten.'

De praktijk laat zien dat die ruimte er niet of nauwelijks is gekomen. De druk op de openbare ruimte is de standaard reactie van de gemeente. "Vaak laat de gemeente haar oren hangen naar de klachten van een enkele bewoner, ook als er vele andere bewoners zijn die het terras wel toejuichen. Bewoners zijn mondiger, klagen vaker en weten de weg in het stadhuis goed te bewandelen", aldus voorman van KHN Pim Evers. 

Terrasbelasting

Volgens horecaondernemers heeft de onwelwillendheid van de gemeente tegenover terrassen meerdere facetten. Naast het vergunnen en het uitbreiden van terrassen merken ze het ook aan de terrasbelasting, ook wel precario genoemd. "We zien dat de rekening die ondernemers deze week op de mat hebben gekregen voor sommigen twee keer zo veel is als de laatste in 2019", zegt Evers. 

De gemeente laat weten dat het verhogen van de terrasbelasting al voor de coronaperiode op de planning stond. In 2020, 2021 en 2022 werd er door corona geen terrasbelasting geheven. "In feite is de verhoging dus stapsgewijs geweest, zij het minder merkbaar omdat we het niet hebben geheven", aldus een woordvoerder. 

Volgens Evers zijn ondernemers dankbaar dat er geen terrasbelasting geheven werd tijdens corona. "Dat neemt niet weg dat de extreem hoge nota’s van 2023 slecht vallen en bij veel ondernemers de indruk wekken dat ze de voorgaande jaren waarin niet is betaald moeten compenseren", vervolgt hij.

Hij hoopt op een betere samenwerking in de toekomst. "Ga met elkaar om de tafel. Maak maatwerk en gun het ook waar het kan", aldus Evers. Ook horecaondernemer Riad Farhat beaamt dat. "Wat fijn zou zijn, is als we het gevoel hebben dat wij ondernemers onderdeel zijn van het woon - en leefklimaat."

Als we de weersvoorspellingen mogen geloven, zitten we vandaag massaal op het terras voor een biertje en een bitterbal. Toch is het volgens Koninklijke Horeca Nederland steeds moeilijker voor ondernemers om een terras te exploiteren. Zo zijn de belastingen gestegen en wordt er, sinds de coronaterrassen verleden tijd zijn, bijna geen maatwerk geboden, zegt de belangenvereniging. Dat laatste merkt ook Simo Bouabgha, die geen vergunning kreeg voor zijn restaurant in de Witte de Withstraat: "Ik snap het niet."

Bouabgha dekt een tafel op een pleintje dat onlangs voor zijn zaak aan de Witte de Withstraat door de gemeente werd aangelegd. "Ik had hoop dat ik hier mijn terras mocht hebben, maar helaas. Het mag niet", vertelt hij teleurgesteld. Al jaren wil de ondernemer een terras voor zijn deur. Hij was hoopvol omdat hij goed contact met de gemeente had over de mogelijkheid tot een terras, na herinrichting van de straat. Daarbij maakte een tramhalte plaats voor onder andere het nieuwe pleintje. "Ik had hier veertig man kunnen hebben volgens de architect", zegt hij. 

De vergunning kwam er uiteindelijk niet om verschillende redenen, laat het stadsdeel weten. Onder andere de veiligheid zou in het geding zijn, maar ook de hoge bevolkingsdichtheid van de wijk speelt een rol. "Deze concentratie van wonen, werken en recreëren vraagt bijzondere aandacht voor het behoud van een goed woon- en leefklimaat. Daarom voert West een terughoudend beleid met het uitbreiden van terrassen en het toelaten van nieuwe horeca (met of zonder terras) op plekken waar dat volgens het omgevingsplan niet is toegestaan", laat het stadsdeel weten. 

Ook horecaondernemer Riad Farhat, die tientallen zaken door de hele stad heeft, ervaart dat het in West moeizamer ondernemen is dan in de rest van Amsterdam. "West is lastiger, voelt grootstedelijk aan. We zijn aan het opstarten vanuit corona. We vergeten wel eens dat dat pas geleden is. Mensen moeten echt weer wennen. Ik weet dat er heel veel klachten komen bij de gemeente. Dat heeft denk ik te maken met van een stille stad naar een weer levende stad", aldus de ondernemer. 

Maatwerk 

Toch staat het voorbeeld van Bouabgha volgens Koninklijke Horeca Nederland (KHN) afdeling Amsterdam voor een groter probleem in de stad. Zo stelt de belangenvereniging dat er sinds corona steeds minder ruimte is voor maatwerk. "Toen onze achterban na de coronapandemie overeind krabbelde, was het college nog enthousiast en verkondigde in het coalitieakkoord:  'We zorgen voor levendige buurten en openbare ruimten door waar het zonder overlast kan de uitgebreide terrassen uit de coronatijd voort te zetten.'

De praktijk laat zien dat die ruimte er niet of nauwelijks is gekomen. De druk op de openbare ruimte is de standaard reactie van de gemeente. "Vaak laat de gemeente haar oren hangen naar de klachten van een enkele bewoner, ook als er vele andere bewoners zijn die het terras wel toejuichen. Bewoners zijn mondiger, klagen vaker en weten de weg in het stadhuis goed te bewandelen", aldus voorman van KHN Pim Evers. 

Terrasbelasting

Volgens horecaondernemers heeft de onwelwillendheid van de gemeente tegenover terrassen meerdere facetten. Naast het vergunnen en het uitbreiden van terrassen merken ze het ook aan de terrasbelasting, ook wel precario genoemd. "We zien dat de rekening die ondernemers deze week op de mat hebben gekregen voor sommigen twee keer zo veel is als de laatste in 2019", zegt Evers. 

De gemeente laat weten dat het verhogen van de terrasbelasting al voor de coronaperiode op de planning stond. In 2020, 2021 en 2022 werd er door corona geen terrasbelasting geheven. "In feite is de verhoging dus stapsgewijs geweest, zij het minder merkbaar omdat we het niet hebben geheven", aldus een woordvoerder. 

Volgens Evers zijn ondernemers dankbaar dat er geen terrasbelasting geheven werd tijdens corona. "Dat neemt niet weg dat de extreem hoge nota’s van 2023 slecht vallen en bij veel ondernemers de indruk wekken dat ze de voorgaande jaren waarin niet is betaald moeten compenseren", vervolgt hij.

Hij hoopt op een betere samenwerking in de toekomst. "Ga met elkaar om de tafel. Maak maatwerk en gun het ook waar het kan", aldus Evers. Ook horecaondernemer Riad Farhat beaamt dat. "Wat fijn zou zijn, is als we het gevoel hebben dat wij ondernemers onderdeel zijn van het woon - en leefklimaat."

Een criminele bende wordt ervan verdacht 600 miljoen euro uit het Europese coronaherstelfonds te hebben gestolen. De subsidiemiljoenen waren bedoeld om de Italiaanse economie een steuntje in de rug te geven. In een gigantisch onderzoek van het Europees Openbaar Ministerie zijn 22 arrestaties verricht in Italië, Oostenrijk, Roemenië en Slowakije.

Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) heeft opnieuw een grote hoeveelheid interne documenten openbaar gemaakt die betrekking hebben op de coronacrisis. Aanleiding zijn verzoeken die onder meer media hebben gedaan op basis van de Wet open overheid (Woo). Dit keer gaat het om informatie over de inkoop van persoonlijke beschermingsmiddelen, waarover veel ophef ontstond. Zoals over de mondkapjesdeal met Sywert van Lienden, die hieraan miljoenen verdiende.

Door vuile lucht zijn mogelijk honderden mensen extra overleden aan het coronavirus. Mensen die in gebieden met slechte luchtkwaliteit woonden, liepen een groter risico na besmetting te overlijden. Sowieso hadden ze meer kans het virus op te lopen en waren hun coronaklachten erger.

Door vuile lucht zijn mogelijk honderden mensen extra overleden aan het coronavirus. Mensen die in gebieden met slechte luchtkwaliteit woonden, liepen een groter risico na besmetting te overlijden. Sowieso hadden ze meer kans het virus op te lopen en waren hun coronaklachten erger.

De vestiging van restaurantketen La Place in de Kalverstraat in Amsterdam kan fluiten naar een huurkorting van bijna €880.000 vanwege de coronacrisis. Volgens de rechter heeft La Place hier geen recht op, omdat het integraal deel uitmaakt van supermarktconcern Jumbo.

Al 36 jaar zijn de rode fietsen van MacBike een begrip in de stad. Het was het eerste fietsverhuurbedrijf van Amsterdam. Jos Louwman sprong eind jaren '80 in het gat in de markt met vijftien vouwfietsjes uit voormalig Joegoslavië, zo vertelt hij. Ongeveer een week geleden bleek dat het voortbestaan van MacBike aan een zijden draadje hangt. Louwman: "Vervelend voor personeel, en persoonlijk ook, omdat het een beetje mijn kindje is."

"Ik begon MacBike met mijn boezemvriend die ik uit Osdorp ken. We kennen elkaar nu al zestig jaar." Louwman snapte niet hoe een fietsstad als Amsterdam nog geen fietsverhuurder had. Hij vertelt dat ze elk 12 duizend gulden leenden bij hun ouders. "Dat hebben we binnen een jaar terugbetaald, dus we waren vanaf het begin enorm succesvol."

Vroeger stonden er rijen voor de deur, vertelt Louwman verder. Nu niet meer, al zijn er soms nog goede dagen. Verhuurden ze vroeger achthonderd fietsen per dag op Centraal Station, zijn het er nu op een goede dag tweehonderd.

Ongeveer een week geleden blijkt dat MacBike niet genoeg geld heeft om het personeel te betalen. In een interne mail vraagt de directeur Bas Oosterhout of de werknemers die het salaris nog niet per se nodig hebben op de 25ste, het kunnen laten weten. Het grootste probleem zou het terugbetalen van de coronasteun zijn. "Dat hangt ons boven het hoofd als het zwaard van Damocles."

Paasweekend

De directeur liet eerder weten dat één mooi weekend kan betekenen dat er vervolgens niets meer aan de hand is en dat Pasen altijd een 'superweekend' is. Nu laat hij weten dat Pasen 'matig' is verlopen, vooral doordat er veel regen werd voorspeld. Ook zegt hij dat als hij geen uitstel van de Belastingdienst krijgt voor het terugbetalen, het einde verhaal is voor zijn bedrijf. "We hebben het niet. Het kan niet."

Louwman is sinds een jaar weg bij MacBike, maar krijgt nog wel veel mee van wat er speelt. De coronacrisis en daarmee het uitblijven van toeristen, maar ook de toenemende concurrentie hebben onder andere voor gezorgd dat de situatie nu zo nijpend is. "Concurrenten zoals deelfietsen, OV-fietsen en hotels die ook fietsen verhuren hebben het heel moeilijk gemaakt." Ook vertelt hij dat het te laat uitbetalen van salaris ook voorgaande jaren gebeurde. "In de winter wordt er niets verhuurd, maar investeer je wel. Het verschil is dat er de afgelopen jaren ook niets meer is geïnvesteerd."

Salaris april

De directeur laat weten dat alle werknemers hun salaris van maart hebben ontvangen. "Ik denk dat er ook nog genoeg is voor het salaris van april", zegt Oosterhout. Verder is het volgens hem afwachten op een bericht van de Belastingdienst.

Babyland, een kinderwinkel in Zaandam, is failliet verklaard. Corona, stijgende energieprijzen en meer ongemak deden de winkel de das om. De laatste klanten slaan hun slag tijdens de opheffingsuitverkoop.

Voorgoed uit ons midden, maar nooit uit ons hart.

Vandaag staat contentmaker Sonny Parris in 'De Spot'. Hij wil naar eigen zeggen Surinamers de ogen openen met zijn online video's: "Ik haat leugen en onrecht."

"Ik maak content om eventjes de andere kant op te wijzen", vertelt Sonny. En dat terwijl hij van huis uit eigenlijk een heel ander beroep heeft, namelijk elektricien. Maar tijdens de coronapandemie ontdekte Parris het content maken en nu zit hij beter in zijn vel als vragensteller. Hij ageerde toen ook tegen de beperkingen die overheden burgers oplegden.

En dat ging niet altijd zonder slag of stoot. Meerdere keren heeft hij een waarschuwing gekregen van YouTube met de mededeling dat zijn video's mogelijk misinformatie bevatten. 

Volgers 

Toch heeft hij inmiddels al 4500 volgers op zijn YouTube-kanaal en dat is voor hem de belangrijkste reden om ermee door te gaan. "Als ik drie of vier abonnees had gehad dan was ik ermee gekapt, want dan luistert niemand. Maar ik heb er meer dan 4500. In m'n eentje." 

De Spot is een rubriek uit de serie Damsko. Alle afleveringen zijn hier te vinden. 

Elly Opdam (68) uit Haarlem heeft de smaak te pakken. Al enkele jaren heeft ze een uitgebreide straatbibliotheek voor haar huis staan. Sinds deze week is er een extra kast bijgekomen. Naast Elly’s boekenbieb is er nu ook Elly’s zadenbieb.

Nee, meer kastjes komen er écht niet bij. “Daar is gewoon geen ruimte voor”, legt Elly Opdam uit. Sinds deze week staat er een 'zadenbieb' voor haar huis in de Javastraat. Die staat bovenop een kastje met boeken. En daarnaast staat dan weer een ander kastje, speciaal voor kinderboeken. Ook stond er in het verleden nog een plantenbieb voor de deur. “Maar dat is na corona toch minder populair.”

Ongeschreven regel van de minibieb

De minibiebs zijn inmiddels een bekend verschijnsel in Haarlem. Elke buurt heeft er wel eentje, als het er niet meerdere zijn. De ongeschreven regel is dat iedereen er wat uit mag halen, zolang je er maar een boek voor terug zet. Elly ligt er niet wakker van als dat laatste niet gebeurt. “Ik heb nog een voorraad boeken in de gang staan. De kastjes zitten al zo vol. Ik moet maar weer eens opschonen.” 

Elly houdt zelf niks over aan haar bibliotheekjes. Of toch wel. Namelijk: gezelligheid. Daar is het haar vooral om te doen. “Ik woon hier al 48 jaar. Vroeger zaten we in de zomer voor ons huis en maakte je met iedereen een praatje. Nu is iedereen toch meer op zichzelf. Overdag is iedereen van huis. Zo ontstaat er toch nog een beetje contact voor je huis.”

Boomspiegel

Verbitterd is Elly niet. Integendeel. “Het is nou eenmaal zoals het gaat. Mensen moeten ook naar hun werk. Maar je wil de straat toch een beetje leuker maken.” Ze wijst naar een boom iets verderop in de straat. “Daar heb ik een boomspiegel gemaakt. Ik had gevraagd of iemand oude tennisballen had. Die heb ik door midden gezaagd en beschilderd. Nu zijn het paddenstoelen.”

Tekst gaat verder onder de foto.

Onbespoten groenten

De buurt reageert positief op Elly’s gezelligheid. Een voorbijganger houdt even halt op de stoep om de inhoud van de boekenkastjes te bestuderen. Ook het kastje met zaden is populair, merkt Elly al na enkele dagen. “Het is een trend, denk ik. Mensen zijn meer bezig met hun gezondheid en waar hun voedsel vandaan komt. Ik eet zelf ook zoveel mogelijk onbespoten groenten. Die kweek ik in de achtertuin.”

Elly moet bekennen dat de meeste zaadjes in de bieb ook uit eigen tuin afkomstig zijn. Ze hoopt op nieuwe toevoegingen vanuit de buurt. En dan het liefst ridderspoor. “Die heb ik zelf nog niet.”

Elly Opdam (68) uit Haarlem heeft de smaak te pakken. Al enkele jaren heeft ze een uitgebreide straatbibliotheek voor haar huis staan. Sinds deze week is er een extra kast bijgekomen. Naast Elly’s boekenbieb is er nu ook Elly’s zadenbieb.

Nee, meer kastjes komen er écht niet bij. “Daar is gewoon geen ruimte voor”, legt Elly Opdam uit. Sinds deze week staat er een 'zadenbieb' voor haar huis in de Javastraat. Die staat bovenop een kastje met boeken. En daarnaast staat dan weer een ander kastje, speciaal voor kinderboeken. Ook stond er in het verleden nog een plantenbieb voor de deur. “Maar dat is na corona toch minder populair.”

Ongeschreven regel van de minibieb

De minibiebs zijn inmiddels een bekend verschijnsel in Haarlem. Elke buurt heeft er wel eentje, als het er niet meerdere zijn. De ongeschreven regel is dat iedereen er wat uit mag halen, zolang je er maar een boek voor terug zet. Elly ligt er niet wakker van als dat laatste niet gebeurt. “Ik heb nog een voorraad boeken in de gang staan. De kastjes zitten al zo vol. Ik moet maar weer eens opschonen.” 

Elly houdt zelf niks over aan haar bibliotheekjes. Of toch wel. Namelijk: gezelligheid. Daar is het haar vooral om te doen. “Ik woon hier al 48 jaar. Vroeger zaten we in de zomer voor ons huis en maakte je met iedereen een praatje. Nu is iedereen toch meer op zichzelf. Overdag is iedereen van huis. Zo ontstaat er toch nog een beetje contact voor je huis.”

Boomspiegel

Verbitterd is Elly niet. Integendeel. “Het is nou eenmaal zoals het gaat. Mensen moeten ook naar hun werk. Maar je wil de straat toch een beetje leuker maken.” Ze wijst naar een boom iets verderop in de straat. “Daar heb ik een boomspiegel gemaakt. Ik had gevraagd of iemand oude tennisballen had. Die heb ik door midden gezaagd en beschilderd. Nu zijn het paddenstoelen.”

Tekst gaat verder onder de foto.

Onbespoten groenten

De buurt reageert positief op Elly’s gezelligheid. Een voorbijganger houdt even halt op de stoep om de inhoud van de boekenkastjes te bestuderen. Ook het kastje met zaden is populair, merkt Elly al na enkele dagen. “Het is een trend, denk ik. Mensen zijn meer bezig met hun gezondheid en waar hun voedsel vandaan komt. Ik eet zelf ook zoveel mogelijk onbespoten groenten. Die kweek ik in de achtertuin.”

Elly moet bekennen dat de meeste zaadjes in de bieb ook uit eigen tuin afkomstig zijn. Ze hoopt op nieuwe toevoegingen vanuit de buurt. En dan het liefst ridderspoor. “Die heb ik zelf nog niet.”

Vannacht zetten we de klok een uur vooruit. Het is voor de meeste mensen een gedachteloze handeling, maar voor Marlene Lutgert-Boomsma uit Heemstede elke keer weer een moment om stil te staan bij het fenomeen tijd. Ze is er door gefascineerd, zelfs zodanig dat ze bezig is het eerste Nederlandse Tijdmuseum van de grond te krijgen.   

Marlene Lutgert-Boomsma (67) is opgegroeid in een Amsterdams gezin waarin de klok een grote rol speelde. Ze hoeft haar ogen maar te sluiten en ze hoort het tikken en slaan van de vele uurwerken in haar ouderlijk huis. ''In het weekeinde was er altijd één moment waarop alle klokken werden opgewonden. Dat was een enorm werk, want er hingen er véél. Dan werd de tijd letterlijk even stilgezet. Mooi vond ik dat, het was een moment van bezinning. Mijn vader vond het belangrijk daar de nadruk op te leggen. Hij voedde ons op met rustmomenten.''

Levensmotto

Tientallen jaren later is dat haar levensmotto geworden: even stilstaan voordat ze verder gaat. Het klinkt luxe, als iets dat alleen is weggelegd voor mensen die gepensioneerd zijn en zeeën van tijd hebben. ''Onzin'', beweert Marlene, ''ik ben 67, maar ik ben heel actief.'' Samen met TNO doet ze een project dat gericht is op gezondheid. ''Mijn agenda is vol.''

Prioriteiten

Neem vandaag, Ze reed van afspraak naar afspraak, maar praten over het ongrijpbare begrip tijd doet ze zó graag dat ze haar agenda schoonveegde om de verslaggever te woord te staan. Marlene: ''Het is een kwestie van prioriteiten stellen, zoveel mogelijk dingen doen die je leuk vindt en daardoor de tijd vergeten. Als je lol hebt in wat je doet, heb je altijd het idee dat je genoeg tijd hebt. Je raakt in een flow en ervaart een gevoel van tijdloosheid. Dat is heerlijk.''

Ze hoort mensen wel eens praten over een bucketlist. Ze kent de uitdrukking, maar heeft zelf geen verlanglijstje. Dingen die ze graag wil doen, stelt ze immers niet uit, maar doet ze meteen. Niet omdat ze haast heeft, dat begrip kent ze niet, maar om zichzelf op haar sterfbed niet het verwijt te hoeven maken: 'had ik maar..'  Marlene: ''Ik wil zoveel mogelijk zinvolle dingen doen. Dat klinkt misschien een beetje hoogdravend, een beetje gereformeerd. Maar het is wel een beetje zoals ik ben opgevoed. Nee, dat kost mij geen moeite. Het is een kwestie van keuzes maken: waar stop ik tijd in en waarin niet?'' 

Chronos en Kairos

In haar verhaal laat ze met enige regelmaat de termen 'Chronos' en 'Kairos' vallen, figuren uit de Griekse mythologie. De eerste staat voor meetbare tijd zoals de klok die aangeeft. Kairos is innerlijke tijdsbeleving. Rust en aandacht zijn daarin de voornaamste bestanddelen. ''Je waant je als het ware  in een andere dimensie, een moment van tijdloosheid. Je vergeet de tijd en maakt letterlijk pas op de plaats.''

Psychologie

Marlene is opgeleid tot fysiotherapeut en heeft daarna psychologie gestudeerd. ''Ik kom uit een wereld waar ik altijd te maken had met mensen die ziek waren en beter moesten worden. Deze mensen voelen zich opgejaagd. Maar door wie? Wie legt het ze op? Het is een mindset. Als je jezelf laat opjagen, zet je een systeem aan dat op je fysiek slaat. Het eerste wat dan reageert, is je ademhaling. Als je je daarvan bewust bent, kun je je systeem resetten. Even uitblazen, als het ware even tijdloos kunnen zijn.''

Tekst loopt door onder de foto.

Ze is al enkele jaren bezig met het van de grond krijgen van het Tijdmuseum. Het meest logische bij die pogingen is om aansluiting te vinden bij een bestaand museum, bijvoorbeeld een plek waar uurwerken worden tentoongesteld. Vlak voor de coronacrisis leek de mogelijkheid zich voor te doen in Den Haag, maar de klokkenmaker die een belangrijke rol zou vervullen in de plannen, overleed. ''We zijn toen echt ingehaald door de tijd'', zegt Marlene.

Interactief

Door de bezoekers verschillende routes door het museum te laten lopen, wil Marlene ze meerdere facetten van tijd laten ervaren: reizen door de tijd, het verstrijken van de tijd en de invloed van de klok op gedrag, werk, prestaties en gezondheid.

Marlene: ''We willen ze uit hun comfortzone halen en laten voelen wat Kairos is. Het museum is er nog niet, maar komt steeds dichterbij. Binnenkort heb ik weer een gesprek over een mogelijk plek. Ik doe het rustig aan. De tijd kun je nu eenmaal niet dwingen.''

www.hettijdmuseum.nl

VOC-replica de Halve Maen verlaat na 9 jaar onze provincie. Morgen vertrekt het schip vanuit de haven van Enkhuizen om aan het Paasevenement Sail Kampen mee te doen. Daarna gaat het naar de Bataviawerf in Lelystad om daar voor langere tijd te blijven. NH en streekomroep WEEFF zenden het vertrek vanaf 9.45 uur live uit op tv en online via Facebook en Youtube.

In 2015 komt het schip vanuit de Verenigde Staten, waar het gebouwd is, naar Nederland. Het is een replica van de Halve Maen waarmee Henry Hudson 400 jaar geleden op zoek ging naar een nieuwe route naar de Oost. In IJmuiden wordt het schip dan op spectaculaire wijze te water gelaten. 

100.000 bezoekers in vijf jaar tijd in Hoorn

Na deelname aan Sail Amsterdam, gaat het schip naar Hoorn. Vijf jaar lang zal het de ligplaats zijn en zo'n 100.000 bezoekers ontvangen. Maar politiek is de Halve Maen omstreden. Een meerderheid van de gemeenteraad vindt de kosten te hoog, waardoor het schip moet vertrekken. Tot verdriet van onder meer vrijwilliger Theo. "Het is mijn derde kind en ik ga het enorm missen", vertelt hij geëmotioneerd.

Extra pijnlijk is dat door corona een groots vertrek niet mogelijk is. Hetzelfde geldt voor de aankomst bij de nieuwe thuishaven: Volendam. Toenmalig wethouder Hans Schütt is desondanks enorm blij met de komst van de Halve Maen. "Het is een lichtpuntje in donkere dagen."

Schip moet ook weg uit Volendam

Maar drie jaar later worden vrijwilligers van de VOC-replica volledig verrast, dat ze weg moeten uit Volendam. Volgens de gemeente is het namelijk niet toegestaan om een schip permanent in de haven te laten liggen.

Tekst gaat verder onder de foto.

Hoorn wil de Halve Maen weer terughebben, maar uiteindelijk kiest de stichting zelf voor Enkhuizen waar het april vorig jaar onder grote belangstelling aanmeert. Maar nog geen jaar later vertrekt het schip alweer uit de West-Friese stad. "De aanwezigheid is een meerwaarde geweest voor Enkhuizen. We vinden het wel jammer dat de activiteiten rond het schip minimaal waren", aldus een gemeentewoordvoerder die de teleurstelling van Enkhuizen verwoord.

Geen Medemblik, maar Kampen voor Halve Maen

Medemblik heeft wel interesse om de nieuwe locatie voor de Halve Maen te worden, maar uiteindelijk besluit de stichting Noord-Holland helemaal te verlaten. Dit weekend is het actief bij Sail Kampen. Daarna gaat het naar de Bataviawerf in Lelystad. "Het schip is de afgelopen tijd op verschillende plekken opgeknapt en in een betere staat dan ooit", vertelt een medewerker van het schip.

Als het aan minister Dijkgraaf van Onderwijs ligt, spreken we straks niet meer van ‘hoog- en laagopgeleid’. Ook andere termen in het onderwijs gaan in de ban om de waardering van verschillende vormen vervolgonderwijs gelijk te trekken. Gaat dat zo lukken en zijn er niet grotere zorgen in het onderwijs? Vanadf 1 april moeten ondernemers dubbel zo veel coronaschulden afbetalen als ze schuldsanering aanvragen. Komen bedrijven door deze abrupte maatregel van de fiscus opnieuw in de problemen?

Ondernemers die hun coronaschulden willen saneren moeten vanaf april de Belastingdienst weer een hoger percentage bieden dan andere schuldeisers om een akkoord te krijgen. „Bij een belastingschuld van €1 miljoen kost dat een ondernemer €200.000”, rekent financieel expert Pieter Christiaan van Prooijen voor.

Na Duitsland-Nederland (2-1) zei Ronald Koeman het ’absurd’ te vinden en hij legt zich er net als een aantal andere bondscoaches nog niet bij neer. Na (de nasleep van) de ’coronajaren’, waarin UEFA en FIFA op het EK en WK selecties van 26 spelers toestonden, keert de Europese voetbalbond voor EURO 2024 terug naar maximaal 23 spelers per land. Daardoor wordt het bij Oranje dringen voor een plek in de EK-selectie van Koeman, die al aangaf dat naast voorwaarde één – kwaliteit – ook fitheid en de houding in de groep een rol zullen spelen bij zijn keuzes.

De Gezondheidsraad meldt dat aanstaande moeders geen coronaprik hoeven te halen in het komende najaar. Zestigplussers, medische risico groepen en zorgmedewerkers die contact hebben met kwetsbare patiënten moeten wel een nieuwe injectie krijgen.

Aalsmeerders kunnen zich verheugen op een spiksplinternieuw zwembad. Onderzoek heeft uitgewezen dat renovatie van het gedateerde zwembad De Waterlelie 'ten zeerste af te raden is', waardoor nieuwbouw de enige realistische optie is. Maar met drie mogelijke varianten voor een nieuw zwembad, staat de gemeente opnieuw voor een lastige keuze.

Houtrot, roest, vocht én betonrot: onderzoekers kwalificeren het gebouw van zwembad De Waterlelie als 'economisch total loss'. Doordat renovatie hoge risico's met zich meebrengt, raden de onderzoekers renovatie 'ten zeerste af'.

Maar dat er wat moet gebeuren, is duidelijk, aldus ESA-directeur Jules Broex. Zijn Aalsmeerse organisatie beheert het zwembad in opdracht van de gemeente. "We zijn een waterrijk dorp, dus je moet wel een volwaardig zwembad hebben", stelt hij.

Ook inwoners zijn hard toe aan een opwaardering van het bad, zo blijkt uit peiling van de gemeente. 14 procent van inwoners die niet meer komt, zou bij betere faciliteiten, andere openingstijden en lagere prijzen wel weer komen, blijkt uit dit onderzoek onder 785 respondenten.

Nieuwbouwscenario's

Maar hoe dit nieuwe zwembad er uit moet komen te zien, is nog de grote vraag. Om dit te onderzoeken zijn er drie nieuwbouwscenario's uitgewerkt. De focus ligt in het ene scenario op instructiezwemmen en in het andere op recreatiezwemmen. Het laatste scenario is een tussenvariant. 

Tekst gaat verder onder de cirkeldiagrammen met argumenten voor bezoekers om naar zwembad De Waterlelie komen.

Uit onderzoek van de gemeente blijkt dat individuen in de binnenbaden voornamelijk banen zwemmen en gezinnen met name recreatief zwemmen. 35 procent van de individuen tegenover 9 procent van de gezinnen zwemmen binnen baantjes. 16 procent van de individuen tegenover 27 procent van de gezinnen zwemt recreatief.

Daarnaast zwemt 5 procent van de individuen bij een vereniging en krijgt 14 procent van de gezinnen zwemles bij De Waterlelie. Net als mensen die banen zwemmen, maken ook deze mensen gebruik van het instructiewater.

Zwemles

Bij de keuze tussen een van deze drie scenario's, moet het tekort aan zwemwater voor zwemlessen in de regio worden meegenomen, benadrukte raadslid Greta Holtrop (Absoluut Aalsmeer) afgelopen raadsvergadering. De lange wachtlijsten komen onder andere door de sluiting van zwembad De Otter in Uithoorn en het verlies van het onderkomen van de Amstelveense zwemclub ABC.

De Aalsmeerse inwoner Nicolette Pecht wil daarom het liefst meer instructiewater. "Het zwembad heeft zwemles als regiofunctie. We zijn maar met 32.000 inwoners en voor recreatie is er voldoende in de omgeving", zegt ze, verwijzend naar de Westeinderplassen. "Voor instructie dan weer niet."

Openingstijden

Door de openingstijden voor recreatiezwemmen uit te breiden, kan er volgens haar al veel winst worden behaald. "Die zijn zo beperkt dat ik daar nooit mee uitkom, omdat mijn jongste zoontje dan slaapt." Ze gaat zelf naar zwembad De Waterlelie om banen te zwemmen en om te kijken bij de zwemles van haar zoontje.

Sietske Nab uit Amstelveen ziet in het nieuwe Aalsmeerse zwembad het liefst glijbanen en stroomversnellingen. Ze komt elke week naar zwembad De Waterlelie voor zwemles van haar jongste, maar komt ook graag naar de disco's. "Ik snap de noodzaak van meer instructiewater", vertelt ze. "Maar momenteel bouwt zwembad De Meerkamp in Amstelveen al uit."

Genieten

De Aalsmeerse inwoner Cynthia Methorst ziet punten voor zowel recreatie- als instructiewater. "Voor mijn dochters vind ik het belangrijk dat zij een goed instructiebad hebben en dat alle faciliteiten er zijn om ze goede zwemvaardigheden bij te brengen. Aan de andere kant genieten we er van om in het weekend of vakanties met het gezin te zwemmen en plezier te maken." Ze geeft daarom de voorkeur aan de tussenvariant.

De onderzoekers gaan de komende periode onderzoeken wat de drie scenario's betekenen voor bezoekers, wat deze kosten en welke risico's deze met zich meebrengen. Ook de locatie voor het zwembad moet worden bepaald. Wel plaatsen de onderzoekers een belangrijke kanttekening: het zal al snel vier jaar voordat het nieuwe zwembad kan worden geopend.

Schiphol mag verliezen uit de coronaperiode doorberekenen in de tarieven voor luchtvaartmaatschappijen die de luchthaven gebruiken. Luchtvaartbedrijven klagen al een tijdlang over de sterk gestegen havengelden. Voor de rechter betoogden ze dat de met 37% verhoogde prijzen buitensporig zijn. Maar het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb) oordeelt dat er van onredelijke tarieven geen sprake is.

Hij was niet op de wereld om veel geld te verdienen, maar om mensen te behagen. Horeca-icoon Bert van der Leden omringde zich het liefst met creatieve geesten, meer vrienden dan zakenpartners. Met de Supperclub veroverde hij de wereld, maar na de coronapandemie was het feest voorbij. „Hij had een leven van grote hoogten en diepe dalen.”

Ze zijn onmiskenbaar in het stadsbeeld, de knalrode fietsen die vaak door toeristen worden gebruikt om Amsterdam op te verkennen. De verhuurder van die tweewielers, Macbike, zit in financieel zwaar weer en heeft de medewerkers laten weten dat niet iedereen uitbetaald kan worden.

In een mail aan het personeel, die in handen is van AT5, is te lezen dat het MacBike niet is gelukt om iedereen op 20 maart uit te betalen. Wettelijk moet het loon op 25 maart uitbetaald worden, maar het Amsterdamse bedrijf vraagt werknemers die het kunnen missen, om daarvan af te zien. Het ingehouden loon zou dan in de eerste week van april alsnog uitbetaald worden.

Volgens directeur Bas Oosterhout hebben de financiële problemen voor een deel te maken met de vele regenval. "We hebben de afgelopen vijf maanden regen gehad. Vandaag is het weer niet droog. Die regen is echt funest, want als toerist ga je dan niet voor je lol op de fiets zitten."

Een ander probleem is de coronasteun die de belastingdienst nu met rente terugvraagt. "Dat is eigenlijk gewoon een ordinaire lening", zegt Oosterhout.

Paasweekend

De directeur bekent dat de situatie op dit moment nijpend is. Toch is er volgens hem een stip op de horizon: het Paasweekend. Omdat dat ieder jaar het moment is waarop de toeristenstroom op gang begint te komen, hoopt hij dat het bedrijf het nog een paar dagen kan houden. "Eén mooi weekend en er is niets aan de hand", beweert Oosterhout.

Bij MacBike staan zo'n twintig werknemers op de loonlijst. Drie van hen hebben aangegeven dat ze nog wel even op hun salaris kunnen wachten. Dat ze uiteindelijk uitbetaald zullen worden, staat hoe dan ook vast, benadrukt Oosterhout. Mocht MacBike failliet gaan, dan neemt volgens hem het UWV de salarissen (inclusief het vakantiegeld en de vakantiedagen) van het bedrijf over. 

Ze zijn onmiskenbaar in het stadsbeeld, de knalrode fietsen die vaak door toeristen worden gebruikt om Amsterdam op te verkennen. De verhuurder van die tweewielers, Macbike, zit nu in financieel zwaar weer en heeft de medewerkers laten weten dat niet iedereen uitbetaald kan worden.

In de mail, die in handen is van AT5, is te lezen dat het MacBike niet is gelukt om iedereen op 20 maart uit te betalen. Wettelijk moet het loon op 25 maart uitbetaald worden, maar het Amsterdamse bedrijf vraagt werknemers die het kunnen missen, om daarvan af te zien. Het ingehouden loon zou dan in de eerste week van april alsnog uitbetaald worden.

Volgens directeur Bas Oosterhout hebben de financiële problemen voor een deel te maken met de vele regenval. "We hebben de afgelopen vijf maanden regen gehad. Vandaag is het weer niet droog. Die regen is echt funest, want als toerist ga je dan niet voor je lol op de fiets zitten."

Een ander probleem is de coronasteun die de belastingdienst nu met rente terugvraagt. "Dat is eigenlijk gewoon een ordinaire lening", zegt Oosterhout.

Paasweekend

De directeur bekent dat de situatie op dit moment nijpend is. Toch is er volgens hem een stip op de horizon: het Paasweekend. Omdat dat ieder jaar het moment is waarop de toeristenstroom op gang begint te komen, hoopt hij dat het bedrijf het nog een paar dagen kan houden. "Eén mooi weekend en er is niets aan de hand", beweert Oosterhout.

Bij MacBike staan zo'n twintig werknemers op de loonlijst. Drie van hen hebben aangegeven dat ze nog wel even op hun salaris kunnen wachten. Dat ze uiteindelijk uitbetaald zullen worden, staat hoe dan ook vast, benadrukt Oosterhout. Mocht MacBike failliet gaan, dan neemt volgens hem het UWV de salarissen (inclusief het vakantiegeld en de vakantiedagen) van het bedrijf over. 

Amsterdamse ondernemers, consumenten én beleidsmakers zien lokaal en duurzaam voedsel steeds meer zitten. Maar verdere groei kan alleen als de hele voedselketen op de schop gaat - en iedereen een eerlijke prijs wil betalen. De zogenaamde korte keten heeft nog een lange weg te gaan.

Een klant meldt zich aan de toonbank en eventjes haalt Rick Franssens zijn ogen van de cappuccino die hij aan het maken is. "Ik kom zo bij u." Hij is wel gewend aan multitasking. Als eigenaar van White Label, een koffiezaak aan het Zonneplein in Noord, doet hij zoveel mogelijk zelf. Een hele klus - al helemaal als je, zoals Franssens, het liefst werkt met lokale en biologische producten. 

Het liefst zou hij al zijn leveranciers zelf uitkiezen, maar dat is geen doen. "Je staat hier ook op de vloer. Dan is het fijn dat je iemand kan vertrouwen die dat contact kan onderhouden."

Groene groei

Daarom werkt hij al jaren samen met Chef Centraal, een leverancier die eten en drinken uit de omgeving aan Amsterdamse horeca verkoopt. Oprichter Karel Raymakers ziet zijn klantenbestand elke week groeien. "We zijn lekker bezig. We hebben 200 klanten en 40 à 50 leveranciers." Hij schat zijn omzet op 45.000 euro per week - 50 procent hoger dan vorig jaar. Raymakers grijnst trots: "En er zijn nog heel veel kansen."

Die kansen worden steeds vaker benut, zegt de Rabobank. De schatting is dat de hoeveelheid lokaal geproduceerd voedsel in de regio Amsterdam dat ook in dat gebied wordt verkocht, is verdubbeld sinds 2020.

Beleidsmakers bij de gemeente en de provincie Noord-Holland zullen daar tevreden mee zijn. De korte keten is volgens hen de toekomst. Nu reist elke hap eten gemiddeld 30.000 kilometer af voor het op ons bord belandt - ook een berekening van de Rabobank. 50 procent van ons eten en drinken komt van over de grens.

Op de schop

Dat moet anders, zegt ook Kees-Willem Rademakers. "Tijdens corona zagen we ineens dat onze voedseldistributie niet zo robuust is als we dachten." Als onderzoeker aan de Hogeschool van Amsterdam houdt hij zich bezig met voedsellogistiek. "De manier waarop we kijken naar voedsel en gezondheid is heel erg aan het schuiven. Ons hele voedselsysteem is in verandering."

Wat dat betreft is de melk die Franssens gebruikt een prima voorbeeld. Die komt van een biologische boerderij in Weesp en wordt verwerkt in een fabriek onder Amstelveen. Totaal afgelegde afstand van koe tot cappuccino: 66 kilometer.

Korte keten, hoge prijs

Gek genoeg is de korte keten nog wel prijzig. Franssens biologische cappuccino kost vier euro. Grotere producenten in een langere voedselketen zijn tot in de puntjes ingericht op kostenefficiëntie. Daardoor betaal je in veel cafés vaak minder.

Maar die lagere prijs is misleidend volgens Rademakers. "De kosten die een product heeft op het milieu, het klimaat, onze gezondheid, eerlijke werkgelegenheid zijn daar niet in meegenomen." Zou dat wél gebeuren, dan zou zo'n 'gewone' cappuccino duurder uitvallen dan de 'groene' variant.

Dure melk

Volgens Marten Verdenius, eigenaar van melkfabriek MOMA in Amstelveen, moeten ook grotere partijen die maatschappelijke kosten meenemen in hun prijzen. "Anders zullen we later zeggen dat het ons het landschap, de weidevogels en de boerenstand heeft gekost." En dan, spottend: "Da's pas dure melk."

Dan zouden consumenten en producenten vanzelf overstappen naar biologische producten - maar zover is het nog niet, denkt Rademakers. "Het klinkt gek, maar voedsel is in Nederland heel goedkoop. Gemiddeld gaat 10 procent van ons inkomen naar voedsel, dat was dertig jaar geleden nog 30 procent." Meer betalen is geen gemakkelijke boodschap, maar wel een noodzakelijke. Anders kan volgens Rademakers onze goedkope voedselverslaving ons duur komen te staan.

Nederland staat weer massaal de file in. De filedruk is terug op het niveau van voor corona. Plannen om de files op te lossen zijn er, maar komen moeizaam van de grond. Aanpak van de grootste knelpunten is voorlopig in de ijskast gezet door de stikstofproblematiek en geldgebrek. Is er nog hoop voor de automobilist?

Het is vier jaar geleden dat vader Jasper met Parkinson en zoon Daan met het Syndroom van Down uit Krommenie geportretteerd worden in een documentaire voor het project Studentenwerk. Het is één van de 65 verhalen die de afgelopen tien jaar op NH in samenwerking met de Hogeschool van Amsterdam zijn uitgezonden. Jasper is zo'n twee jaar geleden, op 48-jarige leeftijd, overleden aan de gevolgen van zijn ziekte. Hoe gaat het nu met het gezin?

Het huis van Stella en Daan ademt nog Jasper. Ondanks dat hij er niet meer fysiek is, laten de foto's zien dat hij nog steeds een groot onderdeel is van het gezin. "We zijn heel hecht geworden", zegt weduwe Stella over de afgelopen zeven jaar waar de ziekte in rap tempo de overhand in hun leven nam.

"Hij was heel ziek", zegt Stella geëmotioneerd. Hoewel ze zich liever niet laat gaan, rolt er een traan over haar wang. "Het kon echt niet meer. Hij lag veel op bed. Ik ging er zelf ook een beetje kapot aan."

Snel achteruit

Jasper wordt in 2015 gediagnosticeerd met de ziekte van Parkinson. Bij de ziekte gaan bepaalde cellen in je hersenen langzaam kapot. Sommige mensen worden er oud mee. Jasper niet. Stella: "Je kan heel lang stabiel blijven, maar in Jasper z'n geval was het genadeloos. Elke drie maanden ging hij een stap terug." Ze vindt dan ook dat Jasper 'geen schijn van kans heeft gehad'. 

In 2020, als de documentaire wordt gemaakt, is Jasper al ziek. De documentairemaaksters lezen over het boek dat Jasper heeft uitgebracht. Hij schrijft in het boek over zijn zoon Daan, die het Syndroom van Down heeft. "We hebben er geen spijt van gehad. Geen moment", zegt Stella over de documentaire.

Kwetsbare momenten in beeld

Tijdens het filmen mogen de studenten veel zien. Zo leggen ze vast hoe Jasper begint te trillen en Daan hem troost. Het is een kwetsbaar moment. "Dat vind ik wel heel heftig", zegt Stella over deze beelden. "In principe waren we altijd met ons gezinnetje, dus wij schreeuwde niet van de daken wat zich hier afspeelde." 

Bekijk hieronder de documentaire 'Hoezo Down?'. Tekst gaat door onder de reportage.

"We hebben hele leuke en mooie reacties gehad", zegt Stella over de documentaire. Vlak na het filmen staat de hele wereld op z'n kop. Corona. Jasper, Stella en Daan zijn altijd samen. Jasper gaat achteruit. Stella: "De ziekte maakte een hoop kapot. Wat een ellende." Ze vindt het moeilijk om te zien dat Daan op een gegeven moment voor z'n vader zorgt. 

Er is meer zorg nodig. Jasper kan steeds minder bewegen. "Het is heel erg als het niet meer gaat", zegt Stella nog altijd duidelijk aangeslagen over de situatie. Jasper kan niet meer thuis blijven wonen en een jaar later, op 1 april 2022, overlijdt de Krommenieër aan de gevolgen van de ziekte van Parkinson.

Cynische humor en zelfspot

Ondanks de ziekte en dat ze weet dat Jasper er snel niet meer is, voelt het afscheid onverwachts. "Heb ik wel gezegd dat ik van hem hou?", vraagt ze zich daarna weleens af. Nu bijna twee jaar later komt er weer ruimte voor de mooie herinneringen. "De ziekte is zo bepalend, maar ook dat hij ziek is hebben we wel vreselijk gelachen. Hij had een cynische humor en zelfspot."

Jasper was gek op het Noorderlicht en daarom zijn Stella en Daan vorig jaar op zijn sterfdag naar IJsland gegaan. "Dat was mooi", zegt Stella. Dit jaar weet ze nog niet waar ze behoefte aan hebben. Stella leest graag in Jaspers boek of kijkt naar de beelden van de documentaire. Stella: "Ik vind het heel mooi en Jasper vond het ook prachtig."

Meer dan de helft van de Nederlandse werknemers werkt sinds corona deels vanuit huis. Inmiddels groeit de behoefte onder werkgevers om hun personeel op de werkvloer te hebben.

Met opgeheven hoofd sluiten Juliette Huiskamp (60) en dochter Isabel van Opbergen (32) zaterdagmiddag de deuren van Inz & Ouds, hun concept store in de Haarlemse Kleverparkbuurt. Het voelt als het juiste moment. Na zestien jaar lonkt voor beiden een nieuw avontuur. Geen rouwstemming dus bij moeder en dochter. Of toch wel een beetje: Isabel start vanaf volgende week als uitvaartondernemer.

"Het was echt een eureka-moment!" Isabel wordt zichtbaar enthousiast als ze op vrijdagmiddag in de winkel over haar aankomende carrièreswitch vertelt. "Het was een gewone lentedag", weet ze nog goed. "Precies een jaar geleden. Ik zat wat op Instagram te scrollen en opeens voelde ik het in heel mijn lichaam: ik word uitvaartondernemer."

Alsof ze haar persoonlijke puzzel eindelijk had gelegd. "Ik heb mij altijd afgevraagd wat ik nu precies wilde gaan doen. Ik ben iemand die eerst iets wil proberen voordat ik weet of ik het leuk vind. Zo ben ik ook in deze winkel gerold. Maar nu voelde ik voor het eerst van mijn leven dat ik ergens voor in de wieg ben gelegd."

Tekst loopt door onder de foto.

Je zou het haast valse bescheidenheid noemen. Inmiddels is ze al zes jaar volop aan het ondernemen als mede-eigenaar van Inz & Ouds. De andere eigenaar is haar moeder Juliette, die zestien jaar geleden het karakteristieke lifestyle-winkeltje begon. "Het klinkt gek", vertelt zij. "Maar het was een andere tijd. De buurt was heel anders samengesteld, minder jonge gezinnen. En dit soort winkeltjes waren minder bekend."

'Wat zijn jullie nu eigenlijk?'

"Nog steeds komen mensen hier binnen met de vraag: wat zijn jullie nu eigenlijk?" Juliette kan daar maar moeilijk antwoord op geven, maar weet wel dat de winkel haar eigen persoonlijkheid reflecteert. "Ik heb in de kunsten gewerkt en houd van mooie dingen. Het is begonnen met unieke spullen voor in huis. Later zijn we er kleding bij gaan doen."

Waar de winkeltjes met vintage kleding en meubels tegenwoordig een bekend fenomeen zijn, was dat zestien jaar geleden toch anders. Zeker aan de Kleverparkweg, weet Juliette nog. "Je had hier wel winkels, maar daar kwamen mensen voor een snelle boodschap. Nu zijn de winkels hier echt een ontmoetingsplek voor de buurt. Dat contact met de buurt ga ik het meest missen. En het samenwerken met mijn dochter natuurlijk."

De tekst gaat door onder de foto.

Het voelt als de afsluiting van een levensfase, maar Juliette is er niet rouwig om. "Ik heb zin om nieuwe dingen te doen. Dat ga ik de komende tijd verkennen. Ik houd van nieuwe uitdagingen. Gek genoeg heb ik dat gevoel ook aan de coronaperiode overgehouden. We hebben van alles moeten bedenken om door te kunnen gaan, maar stiekem houd ik wel erg van dat improviseren."

Ondernemersbloed

Het is ongetwijfeld het ondernemersbloed, dat Juliette heeft doorgegeven aan haar dochter. Isabel: "Het lijkt een grote overgang, van winkeleigenaar naar uitvaartondernemer. Toch neem ik wel veel nuttige ervaring mee van hier. Ik wist gelijk dat ik ook in deze nieuwe sector voor mezelf wilde beginnen. En uiteindelijk wil je in beide vakken de klant zo goed mogelijk van dienst zijn."

Tekst gaat door onder de foto.

Daar komt nog bij dat begrafenissen net zo trendgevoelig zijn als meubels. "Het is allang niet meer een gebeuren met bolhoeden en glimmende zwarte auto’s", zegt Isabel. "Het wordt steeds minder traditioneel, zeker hier in Haarlem. Je ziet dat de persoon waarvan afscheid wordt genomen echt wordt gevierd. Het is niet meer alleen verdriet dat moet worden weggestopt."

Dat Isabel gemotiveerd is en van ondernemen houdt, blijkt wel uit haar weekplanning. Zaterdag is Inz & Ouds voor het laatst open en is er na sluitingstijd een borrel met vaste klanten. De dagen daarop haalt ze met haar moeder de winkel leeg. Op woensdag heeft ze haar eerste uitvaart.

Duizenden mensen trekken en morgen op uit met vuilprikkers en zakken om zwerfvuil te verzamelen op de Landelijke Opschoondag 2024. Voor velen een eenmalige actie, maar niet voor Chris van Beusekom en Vincent van Breugel uit IJmuiden. De twee vrienden trekken iedere weekend door hun buurt met vuilniszakken en knijpers om zwerfvuil te verzamelen. Soms vinden ze bijzondere dingen op straat vertellen ze in onderstaande reportage...

Chris is in de coronaperiode met zijn wekelijkse rondjes begonnen en al snel sloot Vincent zich bij hem aan. Sindsdien lopen ze ieder weekend, weer of geen weer, door de buurt met zakken, knijpers en een wagentje. Ook morgen tijdens Landelijke Opschoondag.

Lente

De Landelijke Opschoondag wordt ieder jaar aan het begin van de lente georganiseerd door Supporter van Schoon, een landelijke organisatie die de schoonmaakactie coördineert en aanjaagt.

"Het begin van de lente is een goed moment om zoveel mogelijk zwerfvuil weg te halen", vertelt Miranda Boer van Supporter van Schoon. "Het is dan vlak voor het moment dat al het groen weer gaat uitlopen en dan kun je het zwerfvuil goed zien liggen." 

Wie na het zien van de video ook zin krijgt om zaterdag de handen uit de mouwen te steken kun je op de website van Supporter van Schoon een actie in de buurt zoeken. Ook veel gemeenten doen mee aan de actie en stellen soms materiaal beschikbaar als vuilknijpers en vuilniszakken. 

Nederland heeft zo zijn perikelen. Het sjezen van hot naar her, de regenachtige dagen, sommige vrouwen zijn helemaal klaar met de Nederlandse lifestyle. In onze nieuwe rubriek ’Enkeltje buitenland’ vertellen vrouwen hun speciale verhalen rondom hun emigratie. Linda Bosscher (38) viel de coronatijd zwaar. Ze pakte haar koffers en vertrok met haar gezin naar Curaçao. ’De kinderen waren nog jong en we dachten; dit is het moment om te gaan.’

Scholenkoepelorganisatie OPSPOOR heeft in 2023 te veel geld uitgegeven. Om dit op te vangen wordt er in het aankomende schooljaar niet meer geïnvesteerd in de scholen. Ook zullen er geen nieuwe leraren worden aangenomen.

Dit blijkt uit een brief aan de ouders of verzorgers van leerlingen, die in handen is van NH. 

OPSPOOR verzorgt basisonderwijs, speciaal basisonderwijs, speciaal onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs op 38 scholen in Purmerend en de omliggende gemeenten Edam-Volendam, Landsmeer, Oostzaan, Waterland en Wormerland.

Technische fout

Volgens de organisatie is er dankzij een technische fout in de begroting in 2023 teveel geld uitgegeven aan mensen en middelen. Daarnaast loopt de NPO-subsidie, de NPO-subsidie die alle scholen tijdens de corona-jaren ontvingen, af. "Dat was echt gigantisch veel geld", vertelt bestuurssecretaris van OPSPOOR Noor van Doesburg. "Maar die is dus aflopend voor alle scholen"

Volgens Van Doesburg zit de school momenteel nog niet financieel in de problemen, maar om dat voor te blijven wordt er in het schooljaar 2024-2025 niet meer geïnvesteerd in de scholen. "Dat gaat dan met name om investeringen in nieuwe lesmethodes en ICT", aldus Van Doesburg. Ook zullen er geen nieuwe mensen worden aangenomen in deze periode.

"Wij willen benadrukken dat deze tijdelijke maatregelen geen afbreuk zullen doen aan de kwaliteit van ons onderwijs", schrijft het college van bestuur in de brief. 

Scholenkoepelorganisatie OPSPOOR heeft in 2023 te veel geld uitgegeven. Om dit op te vangen wordt er in het aankomende schooljaar niet meer geïnvesteerd in de scholen. Ook zullen er geen nieuwe mensen worden aangenomen.

Dit blijkt uit een brief aan de ouders of verzorgers van leerlingen, die in handen is van NH. 

OPSPOOR verzorgt basisonderwijs, speciaal basisonderwijs, speciaal onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs op 38 scholen in Purmerend en de omliggende gemeenten Edam-Volendam, Landsmeer, Oostzaan, Waterland en Wormerland.

Technische fout

Volgens de organisatie is er dankzij een technische fout in de begroting in 2023 teveel geld uitgegeven aan mensen en middelen. Daarnaast loopt de NPO-subsidie, de NPO-subsidie die alle scholen tijdens de corona-jaren ontvingen, af. "Dat was echt gigantisch veel geld", aldus bestuurssecretaris van OPSPOOR Noor van Doesburg. "Maar die is dus aflopend voor alle scholen"

Volgens Van Doesburg zit de school momenteel nog niet financieel in de problemen, maar om dat voor te blijven wordt er in het schooljaar 2024-2025 niet meer geïnvesteerd in de scholen. "Dat gaat dan met name om investeringen in nieuwe lesmethodes en ICT", aldus Van Doesburg. Ook zullen er geen nieuwe mensen worden aangenomen in deze periode.

"Wij willen benadrukken dat deze tijdelijke maatregelen geen afbreuk zullen doen aan de kwaliteit van ons onderwijs", schrijft het college van bestuur in de brief. 

De kantoren van Marktplaats, BNR en Het Financieele Dagblad op het Prins Bernardplein vlak bij het Amstelstation in Amsterdam zijn ontruimd na een dreigement. Het dreigement kwam binnen op de klantenservice van Marktplaats.

Een woordvoerder van Marktplaats meldt dat een gebruiker van het platform voor tweedehandspullen het dreigement deed. Hierop werd het gebouw uit veiligheidsoverweging ontruimd. Ook restaurant Dauphine, op de begane grond, is ontruimd en heeft haar deuren gesloten.

Bij BNR worden de uitzendingen vanaf een alternatieve locatie gemaakt. "Dankzij de coronaperiode zijn we gewend om ons werk elders te doen", vertelt hoofdredacteur Marc Adriani op NH Radio. "De medewerkers staan dus niet op de stoep te wachten, de meeste mensen doen thuis hun werk."

Overleg met politie

"Het is gelukkig geen bedreiging aan ons adres", benadrukt Adriani. "Marktplaats is onze bovenbuurman. Daar is de bedreiging binnengekomen. Dat werd dusdanig serieus genomen, dat het zekere voor het onzekere werd genomen."

Een politiewoordvoerder laat weten dat het om een zelfstandige ontruiming gaat. De politie is niet aanwezig. De bedrijven zijn wel in overleg met de politie wanneer ze weer veilig terug kunnen keren. "Maar misschien blijven we morgen ook nog wel vanuit een andere studio uitzenden", aldus Adriani.

Met een nieuwe zaak in Simpelveld is Frunk terug van weggeweest, terwijl het restaurant in Brunssum tijdens corona de deuren sloot om niet meer terug te komen. In Simpelveld is het concept hetzelfde, je moet er namelijk ‘drunk on food’ worden. Dat lukte, dankzij een paar verrassende en gewaagde gerechten.

Het is al een aantal jaar een van de grootste problemen in de stad: het aantal ratten en de overlast waar zij voor zorgen. De afgelopen jaren steeg het aantal meldingen dat Amsterdammers deden bij de GGD enorm, maar voor het eerst sinds drie jaar is dat aantal weer gedaald. Dat blijkt uit de cijfers die door AT5 zijn opgevraagd. Wel een kleine kanttekening: het aantal is nog altijd ongeveer twee keer zo hoog als voor de coronapandemie. 

In 2023 kwam er bij de GGD 6042 keer een melding binnen over ratten in de stad. Dat is ruim 700 meldingen minder dan afgelopen jaar en bijna 1300 meldingen minder dan in 2021. Ondanks dat de GGD minder meldingen heeft ontvangen, wil het niet zeggen dat het aantal ratten in de stad ook daadwerkelijk is gedaald. Het is namelijk het aantal meldingen dat mensen hebben gedaan, niet het aantal ratten in de stad.

Opvallend is dat het aantal meldingen nog altijd veel meer is dan voor de coronaperiode. In het jaar dat corona over het land kwam, zag de GGD een toename van bijna 2000 meldingen. De reden was destijds dat mensen meer thuis waren, waardoor er meer huisafval was en de bakken op straat vaker vol zaten. Ook zagen Amsterdammers daardoor vaker een rat in hun eigen buurt en maakten daar een melding van.

Het hoogtepunt van het aantal meldingen kwam in 2021: toen kwam er bij de GGD 7329 keer een melding binnen. Voormalig wethouder Jakob Wedemeijer (Openbare Ruimte en Groen) schreef destijds in een brief aan de gemeenteraad over een zorgelijke stijging. "Er wordt nog geen alarmerende plaagdruk waargenomen, maar er is duidelijk een toename", schrijft Wedemeijer.

Bestrijding moeilijk

Om het probleem aan te pakken werd er in 2022 besloten om een algemeen voerverbod voor de gehele stad in te stellen. Volgens de GGD is dat een van de redenen waardoor het probleem de afgelopen jaren zo significant is gegroeid. Er is in de stad veel eten te vinden en er zijn weinig natuurlijke vijanden voor de rat. Daarnaast is de bestrijding van de dieren lastig en wordt dat alleen gedaan als op plekken schade kunnen veroorzaken of een gezondheidsrisico vormen. 

Een van de belangrijkste manieren om het aantal ratten te verminderen is dus om minder afval op straat te krijgen. Maar dat blijkt een van de lastigste opgaven voor de stad. In een onderzoek van AT5 van vorig jaar gaven Amsterdammers een 4,6 als het ging om hoe schoon de stad is. 2023 was daarnaast het jaar van de paar dagen durende afvalstaking en de invoering van statiegeld op blikjes, waardoor prullenbakken massaal werden opengebroken. De straten lagen daardoor vaak bezaaid met vuilnis. Met een nieuwe cao en donneerringen probeert de gemeente om het probleem aan te pakken en daarmee ook de rattenoverlast te verminderen.

In het Amsterdamse riool zijn van alle soorten drugs sporen te vinden, van cocaïne en methamfetamine scoort het Amsterdamse rioolwater zelfs het hoogst van Nederland. Dat blijkt uit een internationaal onderzoek. Ook op de internationale ladder is de stad bij meerdere drugs terug te vinden in de top 10. Bij bijna alle drugs die werden gemeten steeg de gevonden hoeveelheid in vergelijking met een jaar geleden, alleen bij amfetamine was de meting minder hoog. 

Dat blijkt uit het onderzoek van EMCDDA, het centrum dat drugsgebruik en verslavingen meet in Europa. Het bureau onderzoekt sinds 2011 het rioolwater in Europese steden, het onderzoek van afgelopen jaar werd gedaan in 88 steden verdeeld over 24 landen. Ook werd er onderzoek gedaan bij een aantal steden buiten het continent, waaronder in Brazilië, Nieuw-Zeeland en Australië. 

In Nederland werd het riool van vijf steden onderzocht: Utrecht, Rotterdam, Eindhoven, Leeuwarden én Amsterdam. Het rioolwater uit de stad werd een week lang onderzocht bij de rioolwaterzuiveringsinstallatie in Westpoort. In het rioolwater werd gezocht naar de meetbare kenmerken en de stof die het lichaam aanmaakt tijdens het afbreken van bepaalde drugs. Aan de hand daarvan kon er worden berekend hoeveel van een soort drugs wordt gebruikt per duizend inwoners per dag. 

Stijgende lijntjes coke

Van de vijf drugs die in het Amsterdamse rioolwater werden onderzocht - cocaïne, cannabis, amfetamine (speed), methamfetamine (meth) en MDMA -  werd er het meeste aantal milligram per duizend inwoners aangetroffen van cocaïne. Gemiddeld werd er per dag 1210 milligram gevonden in het afvalwater. Het aantal gemeten cokesporen daalde na jaren stijgen in 2019 eventjes, maar sinds 2020 is het weer een behoorlijke stijgende lijn. In de afgelopen vier metingen steeg dat met 441 milligram.

De stad staat daardoor bovenaan de Nederlandse ranglijst, maar Leeuwarden (1192 milligram) en Rotterdam (1088 milligram) staan niet heel erg ver achter. De drie Nederlandse steden staan ook achter elkaar op de Europese ranglijst: plekken drie, vier en vijf. Alleen in de Catalaanse badplaats Tarragona en in Antwerpen werden er meer cocaïnesporen gevonden. De Belgen steken er wel met kop een schouders bovenuit: 1722 milligram per dag. 

10 milligram meer met meth

Naast de hoogste meting van cocaïne, werden er in het Amsterdamse rioolwater ook het meeste aantal sporen van methamfetamine gevonden van Nederland. Het aantal milligram van de sporen van de drug, die onder andere terug te vinden zijn in meth en crystal meth, kwamen terecht op gemiddeld 41 milligram per dag. Daarmee werd de drug overduidelijk het meest gebruikt in Amsterdam. In Eindhoven, de nummer twee op de Nederlandse lijst, werd 10 milligram minder aangetroffen. 

Ondanks de nummer 1-notering in Nederland, is Amsterdam niet terug te vinden in de internationale top 20. Opvallend is dat vooral Tsjechische en Duitse steden de internationale ranglijst domineren. Seattle, die als enige Amerikaanse stad meedeed aan het onderzoek, kent overduidelijk de meeste sporen van meth: 1040 milligram per dag. Dat is ongeveer 25 keer zo veel als in Amsterdam. 

Top 5 in MDMA en cannabis

Amsterdam is wel weer terug te vinden in de top 20 bij de sporen van MDMA en cannabis, zelfs in de top 5. Al is de stad niet de Nederlandse stad met het hoogste gemiddelde. Qua MDMA-gebruik werd er in het Amsterdamse riool 195 milligram per dag aangetroffen, in Rotterdam was dat met 237 milligram nog wel wat hoger. Respectievelijk zijn de twee steden nummer drie en twee op de internationale ranglijst. Opnieuw voeren de Belgen met Antwerpen de ranglijst aan: 318 milligram per dag. 

Voor het gebruik van cannabis staat Amsterdam vijfde op de internationale ranglijst, met een gemiddelde van 196 milligram per dag. Opvallend is dat in de coronapandemie het aantal sporen stevig daalde met bijna 100 milligram. De laatste jaren stijgt de lijn langzaam weer, maar is deze nog niet in de buurt van de periode voor corona. 

In de top 5 staan naast Amsterdam nog twee Nederlandse steden. In Rotterdam en Leeuwarden wordt meer geblowd. In Leeuwarden ligt de hoeveelheid ongeveer gelijk met Amsterdam, 200 milligram, maar in Rotterdam werd met 225 milligram de meeste sporen aangetroffen. De internationale top 5 wordt aangevoerd door Australië, waar het landelijke gemiddelde is genomen van de 55 zuiveringsinstallaties. Dat gemiddelde kwam neer op 248 milligram per dag. 

Friezen aan de speed

Waar Amsterdam met Leeuwarden op het gebruik van cocaïne en cannabis na genoeg gelijk optrok, ligt het gebruik van amfetamine (speed of pep) in de Noordelijke stad twee keer zo hoog dan hier. In Amsterdam werd gemiddeld 122 milligram per dag aangetroffen, terwijl dat in Leeuwarden 331 gram was. Het gebruik van de Friezen zorgde voor een vijfde plaats op in de internationale top 20. Amsterdam is terug te vinden op een 16e plek. In de Zweedse plaats Gävle is de drug het populairst, met 557 milligram per dag. 

In De Straten van Amsterdam trekt AT5 de stad in op zoek naar bijzondere verhalen van Amsterdammers uit alle hoeken van de stad. Deze week gaan we naar de Herengracht, waar de kadewerkzaamheden eindelijk voorbij zijn.  

Op dit prachtige stukje gracht woont Wietseke met haar vriend Twan. Wietsekes familie woont hier al heel lang, haar opa heeft dit pand namelijk gekocht. Nu rouleren alle familieleden door het hele pand heen: “Ik ben dus heel dicht bij mijn geboortegrond gebleven.” Wietseke heeft niet haar hele leven hier gewoond; toen ze tien was woonde ze een paar jaar in Suriname met haar familie. Tijdens corona is ze samen met Twan teruggegaan om te werken voor een inheemse stichting. Vandaag de dag vindt Wietseke het erg fijn om zo dicht bij haar familie te wonen: “Ik ga vaak even langs. Als ik op zondag koekjes heb gebakken breng ik er altijd een paar bij mijn ouders langs.” 

Op de hoek van de Herengracht en de Blauwburgwal woont Jonathan al veertig jaar, waar hij dagelijks geniet van het prachtige uitzicht. Jonathan kijkt namelijk uit op een bankje waar altijd wel mensen zitten. Vijfentwintig jaar geleden is Jonathan begonnen met het fotograferen van alle bezoekers van het bankje. Dit plaatst hij vervolgens op Facebook, waar inmiddels een mooi fotoarchief is ontstaan: “Als je er nu doorheen scrolt ga je terug in de tijd (...) je ziet mensen vaak grappige dingen doen, dat maakt het altijd eigenlijk een leuke foto.” 

Bij Ellyne hebben we een mooi uitzicht op de vernieuwde kades: “We hebben de boulevard van Amsterdam voor onze deur gekregen (...) We gaan nog bomen planten en er komen nog bloembakken om er echt een woonerf van te maken, maar het is heel mooi geworden.” Ellyne doet zelf ook iets met bloemen, ze is namelijk een bloemenbibliotheek gestart: “Het wordt toch saai als je altijd dezelfde bos bloemen in je huis hebt staan, dus bedacht ik een manier waarop mensen kunstbloemen met elkaar kunnen delen.” 

De Braziliaanse oud-president Jair Bolsonaro is aangeklaagd voor het vervalsen van zijn vaccinatiebewijzen, melden de Braziliaanse krant O Globo en persbureau Reuters. Het zou te maken hebben met vaccinaties tegen het coronavirus.