Het aantal nieuwe coronabesmettingen per dag loopt in Friesland weer terug. Het geeft de GGD de ruimte om weer meer bron- en contactonderzoek te doen.

SCHIPHOL - Op luchthaven Schiphol komt een XL-teststraat waar straks dagelijks 3.000 tot 12.000 coronatests kunnen worden afgenomen. Op de testlocatie, die op parkeerterrein P4 zal worden ingericht, is niet bedoeld voor reizigers die terugkomen vanuit oranje of rode risicogebieden.

Door luchtvaartverslaggever Doron Sajet

Het ministerie van Volksgezondheid maakte vanochtend bekend dat er zes XL- en L-teststraten komen in Noord-Holland. Vier in Amsterdam, een op Schiphol en een in Vijfhuizen (Haarlemmermeer). Alleen mensen met klachten kunnen daar op corona worden getest.

Schiphol-topman Dick Benschop pleitte eerder deze zomer voor een teststraat op Schiphol waar iedere reiziger die van of naar een hoogrisicogebied vliegt terechtkan. Op dit moment is niet genoeg testcapaciteit om aan die wens te voldoen, zeggen het ministerie en de GGD.

De uitbraak van het coronavirus heeft gevolgen voor de levensverwachting. Volgens demograaf Jan Latten betekent dit dat de AOW-leeftijd niet hoeft te stijgen. Hoe werkt dit precies en op welke leeftijd krijg je AOW? Vijf vragen en antwoorden.

Volg via dit liveblog de ontwikkelingen rond de uitbraak van het coronavirus in Friesland, aangevuld met de belangrijkste landelijke en internationale ontwikkelingen.

Er komen niet zeven, maar rond de twintig extra grote testlocaties verspreid over het land waar mensen zich kunnen laten testen op het coronavirus. Dat heeft minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid) gezegd tijdens een presentatie bij zo’n zogenoemde XL-teststraat in aanbouw op Rotterdam The Hague Airport.

De poli Longziekten van het Wilhelmina Ziekenhuis Assen (WZA) neemt sinds deze week de app Corona-Connect in gebruik.

Minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid kijkt samen met zijn collega Ferd Grapperhaus van Justitie en Veiligheid of er iets kan worden gedaan aan de valse Covid-19-verklaringen die op sociale media te koop zijn.

In Amsterdam komen vijf zogenaamde XL-testlocaties. Dat heeft minister Hugo de Jonge zojuist bekend gemaakt. 

Ze zullen komen bij de Rai, in Zuidoost, Sloterdijk, Noord en op Schiphol.

Bij de XL-teststraten kunnen tussen de 3.000 en 12.000 testen per dag afgenomen worden. In totaal kunnen met de XL-teststraten dagelijks ruim 100.000 tests afgenomen worden. Dit is een verdubbeling van de huidige capaciteit. 

Later meer

Het aantal Nederlandse bedrijven dat uitstel van belastingbetaling heeft aangevraagd vanwege de coronacrisis, is in september fors toegenomen.

Het worden dit jaar andere feestdagen dan voorgaande jaren. Door de coronamaatregelen zullen er waarschijnlijk beperkingen zijn in de mogelijkheden om feest te vieren of familie en vrienden te bezoeken. Het AT5-panel wil weten hoe Amsterdammers de feestdagen vieren in coronatijd.

Door de coronamaatregelen is de kans groot dat het vieren van een feestje of het bezoeken van familie en vrienden niet op de manier zal gaan zoals we gewend zijn. Daarnaast gelden er beperkingen bij het afsteken van vuurwerk en het reizen naar het buitenland. AT5 wil weten hoe jij dit jaar de feestdagen viert en wat de coronamaatregelen voor jou de komende tijd betekenen.

Moet je Sinterklaas, kerst of oud en nieuw met minder mensen vieren of gaat je wintersportvakantie niet door vanwege het negatieve reisadvies? 

Meld je aan voor het AT5-panel om mee te doen aan deze en de toekomstige AT5-enquêtes. Na de aanmelding krijg je binnen enkele dagen vanzelf het onderzoek in jouw mailbox.

De onderzoeksresultaten worden door AT5 gebruikt voor nieuwsreportages en -artikelen. De bevindingen leggen we ook voor aan experts, politici en andere betrokkenen. Het invullen van het aanmeldformulier duurt zo'n drie minuten. We delen jouw gegevens niet met derden. Meer hierover kun je vinden in ons privacystatement. Meedoen? Dat kan via deze link.

Afvaloverlast is met stip de allergrootste ergernis van Amsterdammers. En ook die van wethouder Reiniging, Laurens Ivens. Vooral tijdens de coronacrisis is de hoeveelheid afval toegenomen. De gemeente is daarom met een afvaloffensief begonnen om de stad schoner te krijgen.

In Gaasperdam in Zuidoost klagen bewoners steen en been. Al dagenlang liggen er bergen afval naast de ondergrondse containers. 'Dit is al sinds dinsdag', zucht een bewoner. 'Er lopen ratten rond en vogels maken de zakken open, dus het wordt één grote zooi.'

'Verschrikkelijk', zegt een buurvrouw. 'Ik denk dat ze niet geleegd worden, anders ligt het er toch niet?' Het afval een paar dagen op het balkon stallen zien ze niet zitten. 'Na drie, vier dagen krijg je muizen, dus dan houdt het op.' 

Sinds de coronatijd wordt er in totaal een kwart meer afval aangeboden door de Amsterdammers.
Zo is het huishoudelijke afval met 8 procent toegenomen. De hoeveelheid aangeboden grofvuil is zelfs met twintig procent gestegen en het glas met 17 procent. Ook wordt er 8 procent meer plastic weggegooid, en bijna 2 procent meer papier.

Maar dat afval belandt vaak op straat in plaats van in de containers. Op 150 plekken per stadsdeel is het echt een groot probleem. In totaal gaat het om 1050 plekken. Een deel van de Amsterdammers negeert vanuit gemak de regels, maar ook steekt de gemeente zelf de hand in eigen boezem en start daarom een afvaloffensief. Zo werken afvalcontainers niet altijd of worden ze niet op tijd geleegd.

Boetes

Dat moet beter volgens wethouder Ivens. 'We hebben afgesproken dat we veel intensiever inzetten op het schoner krijgen van de stad. De gemeente moet zijn zaken op orde hebben, zo zijn we intensiever aan het handhaven. Sinds juli rijden er dagelijks 14 toezichthouders langs locaties waar veel afvaloverlast is. Die constateren 1000 overtredingen per week. 

Ivens: 'Wij moeten als gemeente de mensen goed informeren en motiveren om dat niet te doen, maar als mensen toch denken: ik moet mijn afval kwijt en schijt hebben aan alle regels, ja dan moeten we boetes uitschrijven.' Die boetes zijn nu 95 euro per overtreding. Ook is de gemeente bezig met het plaatsen van informatieborden- en stickers op de afvalcontainers. Afvalophalers gebruiken een app om te registeren of een container vol is en wat er verkeerd wordt aangeboden. 

De GasTerra Ladiesrun Groningen gaat vanwege de coronacrisis niet door. Organisator Golazo presenteert zaterdag 28 en zondag 29 november echter wel een virtuele editie van het uitsluitend voor vrouwen bedoelde loopevenement.

De oversterfte als gevolg van corona blijft oplopen. Vorige week overleden 700 mensen meer dan normaal. Dat meldt het CBS.

AMSTERDAM - Boa's in Amsterdam gaan terughoudend handhaven op de maximale groepsgrootte van twee personen op straat. Dat laten de vakbonden van de boa’s en de politie weten. Volgens hen is het beleid vanwege een beperkte capaciteit onuitvoerbaar en moet de veiligheid en geloofwaardigheid van de boa's voorop staan. 

Richard Gerrits van vakbond BOA ACP noemt de handhaving onmogelijk. "Er is te weinig capaciteit om dit beleid te handhaven. We hebben op dit moment te weinig mensen en dan moet je prioriteiten stellen. Wij kiezen er dan voor om op de excessen en brandhaarden af te gaan. Deze boodschap om op deze groepsgrootte te handhaven, tast de geloofwaardigheid van de boa’s aan."

Jan Struijs van de politievakbond sluit zich hierbij aan. “Handhaven is nu hartstikke moeilijk. We moeten nu vooral de asocialen aanpakken en de rest in redelijkheid waarschuwen. Als er ergens een vriendinnenclubje bij de supermarkt staat te kletsen zullen we niet meteen het bonnenboekje trekken. Maar als we een groepje blowende jongeren zien en we meteen een middelvinger krijgen, dan natuurlijk wel.”

Ook de gemeente Amsterdam laat weten dat de eigen verantwoordelijkheid van mensen voorop staat, maar dat handhaving en politie optreden waar nodig. "Overigens helpen waarschuwingen van handhaving vaak al goed omdat mensen de ratio achter de regels meestal goed snappen. We kunnen en willen niet op elke hoek van de straat een handhaver zetten, ook vanwege een structureel capaciteitsprobleem in de handhaving en politie", vertelt een woordvoerder.

Bonussen

Woensdagavond werd bekendgemaakt dat de boa’s in Amsterdam, net als de politie, een coronabonus krijgen van 300 euro. In eerste instantie was deze bonus alleen voor de politiemedewerkers, maar na ongenoegen van de vakbonden en vragen van Sofyan Mbarki (PvdA), zegde wethouder Victor Everhardt van Financiën de bonus ook toe aan de boa’s. 

Gerrits heeft zijn twijfels over deze bonus. Hij is natuurlijk blij dat de boa’s worden gelijkgetrokken met de politie, omdat volgens hem in de handhaving van de coronaregels de boa's vaak voor de politie stonden. Maar aan de andere kant vraagt hij zich af of dit wel de juiste tijd is voor zo’n bonus. “Ik zou eerder na de coronacrisis kijken waar de pijnpunten in de samenleving liggen. Misschien zijn er dan andere plekken in de maatschappij waar de nood nog hoger is. Boa’s zitten nu bovenal te wachten op waardering.”

Boa's in de stad gaan terughoudend handhaven op de maximale groepsgrootte van twee personen op straat. Dat laten de vakbonden van de boa’s en de politie weten. Volgens hen is het beleid vanwege een beperkte capaciteit onuitvoerbaar en moet de veiligheid en geloofwaardigheid van de boa's voorop staan. 

Dennis Mantz Richard Gerrits van vakbond BOA ACP noemt de handhaving onmogelijk. 'Er is te weinig capaciteit om dit beleid te handhaven. We hebben op dit moment te weinig mensen en dan moet je prioriteiten stellen. Wij kiezen er dan voor om op de excessen en brandhaarden af te gaan. Deze boodschap om op deze groepsgrootte te handhaven, tast de geloofwaardigheid van de boa’s aan.'

Jan Struijs van de politievakbond sluit zich hierbij aan. 'Handhaven is nu hartstikke moeilijk. We moeten nu vooral de asocialen aanpakken en de rest in redelijkheid waarschuwen. Als er ergens een vriendinnenclubje bij de supermarkt staat te kletsen zullen we niet meteen het bonnenboekje trekken. Maar als we een groepje blowende jongeren zien en we meteen een middelvinger krijgen, dan natuurlijk wel.'

Ook de gemeente Amsterdam laat weten dat de eigen verantwoordelijkheid van mensen voorop staat, maar dat handhaving en politie optreden waar nodig. 'Overigens helpen waarschuwingen van handhaving vaak al goed omdat mensen de ratio achter de regels meestal goed snappen. We kunnen en willen niet op elke hoek van de straat een handhaver zetten, ook vanwege een structureel capaciteitsprobleem in de handhaving en politie', vertelt een woordvoerder.

Bonussen

Woensdagavond werd bekendgemaakt dat de boa’s in de stad, net als de politie, een coronabonus krijgen van 300 euro. In eerste instantie was deze bonus alleen voor de politiemedewerkers, maar na ongenoegen van de vakbonden en vragen van Sofyan Mbarki (PvdA), zegde wethouder Victor Everhardt van Financiën de bonus ook toe aan de boa’s.

Gerrits heeft zijn twijfels over deze bonus. Hij is natuurlijk blij dat de boa’s worden gelijkgetrokken met de politie, omdat volgens hem in de handhaving van de coronaregels de boa's vaak voor de politie stonden. Maar aan de andere kant vraagt hij zich af of dit wel de juiste tijd is voor zo’n bonus. 'Ik zou eerder na de coronacrisis kijken waar de pijnpunten in de samenleving liggen. Misschien zijn er dan andere plekken in de maatschappij waar de nood nog hoger is. Boa’s zitten nu bovenal te wachten op waardering.'

Ondanks extra maatregelen tegen de verspreiding van het coronavirus die sinds deze week in Duitsland van kracht zijn, is er voor de tweede dag op rij sprake van een recordaantal nieuwe besmettingen. Het Robert Koch Instituut (RKI), de Duitse evenknie van het RIVM, heeft vrijdagochtend gemeld dat er in het laatste etmaal nog eens 21.506 coronabesmettingen zijn vastgesteld.

Booking Holdings, het Amerikaanse moederbedrijf van onder meer de Nederlandse hotelboekingswebsite Booking.com, heeft ook de afgelopen maanden veel last gehad van de coronacrisis. Door de virusuitbraak boekten veel minder mensen een overnachting, huurauto of vliegtickets via de diensten van het bedrijf.

Bij de Makro in Duiven zijn ze al sinds september bezig om kerstpakketten te vullen. Normaal zijn het er anderhalf miljoen per jaar, nu waarschijnlijk minder. „We zien wat uitstelgedrag bij bedrijven. Met name het midden- en kleinbedrijf is zwaar getroffen door corona, dus dat is nog erg spannend”, zegt marketingmanager Jacqueline Roest.

AMSTERDAM - Koningin Máxima heeft gisterenmiddag een verrassingsbezoek gebracht aan het Amsterdamse BovenIJ ziekenhuis. Daar sprak ze met artsen, verpleegkundigen en genezen coronapatiënten.

Zij wisten allemaal niet met wie ze vandaag om tafel zouden zitten. "We hebben er thuis natuurlijk wel lolletjes om gemaakt", vertelt voormalig coronapatiënt Sonja. "Zo van: misschien komen we een hotemetoot tegen. Niet wetende dat het Máxima zou worden."

Tekst loopt door onder de video.

"Ik vind het wel een blijk van waardering en van interesse", zegt internist Nynke Posthuma. En die waardering was er tijdens de eerste golf volop, maar: "die neemt nu inderdaad toch wat meer af", zegt verpleegkundige Caroline van der Laan. "Wat eigenlijk wel heel jammer is, want het werk is niet minder zwaar geworden dan tijdens de eerste golf. Misschien zelfs zwaarder omdat we nu wat vermoeider zijn, ook door de eerste golf."

Mooie verrassing

Het bezoek van de koningin doet de gasten in het ziekenhuis in elk geval goed, vertelt ook Gea. "Het was een mooie verrassing. Dat vind je toch leuk, als je de koningin ziet van zo dichtbij?"

Het aantal coronabesmettingen loopt in de Verenigde Staten en Europa flink op. Wereldwijd worden extra coronamaatregelen getroffen zoals volledige en lokale lockdowns, avondklokken en contactbubbels. Volg in dit liveblog het laatste coronanieuws.

Afvaloverlast is met stip de allergrootste ergernis van Amsterdammers. En ook die van wethouder Reiniging, Laurens Ivens. Vooral tijdens de coronacrisis is de hoeveelheid afval toegenomen. De gemeente is daarom met een afvaloffensief begonnen om de stad schoner te krijgen.

In Gaasperdam in Zuidoost klagen bewoners steen en been. Al dagenlang liggen er bergen afval naast de ondergrondse containers. 'Dit is al sinds dinsdag', zucht een bewoner. 'Er lopen ratten rond en vogels maken de zakken open, dus het wordt één grote zooi  'Verschrikkelijk', zegt een buurvrouw.'Ik denk dat ze niet geleegd worden, anders ligt het er toch niet?' Het afval een paar dagen op het balkon stallen zien ze niet zitten. 'Na drie, vier dagen krijgen je muizen, dus dan houdt het op.' 

Sinds de coronatijd wordt er in totaal een kwart meer afval aangeboden door de Amsterdammers.
Zo is het huishoudelijke afval met 8 procent toegenomen. De hoeveelheid aangeboden grofvuil is zelfs met twintig procent gestegen en het glas met 17 procent. Ook wordt er 8 procent meer plastic weggegooid, en bijna 2 procent meer papier.

Maar dat afval belandt vaak op straat in plaats van in de containers. Op 150 plekken in de stad is het echt een groot probleem. Een deel van de Amsterdammers negeert vanuit gemak de regels, maar ook steekt de gemeente zelf de hand in eigen boezem en start daarom een afvaloffensief. Zo werken afvalcontainers niet altijd of worden ze niet op tijd geleegd.

Boetes

Dat moet beter volgens wethouder Ivens. 'We hebben afgesproken dat we veel intensiever inzetten op het schoner krijgen van de stad. De gemeente moet zijn zaken op orde hebben, zo zijn we intensiever aan het handhaven. Sinds juli rijden er dagelijks 14 toezichthouders langs 150 locaties waar veel afvaloverlast is. Die constateerden 1000 overtredingen per week. 

Ivens: 'Wij moeten als gemeente de mensen goed informeren en motiveren om dat niet te doen, maar als mensen toch denken: ik moet mijn afval kwijt en schijt hebben aan alle regels, ja dan moeten we boetes uitschrijven.' Die boetes zijn nu nog 90 euro per overtreding. Dat wordt verhoogd naar 95 euro. Ook is de gemeente bezig met het plaatsen van informatieborden- en stickers op de afvalcontainers. Afvalophalers gebruiken een app om te registeren of een container vol is en wat er verkeerd wordt aangeboden. 

LIMMEN - De Hortus Bulborum in Limmen kon dit voorjaar niet open voor publiek vanwege de coronamaatregelen, maar nu stoppen de plantploegen vol goede moed de tienduizenden bollen weer in de grond, in de hoop dit voorjaar wel de stralende bollentuin aan de bezoekers te kunnen tonen.

De planters van de Hortus Bulborum hebben het er deze weken maar druk mee. Tussen de 100.000 en 150.000 bloembollen moeten op tijd de grond in om in het voorjaar weer de kop op te steken in de tuin aan de Zuiderkerkenlaan.

"3250 verschillende soorten tulpen, krokussen, hyacinthen en fritillaria's", legt Max Nuyens van de Hortus uit. "De duizend verschillende soorten narcissen zitten nog in de grond. Die kunnen zonder probleem daar blijven zitten. Maar de rest moet er in juni uit en rond november weer in."

Afgelopen bloeiseizoen is de historische bollentuin geen dag open geweest voor publiek. "Zonde, want het stond er allemaal prachtig bij." Dat is ook goed te zien in de drone-opnames die ze begin april hebben laten maken.

De Hortus Bulborum wordt ook wel de 'schatkamer voor historische bolgewassen' genoemd. De oudste tulp komt uit 1595. "Maar we hebben ons niet verveeld hoor de afgelopen maanden", lacht Nuyens. "De bollen groeien in het voorjaar groot, en krijgen ook kleine bolletjes. In juni worden alles weer gerooid."

"De grote bollen zijn voor de verkoop, de kleintjes gaan eind oktober weer de grond in. Dus ja, we waren best druk met pellen, sorteren, tellen en pakketten maken." Maar de inkomsten van bezoekers liepen ze dit jaar wel mis.

"De helft komt van de toegangskaartjes en de winkel, de andere helft vanuit de verkoop van de bollenpakketten. Ook kunnen we elk jaar stuifmeel en bollen kwijt aan veredelaars, die met onze historische rassen verder willen kweken."

Rooimachine

Nuyens denkt dat de planters nog een week nodig hebben om het werk af te maken. "Met de plant- en rooimachine die we sinds drie jaar hebben, gaat dat wel wat makkelijker dan voorheen met de hand. We werken nu met twee plantploegen, in totaal zo'n twaalf man."

De hoop is dat de tuin komend voorjaar op 6 april weer open kan. "Hopelijk mét bezoekers. En misschien zelfs wat eerder dan april, maar dat is afhankelijk van het weer. De afgelopen jaren was het al vroeg lekker warm en stonden de eerste bollen al mooi in bloei. Dan gaan we graag wat eerder open."

NOORD-HOLLAND - Moet je in quarantaine als je in contact bent geweest met iemand die in contact is geweest met een besmet persoon als je zelf al corona hebt gehad? Die (ingewikkelde) vraag legde NH Nieuws in programma De Corona Peiling voor aan arts Fred Slijkerman Megelink.  

"Nee, zij heeft niet het contact gehad met de besmette persoon. Pas als de persoon die contact heeft gehad ook klachten gaat krijgen, moeten we opnieuw gaan kijken hoe lang geleden jouw eigen besmetting ongeveer was. Als dat langer dan acht weken geleden is moet je in quarantaine, als het korter is hoeft dat in principe niet. Dat is de tijd die we aanhouden waarin iemand immuun zou moeten zijn."

Kijk hieronder de volledige uitzending van De Corona Peiling terug.

De coronacrisis kost onvermijdelijk banen. Wat te doen als het zover is? Met arbeidsrechtspecialist Frans Landstra van Hanze advocaat neemt Dagblad van het Noorden een aantal gevallen uit de praktijk onder de loep. Vandaag: Marianne, opgebrand en ontslagen.

Scholieren gaan onnodig in quarantaine als gevolg van meldingen op de CoronaMelder-app. De GGD roept daarom op om de app op school uit te zetten.

Terwijl de Rode Duivels trots de FIFA-ranking aanvoeren, bezorgt de koppositie in diverse coronastatistieken de Belgen het schaamrood op de kaken.

Oplichters verkopen vervalste verklaringen waarop staat dat iemand coronavrij is, zonder die persoon daadwerkelijk te hebben getest. Ze misbruiken namen van artsen en laboratoria. Die zijn geschokt en stappen naar de politie.

Voor ondernemers in de mode-, schoenen- en sportbranche breken barre tijden aan nu de coronamaatregelen verder zijn aangescherpt. De winkeliers moeten alle zeilen bijzetten om te overleven. Terwijl banken volgens hen uiterst voorzichtig zijn geworden met het verstrekken van extra leningen.

Denemarken gaat zeven regio’s in het noordoosten rond Aalborg afsluiten vanwege een nieuwe coronavariant. De gebieden gaan per direct in lockdown. Reizen mag er slechts nog maar onder strikte voorwaarden.

Het publieke debat over de coronacrisis is zo gepolariseerd dat het lijkt alsof er maar één weg mogelijk is: de lockdown. Terwijl er altijd alternatieven zijn, zegt socioloog Jaron Harambam in de podcast ‘Het land van Wierd Duk’. De onderzoeker aan de KU Leuven pleit voor een open debat waarin iedereen gehoord moet worden, ook complotdenkers. „Complotdenkers leggen de vinger vaak op de zere plek, maar omdat ze geridiculiseerd worden en geïsoleerd raken, slaan zij door in hun scepsis.”

Ieder nadeel heeft zijn voordeel. Nu de kroegen vanwege corona weer dicht zijn, ziet directeur-eigenaar Sander de Jong van Brew Monkey zijn kans schoon. Bierbrouwpakketten verkopen zodat de thuiszitters al brouwend toch nog een beetje een cafégevoel krijgen.

Er begint vrijdagavond tijdens de World Cup of Darts een nieuwe zoektocht naar een grootse zege. De ooit zo onverslaanbare Michael van Gerwen hunkert in een moeizaam jaar namelijk naar succes. Drie keer werd hij al op eigen kracht wereldkampioen. Daarnaast veroverde hij samen met Raymond van Barneveld voor Nederland driemaal de mondiale titel. Máár, in coronajaar 2020 is nagenoeg alles anders.

Ziekenhuizen zijn qua drukte zo goed als over de piek heen. Dat concludeert Ernst Kuipers van het Landelijk Netwerk Acute Zorg. „We hebben nu echt een plateau bereikt.”

De avondklok als coronamaatregel splijt het kabinet. Meerdere bewindslieden van VVD, CDA en D66 zijn faliekant tegen het ’paardenmiddel’. Ook in de Tweede Kamer stuit de maatregel op een blokkade.