De armoede als gevolg van de coronacrisis zal de komende maanden fors oplopen, verwacht de Amsterdamse PvdA-wethouder Marjolein Moorman (Onderwijs, Armoede).

Zorgmedewerkers krijgen geen loonsverhoging, maar kunnen volgend jaar wel weer op een ’coronabonus’ rekenen. De dreiging van een sneller afgebouwde hypotheekrenteaftrek is van tafel verdwenen in het coalitieoverleg over de begroting, burgers krijgen zelfs een kleine koopkrachtimpuls.

Als een klein deel van de Nederlanders het thuiswerken na de coronacrisis voortzet, scheelt dat al snel enkele miljarden kilometers per jaar aan woon-werkverkeer. Wanneer 12 procent van de werkende bevolking anderhalve dag meer vanuit huis blijft werken dan voorheen, wordt ook een stuk minder CO2 en stikstof uitgestoten.

Het Britse Rolls-Royce, maker van onder meer vliegtuigmotoren, heeft een miljardenverlies geleden als gevolg van de coronacrisis.

De beroemde Duitse kerstmarkt voor de Dom in Keulen is dit jaar afgeblazen vanwege het coronavirus. De organisatoren vrezen voor chaotische toestanden als er beperkingen zijn vanwege het virus, mocht het evenement al door kunnen gaan.

Twee bewoners uit het asielzoekerscentrum Ter Apel zijn besmet met het coronavirus. Dat bevestigt het COA.

Ook Emmen heeft de zomer te kampen gehad met afgelastingen van evenementen vanwege corona. Toch gaan er twee festivals wel door: komende zondag het Gooi Maar In M’n Pet festival en op 19 september het Typetjes- en talentenfestival. En met een beetje geluk kan daar Boo at the Zoo in de herfstvakantie aan worden toegevoegd.

SCHIPHOL - Reizigers op Schiphol kunnen voortaan persoonlijke spullen zoals telefoons, paspoorten en sleutels reinigen bij drie pas geplaatste UV-licht-punten. De reinigingslocaties zijn te vinden op Schiphol Plaza, tussen Aankomsthal 3 en 4 en in Lounge 2 achter de paspoortcontrole.

Door luchtvaartverslaggever Doron Sajet

Het UV-C-licht maakt deel uit van de zogenaamde Sanitising Stations waar ook handgel en desinfecterende doekjes beschikbaar zijn. Op Schiphol zijn de aflopen maanden ook 500 pompjes geplaatst waar reizigers hun handen kunnen desinfecteren.

Spatschermen

Naast de reinigingspunten zijn op Schiphol overal markeringen geplaatst die de 1,5 meter afstand moet aangeven, zijn mondkapjes nagenoeg overal verplicht en hangen er spatschermen bij incheckbalies, informatiebalies en de marechaussees van de paspoortcontrole.

Leerlingen van openbare basisschool De Ster in Gein kunnen de komende twee dagen niet naar school. Een medewerker van de basisschool is positief getest op het coronavirus en daardoor moeten ook andere medewerkers zich laten testen.

Directeur Romina Ferrari heeft de ouders van alle leerlingen een mail gestuurd. Ze schrijft te hopen dat de school maandag weer open kan. In afwachting van de testuitslagen moeten de medewerkers thuisblijven. Alle ouders zijn ook via de telefoon door de school op de hoogte gesteld van de situatie.

Voorrang in de teststraat

Harry Dobbelaar van Stichting Zonova, waar de school onder valt, reageert vanochtend tegenover AT5 op de situatie. 'Het is een hele vervelende situatie, vooral voor de leerlingen en leraren. Uit voorzorg moeten mensen getest worden.' Het gaat om ongeveer vijf tot acht medewerkers. Sommigen van hen laten zich preventief testen, anderen omdat de richtlijn van de GGD dat voorschrijft.

Hij heeft intensief contact met de GGD, de gezondheidsdienst heeft hem toegezegd dat alle medewerkers zaterdag en uiterlijk zondag de uitslag van hun coronatest krijgen. Toch hoopt hij dat leraren in de toekomst voorrang krijgen bij de coronateststraat. Mogelijk had de school dan vrijdag al weer open kunnen zijn. 'Het zou mooi zijn als leraren aan de groep van cruciale beroepen worden toegevoegd. We hebben daar goed overleg over met wethouder Moorman.'

Hoop op negatieve testen

Dobbelaar zegt dat de adviezen van de GGD strikt opgevolgd worden. De gezondheidsdienst en een jeugdarts hebben daarover nauw contact met de directeur van de school. 'We verwachten dat de school maandag weer open kan. Zondag zullen wij de ouders daarover berichten. Natuurlijk hopen we dat de andere medewerkers negatief testen.'

Het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) krijgt ruim 450.000 euro subsidie om de rol van overgewicht bij corona uit te zoeken.

NOORD-HOLLAND Naast basisscholen en middelbare scholen, zijn ook de lessen op veel mbo's weer gestart. Langzaamaan tasten zij de mogelijkheden af van het aanbieden van praktijkonderwijs aan kleine groepen studenten. Ondanks dat het onderwijspersoneel blij is dat enkele lessen weer gegeven kunnen worden, zijn er ook twijfels. Kunnen leerlingen in de anderhalvemeter-omgeving wel genoeg praktijkervaring opdoen?

Met ingang van het nieuwe studiejaar is het mogelijk om weer meer onderwijsactiviteiten op de mbo-scholen te laten plaatsvinden. Wel zijn de nodige voorwaarden aan de verruiming verbonden. Zo moet aan de RIVM-voorschriften worden voldaan en de anderhalve meter afstand tussen leerlingen onderling en leerlingen en onderwijspersoneel worden gewaarborgd. 

Uitdaging 

Die onderlinge afstand is voor het praktijkonderwijs nog een hele uitdaging. Er is in de afgelopen weken door directie en docenten hard nagedacht hoe alles zo veilig mogelijk kan worden ingericht. Bijvoorbeeld bij de koksopleiding: "Op het moment dat er te weinig ruimte is, wordt gewerkt met een camera en scherm. Leerlingen kunnen dan vanaf hun eigen werkplek kijken hoe bijvoorbeeld de groente door de kok gesneden wordt", vertelt Aad de Wit, voorzitter college van bestuur bij ROC Kop van Noord-Holland met scholen in Schagen en Den Helder.

Ook bij afdeling zorg is nagedacht over de nodige oplossingen om de anderhalve meter afstand tussen de leerlingen zo goed mogelijk te waarborgen. "Daar staan alle bedden netjes uit elkaar en wordt gewerkt met simulaties en poppen. Desgewenst wordt gebruik gemaakt van mondkapjes."

Bij Het Horizon College, met locaties in Alkmaar, Hoorn, Heerhugowaard en Purmerend, is ook besloten de koppen bij elkaar te steken om te kijken hoe de diverse vakken zo veilig mogelijk kunnen worden gegeven. "Zo wordt bijvoorbeeld binnen de kappersopleiding gewerkt met oefenhoofden, zodat er geen modellen naar school hoeven te komen", vertelt woordvoerder Erica Krijgsman. 

Belang 

Volgens Aad de Wit had het uitblijven van het aanbieden van praktijkonderwijs niet veel langer moeten duren. "Ik maakte mij de afgelopen tijd best wel zorgen. Digitaal was voor een korte periode oké, het was niet anders. Maar als het veel langer van kracht zou zijn, zou het wel de nodige achterstand bij de kinderen kunnen opleveren", vertelt hij in alle eerlijkheid.

Ook docent Josephien Plaat, verbonden aan het ROC van Amsterdam, benadrukt het belang van praktijkonderwijs. "Vaardigheden leren is binnen het praktijkonderwijs ontzettend belangrijk. Het oefenen op elkaar, ervaringen uitwisselen, kijken hoe andere het doen. Het gaat hier echt om de interactie met elkaar." 

Volgens Plaat, die zelf docent pedagogiek is, kiezen leerlingen niet voor niets voor het praktijkgerichte. Juist de koppeling tussen het onderwijs en het toepassen in de praktijk, is wat het volgens haar tot dit type onderwijs maakt.

Gemis 

"Ik ben blij dat het nu weer een beetje kan, maar het is natuurlijk nooit zoals het was voor corona. Dat de leerlingen nog steeds niet volop praktijkervaring kunnen opdoen, is natuurlijk een groot gemis." Door docenten zal namelijk nog steeds veel digitaal les moeten worden gegeven, aangezien maar kleine groepjes leerlingen op de scholen kunnen worden ontvangen. 

Net als bij de fysieke lessen, was praktijkervaring opdoen tijdens een stage voor corona niet meer dan een vanzelfsprekendheid. Nu is dat anders. "Bij de horeca bijvoorbeeld. Daar is er voor veel leerlingen nu geen plek", vertelt Plaat. Binnen haar eigen vakgebied, bij de kinderopvang, merkt zij vooral terughoudendheid bij de werk- leerervaringsplekken. "Ze zijn huiverig nieuwe krachten aan te nemen. Het zijn natuurlijk toch weer extra mensen op een groep."

Ook bij de MBO Raad heersen twijfels of leerlingen in de huidige situatie wel voldoende praktijkervaring kunnen opdoen."Mbo-studenten leren uit de praktijk. Zij maken daar nu veel minder vlieguren dan normaal gesproken", laat Marije Hulsbosch-Sizoo, woordvoerder bij MBO Raad weten. "Leerlingen kunnen in de geraakte sectoren, zoals bijvoorbeeld de evenementenbranche niet of nauwelijks stagelopen."

Positief 

Ondanks de nodige twijfels blijft men positief. "We gaan de komende tijd, binnen de mogelijkheden die er zijn, ervoor zorgen dat wij een goede combinatie kunnen creëren tussen fysiek lesgeven en digitaal onderwijs. Dat is namelijk de beste garantie dat kinderen ook de focus houden op het online onderwijs", zegt De Wit vastberaden. "Ondanks dat het voor iedereen en spannende periode is, ben ik ervan overtuigd dat wij flexibel genoeg zijn om er het beste van te maken", aldus Plaat.

NOORD-HOLLAND Naast basisscholen en middelbare scholen, zijn ook de lessen op veel roc's weer gestart. Langzaamaan tasten zij de mogelijkheden af van het aanbieden van praktijkonderwijs aan kleine groepen studenten. Ondanks dat het onderwijspersoneel blij is dat enkele lessen weer gegeven kunnen worden, zijn er ook twijfels. Kunnen leerlingen in de anderhalvemeter-omgeving wel genoeg praktijkervaring opdoen?

Met ingang van het nieuwe studiejaar is het mogelijk om weer meer onderwijsactiviteiten op de mbo-scholen te laten plaatsvinden. Wel zijn de nodige voorwaarden aan de verruiming verbonden. Zo moet aan de RIVM-voorschriften worden voldaan om de de anderhalve meter afstand tussen leerlingen onderling en leerlingen en onderwijspersoneel te waarborgen. 

Uitdaging 

Die onderlinge afstand is voor het praktijkonderwijs nog een hele uitdaging. Er is in de afgelopen weken door directie en docenten hard nagedacht hoe alles zo veilig mogelijk kan worden ingericht. Bijvoorbeeld bij de koksopleiding: "Op het moment dat er te weinig ruimte is, wordt gewerkt met een camera en scherm. Leerlingen kunnen dan vanaf hun eigen werkplek kijken hoe bijvoorbeeld de groente door de kok gesneden wordt", vertelt Aad de Wit, voorzitter college van bestuur bij ROC Kop van Noord-Holland met scholen in Schagen en Den Helder.

Ook bij afdeling zorg is nagedacht over de nodige oplossingen om de anderhalve meter afstand tussen de leerlingen zo goed mogelijk te waarborgen. "Daar staan alle bedden netjes uit elkaar en wordt gewerkt met simulaties en poppen. Desgewenst wordt gebruik gemaakt van mondkapjes."

Bij Het Horizon College, met locaties in Alkmaar, Hoorn, Heerhugowaard en Purmerend, is ook besloten de koppen bij elkaar te steken om te kijken hoe de anderhalve meter afstand zo goed mogelijk gewaarborgd kan worden. "Er wordt veelal met een halve bezetting gewerkt om de onderlinge afstand goed te kunnen behouden. Daarnaast wordt binnen de contactberoepen, zoals de kappersopleiding, bijvoorbeeld gewerkt met oefenhoofden, zodat er geen modellen naar school hoeven te komen", vertelt woordvoerder Erica Krijgsman. 

Belang 

Volgens Aad de Wit had het uitblijven van het aanbieden van praktijkonderwijs niet veel langer moeten duren. "Ik maakte mij de afgelopen tijd best wel zorgen. Digitaal was voor een korte periode oké, het was niet anders. Maar als het veel langer van kracht zou zijn, zou het wel de nodige achterstand bij de kinderen kunnen opleveren", vertelt hij in alle eerlijkheid.

Ook docent Josephien Plaat, verbonden aan ROC van Amsterdam, benadrukt het belang van praktijkonderwijs. "Vaardigheden leren is binnen het praktijkonderwijs ontzettend belangrijk. Het oefenen op elkaar, ervaringen uitwisselen, kijken hoe andere het doen. Het gaat hier echt om de interactie met elkaar." 

Volgens Plaat, die zelf docent pedagogiek is, kiezen leerlingen niet voor niets voor het praktijkgerichte. Juist de koppeling tussen het onderwijs en het toepassen in de praktijk, is wat het volgens haar tot dit type onderwijs maakt.

Gemis 

"Ik ben blij dat het nu weer een beetje kan, maar het is natuurlijk nooit zoals het was voor corona. Dat de leerlingen nog steeds niet volop praktijkervaring kunnen opdoen, is natuurlijk een groot gemis." Door docenten zal namelijk nog steeds veel digitaal les moeten worden gegeven, aangezien maar kleine groepjes leerlingen op de scholen kunnen worden ontvangen. 

Net als bij de fysieke lessen, was praktijkervaring opdoen tijdens een stage voor corona niet meer dan een vanzelfsprekendheid. Nu is dat anders. "Bij de horeca bijvoorbeeld. Daar is er voor veel leerlingen nu geen plek", vertelt Plaat. Binnen haar eigen vakgebied, bij de kinderopvang, merkt zij vooral terughoudendheid bij de werk- leerervaringsplekken. "Ze zijn huiverig nieuwe krachten aan te nemen. Het zijn natuurlijk toch weer extra mensen op een groep."

Ook bij de MBO Raad heersen twijfels of leerlingen in de huidige situatie wel voldoende praktijkervaring kunnen opdoen."Mbo-studenten leren uit de praktijk. Zij maken daar nu veel minder vlieguren dan normaal gesproken", laat Marije Hulsbosch-Sizoo, woordvoerder bij de MBO Raad weten. "Leerlingen kunnen in de geraakte sector, zoals bijvoorbeeld de evenementenbranche niet of nauwelijks stagelopen."

Positief 

Ondanks de nodige twijfels blijft men positief. "We gaan de komende tijd, binnen de mogelijkheden die er zijn, ervoor zorgen dat wij een goede combinatie kunnen creëren tussen fysiek lesgeven en digitaal onderwijs. Dat is namelijk de beste garantie dat kinderen ook de focus houden op het online onderwijs", zegt De Wit vastberaden. "Ondanks dat het voor iedereen en spannende periode is, ben ik ervan overtuigd dat wij flexibel genoeg zijn om er het beste van te maken", aldus Plaat.

Veiligheidsregio Groningen lanceert de nieuwe campagne ‘Better Safe Than Sorry’, voor internationale studenten in Groningen. De campagne besteedt aandacht aan onderwerpen zoals corona en brandveiligheid.

Een lokaal dashboard zou meer inzicht moeten geven in het aantal coronabesmettingen per stad en zelfs per wijk. Maar er zijn zorgen over de gevolgen voor de privacy van bewoners en ondernemers. 'Gaan mensen in een wijk waar meer besmettingen zijn, daar nog wel naar de bakker of een restaurant?'

Aan het begin van de coronacrisis werd er vooral gekeken naar Nederland als geheel. Premier Rutte kondigde landelijke maatregelen aan om het virus te bestrijden. Ook publiceerde het RIVM in eerste instantie nog met name landelijke cijfers, waaronder het aantal besmettingen en ziekenhuisopnames in heel Nederland. 

Inmiddels is de situatie veranderd. Er blijken nu vooral lokale uitbraken te zijn van het coronavirus. Zo vinden er in Amsterdam en Rotterdam meer besmettingen plaats dan in de provincies.  Burgemeester Halsema kondigde zelfs lokale coronaregels aan, die specifiek gelden in de stad. 

Clusters

Maar ook binnen Amsterdam bestaan er verschillen. Er zijn bijvoorbeeld relatief veel besmettingen bekend in West en Nieuw-West. Bovendien werden er 'clusters' geconstateerd onder studenten en horecabezoekers. 

Dankzij bron- en contactonderzoek kon dit in kaart gebracht worden. En dat is belangrijk, volgens viroloog van het Amsterdam UMC Menno de Jong, zodat de juiste maatregelen genomen kunnen worden. 'Als blijkt dat mensen vooral in privéomstandigheden geen afstand houden, ligt het voor de hand om daar restricties op te leggen', gaf hij als voorbeeld. 

Privacy

Ook kan het delen van dergelijke gegevens een waarschuwend effect hebben. Bijvoorbeeld als blijkt dat er in een specifieke wijk meer besmettingen plaatsvinden. Of als er relatief veel mensen besmet raken in horecagelegenheden. 

Maar hoever moet je daar eigenlijk gaan in het bekend maken van plekken waar besmettingen plaatsvinden? 'Zeker als privacy op het spel staat, is het belangrijk om te bedenken of een dashboard echt iets bijdraagt voor de bewoners van een stad', zegt medisch-ethicus Suzanne Metselaar.

Een zorgvuldige afweging is daarom nodig, stelt ze. 'Daarbij kijk je naar de mate waarin de gezondheid of veiligheid van burgers wordt verbeterd. En dat weeg je af tegen de mogelijke schade ervan.' Het gaat dan om 'hoe ernstig de schade is, hoe groot de kans daarop is en of dit groepen onevenredig treft.'

Meer risico's

Als voorbeeld noemt Metselaar het verplichten van mondkapjes. 'We weten niet of het werkt. Maar aan de andere kant is de schade, van het moeten dragen van een mondkapje, niet heel groot.'

Een lokaal dashboard brengt misschien wel meer risico's met zich mee, verwacht ze. 'Als je op die manier iets te weten komt over een specifieke bewoner, kan diegene daar hinder van ondervinden.'

Zo werkt een dashboard mogelijk stigmatiserend. 'Dan krijg je bijvoorbeeld de vraag: ben jij een jongen uit díe wijk, waar onlangs een besmetting heeft plaatsgevonden?'

Ook ondernemers kunnen daar last van hebben. 'Gaan mensen nog wel naar de bakker in een wijk waar veel besmettingen hebben plaatsgevonden? En wat als de restaurants daar dan leeg blijven?'

Schijnveiligheid

Misschien gaan mensen dergelijke plekken mijden, vervolgt Metselaar, terwijl dat eerder een schijnveiligheid oplevert. 'Het is niet zo dat er op andere locaties dan geen besmettingen plaats kunnen vinden. Mensen denken dan misschien onterecht dat ze daar niet voorzichtig hoeven te zijn. In dat geval werkt het dashboard averechts.'

Maar als onderzoek echt uitwijst dat het veiliger is om bepaalde plekken te mijden, kan dat wel effectief zijn, denkt ze. Tegelijkertijd blijft het van belang om te kijken of de mensen op die manier 'aantoonbaar beschermd worden'. 

Corona-app

Toch ziet ze een lokaal dashboard als 'het mindere kwaad', ten opzichte van de corona-app. Want de app zou nóg meer details vrijgeven. 'En hoe meer je inzoomt, hoe groter de angst is.'

'De app is daardoor een stuk controversiëler', stelt Metselaar. 'Dan kun je er in principe voor kiezen om niet de app te doen, maar wel een dashboard.'

Dashboard

Dat wordt ook al gedaan: er zijn inmiddels meerdere dashboards in ontwikkeling. Zo worden de landelijke én regionale cijfers gepubliceerd op het Dashboard van de overheid. Maar nu er meer lokale uitbraken zijn, wordt er ook al meer ingezoomd op steden en wijken.

Bij de Corona Locator Nederland is daar een begin mee gemaakt.Toch vermeldt de website nauwelijks wáár de besmettingen dan precies hebben plaatsgevonden, bijvoorbeeld op een school of op een feest. Er worden alleen berichten vanuit de media gedeeld daarover, terwijl een volledig overzicht ontbreekt. 

GGD

Ook GGD Amsterdam zoomt nu meer in op stadsdelen en wijken. 'Sinds drie weken publiceren we deze cijfers. Dat helpt natuurlijk in de bestrijding van het virus', aldus een woordvoerder.

Daarnaast wordt daar gewerkt aan een lokaal dashboard, waarop een overzicht te zien moet zijn. 

Toch geeft de GGD niet overal openheid over. Er wordt bijvoorbeeld niet gecommuniceerd bij welke specifieke horecagelegenheid, school of sportclub een besmetting heeft plaatsgevonden.

Privacy is daarbij het belangrijkste argument. 'We gaan daarom niet in op individuele gevallen', aldus de woordvoerder. Dat zagen we eerder ook al bij coronabesmettingen op scholen. In principe maakte de GGD niet publiekelijk bekend om welke school het ging, tenzij de school daar zelf voor koos.

Uitzondering

Wel worden er vaker uitzonderingen gemaakt. Zo kan de Veiligheidsregio ervoor kiezen om tóch een individueel geval bekend te maken, omdat dit in het algemeen belang zou zijn. Dat gebeurde bijvoorbeeld bij een vestiging van de Bijenkorf, die moest sluiten omdat een aantal medewerkers besmet bleek te zijn.

'We konden hier niet alle klanten van op de hoogte brengen, zonder dit publiekelijk bekend te maken. Daarom was het gerechtvaardigd om met deze informatie naar buiten te treden', stelt de woordvoerder van GGD Amsterdam.

Als er een besmetting plaatsvindt in een horecagelegenheid, is dat een ander verhaal. Daar worden de gegevens van gasten als het goed is altijd bijgehouden. 'Als mensen goed geregistreerd zijn, blijven we verder terughoudend met onze berichtgeving.'

Niet een volledig beeld

Maar als de GGD niet communiceert over individuele gevallen, zal het dashboard toch uiteindelijk ook geen volledig beeld geven? Dat kan ook helemaal niet, luidt de reactie van de woordvoerder, 'omdat we van relatief veel besmettingen niet weten waar ze hebben plaatsgevonden.'

'Moderne mensen bewegen veel', verklaart ze. 'De precieze gegevens hebben we dan niet.' De vraag is dan wat er gedaan kan worden met de informatie die er wél is. 'Wij dragen de informatie aan, zodat de Veiligheidsregio daar lokale maatregelen aan vast kan plakken. Daarin zijn wij zelf vooral adviserend', aldus de woordvoerder.

Ethisch

Ook onderzoekers Thijs Spanhaak en Björn van der Ster van het Amsterdam UMC denken dat 'de praktische haalbaarheid van een lokaal dashboard moeilijk op waarde te schatten is'. 'Hoe worden die data dan verzameld?', vragen ze zich af.

Want volgens hen brengt het RIVM 'terecht geen privacygevoelige informatie naar buiten'. 'Dan moet je daar echt zelf op gaan inzoomen. De vraag is of dat ethisch is.'

Machine learning

Zelf hebben Spanhaak (arts) en Van der Ster (post-doc machine learning) een andere manier gevonden om meer inzicht te geven in het coronavirus. Ze ontwikkelden, samen met collega Bart Geerts, een interactieve kaart. Deze is te vinden op windfall.ai.

Daar is in één oogopslag te zien in welke gebieden de meeste besmettingen hebben plaatsgevonden. Bovendien kan er dankzij machine learning een voorspelling gedaan worden over hoe zich dat ontwikkelt in de komende drie dagen. 

De onderzoekers plaatsen daarbij wel een 'dikke disclaimer'. 'Ga je beleid niet zomaar op de voorspelling aanpassen. Het blijft een wiskundig model, waarin de nodige nuances aangebracht moeten worden.'

Italiaanse taferelen

De onderzoekers kwamen in maart op het idee voor de kaart. 'We wilden iets voor Nederland doen. Om Italiaanse taferelen te voorkomen, was een kaart van belang.  Zodat je kunt zien wat er speelt en waar medische hulpmiddelen nodig zijn.'

Als voorbeeld noemen ze de IC-bedden. 'Het idee was dat er krapte zou ontstaan. Daarin konden we dan assisteren, door te laten zien in welke gebieden dat zou gebeuren.'

Inmiddels kijken Spanhaak en Van der Ster vooral naar de data van het RIVM, dat steeds meer cijfers op regionaal niveau publiceert. 'Nu is de grootste waarde van onze kaart dat je burgers kunt betrekken bij een maatschappelijk probleem', aldus de onderzoekers. 'Mensen zijn toch visueel, met behulp van de kaart kunnen ze informatie in hun eigen context plaatsen.'

Bovendien zouden mensen er rekening mee kunnen houden als er in een specifiek gebied meer besmettingen zijn, is het idee.

Geen heksenjacht

Toch gaan de onderzoekers niet een stapje verder, om ook meer informatie te geven op wijk- of straatniveau. Of over specifieke locaties, zoals winkels en café's.

'Die vraag hebben we wel gehad. En het is ergens voor te stellen dat mensen willen weten of de buren besmet zijn', zeggen ze. 'Maar dan wordt het al snel een soort heksenjacht. Dat moet je niet willen als maatschappij.'

'Zet mensen niet tegen elkaar op'

Tenslotte kun je er ook niet altijd wat aan doen dat je besmet bent geraakt, vervolgen de onderzoekers. Denk aan het geval van een dokter, die het coronavirus oploopt. 

'Is dat jouw schuld? Nee. Is dat jouw werk? Ja. Zet mensen daarom niet tegen elkaar op', luidt hun advies.

De ergernis over aanhoudende wachttijden voor het verkrijgen van een coronatest neemt toe. Het lukt GGD Fryslân niet de toenemende vraag bij te benen.

Scholengemeenschappen maken zich zorgen over de aanhoudende wachttijden voor een test op het coronavirus.

Veiligheidsregio Groningen lanceert de nieuwe campagne ‘Better Safe Than Sorry’, voor internationale studenten in Groningen. De campagne besteedt aandacht aan onderwerpen zoals corona en brandveiligheid.

Het kabinet werkt aan een derde coronasteunpakket voor het bedrijfsleven, maar warm wordt horecatycoon Laurens Meyer -er niet van. De grootste kroegbaas van Nederland (eigenaar van cafés als Drie Gezusters en Groote Griet in Groningenen 50 andere cafés in het land) is zijn vertrouwen in de ploeg van premier Rutte helemaal kwijt.

ZANDVOORT - Circuit Zandvoort wil volgend jaar een Formule 1-race mét publiek houden. "Zonder publiek is niet het evenement dat wij voor ogen hebben", zegt sportief directeur van de Dutch GP, Jan Lammers, tegen NH Nieuws. Eerder dit jaar werd de race nog afgelast vanwege de coronacrisis.

Bij het circuit zijn ze er meer dan klaar voor, zo bleek ook vandaag maar weer tijdens een persconferentie. Zowel op als naast de racebaan zijn de werkzaamheden afgerond, heeft het circuit een nieuwe naam en heeft Zandvoort een Grade One-licentie binnen, wat inhoudt dat er een Formule 1-race mag worden gehouden. 

Datum voor race mogelijk in mei

Grote vraag is alleen wanneer de Dutch GP verreden kan worden.  Het is aan de internationale organisatie Formula One Management (FOM) om de racekalender te bepalen. Circuit-directeur Robert van Overdijk gaat uit van mei. "We zijn positief ingesteld en wij gaan er vanuit dat we in 2021 een schitterende race met publiek kunnen organiseren."

Of het haalbaar is met publiek door de coronacrisis moet nog blijken. Maar zonder fans ziet sportief directeur van de Dutch GP, Jan Lammers, niet zitten. "Als blijkt dat we in mei nog geen volledig evenement kunnen hebben met publiek, maar later wel, dan geven we daar natuurlijk de voorkeur aan. Wellicht dat het hele seizoen ook later begint. We moeten gewoon even afwachten wat er gaat gebeuren."

AMSTERDAM - Veel studenten moeten nog steeds exorbitante huurprijzen betalen voor vaak kleine studentenkamers. Dus wordt er deze week in de studentensteden van Nederland gedemonstreerd. Vandaag is Amsterdam aan de beurt, op en rollator en vanuit een kippenhok.

"De huurprijs voor de gemiddelde studentenkamer in Amsterdam ligt op 600 euro per maand. Dat betekent dat er dus ook veel kamers van 700 of 800 euro tussen zitten. Dat kan natuurlijk niet", zegt Lyle Muns van de Landelijke Studentenvakbond. Dus hebben de studenten van de LSVB en ASVA en FNV Young & United een kippenhok geplaatst bij de Hogeschool van Amsterdam en er rollators in geplaatst.

Emma Hilde Fuchs van de ASVA studentenunie biedt opheldering. "We hebben een kippenhok geplaatst en rollators erin geplaatst om te laten zien dat we vaak nog ontzettend lang de hoge huur van piepkleine studentenkamers aan het afbetalen zijn"

Lenen

Lyle rekent het uit in zijn hoofd. "Omdat veel studenten de huur niet kunnen betalen tijdens hun studententijd lenen veel van hen maximaal bij via het leenstelsel. Ik heb dan ook studenten gesproken die 60.000 euro schuld hebben."

Ondanks Corona

Het lag in de lijn de verwachting dat studentenkamers minder duur zouden worden in tijden van de Corona pandemie. Maar niets is minder waar.

Lyle zucht: "Je zou denken dat het inderdaad goedkoper zou worden omdat buitenlandse studenten nu niet gaan studeren in Nederland. Maar juist door de corona pandemie blijven veel studenten die naar het buitenland zouden gaan in Nederland. Daarnaast kiest een meerderheid van studenten er in deze tijd met slechte vooruitzichten op een baan er liever voor om nog een jaartje door te studeren."

Leenstelsel afschaffen

Uiteindelijk blijven nu veel studenten met een hoge studieschuld zitten omdat ze voor hun huur bijlenen.

Emma klinkt vastberaden. "Er zijn te weinig kamers. Er zijn te kleine kamers. Er zijn te dure kamers. Het afschaffen van het leenstelsel lost het probleem voor veel studenten op."

De Kalverstraat en de Nieuwendijk zijn vanmiddag een tijd lang afgesloten geweest voor het winkelend publiek. De politie besloot de straten af te zetten, omdat de coronabanners van de gemeente voor een gevaarlijke situatie zorgden. Onderin die banners zitten stalen buizen die er door de wind uit kunnen vallen. Inmiddels zijn die buizen verwijderd en zijn de straten weer toegankelijk.

De ondernemers van de Kalverstraat balen dat de straat ontruimd is, maar zijn toch blij met het snelle handelen van de politie. 'Het is goed dat er zo snel gehandeld is door de hulpdiensten, want winkelend publiek moet niet gewond raken. Maar het is wel de zoveelste tegenvaller. Mijn hemel er blijft de ondernemers niet veel bespaard', vertelt Straatmanager van de Kalverstraat, Pauline Buurma, aan AT5.

Ze gaf aan te hopen dat de straten snel weer open zouden gaan. 'Er hangen zo'n dertig banners alleen al in de Kalverstraat. Dus we hopen dat de buizen er snel uitgehaald kunnen worden. Er is blijkbaar niet goed over nagedacht dat de coronabanners ook stormproof moeten zijn.'

De Kalverstraat werd de afgelopen maanden al een paar keer afgesloten, maar dat was om een hele andere reden. Door grote drukte konden mensen in de straat geen 1,5 meter afstand van elkaar houden. Vanwege die drukte besloot burgemeester Halsema dat bezoekers van de Kalverstraat en Nieuwendijk sinds kort verplicht zijn een mondkapje te dragen. Die mondkapjesplicht geldt ook op een aantal andere drukke plekken in de stad, zoals in de Albert Cuypstraat.

De buizen zijn inmiddels door de gemeente verwijderd.

BEVERWIJK - De directie van De Bazaar is verbolgen over 'de rigide houding' van de gemeente Beverwijk in het conflict rond de sluiting van vier markthallen. De gemeente komt na overleg met De Bazaar gisterenmiddag niet terug op het besluit de hallen vanwege besmettingsgevaar met het coronavirus tot  6 september te sluiten.  Ook mogen de ondernemers hun waar in die periode niet buiten aanbieden.

Woordvoerder Mariska Roos zegt dat de directie van De Bazaar niet weet waar ze aan toe is. "Er worden van ons extra maatregelen verwacht om weer open te mogen, maar wij  zouden wel eens willen weten wat er precies van ons wordt verwacht. We doen er voor ons gevoel al al alles aan om het goed te laten verlopen. We vragen de mensen binnen een mondkapje te dragen en sluiten een hal als het te druk wordt. Alleen: wat is te druk? Als de gemeente daar anders over denkt dan wij, ontstaat er onduidelijkheid. We willen weten waarop we worden beoordeeld."  

Verplicht mondkapje

De directie van De Bazaar zou graag zien dat het dragen van een mondkapje binnen verplicht wordt, net als op drukke plaatsen in Amsterdam en Rotterdam. "Op plekken waar het even onmogelijk is afstand te houden, heb je dan een mondkapje ter bescherming. Wij zouden het heel graag verplicht stellen, maar kunnen dat niet.  Zo'n maatregel moet van de lokale overheid uitgaan, want die moet handhaven. De burgemeester heeft gezegd hier naar te willen kijken. Juridische stappen tegen de gemeente?  We onderzoeken het, maar ik vraag me af of het op korte termijn de oplossing is." 

De Bazaar heeft zaterdag overleg met de ondernemers, die ernstig gedupeerd zijn vanwege de sluiting en het verbod hun waar buiten aan te bieden.  "We willen weten of zij ideeën hebben", zegt Roos. "We moeten dit samen oplossen."

Meepraten

Moustapha Hammouchi is blij dat De Bazaar de ondernemers bij het overleg betrekt. " Dat is tot nu toe te weinig gebeurd, vindt hij. "Wij als ondernemers máken De Bazaar. Wij zíjn De Bazaar. Ik sta hier al dertig jaar met een paar horecazaken. Wij willen meepraten. Het is óns brood. " Hij vraagt zich af of de ondernemers de komende weken zullen overleven. "Twee weken dicht is niet niks."     

De gemeente Groningen wil de Helperzoom Noord (tussen Helper Brink en DUO) pas als fietsstraat inrichten als er weer even veel verkeer is als voor de coronacrisis.

AMSTERDAM - Eigenaar van Joods restaurant HaCarmel Sami Bar-on is niet blij met het vonnis dat de rechtbank vandaag in petto had voor Hassan N., de man die op 15 januari een nepbom plaatste bij zijn restaurant in Amstelveen. "Hij is veroordeeld voor antisemitisme, maar in mijn ogen is het terreur." 

De afgelopen jaren is HaCarmel vaker doelwit geweest van vernielingen. Zo werden ruiten meerdere keren ingegooid of beklad en werd er een Israëlische vlag gestolen. 

Vier bewoners uit het asielzoekerscentrum Delfzijl die afgelopen zaterdag naar het azc in Musselkanaal zijn nog met corona besmet.

HOORN - Het Dijklander Ziekenhuis heeft een rekenmodel ontwikkelt dat laat zien hoeveel reguliere zorg moet inkrimpen wanneer er een coronapatiënt binnenkomt. Het model is ontwikkeld tijdens de vorige corona golf, maar is nu doorontwikkeld. "Het is een enorm logistiek proces, maar dit is een baken waarop we kunnen sturen."

Toen corona het Dijklander ziekenhuis 'overkwam' wisten zij nog niet goed wat er op hen af kwam, vertelt woordvoerder Esther Muusse. "We wisten niet hoe groot het was, hoeveel patiënten we zouden krijgen en wat ze nodig hadden." Gaandeweg kwam er meer inzicht in de impact van de corona patiënten op de reguliere zorg.

Wanneer er een coronapatiënt binnenkomt dan heeft dit invloed op de overige zorg. In het voorjaar moest de reguliere zorg in Brabant bijna volledig wijken voor de coronazorg. "Als je je alleen op COVID-19-patiënten richt en andere patiënten niet meer behandelt, loop je de kans dat patiënten met een hogere overlevingskans de dupe worden", vertelt Ymke Fokma, lid van de raad van bestuur. "We hebben toen in het Dijklander meteen gezegd dat we dat vanuit patiëntperspectief niet wenselijk vonden."

Samen om tafel

Het ziekenhuis zette de doktoren en rekenkundigen samen om tafel om de impact op de zorg in het ziekenhuis in kaart te brengen. Daar spelen veel factoren een rol in: de bedden, de apparatuur, het personeel, medicijnen en de capaciteiten van het personeel. Het rekenmodel houdt rekening met alles dat er nodig is wanneer er iemand ziek is. "Het is een enorm logistiek proces dat allemaal met elkaar samenhangt", vertelt de woordvoerder.

Om goed voorbereid op een mogelijke tweede golf is het systeem afgelopen zomer doorontwikkeld en bijgeschaafd. Bij een opmars van corona wordt de zorg afgeschaald op medische urgentie en dit systeem geeft een heel specifiek beeld van de mogelijkheden, vertelt woordvoerder Esther Muussen. "Zo kan het systeem direct laten zien: Als er zoveel coronapatienten binnenkomen, dan kunnen er bijvoorbeeld nog zoveel tumoren verwijderd worden en zoveel hartpatiënten worden opgenomen."

Klaar voor de start

Ook het personeel is afgelopen zomer klaargestoomd om een mogelijke klap op te vangen. "Vorige keer moesten we iedereen die gekwalificeerd was om op de IC te werken overal vandaan trekken. We hebben nu extra mensen getraind en alle vaardigheden bijgebracht die Covidzorg op de IC vraagt van het personeel."

Het systeem is volgens de capaciteitsexperts uniek, vertelt de woordvoerder. Het Dijklander hoopt dan ook dat andere ziekenhuizen mogelijk iets kunnen hebben aan deze werkwijze. Ook chirurg Marc Govaert is te spreken over het rekenmodel: ‘Ik ben best kritisch ten aanzien van dit soort modellen, maar het raamwerk dat er nu staat, is echt een baken waarop we kunnen sturen.”

De Kalverstraat en de Nieuwendijk zijn tijdelijk afgesloten voor het winkelend publiek. De politie heeft de straten afgesloten, omdat de coronabanners van de gemeente voor een gevaarlijke situatie zorgen. Onderin die banners zitten stalen buizen die door de wind eruit kunnen vallen. 

Een woordvoerder van de brandweer laat weten dat de gemeente nu onderweg is met hoogwerkers om de gewichten uit de banners te halen. 

De ondernemers van de Kalverstraat balen dat de straat ontruimd is, maar zijn toch blij met het snelle handelen van de politie. 'Het is goed dat er zo snel gehandeld is door de hulpdiensten, want winkelend publiek moet niet gewond raken. Maar het is wel de zoveelste tegenvaller. Mijn hemel er blijft de ondernemers niet veel bespaard', vertelt Straatmanager van de Kalverstraat, Pauline Buurma, aan AT5.

Ze hoopt dat de straten snel open kunnen, zodat ondernemers weer klanten kunnen ontvangen. 'Er hangen zo'n dertig banners alleen al in de Kalverstraat. Dus we hopen dat de buizen er snel uitgehaald kunnen worden. Er is blijkbaar niet goed over nagedacht dat de coronabanners ook stormproof moeten zijn.'

De Kalverstraat werd de afgelopen maanden al een paar keer afgesloten, maar dat was om een hele andere reden. Door grote drukte konden mensen in de straat geen 1,5 meter afstand van elkaar houden. Vanwege die drukte besloot burgemeester Halsema dat bezoekers van de Kalverstraat en Nieuwendijk sinds kort verplicht zijn een mondkapje te dragen. Die mondkapjesplicht geldt ook op een aantal andere drukke plekken in de stad, zoals in de Albert Cuypstraat.

ZANDVOORT - Het circuit in Zandvoort heeft een nieuwe naam: CM.com Circuit Zandvoort. Voorheen heette het Circuitpark Zandvoort en Circuit Zandvoort. Het technologiebedrijf was ook al partner van de organisatie van de Formule 1.

De organisatie van de Dutch Grand Prix brengt de pers vandaag op de hoogte van de jongste ontwikkelingen rond de Formule 1 en het circuit. De koningsklasse in de autosport zou in mei dit jaar terugkeren op het circuit van Zandvoort. De laatste Grand Prix op dat asfalt was in 1985.

De lichten bleven voor 2020 echter op rood staan omdat de race is afgelast vanwege de coronacrisis. In 2021 en 2022 staat de Formule 1 ook voor Zandvoort op de race-kalender. Het is nog onbekend op welke dag dat zal zijn. Pas eind dit jaar komen die data naar buiten. De organisatie van Dutch Grand Prix hoopt op een race in mei en met publiek. Vandaag werd ook bekend dat het circuit sinds juli in bezit is van de juiste licentie om een Formule 1-race te houden.

De coronapandemie heeft de afgelopen week in de provincie Groningen twee nieuwe dodelijke slachtoffers geëist. Het totale aantal coronadoden in de provincie Groningen komt daarmee op 19.

AMSTERDAM - Voor veel mensen was het dit jaar niet haalbaar om op vakantie naar het buitenland te gaan. Daarom hebben we massaal gerecreeërd in onze parken. In die parken is daarom een grote toename in de hoeveelheid afval te zien.

Hamid Ders is groepsleider bij de Dienst Reiniging van de gemeente Amsterdam, en zorgt er daarmee voor dat het afval dat blijft slingeren in de parken en op straat weer tijdig opgeruimd wordt. "Mensen brengen hun dag door in een park omdat het lekker weer is, en dat gaat natuurlijk gepaard met veel meer vuilnis", vertelt hij tegen NH Nieuws-verslaggeefster Nicole Terborg in het programma Wij Zijn Noord-Holland. 

Prima werk 

Hamid en zijn team krijgen regelmatig kritiek op de hoeveelheid afval in Amsterdamse parken. "Daar kunnen wij niets aan doen. Thuis heb je ook geen tweede auto voor het geval je auto kapot gaat. Soms gaat er een prullenbak kapot, of doet een van onze auto's het niet, of is er iemand ziek", vertelt hij. 

Toch vindt hij het een dankbare baan. "Iemand moet het opruimen. En nu ben ik tenminste buiten."

De Kalverstraat en de Nieuwendijk zijn tijdelijk afgesloten voor het winkelend publiek. De politie heeft de straten afgesloten, omdat de coronabanners van de gemeente voor een gevaarlijke situatie zorgen. Onderin die banners zitten stalen buizen die door de wind eruit kunnen vallen. 

Een woordvoerder van de brandweer laat weten dat de gemeente nu onderweg is met hoogwerkers om de gewichten uit de banners te halen. 

De ondernemers van de Kalverstraat balen dat de straat ontruimd is, maar zijn toch blij met het snelle handelen van de politie. 'Het is goed dat er zo snel gehandeld is door de hulpdiensten, want winkelend publiek moet niet gewond raken. Maar het is wel de zoveelste tegenvaller. Mijn hemel er blijft de ondernemers niet veel bespaard', vertelt Straatmanager van de Kalverstraat, Pauline Buurma. aan AT5.

Ze hoopt dat de straten snel open kunnen, zodat ondernemers weer klanten kunnen ontvangen. 'Er hangen zo'n dertig banners alleen al in de Kalverstraat. Dus we hopen dat de buizen er snel uitgehaald kunnen worden. Er is blijkbaar niet goed over nagedacht dat de coronabanners ook stormproof moeten zijn.'

De drempel om in aanmerking te komen voor financiële steun als gevolg van de coronacrisis gaat omhoog. Volgens DFT-verslaggever Martin Visser roept het kabinet ondernemers daarmee op hun bedrijfsvoering aan te passen.

Een meerderheid van de Tweede Kamer wil dat de coronateststraat op Schiphol ruimere openingstijden krijgt. Twee weken geleden werd de teststraat in de aankomsthal in gebruik genomen, maar lang niet alle passagiers uit oranje en rode gebieden kunnen worden getest op corona. Van de Kamer moet de teststraat altijd open zijn om die reizigers te kunnen ontvangen.

Door luchtvaartverslaggever Doron Sajet

Meteen bij de opening maakte de Veiligheidsregio Kennemerland bekend dat de teststraat tussen Aankomsthal 3 en 4 beperkt open zou zijn. Die boodschap was lang niet bij iedereen doorgedrongen en al gauw ontstond verontwaardiging op het moment dat passagiers bot vingen bij de gesloten testlocatie. Meerdere Tweede Kamerfracties stelden er vragen over aan de minister.

Code oranje

Ook na het aangepaste oranje reisadvies voor Spanje en Frankrijk blijft de coronateststraat alleen tussen 6.00 een 18.00 uur open. Volgens de veiligheidsregio waren er tot en met maandag dagelijks 5.000 reizigers die in aanmerking kwamen voor een coronatest, maar heeft de GGD maar capaciteit voor ruim 1.000. Vanwege een personeelstekort zou er niet op korte termijn een mogelijkheid zijn om de openingstijden te verruimen.

De Tweede Kamer wil dat de minister ervoor zorgt dat de vrijwillige teststraat open is zolang er vluchten uit oranje en rode gebieden aankomen op Schiphol. Bovendien wil het parlement dat ook de andere Nederlandse internationale luchthavens een teststraat krijgen.

Het aantal mensen dat wereldwijd besmet is geraakt met het coronavirus is de 23 miljoen gepasseerd. De pandemie heeft wereldwijd ruim 820.000 mensen gedood, waarbij de Verenigde Staten met 178.000 doden de meeste slachtoffers hebben geregistreerd, gevolgd door Brazilië met meer dan 116.000. In Nederland stierven 6200 mensen aan het virus. Bekijk het laatste coronanieuws in dit liveblog, dat wordt aangevuld.

Wethouder Touria Meliani (Personeel en Organisatie) kijkt naar de mogelijkheden om ambtenaren structureel thuis te laten werken en op deze manier geld te besparen.

Dat bevestigde ze na vragen van ChristenUnie-duoraadslid Sander Huisman, die het al van ambtenaren had gehoord. Huisman denkt dat er door het thuiswerken bespaard kan worden op kantoorkosten. De gemeente moet dit jaar vanwege de coronacrisis namelijk waarschijnlijk enkele honderden miljoenen euro's bezuinigen. 

'We onderzoeken wat er mogelijk is, we weten nog niet wat voor ruimte het financieel biedt', zei Meliani in antwoord op de vraag van Huisman. Later wordt er waarschijnlijk meer over bekend.

De meeste ambtenaren werken vanwege het coronavirus op dit moment al vanuit huis. Eind juli gaf de gemeente tegenover de NOS al aan dat er nog 'geen einddatum' was voor het thuiswerken. 

ALKMAAR - De testers van GGD Hollands Noorden verlaten komend weekend de Alkmaarse coronatestlocatie op ijsbaan De Meent. De buitenbaan wordt teruggegeven aan de ijsmeesters die er voor het schaatsseizoen weer een ijslaag op gaan maken. Zondag is de laatste dag en maandag opent de nieuwe corona-drive through locatie op industrieterrein Boekelermeer, onder de rook van het stadion van AZ.

Dat de ijsbaan in Alkmaar maar tijdelijk gebruikt kon worden als testlocatie was van het begin af aan al duidelijk. Op 9 oktober is de 400-meterbaan in De Meent weer nodig voor de start van het schaatsseizoen. 

"We kunnen een nieuw, leegstaand bedrijfspand aan de Toermalijnstraat gebruiken", vertelt Anneke van Doorn van de GGD HN. "Er moet straks weer geschaatst worden, dus we maken plaats. We zijn de mensen van De Meent en Alkmaar Sport zeer dankbaar. Die stonden onmiddellijk klaar toen we een locatie zochten."

De Alkmaarse teststraat ging begin april als eerste locatie in Noord-Holland Noord open voor coronatests voor zorgpersoneel. Later werd dat uitgebreid naar tests voor iedereen met klachten, eerst alleen overdag en sinds vorige maand ook in de avonduren.

Er zijn de afgelopen maanden enkele tienduizenden tests op de ijsbaan afgenomen. Het pand aan de Toermalijnstraat wordt op dit moment klaargemaakt als testlocatie. Een afspraak maken voor een coronatest kan via 0800-1202.

Wethouder Touria Meliani (Personeel en Organisatie) kijkt naar de mogelijkheden om ambtenaren structureel thuis te laten werken en op deze manier geld te besparen.

Dat bevestigde ze na vragen van ChristenUnie-duoraadslid Sander Huisman, die het al van ambtenaren had gehoord. Huisman denkt dat er door het thuiswerken bespaard kan worden op kantoorkosten. De gemeente moet dit jaar vanwege de coronacrisis namelijk waarschijnlijk enkele honderden miljoenen euro's bezuinigen. 

'We onderzoeken wat er mogelijk is, we weten nog niet wat voor ruimte het financieel biedt', zei Meliani in antwoord op de vraag van Huisman. Later wordt er waarschijnlijk meer over bekend.

De meeste ambtenaren werken vanwege het coronavirus op dit moment al vanuit huis. Eind juli gaf de gemeente tegenover de NOS al aan dat er nog 'geen einddatum' was voor het thuiswerken. 

De 37-ste editie van Bunkerpop in Landgraaf, die zaterdag 5 september 2020 plaatsvindt, is coronaproof gemaakt. Het festivalterrein wordt een terras met zitplaatsen en de traditionele vrije inloop is geschrapt. Nieuw is de Biergarten.