De GGD Amsterdam maakt zich grote zorgen over de dalende vaccinatiegraad. Die ligt in Amsterdam zo'n 10 procent lager dan nodig is om baby's en kwetsbaren voldoende te beschermen. Recent was er al een uitbraak van kinkhoest, waarbij 7 baby's ziek werden. 

Nu acht de GGD de kans op een uitbraak van mazelen, zoals in Den Haag het geval is, ook hier reëel. De GGD gaat daarom extra mensen inzetten om ouders van ongevaccineerde kinderen te informeren. 

Minder sterk

Charlie van de Weijden, arts infectieziektenbestrijding van de GGD Amsterdam ziet de vaccinatiegraad onder kinderen steeds verder dalen. Hoewel de daling minder sterk is dan in andere grote steden, vindt hij het zorgelijk. 

"Traditioneel ging het om de mensen met bijvoorbeeld religieuze overtuigingen tegen vaccineren of antroposofen bijvoorbeeld", vertelt Van de Weijden. "Tegenwoordig zien we ook veel meer mensen die niet gewend zijn om te vaccineren. Maar ook hoger opgeleide mensen die vanuit meer spirituele benadering voor vaccinatie niet kiezen voor vaccineren. Of mensen die bijvoorbeeld corona in het achterhoofd hebben en vragen en twijfels over vaccinatie hebben ontwikkeld."

Volgens Van der Weijden is er op verschillende manieren twijfel ontstaan. Het gaat bijvoorbeeld om desinformatie via sociale media, broodje aap-verhalen en de overtuiging dat ziektes niet meer voorkomen door gezond te leven. "Het maakt dat mensen hele verschillende afwegingen maken en dat maakt het heel erg uitdagend om iedereen aan te spreken met een boodschap."

De gemeente wil de huidige wijkgerichte aanpak graag uitbreiden en gaat het Rijk vragen om geld voor een structurele aanpak, waarbij sleutelfiguren worden ingezet om ouders te bereiken.

De GGD Amsterdam maakt zich grote zorgen over de dalende vaccinatiegraad. Die ligt in Amsterdam zo'n 10 procent lager dan nodig is om baby's en kwetsbaren voldoende te beschermen. Recent was er al een uitbraak van kinkhoest, waarbij 7 baby's ziek werden. 

Nu acht de GGD de kans op een uitbraak van mazelen, zoals in Den Haag het geval is, ook hier reëel. De GGD gaat daarom extra mensen inzetten om ouders van ongevaccineerde kinderen te informeren. 

Minder sterk

Charlie van de Weijden, arts infectieziektenbestrijding van de GGD Amsterdam ziet de vaccinatiegraad onder kinderen steeds verder dalen. Hoewel de daling minder sterk is dan in andere grote steden, vindt hij het zorgelijk. 

"Traditioneel ging het om de mensen met bijvoorbeeld religieuze overtuigingen tegen vaccineren of antroposofen bijvoorbeeld", vertelt Van de Weijden. "Tegenwoordig zien we ook veel meer mensen die niet gewend zijn om te vaccineren. Maar ook hoger opgeleide mensen die vanuit meer spirituele benadering voor vaccinatie niet kiezen voor vaccineren. Of mensen die bijvoorbeeld corona in het achterhoofd hebben en vragen en twijfels over vaccinatie hebben ontwikkeld."

Volgens Van der Weijden is er op verschillende manieren twijfel ontstaan. Het gaat bijvoorbeeld om desinformatie via sociale media, broodje aap-verhalen en de overtuiging dat ziektes niet meer voorkomen door gezond te leven. "Het maakt dat mensen hele verschillende afwegingen maken en dat maakt het heel erg uitdagend om iedereen aan te spreken met een boodschap."

De gemeente wil de huidige wijkgerichte aanpak graag uitbreiden en gaat het Rijk vragen om geld voor een structurele aanpak, waarbij sleutelfiguren worden ingezet om ouders te bereiken.

Opinie - Sinds corona is er een hoop veranderd in Nederland. We zijn de eigen natuur meer gaan waarderen. Tegelijkertijd hebben we er een nieuwe nationale hobby bij: klagen. En die twee gaan opmerkelijk goed hand in hand.

Enkhuizen en Hoorn verwachten dit jaar een recordaantal riviercruiseschepen. Die toename wordt met luid gejuich ontvangen, zegt Enkhuizer wethouder Jan Franx: "Het kan de lokale economie een boost geven."

De gemeente Amsterdam wil minder riviercruiseschepen toelaten om de toeristenstroom in de stad in te dammen. "En dat betekent dat ze op zoek gaan naar een andere plek", zegt wethouder Jan Franx daarover. Door deze maatregelen lijkt Enkhuizen, maar ook Hoorn, steeds meer in trek.

Recordaantal

De gemeente verwacht dit jaar zo'n 430 schepen en heeft zelfs zeventien aanvragen moeten afwijzen vanwege ruimtegebrek aan de steigers. Een recordaantal, benadrukt hij. "Ze vinden Enkhuizen dusdanig interessant, dat ze bereid zijn om te varen via Lelystad." 

Als het aan het college van Enkhuizen ligt, wordt de gemeente dan ook de belangrijkste haven in Noord-Holland voor de witte vloot - zoals het ook wel wordt genoemd. Franx wil bovendien in samenwerking met de SED-gemeenten én met Hoorn en Medemblik onderzoeken hoe de regio meer in de schijnwerpers komt.

Hij wijst daarbij als voorbeeld naar de lokale economie die hiermee een boost kan krijgen. "Waarom moeten de toeristen naar Hillegom rijden voor een kaasmarkt of om bijvoorbeeld de bollenvelden te bezoeken, terwijl wij dat in de regio ook hebben. Daar moeten we beter op inspelen."

Populair

Ook Hoorn kan zich opmaken voor een grote stroom toeristen. De gemeente verwacht dit jaar zo'n 463 riviercruiseschepen te verwelkomen. Dat is een flinke toename ten opzichte van vorig jaar, toen er 388 schepen bij het Oostereiland aanmeerden.

"Voor de coronajaren zagen we al een groei van riviercruiseschepen, in de coronajaren zagen we helaas een daling, maar je ziet nu gelukkig die groei weer helemaal terugkomen. Hoorn was altijd al in trek en we zijn blij dat we nog steeds stijgen in populariteit", aldus wethouder Arthur Helling.

Enkhuizen en Hoorn verwachten dit jaar een recordaantal riviercruiseschepen. Die toename wordt met luid gejuich ontvangen, zegt Enkhuizer wethouder Jan Franx: "Het kan de lokale economie een boost geven."

De gemeente Amsterdam wil minder riviercruiseschepen toelaten om de toeristenstroom in de stad in te dammen. "En dat betekent dat ze op zoek gaan naar een andere plek", zegt wethouder Jan Franx daarover. Door deze maatregelen lijkt Enkhuizen, maar ook Hoorn, steeds meer in trek.

Recordaantal

De gemeente verwacht dit jaar zo'n 430 schepen en heeft zelfs zeventien aanvragen moeten afwijzen vanwege ruimtegebrek aan de steigers. Een recordaantal, benadrukt hij. "Ze vinden Enkhuizen dusdanig interessant, dat ze bereid zijn om te varen via Lelystad." 

Als het aan het college van Enkhuizen ligt, wordt de gemeente dan ook de belangrijkste haven in Noord-Holland voor de witte vloot - zoals het ook wel wordt genoemd. Franx wil bovendien in samenwerking met de SED-gemeenten én met Hoorn en Medemblik onderzoeken hoe de regio meer in de schijnwerpers komt.

Hij wijst daarbij als voorbeeld naar de lokale economie die hiermee een boost kan krijgen. "Waarom moeten de toeristen naar Hillegom rijden voor een kaasmarkt of om bijvoorbeeld de bollenvelden te bezoeken, terwijl wij dat in de regio ook hebben. Daar moeten we beter op inspelen."

Populair

Ook Hoorn kan zich opmaken voor een grote stroom toeristen. De gemeente verwacht dit jaar zo'n 463 riviercruiseschepen te verwelkomen. Dat is een flinke toename ten opzichte van vorig jaar, toen er 388 schepen bij het Oostereiland aanmeerden.

"Voor de coronajaren zagen we al een groei van riviercruiseschepen, in de coronajaren zagen we helaas een daling, maar je ziet nu gelukkig die groei weer helemaal terugkomen. Hoorn was altijd al in trek en we zijn blij dat we nog steeds stijgen in populariteit", aldus wethouder Arthur Helling.

Op de maand af tien jaar geleden opende winkelcentrum Oostpoort de deuren voor publiek. Maar het winkelcentrum kampt al jaren met leegstand, met name van grote winkelpanden. Het leidt ertoe dat het winkelcentrum minder aantrekkelijk wordt. 

Op de dag van de opening kon je er nog over de hoofden lopen, maar tegenwoordig is dat wel anders. "Het is heel jammer, want Oostpoort was eigenlijk het plekje waar je alles kon krijgen", legt een bezoeker uit. "Dus de meest verschillende winkels. Op de een of andere manier loopt het een beetje leeg." Een ander: "Het wordt steeds meer een dooie boel zo."

Het is de coronacrisis die een flinke nasleep heeft, zegt de winkeliersvereniging. Daarna volgde de energiecrisis en het zou tot slot ook nog lastig zijn om jonge ondernemers te vinden die hier een winkel willen beginnen. 

Meerdere bezoekers vermoeden dat ook de hoge huren een reden zijn. "De huren zijn hoog, die zouden omlaag moeten. Natuurlijk", erkent Ulbe van Dijk, bestuurder van de winkeliersvereniging. "Maar je moet ergens starten. Als je nu start krijg je toch een andere deal dan tien jaar geleden. Dat is ook een beetje de economie die daarop inspeelt."

Van Dijk heeft hoop dat het later dit jaar beter gaat met het winkelcentrum. "Ik denk, vier of vijf maanden en dan zijn deze panden ook weer gevuld. Ik ben daar vrij positief in."

Corona ligt achter ons, maar thuiswerken is een blijvertje. Meer dan de helft van alle werkenden werkt soms of meestal vanaf huis. Daarmee zijn we Europees kampioen thuiswerken. Toch proberen sommige bedrijven medewerkers terug naar kantoor te krijgen.

De rechtszaken rondom Schiphol en de berichtgeving over klagende omwonenden vliegen je om de oren. Toch neemt de bereidheid om minder te vliegen af. Waar corona goed was voor een dip in het aantal vluchten en veel mensen zich voornamen om minder te gaan vliegen, lijkt die trend gekeerd. Zelfs rijksambtenaren stappen weer massaal het vliegtuig in en schromen niet om businessclass te vliegen. 

Ambtenaren maakten vorig jaar namelijk meer dan 35.000 zakelijke vliegreizen. Daarmee is het bijna op het niveau van 2019, vlak voor de coronacrisis. Dat staat in een brief van demissionair staatssecretaris Alexandra van Huffelen (Koninkrijksrelaties) aan de Tweede Kamer.

Bij een vlucht van minder dan zes uur wordt door de ambtenaren in economyclass gevlogen. Het reizen in businessclass is toegestaan als de vlucht zes uur of meer bedraagt, maar dit is geen verplichting. Maar ook het aantal businessclass vluchten is niet afgenomen, terwijl een vliegende ambtenaar daarmee een grotere voetafdruk heeft. 

Herstel luchtvaartsector

Maar niet alleen ambtenaren stappen weer massaal het vliegtuig in. Luchtvaartmaatschappijen en luchthavens herstellen zich goed sinds de pandemie. Waar KLM verwachtte pas in 2025 weer op volle toeren te kunnen draaien, vliegen ze nu al weer met recordaantallen passagiers rond.

"Het verbaast me niks", zegt luchtvaartexpert Joris Melkert. "Ik heb voorspeld dat we allemaal weer massaal zouden gaan vliegen als de coronacrisis voorbij zou zijn. Als je kijkt naar de wereldwijde voorspellingen lijkt de groei alleen maar door te zetten."

"Het vraagt echt om een cultuurverandering om de wil om te reizen bij mensen weg te krijgen", zegt Paul Peeters, professor duurzame luchtvaart. "Zolang de inkomens het toelaten en de prijzen van de tickets betaalbaar blijven, zullen mensen blijven vliegen. Als je de drempel groter maakt om in het vliegtuig te stappen, zal het misschien afnemen."

Ook de reisbranche ziet de reislust terug. In januari boekten meer dan 3 miljoen Nederlanders een vakantie naar het buitenland via een bij de ANVR aangesloten organisatie, schrijft NOS een paar dagen geleden. Een recordaantal, volgens de brancheorganisatie. 

Minder draagvlak voor krimp

Toch blijkt uit onderzoek dat die gemiddelde Noord-Hollander wél een krimp wil van de luchthaven. Uit onderzoek van NH in samenwerking met het Kieskompas in 2023 blijkt dat ongeveer de helft van de Noord-Hollanders vindt dat het aantal vluchten op Schiphol verder omlaag moet. Een krimp van 500.000 naar 440.000 per jaar gaat volgens een meerderheid nog niet ver genoeg.

Maar uit het draagvlakonderzoek voor luchtvaart van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat blijkt echter dat Nederlanders minder graag een krimp van de luchtvaart willen dan eerdere jaren. Het draagvlak voor krimp neemt voor het eerst af (44% ten opzichte van 50% in 2022).

Toch staan Nederlanders iets minder positief tegenover luchtvaart dan voorheen, maar nog steeds is het beeld over het algemeen positief. Maatregelen die het mogelijk maken om te blijven vliegen, waarbij niet meteen duidelijk is dat het vliegen duurder zal worden, zijn erg populair. Vooral maatregelen die het vliegen schoner maken en technologische innovatie moedigen de Nederlanders aan. 

De Nederlander blijkt ook niet vóór maatregelen te zijn die de tickets duurder maken, zoals de verhoging van de vliegtaks. Hoewel ecologie en gezondheid belangrijk zijn volgens de ondervraagden, is de wil om zelf te vliegen groter. 

Sinds de coronapandemie is de wereld van de complotdenkers niet meer weg te denken. Was het eerst een niche, tegenwoordig komt bij het minste of geringste een complot om de hoek kijken. Onderzoeker Jan-Willem van Prooijen schreef er het boek ‘Hoax’ over.

Het gaat goed met de economie van de binnenstad. Het ondernemersklimaat ligt zelfs bijna weer op hetzelfde niveau als voor de coronajaren. Dat blijkt uit de jaarlijkse Amsterdam City Index, het overzicht van ondernemersvereniging Amsterdam City. Maar er zijn ook zorgen over inflatie, huurprijzen en ook zeker de toekomstige bereikbaarheid van de historische stad. "Het zou kunnen betekenen dat we hier moeten stoppen."

Jan Stoeltie, directeur van Vereniging Amsterdam City, vertelt tijdens een rondje over de Zeedijk op een regenachtige maandagochtend over hoe de straat de afgelopen jaren is veranderd. "Het is een mooi voorbeeld van hoe een straat kan transformeren, met onder andere nieuwe zaken. Een winkelstraat die divers is en waar iedereen welkom is. Het is een genot om hier te lopen."

De Zeedijk is een van de plekken in het Centrum waar je ziet dat het weer goed gaat met de economie na de coronajaren. Waar je enkele jaren geleden op een vrijdagavond op veel plekken kon dineren zonder reservering, is dat nu wel anders. "Toen ik hier laatst met mijn vrouw iets wilde eten, zat bijna elke plek vol en werkten ze met wachtlijsten", aldus Stoeltie. 

Marges onder druk

"We zien dat de omzetten in veel branches hoger zijn dan in 2019. Dan zou je denken, dat is positief en dat is op zich ook zo. Maar let wel, als we volle terrassen zien of rijen bij een winkel, de marges staan ontzettend onder druk", verklaart Stoeltie. 

Want op dit moment zijn medewerkers een stuk duurder, evenals de huurprijzen, en zoals bekend is de inflatie hoog. "Ondernemers zie ik soms ook wel worstelen om de prijsstijgingen die van alle kanten komen door te berekenen aan hun klanten en gasten", zegt Stoeltie. "Je wil dat een cappuccino of een spijkerbroek betaalbaar blijft, maar dat is een worsteling."

De index heeft 38 indicatoren. Het eindcijfer is gebaseerd op vier verschillende factoren: economie, ondernemersklimaat, veiligheid en de kwaliteit van de openbare ruimte. Dit jaar is het eindcijfer een 99, vorig jaar was dat een 94. 

En dat is niet onbegrijpelijk, zegt Stoeltie. "We kennen de kracht van het centrum van Amsterdam. Maar tijdens corona was het centrum juist ook het grootste financiële slagveld. Dus we hebben het ook nodig."

Emissieloos in 2025?

120 ondernemers vulden de enquête in voor de index, waaruit blijkt dat er ook andere uitdagingen zijn. Zoals het wegblijven van de culturele toerist, de autoluwe binnenstad, maar ook dat bestelbusjes vanaf 2025 emissieloos moeten zijn.

Ook ondernemer Sander Kok van Antiquariaat Kok, ziet dat dit in de toekomst lastig zal zijn. "Dat is voor ons best wel een hele lastige, want we halen ook veel uit het buitenland. Met een elektrisch busje heb je niet zo heel veel laadvermogen en op en neer naar het zuiden van België of Duitsland wordt lastig."

Voor sommige ondernemers zijn dit soort extra investeringen niet mogelijk na de coronajaren, toont de index, waardoor ze in extreme gevallen ook uit de binnenstad moeten vertrekken. "Voor ons wordt het een hele spannende", aldus Kok. "Het zou kunnen betekenen dat wij hier moeten stoppen. Wij hebben best wel een heel logistiek en complex bedrijf. Wij bestellen niet bij een groothandel, maar bij verzamelaars en veilinghuizen. Dat wordt lastig."

Ambassadeurschap

De meesten zijn hier wel op voorbereid, zegt Stoeltie. "Maar ze zijn ook weer afhankelijk van leveranciers die van buiten de stad komen. Niet alleen groothandels, maar ook schilders en andere mensen die kleine klusjes doen, bijvoorbeeld bij bewoners. Daar hoor ik wel signalen waar we goed op moeten letten met elkaar."

En dus is er een wens voor sterkere publiek-private samenwerkingen en ambassadeurschap voor de binnenstad. "We zouden het graag in gezamenlijkheid willen doen. We hebben geleerd van de knip op de Weesperstraat hoe het niet met z'n allen moet, hoe we geen draagvlak creëren maar weerstand. Dus we moeten ook kijken wat de alternatieven zijn. Als er geen touringcars meer mogen komen in de binnenstad, hoe ontvangen we dan onze gasten die naar een congres moeten of een galadiner in onze stad zonder dat dit extra bewegingen met zich meebrengt?"

De gemiddelde levensverwachting van mensen over de hele wereld is in de eerste twee jaar van de coronapandemie met 1,6 jaar gedaald. Dat is meer dan eerder gedacht, melden onderzoekers in een studie voor het Amerikaanse Institute for Health Metrics and Evaluation die gepubliceerd is in medisch tijdschrift The Lancet.

Door de pandemie en een scheiding verzuimde Esther Huysdens coronasteun aan te vragen voor haar Bagels & Beans in Heerlen en Maastricht, zodat ze een zaak en haar huis moest verkopen. Ze hoopt op een tweede kans.

Gerard Sanderink stond maandag in rechtbank weer eens lijnrecht tegenover zijn it-bedrijf Centric. De onderneming eist ruim €80 miljoen terug van z’n eigenaar. Het gaat om geld dat in coronatijd door Centric aan Sanderink Investments is geleend, het investeringsvehikel van de 75-jarige zakenman.

Buitenveldert wil met de meidentak weer terug naar de top. Om die te bereiken organiseert de club trainingen om talent te werven. Buitenveldert was altijd de club met de meeste en beste meidenvoetballers van Amsterdam. Op het hoogtepunt, voor corona, speelden er rond de vijfhonderd meiden. Trainer Jerry Arens: "Nu proberen we de beste meiden weer zoveel mogelijk onze kant op te krijgen.'' 

Op het veld, randje Zuidas, zijn de talenten bezig met een stevige warming-up. AT5 kijkt een middag mee bij de talententraining. De meiden oefenen met passen en trappen, trainen op techniek en spelen aan het eind een grote partij. Veel jonge talenten dromen van een carrière: "uiteindelijk wil ik prof worden, natuurlijk."

De meest talentvolle meiden van Amsterdam mogen meedoen aan de trainingen. Nieuw talent is zeer welkom bij de club. Het eerste damesteam werd in 2014 voor het laatst kampioen in de Topklasse. In 2018 haalden de vrouwen ook nog de halve finale van de KNVB-beker, waarin PSV te sterk was. Daarna was het gedaan met dit soort grote sportieve successen.

Buitenveldert wil met de meidenteams terug naar het hoogste niveau, maar eredivisievoetbal is niet per se het doel. Als de club een groot talent scout, gaat er een telefoontje naar Ajax. De beste meiden kunnen dan doorstromen. En dat werkt ook de andere kant op, legt de trainer uit. "Als ze bij Ajax niet de selectie halen, zijn wij de eerste club bij wie ze kunnen kijken voor het hoogste niveau onder de profs."

Na drie trainingen kijkt de club welke talenten mogen blijven. Er is nogal een wensenlijstje: 'winnaarsmentaliteit, onverzettelijkheid en een buitengewone techniek', zijn kwaliteiten waar de club naar op zoek is. Daar krijgen de meiden professionele begeleiding voor terug. De talentenfabriek zou de meiden naar een hoger niveau moeten tillen. Buitenveldert wil komend seizoen met zes selectieteams aan de competitie beginnen. 

Noord-Holland Noord de gezondste regio van Nederland laten zijn in 2030: dat is het streven van tientallen gezondheidsorganisaties die hun krachten hebben gebundeld. Een ambitieus plan, dat al over 6 jaar gehaald moet zijn. En hoewel het nog in de kinderschoenen staat, blijven ze hoopvol. "We hebben elkaar nodig, je kunt het niet alleen doen", zegt Joke Bart van de GGZ daarover. "Door NHN Gezond vinden we elkaar en pakken we problemen aan die anders blijven liggen."

De gemeente Bergen is het meest vergrijst. In Opmeer zijn meer zware drinkers dan in de rest van het land en op Texel overlijden opvallend veel mensen aan hart- en vaatziekten. Het zijn zomaar een paar cijfers die eruit springen in het Regiobeeld Noord-Holland Noord dat NHN Gezond heeft opgesteld. "We zijn over het algemeen ouder dan de rest van het land", zegt Frido Kraanen, bestuurder van zorgorganisatie Omring en initiatiefnemer van NHN Gezond, "en we hebben meer aandoeningen." Zo hebben bijvoorbeeld meer mensen dementie dan elders.

Maar het is niet alleen negatief: in onze regio blijken minder mensen zich eenzaam te voelen.

Samen optrekken

Door de coronapandemie zijn zorgorganisaties nauwer gaan samenwerken en is het plan ontstaan om samen op te gaan trekken om de regio gezonder te krijgen. Kraanen: "Immers: iemand die gezonder is, is niet alleen gelukkiger maar gaat ook minder gauw naar de dokter, waardoor er minder druk komt op de zorg. Het mes snijdt dus aan meerdere kanten, want de opgave is groot: we hebben hier steeds meer ouderen, en minder (jong)volwassenen en jongeren."

Tekst gaat verder onder de infographic.

Het gevolg daarvan is ook dat het tekort aan zorgpersoneel alleen maar groter wordt. Een tekort dat oploopt van 4,9 procent in 2021, naar 9,3 procent in 2030. En dat is bijna een verdubbeling, benadrukt Kraanen: "We proberen dat gat op vele manieren te dichten door bijvoorbeeld beeldbellen en andere vormen van efficiënter werken, waardoor er minder tijd per cliënt hoeft te worden besteed." Een complicerende factor daarbij is wel dat er in de toekomst ook steeds minder mantelzorgers zijn.

Verder zijn er initiatieven om mensen, zowel fysiek als mentaal, gezond(er) te maken. Ook wordt gekeken naar manieren om mensen uit de armoede te krijgen, want weinig geld hebben gaat vaak gepaard met een slechtere gezondheid, zo weten de organisaties. "Mensen die het niet breed hebben, leven zeven jaar minder lang blijkt uit landelijke cijfers", aldus Kraanen.

NHN Gezond is geen overkoepelend orgaan, maar meer een manier om organisaties samen te brengen. "We gaan niet vertellen wat andere zorgaanbieders moeten doen", zegt voorzitter Jos Brinkmann, en bestuurder van GGZ NHN, "juist niet. De nadruk ligt op verbinden, van elkaar leren en samenwerken."

Brinkmann komt met een voorbeeld. "We weten dat bijvoorbeeld schuldenproblematiek kan leiden tot depressieve klachten. In plaats van iemand dan direct te verwijzen naar specialistische zorg bij GGZ NHN, kan een huisarts straks verschillende partijen uitnodigen voor een verkennend gesprek om te bespreken wat er aan de hand is. Welk probleem ligt er aan de klachten ten grondslag?"

Andere vormen van hulp

De oplossing hoeft lang niet altijd in de medische hoek te moeten worden gezocht, aldus Brinkmann. "We weten dat mensen soms te snel specialistische ggz aangeboden krijgen en dat andere vormen van hulp ook heel effectief zijn. Met deze manier van werken houden we de zorg toegankelijk juist voor mensen die echt specialistische ggz nodig hebben."

"Op dit moment is het systeem zo geregeld dat we enorm gericht zijn op ziekte. Voor veel problemen wordt de oplossing gezocht in de 'ziektekolom'. Met NHN Gezond willen we de transformatie van ziekte naar gezondheid maken. Dat betekent dat we breder willen kijken naar wat er aan de hand is en de oplossing soms ook op andere terreinen dan de medische zorg gezocht moeten worden. Denk daarbij aan wonen, werk en inkomen. Als je last van je longen krijgt vanwege een vochtige woning moet je daar ook de oorzaak van aanpakken."

Dean, lange jongen met gitzwart haar en vijf uur schaduwbaardje, heeft met zijn café de coronatijd overleefd, zij het op het nippertje. Hij trakteert zichzelf op een avondje stappen in Maastricht. In de Kaasbar, waar je kunt genieten van alcohol plus een lekker stökske kies debij, ontmoet hij student Joshua, vage kennis in het uitgaansleven. Joshua heeft twee vrienden bij zich. Joshua gaat buiten paffen. Hij staat naast de wat oudere Ruben. Ruben pocht over zijn lucratieve baan als bezorger van De Limburger. Joshua gelooft het bedrag niet dat Ruben noemt. Ruben wordt kwaad. Ze gaan ruziënd uit elkaar.

Het aantal gebieden dat op dit moment met camera's in de gaten worden gehouden vanwege ernstige geweldsincidenten of andere verstoringen van de openbare orde, is in een jaar tijd gestegen. Vorig jaar stonden er 32 gebieden onder toezicht, dat is nu gestegen naar 37, blijkt uit een inventarisatie van AT5. Het overgrote gedeelte van de camera's blijven ook voor een lange tijd staan. In Nieuw-West staan opnieuw de meeste camera's.

Van de 37 gebieden die onder toezicht staan, zijn er maar vijf gebieden die dat alleen deze maand nog hebben. In de overige 32 gebieden blijven de camera's in ieder geval tot het einde van dit jaar staan. Ondanks de lange tijd dat sommige gebieden onder toezicht van camera's staan, benadrukt burgemeester Halsema in alle besluiten dat de camera's er echt nodig zijn.

Een woordvoerder van Halsema legde vorig jaar uit dat 'de verstoringen dan dusdanig ernstig zijn dat het de inzet van cameratoezicht rechtvaardigt én dat de inzet van andere minder ingrijpende maatregelen niet het gewenste resultaat heeft'. 

Nieuw-West nog steeds meeste camera's

Net als vorig jaar telt Nieuw-West de meeste gebieden met camera's, al deelde het stadsdeel dat vorig jaar nog met het centrum. Acht gebieden staan onder toezicht en volgens cijfers van de politie heeft dat in de helft van de gebieden geleid tot een daling van het aantal incidenten. Dat was het geval bij het Piet Mondriaanplein, de Wildemanbuurt, het Lambertus Zijlplein en de Lodewijk van Deysselbuurt. In de laatstgenoemde daalde het aantal incidenten met ruim 30 procent. Maar omdat overlast en geweldsincidenten nog altijd een probleem vormen, blijven de camera's zeker tot het einde van het jaar hangen. 

Maar niet in alle toezichtsgebieden in het stadsdeel is het aantal incidenten gedaald. Op het Delflandplein steeg dat aantal het sterkst, met bijna 70 procent. Bij een enquête onder de buurtbewoners kwam naar voren dat 21 procent zich er onveilig voelt, één van de hoogste percentages in alle toezichtsgebieden. Het Delflandplein behoort ook tot de top 3 locaties waar het vaakst overlast wordt ervaren, door jongeren, verslaafden en verwarde personen. 

In de Burgemeestersbuurt, waar ook Plein '40-'45 onder valt, en de omgeving van het Osdorpplein, is het aantal incidenten gestegen: respectievelijk 24 en 37 procent. Ook hier spreekt Halsema over overlast dat wordt veroorzaakt door jongeren. In de Burgemeestersbuurt wordt er daarnaast ook rekening gehouden met eventuele rellen van jongeren uit de gehele stad. 

Het laatste gebied in het stadsdeel waar met camera's de buurt in de gaten wordt gehouden, is de Bastenakenstraat in Nieuw-Sloten. Op 25 februari van dit jaar werd daar een man aangehouden die een explosieve stof bij zich had, en dat was niet het eerste incident in de straat. De camera's blijven er tot eind maart staan, maar kunnen altijd door de burgemeester worden verlengd. 

Toename van 650 procent

Het centrum telt net als vorig jaar zeven gebieden waar camera's staan, maar heeft wel de stevigste stijging van het aantal incidenten. Alleen op Wittenburg, toevallig ook de enige echte woonwijk waar camera's staan in het stadsdeel, is het incidentenaantal gedaald. Bij het Centraal Station, op de Wallen, het Rokin, het Spui, het Rembrandtplein en het Leidseplein is het aantal incidenten met minimaal 119 procent toegenomen. 

Op het Spui en de omgeving van het Rembrandtplein is het aantal incidenten zelfs het meest gestegen van de gehele stad, namelijk met 380 en 650 procent. Het wegvallen van de coronamaatregelen, waardoor toeristen weer hun weg terugvonden naar Amsterdam, heeft volgens de burgemeester daar een grote rol in gespeeld. Bijna bij alle gebieden zijn zakkenrollerij en straatroven het grootste probleem. Van de 1228 incidenten bij Centraal was zakkenrollen goed voor meer dan de helft van het aantal incidenten. 

Ook geweldsincidenten zoals ruzie zijn goed voor een groot aantal van de incidenten, dat komt omdat de meeste gebieden ook uitgaansgebieden zijn. De stijgingen lijken fors, maar de aantallen zijn nu weer ongeveer gelijk met die van voor de coronapandemie. Voor Halsema de reden om overal het toezicht te verlengen tot in ieder geval eind 2025. 

Cameratoezicht tot februari 2026

Net als het centrum telt ook Zuidoost zeven gebieden met camera's, maar ook de meeste gebieden met tijdelijke toezicht. Bij de flat Kikkenstein en bij Kelbergen staan de camera's er nog zeker tot het einde van de maand, bij Kikkenstein werd de einddatum wel al een keer verlengd omdat de situatie nog niet verbeterd is. In februari werd er ook nog cameratoezicht ingesteld in Venserpolder, omdat de bewoners zich niet meer veilig voelen door drugsverslaafden, geluidsoverlast en geweld. Alleen zijn de camera's er niet voor een maandje, maar meteen voor twee jaar geplaatst. 

Opvallend in Zuidoost is dat, behalve bij de Arenapoort, bij de locaties het aantal geregistreerde incidenten is gedaald. Maar de daling is nog niet zo noemenswaardig dat het aantal camera's wordt verminderd. "De cameraprojecten worden als onmisbaar onderdeel gezien in de verbetering van de veiligheidssituatie", zo schreef Halsema in een van de besluiten. Buurtbewoners ervaren namelijk nog steeds overlast van jongeren en drugscriminaliteit. 

Grootste daling in Oost

In Oost, waar vier gebieden onder toezicht staan, is de sterkste daling van het aantal geregistreerde incidenten geweest. Aan de Pampuslaan op IJburg daalde het aantal met maar liefst 67,7 procent. Maar het aantal incidenten nam wel weer toe toen de camera vanwege werkzaamheden werd verplaatst, dus stelt de gemeente dat de camera nog altijd nodig is. 

In de Dapperbuurt steeg het aantal incidenten wel, maar buurtbewoners en de gemeente zien alsnog een 'positieve ontwikkeling'. Alle camera's zijn daarom aan het einde van het jaar beoordeeld en waar het niet meer nodig was worden ze afgeschaald of verplaatst. Dat is voor de naastgelegen Indische Buurt niet te zeggen. Daar schrijft Halsema dat 'alle indicatoren een negatieve ontwikkeling laten zien'. Op beide locaties blijven de camera's nog zeker twee jaar staan. 

Aan de Populierenweg in Oost staan sinds eind februari camera's voor een maand. De reden is een explosie waarvan de politie het vermoeden heeft dat deze in verband staat met de moord op de rapper Bigidagoe. Op de muur van het pand werd, net als op een pand in Noord, het woord 'war' geschreven. In Oost raakte de gevel van het gebouw door de knal ontzet. Zes woningen zijn daardoor voorlopig onbewoonbaar verklaard.

Drie explosies in een maand

Net als in Oost heeft Noord ook een gebied wat onder tijdelijk toezicht staat. Tot begin april staan er camera's op de Westerduinenstraat, nadat er drie keer in februari een explosie plaatsvond bij hetzelfde pand. Na de eerste twee explosies, waar een paar uur tussen zat, werden er al camera's geplaatst. Een maand later werd het toezicht verlengd. 

De andere vier locaties in Noord staan zeker nog tot het einde van het jaar onder toezicht. Het gaat om de pont bij de Buiksloterweg, het Buikslotermeerplein, bij Mastbos en Lohuis en het Waterlandplein. Bij laatstgenoemde kijkt de burgemeester mogelijk naar het uitbreiden van het gebied, omdat de overlast van jongeren juist toeneemt. Zo zorgde een vandaal met vuurwerk voor enorme schade aan de basisschool in de buurt.

Bij de pont aan de Buiksloterweg is er afgelopen zomer één camera weggehaald. Of dat effect heeft gehad kan nog niet worden gezet, het is te kort geleden om dat te beoordelen. 

Zuid en West het minst onder toezicht

De stadsdelen Zuid en West staan beide met drie camera's het minst onder toezicht. In West staan de camera's er nog wel even, zeker tot 2025. Bij het Karel Doormanplein is Bos en Lommer ervaren bewoners nog steeds zo veel overlast dat het gebied zelfs werd uitgebreid. Ook rond de Jan Evertsenstraat en het Mercatorplein blijven de komende tijd de camera's hangen. Vanwege het aantal demonstraties, mogelijke rellen en overvallen in de buurt. Het plein is daarnaast ook 'een verzamelplek voor dakloze en andere kwetsbare personen'. 

In het gedeelte van de Vondelparkbuurt dat nog in West ligt hangen de camera's er ook al een tijdje. Er is uitgaansgeweld als het Leidseplein leegstroomt, en er vindt drugshandel plaats in de straten. De gemeente heeft al meerdere keren geprobeerd de overlast te verminderen, maar een echte afname blijft nog altijd uit. 

In Zuid staan twee van de drie gebieden onder langer cameratoezicht, alleen de Westlandgracht niet. Daar hangen de camera's er tot eind maart vanwege een explosie bij een woning. In De Pijp en de Diamantbuurt wordt er ook toezicht gehouden met camera's. In de Diamantbuurt zorgen jongeren voornamelijk voor overlast en in De Pijp komt dat door uitgaanspubliek en dak- en thuislozen. In het stadsgebied Weesp hangen er al een tijd camera's bij het station.

Werkt cameratoezicht?

Naast de locaties waar de gemeente al een lange tijd camera's heeft hangen, zoals rond de uitgaanspleinen, wordt er ook hier en daar na incidenten voor een korte tijd camera's geplaatst, zoals op de Populierenweg en de Westerduinenstraat nu het geval is. Maar de vraag blijft of het toezicht werkt. Uit de inventarisatie van de politie van de incidenten op de toezichtlocaties is te zien dat bij sommige locaties het aantal incidenten daalt, maar bij andere het juist toeneemt. 

Een woordvoerder van burgemeester Halsema liet eerder weten dat de werking van de camera's lastig te bepalen is. "We weten dat het instellen van cameratoezicht het veiligheidsgevoel van omwonenden over het algemeen verhoogt. Of het ook daadwerkelijk geweld, overlast, criminaliteit voorkomt kunnen we natuurlijk niet met zekerheid vaststellen." Volgens de woordvoerder komt dat omdat je niet weet wat er rond de locatie zou zijn gebeurd als er geen camera had gehangen en omdat het toezicht altijd gepaard gaat met een aantal andere maatregelen, zoals bijvoorbeeld extra politiesurveillance of een alcoholverbod. "We kunnen als het rustig blijft op een locatie dus niet met zekerheid zeggen dat het puur door het cameratoezicht komt."

Nog een paar weken en dan zit het schaatsseizoen erop. Dat betekent dat er op IJsbaan Haarlem flink wat werkzaamheden van start gaan. Het middenterrein, waar nu een grasveld en kleine ijsbaan van dertig bij zestig meter liggen, wordt volledig overkapt en de middenbaan wordt bijna twee keer zo groot.

Wie nu rondjes over de Haarlemse ijsbaan schaatst, ziet nog goed wat voor weer het buiten is. Er hangt een groot doek over de helft van het middenterrein dat wind, regen en zon moet tegenhouden. Het hangt ongeveer twee meter lager dan het dak boven de 400-meterbaan. "Dat is voor de ventilatie. Daarom mochten we ook open blijven tijdens de coronaperiode", legt directeur Rob Kleefman uit.  

Een enkele zonnestraal kan nog regelmatig de omliggende 400-meterbaan bereiken. En ook regendruppels en windvlagen vinden nog steeds hun weg naar het ijs. Wat de ijskwaliteit niet ten goede komt. Door het vergroten van het doek moeten de weersomstandigheden straks zoveel mogelijk buiten worden gehouden.

Tekst loopt door na de foto.

Komende maanden wordt het doek over het middenterrein, dat er sinds 2016 hangt, ontmanteld en krijgt het een flinke schoonmaakbeurt. "Dat doet een gespecialiseerd bedrijf, maar waar het wassen gebeurt, weet ik nu even niet uit mijn hoofd. In ieder geval niet bij oma thuis", lacht Kleefman.

Lagere energierekening

Het doek komt na de wasbeurt terug en wordt uitgebreid met andere stukken doek, zodat de ijsbaan volledig wordt overdekt. "We hopen dat de energierekening dan ook meer omlaag gaat. Ik verwacht zo'n tien tot vijftien procent. Dat zie je nu ook al een beetje met alleen het huidige doek."

"Volgend jaar gaan we dan de ijsvloer in het midden vergroten. Dan moet het naastgelegen grasveld daar wel plaats voor maken."

Tekst loopt door na de foto.

"We zien namelijk nu al dat het af en toe wel heel druk is op de middenbaan. Met schaatsende kinderen, ijshockeyers, kunstschaatsers, curling, noem maar op. Het is passen en meten, maar als die baan ongeveer twee keer zo groot wordt, hebben we die problemen niet meer", vertelt Kleefman.

Vergunning rond

Het leek er even op dat de ijsbaan geen toestemming zou krijgen van de gemeente om te verbouwen, omdat de ingediende plannen niet helemaal volledig waren. "Veranderende wetgeving en nieuwe eisen zaten een beetje in de weg, maar de vergunning is ongeveer twee maanden geleden verleend. En daar zijn we erg blij mee", aldus Kleefman.

Tekst loopt door na de foto.

Een compleet overdekte schaatsbaan dus straks. Kan Haarlem dan bijvoorbeeld een NK Allround organiseren? "Theoretisch zou het kunnen, maar we hebben hier natuurlijk geen tribunes. Een marathon, met zo'n 1.000 tot 1.200 toeschouwers, kunnen we net hebben. En dat gebeurt ook al. Dan staat het zo'n beetje twee rijen dik langs de baan", vertelt Kleefman.

"Maar we moeten het ook niet willen. Er is maar één baan waar dat allemaal mooi kan en dat is en blijft Thialf. Wij zijn er voor de breedtesport."

De ijsbaan heeft een succesvol seizoen achter de rug. "We hadden zo'n 180.000 tot 185.000 betalende bezoekers. Dat zijn er zo'n duizend per dag", rekent Kleefman snel voor.

De allerlaatste Bert Grotenhuis Bokaal

Volgende week vrijdag staat de traditionele wedstrijd om de Bert Grotenhuis Bokaal weer op het programma in Haarlem. Oftewel: wie schaatst de meeste rondjes tussen openings- en sluitingstijd? Dus tussen 08.00 en 17.00 uur. Het is de twintigste en tevens ook de allerlaatste editie. Een jaarlijkse uitputtingsslag in de laatste weken van het schaatsseizoen. Enkele tientallen schaatsers doen mee, aanmelden kan nog steeds.

De vismarkt en de horeca in Maastricht hebben veel aan elkaar. Maar het handhaven van de ‘corona-opstelling’ zorgt voor ongemak bij enkele visboeren. Vistotaal claimt 160.000 euro omzetverlies.

e.Go, de elektrische autofabrikant uit Aken, heeft vrijdagmorgen het faillissement aangevraagd. Het is de tweede keer in de geschiedenis. De eerste keer was in 2020 tijdens corona.

De politie heeft afgelopen dinsdag een Rijsenhouter, een Amsterdammer en een Schiedammer opgepakt voor de smokkel van drugs en wapens met drones in onder meer de gevangenis van Zaanstad. 

De verdachten zouden zo gestructureerd te werk zijn gegaan, dat het Openbaar Ministerie (OM) hen verdenkt van deelname aan een criminele organisatie. 

Internationaal

Het balletje gaat rollen als de politie informatie binnenkrijgt over een bestelservice voor gevangenen in Nederland, België en Luxemburg. Met drones zouden onder meer drugs, telefoons en wapens in gevangenissen worden afgeleverd. 

Uit onderzoek onder leiding van het OM is vervolgens gebleken dat sinds 2021 meerdere keren met drones is gevlogen bij meerdere gevangenissen door het hele land. Behalve bij de gevangenissen in Veenhuizen (Drenthe) en Lelystad (Flevoland) zou de bezorgdienst actief zijn geweest bij de gevangenis in Zaanstad.  

Twee drones onderschept

Tijdens de coronapandemie was de smokkelmethode in Justitieel Complex Zaanstad geregeld in het nieuws. Zo berichtte De Telegraaf in augustus 2021 dat twee gevangenen waren bestraft omdat zij betrokken zouden zijn geweest bij een poging drie iPhones en meerdere simkaarten de gevangenis binnen te smokkelen. 

Eind dat jaar werden in een weekend tijd twee drones onderschept waar drugs, telefoons, kabels en snoeren in zaten. Een maand later doken er via Instagram beelden op van vermoedelijk één van die smokkelacties.

Te zien is hoe een gevangene via een opengebroken ventilatierooster een ingetapet pakketje binnenhengelt. De Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) zei destijds al tegen NH dat het pakketje in de video zéér vermoedelijk was afgeleverd met een drone. 

Tekst gaat verder onder de video.

Volgens het OM slaagden veel 'droppings' niet omdat de drones tijdig werden gespot door beveiligers. In sommige gevallen hoefden de gevangenen bijzonder weinig moeite te doen voor hun bestelling: de piloot stuurde de drone dan naar een cel, waarna de gevangene zijn bestelling via een geopend raam kon aanpakken.

Woningen doorzocht

De woningen van de drie verdachten (25 t/m 32 jaar oud) zijn doorzocht. Behalve drones heeft de politie ook drugs bij hen thuis aangetroffen. Twee van hen worden vandaag voorgeleid aan de rechter-commissaris die zal besluiten of hun voorarrest wordt verlengd. 

De politie heeft afgelopen dinsdag een Rijsenhouter, een Amsterdammer en een Schiedammer opgepakt voor de smokkel van drugs en wapens met drones in onder meer de gevangenis van Zaanstad. 

De verdachten zouden zo gestructureerd te werk zijn gegaan, dat het Openbaar Ministerie (OM) hen verdenkt van deelname aan een criminele organisatie. 

Internationaal

Het balletje gaat rollen als de politie informatie binnenkrijgt over een bestelservice voor gevangenen in Nederland, België en Luxemburg. Met drones zouden onder meer drugs, telefoons en wapens in gevangenissen worden afgeleverd. 

Uit onderzoek onder leiding van het OM is vervolgens gebleken dat sinds 2021 meerdere keren met drones is gevlogen bij meerdere gevangenissen door het hele land. Behalve bij de gevangenissen in Veenhuizen (Drenthe) en Lelystad (Flevoland) zou de bezorgdienst actief zijn geweest bij de gevangenis in Zaanstad.  

Twee drones onderschept

Tijdens de coronapandemie was de smokkelmethode in Justitieel Complex Zaanstad geregeld in het nieuws. Zo berichtte De Telegraaf in augustus 2021 dat twee gevangenen waren bestraft omdat zij betrokken zouden zijn geweest bij een poging drie iPhones en meerdere simkaarten de gevangenis binnen te smokkelen. 

Eind dat jaar werden in een weekend tijd twee drones onderschept waar drugs, telefoons, kabels en snoeren in zaten. Een maand later doken er via Instagram beelden op van vermoedelijk één van die smokkelacties.

Te zien is hoe een gevangene via een opengebroken ventilatierooster een ingetapet pakketje binnenhengelt. De Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) zei destijds al tegen NH dat het pakketje in de video zéér vermoedelijk was afgeleverd met een drone. 

Tekst gaat verder onder de video.

Volgens het OM slaagden veel 'droppings' niet omdat de drones tijdig werden gespot door beveiligers. In sommige gevallen hoefden de gevangenen bijzonder weinig moeite te doen voor hun bestelling: de piloot stuurde de drone dan naar een cel, waarna de gevangene zijn bestelling via een geopend raam kon aanpakken.

Woningen doorzocht

De woningen van de drie verdachten (25 t/m 32 jaar oud) zijn doorzocht. Behalve drones heeft de politie ook drugs bij hen thuis aangetroffen. Twee van hen worden vandaag voorgeleid aan de rechter-commissaris die zal besluiten of hun voorarrest wordt verlengd. 

De politie heeft afgelopen dinsdag een Rijsenhouter, een Amsterdammer en een Schiedammer opgepakt voor de smokkel van drugs en wapens met drones in onder meer de gevangenis van Zaanstad. 

De verdachten zouden zo gestructureerd te werk zijn gegaan, dat het Openbaar Ministerie (OM) hen verdenkt van deelname aan een criminele organisatie. 

Internationaal

Het balletje gaat rollen als de politie informatie binnenkrijgt over een bestelservice voor gevangenen in Nederland, België en Luxemburg. Met drones zouden onder meer drugs, telefoons en wapens in gevangenissen worden afgeleverd. 

Uit onderzoek onder leiding van het OM is vervolgens gebleken dat sinds 2021 meerdere keren met drones is gevlogen bij meerdere gevangenissen door het hele land. Behalve bij de gevangenissen in Venhuizen (Drenthe) en Lelystad (Flevoland) zou de bezorgdienst actief zijn geweest bij de gevangenis in Zaanstad.  

Twee drones onderschept

Tijdens de coronapandemie was de smokkelmethode in Justitieel Complex Zaanstad geregeld in het nieuws. Zo berichtte De Telegraaf in augustus 2021 dat twee gevangenen waren bestraft omdat zij betrokken zouden zijn geweest bij een poging drie iPhones en meerdere simkaarten de gevangenis binnen te smokkelen. 

Eind dat jaar werden in een weekend tijd twee drones onderschept waar drugs, telefoons, kabels en snoeren in zaten. Een maand later doken er via Instagram beelden op van vermoedelijk één van die smokkelacties.

Te zien is hoe een gevangene via een opengebroken ventilatierooster een ingetapet pakketje binnenhengelt. De Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) zei destijds al tegen NH dat het pakketje in de video zéér vermoedelijk was afgeleverd met een drone. 

(Lees verder onder de video)

Volgens het OM slaagden veel 'droppings' niet omdat de drones tijdig werden gespot door beveiligers. In sommige gevallen hoefden de gevangenen bijzonder weinig moeite te doen voor hun bestelling: de piloot stuurde de drone dan naar een cel, waarna de gevangene zijn bestelling via een geopend raam kon aanpakken.

Woningen doorzocht

De woningen van de drie verdachten (25 t/m 32 jaar oud) zijn doorzocht. Behalve drones heeft de politie ook drugs bij hen thuis aangetroffen. Twee van hen worden vandaag voorgeleid aan de rechter-commissaris die zal besluiten of hun voorarrest wordt verlengd. 

Volgens het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB) zijn er voor het eerst sinds de coronapandemie weer meer verkeersboetes uitgedeeld. Bij juridisch dienstverlener DAS steeg het aantal verkeersstrafzaken in 2023 fors ten opzichte van 2022. Van 500 in 2022 naar bijna 775 in 2023.

KLM moet het komende jaar 450 nieuwe luchtvaarttechnici aannemen, omdat er veel te weinig specialisten zijn. Daarom gooit de luchtvaartmaatschappij alles in de strijd om nieuwe monteurs en specialisten te werven. Vandaag namen die technici van de toekomst het tegen elkaar op tijdens een vakwedstrijd. 

Mbo-studenten vliegtuigtechniek van verschillende scholen uit Nederland namen het vandaag tegen elkaar op in de hangar van KLM. De luchtvaartmaatschappij hoopt daarmee de jongeren te enthousiasmeren om bij hen te komen werken. 

De studenten die een rondleiding krijgen zijn onder de indruk van de grote Boeing 777 die op dat moment in groot onderhoud is. "Ik was van kleins af aan al gek van vliegtuigen", vertelt Thom (24). Maar of hij daadwerkelijk bij KLM gaat werken of ergens anders, weet hij nog niet. "Ik ben aan het rondkijken", zegt hij. 

Door de grote vraag hebben de (toekomstige) technici het wel voor het zeggen, merkt ook KLM. "Je ziet dat ze met andere arbeidscontracten willen werken, of als zelfstandige. Of voor een half jaar ergens gestationeerd willen worden. Daar moeten we ook ruimte aan bieden: wat wil deze beroepsgroep? En zorgen dat we daar klaar voor zijn", aldus Stefanie Boers.

Tekort 

Programmamanager Stefanie Boers van KLM vertelt dat het tekort voelbaar is in het bedrijf:  "We moeten heel veel nieuwe mensen moeten binnenhalen en dat kost de medewerkers die er al zijn veel moeite, want je moet mensen opleiden én je werk doen. Dus dat geeft wat spanning."

KLM besteedt nu ook werk uit in het buitenland. In coronatijd is veel technisch personeel weggegaan met de vrijwillige vertrekregeling. "Je ziet dat het herstel veel sneller is gegaan dan verwacht. We hebben best wel wat instroom gehad het afgelopen jaar, maar het duurt lang voordat mensen zijn opgeleid", aldus Boers. 

Vergrijzing

De vakbond voor luchtvaarttechnici roept al jaren dat er een probleem aan komt. Vorige maand uitten de monteurs nog hun zorgen bij NH. "Er komt een pensioengolf aan, er gaan écht veel mensen weg en dat tekort vullen we niet snel aan", vertelt de nieuwe voorzitter van de vakbond, Piet Visser (NVLT). "Maar we hebben het gevoel dat het probleem wel door begint te dringen nu."

Waar je ook stond in de virosofie, dit kun je alleen maar respecteren

Horendol worden de bewoners van de binnenstad ervan. De toename van denderende bussen door hun straten moet stoppen. Drie bewonersorganisaties uit Haarlem willen de gemeenteraad nog maar eens duidelijk maken dat er een einde moet komen aan de overlast die bussen veroorzaken in de binnenstad. En ze dragen zelf ook de oplossingen aan: snelheid omlaag en bussen om het centrum leiden.

In de omgeving van het station hangen inmiddels talloze protestposters waarop wordt gewaarschuwd dat de buurt 'onleefbaar' wordt door al het busverkeer. Komende donderdag behandelt de commissie Beheer de toekomst van de openbare vervoerlijnen in de stad. Drie bewonersorganisaties grijpen dat moment aan om hun zegje te doen in de raad. "De leefbaarheid staat steeds meer onder druk", zegt Menno Maas van platform Buskruit.

Trilcommissie

In haar woning aan de Jansweg, vlakbij station Haarlem, waar de ene na de andere bus voorbij zoeft, vertelt Carina van Vlerken die de Trilcommissie vertegenwoordigt over de overlast. "Ik woon hier sinds 1997. We proberen de huidige overlast van het busverkeer aan te pakken. We hebben heel veel last van de trillingen van die bussen."

De gemeente gaat het Stationsplein opnieuw inrichten. Van Vlerken is geschrokken van de plannen die zijn gemaakt. "Een van de opties is om de Kruisstraat helemaal autoluw te maken, zodat het een rode loper wordt voor fietsers en voetgangers. Maar dat betekent ook dat de Jansweg tweerichtingsverkeer wordt voor de bussen. Dan gaan we van 800 naar 1600 bussen per dag door de straat. Dan krijgen we dus nog veel meer ellende voor onze kiezen."

Rusterburgerlaan

Kees de Wit is aangeschoven als vertegenwoordiger van de bewoners van de Rustenburgerlaan. Ook daar zorgen de vele bussen voor overlast. "We hebben al heel lang last van de dubbeldekkers en de gelede bussen. In de coronaperiode en tijdens het herinrichten van het Houtplein reden er een tijdje geen bussen door de straat. Toen het Houtplein in augustus in gebruik werd genomen, waren de bussen weer terug en ontdekten we opnieuw hoeveel overlast dat geeft. Een groep bevlogen bewoners vormt nu de kerngroep Rustenburgerlaan."

De Wit is ook lid van een overlegorgaan dat zich bezighoudt met het nog te bouwen ov-knooppunt Nieuw-Zuid. "Dat komt aan de Schipholweg en wordt erg belangrijk voor de loop van de buslijnen in Haarlem. De inspraak liep eerst niet zo goed, daarom is die 'omgevingstafel' er gekomen."

Buskruit

De derde organisatie is platform Buskruit. Menno Maas is de woordvoerder: "We zijn in 2018 opgericht als platform voor bewoners, ondernemers en deskundigen die een betere balans zoeken voor mobiliteit en leefbaarheid. In die tijd gingen de eerste dubbeldekkers rijden en daar hadden veel mensen last van. We zijn niet tegen openbaar vervoer, integendeel. Maar het moet beter en slimmer. De leefbaarheid staat steeds meer onder druk."

De trillingen en de geluidsoverlast die de bussen in het centrum van Haarlem veroorzaken, zijn dus een groot probleem voor de omwonenden. "Verreweg de meeste huizen hier zijn gebouwd voor het jaar 1900", zegt Van Vlerken. "De tijd van paard en wagen dus. Toen ik hier kwam wonen, reden er nog gewone bussen. Nu zijn het harmonicabussen, dubbeldekkers en elektrische bussen. Die zijn veel zwaarder en zorgen dus voor meer overlast."

"Het trottoir is hier ook heel smal", vervolgt Van Vlerken. "En er wonen hier gezinnen met kleine kinderen en veel oudere dames. Die kunnen niet veilig over straat. Dat valt op te lossen, maar dan moet de gemeente wel luisteren naar de oplossingen die de buurt aandraagt."

Tekst loopt door onder de foto.

Die oplossingen liggen volgens de bewonersorganisaties voor de hand. Menno Maas van Buskruit: "De maximumsnelheid moet omlaag naar dertig kilometer per uur, dat scheelt al heel wat. Je kunt doorgaande buslijnen deels aan de noordkant van het station laten stoppen, dan ben je ook al veel van die dubbeldekkers kwijt. Waarom moeten al die bussen naar het station? Je kunt ze straks ook laten keren bij knooppunt Nieuw-Zuid en maar een deel laten doorrijden naar het station."

Elektrische fietsen

De gemeente moet leren van de ervaringen in andere gemeenten en de ontwikkelingen rond vervoer in de gaten houden, zegt Kees de Wit. "De gemeente denkt dat het openbaar vervoer de komende jaren groeit, maar is dat wel zo? Ze houden vast aan studies van vijf jaar geleden, die zijn inmiddels achterhaald."

Maas: "In Amsterdam wordt er juist over gedacht het openbaar vervoer minder fijnmazig te maken. Dat heeft ook te maken met de opkomst van de elektrische fiets. In Stockholm wordt al een kwart van de busritten overgenomen door de elektrische fiets, in Chinese steden is dat zelfs de helft."

Inspraak

De drie gaan donderdagavond dus hun zegje doen in de raadscommissie. Welk doel hopen ze te bereiken? "We willen laten weten dat de inspraak beter moet. En uitleggen dat er echt geen 1600 bussen per dag door de Jansweg moeten rijden", zegt Carina van Vlerken. 

Menno Maas: "We moeten verder uitleggen dat het ov-knooppunt in Schalkwijk veel belangrijker moet worden voor het busvervoer, zodat het station wordt ontlast." Kees de Wit vult aan: "En zo snel mogelijk de snelheid omlaag brengen naar dertig kilometer per uur."

Horendol worden de bewoners van de binnenstad ervan. De toename van denderende bussen door hun straten moet stoppen. Drie bewonersorganisaties uit Haarlem willen de gemeenteraad nog maar eens duidelijk maken dat er een einde moet komen aan de overlast die bussen veroorzaken in de binnenstad. En ze dragen zelf ook de oplossingen aan: snelheid omlaag en bussen om het centrum leiden.

In de omgeving van het station hangen inmiddels talloze protestposters waarop wordt gewaarschuwd dat de buurt 'onleefbaar' wordt door al het busverkeer. Komende donderdag behandelt de commissie Beheer de toekomst van de openbare vervoerlijnen in de stad. Drie bewonersorganisaties grijpen dat moment aan om hun zegje te doen in de raad. "De leefbaarheid staat steeds meer onder druk", zegt Menno Maas van platform Buskruit.

Trilcommissie

In haar woning aan de Jansweg, vlakbij station Haarlem, waar de ene na de andere bus voorbij zoeft, vertelt Carina van Vlerken die de Trilcommissie vertegenwoordigt over de overlast. "Ik woon hier sinds 1997. We proberen de huidige overlast van het busverkeer aan te pakken. We hebben heel veel last van de trillingen van die bussen."

De gemeente gaat het Stationsplein opnieuw inrichten. Van Vlerken is geschrokken van de plannen die zijn gemaakt. "Een van de opties is om de Kruisstraat helemaal autoluw te maken, zodat het een rode loper wordt voor fietsers en voetgangers. Maar dat betekent ook dat de Jansweg tweerichtingsverkeer wordt voor de bussen. Dan gaan we van 800 naar 1600 bussen per dag door de straat. Dan krijgen we dus nog veel meer ellende voor onze kiezen."

Rusterburgerlaan

Kees de Wit is aangeschoven als vertegenwoordiger van de bewoners van de Rustenburgerlaan. Ook daar zorgen de vele bussen voor overlast. "We hebben al heel lang last van de dubbeldekkers en de gelede bussen. In de coronaperiode en tijdens het herinrichten van het Houtplein reden er een tijdje geen bussen door de straat. Toen het Houtplein in augustus in gebruik werd genomen, waren de bussen weer terug en ontdekten we opnieuw hoeveel overlast dat geeft. Een groep bevlogen bewoners vormt nu de kerngroep Rustenburgerlaan."

De Wit is ook lid van een overlegorgaan dat zich bezighoudt met het nog te bouwen ov-knooppunt Nieuw-Zuid. "Dat komt aan de Schipholweg en wordt erg belangrijk voor de loop van de buslijnen in Haarlem. De inspraak liep eerst niet zo goed, daarom is die 'omgevingstafel' er gekomen."

Buskruit

De derde organisatie is platform Buskruit. Menno Maas is de woordvoerder: "We zijn in 2018 opgericht als platform voor bewoners, ondernemers en deskundigen die een betere balans zoeken voor mobiliteit en leefbaarheid. In die tijd gingen de eerste dubbeldekkers rijden en daar hadden veel mensen last van. We zijn niet tegen openbaar vervoer, integendeel. Maar het moet beter en slimmer. De leefbaarheid staat steeds meer onder druk."

De trillingen en de geluidsoverlast die de bussen in het centrum van Haarlem veroorzaken, zijn dus een groot probleem voor de omwonenden. "Verreweg de meeste huizen hier zijn gebouwd voor het jaar 1900", zegt Van Vlerken. "De tijd van paard en wagen dus. Toen ik hier kwam wonen, reden er nog gewone bussen. Nu zijn het harmonicabussen, dubbeldekkers en elektrische bussen. Die zijn veel zwaarder en zorgen dus voor meer overlast."

"Het trottoir is hier ook heel smal", vervolgt Van Vlerken. "En er wonen hier gezinnen met kleine kinderen en veel oudere dames. Die kunnen niet veilig over straat. Dat valt op te lossen, maar dan moet de gemeente wel luisteren naar de oplossingen die de buurt aandraagt."

Tekst loopt door onder de foto.

Die oplossingen liggen volgens de bewonersorganisaties voor de hand. Menno Maas van Buskruit: "De maximumsnelheid moet omlaag naar dertig kilometer per uur, dat scheelt al heel wat. Je kunt doorgaande buslijnen deels aan de noordkant van het station laten stoppen, dan ben je ook al veel van die dubbeldekkers kwijt. Waarom moeten al die bussen naar het station? Je kunt ze straks ook laten keren bij knooppunt Nieuw-Zuid en maar een deel laten doorrijden naar het station."

Elektrische fietsen

De gemeente moet leren van de ervaringen in andere gemeenten en de ontwikkelingen rond vervoer in de gaten houden, zegt Kees de Wit. "De gemeente denkt dat het openbaar vervoer de komende jaren groeit, maar is dat wel zo? Ze houden vast aan studies van vijf jaar geleden, die zijn inmiddels achterhaald."

Maas: "In Amsterdam wordt er juist over gedacht het openbaar vervoer minder fijnmazig te maken. Dat heeft ook te maken met de opkomst van de elektrische fiets. In Stockholm wordt al een kwart van de busritten overgenomen door de elektrische fiets, in Chinese steden is dat zelfs de helft."

Inspraak

De drie gaan donderdagavond dus hun zegje doen in de raadscommissie. Welk doel hopen ze te bereiken? "We willen laten weten dat de inspraak beter moet. En uitleggen dat er echt geen 1600 bussen per dag door de Jansweg moeten rijden", zegt Carina van Vlerken. 

Menno Maas: "We moeten verder uitleggen dat het ov-knooppunt in Schalkwijk veel belangrijker moet worden voor het busvervoer, zodat het station wordt ontlast." Kees de Wit vult aan: "En zo snel mogelijk de snelheid omlaag brengen naar dertig kilometer per uur."

Stalumex bv in Kerkade is maandag door de rechtbank in Maastricht failliet verklaard. Bij het bedrijf werken 51 mensen. Lastige marktomstandigheden en terugbetaling van ontvangen coronasteun hebben de onderneming genekt.

Buitenyoga. Ik wist niet dat het bestond. Maar ik kijk er niet vreemd van op, want veel waarvan ik eerst niet wist dat het bestond, blijkt daarna ineens wel te bestaan.

Tijdens de coronapandemie zijn enkele duizenden mensen extra overleden aan hartklachten. Ongeveer de helft van hen had waarschijnlijk eerder gedotterd moeten worden, maar dat lukte niet doordat de reguliere zorg in die tijd vrijwel stillag.

Zijn de statistieken nog wel bruikbaar na drie jaar corona? Grafieken tonen plotse dips en opvliegers. Meten was soms ondoenlijk en zelfs nu nog is ons gedrag lang niet altijd terug naar het ’oude normaal’. Zie daar als beleidsmaker maar eens mee te werken.

Op jezelf wonen met een licht verstandelijke beperking is niet altijd makkelijk. Stichting WISjH (Woon-Initiatief Speciale jongeren Hilversum) wil daarom midden 2025 negentien woningen realiseren voor 'speciale' jongeren die extra zorg nodig hebben. Mathijs Smit, bestuurslid van de stichting, heeft een zoon met een verstandelijke handicap. Hij vertelt hoe hij erachter kwam dat zijn zoon anders was dan andere kinderen. 

De 24-jarige Tiemen Smit lijkt een doodnormale jongen, maar voor de jonge Hilversummer is het soms wat lastiger om dingen te begrijpen dan voor andere mensen. Hij heeft een niet-aangeboren licht verstandelijke beperking, opgelopen door zuurstoftekort als baby. 

Hij is één van de mensen voor wie het moeilijker is om zelfstandig te wonen. Zijn vader Mathijs richtte daarom 10 jaar geleden samen met andere ouders stichting WISjH op. Het doel van deze stichting: 19 woningen bouwen voor jongeren met een beperking, die net dat beetje extra hulp nodig hebben. 

Onduidelijke toekomst

"Toen Tiemen nog jong was en naar een speciale school ging, had ik wel eens gesprekken met ouders van kinderen uit die klas", vertelt vader Mathijs. "Daar kwam vaak de vraag: Hoe ziet hun toekomst eruit? Kunnen de kinderen wel op zichzelf wonen later?" Met de stichting gaat dat laatste nu lukken, ook al ging het realiseren daarvan niet altijd zonder slag of stoot.

"Het lukte vrij snel om een plek te vinden waar de woningen konden komen", zegt Mathijs. "Er wordt in Hilversum een nieuwe wijk gebouwd: Nieuw Zuid. Daar kunnen de jongeren straks terecht." Wel duurde de bouw door de coronacrisis veel langer. "Nu gaat het gelukkig goed. Mijn zoon kan halverwege 2025 intrekken."

Specifieke zorg

Sinds deze week is bekend dat de zorg in handen komt van Amerpoort, een instantie die jongeren met verstandelijke beperkingen begeleidt. "De kinderen hebben natuurlijk allemaal hele specifieke zorg nodig, omdat iedereen anders is", vertelt Mathijs. "Het is fijn dat Amerpoort deze zorg op zich kan nemen. Daarmee zijn we weer een stapje dichterbij de realisatie van dit project."

In bovenstaande video spreken we Mathijs Smit over zijn zoon en hoe hij erachter kwam dat Tiemen anders was dan andere kinderen. Ook volgen we Tiemen, die samen met vriendin én toekomstige huisgenoot Baukje een lunch voorbereidt. 

Het aantal Nederlanders dat in 2023 zegt slachtoffer te zijn geworden van traditionele criminaliteit, is na een jarenlange daling, voor het eerst sinds 2021 weer toegenomen. Onder deze vorm van criminaliteit vallen geweld, vernielingen, diefstal en inbraak. De meeste misdrijven per duizend bewoners vonden plaats in Amsterdam. Dit blijkt uit de Veiligheidsmonitor 2023 van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). 

De Veiligheidsmonitor is een enquête die elke twee jaar wordt gehouden onder Nederlanders vanaf 15 jaar. Hierin staan de thema's 'slachtoffer zijn van criminaliteit' en 'het gevoel van veiligheid centraal'. In 2023 hebben ruim 180 duizend Nederlanders meegedaan aan de enquête.

20 procent van hen gaf aan slachtoffer te zijn geweest van traditionele criminaliteit. Twee jaar eerder was dat nog 17 procent, het laagste niveau in tien jaar tijd. Het percentage Nederlanders dat in 2023 zegt slachtoffer te zijn geweest van traditionele criminaliteit is daarmee bijna weer terug op het niveau van 2019, het jaar voor de coronacrisis.

Meeste misdrijven in Amsterdam

Ook het aantal geregistreerde misdrijven door de politie is voor het eerst na een jarenlange daling weer toegenomen. Tussen 2012 en 2021 was dit aantal nog met ruim de helft gedaald. In 2023 werden bijna net zoveel misdrijven geregistreerd als voor de coronacrisis. In Amsterdam werden er ruim 61 duizend gevallen van geweld, vernielingen, diefstal en inbraak geregistreerd. Dit komt neer op 67 gevallen per duizend Amsterdammers. Het gemiddelde in Nederland ligt op 29 geregistreerde misdrijven per duizend inwoners. 

Naast de traditionele criminaliteit, was er in Amsterdam een sterke stijging te zien in verkeers- en drugsmisdrijven ten opzichte van 2021. 

Het aantal Nederlanders dat in 2023 zegt slachtoffer te zijn geworden van traditionele criminaliteit, is na een jarenlange daling, voor het eerst sinds 2021 weer toegenomen. Onder deze vorm van criminaliteit vallen geweld, vernielingen, diefstal en inbraak. De meeste misdrijven per duizend bewoners vonden plaats in Amsterdam. Dit blijkt uit de Veiligheidsmonitor 2023 van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). 

De Veiligheidsmonitor is een enquête die elke twee jaar wordt gehouden onder Nederlanders vanaf 15 jaar. Hierin staan de thema's 'slachtoffer zijn van criminaliteit' en 'het gevoel van veiligheid centraal'. In 2023 hebben ruim 180 duizend Nederlanders meegedaan aan de enquête.

20 procent van hen gaf aan slachtoffer te zijn geweest van traditionele criminaliteit. Twee jaar eerder was dat nog 17 procent, het laagste niveau in tien jaar tijd. Het percentage Nederlanders dat in 2023 zegt slachtoffer te zijn geweest van traditionele criminaliteit is daarmee bijna weer terug op het niveau van 2019, het jaar voor de coronacrisis.

Meeste misdrijven in Amsterdam

Ook het aantal geregistreerde misdrijven door de politie is voor het eerst na een jarenlange daling weer toegenomen. Tussen 2012 en 2021 was dit aantal nog met ruim de helft gedaald. In 2023 werden bijna net zoveel misdrijven geregistreerd als voor de coronacrisis. In Amsterdam werden er ruim 61 duizend gevallen van geweld, vernielingen, diefstal en inbraak geregistreerd. Dit komt neer op 67 gevallen per duizend Amsterdammers. Het gemiddelde in Nederland ligt op 29 geregistreerde misdrijven per duizend inwoners. 

Naast de traditionele criminaliteit, was er in Amsterdam een sterke stijging te zien in verkeers- en drugsmisdrijven ten opzichte van 2021. 

Het aantal Nederlanders dat in 2023 zegt slachtoffer te zijn geworden van traditionele criminaliteit, is na een jarenlange daling, voor het eerst sinds 2021 weer toegenomen. Onder deze vormen van criminaliteit vallen geweld, diefstal en inbraak, en vernielingen. De meeste misdrijven per duizend bewoners vonden plaats in Amsterdam. Dit blijkt uit de Veiligheidsmonitor 2023 van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). 

De Veiligheidsmonitor is een enquête die elke twee jaar wordt gehouden onder Nederlanders vanaf 15 jaar. Hierin staan de thema's 'slachtoffer zijn van criminaliteit' en 'het gevoel van veiligheid centraal'. In 2023 hebben ruim 180 duizend Nederlanders meegedaan aan de enquête.

20 procent van hen gaf aan slachtoffer te zijn geweest van traditionele criminaliteit. Twee jaar eerder was dat nog 17 procent, het laagste niveau in tien jaar tijd. Het percentage Nederlanders dat in 2023 zegt slachtoffer te zijn geweest van traditionele criminaliteit is daarmee bijna weer terug op het niveau van 2019, het jaar voor de coronacrisis.

Meeste misdrijven in Amsterdam

Ook het aantal geregistreerde misdrijven door de politie is voor het eerst na een jarenlange daling weer toegenomen. Tussen 2012 en 2021 was dit aantal nog met ruim de helft gedaald. In 2023 werden bijna net zoveel misdrijven geregistreerd als voor de coronacrisis. In Amsterdam werden er ruim 61 duizend gevallen van geweld, diefstal en inbraak, en vernielingen geregistreerd. Dit komt neer op 67 gevallen per duizend Amsterdammers. Het gemiddelde in Nederland ligt op 29 geregistreerde misdrijven per duizend inwoners. 

Naast de traditionele criminaliteit, was er in Amsterdam een sterke stijging te zien in verkeers- en drugsmisdrijven ten opzichte van 2021. 

Gemakzuchtig, onverschillig, asociaal. Nergens komen kwalijke menselijke eigenschappen zo aan het licht als in de wagens van de stadsreiniging. ,,Wie dumpt er nou een stuk of zeven oude koelkasten in de berm?’’

Het gaat goed met de cultuursector. Bioscopen en musea in de stad spreken zelfs van een opmerkelijke groei in bezoekersaantallen. Opvallend is vooral dat jongeren steeds vaker naar de film en het museum gaan. Een doelgroep die voorheen maar lastig te bereiken was. "Dit jaar kreeg ik een Museumkaart voor mijn verjaardag, dus we gaan elke dag."

"We hebben een hele goede januari gehad", vertelt Julien Staartjes van The Movies in een nog lege zaal. Later wordt daar de film Dune 2 getoond, een van de films waar veel bezoekers op afkomen. "De afgelopen maand was vergelijkbaar met 2019 en dat was echt een topjaar voor bioscopen."

Na een rondvraag bij andere bioscopen en musea in de stad blijkt dat er overal een toename te zien is qua bezoekers. Zo ook bij Museum Het Rembrandthuis, waar op de vroege vrijdagochtend al voor de opening van het museum een rij voor de deur staat. 

Het trekken van die bezoekers was geen gemakkelijke taak, legt directeur Milou Halbesma uit. "Wat ik van iedereen hoor, is dat we twee keer zo hard moeten werken. Mensen zijn ons toch allemaal een beetje kwijtgeraakt na corona. We moeten keihard werken om iedereen weer binnen te krijgen."

Jongeren

Maar dat er nu plots wel veel jonge bezoekers komen, is een welkome verrassing voor de instellingen. Bij bioscoop The Movies zagen ze dat de er de afgelopen jaren veel meer ouderen kwamen, en dat jongeren wegbleven. "En dat daar nu verandering in zit, is goed. We willen namelijk een bioscoop zijn voor iedereen", aldus Staartjes. 

Om wat uitnodigender te zijn voor de doelgroep, wordt er vooral goed gekeken of de programmering divers genoeg is. "En ik denk dat veel jongeren het ook wel een beetje gehad hebben met thuis op de bank te streamen en dat ze gewoon eindelijk even een goede film willen zien in een volle zaal."

Concertgebouw, theater, museum en bioscoop

"Ik vind het een goede ontwikkeling dat jongeren meer de cultuur opzoeken, absoluut", vertelt een jonge man die zijn kaartjes voor een film ophaalt. "Dit jaar kreeg ik een Museumkaart voor mijn verjaardag, dus we gaan elke dag." Zijn vriendin vult aan: "En we zijn naar het theater geweest, naar het Concertgebouw, Jesus Christ Superstar. We zijn overal geweest."

Bij Het Rembrandthuis koopt een 23-jarige Chinese toerist een kaartje voor het museum. Ze is alleen in de stad en ging ook gisteren al bij drie verschillende musea op bezoek. "Het was een van de grote redenen waarom ik naar Amsterdam ben gekomen. Het is heel belangrijk om meer te weten te komen over andere culturen."

Maar zo makkelijk is het meestal niet om jongeren te trekken. De branche werkt daar al jarenlang aan. En dat betekent ook marketing op jonge platforms zoals TikTok. "Het gaat nu simpelweg heel anders om bepaalde doelgroepen te bereiken", ziet Halbesma. "Er is veel concurrentie."

En op de vraag of musea niet een beetje te stoffig en ouderwets waren voor de jonge generatie, reageert Halbesma met een overtuigende 'nee'. "Als je ziet wat er wordt geprogrammeerd en wat musea allemaal doen, dat is geweldig. Dus nee, daar ben ik het niet mee eens. Het is meer dat je genoeg geld en marketingkracht moet hebben om die jongeren te bereiken."

Zet de trend door? 

De sector verwacht dat deze trend door zal zetten, maar er zijn natuurlijk ook uitdagingen. Zo is er op dit moment een staking van schrijvers in Hollywood, wat impact kan hebben op de programmering bij bioscopen. 

"De grote marketingmusea zitten op het Museumplein, maar voor ons als kleinere instelling met kleine budgetten is het lastig", concludeert Halbesma. "Ik moet ook een huis uit 1606 - nationaal erfgoed - onderhouden. Dus ja, het gaat goed, maar ik moet er harder voor werken dan voorheen en het kost me ook meer geld."

Het Bisdom Haarlem-Amsterdam stoot nog dit jaar meerdere katholieke kerken af in de Kop van Noord-Holland. Het aantal kerkgangers loopt terug en de onderhoudskosten rijzen de pan uit. Het gaat in elk geval om de kerken in Anna Paulowna, 't Zand, Breezand en Julianadorp. De bedoeling is dat alleen de Christoforuskerk in Schagen overblijft.

De Spoorbuurtkerk in Anna Paulowna is onlangs als eerste kerk in het rijtje te koop gezet. Niet alleen de kerk uit 1871 wordt verkocht, ook de pastorie die tegen de kerk aan is gebouwd gaat in de verkoop. Het kerkhof en de route ernaartoe worden niet van de hand gedaan.

Jan van Til van Brantjes Makelaars laat weten dat er veel belangstelling is voor de kerk. "Van ontwikkelaars en bedrijven, maar ook van particulieren. Dan moet je denken aan mensen die in de pastorie willen wonen en van de kerk bijvoorbeeld een yoga- en fitnessstudio willen maken."

Sloop

Zoiets past binnen het huidige bestemmingsplan. Als mensen andere plannen met de kerk hebben, zullen ze daarvoor het bestemmingsplan moeten laten wijzigen. Het zou ook kunnen dat de kerk (geen monument) wordt gesloopt, al gelooft Van Til niet dat dat hier gaat gebeuren. "Meestal - als mensen zulke plannen hebben - zet de gemeente zo'n gebouw alsnog op de monumentenlijst. Bovendien zou het zonde zijn. Het pand is in een goede staat."

Toch is het nog niet eenvoudig om voor elke kerk een andere bestemming te vinden. "Deze kerk in Anna Paulowna is niet zo groot en daardoor is het niet makkelijk om hier een dubbelfunctie voor te bedenken", zegt Van Til. "Van grotere kerken zou je bijvoorbeeld nog wel woningen kunnen maken door appartementen te creëren in de kerk. Dat is hier lastiger."

Geïnteresseerden hebben tot 27 maart de tijd om een bieding te doen. Degene met het hoogste bod krijgt de kerk met pastorie. Het is niet voor het eerst dat een kerk te koop komt en zeker ook niet voor het laatst, zegt Van Til. "Ik word bijna maandelijks gebeld door kerkbesturen. De bodem raakt in zicht. Ze kunnen het niet meer betalen."

En dus is de kerk in Anna Paulowna de eerste van een hele rij kerken in de Noordkop met een verkoopbord voor de deur. Dit proces loopt al even in West-Friesland, waar het Bisdom ook een heleboel kerken sluit. In oktober trokken zo'n 500 parochianen uit de regio al naar het Bisdom in Haarlem om tegen de sluitingen te protesteren.

Het Bisdom laat weten nu nog geen besluit genomen te hebben over de kerken in bijvoorbeeld de voormalige gemeenten Wieringermeer, Zijpe of Wieringen, maar dit ligt ook op tafel.

Jammer

"Natuurlijk is het jammer, en niemand is er blij mee dat er kerken verkocht moeten worden", zegt Bart Putter, vicaris-generaal van het Bisdom Haarlem-Amsterdam. "Maar er is wel begrip voor het besluit. Je hebt tenslotte vrijwilligers en mensen nodig om het draaiende te houden."

Het aantal kerkgangers liep al terug, zegt hij, en sinds de coronapandemie is dat alleen maar meer geworden. "Veel mensen hebben ontdekt dat je ook vanuit huis via de televisie een dienst kunt bijwonen. Vergeet niet dat mensen in de tussentijd ook ouder zijn geworden."

Het Bisdom Haarlem-Amsterdam stoot nog dit jaar meerdere katholieke kerken af in de Kop van Noord-Holland. Het aantal kerkgangers loopt terug en de onderhoudskosten rijzen de pan uit. Het gaat in elk geval om de kerken in Anna Paulowna, 't Zand, Breezand en Julianadorp. De bedoeling is dat alleen de Christoforuskerk in Schagen overblijft.

De Spoorbuurtkerk in Anna Paulowna is onlangs als eerste kerk in het rijtje te koop gezet. Niet alleen de kerk uit 1871 wordt verkocht, ook de pastorie die tegen de kerk aan is gebouwd gaat in de verkoop. Het kerkhof en de route ernaartoe worden niet van de hand gedaan.

Jan van Til van Brantjes Makelaars laat weten dat er veel belangstelling is voor de kerk. "Van ontwikkelaars en bedrijven, maar ook van particulieren. Dan moet je denken aan mensen die in de pastorie willen wonen en van de kerk bijvoorbeeld een yoga- en fitnessstudio willen maken."

Sloop

Zoiets past binnen het huidige bestemmingsplan. Als mensen andere plannen met de kerk hebben, zullen ze daarvoor het bestemmingsplan moeten laten wijzigen. Het zou ook kunnen dat de kerk (geen monument) wordt gesloopt, al gelooft Van Til niet dat dat hier gaat gebeuren. "Meestal - als mensen zulke plannen hebben - zet de gemeente zo'n gebouw alsnog op de monumentenlijst. Bovendien zou het zonde zijn. Het pand is in een goede staat."

Toch is het nog niet eenvoudig om voor elke kerk een andere bestemming te vinden. "Deze kerk in Anna Paulowna is niet zo groot en daardoor is het niet makkelijk om hier een dubbelfunctie voor te bedenken", zegt Van Til. "Van grotere kerken zou je bijvoorbeeld nog wel woningen kunnen maken door appartementen te creëren in de kerk. Dat is hier lastiger."

Geïnteresseerden hebben tot 27 maart de tijd om een bieding te doen. Degene met het hoogste bod krijgt de kerk met pastorie. Het is niet voor het eerst dat een kerk te koop komt en zeker ook niet voor het laatst, zegt Van Til. "Ik word bijna maandelijks gebeld door kerkbesturen. De bodem raakt in zicht. Ze kunnen het niet meer betalen."

En dus is de kerk in Anna Paulowna de eerste van een hele rij kerken in de Noordkop met een verkoopbord voor de deur. Dit proces loopt al even in West-Friesland, waar het Bisdom ook een heleboel kerken sluit. In oktober trokken zo'n 500 parochianen uit de regio al naar het Bisdom in Haarlem om tegen de sluitingen te protesteren.

Het Bisdom laat weten nu nog geen besluit genomen te hebben over de kerken in bijvoorbeeld de voormalige gemeenten Wieringermeer, Zijpe of Wieringen, maar dit ligt ook op tafel.

Jammer

"Natuurlijk is het jammer, en niemand is er blij mee dat er kerken verkocht moeten worden", zegt Bart Putter, vicaris-generaal van het Bisdom Haarlem-Amsterdam. "Maar er is wel begrip voor het besluit. Je hebt tenslotte vrijwilligers en mensen nodig om het draaiende te houden."

Het aantal kerkgangers liep al terug, zegt hij, en sinds de coronapandemie is dat alleen maar meer geworden. "Veel mensen hebben ontdekt dat je ook vanuit huis via de televisie een dienst kunt bijwonen. Vergeet niet dat mensen in de tussentijd ook ouder zijn geworden."

Problemen met de vloot, het compenseren van reizigers en het slechte weer hebben KLM's financiën in de laatste maanden van vorig jaar geen goed gedaan. De luchtvaartmaatschappij draaide dat kwartaal fors meer verlies dan hetzelfde kwartaal van 2022, en mede daardoor vallen ook de jaarcijfers tegen. 

Aan vraag naar vliegtickets geen gebrek, zo bewijst de jaaromzet van 12,1 miljard euro over 2023. Hoewel de bezetting nog niet zoals précorona is, is dat 1,4 miljard meer (13 procent) dan in 2022. Toch boekte de KLM Groep minder winst dan een jaar eerder (2022: 706 miljoen euro; 2023: 650 miljoen euro).

Cityhoppers

Vooral de Cityhoppers, toestellen die op Europese bestemmingen worden ingezet, waren vorig jaar een onvoorziene kostenpost. Een deel van KLM's Embraer 195-E2's moest vanwege motorproblemen aan de grond blijven, waardoor toestellen van onder andere German Airways moesten worden gehuurd om het tekort aan te vullen. 

Toch waren de vlootproblemen bij KLM-dochter Transavia (ook lid van de KLM Groep) nijpender. Die maatschappij moest van april tot en met duizenden reizigers teleurstellen door hun vlucht te schrappen, omdat er onvoldoende luchtwaardige toestellen beschikbaar waren. Volgens Transavia had dat te maken met het grote tekort aan technici op Schiphol, een probleem dat nog steeds actueel is.

"We moesten de capaciteit beperken", vertelt CEO Marjan Rintel. "Dat kwam ten eerste door de aanhoudende wereldwijde problemen met de toeleveringsketen. Ten tweede zijn we bezig met een inhaalslag ten aanzien van het aannemen van technici en vliegers."

Airbus A321Neo

Inmiddels zijn de vlootproblemen voor Transavia en KLM voorbij. Transavia nam begin dit jaar de eerste Airbus A321Neo in gebruik. Er volgen er dit jaar meer, net als bij KLM, maar zolang Transavia geen gelijkwaardig toestel in haar vloot heeft, wordt niet de maximumcapaciteit van het toestel benut. 

Ook het relatief hoge aantal vluchten dat moest worden geschrapt vanwege weersomstandigheden en beperking van Schiphols baangebruik drukt de winst. Verder moet KLM meer piloten inzetten op vluchten naar Azië, omdat de vluchtduur vanwege het mijden van het Russische en Oekraïense luchtruim flink is toegenomen. 

De luchtvrachtafdeling is momenteel het slechtste jongetje van de KLM-klas. De Cargo-toestellen, waarvan een deel door achterblijvende vraag werkloos aan de grond stond, drukten flink op de resultaten.  

Solide jaar

Ondanks de geslonken winst, spreekt KLM van een 'solide jaar'. "Doordat de kosten stegen en we nog onder de capaciteit van voor de coronacrisis zitten, stond de operationele winst onder druk." 

Air France-KLM heeft vooralsnog geen voorziening getroffen voor de miljarden aan coronastaatssteun die het luchtvaartconcern onterecht heeft ontvangen. Dat meldde topman Ben Smith in een toelichting op de jaarcijfers.

KLM lijkt definitief op de tweede plaats te blijven in de luchtvaartcombinatie Air France KLM, waar het voor corona altijd de winstmotor was.

Wat hadden ze graag aan de Olympische Spelen willen deelnemen, drie jaar na de door corona vergalde ’Games’ van Tokio. Voor volle tribunes willen spelen, aangevuurd door familie, vrienden en het altijd aanwezige hondstrouwe Oranje-legioen. Maar die droom spatte woensdagavond in Heerenveen voor de Oranje Leeuwinnen bruut uiteen. Want niet het Nederlands elftal, maar het veel sterkere Duitsland reist door een 2-0 zege komende zomer af naar Parijs.

Een kaartje voor de trein kan volgend jaar een stuk duurder uitvallen, naar verwachting van de NS zo'n 10 procent. De vervoerder heeft vorig jaar opnieuw afgesloten met rode cijfers en kan het financieel niet voor elkaar krijgen om de kaartjes niet te verhogen in prijs. 

Afgelopen jaar leed de NS een verlies van 191 miljoen euro, zo werd duidelijk uit de jaarcijfers van het bedrijf. Dat is weliswaar minder dan het verlies over 2022, toen ging het om 421 miljoen euro, maar de vervoerder wil nog niet spreken over een gezonde bedrijfsvoering. Het verlies komt onder andere door de sterk gestegen prijzen voor energie en de nog steeds lagere reizigersaantallen. Dat aantal zit namelijk nog steeds niet op het niveau van voor de coronapandemie. 

Dit jaar niet, volgend jaar reëel

Voor dit jaar hing de treinreiziger ook al een flinke stijging in de kosten voor een kaartje boven het hoofd. Maar vanwege een financieel steunbedrag van het Rijk, zo'n kleine 120 miljoen euro, ging de stijging van 8,67 procent niet door. Maar de steun van het Rijk is geen structurele oplossing, zo stelt de NS zelf. Dus komt die tariefsverhoging alsnog in 2025 en kan oplopen tot meer dan 10 procent, zo staat in het jaarverslag. 

Voor een retourtje tussen Centraal en Groningen betaal je nu al 58,80 euro, met de verhoging springt dat straks naar bijna 65 euro. Ook voor een enkeltje tussen CS en Utrecht ben je dan al bijna een tientje kwijt. De prijzen zijn wel zonder een voordeelabonnement in bijvoorbeeld de daluren.

Naast dat het reizigersaantal nog steeds niet op niveau is en dat er opnieuw verlies is geleden, verliep het vervoeren van de reizigers ook niet vlekkeloos voor de NS. Zo kwamen minder reizigers op tijd aan op het bestemming, 89,7 procent tegenover 91,6 procent in 2022, en konden minder mensen zitten in de trein. 

'Jaar met twee gezichten'

Wouter Koolmees, president-directeur van de NS, spreekt zelf over een jaar met 'twee gezichten'. "Waar in 2022 nog tientallen treinen per dag uitvielen door personeelstekort, waren de gevolgen voor onze reizigers afgelopen voorjaar veel minder merkbaar dankzij al onze inspanningen. Hoe anders was het najaar waarin de reiziger veel last gehad heeft van vertraging, verstoringen en te drukke treinen. Dat moet beter voor reizigers." 

Een probleem waar Koolmees het onder andere over heeft, is de grote systeemstoring bij de verkeersleidingspost in Amsterdam. In juni lag het treinverkeer rond Amsterdam ruim 12 uur lang stil door een kapot hardware-onderdeel bij de verkeersleiding. Andere verstoringen zijn bijvoorbeeld op de hogesnelheidslijn, die op een aantal gedeeltes niet veilig genoeg is voor normale snelheid, en meerdere defecte bovenleidingen waardoor het treinverkeer een tijd niet reed.

Het aantal toeristen dat verbleef in de stad afgelopen jaar is bijna weer op het niveau voor de coronapandemie. Uit nieuwe cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) blijkt dat negen miljoen toeristen in een accommodatie sliepen in de stad. Dat is een stijging van 21 procent in vergelijking met 2022, toen waren het er zeven miljoen. 

Het jaar voordat de coronapandemie uitbrak telde de stad 9,2 miljoen toeristen die in een accommodatie verbleven. Tijdens de twee coronajaren stortte dat vanwege reisrestricties en coronamaatregelen in naar ongeveer drie miljoen toeristen. Met de negen miljoen mensen die een overnachting hadden in de stad vorig jaar, is Amsterdam dus weer zo goed als op het niveau van voor de pandemie. 

Het aantal buitenlandse gasten dat verbleef in een accommodatie in de stad steeg het afgelopen jaar met 26 procent. De buitenlandse toeristen kwamen vooral uit het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten en Duitsland. Het aantal toeristen uit Nederland steeg ook, met een kleine 8 procent. Met de groei van 21 procent steekt de stad ver uit boven de landelijke groei van 8 procent. 

Verantwoordelijk wethouder Sofyan Mbarki heeft in de afgelopen twee jaar meerdere maatregelen gepresenteerd om het overtoerisme aan te pakken. Zo moesten de Stay Away-campagne en het blowverbod op de Wallen de overlastgevende toeristen weren. De ontmoedigingscampagne richtte zich in eerste instantie op Britse toeristen. Of dat allemaal veel geholpen heeft, daarover lopen de meningen uiteen. De Britten zelf waren niet zo onder de indruk van de campagne en een jonge Britse noemde de campagne 'bullshit'.

Burgemeester Halsema en wethouder Mbarki lieten in november weten dat een merendeel van de overlastgevende toeristen zich meer bewust is geworden van hun gedrag door de campagne, maar dat de afname van de Britse 'feesttoerist' nog niet echt in gang was gezet. De gemeente gaat daarom door met de campagne en gaat zich nu ook richten op andere landen en Nederlandse jongeren. Volgens de gemeente werkt de campagne het best in combinatie met andere maatregelen. 

Airbnb en cruises

Die andere maatregelen zijn bijvoorbeeld het minder verlenen van vergunningen aan bed & breakfasts, het beperken van het aantal rivier- en zeecruises, het weren van touringcars op de binnenring en strengere regels voor vakantieverhuur via bijvoorbeeld Airbnb. Volgens een woordvoerder van Mbarki hebben de maatregelen 'in combinatie wel effect laten zien'. 

Uit een omvangrijk wetenschappelijk onderzoek naar de effecten van de coronavaccins blijkt dat er vier zeldzaam voorkomende bijwerkingen zijn gevonden.