De levensverwachting van 65-jarigen ligt nog altijd lager dan vóór de coronacrisis, meldde het CBS deze week. Maar hoe komt dat eigenlijk? Deskundigen stellen dat we het blijvende effect van corona niet moeten onderschatten. „Ook ná je infectie loop je nog een verhoogd risico.”

De levensverwachting van 65-jarigen ligt nog altijd lager dan vóór de coronacrisis, meldde het CBS deze week. Maar hoe komt dat eigenlijk? Deskundigen stellen dat we het blijvende effect van corona niet moeten onderschatten. „Ook ná je infectie loop je nog een verhoogd risico.”

De actie om voor kinderen van 4 tot 11 jaar gratis met het openbaar vervoer in de stad te gaan krijgt een vervolg. De gemeenteraad nam gisteren het voorstel van de PvdA met een ruime meerderheid aan om jaarlijks een miljoen euro te reserveren voor het plan. Kinderen kunnen daardoor langer gratis met de bussen, trams en metro's van het GVB blijven reizen. 

Vanaf deze zomer konden de kinderen binnen de leeftijdscategorie vier maanden lang gratis met het openbaar vervoer door de stad reizen. Het initiatief van PvdA-raadslid Farley Asruf bleek een succes, sinds het ingaan maakten er al 15.000 kinderen gebruik van de mogelijkheid en werden er in totaal al meer dan 300.000 ritten gemaakt. 

De vele ritten was ook iets waar verantwoordelijk wethouder Melanie van der Horst op hoopte. De wethouder liet eind mei weten te hopen dat de actie de reizigersaantallen een klein zetje in de rug zouden geven. Sinds de coronaperiode pakken namelijk minder mensen het ov en het GVB moet het daardoor de afgelopen jaren met lagere inkomsten doen. "Het zou mooi zijn als meer mensen hun weg terugvinden naar het openbaar vervoer", aldus Van der Horst toen. 

Ruime meerderheid

Vanwege het succes zag de PvdA de regeling het liefst doorgaan zonder afloopdatum en dat er jaarlijks geld voor vrij voor wordt gemaakt. Daar was ruim driekwart van de gemeenteraad het mee eens. Van de 44 aanwezige raadsleden, Carla Kabamba van Lijst Kabamba was afwezig, stemden er 34 voor het voorstel. De fracties van de VVD, JA21, CDA en FvD stemden tegen, één Groenlinkser stemde ook tegen. 

Raadslid Asruf is blij dat het voorstel door de gemeenteraad heen is. "Je ziet dat veel kinderen, die de middelen niet hebben om het ov te gebruiken, grote delen van de stad niet kennen. Fietsen is een duurzaam alternatief op de auto, maar sommige afstanden zijn gewoon te groot. Het ov is nu nog te duur, zeker voor gezinnen. Dit voorstel is essentieel om verbindingen in de stad overeind te houden."

Geld halen bij cruisebezoekers

De jaarlijkse 1 miljoen euro die nodig is voor het initiatief wordt opgehaald bij de cruisetoeristen en bezoekers van evenementen. De dagtoerismebelasting, die toeristen op cruises moeten betalen, wordt verhoogd van 8 naar 14 euro per passagier. De belasting zou al verhoogd worden naar 11 euro, maar daar komt nu nog 3 euro bij. 

Ook de vermakelijkheidsretributie, die bezoekers van festivals met meer dan vijfhonderd mensen of evenementen in de openbare ruimte moeten betalen, gaat omhoog. In 2024 zou dat 2 euro per bezoeker zijn, maar dat wordt nu 2,50 euro. 

Wanneer het nieuwe gratis ov precies ingaat, is nog niet helemaal duidelijk. De huidige regeling verloopt op 30 november en wethouder Van der Horst moet nog in gesprek gaan met het GVB over de verdere uitvoering. 

De actie om voor kinderen van 4 tot 11 jaar gratis met het openbaar vervoer in de stad te gaan gaat door. De gemeenteraad nam gisteren het voorstel van de PvdA met een ruime meerderheid aan om jaarlijks een miljoen euro te reserveren voor het plan. Kinderen kunnen daardoor langer gratis met de bussen, trams en metro's van het GVB blijven reizen. 

Vanaf deze zomer konden de kinderen binnen de leeftijdscategorie vier maanden lang gratis met het openbaar vervoer door de stad reizen. Het initiatief van PvdA-raadslid Farley Asruf bleek een succes, sinds het ingaan maakten er al 15.000 kinderen gebruik van de mogelijkheid en werden er in totaal al meer dan 300.000 ritten gemaakt. 

De vele ritten was ook iets waar verantwoordelijk wethouder Melanie van der Horst op hoopte. De wethouder liet eind mei weten te hopen dat de actie de reizigersaantallen een klein zetje in de rug zouden geven. Sinds de coronaperiode pakken namelijk minder mensen het ov en het GVB moet het daardoor de afgelopen jaren met lagere inkomsten doen. "Het zou mooi zijn als meer mensen hun weg terugvinden naar het openbaar vervoer", aldus Van der Horst toen. 

Ruime meerderheid

Vanwege het succes zag de PvdA de regeling het liefst doorgaan zonder afloopdatum en dat er jaarlijks geld voor vrij voor wordt gemaakt. Daar was ruim driekwart van de gemeenteraad het mee eens. Van de 44 aanwezige raadsleden, Carla Kabamba van Lijst Kabamba was afwezig, stemden er 34 voor het voorstel. De fracties van de VVD, JA21, CDA en FvD stemden tegen, één Groenlinkser stemde ook tegen. 

Raadslid Asruf is blij dat het voorstel door de gemeenteraad heen is. "Je ziet dat veel kinderen, die de middelen niet hebben om het ov te gebruiken, grote delen van de stad niet kennen. Fietsen is een duurzaam alternatief op de auto, maar sommige afstanden zijn gewoon te groot. Het ov is nu nog te duur, zeker voor gezinnen. Dit voorstel is essentieel om verbindingen in de stad overeind te houden."

Geld halen bij cruisebezoekers

De jaarlijkse 1 miljoen euro die nodig is voor het initiatief wordt opgehaald bij de cruisetoeristen en bezoekers van evenementen. De dagtoerismebelasting, die toeristen op cruises moeten betalen, wordt verhoogd van 8 naar 14 euro per passagier. De belasting zou al verhoogd worden naar 11 euro, maar daar komt nu nog 3 euro bij. 

Ook de vermakelijkheidsretributie, die bezoekers van festivals met meer dan vijfhonderd mensen of evenementen in de openbare ruimte moeten betalen, gaat omhoog. In 2024 zou dat 2 euro per bezoeker zijn, maar dat wordt nu 2,50 euro. 

Wanneer het structurele gratis ov precies ingaat, is nog niet helemaal duidelijk. De huidige regeling verloopt op 30 november en wethouder Van der Horst moet nog in gesprek gaan met het GVB over de verdere uitvoering. 

Het openbaar vervoer voor kinderen van 4 tot 11 jaar blijft gratis in de stad. De gemeenteraad nam gisteren het voorstel van de PvdA met een ruime meerderheid aan. Kinderen kunnen daardoor gratis met de bussen, trams en metro's van het GVB blijven reizen. 

Vanaf deze zomer konden de kinderen binnen de leeftijdscategorie vier maanden lang gratis met het openbaar vervoer door de stad reizen. Het initiatief van PvdA-raadslid Farley Asruf bleek een succes, sinds het ingaan maakten er al 15.000 kinderen gebruik van de mogelijkheid en werden er in totaal al meer dan 300.000 ritten gemaakt. 

De vele ritten was ook iets waar verantwoordelijk wethouder Melanie van der Horst op hoopte. De wethouder liet eind mei weten te hopen dat de actie de reizigersaantallen een klein zetje in de rug zouden geven. Sinds de coronaperiode pakken namelijk minder mensen het ov en het GVB moet het daardoor de afgelopen jaren met lagere inkomsten doen. "Het zou mooi zijn als meer mensen hun weg terugvinden naar het openbaar vervoer", aldus Van der Horst toen. 

Ruime meerderheid

Vanwege het succes zag de PvdA de regeling het liefst doorgaan zonder afloopdatum en daar was ruim driekwart van de gemeenteraad het mee eens. Van de 44 aanwezige raadsleden, Carla Kabamba van Lijst Kabamba was afwezig, stemden er 34 voor het voorstel. De fracties van de VVD, JA21, CDA en FvD stemden tegen, één Groenlinkser stemde ook tegen. 

Raadslid Asruf is blij dat het voorstel door de gemeenteraad heen is. "Je ziet dat veel kinderen, die de middelen niet hebben om het ov te gebruiken, grote delen van de stad niet kennen. Fietsen is een duurzaam alternatief op de auto, maar sommige afstanden zijn gewoon te groot. Het ov is nu nog te duur, zeker voor gezinnen. Dit voorstel is essentieel om verbindingen in de stad overeind te houden."

Geld halen bij cruisebezoekers

Om het gratis ov te bekostigen heeft de coalitie 1 miljoen euro uit de begroting beschikbaar gemaakt. De rest van de kosten worden gehaald bij de cruisetoeristen en bezoekers van evenementen. De dagtoerismebelasting, die toeristen op cruises moeten betalen, wordt verhoogd van 8 naar 14 euro per passagier. De belasting zou al verhoogd worden naar 11 euro, maar daar komt nu nog 3 euro bij. 

Ook de vermakelijkheidsretributie, die bezoekers van festivals met meer dan vijfhonderd mensen of evenementen in de openbare ruimte moeten betalen, gaat omhoog. In 2024 zou dat 2 euro per bezoeker zijn, maar dat wordt nu 2,50 euro. 

Wanneer het structurele gratis ov precies ingaat, is nog niet helemaal duidelijk. De huidige regeling verloopt op 30 november en wethouder Van der Horst moet nog in gesprek gaan met het GVB over de verdere uitvoering. 

Wie geboren is in het jaar 1964, blijkt minder oud te worden dan eerder verwacht, zo laten berekeningen van het Centraal Bureau voor Statistiek (CBS) zien. „Sinds het begin van de coronapandemie houdt de hogere sterfte langer aan dan voor de pandemie door ons werd aangenomen, en ook nog langer dan we vorig jaar hadden ingeschat”, zegt hoofdsocioloog Tanja Traag van het CBS.

Wie geboren werd in het jaar 1964, blijkt minder oud te worden dan eerder verwacht, zo laten berekeningen van het Centraal Bureau voor Statistiek (CBS) zien. „Sinds het begin van de coronapandemie houdt de hogere sterfte langer aan dan voor de pandemie werd aangenomen en ook dan we vorig jaar nog hadden ingeschat”, zegt hoofdsocioloog Tanja Traag van het CBS.

Werknemers die hoestend en proestend op de werkvloer verschijnen. Na corona zou dat niet meer voorkomen, maar niets blijkt minder waar. Ruim vier op tien Nederlanders (44%) met klachten, gaat toch naar werk of school, blijkt uit trendonderzoek van RIVM over de maand oktober.

Ziekenhuis Tergooi verkeert financieel in zwaar weer. Door stijgende kosten en tegenvallende inkomsten moet het ziekenhuis flink bezuinigen. De toegenomen kosten komen onder meer door een rentestijging waardoor de recente nieuwbouw flink meer gekost heeft. 

Het Hilversumse ziekenhuis is gedwongen maatregelen te nemen om de 'financiële continuïteit' niet in gevaar te brengen. Het ziekenhuis is veel meer geld kwijt door andere arbeidsafspraken, maar ook door inflatie en gestegen kosten voor materialen. En de nieuwbouw drukt dus zwaar op de begroting: de rentestijgingen zorgen voor flink hogere kosten. 

De nasleep van het coronavirus, waarin veel personeelsleden waren uitgevallen door ziekte en waardoor er ook minder zorg geleverd kon worden, zorgden ook nog eens voor extra tegenvallers. Met name omdat niet alle kosten gedekt werden door de verzekering.

Verzoek aan leveranciers

Daarom heeft het ziekenhuis bij monde van voorzitter Wolter Odding aan tweehonderd leveranciers laten weten dat er komend jaar geen prijsstijgingen geaccepteerd kunnen worden. En met zoveel woorden wordt eigenlijk ook gevraagd om, als dat kan, prijzen zelfs te verlagen.

Odding laat in de brief weten dat Tergooi 'er alles aan doet om de financiële gevolgen te beperken'. Zo schrijft hij dat de organisatie is aangepast, hoewel er niet bij wordt gezegd hoe. Ook moet het ziekenhuis efficiënter gaan werken. Hiervoor is zelfs een extern bureau ingeschakeld om processen te ‘stroomlijnen’.

Mochten leveranciers met het ziekenhuis zijn overeengekomen dat zij jaarlijks mogen indexeren, ofwel de prijzen verhogen, dan verzoekt de bestuurder met klem dit niet te doen voor het komend jaar. Wat de gevolgen zijn als een leverancier niet aan dit verzoek voldoet is nu nog niet duidelijk. Wel laat Odding weten open te staan voor voorstellen van leveranciers die zouden kunnen bijdragen aan een 'lager prijsniveau'.

Hulp voor wie alleen naar een operatiekamer moet, een simpele handmassage of een praatje met een kop koffie: dingen die vrijwilligers in Amsterdamse ziekenhuizen dagelijks doen. Het OLVG en Amsterdam UMC kampen met beginnende tekorten aan vrijwilligers. OLVG-teamleider Ellen Schmidt ziet de aantallen flink teruglopen: "Als dit zo doorgaat, krijgen we echt een probleem, artsen hebben hier de tijd niet voor."

"Het gebeurt weleens dat mensen in tranen uitbarsten", begint vrijwilliger Monique Davidson. Ze werkt al jaren in OLVG West als gastvrouw, net als Floor Pauw. "Dan neem ik ze mee, geef ik ze een kop koffie of thee en praat ik met ze. Ik probeer ze gerust te stellen." Patiënten hebben met veel nieuwe indrukken te maken tijdens een ziekenhuisbezoek, Floor en Monique zijn samen met zo'n 170 anderen het eerste gezicht als mensen binnenkomen.

Tijdens covid kwam al het vrijwilligerswerk stil te liggen en sindsdien ziet teamleider Ellen Schmidt van het OLVG de aanmeldingen afnemen; "Waar we vroeger per week tien à twintig aanmeldingen kregen, is dat nu maar ongeveer vijf per week. Van die vijf valt doorgaans tachtig procent af omdat ze niet aan de eisen voldoen." 

Nieuwe generatie

Schmidt constateert dat er een verschuiving is van de populatie van vrijwilligers. Voorheen was het vooral de 'oudere generatie'  die zich aanmeldde voor het werk: "Een manier om onder de mensen te blijven, niet eenzaam te worden en voldoening uit een dag te halen." Maar ook die delen hun tijd tegenwoordig anders in. Sommigen gaan reizen of passen meer op op kleinkinderen.

Tekst gaat door onder de foto.

"Steeds meer jonge mensen willen ook wat terug doen voor de maatschappij." Bijvoorbeeld jongeren die studeren en zich willen oriënteren in de zorg, maar ook mensen die na een eigen ziekbed of ervaring in het ziekenhuis zelf ook willen bijdragen. Zo wilde vrijwilliger Floor erachter komen of de zorg iets voor haar zou zijn. Inmiddels moet ze stoppen met het vrijwilligerswerk, ze gaat namelijk in opleiding op de afdeling anesthesie: "Ik ben zo blij dat ik dit heb gedaan, ik ga elke dag met een lach naar huis." Op deze groeiende groep probeert Schmidt te anticiperen. Deze jonge groep heeft een ander, vaak drukker, privéleven dan gepensioneerden en hebben behoefte aan flexibiliteit.

Andere ziekenhuizen

Bij Amsterdam UMC is sinds corona het aantal actieve vrijwilligers zeker met een derde afgenomen, vertelt Geraldine van der Waal van vrijwilligerszaken bij het ziekenhuis. "Aan de ene kant zie je dat mensen meer zorg en aandacht nodig hebben voor hun familie en naasten, bijvoorbeeld oppassen op kleinkinderen of mantelzorg plegen, maar soms kan een reden ook financieel zijn."

Zo zijn er mensen die met pensioen gaan, maar naast hun (kleine) pensioen ook echt een baan nodig hebben voor één of twee dagen in de week om rond te kunnen komen. "Ik noem het vaak: even geen witte jas. Dat is zó belangrijk."

Tekst gaat door onder de foto.

Twee andere ziekenhuizen in de stad, het Antoni van Leeuwenhoek en het BovenIJ, hebben geen last van een tekort. "Wij zijn een gespecialiseerd ziekenhuis", vertelt een woordvoerder van het Antoni van Leeuwenhoek. "Mensen die zelf ziek zijn geweest of mensen die familie hebben die hier heeft gelegen komen hier zelf dan terug om iets te doen voor kankerpatiënten."

Verlichten van het personeel

"Als het tekort nog meer toeneemt is dat een groot probleem", vertelt teamleider Schmidt. "De medische zorg wordt niet minder goed, maar het ziekenhuis wel minder persoonlijk."

Ook vrijwilligers Floor en Monique verwachten dit: "Het is toch een stukje comfort dat mensen dan missen. En dan moet iemand anders dat doen, terwijl artsen daar vaak geen tijd voor hebben." Om die reden denkt Ellen op een andere manier na te moeten denken over de indeling van dit werk: "We moeten ons richten op de nieuwe generatie die flexibeler willen werken." 

Hulp voor wie alleen naar een operatiekamer moet, een simpele handmassage of een praatje met een kop koffie: dingen die vrijwilligers in Amsterdamse ziekenhuizen dagelijks doen. Het OLVG en Amsterdam UMC kampen met beginnende tekorten aan vrijwilligers. OLVG-teamleider Ellen Schmidt ziet de aantallen flink teruglopen: "Als dit zo doorgaat, krijgen we echt een probleem, artsen hebben hier de tijd niet voor."

"Het gebeurt weleens dat mensen in tranen uitbarsten", begint vrijwilliger Monique Davidson. Ze werkt al jaren in OLVG West als gastvrouw, net als Floor Pauw. "Dan neem ik ze mee, geef ik ze een kop koffie of thee en praat ik met ze. Ik probeer ze gerust te stellen." Patiënten hebben met veel nieuwe indrukken te maken tijdens een ziekenhuisbezoek, Floor en Monique zijn samen met zo'n 170 anderen het eerste gezicht als mensen binnenkomen.

Tijdens covid kwam al het vrijwilligerswerk stil te liggen en sindsdien ziet teamleider Ellen Schmidt van het OLVG de aanmeldingen afnemen; "Waar we vroeger per week 10 a 20 aanmeldingen kregen, is dat nu maar ongeveer vijf per week. Van die vijf valt doorgaans tachtig procent af omdat ze niet aan de eisen voldoen." 

Nieuwe generatie

Schmidt constateert dat er een verschuiving is van de populatie van vrijwilligers. Voorheen was het vooral de 'oudere generatie'  die zich aanmeldde voor het werk: "Een manier om onder de mensen te blijven, niet eenzaam te worden en voldoening uit een dag te halen." Maar ook die delen hun tijd tegenwoordig anders in. Sommigen gaan reizen of passen meer op op kleinkinderen.

"Steeds meer jonge mensen willen ook wat terug doen voor de maatschappij." Bijvoorbeeld jongeren die studeren en zich willen oriënteren in de zorg, maar ook mensen die na een eigen ziekbed of ervaring in het ziekenhuis zelf ook willen bijdragen. Zo wilde vrijwilliger Floor erachter komen of de zorg iets voor haar zou zijn. Inmiddels moet ze stoppen met het vrijwilligerswerk, ze gaat namelijk in opleiding op de afdeling anesthesie: "Ik ben zo blij dat ik dit heb gedaan, ik ga elke dag met een lach naar huis." Op deze groeiende groep probeert Schmidt te anticiperen. Deze jonge groep heeft een ander, vaak drukker, privéleven dan gepensioneerden en hebben behoefte aan flexibiliteit.

Andere ziekenhuizen

Bij Amsterdam UMC is sinds corona het aantal actieve vrijwilligers zeker met een derde afgenomen, vertelt Geraldine van der Waal van vrijwilligerszaken bij het ziekenhuis. "Aan de ene kant zie je dat mensen meer zorg en aandacht nodig hebben voor hun familie en naasten, bijvoorbeeld oppassen op kleinkinderen of mantelzorg plegen, maar soms kan een reden ook financieel zijn."

Zo zijn er mensen die met pensioen gaan, maar naast hun (kleine) pensioen ook echt een baan nodig hebben voor één of twee dagen in de week om rond te kunnen komen. "Ik noem het vaak: even geen witte jas. Dat is zó belangrijk."

Twee andere ziekenhuizen in de stad, het Antoni van Leeuwenhoek en het BovenIJ, hebben geen last van een tekort. "Wij zijn een gespecialiseerd ziekenhuis", vertelt een woordvoerder van het Antoni van Leeuwenhoek. "Mensen die zelf ziek zijn geweest of mensen die familie hebben die hier heeft gelegen komen hier zelf dan terug om iets te doen voor kankerpatiënten."

Verlichten van het personeel

"Als het tekort nog meer toeneemt is dat een groot probleem", vertelt teamleider Schmidt. "De medische zorg wordt niet minder goed, maar het ziekenhuis wel minder persoonlijk."

Ook vrijwilligers Floor en Monique verwachten dit: "Het is toch een stukje comfort dat mensen dan missen. En dan moet iemand anders dat doen, terwijl artsen daar vaak geen tijd voor hebben." Om die reden denkt Ellen op een andere manier na te moeten denken over de indeling van dit werk: "We moeten ons richten op de nieuwe generatie die flexibeler willen werken." 

Het aantal jongeren met slaapproblemen, psychische klachten en een depressie is over de periode 2017 tot en met 2022 flink gegroeid, meldt het CBS. Er werd vergeefs gehoopt dat er, na de grote stijging van deze problemen tijdens de coronamaatregelen, een verbetering zou optreden. Die was vorig jaar in elk geval nog niet te zien, licht het statistiekbureau toe.

Armin van Buuren was voor de coronacrisis niet gelukkig met zichzelf. „Ik liep te stoeien met mezelf. Neerslachtig, ik dronk veel te veel, ik was niet happy”, vertelt de populaire dj in de podcast V4der.

Ziekenhuis Tergooi verkeert financieel in zwaar weer. Door stijgende kosten en tegenvallende inkomsten moet het ziekenhuis flink bezuinigen. De toegenomen kosten komen onder meer door een rentestijging waardoor de recente nieuwbouw flink meer gekost heeft. 

Het Hilversumse ziekenhuis is gedwongen maatregelen te nemen om de 'financiële continuïteit' niet in gevaar te brengen. Het ziekenhuis is veel meer geld kwijt door andere arbeidsafspraken, maar ook door inflatie en gestegen kosten voor materialen. En de nieuwbouw drukt dus zwaar op de begroting: de rentestijgingen zorgen voor flink hogere kosten. 

De nasleep van het coronavirus, waarin veel personeelsleden waren uitgevallen door ziekte en waardoor er ook minder zorg geleverd kon worden, zorgden ook nog eens voor extra tegenvallers. Met name omdat niet alle kosten gedekt werden door de verzekering.

Verzoek aan leveranciers

Daarom heeft het ziekenhuis bij monde van voorzitter Wolter Odding aan tweehonderd leveranciers laten weten dat er komend jaar geen prijsstijgingen geaccepteerd kunnen worden. En met zoveel woorden wordt eigenlijk ook gevraagd om, als dat kan, prijzen zelfs te verlagen.

Odding laat in de brief weten dat Tergooi 'er alles aan doet om de financiële gevolgen te beperken'. Zo schrijft hij dat de organisatie is aangepast, hoewel er niet bij wordt gezegd hoe. Ook moet het ziekenhuis efficiënter gaan werken. Hiervoor is zelfs een extern bureau ingeschakeld om processen te ‘stroomlijnen’.

Mochten leveranciers met het ziekenhuis zijn overeengekomen dat zij jaarlijks mogen indexeren, ofwel de prijzen verhogen, dan verzoekt de bestuurder met klem dit niet te doen voor het komend jaar. Wat de gevolgen zijn als een leverancier niet aan dit verzoek voldoet is nu nog niet duidelijk. Wel laat Odding weten open te staan voor voorstellen van leveranciers die zouden kunnen bijdragen aan een 'lager prijsniveau'.

Ziekenhuis Tergooi verkeert financieel in zwaar weer. Door stijgende kosten en tegenvallende inkomsten moet het ziekenhuis flink bezuinigen. De toegenomen kosten komen onder meer door een rentestijging waardoor de recente nieuwbouw flink meer gekost heeft. 

Het Hilversumse ziekenhuis is gedwongen maatregelen te nemen om de 'financiële continuïteit' niet in gevaar te brengen. Het ziekenhuis is veel meer geld kwijt door andere arbeidsafspraken, maar ook door inflatie en gestegen kosten voor materialen. En de nieuwbouw drukt dus zwaar op de begroting: de rentestijgingen zorgen voor flink hogere kosten. 

De nasleep van het coronavirus, waarin veel personeelsleden waren uitgevallen door ziekte en waardoor er ook minder zorg geleverd kon worden, zorgden ook nog eens voor extra tegenvallers. Met name omdat niet alle kosten gedekt werden door de verzekering.

Verzoek aan leveranciers

Daarom heeft het ziekenhuis bij monde van voorzitter Wolter Odding aan tweehonderd leveranciers laten weten dat er komend jaar geen prijsstijgingen geaccepteerd kunnen worden. En met zoveel woorden wordt eigenlijk ook gevraagd om, als dat kan, prijzen zelfs te verlagen.

Odding laat in de brief weten dat Tergooi 'er alles aan doet om de financiële gevolgen te beperken'. Zo schrijft hij dat de organisatie is aangepast, hoewel er niet bij wordt gezegd hoe. Ook moet het ziekenhuis efficiënter gaan werken. Hiervoor is zelfs een extern bureau ingeschakeld om processen te ‘stroomlijnen’.

Mochten leveranciers met het ziekenhuis zijn overeengekomen dat zij jaarlijks mogen indexeren, ofwel de prijzen verhogen, dan verzoekt de bestuurder met klem dit niet te doen voor het komend jaar. Wat de gevolgen zijn als een leverancier niet aan dit verzoek voldoet is nu nog niet duidelijk. Wel laat Odding weten open te staan voor voorstellen van leveranciers die zouden kunnen bijdragen aan een 'lager prijsniveau'.

Twee pubermeisjes met dezelfde jas lopen elkaar begin jaren 60 tegen het lijf in de drukke Kerkstraat van Hilversum. De meiden wijzen naar elkaar en barsten spontaan in lachen uit, omdat ze allebei een grijze jas dragen met de beroemde BB-ruit die op dat moment in de mode is. Na de ontmoeting gaan beiden hun eigen weg, maar 60 jaar later blijkt de ontmoeting het begin van een hechte vriendschap.

Anneke is inmiddels 77 jaar, woont nog steeds in Hilversum en denkt met plezier terug aan die bijzondere ontmoeting in de Kerkstraat. "Het heeft zo moeten zijn. Je komt elkaar niet voor niets tegen. Het heeft een doel, een functie." Anneke kijkt met een spirituele blik naar het leven en is ervan overtuigd dat de meiden voorbestemd zijn voor elkaar.

Een paar jaar na de eerste ontmoeting ziet ze Tineke lopen in de Jacob Roggeveenstraat in Hilversum. Anneke woont daar en Tineke blijkt verkering te hebben met Ton, de buurjongen van Anneke. In deze straat leggen ze de basis van een langdurige vriendschap. En hoewel Tineke, door de liefde gedreven, de wijde wereld intrekt, wordt hun band alleen maar hechter.

Tekst gaat door onder de foto. 

Overvallen door weemoed is Tineke weer terug in de straat waar ze haar eerste liefde Ton ontmoette. Anneke woonde daar ook en de jonge moeders vonden steun bij elkaar, niet wetende dat huwelijken kunnen sneuvelen, maar dat hun vriendschap voor eeuwig zou zijn. Ook als Tineke aan de andere kant van het land in Winterwijk gaat wonen. 

Vanochtend vroeg is ze met de trein uit Winterswijk vertrokken voor een weekend bij haar allerbeste vriendin Anneke. Een vriendin waar ze altijd een luisterend oor vond als ze was bedrogen door een leuke man. Een vriendin die wijze raad geeft, maar vooral goed luistert.

Tekst gaat door onder de foto. 

Het is een druilerige herfstdag maar dat mag de pret niet drukken. Na 3 jaar coronaperikelen kunnen ze elkaar eindelijk weer een dikke knuffel geven. En met wie kun je nu beter een weekend doorbrengen dan met je allerbeste vriendin?

Anneke en Tineke vieren hun vriendschap en hadden 60 jaar geleden niet kunnen bedenken hoe belangrijk die toevallige ontmoeting in de Kerkstraat zou zijn. 

Wilco Polinder, die helemaal gek is van amateur voetbalclubs en dan helemaal van de tribunes, is in Haarlem en omstreken gearriveerd. De Harderwijker reist sinds drie jaar met zijn auto het hele land door om alle amateurclubs van Nederland te bezoeken. 'Groundhoppen' wordt de hobby ook wel genoemd. "Want postzegels verzamelen leek me zo saai", lacht hij.

Het regent hard boven de velden van voetbalclub HFC EDO in Haarlem. Maar een buitje meer of minder, daar stoort Wilco zich niet aan. Het 'werk' moet door. De provincie Noord-Holland moet namelijk worden afgevinkt. Zoals hij dat ook al deed met Gelderland, Overijssel, Drenthe, Friesland en Groningen. Daar bezocht hij alle amateurclubs naast zijn dagelijkse werk als buschauffeur. "Nu al 1103 clubs in totaal", zegt hij trots. 

Tekst loopt door na de foto.

"Ik ben om zeven uur opgestaan en ben vanmorgen bij De Volewijckers geweest in Amsterdam-Noord en wat clubs in Amsterdam Nieuw-West. Daarna naar Zwanenburg en nu is de regio Haarlem dus aan de beurt."

Mariëlle

Wilco gaat altijd op de bonnefooi naar de verenigingen. En dan maar zien of de poort voor hem openstaat. "Ik heb geluk vandaag. Op maandagochtend kan ik vaak naar binnen, want dan zijn de vrijwilligers meestal aan het werk. De rotzooi van het weekend aan het opruimen. En daar heb ik weer profijt van." Zijn voorspelling klopt.

Tekst loopt door na de foto.

Want in de kantine is schoonmaakster Mariëlle druk bezig. Haar haren rood en zwart. Hoe kan het ook anders: het zijn de kleuren van de club, al sinds de oprichting in 1897. Wilco stapt de kantine binnen met zijn zwarte jas. Op de achterkant 'Nederlandse Velden' (naar zijn Facebook-pagina) en op zijn borst 'Polinder'.

"Dan snappen ze een beetje wie ik ben en kan ik duidelijk maken waarom ik langskom. Ik ben namelijk bij twee clubs weggestuurd. In Apeldoorn bijvoorbeeld. Daar waren kinderen aan het sporten en die probeer ik altijd buiten beeld te houden. Toch vonden de moeders het ongemakkelijk en moest ik van de beheerder vertrekken."

Warm welkom

De bescheiden en zeer vriendelijke René Verdel ('schrijf maar dat ik hier van alles doe') is er ook en neemt Wilco onder zijn hoede. Maar niet voordat hij de Harderwijker een kop koffie en een sjaal van de club heeft overhandigd. "Mooi zeg, bij VV Egmondia kreeg ik er ook al één", aldus een enthousiaste Wilco. De verslaggever krijgt een mooie mok van de club.

Een warm Haarlems welkom, letterlijk en figuurlijk. Tijd voor de rondleiding met als apotheose natuurlijk de tribune. "Hartstikke leuk dat hij even bij ons is. We krijgen hier wel meer 'groundhoppers'. Zeg het het maar, waar wil je kijken?", vraagt René. "Overal", lacht Wilco. "Eerst maar even de bestuurskamer?"

Tekst loopt door na de foto.

In de bestuurskamer krijgt Wilco van René uitleg bij de historische foto's die er hangen. Bij eentje in het bijzonder: een elftalfoto van het seizoen 1938-1939. "Daar zie je Bas Timmerman. Een enorm voetbaltalent. Maar op zijn negentiende kreeg hij een hartaanval op het veld, tegen Hilversum. Een enorm drama voor iedereen bij de club. Maar vooral voor zijn ouders. Het was hun enige kind. Ze denken dat het met de spanning te maken had", aldus René. Hij vertelt het alsof hij het drama zelf heeft zien gebeuren.  

Tekst loopt door na de foto.

Wilco hoort alle verhalen geduldig aan en maakt wat foto's voor Facebook. Daarna lopen ze een steile trap op. Boven doet René een deur open. Het licht gaat aan. Het is een kleine ruimte, waar het archief in mappen op planken staat opgeslagen en alle historische bekers staan te pronken.

Bas Timmerman-trofee

Wilco kijkt zijn ogen uit. "Moet je die oude vaantjes zien. Supermooi." "Kijk, dit is de Bas-Timmermantrofee. Er is later een toernooi naar hem vernoemd", aldus René. Wilco neemt snel weer een foto. 'Klik' en dan gauw naar buiten. "Want volgens mij is het nu even droog." Op naar de tribune. Want daar gaat het de Harderwijker uiteindelijk om. 

Tekst loopt door na de foto.

Wilco is onder de indruk van de zittribune. "Hij is groot, imposant, heel gaaf. En het mooie is dat er relatief weinig sponsorborden zijn en de naam van de club mooi in het midden op de gevel van het dak staat. Dat is toch wel één van de schoonheidsidealen van een tribune, vind ik." Hij pakt zijn groene aantekeningenboekje en telt de stoeltjes. Daarna maakt hij grote stappen langs de houten bankjes. "Eén stap is twee zitplaatsen."

Naast de tribune zitten wat jongeren in een fietsenhok. "Ze zitten af en toe op de tribune. Dat is toch niet zo fijn. En we hebben ook veel last van duiven", vertelt René. En inderdaad, veel stoeltjes zijn ondergekakt door de 'vliegende ratten'. Wilco maalt niet om een beetje afval her en der. "Je voelt dat er geleefd is. Ik houd niet van dat steriele."

Oude staantribune gesloopt

"We hadden vroeger aan de overkant nog een staantribune, maar die is helaas weg", vervolgt René. De club speelde vroeger in de hoogste divisies en daar kwam veel publiek op af. "Ook veel groundhoppers kwamen juist voor die tribune." De club moet waarschijnlijk verdwijnen voor woningbouw en de sloop van de staantribune is één van de eerste signalen van inkrimping van de club.  

Tekst loopt door na de foto.

Het begint weer te hozen. Wilco loopt het veld op om nog snel een mooie overzichtsfoto van de tribune te maken. "Tribunes is een soort 'fetisj' van me. Vroeger als kind mocht ik wel eens voetballen op een hoofdveld mét een tribune. Dat gaf toch altijd wat extra's. Je voelde je een echte voetballer. Ook al verloor je met 7-0. En nu wil ik de verhalen erachter graag weten", vertelt de Harderwijker. Zijn eigen carrière, bij Zwart-Wit '63 in Harderwijk, duurde maar even. "Knieproblemen."

Mooi moment bij DVS

Tijdens de corona-lockdown begon hij zijn tournee. Eerst in de buurt, daarna verder. "Het mooiste wat ik tot nu toe heb meegemaakt, was bij voetbalclub Staphorst. Ik sprak daar een man en vroeg hem naar het verhaal achter de tribune. "'Die tribune komt van voetbalclub DVS', zei hij. En laat ik nou mijn allereerste doelpunt voor díe tribune hebben gescoord. Ik kreeg helemaal kippenvel." Maar wat vond hij nou de mooiste tribune tot nu toe?

Tekst loopt door na de foto.

"Dat is toch wel de tribune van VV Gorredijk in Friesland. Mooi tegen het midden van het veld. Een mooi stukje groen bij het stadion. De clubnaam in het midden en de stoeltjes komen gewoon uit de Arena. Nou, dat vind ik dus alles bij elkaar heel mooi."

Tekst loopt door na de foto.

Volgend jaar maakt Wilco een website met een overzicht waar alle tribunes in Nederland op staan. Ook volgt er later nog een boek over zijn 'clubtourbelevenissen'. "Natuurlijk kruip ik wel eens door een gat van een hek, als de poort dicht is. Helemaal als je al 100 kilometer hebt gereden. Maar over slootjes springen doe ik niet", lacht hij.

Kleedkamer als slotstuk

René en de andere vrijwilligers zitten inmiddels onder de tribune, nabij de kleedkamers, aan de frikandellen en friet. "Wil je de kleedkamers soms ook nog even zien?", vraagt René. Dat laat Wilco zich geen twee keer vragen. Natuurlijk. 

"Wat ik na Noord-Holland ga doen? Dan ga ik proberen om alle clubs in Flevoland in één dag te doen. Harderwijk ligt in de buurt, dus dat moet lukken."

En weer door

Het bezoek zit erop. Het duurde een uurtje, meestal is hij binnen een kwartiertje weer vertrokken. De foto's en aantekeningen zijn gemaakt. Wilco dankt René en vertrekt weer door de poort naar zijn auto.

Op naar FC Haarlem-Kennemerland, een paar honderd meter verderop. Die club maakt gebruik van de oude Kick Smit-tribune van voormalig profclub HFC Haarlem. Een tribune die door en door geleefd is, waar talloze verhalen aan verbonden zijn. Of de tribune van VV Gorredijk na dat bezoek nog steeds zijn persoonlijke nummer 1 is, valt te bezien. 

'Spreek een voicemail in en misschien maak ik er een nummer van'. Dat is de boodschap op de flyers van Madara  - oftewel Might Delete Later - die door de hele stad hangen. Ze maakt al een jaar muziek met de voicemails van Amsterdammers, maar sinds ADE zit haar mailbox dagelijks vol. "Zo vertel ik de verhalen van de stad."

De voicemails die Might Delete Later ontvangt wisselen enorm, zo vertelt ze. "De ene keer krijg ik een bericht over de melk die op is bij de Appie, de andere keer over hoe het met iemands zus gaat." Vaak willen mensen gewoon even delen hoe ze zich voelen. "Het lijkt alsof ze het echt even nodig hebben."

Van elke twintig voicemails gebruikt ze er maar één om echt muziek van de maken, maar ze bewaart ze allemaal. Om ze allemaal te luisteren is nog een hele klus, ook al doet ze het trouw. Sinds ze met ADE op grote schaal haar flyers door de stad verspreidt, zit haar mailbox dagelijks vol. "Ik krijg twintig tot dertig berichten per dag. Heel erg leuk."

Might Delete Later is al jaren actief in de muziekwereld maar tijdens de coronapandemie is het idee ontstaan om op te gaan treden met zelfgeproduceerde elektronische muziek. Ongeveer een jaar geleden is ze begonnen met het ophangen van post-its in het boekenkastje op de Haarlemmerdijk.

Kippenvel

AT5 vroeg ook aan een handvol Amsterdammers om een voicemail achter te laten. "Ik hoop dat je me een beetje kunt opvrolijken met dit druilerige weer", zegt er een. De ander: "Ik maak me zorgen over Amsterdam en de zeespiegelstijging."

Als Might Delete Later de voicemails luistert is er één die haar meteen pakt. "Vrede, peace, help elkaar. Wees lief voor elkaar", luidt het bericht. "Dit is goed", zegt de artiest. "Hier kan ik wel wat mee." Binnen een halfuur heeft ze de opzet af, te horen in de videoreportage.

"Ik krijg er zelf altijd kippenvel van", zegt de producer. "Omdat ik het niet alleen doe, maar echt samen met mensen uit de stad." Ze hoopt dat iemand zichzelf ooit terug zal horen op een willekeurig moment. "Dat zou alles voor mij betekenen."

Wie wil dat niet? Een droom najagen en de boel de boel laten. Mariska Woertman, haar partner Tjaart Hoeksema en twee jonge dochters Berber en Linde gingen voor het avontuur. Ruim vier jaar bedwong het Texelse gezin met hun zeilboot Zouterik de wereldzeeën. Nu beschrijft Mariska haar omzwervingen en leven in bijzondere omstandigheden in het boek 'Los van alles'. 

Het had even geduurd voordat ze het daadwerkelijke besluit hadden genomen om echt te vertrekken voor een reis met hun boot. Want je moet je maar durven overgeven aan een leven op zee met twee jonge kinderen, soms ver van de bewoonde wereld.

Aangewezen op elkaar op een paar vierkante meter, niet groter dan een studentenkamer. Dag in, dag uit. En dat ruim vier jaar lang. "Het is een besluit dat je niet van de ene op de andere dag neemt", vertelt de 50-jarige Mariska een jaar na het grote avontuur, aan de keukentafel van haar woning in De Cocksdorp. 

In 2013 werd dat zaadje voor die wereldreis geplant. "Tjaart en ik kennen elkaar vanaf 2012. Ik reisde al veel voor mijn werk in de marketing en communicatie voor onder meer Red Bull en Randstad. In de zomer van dat jaar zijn we in de zomervakantie naar Denemarken en Zweden gezeild."

Die reis proeft naar meer. "Op een boot ben je echt los van thuis. De zee werkt vertragend, ook voor de geest. Toen kwamen we op het idee dat we dit ook langer zouden kunnen doen. Hierna kregen we nog een kind, dat hadden we ook niet bedacht."

Uiteindelijk vertrokken ze op 31 juli 2018 voor in eerste instantie een reis van een jaar. "Dan ga je echt los van de kade. Het is moeilijk om die tros los te gooien. Ik wilde mijn familie er niet bij hebben, want anders was ik misschien nooit vertrokken. Dan realiseer je dus dat je na een voorbereiding van vijf jaar echt voor een langere periode weg gaat."

Met hun dochters Berber van twee en Linde van twaalf gingen ze het avontuur aan. In een altijd bewegend huis de onzekerheid tegemoet. "Als je gewoon op vakantie met een camper of vliegtuig gaat, dan plan je dingen daarvoor. Voor een zeilreis is dat lastig, omdat je altijd afhankelijk bent van wind, stroming en seizoenen."

"Er is een soort 'coconut milkrun', dat is een route die ongeveer op de hoogte van de evenaar westelijk om de wereld gaat. En dat kun je in drie jaar doen. Dit was ook een soort droom die we in gedachten hadden. Maar dit hadden we nooit eerder gedaan, dus je weet ook niet wat je te wachten staat."

"We hebben een samengesteld gezin. We hadden ook geen flauw idee hoe iedereen zou reageren op zee. We gaan eerst maar weg, was onze gedachte. En als het meezit dan blijven we een jaar en dan zien we wel. Dan gaan we maar evalueren hoe iedereen het vindt."

"In het eerste half jaar is het erg wennen. Je botst continue tegen elkaar op. Alles beweegt de hele dag en we leven op 12 vierkante meter. Dat is ook de woonkamer, het klaslokaal en de werkplaats. Daar bivakkeer je de hele dag in. Dat is niet altijd leuk."

'Heel primitief'

"Je moet enorm wennen dat je geen spullen meer hebt. Je moet van heel weinig leven, je koelkast is tien keer zo klein en je hebt maar beperkt water. Vanuit de Westerse maatstaf is dat heel primitief."

"Maar na een tijdje is het voor ons gewoon geworden en fijn om te leven zonder spullen. Want dat is ook maar ballast dat je meesleept in je leven. Dat begint na een half jaar te wennen."

"Leven op een boot lijkt op een snelkookpan. In de zeilerswereld wordt gezegd dat één jaar op een boot is te vergelijken met zeven jaar in het normale leven. Want iedere poep en scheet hoor je. Ook de relatie gaat met pieken en dalen. Dan leer je elkaar echt kennen. Want voor de reis woonden we nog maar twee jaar samen." 

In deze video van Mariska zie je hoe het gezin in Alaska walvissen spot (tekst gaat verder):

"Op de boot hebben we dus dingen met elkaar meegemaakt, die andere mensen misschien in 28 jaar met elkaar meemaken. We hebben elkaar regelmatig overboord willen gooien of het vliegtuig naar huis willen nemen. Dat zijn emoties."

Tijdens de oversteken lopen Tjaart en Mariska om de drie uur wacht. "Eén keer zijn we zes weken op zee geweest. Eigenlijk zijn dat de makkelijkste momenten, want dan leef je langs elkaar heen. Ik maak Tjaart wakker, je geeft elkaar een kus en zegt: goede wacht. En drie uur later gebeurt dat andersom."

Zelfreflectie

"Dat zijn ook de momenten dat jezelf het best leert kennen. Dan is er tijd voor zelfreflectie. Er waren rustige oversteken, maar ook zware beproevingen door storm. Als je alleen al naar de wc wilde, leek het op een gymcircuit. We hebben ons nooit bang gevoeld, wel oncomfortabel."

"Op uitdagende oversteken schakelden we een weerman in die het grote weerbeeld kon overzien en ons dagelijks aanwijzingen gaf waar we onze route, zeilvoering of snelheid op konden aanpassen."

Ze zijn uiteindelijk vier jaar, twee maanden en acht dagen onderweg geweest. Na een half jaar verbleven ze met kerst in Suriname. "We wisten dat we daar iets langer zouden blijven, omdat Tjaarts zoon Luuk langs zou komen. Tot dan toe hadden we op een sneltrein gezeten."

Tijd voor bezinning was er eigenlijk niet. "We gingen in hetzelfde tempo door als dat we geleefd hadden. En we vroegen ons ook af: waarvoor zijn we eigenlijk op reis? We deden dat om tijd voor elkaar te hebben en dingen te zien. "

De jungle in

Het gezin verbleef een maand bij kennissen in Suriname en trok de jungle in. "We werden daar op sleeptouw genomen. Dan kom je in aanraking met de bewoners en kom je heel dicht bij de lokale cultuur. De mensen leven daar van de rivier. De vis wordt daar gevangen, de kip geplukt, de was gedaan en ook de afwas. Wij hebben daar ook met de afwas op ons hoofd gelopen, dat was daar gewoon zo. De kinderen vonden het ook fantastisch. Berber was daar met veel kinderen aan het spelen. Want spelen is dezelfde taal met andere kinderen."

"Op veel plekken laat je een stukje van je ziel achter. Suriname was de eerste plek waar ik het gevoel had dat we dat deden. En dat was voor ons zo'n eyeopener."

"We hadden verwacht dat we dit ook zouden aantreffen in het Caribisch gebied. Maar we kwamen daar niet door de toeristische schil. De bewoners hebben een pantser om zich heen. En iedere toerist is voor hen inkomsten. Daar ligt voor hen de vooruitgang."

"Wij hadden in verhouding een klein bootje. Daar kwamen rijke Amerikanen met enorme catamarans. Dat zijn drijvende appartementen. Wij kwamen daar niet in contact met de bevolking, zoals in Suriname."

Ook het eten aan boord is eenvoudig. "Je weet precies wat je moet inslaan voor een lange reis. Ik ging 's morgens eerst brood bakken en dan ging ik kijken welke groente er aan toe was om bereid te worden."

Onderweg werd er ook vis gevangen. "We hebben een klein koelkastje en geen diepvries. Als je proteïnen binnen wilt krijgen, moet je vis vangen. Dat is ook een heel proces voordat je dat leert. We haalden de vis met een hengel binnen. En dan moet je dat voor eerst van je leven een vis doodmaken. Dat had ik ook nog nooit gedaan. In het begin ziet zo'n gefileerde vis er niet uit, maar al snel leer je goed fileren en maak je daar de heerlijkste gerechten van."

Er was een watermaker aan boord, dat van zout water zoet water maakte. "We hebben vier jaar lang buiten gedoucht onder een tuinslang. Simpelweg houdt dat in dat je de kraan vier seconden open draait, dan zeep jezelf in en dan spoel je in tien seconden af. Daar moet je dus niet te veel bij voorstellen. Haar wassen doe je als het echt moet. En ook niet allemaal tegelijk, want anders hadden we niet voldoende water."

Ook Corona gaf problemen voor het zeilgezin. "Dat was dikke vette ellende", zegt Mariska. "Dat heeft alles alles veranderd voor ons. Wij moesten ook in quarantaine. In Panama hebben we zestig dagen op twaalf vierkante meter moeten leven. We mochten niet van de boot af en werden gecontroleerd door de politie."

"Linde en Tjaart zijn allebei astmapatiënt. De zorg was dat je ook niet naar een ziekenhuis kunt. We konden ons ook niet bevoorraden. We kregen ook een mailtje van Buitenlandse Zaken of we meewilden op een vlucht naar Nederland. Alle scenario's overweeg je, omdat je statenloos bent. Je drijft daar in de Pacific, 45 mijl voor de kust, bij eilanden waar je niet welkom bent. Dan zit je daar op je bootje. Dan is het een onzekere toestand. Als gezin was dit voor ons de moeilijkste periode."

Ondanks alle strubbelingen heeft de reis hun verwachtingen overtroffen, vertelt ze. "Het lijkt niet eens wat je in je wildste fantasieën bedenkt. Het gevoel dat je ervan leert, daar kun je je echt niet op voorbereiden. Al met al is het vele malen beter dan ik mij ooit had kunnen indenken. Vooral omdat je er veel van leert. Het is zo'n grote levenservaring. Je leert jezelf ook goed kennen."

Thuiskomen is volgens Mariska veel moeilijker dan vertrekken. "De wasmachine bijvoorbeeld, Berber zat er vol verbazing naar te kijken. Want aan boord heb ik alles met de hand en voeten gewassen. Voor Berber was het voor het eerst weer wonen in een huis en voor het eerst naar een echte school."

"Aan luxe wen je snel. Maar je bent zelf zo snel veranderd en het is lastig om dat een plek te geven. Mensen vragen regelmatig: Ben je alweer gewend? Maar dat gaat niet. Ik vind het prima dat ik niet gewend ben. Je gaat niet op reis om als dezelfde persoon terug te komen. Dat kun je ook niet verwachten."

"Ik vind het fijn om van bepaalde afstand naar deze wereld te kijken met alles wat je hebt meegemaakt. Een zeilreis is beter dan welke psycholoog dan ook. Als je op zee bent, dan word je zo op jezelf teruggeworpen en denk je na over je angsten, onzekerheden of irritaties. De zee is een spiegel van je eigen karakter. Je kunt er niet voor weglopen, je moet jezelf in de ogen durven te kijken. Daar probeer in nu thuis een goede balans in te vinden. "

Wie wil dat niet? Een droom najagen en de boel de boel laten. Mariska Woertman, haar partner Tjaart Hoeksema en twee jonge dochters Berber en Linde gingen voor het avontuur. Ruim vier jaar trok het Texelse gezin met hun zeilboot Zouterik erop uit en voer de wereldzeeën over. Nu beschrijft zij haar omzwervingen en leven in bijzondere omstandigheden in het boek 'Los van alles'. 

Het had even geduurd voordat ze het daadwerkelijke besluit namen om echt te vertrekken voor een reis met hun boot. Want je moet je maar durven overgeven aan een leven op zee met twee jonge kinderen, soms ver van de bewoonde wereld. Aangewezen op elkaar op een paar vierkante meter, niet groter dan een studentenkamer. Dag in, dag uit. En dat ruim vier jaar lang. "Het is een besluit dat je niet van de ene op de andere dag neemt", vertelt de 50-jarige Mariska een jaar na het grote avontuur, aan de keukentafel van haar woning in De Cocksdorp. 

In 2013 werd dat zaadje voor die wereldreis gepland. "Tjaart en ik kennen elkaar vanaf 2012. Ik reisde al veel voor mijn werk in de marketing en communicatie voor onder meer Red Bull en Randstad. In de zomer van dat jaar zijn we in de zomervakantie naar Denemarken en Zweden gezeild."

Die reis proeft naar meer. "Op een boot ben je echt los van thuis. De zee werkt vertragend, ook voor de geest. Toen kwamen we op het idee dat we dit ook langer zouden kunnen doen. Hierna kregen we nog een kind, dat hadden we ook niet bedacht."

Uiteindelijk vertrokken ze op 31 juli 2018 voor in eerste instantie een reis van een jaar. "Dan ga je echt los van de kade. Het is moeilijk om die tros los te gooien. Ik wilde mijn familie er niet bij hebben, want anders was ik misschien nooit vertrokken. Dan realiseer je dus dat je na een voorbereiding van vijf jaar echt voor een langere periode weg gaat."

Met hun dochters Berber van twee en Linde van twaalf gingen ze het avontuur aan. In een altijd bewegend huis de onzekerheid tegemoet. "Als je gewoon op vakantie met een camper of vliegtuig gaat, dan plan je dingen daarvoor. Voor een zeilreis is dat lastig, omdat je altijd afhankelijk bent van wind, stroming en seizoenen."

"Er is een soort 'coconut milkrun', dat is een route die ongeveer op de hoogte van de evenaar westelijk om de wereld gaat. En dat kun je in drie jaar doen. Dit was ook een soort droom die we in gedachten hadden. Maar dit hadden we nooit eerder gedaan, dus je weet ook niet wat je te wachten staat."

"We hebben een samengesteld gezin. We hadden ook geen flauw idee hoe iedereen zou reageren op zee. We gaan eerst maar weg, was onze gedachte. En als het meezit dan blijven we een jaar en dan zien we wel. Dan gaan we maar evalueren hoe iedereen het vindt."

"In het eerste half jaar is het erg wennen. Je botst continue tegen elkaar op. Alles beweegt de hele dag en we leven op 12 vierkante meter. Dat is ook de woonkamer, het klaslokaal en de werkplaats. Daar bivakkeer je de hele dag in. Dat is niet altijd leuk."

"Je moet enorm wennen dat je geen spullen meer hebt. Je moet van heel weinig leven, je koelkast is tien keer zo klein en je hebt maar beperkt water. Vanuit de Westerse maatstaf is dat heel primitief."

"Maar na een tijdje is het voor ons gewoon geworden en fijn om te leven zonder spullen. Want dat is ook maar ballast dat je meesleept in je leven. Dat begint na een half jaar te wennen."

"Leven op een boot lijkt op een snelkookpan. In de zeilerswereld wordt gezegd dat één jaar op een boot is te vergelijken met zeven jaar in het normale leven. Want iedere poep en scheet hoor je. Ook de relatie gaat met pieken en dalen. Dan leer je elkaar echt kennen. Want voor de reis woonden we nog maar twee jaar samen." 

In deze video van Mariska zie je hoe het gezin in Alaska walvissen ziet (tekst gaat verder):

"Op de boot hebben we dus dingen met elkaar meegemaakt, dat andere mensen misschien in 28 jaar met elkaar meemaken. We hebben elkaar regelmatig overboord willen gooien of het vliegtuig naar huis willen nemen. Dat zijn emoties."

Tijdens de oversteken lopen Tjaart en Mariska om de drie uur wacht. "Eén keer zijn we zes weken op zee geweest. Eigenlijk zijn dat de makkelijkste momenten, want dan leef je langs elkaar heen. Ik maak Tjaart wakker, geeft elkaar een kus en zegt: goede wacht. En drie uur later gebeurt dat andersom."

"Dat zijn ook de momenten dat jezelf het best leert kennen. Dan is er tijd voor zelfreflectie. Er waren rustige oversteken, maar ook zware beproevingen door storm. Als je alleen al naar de wc wilde, leek het op een gymcircuit. We hebben ons nooit bang gevoeld, wel oncomfortabel. Op uitdagende oversteken schakelden we een weerman in die het grote weerbeeld kon overzien en ons dagelijks aanwijzingen gaf waar we onze route, zeilvoering of snelheid op konden aanpassen."

Ze zijn uiteindelijk vier jaar, twee maanden en acht dagen onderweg geweest. Na een half jaar verbleven ze met kerst in Suriname. "We wisten dat we daar iets langer zouden blijven, omdat Tjaarts zoon Luuk langs zou komen. Tot dan toe hadden we op een sneltrein gezeten."

Tijd voor bezinning was er eigenlijk niet. "We gingen in het zelfde tempo door als dat we geleefd hadden. En we vroegen ons ook af: waarvoor zijn we eigenlijk op reis? We deden dat om tijd voor elkaar te hebben en dingen te zien. "

Het gezin verbleef een maand bij kennissen in Suriname en trok de jungle in. "We werden daar op sleeptouw genomen. Dan kom je in aanraking met de bewoners en kom je heel dicht bij de lokale cultuur. De mensen leven daar van de rivier. De vis wordt daar gevangen, de kip geplukt, de was gedaan en ook de afwas. Wij hebben daar ook met de afwas op ons hoofd gelopen, dat was daar gewoon zo. De kinderen vonden het ook fantastisch. Berber was daar met veel kinderen aan het spelen. Want spelen is dezelfde taal met andere kinderen."

"Op veel plekken laat je een stukje van je ziel achter. Suriname was de eerste plek waar ik het gevoel had dat we dat deden. En dat was voor ons zo'n eyeopener."

"We hadden verwacht dat we dit ook zouden aantreffen in het Caribisch gebied. Maar we kwamen daar niet door de toeristische schil. De bewoners hebben een pantser om zich heen. En iedere toerist is voor hen inkomsten. Daar ligt voor hen de vooruitgang."

"Wij hadden in verhouding een klein bootje. Daar kwamen rijke Amerikanen met enorme catamarans. Dat zijn drijvende appartementen. Wij kwamen daar niet in contact met de bevolking, zoals in Suriname."

Ook het eten aan boord is eenvoudig. "Je weet precies wat je moet inslaan voor een lange reis. Ik ging 's morgens eerst brood bakken en dan ging ik kijken welke groente er aan toe was om bereid te worden."

Onderweg werd er ook vis gevangen. "We hebben een klein koelkastje en geen diepvries. Als je proteïnen binnen wilt krijgen, moet je vis vangen. Dat is ook een heel proces voordat je dat leert. We haalden de vis met een hengel binnen. En dan moet je dat voor eerst van je leven een vis doodmaken. Dat had ik ook nog nooit gedaan. In het begin ziet zo'n gefileerde vis er niet uit, maar al snel leer je goed fileren en maak je daar de heerlijkste gerechten van."

Er was een watermaker aan boord, dat van zout water zoet maakte. "We hebben vier jaar lang buiten gedoucht onder een tuinslang. Simpelweg houdt dat in dat je de kraan vier seconden open draait, dan zeep jezelf in en dan spoel je in tien seconden af. Daar moet je dus niet teveel bij voorstellen. Haar wassen doe je als het echt moet. En ook niet allemaal tegelijk, want anders hadden we niet voldoende water."

Ook Corona gaf problemen voor het zeilgezin. "Dat was dikke vette ellende", zegt Mariska. "Dat heeft alles alles veranderd voor ons. Wij moesten ook in quarantaine. In Panama hebben we zestig dagen op twaalf vierkante meter moeten leven. We mochten niet van de boot af en werden gecontroleerd door de politie."

"Linde en Tjaart zijn allebei astmapatiënt. De zorg was dat je ook niet naar een ziekenhuis kunt. We konden ons ook niet bevoorraden. We kregen ook een mailtje van Buitenlandse Zaken of we meewilden op een vlucht naar Nederland. Alle scenario's overweeg je, omdat je stateloos bent. Je drijft daar in de Pacific, 45 mijl voor de kust, bij eilanden waar je niet welkom bent. Dan zit je daar op je bootje. Dan is het een onzekere toestand. Als gezin was dit voor ons de moeilijkste periode."

Was het zoals jullie het verwacht hadden? "Het lijkt niet eens wat je in je wildste fantasieën bedenkt. Het gevoel dat je ervan leert, kun je echt niet op voorbereiden. Al met al is het vele malen beter dan ik mij ooit had kunnen indenken. Vooral omdat je er veel van leert. Het is zo'n grote levenservaring. Je leert jezelf ook goed kennen."

Thuiskomen is volgens Mariska vele malen moeilijker dan vertrekken. "De wasmachine bijvoorbeeld, Berber zat er vol verbazing naar te kijken. Want aan boord heb ik alles met de hand en voeten gewassen. Voor Berber was het voor het eerst weer wonen in een huis en voor het eerst naar een echte school."

"Aan luxe wen je snel. Maar je bent zelf zo snel veranderd en het is lastig om dat een plek te geven. Mensen vragen regelmatig: Ben je alweer gewend? Maar dat gaat niet. Ik vind het prima dat ik niet gewend ben. Je gaat niet op reis om als dezelfde persoon terug te komen. Dat kun je ook niet verwachten."

"Ik vind het fijn om van bepaalde afstand naar deze wereld te kijken met alles wat je hebt meegemaakt. Een zeilreis is beter dan welke psycholoog dan ook. Als je op zee bent, dan wordt je zo op jezelf teruggeworpen en denk je na over je angsten, onzekerheden of irritaties. De zee is een spiegel van je eigen karakter. Je kunt er niet voor weglopen, je moet jezelf in de ogen durven te kijken. Daar probeer in nu thuis een goede balans in te vinden. "

Amsterdam komt momenteel 150 pleeggezinnen tekort. De afgelopen jaren was het tekort een stuk minder, ongeveer honderd gezinnen, maar nu is het aantal dus weer gestegen. Om hier aandacht voor te vragen, worden er deze week op verschillende manieren acties gehouden. "We hebben allerlei verschillende soorten pleegouders nodig."

Op het Buikslotermeerplein zijn deurmatten neergelegd in de vorm van een hart. Elke deurmat symboliseert een thuis dat moet worden gevonden voor een kind. Op het moment wachten er vijftig kinderen op een veilige, stabiele plek bij een pleeggezin, maar vinden die niet. Voor die vijftig kinderen is het driedubbele aan beschikbare pleeggezinnen nodig. Ellen Schulze van Levvel (een pleegzorg-organisatie) legt uit waarom. "We zoeken altijd een goede match tussen wat het kind nodig heeft en wat het gezin kan bieden." Er wordt bijvoorbeeld gelet op culturele verschillen, maar ook hoeveel tijd een ouder heeft.

Weekendpleegouders

"Mensen denken soms dat pleegzorg gaat om het langdurig opvoeden van een kind, totdat die op eigen benen staat", vertelt Schulze, "maar er zijn veel verschillende vormen van pleegzorg denkbaar." Zo zijn er crisispleegouders, voor kinderen die meteen uit huis moeten. Ook zijn er bijvoorbeeld weekendpleegouders, voor één of twee weekenden in de maand.

Het aantal kinderen dat een plek zoekt neemt af, maar het aantal gezinnen dat een kind kan opvangen daalt harder. Over hoe het grotere tekort is ontstaan, kan Schulze alleen speculeren. "We denken dat het te maken heeft de coronaperiode. De werving en voorbereiding van aspirant-pleegouders is toen stilgelegd." Daarnaast noemt ze de inflatie als één van de mogelijke redenen.

De 17-jarige Emilia is één van de (ex-)pleegkinderen. Zij werd op haar negende uit huis geplaatst. "Ik vatte het toen niet helemaal, maar ik had wel door dat het thuis niet langer ging." Ze kwam bij haar tante terecht. Die werd haar zogenoemde 'netwerkpleegmoeder'. "Pleegouders kunnen kinderen een veilige thuisbasis bieden. Nu woon ik op mezelf, heb ik een goede band met mijn ouders en loopt alles op rolletjes. Daar ben ik mijn tante heel erg dankbaar voor."

Crisispleegouder

Rineke is crisispleegouder en Jamila is netwerkpleegouder. Beide zijn het over één ding eens: de waardering die je van een kind kunt krijgen is bijzonder. Jamila vangt haar nichtje op. "Het is belangrijk dat ze ziet dat ze iemand heeft om op te bouwen. Als je dat gevoel aan een kind kunt geven: dat is alles." Rineke: "Doe het voor het kind, dan zul je zien dat het ook iets met jou doet."

Ook Marjolein Moorman (wethouder Jeugd(zorg) kwam langs bij de actie. In het midden van het hart gemaakt van deurmatten hield ze een toespraak over het belang van de pleeggezinnen. "Het is ontzettend belangrijk om de pleegouders die er zijn voldoende te ondersteunen. Ik ben ervan overtuigd dat er in Amsterdam, als barmhartige, solidaire stad, genoeg mensen zijn die dit kinderen kunnen bieden."

Volgens Schulze is kan iedereen vanaf 21 jaar met een stabiele thuissituatie pleegouder worden. "We roepen alle Amsterdammers op om na te denken over pleegzorg, of je nu single bent of een groot gezin hebt. Ook welke cultuur of religie je hebt, maakt niet uit."

Het aantal mensen dat een boosterprik tegen het coronavirus heeft laten zetten, is opgelopen tot 951.626. Dat betekent dat ongeveer 310.000 mensen in de afgelopen week de extra prik hebben gehaald.

Een jaar geleden werd ze al na twee dagen ontslagen als klimaatburgemeester van Hilversum, nadat ze werd opgepakt omdat ze naakt op het spoor protesteerde. Dat debacle lijkt verleden tijd: Trees Lammers is heel verrassend wéér benoemd tot klimaatburgemeester. "Ik vind het één grote grap, eigenlijk", laat ze aan NH weten. "Dat ze mij vorig jaar nog zo weggezet hebben en dat ik nu - waarschijnlijk door stommiteit - weer door de ballotage ben." 

Als er iemand voor het klimaat strijdt, is Trees het wel. Dat is dan ook de reden dat ze vorig jaar tot klimaatburgemeester van Hilversum werd benoemd. Voorwaarden van het klimaatburgemeesterschap is wel dat je de wet niet mag overtreden.

Dat ging afgelopen jaar alleen op z'n zachtst gezegd niet helemaal goed. Op dag één van haar ambt werd ze namelijk gearresteerd omdat ze topless op een treinrails in Amsterdam ging zitten om een kolentrein tegen te houden. Nog geen 24 uur later werd ze weer in de boeien geslagen toen ze demonstreerde in de ontvangsthal van het ING-hoofdkantoor. 

Ontslagen, maar contact bleef

De twee aanhoudingen van Trees waren voor de Nationale Klimaatweek - een campagne van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat - de druppel: Trees werd uit haar ambt gezet. 

Maar dat was het dan ook. Trees bleef verrassend genoeg algemene mails ontvangen, waarin stond dat ze 'goed bezig was'. Trees vindt het allemaal één grote grap: "Ze hadden geen idee wat ik deed, haha."

Een paar maanden geleden ontving ze weer zo'n algemene mail, waarin gevraagd werd of ze haar klimaatburgemeesterschap wilde verlengen. "Ik was een beetje te laat met reageren, maar ik dacht: ik zeg gewoon dat ik dat wel wil. Ze gaven toen aan dat ik - vanwege mijn late reactie - mij opnieuw officieel moest aanmelden. Ik deed alsof mijn neus bloedde en heb dat gewoon gedaan."

Weer klimaatburgemeester

Vandaag kreeg ze te horen dat ze weer klimaatburgemeester mag zijn. Trees vindt het hilarisch. "Het is toch te idioot voor woorden. Ze hebben waarschijnlijk zitten slapen daar. Ze stuurden mij een jaar geleden nog mails over mijn ontslag, ze weten wie ik ben. En nu mag ik opeens weer klimaatburgemeester zijn. Ze hebben er waarschijnlijk een stagiair opgezet. Dat kan niet anders." 

Desalniettemin is Trees heel blij dat ze opnieuw klimaatburgemeester mag worden. Want ze wil er álles aan doen om klimaatverandering te stoppen. "Ik ben in totaal al zo'n 70 keer gearresteerd bij demonstraties en er lopen nog twee rechtszaken tegen mij. Maar ik heb het ervoor over, want er moet gewoon echt iets gebeuren."

Falend klimaatbeleid

"Het is toch van de zotten dat wij als burger verantwoordelijk worden gesteld voor het falende klimaatbeleid", gaat ze verder. "Wij moeten zonnepanelen bouwen, de verwarming lager zetten, geen vlees eten en minder vliegen. De overheid zegt letterlijk tegen de burger: 'jullie lossen het maar op', maar ik vind dat de overheid veel meer moet doen. Zij zijn alleen maar bezig met kortetermijnplannen en geld verdienen."

NH Nieuws volgde Trees eerder dit jaar enkele weken tijdens voorbereidingen en demonstraties. Tekst gaat door onder de video.

Ze maakt zich met name kwaad over hoe weinig geld er wordt vrijgemaakt voor het klimaat. "De rijksoverheid heeft bijna 85 miljard euro uitgegeven aan maatregelen om de gevolgen van de coronacrisis op te vangen, bij lange na niet wat er naar het klimaat gaat. Terwijl dat probleem vele malen groter is. De overheid moet écht meer doen. Daar ga ik mij hard voor maken."

Hoe lang Trees dit jaar klimaatburgemeester blijft is nog even spannend. "Ik blijf niet stilzitten", zegt ze. Wat ze precies van plan is, houdt ze nog even voor zich. 

Een jaar geleden werd ze al na twee dagen ontslagen als klimaatburgemeester van Hilversum, nadat ze werd opgepakt omdat ze naakt op het spoor protesteerde. Dat debacle lijkt verleden tijd: Trees Lammers is heel verrassend wéér benoemd tot klimaatburgemeester. "Ik vind het één grote grap, eigenlijk", laat ze aan NH weten. "Dat ze mij vorig jaar nog zo weggezet hebben en dat ik nu - waarschijnlijk door stommiteit - weer door de ballotage ben." 

Als er iemand voor het klimaat strijdt, is Trees het wel. Dat is dan ook de reden dat ze vorig jaar tot klimaatburgemeester van Hilversum werd benoemd. Voorwaarden van het klimaatburgemeesterschap is wel dat je de wet niet mag overtreden.

Dat ging afgelopen jaar alleen op z'n zachtst gezegd niet helemaal goed. Op dag één van haar ambt werd ze namelijk gearresteerd omdat ze topless op een treinrails in Amsterdam ging zitten om een kolentrein tegen te houden. Nog geen 24 uur later werd ze weer in de boeien geslagen toen ze demonstreerde in de ontvangsthal van het ING-hoofdkantoor. 

Ontslagen, maar contact bleef

De twee aanhoudingen van Trees waren voor de Nationale Klimaatweek - een campagne van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat - de druppel: Trees werd uit haar ambt gezet. 

Maar dat was het dan ook. Trees bleef verrassend genoeg algemene mails ontvangen, waarin stond dat ze 'goed bezig was'. Trees vindt het allemaal één grote grap: "Ze hadden geen idee wat ik deed, haha."

Een paar maanden geleden ontving ze weer zo'n algemene mail, waarin gevraagd werd of ze haar klimaatburgemeesterschap wilde verlengen. "Ik was een beetje te laat met reageren, maar ik dacht: ik zeg gewoon dat ik dat wel wil. Ze gaven toen aan dat ik - vanwege mijn late reactie - mij opnieuw officieel moest aanmelden. Ik deed alsof mijn neus bloedde en heb dat gewoon gedaan."

Weer klimaatburgemeester

Vandaag kreeg ze te horen dat ze weer klimaatburgemeester mag zijn. Trees vindt het hilarisch. "Het is toch te idioot voor woorden. Ze hebben waarschijnlijk zitten slapen daar. Ze stuurden mij een jaar geleden nog mails over mijn ontslag, ze weten wie ik ben. En nu mag ik opeens weer klimaatburgemeester zijn. Ze hebben er waarschijnlijk een stagiair opgezet. Dat kan niet anders." 

Desalniettemin is Trees heel blij dat ze opnieuw klimaatburgemeester mag worden. Want ze wil er álles aan doen om klimaatverandering te stoppen. "Ik ben in totaal al zo'n 70 keer gearresteerd bij demonstraties en er lopen nog twee rechtszaken tegen mij. Maar ik heb het ervoor over, want er moet gewoon echt iets gebeuren."

Falend klimaatbeleid

"Het is toch van de zotten dat wij als burger verantwoordelijk worden gesteld voor het falende klimaatbeleid", gaat ze verder. "Wij moeten zonnepanelen bouwen, de verwarming lager zetten, geen vlees eten en minder vliegen. De overheid zegt letterlijk tegen de burger: 'jullie lossen het maar op', maar ik vind dat de overheid veel meer moet doen. Zij zijn alleen maar bezig met kortetermijnplannen en geld verdienen."

NH Nieuws volgde Trees eerder dit jaar enkele weken tijdens voorbereidingen en demonstraties. Tekst gaat door onder de video.

Ze maakt zich met name kwaad over hoe weinig geld er wordt vrijgemaakt voor het klimaat. "De rijksoverheid heeft bijna 85 miljard euro uitgegeven aan maatregelen om de gevolgen van de coronacrisis op te vangen, bij lange na niet wat er naar het klimaat gaat. Terwijl dat probleem vele malen groter is. De overheid moet écht meer doen. Daar ga ik mij hard voor maken."

Hoe lang Trees dit jaar klimaatburgemeester blijft is nog even spannend. "Ik blijf niet stilzitten", zegt ze. Wat ze precies van plan is, houdt ze nog even voor zich. 

Iedereen die dat wil, mag tijdens verkiezingen meehelpen en meekijken met het proces van stemmen en stemmen tellen. Een aantal organisaties die zijn ontstaan als protest tegen het coronabeleid wil die controlemogelijkheid nu samenbrengen.

Iedereen die dat wil, mag tijdens verkiezingen meehelpen en meekijken met het proces van stemmen en stemmen tellen. Een aantal organisaties die zijn ontstaan als protest tegen het coronabeleid wil die controlemogelijkheid nu samenbrengen. „Zoveel mensen gaan niet meer stemmen omdat ze ervan overtuigd zijn dat er fraude wordt gepleegd.”

Verouderd, lekkend en tochtig: basisschool De Sterrenwachter in Nieuw-Loosdrecht vraagt om hulp. Terwijl leerlingen in hun winterjassen in de klas zitten, doet de schooldirectie een wanhopige oproep aan de gemeente voor actie. Maar bij wie ligt dit probleem eigenlijk; de school of de gemeente? 

"Het is een onhoudbare situatie", zegt Caroline van den Bouwhuijsen, directeur van basisschool De Sterrenwachter. Sinds afgelopen jaar hebben ze daar last van een lekkage in één van de klaslokalen, die zelfs na meerdere reparaties nog steeds niet helemaal verholpen lijkt te zijn. Bij hevige regenbuien gaat het vaak toch weer lekken, waardoor kinderen soms in plassen water in de klas zitten.

Om ervoor te zorgen dat het regenwater niet meer naar binnen komt, moet het hele dak vervangen worden. "Het dichten van de gaten is slechts een tijdelijke oplossing. Het probleem is te groot. Om het écht op te lossen moet er een nieuw dak op. Dat is zo'n 20.000 euro. Geld wat we veel liever in het nieuwe gebouw steken."

En dat is dan ook precies de reden dat de school nu bij de gemeente aanklopt. Jaren geleden - zes om precies te zijn - kwam gemeente Wijdemeren met het plan om het schoolgebouw van De Sterrenwachter te vervangen. Het was verouderd en het moest groter. Drie jaar geleden kwamen de eerste concrete plannen, maar vanwege corona en een toegekend krediet van de gemeente wat bij lange na niet genoeg bleek te zijn, werden die plannen weer uitgesteld. 

"Er moesten steeds heel veel ogen overheen", zegt Van den Bouwhuijsen. "Daardoor duurt het hele proces heel lang." Omdat het gebouw zo verouderd is, zijn drie groepen inmiddels ondergebracht bij De Linde, een andere basisschool in Loosdrecht. Vier groepen zitten nog bij Sterrenwachter, waarvan dus één groep in een lek klaslokaal les krijgt. 

'Onderwijsgeld weggooien'

Van den Bouwhuijsen is ten einde raad. "We vinden de situatie ontzettend vervelend. Het is heel onplezierig voor de kinderen en hun ouders. Maar 20.000 euro is echt heel veel voor een gebouw wat binnenkort toch tegen de vlakte gaat. Als je over gaat stappen, ga je niet veel geld in je gebouw gaat investeren. Dat is onderwijsgeld weggooien." 

En niet alleen de lekkage maakt het een onhoudbare situatie. Vorig jaar winter is een van de cv-ketels van het schoolgebouw uitgevallen, waardoor er geen warm water was. Kinderen zaten toen met hun winterjas aan in het lokaal. "We hebben nog andere cv-ketels in het gebouw, maar weten niet hoe lang die nog blijven werken. Alles is ontzettend verouderd."

Volgens Van den Bouwhuijsen is het van belang dat de gemeente zo snel mogelijk een noodgebouw voor ze regelt, waar ze in kunnen verblijven totdat de nieuwe school gebouwd is.

Verantwoordelijkheid bij de school

Die vraag kwam ook binnen bij Patricia IJsbrandij van de lokale partij DorpsBelangen. Tijdens de afgelopen gemeenteraad vroeg zij wethouder huisvesting Ron de Haan of de gemeente snel iets kan doen aan deze situatie, maar volgens de wethouder ligt de verantwoordelijkheid volledig bij de school. Hij zei: "De gemeente gaat hier niet over, het is aan de school. Daar hebben ze ook budgetten voor."

De Haan lijkt daar nu op terug te komen. Hij heeft inmiddels contact opgenomen met de schooldirectie om samen met een aannemer te kijken wat ze voor elkaar kunnen betekenen.

Basisschooldirecteur Van den Bouwhuijsen: "Ze willen volgens mij langskomen voor het dak, wat natuurlijk heel fijn is. Ik heb ook wel degelijk het gevoel dat de gemeente meedenkt. Maar stel je voor dat ze nu 20.000 euro betalen om het dak te repareren.. Dat zou echt ongelofelijk zonde zijn. Ik hoop dat ze er uiteindelijk toch voor zullen kiezen snel te investeren in noodlokalen, dat zou echt de beste oplossing zijn." 

Vrijplaats Amsterdam Roest, het Volkshotel met bar Canvas en club Doka, restaurants en zelfs een eigen kledingmerk. De 36-jarige horecatycoon Nadia Duinker had haar zaken - letterlijk en figuurlijk - op orde in Amsterdam. Toch verkocht ze begin 2021 alles wat ze had opgebouwd en emigreerde ze met haar gezin naar een verlaten dorp in Portugal. NH reisde af naar Malhadil of zoals Nadia het zelf noemt: Freedom Ville.

In onderstaande reportage laat Nadia ons haar dorp zien, terwijl we spreken over haar oude leven in Amsterdam en hoe het verschilt van haar huidige leven in Malhadil. We spreken ook over de coronaperiode, waarin Nadia zich fel uitte over het beleid eromheen. 

"Dat het roer zo drastisch omging, had ik voor 2021 nooit kunnen bedenken", vertelt Nadia, terwijl ze uitkijkt op haar stuk land. Ze kocht Freedom Ville samen met haar echtgenoot Thijs Timmers, omdat ze in Amsterdam een gebrek aan vrijheid voelde. Met die kennis is de naam van haar dorp ook goed te plaatsen.

Nadia startte in 2007 met ondernemen omdat ze zelf wilde bepalen hoe ze haar zaken runde. Maar het gevoel van ondernemersvrijheid raakte ze in de loop der jaren kwijt. "De ruimte in Amsterdam wordt schaarser. Voordat je een bouwsteen hebt gelegd, ben je jaren aan juridische processen verder, wat je creativiteit doodt." Toen in 2020 door corona al haar zaken langere tijd dicht moesten, was dat voor haar de druppel die de emmer deed overlopen. Met de overtuiging dat de overheid een 'aan- en uitknop' had voor haar ondernemingen, pakte ze haar spullen en verhuisde ze naar Portugal.

Kees, Tijn en Basthian uit Haarlem zijn er met hun team van TU Delft niet in geslaagd om voor de achtste keer de wereldtitel zonneracen te behalen. "De auto's van België en TU Twente reden echt harder", concludeert elektro-engineer en coureur Kees Broek. 

Halverwege de race van 3.000 kilometer door de outback van Australië werd de zonnewagen Nuna 12 van TU Delft al ingehaald door de wagen van Twente. En België bleef gedurende de week van start tot finish koploper. 

Geen revanche

Het team uit Delft probeerde na het verlies van de race in 2019, die een catastrofaal einde kende met het in de brand vliegen van de wagen, de wereldtitel weer mee naar huis te nemen.  Maar dat lukte dus niet. De race wordt eens in de twee jaar gehouden. In 2021 kon de Solar Challenge door coronamaatregelen niet worden verreden. Tot 2019 was de zonnewagen van Delft altijd superieur. 

"Het was wel even slikken dat we geen revanche hebben kunnen nemen, maar we zijn toch trots." Kees Broek voelde de bui eerder deze week al hangen. Door pech met een verkeerslicht, juist op het moment dat de Nuna 12 aankwam, reed de wagen van Twente voorbij. "Maar hun wagen en die van België reden ook echt hard."

Onderzoek

Volgens Kees blijft het gissen waarom deze wagens harder reden. "Je weet niet wat er in de auto zit. Maar wat wij wel zagen is dat de vorm van hun auto toch echt anders is." Kees vertelt vanuit het restaurant waar het team hun derde plek viert, dat uit tests bleek dat de 'catamaran-vorm' van de Nuna 12 het beste zou zijn. De wagen van TU Twente heeft meer een kogelvorm. 

"Het volgende team gaat nu onderzoeken hoe dat zit", zegt Broek. Met de kennis van het huidige team van TU Delft wordt alweer gebouwd aan de volgende versie van de Nuna. Zo wordt de technologie van rijden op zonne-energie steeds verder verbeterd. En Kees weet al dat hij met zijn kennis als elektro-engineer actief zal meedenken aan het verbeteren van de zonnepanelen. 

Alle Nederlandse motorvoertuigen samen hebben vorig jaar de gigantische afstand van 143,8 miljard kilometer afgelegd. Dat is meer dan in 2021, maar minder dan voor de coronapandemie, al scheelt het niet meer veel.

De Scoutinggroep Waterland heeft het wel gehad met loslopende honden op hun terrein. Afgelopen zaterdag werd een 8-jarig kind in zijn been gebeten door een agressieve hond. "De vellen hingen erbij", zegt mede-oprichter Florinda de Baat, die nu nog onder de indruk is van het incident. Ze is boos, want dit is al het derde ernstige incident rond honden die loslopen waar dat helemaal niet mag.

"Ik heb het nu wel gehad", moppert de vader van Florinda, Kees de Baat in het clubhuis. Hij is de voorzitter van de scoutinggroep. "Het is de derde keer dat er wat naars gebeurt. Binnenkort hebben we overleg."

De scouting zit op het recreatiegebied Hemmeland bij Monnickendam. Kees: "Op het Hemmeland zijn speciale uitlaatgebieden, maar mensen houden zich daar niet aan. Tot november mogen op dit stuk geen honden komen en na november wel, maar aan de lijn. Maar als je hier bent op zaterdag dan gebeurt het heel vaak dat hier honden loslopen. Eigenaren lachten ons soms uit: 'Daar heb ik niks mee te maken, ze handhaven toch niet', zeggen ze dan."

Het eerste incident was in 2016, vertelt Florinda. Er kwam een hond aanlopen terwijl de kinderen rond een kampvuur zaten en die zat aan het eten wat daar lag. "Toen we hem weg probeerden te sturen kwam het baasje aan. Nou, die zei woorden die ik nu niet zal herhalen, zo grof was ze." Het kwam niet tot een handgemeen, maar de kinderen waren wel overstuur.  

Het tweede incident was tijdens de coronatijd toen Sinterklaas langskwam. "Kinderen mochten hun talent aan Sinterklaas laten zien. En toen kwam er dus ook een hond op af, in dit geval op een jong kind van de bevers. Die viel het meisje aan, aan de achterkant bij haar rug en billen."

Tekst loopt door onder de foto.

Afgelopen zaterdag was het dus weer raak. "Het kind dat zaterdag werd gebeten krijste van de pijn. Hij was in zijn been gebeten, het leek net alsof hij heel erg gevallen was. De vellen hingen erbij. Op dat moment waren er zo'n vijftien kinderen aanwezig. Ik was zelf ook heel erg geschrokken, was er kapot van. En dan moet je je maar groot houden voor die kinderen." 

Gelukkig gaat het naar omstandigheden goed met de jongen. "Ik ben diezelfde dag nog naar de supermarkt gegaan", zegt Florinda. "Voor een lekkere grote doos met chocolaatjes en een ballon. Hij was alweer vrolijk en blij, gelukkig maar." De ouders van de jongen overwegen wel om aangifte te doen tegen de eigenaar of eigenaren van de hond. Ook overwegen ze om de gemeente aansprakelijk te stellen.

Machteloos

Florinda beschreef haar ervaringen op Facebook en kreeg veel bijval van mensen die klagen over de loslopende honden. "Al jaren worden deze borden met regelmaat genegeerd", schrijft iemand. Een ander: "Het hele Hemmeland wordt geclaimd als losloopgebied."

 Zowel vader als dochter hopen dat er gauw een oplossing komt, maar of dat ook daadwerkelijk gebeurt? Al verschillende keren is de gemeente hiervoor gewaarschuwd, maar tot nu toe zonder resultaat. Kees: "Het wordt maar niet opgelost. De één verwijst naar de ander." Hij voelt zich een beetje machteloos: "We zijn echt niet tegen honden, maar ze mogen hier niet lopen. We kunnen niet gaan staan met een zweepje buiten, want dan krijg je oorlog hier."

Gemeente Waterland was niet bereikbaar voor een reactie vandaag.