De economie van de Waddeneilanden lijdt enorm onder de coronamaatregelen. Liefst zo’n 90 procent van de inkomsten van de eilanden komt uit het toerisme en in die sector wordt nu uiteraard bar weinig verdiend. Hoe is het op de Wadden, waar veel minder boten naartoe varen, waar restaurants en hotels leeg staan en waar de inwoners bovendien vrezen voor besmetting vanaf de vaste wal?

Straks bij de NOS, nu al op GeenStijl

Social

Door het harde werk van de NOS strategisch lekken van het kabinet weten we nu al wat het Outbreak Management Team (zeg maar Jaap en zijn mensen en dan nog wat andere mensen) aan het kabinet heeft geadviseerd voor de Grote Corona Aankondiging van vanavond. NOS-anchor uit het jaar kruik Ron Fresen wil dat u allemaal naar de radio en televee gaat kijken, maar wij HEBBEN HIER DE PDF. Hele tekst na de breek

Geachte mevrouw Berg, 

Op 20 april kwam het OMT COVID-19 bijeen. Hieronder volgen een samenvatting van de situatie en de adviezen van het OMT. 

A. Samenvatting situatie 

Op 20 april 2020 riep het Centrum voor Infectieziektebestrijding (CIb) van het RIVM een OMT bijeen om opnieuw te adviseren over de situatie rondom de COVID-19-uitbraak. Naast de vaste OMT-leden – vertegenwoordigers van het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG), het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten (NCvB), de Nederlandse Vereniging voor Internist-Infectiologen (NVII), de Vereniging voor Infectieziekten (VIZ), de Nederlandse Vereniging van Medische Microbiologie (NVMM) en het Landelijk Overleg Infectieziektebestrijding (LOI) – waren er leden van de Nederlandse Vereniging voor Intensive Care (NVIC), de Vereniging van de Specialisten Ouderengeneeskunde (Verenso) en de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde (NVK) aanwezig, evenals een regionaal arts-consulent, een vertegenwoordiger van het referentielaboratorium, diverse vertegenwoordiger van centra van het RIVM en andere specialisten (internist-infectioloog, viroloog, artsen-microbioloog, epidemioloog). 

Achtergrond 

Op 27 februari jl. werd de eerste patiënt met COVID-19 in Nederland gediagnosticeerd. Tot 20 april jl. zijn er wereldwijd 2.355.853 patiënten met COVID-19 gemeld, van wie 947.693 in Europa. Wereldwijd zijn 164.656 patiënten overleden, van wie 99.232 in Europa. Tot 20 april jl. zijn er in Nederland 33.405 patiënten met laboratoriumbevestigde COVID-19 gemeld, waarvan 9.779 personen werden opgenomen in het ziekenhuis; in totaal zijn 3.751 personen met een bevestigde SARS-CoV-2-infectie overleden. 

Aanleiding OMT en doelstelling 

Tijdens de laatste OMT-bijeenkomst d.d. 14 april 2020 is de transitiestrategie voor versoepeling van maatregelen besproken. Het OMT komt periodiek bij elkaar voor de opvolging van acties en advies op nieuwe vragen van ministeries. 

Het OMT stelt zich als doel vervolgadviezen te geven over de effecten van de maatregelen die tot op heden zijn ingesteld en over de effecten op de volksgezondheid van de eventuele versoepeling van sommige maatregelen. De drie pijlers zoals benoemd door het kabinet zijn hierin richtinggevend: 

• een acceptabele belastbaarheid van de zorg; ziekenhuizen moeten goede zorg aan zowel COVID-19-patiënten als aan patiënten binnen de reguliere zorg kunnen leveren; de nu uitgestelde, planbare zorg moet op korte termijn weer kunnen worden opgestart;
   
• het beschermen van kwetsbare mensen in de samenleving;
   
• het zicht houden op en het inzicht hebben in de ontwikkeling van de
  verspreiding van het virus.
  B. Actuele situatie
  Verloop van de epidemie
  Opnieuw is het OMT geïnformeerd over het verloop van de epidemie en de resultaten van de modellering. Het gemiddeld aantal contacten tussen mensen in Nederland is vergelijkbaar met de afgelopen 2 weken. In vergelijking tot 2017 is het aantal contacten daarentegen met 63-74% afgenomen. Ook het beeld van de mobiliteitsdata van Google ondersteunt de sterke afname in mobiliteit van de Nederlandse bevolking. Dit is een sterke indicatie dat de ingestelde maatregelen opgevolgd worden.
  Het effectieve reproductiegetal (Rt) van de epidemie is op basis van de modellen, waarbij de eerste ziektedag van opgenomen patiënten als uitgangspunt is genomen, sinds 16 maart kleiner dan 1. Ook dit is een indicator dat de ingestelde maatregelen effectief zijn. Echter, een betrouwbare schatting van de meest actuele Rt is voor de laatste dagen niet te geven vanwege rapportagevertraging die inherent is aan dit soort registraties.
  Prognose ziekenhuizen en IC
  Het aantal nieuwe ziekenhuis- en IC-opnames laat een duidelijke daling zien die naar verwachting zal doorzetten onder de huidige maatregelen. Daarmee komt een IC-bezetting van 700 COVID-bedden naar verwachting rond 1 mei in beeld.
  COVID-19 en rol van kinderen
  Er zijn voorlopige resultaten van verschillende onderzoeken en surveillancedata gepresenteerd aan het OMT. Hoewel deze onderzoeken nog niet afgerond zijn en er nog beperkte surveillancedata beschikbaar zijn, impliceren deze dat het verloop van de infectie onder kinderen die ziek worden, mild is. Kinderen krijgen minder vaak klachten en worden relatief minder vaak opgenomen voor COVID-19 dan volwassenen. Ook lijken kinderen met onderliggende medische problematiek geen groter risico te lopen op een ernstig beloop van COVID-19 dan gezonde kinderen. Van alle gemelde COVID-19-patiënten heeft amper 1% de leeftijd onder de 20 jaar, terwijl deze leeftijdsgroep circa 22% van de gehele bevolking uitmaakt. Kinderen zijn dus ondervertegenwoordigd in de patiëntenpopulatie. Dit wordt ondersteund door de eerste resultaten van een seroprevalentieonderzoek (follow-up PIENTER 3). Uit dit onderzoek blijkt dat in de bevolkingsgroep tot 20 jaar het laagste percentage met antistoffen tegen COVID-19 gevonden wordt. Ook lijkt de verspreiding vanuit kinderen niet groter te zijn dan vanuit volwassenen; er zijn aanwijzingen dat deze kleiner is.
  Uit modelleringswerk blijkt dat het openen van de kinderopvang en de basisscholen waarschijnlijk niet zal leiden tot aanzienlijke extra ziektelast en belasting van de zorg. Door het openen van de kinderopvang, de basisscholen en het speciaal onderwijs wordt er wel meer transmissie verwacht onder kinderen en
   

Datum 

20 april 2020 

Ons kenmerk 

0038/2020 LCI/JvD/at/mh 

Pagina 2 van 13 

hun ouders. Echter, de verwachting is dat dit niet veel extra zorg en ziekenhuisopnames tot gevolg heeft. 

C. Het advies 

1. Transitiestrategie 

Sinds half maart 2020 zijn ingrijpende maatregelen genomen om de verspreiding van het coronavirus in Nederland tegen te gaan. De vraag is of, en zo ja in hoeverre, de samenstelling van het pakket aan maatregelen aangepast kan worden. De transitie vereist een afweging van de gevolgen op de cure, care en algemene volksgezondheid, de mate van verstoring van de maatschappij en de bewegingsvrijheid van de bevolking, en de economie. Binnen al deze domeinen, die in maatregelen gewogen en samengebracht moeten worden, buigt het OMT zich over de gevolgen van versoepeling van maatregelen voor de volksgezondheid. 

Het doel van de transitiestrategie is de voortgang van de uitbraak te controleren, kwetsbare personen te beschermen en de negatieve gevolgen voor de zorg en de maatschappij te beperken. Dit beleid zal naar verwachting voortgezet moeten worden totdat er een preventief vaccin is dat bescherming biedt tegen het coronavirus of tot de behandelmogelijkheden van de infectie dusdanig verbeteren dat minder of kortere ziekenhuisopnames nodig zijn en er meer doorstroming en minder belasting van de IC’s optreedt. De verwachting is nu dat het nog minstens een jaar en mogelijk langer zal duren tot dat het geval is. 

Het is belangrijk dat de gezondheidszorg in Nederland mogelijk blijft op een kwalitatief goed niveau en dat de kwetsbaren in de samenleving zoveel als mogelijk beschermd worden. Voor de zorg betekent dit praktisch gezien dat een deel van de voorheen gebruikelijke IC-capaciteit gereserveerd moet kunnen worden voor COVID-19-patiënten, d.w.z. nádat de nu sterk opgeschaalde IC- capaciteit tot het niveau van voor de COVID-19-uitbraak teruggebracht is. Bij een IC-opnameduur van circa 3 weken betekent dit dat er dagelijks ruimte is voor maximaal 25-30 nieuwe IC-opnames door COVID-19. 

Datum 

20 april 2020 

Ons kenmerk 

0038/2020 LCI/JvD/at/mh 

Kortom, de komende tijd moet de balans gevonden worden tussen het beheersen van het virus enerzijds en het zomin mogelijk laten verstoren van de samenleving anderzijds. Het risico op te brede of te snelle verspreiding van het virus kan worden beperkt door vooraf – zo goed mogelijk – in te schatten wat het effect is van wijziging van het maatregelenpakket en vervolgens de effecten zo goed mogelijk te monitoren en bij te sturen. 

Essentieel is dat de maatregelen breed draagvlak hebben en haalbaar blijken in de maatschappij en opgevolgd worden. 

1.1 Doelen transitiestrategie 

Het OMT adviseert de doelen van het transitiebeleid als volgt vast te stellen: 

1. Zorg dat het virus niet verspreidt onder kwetsbare personen teneinde het
   aantal mensen dat ernstig ziek wordt, opgenomen moet worden in het
   ziekenhuis of komt te overlijden zoveel mogelijk beperkt blijft.
    
2. Zorg dat het zorgsysteem niet overbelast wordt door COVID-19-patiënten en
   borg voor hen en voor de niet-COVID-19-patiënten toegang tot kwalitatief goede basiszorg en IC-zorg, de IC-bezetting voor COVID-19 dient terug te
    

Pagina 3 van 13 

zijn gebracht naar circa 700 bedden, naar verwachting is dit zo rond de eerste 

week van mei. 

1. Beperk zoveel mogelijk de schadelijke gevolgen van maatregelen voor de
   bevolking en maatschappij.
    
2. Behoud breed draagvlak voor de maatregelen onder de bevolking.
    

1.2 Onzekerheden 

Er is nog veel onzeker over de karakteristieken van het coronavirus en over het effect van de maatregelen om verspreiding tegen te gaan. Kennis die noodzakelijk is voor een wetenschappelijke onderbouwing van interventies ontbreekt goeddeels. Het is niet mogelijk om op basis van wetenschappelijke bewijzen een strategie uit te werken om de maatschappij weer te openen zonder dat dit zou kunnen leiden tot een mogelijk onbeheersbare verspreiding van het virus. 

Datum 

20 april 2020 

Ons kenmerk 

0038/2020 LCI/JvD/at/mh 

Het OMT acht het essentieel dat deze hiaten zo snel mogelijk worden opgelost, zodat advisering over het beleid op solide wetenschappelijke inzichten is gebaseerd. Bij gebrek aan kennis baseert het OMT zich op de nu beschikbare (maar noodzakelijkerwijs beperkte) gegevens en literatuur, vergelijking met kennis van andere respiratoire infecties, mathematische modellering en het bijstellen van de berekeningen zodra nieuwe gegevens beschikbaar komen. Het is daardoor vooraf niet met zekerheid aan te geven wat het effect zal zijn als maatregelen versoepeld of opgeheven worden. Dit betekent ook dat het versoepelen of opheffen van maatregelen gepaard gaat met een onzeker risico op toename van de verspreiding van het virus. Echter, gezien de zeer grote sociale, financiële en economische gevolgen van de maatregelen kan niet gewacht worden tot alle hiaten in de kennis zijn opgelost alvorens de samenleving tenminste deels weer op gang gebracht kan worden. Daarbij vraagt COVID-19 om inzet van zorgcapaciteit die ook op andere wijze ingezet zou kunnen worden – hoe dit gewogen moet worden is nog onzeker. 

Het bovenstaande betekent dat de leden van het OMT op basis van best available evidence en expert opinie adviseren. 

1.3 Voorwaarden voor versoepeling 

Het OMT adviseerde op 6 april jl. dat maatregelen gecontroleerd en geleidelijk versoepeld of opgeheven kunnen worden op het moment dat voldaan wordt aan onderstaande set van voorwaarden: 

1. Het aantal ziekenhuisopnames van COVID-19-patiënten is geruime tijd
   gedaald (equivalent met een reproductiegetal Rt kleiner dan 1, zoals
   berekend op basis van IC- en ziekenhuisopnames).
    
2. Het zorgsysteem is niet langer overvraagd en heeft de kans gekregen zich te
   herstellen, m.a.w. de basiszorg voor alle aandoeningen is hersteld en de IC-
   capaciteit is terug op het niveau van vóór de uitbraak van COVID-19.
    
3. Er is voldoende testcapaciteit t.b.v. systematisch testbeleid, de consequenties
   hiervan zijn doordacht, en er zijn voldoende persoonlijke
   beschermingsmiddelen beschikbaar om beleid uit te voeren;
    
4. Er zijn voldoende capaciteit en mogelijkheden voor bron- en contactopsporing
   beschikbaar.
    
5. De effecten van wijziging van het maatregelenpakket kunnen nauwgezet
   worden gemonitord, zodat eventuele nadelige gevolgen zo snel als mogelijk vastgesteld worden.
    

Pagina 4 van 13 

1.4 Compliance met maatregelen 

Het OMT benadrukt dat het van groot belang is dat de afgesproken maatregelen opgevolgd blijven worden en stelt zich voor dat het een uitdaging zal zijn om gedragsverandering voor een langere tijd vast te houden. Maatregelen moeten haalbaar zijn en een breed draagvlak hebben onder de bevolking, maar tegelijk ook handhaafbaar zijn. Het OMT stelt vast dat strakke communicatie essentieel is en adviseert hierbij gedragswetenschappelijke inzichten te blijven betrekken. 

Mochten maatregelen te snel losgelaten worden of onvoldoende worden opgevolgd, dan kan het noodzakelijk zijn opnieuw verregaande maatregelen te nemen om de epidemie weer onder controle te krijgen. 

1.5 Maatregelen voor de langere termijn 

Het OMT is van mening dat essentieel blijft dat de algemene hygiënevoorschriften naast de 1,5 meter afstand gehanteerd worden en dat mensen met klachten thuisblijven, ook als het om lichte klachten gaat, totdat zij minimaal 24 uur volledig klachtenvrij zijn of tenzij een test uitwijst dat zij geen COVID-19 hebben. Ook huisgenoten van mensen met ernstiger klachten blijven thuis. Deze maatregelen zijn zeer effectief en leveren de belangrijkste bijdrage aan het tegengaan van de verspreiding van het virus. 

1.6 Maatregelen voor de middellange termijn 

Het OMT verwacht dat het om de epidemie te beheersen en kwetsbare personen te beschermen in aanvulling op bovengenoemde maatregelen voorlopig noodzakelijk zal zijn dat iedereen fysieke contacten zoveel mogelijk beperkt door zoveel mogelijk 1,5 meter afstand te houden. 

2. Specifieke vragen 

Het OMT heeft van verschillende ministeries en sectoren een groot aantal vragen en voorstellen voor protocollen ontvangen. Het OMT boog zich vandaag 20 april over de meest urgente vragen. In de periode na 20 april volgt de nadere uitwerking van de resterende vragen. 

2.1 Onderwijs 

• Welk effect heeft herstarten van het fysiek primair onderwijs en welke uitgangspunten moeten hierbij in acht worden genomen?
   
• Welk effect daarbovenop heeft het openen van de kinderopvang en de buitenschoolse opvang en welke uitgangspunten moeten hierbij in acht worden genomen?
   
• Welk effect heeft het herstarten van het fysiek voortgezet onderwijs en welke uitgangspunten moeten hierbij in acht worden genomen?
   
• Welk effect heeft het herstarten van het fysiek speciaal onderwijs (alle groepen) en welke uitgangspunten moeten hierbij in acht worden genomen? Betrek hierbij ook het leerlingenvervoer.
   
• Welk effect heeft het herstarten van het fysiek middelbaar beroepsonderwijs en hoger onderwijs en welke uitgangspunten moeten hierbij in acht worden genomen?
  OMT-adviezen:
   

• Het OMT schat in dat het risico voor de volksgezondheid, dat gepaard gaat 

met het na de meivakantie openen van de kinderopvang, de basisscholen, de buitenschoolse opvang en het speciaal onderwijs, beheersbaar is. Er is binnen het OMT nog geen consensus over de vraag of de basisschool direct helemaal open kan gaan of dat er begonnen moet worden met halve klassen en de 

Datum 

20 april 2020 

Ons kenmerk 

0038/2020 LCI/JvD/at/mh 

Pagina 5 van 13 

kinderen om en om te laten deelnemen aan onderwijs op school. Het OMT adviseert om te starten met voorbereidingen voor halve bezetting per dag, totdat er meer gegevens beschikbaar komen uit Scandinavische landen waar de scholen inmiddels geopend zijn of open gaan. Voor kinderopvang en speciaal basisonderwijs gelden deze beperkingen niet. 

• Het OMT adviseert het voortgezet onderwijs zich voor te bereiden om
1 maand na de heropening van de basisscholen en de kinderopvang fysiek onderwijs op te starten, indien zich in de tussenliggende periode geen uitbraken op scholen hebben voorgedaan en indien het reproductiegetal afgemeten aan de eerste ziektedag van patiënten opgenomen in het ziekenhuis op dat moment rond de 1 of kleiner is. Het OMT adviseert het voortgezet onderwijs het fysiek onderwijs zo in te richten dat 1,5 meter afstand geborgd is. 

Datum 

20 april 2020 

Ons kenmerk 

0038/2020 LCI/JvD/at/mh 

• Het OMT geeft aan dat de risico’s van het toestaan van uitzonderingen op het verbod op fysiek onderwijs in het MBO, HBO en WO, bijvoorbeeld ten behoeve van praktijkonderwijs en stages, nader gekwantificeerd moeten worden nadat bekend is hoeveel personen onder een dergelijke uitzondering vallen.
   
• Het OMT schat in dat het toestaan van fysiek onderwijs anders dan hierboven genoemd op dit moment een reëel risico vormt op verdere, te brede of te snelle verspreiding van het virus en adviseert eerst het effect van de voorgestelde versoepeling af te wachten alvorens regulier fysiek onderwijs op de overige niveaus wordt hervat.
   
• Het OMT acht het van belang dat de effecten van het openen van kinderopvang en scholen nauwgezet gemonitord worden, zodat eventuele nadelige gevolgen zo snel als mogelijk vastgesteld worden. Ook de mogelijkheid van laagdrempelig testen van leraren dient geborgd te zijn.
  2.2 Sport
   
  • Welk effect heeft sporten, al dan niet georganiseerd en al dan niet in teamverband onder de jeugd en/of volwassenen en welke uitgangspunten moeten hierbij in acht worden genomen?
     
  • Welk effect heeft het openen van trainingsfaciliteiten voor de topsport en welke uitgangspunten moeten hierbij in acht worden genomen?
     
  • Welke effect heeft de dynamische component op de verspreiding van aerosolen bij het sporten?
    OMT-adviezen:
     

• Het OMT schat in dat het risico voor de volksgezondheid dat gepaard gaat
  met het onder aanvullende voorwaarden toestaan van georganiseerde buitensport voor de jeugd tot en met 18 jaar, beheersbaar is. Voor kinderen tot 12 jaar is teamsport in de buitenlucht, wat trainingen betreft, mogelijk waarbij de 1,5 meter afstand niet aangehouden hoeft te worden; tussen 12 en 18 jaar mogen jongeren eveneens trainen, maar dan met 1,5 m afstand ertussen.
   
• Het OMT schat in dat het risico voor de volksgezondheid, dat gepaard gaat met het onder aanvullende voorwaarden toestaan van individuele sport, waarbij 1,5 meter afstand in acht wordt genomen, voor topsporters, beheersbaar is. Het OMT adviseert de koepels de voorwaarden nader uit te werken.
   
• Het OMT schat in dat het toestaan van georganiseerde sport voor andere groepen of anders dan hierboven genoemd op dit moment een mogelijk risico vormt op te snelle en te brede verspreiding van het virus en adviseert de effecten van de voorgestelde versoepeling af te wachten alvorens maatregelen verder af te bouwen.
   

Pagina 6 van 13 

• Bij het sporten ontstaan soms druppelwolken en uit onderzoek d.m.v. luchtstromen en computersimulaties blijkt dat deze druppels tot 20 meter achter een (rennende) sporter aangetoond kunnen worden. Op theoretische gronden zou dan een risico ontstaan voor degenen die zich in de slipstream, vlak achter de sporter, bevinden. Bovenstaande onderzoeken zijn niet uitgevoerd bij mensen. Onduidelijk is of het virus zich via deze druppelwolken, vanuit mensen zonder klachten, effectief verspreidt. Dit is niet aangetoond. Er is meer onderzoek nodig om een conclusie te trekken. Los daarvan dienen mensen met klachten thuis te blijven. 

2.3 Ouderenzorg 

• Welke effect heeft het onder strikte voorwaarden toestaan van bezoek in verzorgingstehuizen en welke uitgangspunten moeten hierbij in acht worden genomen? 

OMT-advies:
• Het OMT schat in dat het toestaan van bezoek in verzorgingstehuizen de kans 

op besmetting van kwetsbare personen vergroot en daarmee ook de kans op introductie van het virus in, en verspreiding binnen, het verzorgingstehuis. Het OMT adviseert de bezoekregeling op dit moment nog niet aan te passen. Het OMT oordeelt dat nader inzicht in de situatie in de verzorgingshuizen nodig is, onder andere door gebruik te maken van de nu beschikbare testcapaciteit om bewoners en medewerkers te testen. Het OMT adviseert tevens kleinschalige pilots uit te voeren op basis waarvan landelijk beleid voor versoepeling van de bezoekregeling gebaseerd kan worden. Voorstellen voor deze pilots zijn in voorbereiding. Het OMT steunt nadrukkelijk de wens van verzorgingstehuizen en zorgverleners om medewerkers in staat te stellen om bij constatering van een eerste COVID-19-patiënt gebruik te maken van persoonlijke beschermingsmiddelen zoals mondkapjes op de betreffende afdeling. Gebruik buiten de betrokken afdeling wordt echter afgeraden. 

2.4 Contactberoepen 

• Welk effect heeft het terugdraaien van het verbod tot het uitoefenen van de contactberoepen en welke uitgangspunten moeten hierbij in acht worden genomen? Kan dit voor alle contactberoepen tegelijk of moet, gelet op de aantallen, een volgorde worden gehanteerd? 

OMT-advies:
• Het OMT is van mening dat het risico voor de volksgezondheid beheersbaar is 

in het geval van beroepsgroepen die normaliter gebruik maken van beschermingsmiddelen, zoals tandartsen en mondhygiënisten. Er is binnen het OMT nog geen consensus over de vraag of het verantwoord is om het verbod op het uitoefenen van de overige contactberoepen op te heffen. Het knelpunt hierbij is de onduidelijkheid over de rol van presymptomatische besmetting in deze setting, en – in verband hiermee – de noodzaak van het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen buiten de zorg. Dit vraagstuk wordt verkend in een afwegingskader dat wordt opgesteld door de Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde. Het komt volgende week beschikbaar en wordt in het eerstvolgende OMT besproken. 

2.5 Openbare ruimte 

• Welk effect hebben de extra vervoersbewegingen?
   
• Wat is het gezamenlijk effect van alle bovenstaande aanpassingen?
   

Datum 

20 april 2020 

Ons kenmerk 

0038/2020 LCI/JvD/at/mh 

Pagina 7 van 13 

• In hoeverre zou het gebruik van mondkapjes een plek kunnen krijgen in de exitstrategie; met name in situaties waarbij het bewaren van de 1,5 m afstand moeilijk is? Welke kwaliteitseisen moeten worden gesteld aan deze mondkapjes?
   
• In hoeverre kan het meer en gericht testen een bijdrage leveren aan de exitstrategie? Welke groepen komen bij voorrang in aanmerking voor testen?
   
• Is er een gerede kans dat evenementen ook na 1 juni geschrapt zouden moeten worden?
  OMT-adviezen:
   

• De nu geadviseerde versoepeling van maatregelen heeft naar verwachting 

Datum 

20 april 2020 

Ons kenmerk 

0038/2020 LCI/JvD/at/mh 

een beperkte invloed op vervoersbewegingen. De scholen worden geadviseerd knelpunten op dit vlak te voorkomen door middel van spreiding van starttijden en dergelijke. 

• Het openen van kinderopvang en basisscholen zou het reproductiegetal in het beste geval nauwelijks beïnvloeden en in het slechtste scenario met 0,2 verhogen (zoals afgemeten en geschat naar aanleiding van ziekenhuisopnames).
   
• In het OMT is er in afwachting van het afwegingskader voor contactberoepen nog geen consensus over het gebruik van adembescherming buiten de zorg. Dit vraagstuk wordt in het eerstvolgende OMT nader uitgewerkt en besproken.
   
• Het OMT acht het van belang dat er voldoende testcapaciteit beschikbaar is om personen te testen die bij de versoepeling van maatregelen betrokken zijn, zoals bijvoorbeeld leraren van basisscholen.
   
• Het OMT schat in dat het risico voor de volksgezondheid dat gepaard gaat met het toestaan van evenementen, een reëel risico op te snelle en te brede verspreiding van het virus oplevert. Omdat het OMT niet verwacht dat dit op korte termijn verandert adviseert het OMT het verbod op evenementen voor langere tijd te verlengen.
  3. Aanvullende adviezen
  3.1 Sneltesten
  In reactie op de groeiende behoefte naar wereldwijde testcapaciteit tijdens de SARS-CoV-2-pandemie wordt een toenemend aantal zogenaamde point-of-care- antilichaamtesten (sneltesten) aangeboden. Deze worden gebruikt om zowel binnen als buiten een laboratoriumsetting via een snelle bepaling (10-30 minuten) van de aanwezigheid van antilichamen tegen SARS-CoV-2 te onderzoeken of iemand een actieve infectie heeft met SARS-CoV-2 of een infectie heeft doorgemaakt. Een groep van deskundigen heeft verschillende sneltesten onderzocht op betrouwbaarheid en inzetbaarheid voor de Nederlandse situatie. Momenteel is geen van de 16 onderzochte sneltesten voor antilichaamdetectie geschikt bevonden voor individuele patiëntendiagnostiek.
  Het OMT stelt dat de sensitiviteit en/of de specificiteit van de nu beschikbare sneltesten onvoldoende zijn voor toepassing in de patiëntendiagnostiek.
  3.2 Zelfstandig wonende ouderen
  Een deel van de kwetsbare ouderen woont in instellingen. Het grootste deel van de kwetsbare ouderen woont echter zelfstandig. Een deel daarvan heeft intensief betrokken mantelzorg of thuiszorg. Deze groep kan ondanks alle problematiek die daar speelt, goed in de gaten gehouden worden.
   

Pagina 8 van 13 

De vertegenwoordigers vanuit de ouderenzorg vragen aandacht voor de groep kwetsbare ouderen met nauwelijks mantelzorg, of met mantelzorg op afstand en nauwelijks thuiszorg. Doordat deze groep zich goed aan de maatregelen houdt en nauwelijks tot geen bezoek ontvangt, zijn er signalen dat deze ouderen ontregeld raken, waarbij de hulp niet of laat kon worden ingeschakeld. 

Daarom adviseert het OMT om het advies ‘Ga niet op bezoek bij mensen van 70 jaar of ouder en mensen met een kwetsbare gezondheid’ te wijzigen in ‘Wijs bij zelfstandig wonende kwetsbare ouderen één of twee vaste personen aan die de oudere met enige regelmaat blijven bezoeken’. 

4. Communicatieadviezen 

Het OMT adviseert om extra aandacht te besteden aan de volgende zaken: 

• -  De adviserende rol van het OMT: de afschaling van de maatregelen moet
  bekeken worden vanuit een breder perspectief waarin het OMT een van de
  deskundige medische adviseurs is.
   
• -  Maatregelen moeten consistent, helder en duidelijk zijn.
   
• -  Duidelijke en transparante onderbouwing van versoepeling van maatregelen.
   

Tot een nadere mondelinge toelichting ben ik gaarne bereid. Hoogachtend, 

Prof. dr. J.T. van Dissel Directeur CIb 

Datum 

20 april 2020 

Ons kenmerk 

0038/2020 LCI/JvD/at/mh 

Pagina 9 van 13 

D. Actiepunten 

• Doorrekenen van de impact van de versoepeling van de maatregelen op de verwachte IC-bezetting (CIb).
   
• Er dient een stringent monitoringsprogramma te komen om de effecten van de versoepelde maatregelen te controleren (CIb).
   
• Instellen van een werkgroep voor vaststellen van voorwaarden voor bron- en contactopsporing (VWS).
   
• Verbeteren van het proces van testen en communicatie over uitslagen ten aanzien van zorgmedewerkers (VWS).
   
• Alternatieve scenario’s uitwerken bij vertraging of uitblijven van een vaccin (VWS).
   
• Uitwerken van een afwegingskader voor hervatting van werkzaamheden van verschillende beroepsgroepen/sectoren (AMT).
   
• Onderzoek naar besmettingsgraad, transmissie en clustering in verpleeghuizen (academische netwerken ouderenzorg).
   
• Aanvullen van het advies ‘Ga niet op bezoek bij mensen van 70 jaar of ouder en mensen met een kwetsbare gezondheid’ met ‘Wijs bij zelfstandig wonende kwetsbare ouderen één of twee vaste personen aan die de oudere met enige regelmaat blijven bezoeken’ (VWS).
   

Datum 

20 april 2020 

Ons kenmerk 

0038/2020 LCI/JvD/at/mh 

Pagina 10 van 13 

Bijlage 1. Toelichting en specifieke adviezen 

2.1 Onderwijs 

Overwegingen: 

• Onder de aan de GGD gemelde COVID-19-ziektegevallen maken de
  leeftijdscategorieën onder de 20 jaar amper 1% van alle gevallen uit, terwijl de leeftijdscategorieën circa 22% van de gehele bevolking uitmaken. Kinderen zijn dus sterk ondervertegenwoordigd in de patiëntenpopulatie.
   
• Het verloop van de infectie onder kinderen die ziek worden, is mild en leidt relatief gezien tot minder ziekenhuisopnames. Kinderen met onderliggende medische problematiek lijken geen groter risico te lopen op een ernstig beloop van COVID-19 dan gezonde kinderen, uitgezonderd wellicht kinderen met obesitas en/of diabetes.
   
• De rol van kinderen in de transmissie lijkt beperkt. Al zijn er nog onzekerheden omdat de onderzoeken ten tijde van schoolsluiting zijn uitgevoerd en nog niet afgerond zijn.
   
• De meest waarschijnlijke transmissie is onder volwassen leeftijdsgenoten en van volwassen familieleden naar kinderen. Transmissie onder kinderen onderling of van kinderen naar volwassenen, zoals bij influenza gezien wordt, is veel minder vastgesteld en lijkt minder voor te komen.
   
• De beperkte verspreiding die kinderen mogelijk veroorzaken, leidt met name tot besmetting van hun ouders/verzorgers die doorgaans tot de leeftijdsgroepen behoren die overwegend milde klachten ontwikkelen en waarbij de kans op een ernstig beloop relatief beperkt is. Dit blijkt ook uit de modellering van het aantal benodigde ziekenhuis/IC-bedden ten behoeve van COVID-19 waarop het openen van scholen nauwelijks een effect heeft. Aangezien de adviezen van kracht blijven om zoveel mogelijk sociale contacten te beperken, in het bijzonder de contacten met kwetsbare groepen en ouderen, zal eventuele verspreiding van kinderen naar ouders naar verwachting niet tot veel verdere transmissie leiden.
   

Datum 

20 april 2020 

Ons kenmerk 

0038/2020 LCI/JvD/at/mh 

• Uit modelleringswerk komt naar voren dat het tegelijkertijd heropenen van kinderopvang, lagere scholen en middelbare scholen het risico op verspreiding tussen scholen vergroot omdat kinderen van 1 gezin naar verschillende scholen gaan waardoor de verspreiding tussen scholen sterk toeneemt. Daarnaast wordt het risico van het openen van de kinderopvang en basisscholen minder groot geschat dan het openen van middelbare scholen en het hoger onderwijs omdat van de laatstgenoemde sectoren het verzorgingsgebied veel groter is en uitstrekt tot buiten de regio’s en het tot meer belasting van het openbaar vervoer leidt.
   
• Door het voortgezet onderwijs 1 maand na de kinderopvang en de basisscholen te openen, kan het effect van het openen van de kinderopvang en de basisscholen bepaald worden alvorens het voortgezet onderwijs gestart wordt. Deze aanpak geeft ook een eerste beeld van het gecombineerde effect zodat beter bepaald kan worden of het verantwoord is na de zomervakanties fysiek onderwijs op alle niveaus toe te staan.
   
• Door de zomervakantie zullen eventueel ontstane transmissieketens weer doorbroken worden.
   
• In het worstcasescenario, waarbij kinderen een grotere rol spelen in de verspreiding dan waar nu van uitgegaan wordt, wordt geschat dat het basis reproductiegetal (R0) met maximaal 9% toeneemt ten gevolge van opening van de basisscholen.
   

Pagina 11 van 13 

Specifieke adviezen:
In hoeverre de afstandsnorm van 1,5 meter in de kinderopvang en tussen basisschoolleerlingen, voor zover uitvoerbaar, bijdraagt aan het verkleinen van het risico van openstelling zal duidelijk worden uit bestudering van het verloop van de uitbraak in de Scandinavische landen. Nader advies wordt hierop gebaseerd. Het OMT adviseert: 

• de afstandsnorm van 1,5 meter tussen basisschoolleerlingen en leraren, en
  tussen leerlingen in het middelbaar onderwijs onderling zoveel mogelijk te
  hanteren;
   
• strikte hand- en toilethygiënevoorschriften te hanteren en de GGD hierop toe
  te laten zien;
   
• dat kinderen met klachten thuis blijven en zo mogelijk door de GGD getest
  worden; kinderen met klachten blijven thuis totdat de uitslag bekend is, en bij positieve uitslag tot 24 uur na volledig herstel van alle klachten en symptomen;
   
• kinderopvang en scholen zich te melden bij de GGD indien zij meer dan 1 ziektegeval hebben zodat er snel getest kan worden en er extra aandacht en ondersteuning is voor infectiepreventie;
   
• het contact tussen kinderen uit verschillende groepen, tussen kinderen en ouders en tussen ouders onderling zoveel mogelijk te beperken door gespreide begin-, pauze- en eindtijden te hanteren, ouders niet mee te laten gaan op het schoolplein en in de klas, en kinderen en ouders te vragen na schooltijd direct naar huis te gaan;
   
• pedagogisch medewerkers en leraren behorend tot de risicogroepen nog niet voor de groep te gaan staan omdat fysiek contact met de jongste kinderen redelijkerwijs niet voorkomen kan worden en er onzekerheid bestaat over het risico op besmetting;
   
• ouders en kinderen gebruik van het OV zoveel mogelijk te mijden.
  2.2 Sport
  Specifieke adviezen:
   

• De aanvullende voorwaarden waaronder sport voor de jeugd in de buitenlucht
  toegestaan kan worden, kunnen in samenwerking met het RIVM verder uitgewerkt worden. Het OMT adviseert de norm van 1,5 meter niet te hanteren voor kinderen tot 12 jaar en zoveel mogelijk te respecteren voor jongeren boven de 12 jaar.
   
• De aanvullende voorwaarden waaronder sport voor topsporters toegestaan kan worden kunnen in samenwerking met het RIVM verder uitgewerkt worden.
  2.3 Ouderenzorg
  Overwegingen:
   

• In tegenstelling tot het huidige gunstige beloop van de epidemie in de
  algemene bevolking, blijft de situatie in verpleeghuizen zorgwekkend. Er worden dagelijks nog nieuwe instellingen besmet, en het aantal COVID-19- patiënten neemt binnen verpleeghuizen nog toe. Er zal een balans gevonden moeten worden tussen maatregelen om introducties en verspreiding van het virus te minimaliseren terwijl de leefbaarheid gewaarborgd wordt. Aanvullend beleid om de risico’s van introductie en verspreiding van het virus in verpleeghuizen te beperken wordt momenteel uitgewerkt.
   
• In verpleeghuizen en kleinschalige woonzorgcentra verblijven kwetsbare patiënten bij wie de ziekte vaker atypisch of asymptomatisch kan verlopen en daardoor laat wordt opgemerkt, met grote verspreiding tot gevolg.
   

Datum 

20 april 2020 

Ons kenmerk 

0038/2020 LCI/JvD/at/mh 

Pagina 12 van 13 

• Vanwege het tot voor kort beperkte testbeleid in woonzorginstellingen is het beeld van de situatie niet compleet.
   
• De kans op verspreiding binnen verpleeghuizen is hoog, mede vanwege de gesloten setting, het langdurige verblijf en het intensieve contact tussen bewoners en zorgpersoneel.
  Specifieke adviezen:
   

• Momenteel wordt aanvullend beleid om de risico’s van introductie en 

verspreiding van het virus in verpleeghuizen te beperken, en de bezoekersregeling eventueel te verruimen, uitgewerkt. 

2.4 Contactberoepen 

Overwegingen:
• Voor contactberoepen die normaliter werken met persoonlijke 

beschermingsmiddelen wordt verwacht dat het met onderstaande voorzorgsmaatregelen mogelijk is het risico op besmetting tot een minimaal niveau te beperken indien er van adembescherming of andere vormen van bescherming tegen druppels (zoals schermen) gebruik gemaakt wordt. 

Specifieke adviezen: Het OMT adviseert: 

• beroepsbeoefenaars om algemene hygiënemaatregelen te treffen;
   
• beroepsbeoefenaars om klanten bij het maken van de afspraak en opnieuw
  bij binnenkomst te vragen of zij klachten hebben, minder dan 24 uur geleden klachten hebben gehad of huisgenoten hebben met klachten; bij een positief antwoord wordt de afspraak afgezegd (met eventueel een uitzondering voor acute mondzorg);
   
• klanten die tot de risicogroep behoren zo min mogelijk gebruik te maken van deze diensten, m.u.v. de mondzorg;
   
• beroepsbeoefenaars die tot de risicogroep behoren het werk nog niet te hervatten;
   
• beroepsbeoefenaars met huisgenoten met klachten niet te werken;
   
• beroepsbeoefenaars de zaak zo in te richten dat klanten onderling 1,5 meter
  houden.
  2.5 Openbare ruimte
  Overwegingen m.b.t evenementen:
   

• Op evenementen komen grote groepen mensen samen waarbij het
  redelijkerwijs niet mogelijk is fysiek contact te voorkomen.
   
• Bij hoesten en niesen, maar ook bij praten en zingen, komen aerosolen vrij.
   
• Analyses van clusters van patiënten wijzen uit dat verspreiding ook
  plaatsvindt door personen die (nog) geen klachten of symptomen hebben.
   

Datum 

20 april 2020 

Ons kenmerk 

0038/2020 LCI/JvD/at/mh 

Pagina 13 van 13 

Premier Mark Rutte geeft vanavond om 19.00 uur een persconferentie over de maatregelen tegen het coronavirus. Rutte zal samen met minister Hugo de Jonge bekendmaken wat er vanaf 28 april gaat gebeuren. 

Vermoedelijk zal het kabinet een besluit aankondigen over het versoepelen van de coronamaatregelen, lang niet alle, maar vooral voor kinderen in de verwachting dat ze na de meivakantie bijvoorbeeld weer gefaseerd naar school kunnen gaan. 

Ook zal er naar alle waarschijnlijkheid duidelijkheid komen of Ajax nog aan voetballen toekomt dit seizoen. De kans lijkt klein dat cafés en restaurants open mogen, ook als ze zich aan de bepaalde regels houden.

Experts van het Outbreak Management Team (OMT) bepalen het coronabeleid. De adviezen van de experts worden standaard overgenomen door het kabinet. 

'Kinderen weer naar school, horeca dicht'

Bronnen melden aan RTL Nieuws dat het OMT adviseert om basisschoolkinderen weer naar school te laten gaan. De kinderen moeten in kleine groepen over de dag verspreid worden. Daarnaast zou worden gezegd dat schoolvakanties moeten worden ingekort.

Ook geven de deskundigen als advies om kinderen tot 12 jaar drie keer per week te laten sporten, zonder rekening te houden met de 1,5 meter-maatregel. De experts zouden nog wel adviseren om horecagelegenheden tot 16 mei gesloten te houden. Het is mogelijk dat die datum nog wordt verlengd.

Over zorginstellingen zou het OMT adviseren om bezoekregelingen te versoepelen, zodat een of twee bezoekers langs kunnen komen. Verder zouden musea en dierentuinen onder strenge voorwaarden weer open kunnen.

Versoepeling bij oosterburen

In enkele Europese landen zijn versoepelende regels ingevoerd. Zo zijn winkels in Duitsland met een oppervlakte tot 800 vierkante meter sinds deze week weer in gebruik en zullen de scholen vanaf 4 mei stapsgewijs de deuren openen.

Het zal je maar overkomen. Je besluit als Nederlands gezin om een nieuw leven te starten in Italië. Overal houd je rekening mee, maar niet met corona. Precies op het hoogtepunt van de uitbraak in het Zuid-Europese land stapt de familie Mensing op 24 maart in auto en verlaat Nederland. Dwars door Europa, waar de grenzen dicht gaan en de ene na de andere lockdown wordt uitgeroepen.

De economie van de Waddeneilanden lijdt onder de coronamaatregelen. Zo’n 90 procent van de inkomsten van de eilanden komt uit het toerisme en in die sector wordt nu bar weinig verdiend.

oH aj Telefraag

Reegl é1n iN de kritishce webblloggerij iz dat je nioot moet gelove wat r inn de krnat staaat en al hlememaal nier wat er in dw Telefraaf stata. Dus horzo heltp alcccccohol nite teggen hut het coronavirus (coronavirus je moedr is ene hoet je morder is een hoew je meoder is nee hier)? Dar kun ej ehct niet zom aar zefgen. Afwezihgeid van bweijs is namekijl niet hetzelffelde als bewjis van afzwe awfwezvigheid. Dus zloang wij geen peer-reviewed (hihi peer) stuidies over het nieut werken van alcoohl teneg het conoravirus heben gezien boeoordele wij deze stelning dan ook al s onwaar.

Afspreken in de tuin en afstand houden. Samen een wandeling maken met anderhalve meter ruimte. Of online elkaar treffen voor een borrel of een pubquiz. Sommige mensen zijn vindingrijk en bedenken van alles om tijdens de coronacrisis hun vrienden te kunnen blijven zien, maar veel mensen spreken niets meer af. Zie jij je vrienden nog?

'Solo is het nieuwe sociaal'
Uit onderzoek van het NH Nieuws Panel blijkt dat Noord-Hollanders zich over het algemeen netjes aan de coronaregels houden. In de anderhalvemetersamenleving houden verreweg de meeste mensen keurig afstand. Maar dat afstand houden gaat wel ten koste van veel sociale contacten. "Solo is het nieuwe sociaal", zegt NH Nieuws Panellid Ruben Woudsma uit Huizen.

Online pubquiz
Wouter en Tanja uit Haarlem troffen hun vrienden voor de coronacrisis regelmatig in de kroeg. "Dat kan helaas niet meer. We kwamen laatst op internet een online pubquiz tegen en dachten: 'dat moeten wij ook gaan doen'", vertelt Wouter enthousiast. "Op deze manier kunnen we toch met onze vrienden samen iets doen. En we merken dat het erg gewaardeerd wordt. Vorige week bleven na de quiz heel veel teams online 'naborrelen'. Zo onderhoud je toch sociaal contact met je vrienden."

Wat doe jij?
Srpeek jij nog af vrienden tijdens de coronacrisis? Ben je inmiddels reuze handig met Skype, Zoom en Hangouts en heb je het gezellig online? Treffen jullie elkaar op afstand in het het echt? Of zie jij haast geen vrienden meer door de coronacrisis?

Het stel Leonard uit Maastricht en Gabriele uit Duitsland dansen de Tango in een door corona verlaten Entre Deux oftwel Onder Ons.

De coronacrisis heeft ervoor gezorgd dat veel Europeanen babyvoeding en babymelk zijn gaan hamsteren. In de eerste drie maanden van dit jaar is de verkoop daarvan met bijna 10% toegenomen, meldt het Franse voedingsmiddelenconcern Danone.

Het Oktoberfest in München gaat dit jaar niet door vanwege de coronapandemie. Dat maakten de minister-president van de deelstaat Beieren, Markus Söder, en de burgemeester van München, Dieter Reiter, dinsdag bekend.

De crisis op de woningmarkt van 2008 tot 2013 keert met de coronacrisis niet automatisch terug. Dat stelt voorzitter Onno Hoes van de Nederlandse Vereniging van Makelaars (NVM). Hij ergert zich aan onheilsprofeten die zeggen dat de woningmarkt onderuit gaat.

Het Oktoberfest in het Duitse München gaat dit jaar niet door vanwege de coronapandemie. Dat maakten de minister-president van de deelstaat Beieren, Markus Söder, en de burgemeester van München, Dieter Reiter, dinsdag bekend.

De crisis op de woningmarkt van 2008 tot 2013 keert met de coronacrisis niet automatisch terug. Dat stelt voorzitter Onno Hoes van de Nederlandse Vereniging van Makelaars (NVM). Hij ergerde zich aan onheilsprofeten die zeggen dat een crisis op komst is.

„Al die willen te kaap’ren varen, moeten mannen met baarden zijn.”

Net als vrijwel alle andere afdelingen in het voetbal krijgt ook de Eredivisie Vrouwen stevige tikken te verwerken in de coronacrisis.

Wat gaan we het meeste missen nu de viering van Koningsdag wegens het coronavirus niet doorgaat? Koningsnacht, de vrijmarkt, de verkleedpartijen of de kinderspelen? Hoe zijn deze gebruiken eigenlijk ontstaan?

Onderzoek doen; het klinkt voor veel mensen als een 'ver-van-je-bed-show'. Maar niets is minder waar. In deze rubriek geven onderzoekers van kennisinstellingen in Friesland een kijkje achter de schermen en nemen je mee in hun wereld.

De Corona Check-app die in maart door het OLVG werd gelanceerd in de regio Amsterdam is nu beschikbaar voor alle Nederlanders. 

Dat meldt het OLVG vandaag. Naast het landelijk gebruik start ook een proef met zogeheten PCR-testen (tests waarmee kan worden vastgesteld of er sprake is van het coronavirus), thuismeten van saturatie (metingen voor zuurstof in het bloed) en beeldbellen.

De app werd op 16 maart in de regio Amsterdam gelanceerd door het OLVG en Luscii. Inmiddels is het ruim 110.000 keer gedownload. Vanwege de grote belangstelling is de app nu beschikbaar in heel Nederland. 

Mensen die de app willen gebruiken, kunnen hun gezondheidsgegevens in de app invoeren. Vanuit zeven 'regiecentra' die verspreid zijn over heel Nederland, beoordelen teams van medisch personeel de klachten en geven advies. Bij hevige klachten,wordt telefonisch contact opgenomen. Indien nodig wordt een gebruiker geadviseerd om contact op te nemen met de huisarts of,  als hierover in de regio afspraken zijn gemaakt, doorverwijzing naar een ziekenhuis.

'Meer zekerheid'

Volgens longarts Paul Bresser, die verbonden is aan het OLVG, biedt de app voor mensen met klachten meer zekerheid: 'Waar we vooralsnog alleen een grote waarschijnlijkheid op het coronavirus kunnen uitspreken, gaan we nu over op PCR-testen en intensivere begeleiding thuis.'

Zodra ook deze proef positieve resultaten zal opleveren, zal onderzocht worden of deze extra begeleiding via de app breder ingezet kan worden.

De Britse koningin Elizabeth viert dinsdag haar 94e verjaardag in de beslotenheid van Windsor Castle. Van haar familie kan alleen echtgenoot prins Philip aanwezig zijn. Hij heeft zich daar sinds maart met haar afgeschermd voor mogelijke besmetting door het coronavirus. Andere leden van de familie hebben zich elders afgezonderd. Zo zit oudste zoon prins Charles met zijn vrouw Camilla in Schotland.

VELSEN-NOORD - Op 5 mei vindt de 75e dodenherdenking bij Tata Steel plaats zonder publiek. De staalfabriek maakt vanwege de coronamaatregelen wel een film van de plechtigheid, die terug te kijken is via de website van Tata Steel.

Bij het oorlogsmonument aan de Wenckebachstraat wordt ieder jaar in het bijzonder stilgestaan om de 69 omgekomen medewerkers van het staalbedrijf te herdenken. Zij kwamen allen om tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hun namen staan op het monument.

Eerder maakte NH Nieuws een reportage over de herdenkingsdienst met oud-medewerker Ed Roemer. Tekst gaat verder onder de video.

Bij de plechtigheid zijn de directeur van Tata Steel, Hans van den Berg, en Gerrit Idema van de Centrale Ondernemingsraad (COR) aanwezig. De film wordt later gepubliceerd via de onlinekanalen van Tata Steel.

Het Franse voedingsmiddelenconcern Danone heeft vorig kwartaal zijn omzet opgevoerd dankzij hamsterwoede vanwege het coronavirus. Wel voorziet de onderneming veel onzekerheid in de toekomst vanwege de pandemie en trekt daarom haar financiële vooruitzichten voor dit jaar in. Het bedrijf kan nog niet goed inschatten wat voor eetgewoontes mensen, die thuiszitten vanwege lockdowns, zullen aannemen. Ook zijn problemen in de toelevering van producten mogelijk.

De Zweedse aanpak van corona beperkt de economische schade en de regering vertrouwt erop dat het op lange termijn ook goed uitpakt voor de volksgezondheid.

Stelt u zich eens voor dat 50-plussers in lockdown moeten blijven en dat 50-minners weer los mogen. Het is ongetwijfeld één van de opties voor het kabinet. Er wordt immers al met een schuin oog naar Zweden gekeken; daar zijn de 50-minners in het openbaar actief en de 50-plussers zitten thuis. Ook minister Grapperhuis was helder, vooruitlopend op het (dinsdagavond) bekend maken van nieuwe maatregelen: „Vooral voor jongeren is meer ruimte belangrijk. Die moeten dingen kunnen doen in het leven.”

Italië versoepelt vanaf 4 mei stapsgewijs de beperkende maatregelen die zijn genomen vanwege het coronavirus. Eind deze week komt de Italiaanse regering met plannen daarvoor, kondigde premier Giuseppe Conte dinsdag aan.

Premier Rutte ontvouwt dinsdagavond de nieuwe route van het kabinet om uit de coronacrisis te komen. Veel mensen willen niets liever dan ’terug naar normaal’, maar anderen hopen dat de maatschappij nog op slot blijft zolang er risico op verspreiding van het virus is.

De in Leiden gevestigde biotechnoloog Pharming meldt bemoedigende resultaten met zijn geneesmiddel Ruconest tegen de ziekte Covid-19, die wordt veroorzaakt door het nieuwe coronavirus. Resultaten uit tests onder vijf patiënten zijn aanleiding voor een groter opgezet onderzoek naar de werking van het medicijn tegen het longvirus.

Het aantal besmettingen met het coronavirus in Duitsland is de afgelopen 24 uur met 1785 toegenomen en dat betekende een iets grotere stijging dan een etmaal eerder. Dat meldde het Robert Koch Institut (RKI), de Duitse tegenhanger van het RIVM, dat in Duitsland de officiële cijfers bijhoudt.

Door de corona-maatregelen is het steeds moeilijker voor Drugspastoraat Amsterdam om de mensen die van steun afhankelijk zijn te bereiken. Pastor Zwanine Siedenburg besloot niet werkloos toe te kijken. Iedere dag springt zij op de fiets om broodjes, koffie én een goed gesprek te bezorgen bij de kwetsbare dak- en thuislozen die het pastoraat gewoonlijk bezoeken. 

Vanuit het Drugspastoraat leidt Siedenburg normaal gesproken bijeenkomsten, waar mensen met psychische aandoeningen en drugs- en alcoholverslavingen komen om te praten over hun problemen. Door de coronamaatregelen zijn die bijeenkomsten nu verboden. Het is daarom moeilijk voor haar om deze kwetsbare groepen te bereiken. In inloophuizen en de nachtopvang is door de maatregelen vaak minder plek, zodat Siedenburg ze daar ook niet kan opzoeken. 

De broodjes vallen in de smaak, maar zijn vooral bedoeld als ijsbreker. 'De broodjes zijn een ingang om een gesprekje te beginnen. Ik vraag dan hoe het gaat en hoe de mensen zich voelen'. Met dit soort gesprekjes wil de pastor voorkomen dat bijvoorbeeld mensen met drugsproblemen uit beeld raken. 'Daar maak ik mij wel zorgen over. Ook omdat zij een minder groot sociaal netwerk hebben dan jij en ik. Zij staan er vaak alleen voor.'

Een beetje aandacht kan al veel helpen, stelt ze: 'Door de aandacht die wij vanuit het Drugspastoraat geven, voelen deze mensen zich ook echt weer even mens'. Overigens besteedt Siedenburg daarbij niet alleen aandacht aan dak- en thuislozen, maar aan iedereen die er maar voor openstaat. 

In die gesprekken heeft ze het ook over het geloof, maar ze dikt het niet aan: 'Mijn insteek is niet om het te religieus te maken. Het gaat mij er om dat wij verbinding houden met deze mensen die in de maatschappij soms met de nek worden aangekeken.'

Haar aanpak lijkt te werken. Een man in het Oosterpark is blij de pastor te zien en neemt graag een broodje aan: 'Mijn dag kan niet meer stuk.' Dat hij geen zin heeft in een religieus gesprek maakt hij met wat humor duidelijk: 'Ik heb wel een kruis om mijn nek, maar dat is voor de show. En de dames komen altijd op mijn kruis af.'

Nu al trending - vandaag is de dag!

Gaan de scholen weer open? Of gaan de scholen toch nog niet open? Gaan de basisscholen open? Of gaan de basisscholen gefaseerd open? Gaat 's ochtends een deel van de leerlingen naar de basisschool en gaat 's middags dan het andere deel naar de basisschool? Of wordt er regionaal een andere aanpak gekozen voor het openen van de basisscholen? Of blijven de basisscholen gewoon helemaal dicht? Hoe doen ze dat eigenlijk in Denemarken? En hoe zit het met de crèches? Blijven die open? En misschien kan Rutte ook iets zeggen over de middelbare scholen? Blijven die dicht? Wat zeggen de experts eigenlijk? Zou OP1 een keertje om tafel kunnen met Ab Osterhaus? Blijft de horeca dicht tot 1 september? Worden alle festivals dit jaar geschrapt of mogen we gewoon naar de Zwarte Cross? Wanneer gaan we weer voetballen en belangrijker nog: gaat De Graafschap promoveren? Hoe vaak horen we de magische woorden Outbreak Management Team? Kunnen kinderen het virus nou wel of niet overdragen? In godsnaam, wanneer mogen we naar de kapper? En moeten we nou wel of niet een smoelbeschermer dragen?

Wanneer kunnen we weer zuipen in de kroeg? Wordt de persconferentie halverwege weer afgebroken om 'duiding' te horen van een 'politiek commentator' die gewoon herhaalt wat er zojuist is gezegd? En wordt dat Fons Lambie of Ron Fresen? Hoe is het met de augurk van Ellie Lust en heeft het zingen van het coronalied geholpen? Zit Ab Osterhaus vanavond trouwens weer bij OP1? Ik heb last van mijn hamstrings, wanneer mag ik weer naar de fysiotherapeut? Oma Wil verveelt zich, mag ik met haar scrabbelen? Mag ik dit weekend bbq'en met de buren? Mag oma haar kleindochter weer knuffelen? Maar in De Telebelg lazen we dat versoepeling nog niet zo eenvoudig is! Maar in het AD lazen we dat versoepeling nog niet zo eenvoudig is! Maar in Trouw lazen we dat versoepeling nog niet zo eenvoudig is! Maar in de nrc lazen we dat versoepeling nog niet zo eenvoudig is! Maar in de Volkskrant lazen we dat versoepeling nog niet zo eenvoudig is! Komt er eigenlijk versoepeling? Krijgen we LUCHT? Waar hoopt u op? En wat denkt u?

NOORD-HOLLAND - Normale sociale contacten zijn door de coronacrisis niet of nauwelijks mogelijk, zo blijkt uit onderzoek onder de leden van het NH Nieuws-panel. Velen beperken het aantal afspraken met vooral vrienden, maar ook met familie drastisch.  

We zitten met z'n allen al zes weken in isolatie. Dat betekent dat veel mensen  minder sociale contacten hebben, zo blijkt uit het onderzoek onder 1585 leden van het NH Nieuws-panel. Negen op de tien deelnemers zegt sindsdien niet of minder af te spreken. "Solo is het nieuw sociaal in deze samenleving", zegt deelnemer Ruben Woudsma.

De afspraken met vrienden blijken als eerst het kind van de rekening. 84% geeft aan even geen direct contact meer te hebben. Daarna volgen de ontmoetingen met familieleden. Broers en zussen ziet de helft van de ondervraagden even niet, met ouders en kinderen wordt door een derde van de panel-leden alleen op afstand contact gehouden.

Kijk hieronder naar de reportage die we maakten over het onderzoek (tekst gaat verder onder de video):

Dat veel mensen weinig contact hebben, leidt bij een deel tot eenzaamheid. Ruim een op de vijf deelnemers geeft aan daar in redelijke of (zeer) hoge mate last van te hebben. "Ik zou wel met iemand willen kletsen", zegt een deelnemer uit Purmerend.

Tegelijkertijd ontstaan er ook een hoop initiatieven om de eenzaamheid te voorkomen, contacten te onderhouden en mensen te helpen.  Bijna vier op de tien deelnemers aan het onderzoek zegt vaker mensen te bellen om eenzaamheid te voorkomen. Ruim een kwart haalt boodschappen voor anderen en vijftien procent helpt bij huishoudelijke klussen.

Huizer Ruben Woudsma is ook zo iemand. Ruben gaat normaal één keer per week op bezoek bij zijn 92-jarige beppe (oma). Zij zit in een verzorgingstehuis en dus is langsgaan er niet meer bij. "Zij voelt zich echt opgesloten." Om toch contact te houden gebruikt Ruben en z'n oma nu Whatsapp en Facetime. "Ze is vrij modern."

Ook de andere gezinsleden doen van alles om eenzaamheid bij anderen te voorkomen. Zo heeft dochter Marit muffins gebakken voor haar oma (bekijk de vlog), die daartoe tot tranen toe geroerd was. De andere dochter, Naomi, bakte een taart voor een oudere buurtgenoot (bekijk haar vlog).

Met het hele gezin maken ze nu, terwijl het vakantie is, ook nog kaarten voor eenzame ouderen. "Wij zijn met z'n vieren. We hopen echt op deze manier mensen die eenzaam zijn een hart onder de riem te steken en het contact gaande te houden", vertelt Ruben.

Zorgen over de toekomst

Vandaag zal bekend worden hoe lang de huidige maatregelen nog noodzakelijk zijn en of er een versoepeling mogelijk is. Als het onderzoek één ding duidelijk maakt, is dat veruit de meeste deelnemers zich strikt houden aan diverse voorzorgsmaatregelen. Rond de 93% van de deelnemers wast de handen regelmatig, geeft mensen geen hand meer en houdt 1,5 meter afstand. Een kleine 4% geeft aan niets anders dan normaal te doen.

Hoe dan ook maken veel deelnemers zich zorgen over de toekomst. Een groot aantal mensen denkt dat de crisis invloed heeft op hun baan of inkomen. De helft is positief en verwacht weinig effect, maar ruim veertig procent denkt dat ze de gevolgen in redelijke tot (zeer) hoge mate in hun portemonnee gaan voelen. 

Zeggen we later ’ik heb corona nog meegemaakt’ of is deze crisis over een eeuw niet meer dan een voetnootje in de annalen? Hebben we met ons zeventien miljoen het gevoel op een kantelpunt in de wereldgeschiedenis te staan, historici houden een slag om de arm. „We blikken terug terwijl we er middenin zitten.”

Nu we door corona allemaal noodgedwongen thuiszitten neemt het huiselijk geweld toe. Guccan Uslu (38) was zelf ooit slachtoffer en wil nu andere vrouwen helpen met haar verhaal.

De Nederlandse overheid probeert overhaast een app te ontwikkelen in de strijd tegen de verspreiding van het coronavirus. Laat liever de samenleving meedenken!

MEDEMBLIK -  Vanwege de coronamaatregelen zijn alle bijeenkomsten voorlopig nog verboden. Hoewel kerkdiensten onder voorwaarden mogen doorgaan, houdt ook het grootste deel van de kerken de deuren dicht. Een uitzondering is de Christengemeente in Medemblik, maar daar is niet iedereen het mee eens.

Religieuze diensten mogen doorgaan met als voorwaarde dat er maximaal dertig bezoekers aanwezig zijn en de anderhalve meter afstand tussen de bezoekers gewaarborgd is. De meeste kerken kiezen dan ook voor een online variant, maar in Medemblik kiest Christengemeente Compas om de diensten op zondag gewoon door te laten gaan.

Voorzitter Ferry Meilink vertelt: "Juist in deze tijd heb je behoefte om bij elkaar te zijn en wil je steun halen uit je geloof. Het mag nog, daar zijn wij erg blij om en daar maken we gebruik van." Een alternatief is er volgens de voorzitter niet. "Een online dienst gaat volgens ons nergens over, dat is alleen maar heel vervelend."

Dat een fysieke dienst extra risico’s meebrengt daar zit Meilink niet mee. "Wij zijn niet bang voor het virus, wij zijn niet bang om dood te gaan; Als we dood gaan, staat God boven op ons te wachten." In de Bijbel staat ook dat je naar de overheid moet luisteren, vertelt Jonker aan NH Nieuws. de richtlijnen van het RIVM nemen zij dus ook serieus. "We zijn in de gelukkige omstandigheid dat we een hele grote zaal hebben en ons aan de afstandsregel kunnen houden."

Eindelijk weer echt publiek

De dienst in Medemblik wordt regelmatig verzorgd door Geert Balder. Hij is als spreker actief in verschillende kerken in West-Friesland. Voor de spreker was het juist een verademing om weer eens een kerkdienst te leiden met fysiek aanwezige bezoekers. "Dit was voor het eerst sinds weken. Het is toch een hele andere beleving of je met elkaar uit volle borst zingt of in je eentje thuis achter de computer."

Doordeweeks is Balder docent, ook dat werk moet hij digitaal doen. "Alles wat ik doe gaat om de relatie met elkaar; elkaar in de ogen aankijken. Dat mist wanneer je het digitaal doet." Toen hij benaderd werd om weer te spreken in een ‘fysieke’ kerkdienst, twijfelde hij niet of dat verstandig was.

"Ik kan zelf waarborgen dat ik afstand houd en dat ik geen handen schud. Door de grootte van de ruimte en de kleine omvang van de gemeente had ik er geen problemen mee daar aanwezig te zijn. Mijn microfoon werd gedesinfecteerd en de slagroomsoesjes werden uitgedeeld met satéprikkers."

Onrust in de buurt

Dat binnen de kerkmuren de regels goed worden nageleefd, is voor buitenstaanders moeilijk te zien. Christengemeente Compas kerkt wekelijks in Multifunctioneel Centrum De Muiter en omwonenden maken zich zorgen. "De meeste kerken zijn gesloten, waarom gaan zij door?", vraagt een buurtbewoner zich af. De buurtbewoners zagen afgelopen zondag een groep kerkgangers buiten wachten en dat roept verontwaardiging op. Een andere buurtgenoot was ook verbaasd: "Ik viel bijna van mijn fiets: Wat gebeurt hier?"

Later blijkt dat het om een probleem met het alarmsysteem ging, waardoor de bezoekers het pand niet in konden, maar dat neemt de zorgen voor de buurt niet weg. "Je weet niet waar ze na de kerkdienst allemaal nog naartoe gaan en met wie ze in contact komen. Ik vind het onverantwoord."

Verspreidingshaard

Een fysieke kerkdienst is dan niet verboden, maar de keuze van Christengemeente Compas is op zijn minst opmerkelijk, vindt ook Machiel Jonker, landelijk voorzitter van VPE (Verenigde Pinkster en Evangelische gemeenten). "Ik sta regionaal met veel kerken in contact en het gaat hier om een hele grote uitzondering. Het zou goed kunnen dat de gemeente dermate klein is dat zij zich goed aan de richtlijnen kunnen houden. Ik kan mij voorstellen dat zij ervoor kiezen, maar dat kan wel tot zorg leiden; de kerken zijn een verspreidingshaard gebleken."

De kerkgemeente in Medemblik is geen lid meer van de koepelorganisatie voor Pinkerstergemeenten en daarom hoeft zij zich niet aan het advies van de VPE te houden. Ingrijpen kan Jonker dus niet. "Vanuit onze koepel zeggen wij: Doe dat nou niet." Maar begrip heeft hij wel. "We zitten voorlopig met de anderhalvemeter-werkelijkheid en als kerken moeten we nadenken hoe het er op de langere termijn uit gaat zien. Ik snap wel dat ze kijken wat wél kan, maar de algemene tendens moet zijn: niet alleen doen waar jij je comfortabel bij voelt, maar je ook realiseren dat een ander zich niet comfortabel kan voelen bij jouw gedrag."

NOORD-HOLLAND - Het coronavirus heeft voor flinke veranderingen gezorgd in bijna alle sectoren. Reisbureaus zien de reisbranche voorgoed veranderen, onderwijzers de achterstand bij leerlingen oplopen. Houdt de intelligente lockdown stand of worden de gestelde maatregelen versoepeld? NH Nieuws ging op zoek naar Noord-Hollanders die vanuit hún vakgebied iets kunnen vertellen over de sector waarin zij werkzaam zijn en blikt alvast vooruit. 

Onderwijs 

René Rigter, voorzitter van College van Bestuur bij Stichting Openbaar Voortgezet Onderwijs Noord-Holland-Noord (SOVON) gaat uit van drie mogelijke scenario's. De maatregelen die er nu zijn blijven. Er komt een gedeeltelijke openstelling van scholen waarbij iedereen op anderhalve meter afstand van elkaar moet blijven. Of alleen volwassenen moeten ervoor zorgen dat zij anderhalve meter afstand houden. 

Rigter denkt dat het bewaren van anderhalve meter afstand voor iedereen wel mogelijk moet zijn. "We moeten dan gaan werken met speciale looproutes, ervoor zorgen dat de leerlingen over de dag of week worden verspreid en dat we werken met een duidelijke in- en uitgang."

Ondanks dat de school er wel al over heeft nagedacht, hoopt Rigter dat - mochten er versoepelde maatregelen voor de scholen komen - het kabinet vanavond wel met een duidelijk kader komt waarin staat hoe men zich in het onderwijs tot elkaar moet verhouden. "Een kader waarbij scholen nog wel autonomie hebben zou heel prettig zijn om discussie met collega's, leerlingen en ouders te voorkomen."

Voor de leerlingen zou gedeeltelijke openstelling goed zijn, denkt Rigter. "Door het onderwijs op afstand hebben leerlingen toch achterstand opgelopen. "Een gedeeltelijke openstelling in combinatie met onderwijs op afstand zou daarom denk ik wel gewenst zijn." Of dat nou direct na de meivakantie ingaat of later, maakt Rigter niet zoveel uit. "Het liefst zodra de veiligheid zoveel mogelijk kan worden gegarandeerd."

Burgemeester 

Ook de Zaanse burgemeester Jan Hamming benadrukt dat veiligheid voorop staat. Volgens hem moeten we met de nieuwe werkelijkheid leren leven. "Een werkelijkheid waarin we voorzichtig met onze gezondheid moeten omspringen. Waarin aandacht voor elkaar heel belangrijk is, maar gepaste afstand ook."

Volgens Hamming is het duidelijk dat deze ciris veel impact heeft, ook op de langere termijn. "We kunnen niet verwachten dat alles ineens weer hetzelfde is."

En daar moeten gemeenten ook op inspelen, vindt Hamming: "Zo bereiden wij ons als gemeente Zaandam zo goed mogelijk voor om inwoners die zorg nodig hebben te helpen, ondernemers te steunen en organisaties bij te staan."

Reizen 

De Nederlandse overheid probeert overhaast een app te ontwikkelen in de strijd tegen de verspreiding van het coronavirus. Laat liever de samenleving meedenken!

Wereldwijd zijn ruim 170.000 mensen overleden aan de gevolgen van het uit China overgewaaide coronavirus, al ligt het werkelijke aantal hoger. Het dodental is in een periode van twee weken ruim verdubbeld. Meer dan 2,5 miljoen mensen zijn voor zover bekend besmet. Dat meldt de Johns Hopkins University. Volg de laatste mondiale ontwikkelingen over het coronavirus in dit liveblog, dat voortdurend wordt aangevuld.

De dekkingsgraad van pensioenfonds ABP is door de coronacrisis eind maart gedaald naar 82 procent. Eind december 2019 was die nog 97,8 procent.

De Amerikaanse president Donald Trump sluit mede vanwege het coronavirus voorlopig de grenzen helemaal voor immigranten. Hiervoor tekent hij op korte termijn een decreet, een zogenoemd ‘executive order’, meldde hij maandag.