De buren van de Nieuwe Leliestraat gaan terug naar de 17e eeuw. Hun buurman en portretfotograaf Sander Veeneman vroeg hen onlangs of ze voor het fotografische meesterwerk De Nachtwacht wilden poseren. Vanwege corona konden ze helaas niet allemaal in een keer worden gefotografeerd, maar moesten de buren een voor een voor de camera verschijnen. De losse foto's zullen uiteindelijk in een foto worden nabewerkt. 

De fotografische reproductie van de Nachtwacht vond plaats in de Westerkerk, vlakbij het graf van Rembrandt. De figuranten zijn de buren van de portretfotograaf zelf. Aan de shoot ging een maandenlange voorbereiding vooraf. Alle kostuums moesten worden geregeld en alle props zijn zelf gekocht of nagemaakt zoals de kostuums, de helmen en de hoeden. ''Het pakje wat Fietje ook aan heeft is wonderschoon met alles, dat is ongelofelijk ingewikkeld om daaraan te komen''.

Koningin van de Nieuwe Leliestraat

Fietje, ook wel bekend als de Koningin van de Nieuwe Leliestraat, is de  97-jarige Jordanese die een prominente rol kreeg. Zij is het meisje met de kip in het midden van het schilderij. Fietje mocht in een wonderschone geelgouden jurk met een witte kip op het doek schitteren. De Jordanese vindt het in haar eigen woorden geweldig. Dit was overigens niet de eerste keer dat ze met Sander ging samenwerken: 'Met Sander is het zo makkelijk, alsof je broer en zussie bent.''

Op 11 juni zal het meesterwerk in de Nieuwe Leliestraat door de buren worden onthuld. Het project is  onderdeel van The Milkmaid Project. Wie goed naar het portret kijkt, zal misschien ook de moderne Rembrandt zelf zien. 

Toeristen, van hen kan je er eigenlijk nooit genoeg hebben. Het was lang het motto van
zowat elke Europese stad. In steden als Barcelona en Amsterdam sloeg de slinger de
voorbije jaren echter door, in die mate dat het bestuur zich het hoofd breekt over hoe je
van brallende en brakende bezoekers afraakt. “Een tip voor mijn collega-burgemeester in
Brussel? Laat je niet overstromen zoals wij dat hebben gedaan.”

“Buurtbewoners sliepen niet meer en moesten zich echt met ellebogenwerk naar de supermarkt
wringen. Geen wonder dat ik de voorbije jaren mensen van alle leeftijden heb zien vertrekken uit de
Wallen. Ze voelden zich er niet meer thuis door het massatoerisme. Met de coronacrisis ontmoet ik
nu plots weer buren op straat, we zijn geen onderdeel meer van de massa.”

Met Yet ten Hoorn wandelen we door de onwezenlijk rustige straten van de Wallen, in hartje
Amsterdam. Ze woont er al sinds 1993 en zag de wijk, die vooral bekend staan als prostitutiebuurt,
gaandeweg veranderen. “Rond 2010 was er nog een soort balans tussen wonen, werken en
bezoekers. Maar als gevolg van de Amsterdamse city marketing is er steeds meer seks-, drugs- en
lawaaivolk gekomen."

De Wallen zijn niet de enige wijk in de Nederlandse hoofdstad die kreunt onder het massatoerisme.
Eigenlijk doet de hele historische binnenstad dat, in die mate dat al eens van de disneyficatie van
Amsterdam wordt gesproken. Ook centrumbewoner Jasper van Dijk zag de voorbije jaren met lede
ogen aan hoe steeds meer buurtwinkels veranderen in zaken die op toeristen mikken. “Het
boekenwinkeltje werd bijvoorbeeld een ijsjeswinkel, er moest iets gebeuren.” Dat ‘iets’ werd een
petitie, die in korte tijd dertigduizend handtekeningen verzamelde. Maar daarover later meer.

Amsterdam telde voor corona ruim twintig miljoen toeristische overnachtingen, en die trend stijgt
nog altijd. Tegen 2030, bleek uit studies, zouden dat er tot dertig miljoen kunnen worden. De cijfers
staan in schril contrast met het bevolkingsrijkere Brussel, dat in 2019 maar half zoveel
overnachtingen telde, dan nog in een recordjaar waarin de Ronde van Frankrijk er vertrok. Zowat de
helft van die 9,5 miljoen overnachtingen zijn bovendien zakentoeristen, een aandeel dat in
Amsterdam maar een derde bedraagt. Toeval is dat niet. Brussel is behalve hoofdstad van de
Europese Unie ook nog eens Europa’s belangrijkste congresstad.

In normale tijden is dat zakentoerisme een troef waar Brussel maar wat trots op is. Maar vandaag is
het nog maar de vraag of die sector zich na de pandemie wel echt zal herstellen. “Voor het
vrijetijdstoerisme zal er misschien een paar jaar een hapering zijn, waarbij we lokaler, voorzichtiger
en landelijker zullen reizen,” denkt professor en expert in overtoerisme Jan van der Borg, die in
Venetië woont en zowel daar als aan de KU Leuven doceert. “Daarna zie ik de gewone groei
hernemen. Maar bij het zakentoerisme zou Covid weleens veel langer kunnen doorwerken. De
efficiëntie en kostenbesparing door televergaderingen zijn nu eenmaal enorm.”

Wie door Brussel loopt, heeft zelden het gevoel dat het vrijetijdstoerisme de stad domineert.
Akkoord, in de straten rond de Grote Markt, het îlot sacré dat al eens smalend îlot sucré wordt
genoemd, springt de overdosis aan wafelkramen, chocoladewinkels en souvenirshops al eens in het
oog. En natuurlijk zijn er wel wat toeristen rond hotspots als het Atomium of de musea rond het
Koningsplein. Maar Brusselaars die klagen over te veel bezoekers, die vind je niet zo snel. Met één uitzondering misschien: de jaarlijkse kerstmarkt Winterpret – steevast in het centrum – lokte bij de
laatste editie nu al drie miljoen mensen, met groeiend gemor onder bewoners tot gevolg.

Airbnb

Hoe is het zover kunnen komen in Amsterdam, dat in 2005 nog maar acht miljoen hotelovernachtingen telde? “Na de financiële crisis van 2008 ging de stad door een diep economisch dal, dus werd er vol ingezet op toerisme,” legt sociaal geografe Floor Milikowski uit. “Het massatoerisme werd daardoor steeds erger en de gemeente worstelde met de vraag of er of überhaupt iets aan gedaan moest worden.”

Wat ook meespeelde: het grote aanbod aan lowcostvluchten – Schiphol is een wereldspeler en ontvangt drie keer zoveel passagiers als Zaventem – en het Amsterdamse imago van tolerante feeststad met onder meer zijn coffeeshops. Het massatoerisme in de grachtenstad liep zodanig de spuigaten uit, dat het gemeentebestuur het geweer nu toch van schouder wil veranderen. Want dat het vrijetijdstoerisme na de coronacrisis spontaan zal krimpen, dat gelooft eigenlijk niemand.

Sinds 2016 is er al een soort hotelstop in Amsterdam. En vandaag ligt vooral Airbnb onder vuur. Maandelijks verschenen voor corona dan ook ruim 20.000 Amsterdamse advertenties op het platform, een veelvoud van vijf jaar daarvoor. De kritiek luidt niet alleen dat het platform nog meer toeristen aanzuigt, het grote aanbod zet ook druk op het woningaanbod én de prijzen, terwijl de hotelsector van oneerlijke concurrentie spreekt.

In de hele stad moeten aanbieders op Airbnb en andere huurplatformen sinds afgelopen zomer een vergunning hebben voor ze kunnen verhuren. Die krijgen ze alleen als het huis permanent bewoond is en de woning maximaal dertig nachten per jaar wordt verhuurd aan maximaal vier personen. In drie zwaar geteisterde wijken ging het bestuur zelfs nog verder en verbood het eenvoudigweg woningverhuur aan toeristen. De rechter floot de gemeente terug, maar die laatste gelooft nog altijd dat het verbod er komt.

Dat Airbnb een plaag kan zijn, daar kan ook Brussel van meespreken. Een blik op de gespecialiseerde
website AirDNA, leert dat er vandaag – midden in het coronadal – nog steeds 4.300 advertenties zijn
in het gewest, niet zo gek veel minder dan de 5.200 in Amsterdam. Het gevolg: ook in de Belgische
hoofdstad staan woningprijzen onder druk. En dan hadden we het nog niet over de overlast. Je buren
een voor een vervangen zien worden door wekelijks wisselende feestgezelschappen, je zou voor
minder verhuizen.

Brussel reageerde met een eigen regelgeving met registratieplicht, een maximumduur van drie
maanden huur én een domicilieverplichting voor de eigenaar. Alleen sputtert het verhuurplatform
tegen. Airbnb geeft bijvoorbeeld geen duidelijke info over wie precies verhuurt in Brussel, waardoor
tal van verhuurders aan de regelgeving kunnen ontsnappen. “Het echte probleem zit bij de illegale
huur,” bevestigt Brussels schepen voor Stedenbouw Ans Persoons (Change.brussels/Vooruit).

“Wij proberen die woningen nu toch op te sporen en er leegstandtaks op te heffen.” Amsterdam zit met
een gelijkaardig probleem: ruim 20.000 advertenties op Airbnb, maar slechts een kleine 1.300 vergunningsaanvragen, al kan dat aantal nog oplopen. Samen met zes andere grote Europese steden stapten de twee steden daarom naar de Europese Commissie, om strengere regels te eisen. Amsterdam neemt daarbij het voortouw.

Prostitutie verplaatsen

Het Amsterdamse stadsbestuur heeft nog meer pijlen op zijn boog. Zo werkt het aan een plan om een van de belangrijkste toeristische trekpleisters, de raamprostitutie op De Wallen, te verhuizen naar een locatie buiten het centrum. Dat moet de druk op de wijkbewoners én op de sekswerkers wegnemen. “Vroeger was  die prostitutie er eerder voor lokaal gebruik, terwijl je nu grote groepen voor de ramen ziet hangen, die foto’s maken en de dames vernederen,” legt burgemeester Femke Halsema (GroenLinks) uit. “We willen ze verplaatsen naar een plek waar we ze beter kunnen beschermen.”

n ook de coffeeshops, die andere magneet voor “mensen die moreel op vakantie gaan”, zoals de
burgemeester het formuleert, gaan wellicht aan de ketting. Halsema wil graag dat die tijdelijk alleen
voor Nederlanders toegankelijk worden. “We praten daar nog over in de gemeenteraad. Het liefst
van al zou ik cannabis helemaal legaal maken, met New York als voorbeeld. Maar de laatste tien tot
twintig jaar is die markt zo groot en onbeheersbaar geworden, dat het moeilijk is om nu stappen
richting legalisering te doen. Daarvoor moeten we de markt eerst verkleinen.”

Behalve beperkende maatregelen, wil de stad ook positieve signalen uitsturen, die vooral de meerwaardetoerist moeten overtuigen om naar Amsterdam te komen. “We willen attenderen op de schoonheid en cultuur, op de vrijheid, zoals die er in de gay community is,” zegt Halsema.

“Liefst zoeken die toeristen ook eens een bestemming op die buiten het centrum of zelfs buiten de stad ligt.” Het is de reden waarom Zandvoort, op een half uur trein van Amsterdam, in brochures omgedoopt werd tot Amsterdam Beach. Het kasteel van Muiderslot ten oosten van de stad wordt dan weer Amsterdam Castle, terwijl de plassen op een half uur naar het zuiden de stempel Lakes of Amsterdam krijgen.

Een plan hebben tegen overtoerisme is mooi. Maar het is nog maar de vraag of de miljoenen feestvarkens zich wel laten ontmoedigen door bovenstaande maatregelen. “Het is een erg langzaam proces, waarbij je ook de toeristische aanbieders moet meekrijgen om op andere toeristen te focussen,” waarschuwt professor Van der Borg. “Pas dan merken overlasttoeristen dat er voor hen steeds minder te beleven valt. Maar het is wel nodig, als je niet wil eindigen als Venetië, dat sociaal-economisch morsdood is. Daar wonen nog 50.000 mensen, waar het er ooit 130.000 waren.”

Ook de burgemeester beseft dat de geest niet per se weer in de fles zal kruipen omdat het bestuur dat wil. “Onze mogelijkheden om te sturen zullen altijd beperkt blijven.” Als we haar om een tip voor haar Brusselse collega vragen, moet Halsema dan ook niet lang nadenken. “Wees secuur, zorg dat je een visie en een strategie hebt, want Amsterdam heeft zich met name na de financiële crisis wel wat laten overstromen, waardoor we het soort bezoekers te weinig gestuurd hebben.”

Brood uit de hemel

Die Brusselse collega maakt zich niet meteen zorgen over foute gasten. Als we burgemeester Philippe Close (PS) spreken op een verlaten Grote Markt, heeft hij vooral oog voor het groeipotentieel. “Toerisme, dat is in de eerste plaats werkgelegenheid. Vandaag werken 35.000 mensen in de toeristische sector in Brussel-Stad (65.000 in heel het gewest, red.), en dat mogen er meer worden. Vijftien miljoen overnachtingen, de helft meer dan vandaag? Waarom niet, Brussel is een grote stad.”

Als de burgemeester vooral hoopt op meer bezoekers heeft dat veel te maken met de structuur van de Brusselse arbeidsmarkt. Die telt erg veel jobs voor hooggeschoolden, waar een aanzienlijk deel van de Brusselse bevolking niet voor in aanmerking komt. Jobs in de toerismesector zijn dan als brood uit de hemel. Beperkende maatregelen staan bijgevolg niet meteen op het verlanglijstje van de Brusselse bestuurder, die eerder het imago van een feestburgemeester heeft.

Wat er wel opstaat, zijn nog meer bewoners voor het  centrum. Dat zag zijn bevolkingsaantal de voorbije twee decennia al fors stijgen, onder meer dankzij nieuwe woonprojecten en de omvorming van kantoren tot appartementen. “Meer bewoners betekent meteen ook dat er bakkers en slagers kunnen blijven en dat de handel minder een monocultuur wordt voor toeristen. Die laatste willen trouwens ook een centrum met echte bewoners.”

Die echte bewoners mogen dan de weg naar het centrum vinden, het enthousiasme van de burgemeester delen ze vaak niet. Met name de kerstmarkt Winterpret, de ‘grootste van Europa’, is daarbij een doorn in het oog. Drie miljoen bezoekers – onder wie ook veel locals – pal in het hart van de stad, het is niet niets. Het gevolg: lawaaioverlast, wildplassers en een verkeersinfarct rondom de markt. En dat vijf weken lang.

En er zou we eens een tweede toeristeninfarct kunnen aankomen als de biertempel in het Beursgebouw wordt afgewerkt. Die mikt op termijn op 800.000 bezoekers per jaar en ligt in de zone rond de Grote Markt, de enige waar toeristen vandaag al erg aanwezig zijn. Tel daarbij de onlangs afgewerkte voetgangerszone en haar verhamburgerende horeca-aanbod en er zijn best wel ingrediënten voor een explosieve toerismecocktail. “De perverse effecten van kamerverhuur en feesttoerisme zie je nu al in het centrum, vindt Jo Struyven, centrumbewoner en fervente tegenstander van overlastbezoekers. “Het coronavirus toont bovendien hoe kwetsbaar je bent als je helemaal op massatoerisme inzet.”

Koop eens een hotel op

De Korte Leidsedwarsstraat in Amsterdam, vlak bij het bekende Leidseplein, een van de uitgaansbakens van de stad. Het is een van die straatjes waar inwisselbare horeca domineert, hamburgerrestaurants en pizzeria’s voorop. We ontmoeten er econoom Jasper van Dijk, die daarnet al vertelde over de teloorgang van zijn boekenwinkel. Van Dijk is niet tegen de maatregelen van de stad, maar vreest dat ze niet zullen volstaan.

“Er is nooit vooruitgekeken naar hoeveel toeristen de stad aankan. In onze petitie vragen we om een aantal toeristen af te spreken en het beleid daar vervolgens op af te stemmen. Een ander soort toerist aantrekken is mooi, maar het gaat ook over de kwantiteit. Wat ons betreft, moeten het er een pak minder worden dan vandaag.”

Van Dijk heeft ook een idee over welk beleid dat dan moet zijn. “De toerismebelasting kan bijvoorbeeld ontzettend omhoog. En met het geld dat toeristen binnenbrengen, kan je hotels opkopen en een andere bestemming geven. Dat zijn ingrijpende maatregelen, maar als we ze niet nemen, zullen mensen steeds meer vervreemden van hun stad.”

Het idee om toeristen meer te spreiden lijkt Van Dijk eerder morrelen in de marge, een inschatting waar hij niet alleen mee staat. “Mensen die hier maar een paar dagen zijn, willen toch in het centrum zijn, het Anne Frankhuis en De Wallen zien.”

Het is ook de vrees van Louis, een hobbyschilder die we ontmoeten in de Jordaan. Ooit was dat een arme buurt, vandaag is die erg in trek bij bezoekers, toch voor corona. Nu de massa’s even in eigen land blijven, kan Louis zijn geluk niet op. “Het was echt een gekkenhuis,” vertelt de man, die net een grachtentafereeltje schildert. “Vlak voor de coronacrisis dacht ik: er moet toch een keer wat gebeuren, zodat de mensen eens thuis blijven en in hun eigen omgeving hun heil zoeken. En toen kwam Covid.

Of het na de pandemie anders wordt? Ach, er is zo’n grote geestelijke leegte in de samenleving. De feesters met de kratten bier op de grachten, die komen echt wel terug.”

Toeristen, van hen kan je er eigenlijk nooit genoeg hebben. Het was lang het motto van
zowat elke Europese stad. In steden als Barcelona en Amsterdam sloeg de slinger de
voorbije jaren echter door, in die mate dat het bestuur zich het hoofd breekt over hoe je
van brallende en brakende bezoekers afraakt. “Een tip voor mijn collega-burgemeester in
Brussel? Laat je niet overstromen zoals wij dat hebben gedaan.”

“Buurtbewoners sliepen niet meer en moesten zich echt met ellebogenwerk naar de supermarkt
wringen. Geen wonder dat ik de voorbije jaren mensen van alle leeftijden heb zien vertrekken uit de
Wallen. Ze voelden zich er niet meer thuis door het massatoerisme. Met de coronacrisis ontmoet ik
nu plots weer buren op straat, we zijn geen onderdeel meer van de massa.”

Met Yet ten Hoorn wandelen we door de onwezenlijk rustige straten van de Wallen, in hartje
Amsterdam. Ze woont er al sinds 1993 en zag de wijk, die vooral bekend staan als prostitutiebuurt,
gaandeweg veranderen. “Rond 2010 was er nog een soort balans tussen wonen, werken en
bezoekers. Maar als gevolg van de Amsterdamse city marketing is er steeds meer seks-, drugs- en
lawaaivolk gekomen."

De Wallen zijn niet de enige wijk in de Nederlandse hoofdstad die kreunt onder het massatoerisme.
Eigenlijk doet de hele historische binnenstad dat, in die mate dat al eens van de disneyficatie van
Amsterdam wordt gesproken. Ook centrumbewoner Jasper van Dijk zag de voorbije jaren met lede
ogen aan hoe steeds meer buurtwinkels veranderen in zaken die op toeristen mikken. “Het
boekenwinkeltje werd bijvoorbeeld een ijsjeswinkel, er moest iets gebeuren.” Dat ‘iets’ werd een
petitie, die in korte tijd dertigduizend handtekeningen verzamelde. Maar daarover later meer.

Amsterdam telde voor corona ruim twintig miljoen toeristische overnachtingen, en die trend stijgt
nog altijd. Tegen 2030, bleek uit studies, zouden dat er tot dertig miljoen kunnen worden. De cijfers
staan in schril contrast met het bevolkingsrijkere Brussel, dat in 2019 maar half zoveel
overnachtingen telde, dan nog in een recordjaar waarin de Ronde van Frankrijk er vertrok. Zowat de
helft van die 9,5 miljoen overnachtingen zijn bovendien zakentoeristen, een aandeel dat in
Amsterdam maar een derde bedraagt. Toeval is dat niet. Brussel is behalve hoofdstad van de
Europese Unie ook nog eens Europa’s belangrijkste congresstad.

In normale tijden is dat zakentoerisme een troef waar Brussel maar wat trots op is. Maar vandaag is
het nog maar de vraag of die sector zich na de pandemie wel echt zal herstellen. “Voor het
vrijetijdstoerisme zal er misschien een paar jaar een hapering zijn, waarbij we lokaler, voorzichtiger
en landelijker zullen reizen,” denkt professor en expert in overtoerisme Jan van der Borg, die in
Venetië woont en zowel daar als aan de KU Leuven doceert. “Daarna zie ik de gewone groei
hernemen. Maar bij het zakentoerisme zou Covid weleens veel langer kunnen doorwerken. De
efficiëntie en kostenbesparing door televergaderingen zijn nu eenmaal enorm.”

Wie door Brussel loopt, heeft zelden het gevoel dat het vrijetijdstoerisme de stad domineert.
Akkoord, in de straten rond de Grote Markt, het îlot sacré dat al eens smalend îlot sucré wordt
genoemd, springt de overdosis aan wafelkramen, chocoladewinkels en souvenirshops al eens in het
oog. En natuurlijk zijn er wel wat toeristen rond hotspots als het Atomium of de musea rond het
Koningsplein. Maar Brusselaars die klagen over te veel bezoekers, die vind je niet zo snel. Met één uitzondering misschien: de jaarlijkse kerstmarkt Winterpret – steevast in het centrum – lokte bij de
laatste editie nu al drie miljoen mensen, met groeiend gemor onder bewoners tot gevolg.

Airbnb

Hoe is het zover kunnen komen in Amsterdam, dat in 2005 nog maar acht miljoen hotelovernachtingen telde? “Na de financiële crisis van 2008 ging de stad door een diep economisch dal, dus werd er vol ingezet op toerisme,” legt sociaal geografe Floor Milikowski uit. “Het massatoerisme werd daardoor steeds erger en de gemeente worstelde met de vraag of er of überhaupt iets aan gedaan moest worden.”

Wat ook meespeelde: het grote aanbod aan lowcostvluchten – Schiphol is een wereldspeler en ontvangt drie keer zoveel passagiers als Zaventem – en het Amsterdamse imago van tolerante feeststad met onder meer zijn coffeeshops. Het massatoerisme in de grachtenstad liep zodanig de spuigaten uit, dat het gemeentebestuur het geweer nu toch van schouder wil veranderen. Want dat het vrijetijdstoerisme na de coronacrisis spontaan zal krimpen, dat gelooft eigenlijk niemand.

Sinds 2016 is er al een soort hotelstop in Amsterdam. En vandaag ligt vooral Airbnb onder vuur. Maandelijks verschenen voor corona dan ook ruim 20.000 Amsterdamse advertenties op het platform, een veelvoud van vijf jaar daarvoor. De kritiek luidt niet alleen dat het platform nog meer toeristen aanzuigt, het grote aanbod zet ook druk op het woningaanbod én de prijzen, terwijl de hotelsector van oneerlijke concurrentie spreekt.

In de hele stad moeten aanbieders op Airbnb en andere huurplatformen sinds afgelopen zomer een vergunning hebben voor ze kunnen verhuren. Die krijgen ze alleen als het huis permanent bewoond is en de woning maximaal dertig nachten per jaar wordt verhuurd aan maximaal vier personen. In drie zwaar geteisterde wijken ging het bestuur zelfs nog verder en verbood het eenvoudigweg woningverhuur aan toeristen. De rechter floot de gemeente terug, maar die laatste gelooft nog altijd dat het verbod er komt.

Dat Airbnb een plaag kan zijn, daar kan ook Brussel van meespreken. Een blik op de gespecialiseerde
website AirDNA, leert dat er vandaag – midden in het coronadal – nog steeds 4.300 advertenties zijn
in het gewest, niet zo gek veel minder dan de 5.200 in Amsterdam. Het gevolg: ook in de Belgische
hoofdstad staan woningprijzen onder druk. En dan hadden we het nog niet over de overlast. Je buren
een voor een vervangen zien worden door wekelijks wisselende feestgezelschappen, je zou voor
minder verhuizen.

Brussel reageerde met een eigen regelgeving met registratieplicht, een maximumduur van drie
maanden huur én een domicilieverplichting voor de eigenaar. Alleen sputtert het verhuurplatform
tegen. Airbnb geeft bijvoorbeeld geen duidelijke info over wie precies verhuurt in Brussel, waardoor
tal van verhuurders aan de regelgeving kunnen ontsnappen. “Het echte probleem zit bij de illegale
huur,” bevestigt Brussels schepen voor Stedenbouw Ans Persoons (Change.brussels/Vooruit).

“Wij proberen die woningen nu toch op te sporen en er leegstandtaks op te heffen.” Amsterdam zit met
een gelijkaardig probleem: ruim 20.000 advertenties op Airbnb, maar slechts een kleine 1.300 vergunningsaanvragen, al kan dat aantal nog oplopen. Samen met zes andere grote Europese steden stapten de twee steden daarom naar de Europese Commissie, om strengere regels te eisen. Amsterdam neemt daarbij het voortouw.

Prostitutie verplaatsen

Het Amsterdamse stadsbestuur heeft nog meer pijlen op zijn boog. Zo werkt het aan een plan om een van de belangrijkste toeristische trekpleisters, de raamprostitutie op De Wallen, te verhuizen naar een locatie buiten het centrum. Dat moet de druk op de wijkbewoners én op de sekswerkers wegnemen. “Vroeger was  die prostitutie er eerder voor lokaal gebruik, terwijl je nu grote groepen voor de ramen ziet hangen, die foto’s maken en de dames vernederen,” legt burgemeester Femke Halsema (GroenLinks) uit. “We willen ze verplaatsen naar een plek waar we ze beter kunnen beschermen.”

n ook de coffeeshops, die andere magneet voor “mensen die moreel op vakantie gaan”, zoals de
burgemeester het formuleert, gaan wellicht aan de ketting. Halsema wil graag dat die tijdelijk alleen
voor Nederlanders toegankelijk worden. “We praten daar nog over in de gemeenteraad. Het liefst
van al zou ik cannabis helemaal legaal maken, met New York als voorbeeld. Maar de laatste tien tot
twintig jaar is die markt zo groot en onbeheersbaar geworden, dat het moeilijk is om nu stappen
richting legalisering te doen. Daarvoor moeten we de markt eerst verkleinen.”

Behalve beperkende maatregelen, wil de stad ook positieve signalen uitsturen, die vooral de meerwaardetoerist moeten overtuigen om naar Amsterdam te komen. “We willen attenderen op de schoonheid en cultuur, op de vrijheid, zoals die er in de gay community is,” zegt Halsema.

“Liefst zoeken die toeristen ook eens een bestemming op die buiten het centrum of zelfs buiten de stad ligt.” Het is de reden waarom Zandvoort, op een half uur trein van Amsterdam, in brochures omgedoopt werd tot Amsterdam Beach. Het kasteel van Muiderslot ten oosten van de stad wordt dan weer Amsterdam Castle, terwijl de plassen op een half uur naar het zuiden de stempel Lakes of Amsterdam krijgen.

Een plan hebben tegen overtoerisme is mooi. Maar het is nog maar de vraag of de miljoenen feestvarkens zich wel laten ontmoedigen door bovenstaande maatregelen. “Het is een erg langzaam proces, waarbij je ook de toeristische aanbieders moet meekrijgen om op andere toeristen te focussen,” waarschuwt professor Van der Borg. “Pas dan merken overlasttoeristen dat er voor hen steeds minder te beleven valt. Maar het is wel nodig, als je niet wil eindigen als Venetië, dat sociaal-economisch morsdood is. Daar wonen nog 50.000 mensen, waar het er ooit 130.000 waren.”

Ook de burgemeester beseft dat de geest niet per se weer in de fles zal kruipen omdat het bestuur dat wil. “Onze mogelijkheden om te sturen zullen altijd beperkt blijven.” Als we haar om een tip voor haar Brusselse collega vragen, moet Halsema dan ook niet lang nadenken. “Wees secuur, zorg dat je een visie en een strategie hebt, want Amsterdam heeft zich met name na de financiële crisis wel wat laten overstromen, waardoor we het soort bezoekers te weinig gestuurd hebben.”

Brood uit de hemel

Die Brusselse collega maakt zich niet meteen zorgen over foute gasten. Als we burgemeester Philippe Close (PS) spreken op een verlaten Grote Markt, heeft hij vooral oog voor het groeipotentieel. “Toerisme, dat is in de eerste plaats werkgelegenheid. Vandaag werken 35.000 mensen in de toeristische sector in Brussel-Stad (65.000 in heel het gewest, red.), en dat mogen er meer worden. Vijftien miljoen overnachtingen, de helft meer dan vandaag? Waarom niet, Brussel is een grote stad.”

Als de burgemeester vooral hoopt op meer bezoekers heeft dat veel te maken met de structuur van de Brusselse arbeidsmarkt. Die telt erg veel jobs voor hooggeschoolden, waar een aanzienlijk deel van de Brusselse bevolking niet voor in aanmerking komt. Jobs in de toerismesector zijn dan als brood uit de hemel. Beperkende maatregelen staan bijgevolg niet meteen op het verlanglijstje van de Brusselse bestuurder, die eerder het imago van een feestburgemeester heeft.

Wat er wel opstaat, zijn nog meer bewoners voor het  centrum. Dat zag zijn bevolkingsaantal de voorbije twee decennia al fors stijgen, onder meer dankzij nieuwe woonprojecten en de omvorming van kantoren tot appartementen. “Meer bewoners betekent meteen ook dat er bakkers en slagers kunnen blijven en dat de handel minder een monocultuur wordt voor toeristen. Die laatste willen trouwens ook een centrum met echte bewoners.”

Die echte bewoners mogen dan de weg naar het centrum vinden, het enthousiasme van de burgemeester delen ze vaak niet. Met name de kerstmarkt Winterpret, de ‘grootste van Europa’, is daarbij een doorn in het oog. Drie miljoen bezoekers – onder wie ook veel locals – pal in het hart van de stad, het is niet niets. Het gevolg: lawaaioverlast, wildplassers en een verkeersinfarct rondom de markt. En dat vijf weken lang.

En er zou we eens een tweede toeristeninfarct kunnen aankomen als de biertempel in het Beursgebouw wordt afgewerkt. Die mikt op termijn op 800.000 bezoekers per jaar en ligt in de zone rond de Grote Markt, de enige waar toeristen vandaag al erg aanwezig zijn. Tel daarbij de onlangs afgewerkte voetgangerszone en haar verhamburgerende horeca-aanbod en er zijn best wel ingrediënten voor een explosieve toerismecocktail. “De perverse effecten van kamerverhuur en feesttoerisme zie je nu al in het centrum, vindt Jo Struyven, centrumbewoner en fervente tegenstander van overlastbezoekers. “Het coronavirus toont bovendien hoe kwetsbaar je bent als je helemaal op massatoerisme inzet.”

Koop eens een hotel op

De Korte Leidsedwarsstraat in Amsterdam, vlak bij het bekende Leidseplein, een van de uitgaansbakens van de stad. Het is een van die straatjes waar inwisselbare horeca domineert, hamburgerrestaurants en pizzeria’s voorop. We ontmoeten er econoom Jasper van Dijk, die daarnet al vertelde over de teloorgang van zijn boekenwinkel. Van Dijk is niet tegen de maatregelen van de stad, maar vreest dat ze niet zullen volstaan.

“Er is nooit vooruitgekeken naar hoeveel toeristen de stad aankan. In onze petitie vragen we om een aantal toeristen af te spreken en het beleid daar vervolgens op af te stemmen. Een ander soort toerist aantrekken is mooi, maar het gaat ook over de kwantiteit. Wat ons betreft, moeten het er een pak minder worden dan vandaag.”

Van Dijk heeft ook een idee over welk beleid dat dan moet zijn. “De toerismebelasting kan bijvoorbeeld ontzettend omhoog. En met het geld dat toeristen binnenbrengen, kan je hotels opkopen en een andere bestemming geven. Dat zijn ingrijpende maatregelen, maar als we ze niet nemen, zullen mensen steeds meer vervreemden van hun stad.”

Het idee om toeristen meer te spreiden lijkt Van Dijk eerder morrelen in de marge, een inschatting waar hij niet alleen mee staat. “Mensen die hier maar een paar dagen zijn, willen toch in het centrum zijn, het Anne Frankhuis en De Wallen zien.”

Het is ook de vrees van Louis, een hobbyschilder die we ontmoeten in de Jordaan. Ooit was dat een arme buurt, vandaag is die erg in trek bij bezoekers, toch voor corona. Nu de massa’s even in eigen land blijven, kan Louis zijn geluk niet op. “Het was echt een gekkenhuis,” vertelt de man, die net een grachtentafereeltje schildert. “Vlak voor de coronacrisis dacht ik: er moet toch een keer wat gebeuren, zodat de mensen eens thuis blijven en in hun eigen omgeving hun heil zoeken. En toen kwam Covid.

Of het na de pandemie anders wordt? Ach, er is zo’n grote geestelijke leegte in de samenleving. De feesters met de kratten bier op de grachten, die komen echt wel terug.”

De politiebonden gaan vanmiddag niet staken tijdens de voetbalwedstrijd tussen Feyenoord en Ajax. Dat betekent dat de Klassieker gewoon door gaat.

Eerder vandaag zei politiechef Fred Westerbeke van Rotterdam dat de Klassieker wordt afgelast, als de politiebonden vanmiddag staken. De gemeente Rotterdam had vanmorgen een kort geding aangespannen om deze politiestaking rond de Klassieker in De Kuip te voorkomen. 

De politiebonden dreigden met een staking, omdat het "werk de politiemensen aan de lippen staat". Volgens de politiebonden wordt het werk van agenten niet op waarde geschat en wordt hun loyaliteit misbruikt "als het de bestuurders en overheid uitkomt".

De aankondiging van de staking kwam nadat er confrontaties waren met hooligans in Rotterdam en coronademonstranten in Barneveld. Agenten werden toen onder meer bekogeld met onder andere vuurwerk en flessen.

Vlak voor het kort geding werd er nog onderhandeld met de politiebonden, maar dat leverde niets op. De wedstrijd tussen Ajax en Feyenoord start om 14.30 uur in de Kuip.

Politiechef Fred Westerbeke van Rotterdam zegt dat de Klassieker wordt afgelast, als de politiebonden vanmiddag staken. De gemeente Rotterdam heeft vanmorgen een kort geding aangespannen om deze politiestaking rond de Klassieker in De Kuip te voorkomen. De zaak is om 11.15 uur gestart.

De politiebonden dreigen met een staking, omdat het "werk de politiemensen aan de lippen staat". Volgens de politiebonden wordt het werk van agenten niet op waarde geschat en wordt hun loyaliteit misbruikt "als het de bestuurders en overheid uitkomt".

De aankondiging van de staking kwam nadat er confrontaties waren met hooligans in Rotterdam en coronademonstranten in Barneveld. Agenten werden toen onder meer bekogeld met onder andere vuurwerk en flessen.

Eerder werd er nog onderhandeld met de politiebonden, maar zonder resultaat. De vakbonden willen tussen 13.00 en 15.00 uur staken. De wedstrijd tussen Ajax en Feyenoord start om 14.30 uur in de Kuip.

De politiechef van Rotterdam zegt dat de Klassieker wordt afgelast, als de politiebonden vanmiddag staken. De gemeente Rotterdam heeft vanmorgen een kort geding aangespannen om deze politiestaking rond de Klassieker in De Kuip te voorkomen. De zaak is om 11.15 uur gestart.

De politiebonden dreigen met een staking, omdat het "werk de politiemensen aan de lippen staat". Volgens de politiebonden wordt het werk van agenten niet op waarde geschat en wordt hun loyaliteit misbruikt "als het de bestuurders en overheid uitkomt".

De aankondiging van de staking kwam nadat er confrontaties waren met hooligans in Rotterdam en coronademonstranten in Barneveld. Agenten werden toen onder meer bekogeld met onder andere vuurwerk en flessen.

Eerder werd er nog onderhandeld met de politiebonden, maar zonder resultaat. De vakbonden willen tussen 13.00 en 15.00 uur staken. De wedstrijd tussen Ajax en Feyenoord start om 14.30 uur in de Kuip.

Moniek Klijnstra heeft tijdens het tweede skeelerweekeinde van dit coronajaar laten zien in topvorm te verkeren. De skater uit Sintjohannesga won twee keer.

De politiechef van Rotterdam zegt dat de Klassieker wordt afgelast, als de politiebonden vanmiddag staken. De gemeente Rotterdam heeft vanmorgen een kort geding aangespannen om deze politiestaking rond de Klassieker in De Kuip te voorkomen. De zaak is om 11.15 uur gestart.

De politiebonden dreigen met een staking, omdat het "werk de politiemensen aan de lippen staat". Volgens de politiebonden wordt het werk van agenten niet op waarde geschat en wordt hun loyaliteit misbruikt "als het de bestuurders en overheid uitkomt".

De aankondiging van de staking kwam nadat er confrontaties waren met hooligans in Rotterdam en coronademonstranten in Barneveld. Agenten werden toen onder meer bekogeld met onder andere vuurwerk en flessen.

Eerder werd er nog onderhandeld met de politiebonden, maar zonder resultaat. De vakbonden willen tussen 13.00 en 15.00 uur staken. De wedstrijd tussen Ajax en Feyenoord start om 14.30 uur in de Kuip.

De politie overweegt om tijdens de Klassieker Feyenoord - Ajax zondag in de Kuip in Rotterdam te staken. De politiebonden raadplegen vandaag hierover hun achterbaan.

De bonden overwegen te gaan staken omdat het "werk de politiemensen aan de lippen staat". Volgens de politiebonden wordt het werk van agenten niet op waarde geschat en wordt hun loyaliteit misbruikt "als het de bestuurders en overheid uitkomt".

Volgens de bonden hebben agenten de laatste maanden veel te verduren. Ze verwijzen daarbij naar twee incidenten vandaag in Barneveld en Rotterdam. In Barneveld raakte een agent gewond bij een demonstratie tegen de coronamaatregelen en in Rotterdam gingen fans van Feyenoord met de politie op de vuist.

De vier politievakbonden peilen bij hun achterban of zij morgen tussen 13.00 uur en 15.00 uur het werk neer willen leggen tijdens de Klassieker. Het is onduidelijk wat de gevolgen zijn als de politie daadwerkelijk het werk neerlegt.

Rond de Klassieker is het al dagenlang onrustig. Gisteravond vond er een explosie plaats bij een 'Ajax-cafe' in de Balboastraat in West. Eerder deze week waren er explosies in Rotterdam op plekken waar Feyenoord-supporters vaak komen. Een 21-jarige Amsterdammer werd hiervoor aangehouden.

Crystalmethlabs en cocaïnewasserijen in Drenthe en Groningen: drugscriminaliteit is allang geen ver-van-je-bed-show meer. Zo werd in het Drentse Nijeveen in augustus een gigantisch cocaïnelab ontdekt, waarin 14 Colombianen aan het werk waren. Misdaadjournalist Mick van Wely legde vrijdagavond in Talk of the Town uit waarom deze criminelen steeds vaker naar Nederland komen.

Bij de ingang van Mud Masters in Vijfhuizen oogt iedereen een beetje onwennig, maar zodra de deelnemers de muziek horen en de duizenden anderen onder ogen komen gaat iedereen los. Tijdens de modderloop kan iedereen de coronaregels links laten liggen en dat bevalt de meeste mensen wel. 

"Wel een beetje raar ofzo, maar ik vind het ook wel weer leuk", vertelt een man die net over de finish komt. Een ander vertelt dat het eigenlijk weer weer als vanouds voelt: "Het was een tijdje terug dat we een feestje konden vieren zoals hier. Daarom is dit wel echt lachen."

Om het feest mogelijk te maken is iedereen kort van tevoren getest op het coronavirus en alleen met een negatief testresultaat kom je door de check-in. "Op die manier is dit stukje bos een unieke locatie waar je de coronaregels even kunt vergeten", vertelt André Skwortsow van Mud Masters. 

Brandbrief

De timing van het evenement kreeg wel enige kritiek te verwerken. Zo stuurden natuurorganisatie IVN en de Vogelwerkgroep Zuid-Kennemerland een brandbrief aan de gemeente. In hun ogen zou er een groot risico zijn op het verstoren van broedvogels. "Dat staat niet in verhouding tot het maatschappelijke nut van dit evenement", schreven zij. 

Ook een groot deel van de Haarlemmermeerse gemeenteraad maakte zich zorgen en nam de motie 'Mud Masters Ja, Fieldlab Nee' aan met een meerderheid. In deze motie wijzen GroenLinks, de PvdA en Gezond Haarlemmermeer op het bestemmingsplan. Wethouder Marja Ruigrok en de rest van het College legde de motie naast zich neer. Ze vertelde dat 'op geen enkele grond de vergunning kon worden afgewezen'. 

'Voldoende maatregelen'

Skwortsow laat weten dat er voldoende maatregelen zijn genomen om de broedvogels in het gebied zo goed mogelijk te beschermen. Zo is de route meerdere keren gewijzigd en worden decibelmeters gebruikt om in de gaten te houden dat de muziek niet te hard gaat. Ook de Omgevingsdienst is aanwezig en checkt of alle maatregelen rondom de vogels worden nageleefd. 

In de ziekenhuizen liggen 2478 coronapatiënten, 43 minder dan op vrijdag. Dat meldt het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS).

Het RIVM noteerde over het afgelopen etmaal 129 nieuwe coronabesmettingen in Drenthe en 131 in Groningen.

Ratten die in opengescheurde vuilniszakken kruipen, zich nestelen in slecht onderhouden struiken of graag ín huis rondlopen. Het aantal meldingen van ratten in de stad is het afgelopen jaar flink gestegen, zo blijkt uit cijfers van de GGD. In 2019 kreeg de gemeente nog ruim 3400 meldingen binnen. Vorig jaar stond de teller op ruim 5400 meldingen. 

De GGD denkt dat het vele thuiswerken vanwege de coronacrisis een mogelijke oorzaak kan zijn van de stijging in het aantal meldingen van ratten. De gemeente stelde medio maart in stadsdeel Zuid een voerverbod in om rattenoverlast tegen te gaan. Zo wordt de Rivierenbuurt al langer geteisterd door de knagende beestjes. 

AT5 vroeg ruim 1700 Amsterdammers naar hun ervaringen met ratten in de stad. Van hen zegt meer dan de helft (57 procent) wel eens ratten in hun straat te hebben gehad. "Ze rennen 's avonds voor mij uit over de steiger van dd Admiralengracht", reageert iemand. Een ander Panellid: "Ik zie ze lopen en veel op het Stadionplein voor de AH."

Een ruime meerderheid van de deelnemers (81 procent) heeft nog nooit een rat in huis gehad. Een kleine 20 procent van de ondervraagden had minder geluk. Zo schrok Madeleijn uit de Jordaan een paar weken geleden wakker van ratten die achter haar hoofdkussen krioelden. "Het is vrij serieus: ik woon in een kleine studio van ongeveer 12 vierkante meter en ik werd 's nachts wakker, omdat ik ze weg hoorde schieten vlakbij mijn bed."

Net als Madeleijn ervaart een kleine 70 procent van de ondervraagden een stijging van het aantal ratten in de stad. Rondslingerend afval wordt door veel deelnemers genoemd als mogelijke oorzaak. "Door het huisvuil wat naast de containers gepleurd wordt! Er moet meer gecontroleerd worden wie zijn of haar huisvuil naast de container dumpt!", reageert iemand. 

"Het is hier ook al aan de hand bij De Schinkel", zegt Panellid Louise uit Zuid.  "Er wordt minder opgehaald, de zakken liggen ernaast. Mensen zijn toch te lui om eventjes wat verder te lopen. Als je dan 's nachts komt, is het natuurlijk een feest voor ongedierte."

Naast een eigen verantwoordelijkheid wijzen sommige deelnemers ook naar de gemeente. "Het is asociaal gedrag van mensen zelf dat dit veroorzaakt! Maar niettemin zou 2x per week de containers legen al wel schelen. Vroeger werden de zakken ook 2x per week opgehaald", zegt één van hen. 

De gemeente zegt al actie te ondernemen tegen overlastgevende dieren in de stad. Zo worden overlastgevende dieren bestreden na meldingen. Er wordt buurtonderzoek uitgevoerd, struiken worden gesnoeid, zodat ratten of duiven er niet kunnen schuilen. Ook wordt voorlichting en advies gegeven aan bewoners, onder andere met behulp van "afval -en milieucoaches".

Daarnaast adviseert de gemeente over bouwkundige maatregelen die ongedierte weren, wordt op scholen en in buurthuizen les gegeven over de bestrijding van overlastgevende dieren. In vier stadsdelen (Zuid, Zuidoost, Nieuw-West en West) geldt nu een voerverbod voor dieren. Wie dat overtreedt, riskeert een boete van 70 euro.

"Voerverbod niet nageleefd"

De ondervraagden van het AT5-panel merken in de praktijk weinig van het voerverbod. Een meerderheid (63 procent) zegt het idee te hebben dat het voerverbod niet wordt nageleefd. Slechts 4 procent van de ruim 1700 deelnemers denkt van wel, de overige 33 procent weet het niet. 

Naast voorlichting, het instellen van een voerverbod of het opknappen van een locatie kan de GGD in het uiterste geval klemmen plaatsen om ratten te doden. Een meerderheid (62 procent) van de ondervraagden staat achter het gebruik van rattenklemmen. Van de deelnemers vindt 29 procent dat juist geen goed idee, de rest heeft geen mening. 

De Amsterdamse VVD-fractie stelde een paar weken geleden voor om ratten in het uiterste geval af te schieten. De partij vindt de huidige aanpak van de gemeente te soft. Iets meer dan de helft van de deelnemers aan het onderzoek (51 procent) ziet dat plan wel zitten. Daarentegen vindt 34 procent het een slecht plan. De rest heeft geen mening. 

"Ik snap de discussie niet. Herten worden afgeschoten, ganzen worden vergast bij Schiphol en overlastgevende ratten moeten worden afgeschoten. Het zijn lopende ziekteverwekkers", reageert een voorstander. "In plaats van het afschieten van dieren zou je bij de opvoeding van mensen moeten beginnen. Het probleem ligt altijd daar", zegt een ander Panellid. 

FC Volendam heeft een belangrijke overwinning geboekt bij Jong PSV. De ploeg van Wim Jonk zegevierde met 0-1 dankzij een doelpunt van Martijn Kaars en is daardoor zeker van play-offs. Door het verlies van NEC Nijmegen klimmen de Volendammers naar de zesde plaats op de ranglijst.

Opnieuw moest trainer Wim Jonk puzzelen op het middenveld. Franco Antonucci, Alex Plat en Samir Ben Sallam ontbraken vanwege ziekte en werden vervangen door Derry John Murkin, Calvin Twigt en Boy Deul. Met dat middenveld ging de ploeg op jacht naar de eerste overwinning ooit op De Herdgang tegen de beloften van PSV.

Jong PSV

De thuisploeg, die nog kampte met de naweeen van een corona-uitbraak, kwam iets beter uit de startblokken. Het liep niet over van kansen, maar Nigel Thomas was als eerste gevaarlijk na een kwartier spelen. De grootste kans voor FC Volendam voor de rust kwam van de voet van Martijn Kaars. Vlak voor de doellijn stond de rechtsbuiten klaar om te bal binnen te lopen, maar een PSV-verdediger zat er met een been tussen. Een vrije trap van Dean James, die voor het eerst sinds 2 februari weer in de basis stond, ging vlak voor rust naast het doel van Kyan van Dorp.

Tekst loopt verder onder de foto.

Bakker belangrijk

Jong PSV maakte iets meer aanspraak op de openingstreffer dan Volendam. Keeper Nordin Bakker moest redding brengen op een afstandsschot van Bakayoko en een poging van linksback Dennis Vos. Bakker, die na het seizoen vertrekt bij de Volendammers, was de uitblinker met een aantal belangrijke reddingen. En zoals zo vaak dit seizoen, kwam Volendam in het laatste kwartier op voorsprong. Martijn Kaars, die de laatste vier wedstrijden trefzeker was, zette de Volendammers na 75 minuten op 0-1.

Ook na de openingstreffer van Volendam bleef Jong PSV aan de poort rammelen. Opnieuw wist Bakker zijn ploeg op de been te houden met een belangrijke redding op het schot van Bakayoko. In de slotfase was de tank leeg bij de Eindhovenaren en nam het de drie punten mee uit de Lichtstad.

Zesde

Concurrent NEC Nijmegen verloor vanavond met 2-1 bij Go Ahead Eagles, waardoor de Volendammers over de Nijmegenaren heen gaan. Daardoor staat Volendam met nog een wedstrijd te spelen op de zesde plaats in de eerste divisie.

Opstelling Jong PSV: Van Dorp; Daverveld, Matuta, Vos, Doudah, Saibari, Tielemans, Antonisse, Thomas, Bakayoko

Opstelling FC Volendam: Bakker; Kasius, B. Plat (Tol/67), Van de Ven, James (Antonioli/67); Murkin, Twigt (Zeefuik/86), Deul; Kaars, Mulattieri, El Kadiri (El Azzouzi/80)

FC Volendam heeft een dubbelslag geslagen in Eindhoven. De ploeg van Wim Jonk zegevierde met 0-1 dankzij een doelpunt van Martijn Kaars en klimt door het verlies van NEC Nijmegen naar de zesde plaats op de ranglijst.

Opnieuw moest trainer Wim Jonk puzzelen op het middenveld. Franco Antonucci, Alex Plat en Samir Ben Sallam ontbraken vanwege ziekte en werden vervangen door Derry John Murkin, Calvin Twigt en Boy Deul. Met dat middenveld ging de ploeg op jacht naar de eerste overwinning ooit op De Herdgang tegen de beloften van PSV.

Jong PSV

De thuisploeg, die nog kampte met de naweeen van een corona-uitbraak, kwam iets beter uit de startblokken. Het liep niet over van kansen, maar Nigel Thomas was als eerste gevaarlijk na een kwartier spelen. De grootste kans voor FC Volendam voor de rust kwam van de voet van Martijn Kaars. Vlak voor de doellijn stond de rechtsbuiten klaar om te bal binnen te lopen, maar een PSV-verdediger zat er met een been tussen. Een vrije trap van Dean James, die voor het eerst sinds 2 februari weer in de basis stond, ging vlak voor rust naast het doel van Kyan van Dorp.

Tekst loopt verder onder de foto.

Bakker belangrijk

Jong PSV maakte iets meer aanspraak op de openingstreffer dan Volendam. Keeper Nordin Bakker moest redding brengen op een afstandsschot van Bakayoko en een poging van linksback Dennis Vos. Bakker, die na het seizoen vertrekt bij de Volendammers, was de uitblinker met een aantal belangrijke reddingen. En zoals zo vaak dit seizoen, kwam Volendam in het laatste kwartier op voorsprong. Martijn Kaars, die de laatste vier wedstrijden trefzeker was, zette de Volendammers na 75 minuten op 0-1.

Ook na de openingstreffer van Volendam bleef Jong PSV aan de poort rammelen. Opnieuw wist Bakker zijn ploeg op de been te houden met een belangrijke redding op het schot van Bakayoko. In de slotfase was de tank leeg bij de Eindhovenaren en nam het de drie punten mee uit de Lichtstad.

Zesde

Concurrent NEC Nijmegen verloor vanavond met 2-1 bij Go Ahead Eagles, waardoor de Volendammers over de Nijmegenaren heen gaan. Daardoor staat Volendam met nog een wedstrijd te spelen op de zesde plaats in de eerste divisie.

Opstelling Jong PSV: Van Dorp; Daverveld, Matuta, Vos, Doudah, Saibari, Tielemans, Antonisse, Thomas, Bakayoko

Opstelling FC Volendam: Bakker; Kasius, B. Plat (Tol/67), Van de Ven, James (Antonioli/67); Murkin, Twigt (Zeefuik/86), Deul; Kaars, Mulattieri, El Kadiri (El Azzouzi/80)

Het Emma Kinderziekenhuis in Zuidoost heeft een polikliniek opgezet voor kinderen met langdurige klachten na Covid-19. 

Volgens Het Parool is het in Nederland de eerste in zijn soort, wereldwijd zijn er wel soortgelijke poli's in onder meer Israël en Zweden. Kinderen kunnen net als volwassenen nog maanden last hebben van een coronabesmetting. Hoeveel kinderen er last van hebben is niet bekend en ook is niet duidelijk waarom sommige kinderen ervoor gevoelig zijn en anderen niet.

Kinderen worden op de polikliniek van het ziekenhuis, dat onderdeel is van Amsterdam UMC, uitgebreid onderzocht en indien nodig doorverwezen. Artsen willen er graag onderzoeken waar de klachten vandaan komen en welke behandelingen het beste werken.

Langdurige klachten

Sinds het begin van de pandemie heeft Amsterdam UMC circa vijftig kinderen met Covid-19 opgenomen. Een deel houdt langdurig klachten. De klachten zijn vergelijkbaar met die van volwassenen, zoals vermoeidheid, benauwdheid, concentratieproblemen en problemen bij inspanning. Verder hebben kinderen onder meer last van huidirritaties en ervaren ze een drukkend gevoel op de borst, hartkloppingen en, hevige hoofdpijn.

Om een beeld te krijgen van de langdurige klachten na Covid-19 bij kinderen doen Amsterdam UMC, Spaarne Gasthuis en de GGD Kennemerland sinds twee weken onderzoek bij kinderen die naar de teststraten komen. Zij worden voor langere tijd gevolgd met vragenlijsten.

Het was deze week komen en gaan van teleurgestelde bezoekers bij een Alkmaarse zonnestudio aan de Helderseweg: nadat Rijksoverheid online toestemming gaf de zaak te openen, stond kort daarna handhaving op de stoep en sloot de zaak opnieuw. Een foutje van Rijksoverheid, zo bleek. "Iedereen is het spoor bijster."

Zo reageert een woordvoerder van branchevereniging Samenwerking Verantwoord Zonnen (SVZ) op de communicatiefout van Rijksoverheid, die verschillende ondernemers op het verkeerde been zette. "De logica van het versoepelingsbeleid is ver te zoeken. Waarom mogen bijvoorbeeld nagelstudio's met veel contactmomenten open, maar een zonnestudio niet?"

Klanten van de zonnestudio kwamen begin deze week plots weer voor een dichte deur te staan. Een voorbijrijdende man ziet vanuit zijn autoraam al dat hij voor niets naar de studio is gereden en baalt flink: "Het was net geopend en nu weer dicht? Ik snap er niks van. Open die handel!"

Een publieke plaats, particuliere ruimte of toch een contactberoep? Naast ondernemers en branchevereniging Samenwerking Verantwoord Zonnen (SVZ) lijkt de overheid zelf ook niet altijd te weten in welke categorie een zonnestudio precies valt, blijkt uit de informatievoorziening.

"Zonnestudio's worden telkens in verschillende categorieën geschaard", stelt de branchevereniging. "Eerst was het een contactberoep, dat werd vervolgens teruggeroepen en nu vallen we weer onder een publieke ruimte."

'Categorie pech'

Het begon allemaal met een vraag op de Facebookpagina van de Rijksoverheid. Toen de versoepelingen voor niet-essentiële winkels ingingen en dat ook op Facebook werd aangekondigd, reageerde een medewerker van een zonnestudio: "Waarom mogen wij dan niet open?"

Daarop volgde een verrassend antwoord van de overheid, namelijk: "Zonnestudio's mogen wél open, want ook zij vallen onder een niet-essentiële winkel." Dat goede nieuws ging als een lopend vuurtje rond, waarop meerdere ondernemers hun zaak opengooiden. Zo ook de studio aan de Helderseweg, tot er twee boa's op de stoep stonden.

Gemeente Alkmaar had inmiddels lucht gekregen van de heropening en had handhaving opdracht gegeven de zaak weer te sluiten. "Verschillende zonnestudio's zijn door onzorgvuldige communicatie met de versoepelingen weer open gegaan. De consequenties daarvan kunnen verschillen per gemeente. Gemeenten voeren het landelijk beleid namelijk zelfstandig uit", reageert de branchevereniging.

Vaste klant Irma kijkt beteuterd naar een dichte deur: "Ik hoorde van een vriendin dat 'ie weer open was. Toch niet dus, of niet meer. Jammer! Ik dacht even lekker een zonnebankie, gewoon heerlijk ontspannen, die warmte op je huid."

'Onbegrijpelijk'

De klanten waar NH Nieuws mee spreekt, vinden het besluit van de overheid om zonnestudio's voorlopig gesloten te houden onbegrijpelijk. "Het zijn vaak grote panden, je ligt allemaal apart in een hokje en die worden na elk gebruik schoongemaakt. Dat het zou leiden tot meer bewegingen vind ik een slecht argument, die bewegingen heb je in winkels toch ook?"

De Facebookreactie van Rijksoverheid blijkt later bewerkt en gecorrigeerd te zijn. Uit daaropvolgende reacties valt te lezen dat meer ondernemers vanuit deze verkeerde info hun zonnestudio hebben heropend en nu bang zijn voor boetes. 

Ook de tekst op de website van Rijksoverheid is aangepast, met de toevoeging: 'Zonnestudio’s zijn nog steeds gesloten. Ook zonnestudio’s die medische behandelingen aanbieden blijven gesloten'.

Het Nationaal Kernteam Crisiscommunicatie COVID-19 verontschuldigt zich om het voorval en vindt het vervelend dat er verwarring bij ondernemers is ontstaan."We verwerken zo’n 2.500 reacties per dag en gebruiken daarbij de website van Rijksoverheid als bron. In dit geval werd abusievelijk verwezen naar informatie, waar medewerkers van zonnestudio's tussen het rijtje personeel stond dat anderhalvemeter afstand moet houden." 

Het kernteam verwacht dat de zonnestudio’s in stap drie van het stappenplan, rond 26 mei, weer open mogen. Ze zijn dan al sinds 14 december gesloten.

Voor een boete hoeft de zonnestudio in Alkmaar in elk geval niet te vrezen, laat René van Roode, groepschef van politie en handhaving, weten. "De insteek van handhaving en de gemeente is een coulance-beleid: we leggen eigenlijk geen boetes op. In deze tijden waarin men het moeilijk heeft, willen voorkomen dat we hen nog dieper de problemen induwen. Tenzij je natuurlijk met opzet regels overtreedt en je kop in de wind gooit."

Naast de onzorgvuldige informatievoorziening en de onduidelijke communicatie van de overheid is er volgens SVZ ook inhoudelijk veel aan te merken op het overheidsbesluit de studio's gesloten te houden.

Bijvoorbeeld waarom zij niet zoals kappers, schoonheidsspecialisten en nagelstylisten tot het rijtje van 'medewerkers in de uiterlijke verzorging' behoren."We hebben brieven geschreven naar gemeenten, Kamerleden en het ministerie, maar zonder reactie. Vandaar dat we een kort geding aanspanden tegen de staat."

Geen besmettingshaard

De branche trok bij de rechter aan het kortste eind. Voor zonnestudio's een onverteerbare uitspraak, reageert de vereniging. "Een kapper of schoonheidsspecialiste heeft meer contactmomenten. Bij een zonnestudio wordt de anderhalvemeter gehandhaafd, op afspraak gewerkt en elke zonnebank staat in een aparte ruimte."

De woordvoerder van SVZ vervolgt: "De hoge hygiëne-eisen zijn vastgelegd in een strikt protocol dat ook in de eerste lockdown werd nageleefd - er zijn geen besmettingen terug te voeren op het bezoek aan zonnestudio's."

Dat in zonnestudio’s (relatief) veilig kan worden gewerkt, betekent volgens de rechter niet dat daarom tot openstelling moet worden overgegaan. Het zou hoe dan ook leiden tot meer contactmomenten en reisbewegingen en vergroot het risico op meer besmettingen, aldus de uitspraak.

Volgens de branchevereniging is hier sprake van willekeur. "Het is toch niet uit te leggen dat een nagelstudio met de huidige maatregelen wel open mag? Waarom is een zonnestudio een 'publieke plaats' en zijn massage-, schoonheids- en kapsalons dat niet? We vallen nu in categorie 3, samen met de opening van culturele instellingen en binnensporten. Dit is zo oneerlijk."

Voor het project Testen voor Toegang krijgt sneltestaanbieder Coronasneltest Nederland, Noord-Holland voor zijn rekening. Oprichter en supermarktmanager Bas Bobeldijk heeft de opdracht gekregen op donderdag 13 mei zijn testlocaties klaar te maken voor gebruik. Een uitdaging zegt hij, 'maar er zijn inmiddels veel stappen gezet'. Met ongeveer tien locaties in onze provincie gaat hij de toegangstesten verzorgen.

Het kabinet verwacht het grootschalig inzetten van toegangstesten voor onder andere voetbalwedstrijden, musea en theatervoorstellingen in te laten gaan per juni. Dat betekent dat mensen vanaf dan een negatieve coronatest moeten laten zien voordat ze ergens naar binnen mogen. 

Om dit mogelijk te maken zijn twee weken geleden zeven sneltestaanbieders ingeloot voor het project Testen voor Toegang van Stichting Open Nederland. Op deze manier willen zij een bijdrage leveren aan de ‘stapsgewijze heropening van het sociale leven’. 

Sneltestaanbieder Noord-Holland

Een van die sneltestaanbieders is coronasneltest Nederland. Supermarktmanager Bas Bobeldijk, met twee Jumbo-vestigingen in Nieuwkoop en Amsterdam-Buitenveldert, is blij met de inloting.

“We dachten wel een serieuze kans te maken, maar hadden er niet helemaal rekening mee gehouden. Noord-Holland is dichtbevolkt en dicht bij waar we zelf opereren. Dat is mooi.” Bobeldijk had zich met Coronasneltest Nederland aangemeld voor drie provincies en uiteindelijk werd de provincie Noord-Holland hem toebedeeld.

Van Stichting Open Nederland heeft Bobeldijk de opdracht gekregen om volgende week donderdag 13 mei ervoor te zorgen dat de testlocaties klaar zijn voor gebruik. 

Tien locaties

“Dat was en is een uitdagende klus, maar we hebben in korte tijd veel stappen gezet”, zegt Bobeldijk. Sinds afgelopen maandag is hij aan de gang gegaan met het zoeken, vastleggen en inrichten van locaties. In totaal zal dit gaan om ‘om en nabij tien testlocaties in het gebied waar wij zitten’.

Al kunnen dit er volgens Stichting Open Nederland nog meer worden. "Wij zijn met de testaanbieders aan het kijken hoeveel teststraten er nodig zijn per locatie. Sommige locaties hebben er meer nodig dan andere", zegt een woordvoerder.

De testlocaties zijn alleen toegankelijk voor bezoekers van evenementen, dat is een van de voorwaarden van Stichting Open Nederland. Bobeldijk hoopte daarentegen dat hij een van de testlocaties mocht inzetten die hij nu gebruikt, maar van de stichting mocht dat niet. “Daar hebben zij zo hun beweegredenen voor. Dat wisten we op het moment dat we ons hadden aangemeld”, zegt hij daarover.

Volgens Stichting Open Nederland heeft dat twee redenen. De eerste is dat zij problemen in de IT-systemen willen voorkomen. "We willen niet dat commerciële testen worden vermengd met de toegangstesten." Daarnaast willen ze kunnen garanderen dat er genoeg testcapaciteit is bij de testlocaties. “Dus als er opeens veel mensen moeten testen voor een voetbalwedstrijd, moet die capaciteit er zijn. Dan kan het niet opeens gebeuren dat daar te weinig tests voor beschikbaar zijn.”