IJMOND - Op maandag 8 februari gaan basisscholen en de kinderopvang weer open, zo werd gisteravond officieus bekend gemaakt. Hoewel de meeste ouders en leerlingen blij zijn met dit nieuws, zijn er nog veel zorgen bij de onderwijsbond over de veiligheid van leraren. Veel leraren in de IJmond delen die zorgen. Zij hadden liever de schooldeuren pas na de krokusvakantie weer open gezien.

Op basisschool De Origon in IJmuiden zijn ze enorm blij voor de kinderen dat ze volgende week waarschijnlijk weer naar school mogen. Maar het zorgt nog wel voor onrust onder de leraren dat de volledige informatie over het opengaan van de scholen morgen pas officiëel bekend wordt, zo vertelt directeur Manja Dobbe. 

Suzanne Pauw, directeur van basisschool De Vlinder in Heemskerk, houdt nog rekening met de mogelijkheid dat de scholen volgende week niet opengaan. "Het kan ook alleen een advies zijn, we weten niet zeker of het ook daadwerkelijk wordt overgenomen", stelt Pauw. "We zullen moeten afwachten tot de persconferentie van morgenavond."

Reacties peilen

De Vlinder is samen met 21 andere basisscholen onderdeel van Stichting Tabijn. De Origon hoort bij Atlant Basisonderwijs, waar in totaal 10 scholen onder vallen. Bij allebei de scholen stellen de betreffende besturen pas na de persconferentie de richtlijnen en protocollen op. Wel hebben beide directeuren vanochtend al overleg gehad met hun team om de reacties te peilen.

"Een van de vragen die naar boven kwam tijdens het teamoverleg vanochtend, ging over de quarantaine-aanpak bij leerlingen", vertelt Dobbe van De Origon. "Wanneer een kind corona heeft moet straks waarschijnlijk de hele klas in quarantaine, met als gevolg dat je straks als leraar continu moet schakelen tussen fysiek en online lesgeven. Hoe moet je dat voor elkaar krijgen als leraar?"

Mantelzorger

Ook maakten veel leraren tijdens het overleg zich zorgen over zichzelf of hun familie. "Een aantal van onze leraren zijn mantelzorger voor hun hoogbejaarde of kwetsbare ouders en zijn bang om besmet te raken als de scholen weer opengaan", zegt Dobbe. Bij Pauw op school sprak een lerares die kampt met longklachten haar zorgen uit. En ook bij De Vlinder zijn enkele leraren bang voor de mogelijke gevolgen voor hun ouders.

John Keunen is voorzitter van de raad van bestuur van de Stichting Fedra, die met 11 basisscholen ruim vertegenwoordigd is in de IJmond. Ook hij is er niet van overtuigd dat het opengaan van de scholen een gewenste beslissing is. "Als stichting staan we voor goed onderwijs, dat is ons primaire doel. Maar het besluit zoals het er nu ligt, brengt ons in tweestrijd, want we hebben ook een verantwoordelijkheid naar ons personeel toe. En daar wringt voor ons de schoen."

Die angst voor hun eigen gezondheid herkent Keunen ook bij de leraren op zijn scholen. "Vooral bij oudere leerkrachten die meer risico lopen, maar niet zijn gevaccineerd. Die hadden liever eerst een vaccinatie gehad voordat de scholen weer opengaan. Maar ook leraren die zwanger zijn of wier partner zwanger is, zijn niet gerust op deze beslissing."

Britse variant

"Hadden we uit veiligheidsoverwegingen de sluiting van de scholen niet beter nog even kunnen doortrekken tot na de krokusvakantie?" vraagt Pauw zich af. "Voor kinderen en ouders is het uiteraard fijn dat de scholen weer opengaan. Mijn voorkeur was geweest om dit nog even door te zetten, en dan na de vakantie met iets meer kennis over de Britse variant met een frisse start echt van start te gaan."

Keunen sluit zich aan bij Pauw. Een extra maand geen fysiek onderwijs zou ook volgens hem hebben gescheeld. "In die periode had er meer duidelijkheid kunnen zijn over de Britse mutatie en hadden we meer zicht gehad op de besmettingscijfers", aldus Keunen. "Dat was simpelweg prettiger geweest voor ons onderwijzend personeel."

Ouders

Een ander probleem waar Dobbe al eerder tegenaan liep, is de houding van ouders ten opzichte van de beslisboom, waarmee kan worden bepaald of een kind naar de kinderopvang of school mag. "Voorheen werd er door ouders soms laconiek gereageerd op de beslisboom en werden kinderen ondanks symptomen gewoon naar school gestuurd."

"Daarnaast zijn er kinderen in de bovenbouw van wie de ouders tot nu toe weigerden om ze een coronatest te laten ondergaan", vervolgt Dobbe. "Wij kunnen ouders waarschijnlijk niet daartoe dwingen. Hoe waarborgen we dan alsnog de veiligheid van onze leerlingen en leraren?”

Keunen ziet daarin ook een dilemma, want hierdoor moeten leraren zich bezig gaan houden met medische zaken in plaats van onderwijszaken. “Je loopt ongetwijfeld aan tegen ouders die hun kinderen niet willen onderwerpen aan sneltesten en dat kan uitmonden in lastige kwesties, waarmee leraren niet gewend zijn om te gaan”, stelt Keunen.

Onzichtbare gevaar

Voor nu blijft het afwachten wat morgenavond tijdens de persconferentie exact zal worden gezegd over het opengaan van de scholen. "Hoewel het absoluut fijn is voor de leerlingen, blijven leraren bang voor het onzichtbare gevaar”, zegt Dobbe. "De tijd zal het leren."

HOORN - Een aantal middelbare scholen in West-Friesland vindt het geen goed idee om het centrale eindexamen door te laten gaan. Dat blijkt uit een rondgang van NH Nieuws. Omdat veel leerlingen een achterstand hebben opgelopen, willen deze scholen langer focussen op het geven van onderwijs. Ze willen het vertrouwen krijgen om hun leerlingen zelf naar de eindstreep van het voortgezet onderwijs te begeleiden.

Middelbare scholieren hebben het niet makkelijk gehad het afgelopen jaar. Leerlingen konden vanwege de ongewone situatie die het thuisonderwijs met zich meebrengt gemakkelijk achter raken in de lesstof. Daarom zou het centraal examen dit jaar anders moeten, vindt Jannetje ter Punt, rector van het Tabor College Werenfridus in Hoorn. In plaats van te stoppen op 1 mei en voor te bereiden op de examens, wil Ter Punt liever dat er gewoon les  gegeven wordt.

Ongelijke kansen

"Voor mij zou het een ideale oplossing zijn als we veel meer tijd hadden om leerlingen op maat te bedienen. En om maatwerk te leveren voor leerlingen die op een aantal vakken achterstanden hebben opgelopen", vertelt Ter Punt.

Het doorgaan van de examens kan volgens Ter Punt voor ongelijke kansen zorgen. "Er zijn ouders die veel daadkrachtiger zijn dan andere ouders, die bijscholing geven of hun kind naar examentraining sturen. Maar dat is niet alle leerlingen gegeven. Wij doen er van alles aan om leerlingen extra te begeleiden, maar toch zul je ook landelijk gezien niet een gelijke situatie creëren", zegt Ter Punt.

Haar collega Stef Macke van het Hoornse Tabor College D'Ampte deelt die mening. "Als er achterstanden zijn bij leerlingen, dan moet je niet gaan toetsen maar onderwijs gaan geven", aldus Macke. "Dan is die toets van iets minder belang. Je wil het liefst zo goed mogelijk voorbereiden op vervolgonderwijs."

Zelf leerlingen naar eindstreep begeleiden

Eerder liet ook conrector Wessel van de Hoef van de Oscar Romero in Hoorn aan NH Nieuws weten dat hij zich zorgen maakt om de landelijke examens. "Ik hoor om mij heen van collega's dat de voorbereiding zodanig onder druk komt te staan dat ik me afvraag of het wel verantwoord is om een centraal schriftelijk af te nemen", aldus Van de Hoef. "Ik zou graag zien dat we als school zelf de verantwoordelijkheid krijgen om onze leerlingen naar de eindstreep te begeleiden."

Anders is dat bij het Martinus College in Grootebroek. De school beschikt over meerdere sportzalen en directeur Kees van Bergeijk denkt dat een examen op afstand te doen is. "Wat mij betreft doen wij examens, het is een afsluiting. Maar kijk of je álle examens moet doen." Van Bergeijk noemt een voorbeeld: "Voor havo en vwo-leerlingen bijvoorbeeld Nederlands, Engels, wiskunde en profielvakken met een centraal examen. En dan kijken of we de overige vakken af kunnen doen met schoolexamens."

Tekst gaat verder onder de foto

Bij de RSG Enkhuizen worden nog geen uitspraken gedaan over de examens. Hetzelfde geldt voor Het Atlas College, de scholengemeenschap waar OSG West-Friesland, SG de Tirade, SG De Dijk, SG Newton en SG Copernicus onder vallen. De scholen wachten de gesprekken af tussen de VO-raad (de belangenorganisatie voor schoolbesturen van het voortgezet onderwijs) en minister van onderwijs Arie Slob .

VO-raad neemt later standpunt in

De VO-raad wil eind deze week een standpunt innemen en die aan de minister kenbaar maken. "Wij merken dat er verschillende opvattingen over het centraal eindexamen bestaan. Een deel zegt: doe dit jaar geen centrale examens en doe hetzelfde als vorig jaar. Maar er is ook een deel schoolleiders en bestuurders dat zegt: leerlingen hebben recht op een volwaardige afsluiting en een centraal examen motiveert leerlingen om nog even door te pakken in deze moeilijke tijden."

Het Landelijk Aktie Komitee Scholieren (LAKS) ziet de voorbereidingen voor de examens verder verstoord raken na de laatste aanscherping van de coronamaatregelen. 

Laks: 'Examens zoals andere jaren is niet reëel'

Het LAKS stelt dat het niet reëel is om de examens grotendeels door te laten gaan zoals in andere jaren. Voorzitter Nienke Luijckx schreef op hun website: “Het lijkt erop dat de minister zich voor een keuze gesteld voelt die hij niet wil maken. Ofwel enorme aantallen gezakten, met als gevolg weinig studenten voor vervolgopleidingen en overvolle klassen volgend jaar, ofwel soepelere normeringen, met als risico dat er onduidelijkheid ontstaat over het niveau van kandidaten."

"Dat is ook een bijna onmogelijke keuze", vervolgt Luijckx. "Maar de oplossing ligt niet in het net doen alsof er niet zoveel aan de hand is en alsof we de problemen kunnen oplossen met sleutelen in de marge, door bijvoorbeeld alleen maar de planning aan te passen.”

Minister Arie Slob besluit voor 15 februari wat er gaat gebeuren met de eindexamens.

HOORN - Een aantal middelbare scholen in West-Friesland vindt het geen goed idee om het centrale eindexamen door te laten gaan. Dat blijkt uit een rondgang van NH Nieuws. Omdat veel leerlingen een achterstand hebben opgelopen, willen deze scholen langer focussen op het geven van onderwijs. Ze willen het vertrouwen krijgen om hun leerlingen zelf naar de eindstreep van het voortgezet onderwijs te begeleiden.

Middelbare scholieren hebben het niet makkelijk gehad het afgelopen jaar. Leerlingen konden vanwege de ongewone situatie die het thuisonderwijs met zich meebrengt gemakkelijk achter raken in de lesstof. Daarom zou het centraal examen dit jaar anders moeten, vindt Jannetje ter Punt, rector van het Tabor College Werenfridus in Hoorn. In plaats van te stoppen op 1 mei en voor te bereiden op de examens, wil Ter Punt liever dat er gewoon les  gegeven wordt.

Ongelijke kansen

"Voor mij zou het een ideale oplossing zijn als we veel meer tijd hadden om leerlingen op maat te bedienen. En om maatwerk te leveren voor leerlingen die op een aantal vakken achterstanden hebben opgelopen", vertelt Ter Punt.

Het doorgaan van de examens kan volgens Ter Punt voor ongelijke kansen zorgen. "Er zijn ouders die veel daadkrachtiger zijn dan andere ouders, die bijscholing geven of hun kind naar examentraining sturen. Maar dat is niet alle leerlingen gegeven. Wij doen er van alles aan om leerlingen extra te begeleiden, maar toch zul je ook landelijk gezien niet een gelijke situatie creëren", zegt Ter Punt.

Haar collega Stef Macke van het Hoornse Tabor College D'Ampte deelt die mening. "Als er achterstanden zijn bij leerlingen, dan moet je niet gaan toetsen maar onderwijs gaan geven", aldus Macke. "Dan is die toets van iets minder belang. Je wil het liefst zo goed mogelijk voorbereiden op vervolgonderwijs."

Zelf leerlingen naar eindstreep begeleiden

Ook conrector Wessel van de Hoef van de Oscar Romero in Hoorn maakt zich zorgen om de landelijke examens. "Ik hoor om mij heen van collega's dat de voorbereiding zodanig onder druk komt te staan dat ik me afvraag of het wel verantwoord is om een centraal schriftelijk af te nemen", aldus Van de Hoef. "Ik zou graag zien dat we als school zelf de verantwoordelijkheid krijgen om onze leerlingen naar de eindstreep te begeleiden."

Anders is dat bij het Martinus College in Grootebroek. De school beschikt over meerdere sportzalen en directeur Kees van Bergeijk denkt dat een examen op afstand te doen is. "Wat mij betreft doen wij examens, het is een afsluiting. Maar kijk of je álle examens moet doen." Van Bergeijk noemt een voorbeeld: "Voor havo en vwo-leerlingen bijvoorbeeld Nederlands, Engels, wiskunde en profielvakken met een centraal examen. En dan kijken of we de overige vakken af kunnen doen met schoolexamens."

Tekst gaat verder onder de foto

Bij de RSG Enkhuizen worden nog geen uitspraken gedaan over de examens. Hetzelfde geldt voor Het Atlas College, de scholengemeenschap waar OSG West-Friesland, SG de Tirade, SG De Dijk, SG Newton en SG Copernicus onder vallen. De scholen wachten de gesprekken af tussen de VO-raad (de belangenorganisatie voor schoolbesturen van het voortgezet onderwijs) en minister van onderwijs Arie Slob .

VO-raad neemt later standpunt in

De VO-raad wil eind deze week een standpunt innemen en die aan de minister kenbaar maken. "Wij merken dat er verschillende opvattingen over het centraal eindexamen bestaan. Een deel zegt: doe dit jaar geen centrale examens en doe hetzelfde als vorig jaar. Maar er is ook een deel schoolleiders en bestuurders dat zegt: leerlingen hebben recht op een volwaardige afsluiting en een centraal examen motiveert leerlingen om nog even door te pakken in deze moeilijke tijden."

Het Landelijk Aktie Komitee Scholieren (LAKS) ziet de voorbereidingen voor de examens verder verstoord raken na de laatste aanscherping van de coronamaatregelen. 

Laks: 'Examens zoals andere jaren is niet reëel'

Het LAKS stelt dat het niet reëel is om de examens grotendeels door te laten gaan zoals in andere jaren. Voorzitter Nienke Luijckx schreef op hun website: “Het lijkt erop dat de minister zich voor een keuze gesteld voelt die hij niet wil maken. Ofwel enorme aantallen gezakten, met als gevolg weinig studenten voor vervolgopleidingen en overvolle klassen volgend jaar, ofwel soepelere normeringen, met als risico dat er onduidelijkheid ontstaat over het niveau van kandidaten."

"Dat is ook een bijna onmogelijke keuze", vervolgt Luijckx. "Maar de oplossing ligt niet in het net doen alsof er niet zoveel aan de hand is en alsof we de problemen kunnen oplossen met sleutelen in de marge, door bijvoorbeeld alleen maar de planning aan te passen.”

Minister Arie Slob besluit voor 15 februari wat er gaat gebeuren met de eindexamens.

HOORN - Een aantal middelbare scholen in West-Friesland vindt het geen goed idee om het centrale eindexamen door te laten gaan. Dat blijkt uit een rondgang van NH Nieuws. Omdat veel leerlingen een achterstand hebben opgelopen, willen deze scholen langer focussen op het geven van onderwijs. Ze willen het vertrouwen krijgen om hun leerlingen zelf naar de eindstreep van het voortgezet onderwijs te begeleiden.

Middelbare scholieren hebben het niet makkelijk gehad het afgelopen jaar. Leerlingen konden vanwege de ongewone situatie die het thuisonderwijs met zich meebrengt gemakkelijk achter raken in de lesstof. Daarom zou het centraal examen dit jaar anders moeten, vindt Jannetje ter Punt, rector van het Tabor College Werenfridus in Hoorn. In plaats van te stoppen op 1 mei en voor te bereiden op de examens, wil Ter Punt liever dat er gewoon les  gegeven wordt.

Ongelijke kansen

"Voor mij zou het een ideale oplossing zijn als we veel meer tijd hadden om leerlingen op maat te bedienen. En om maatwerk te leveren voor leerlingen die op een aantal vakken achterstanden hebben opgelopen", vertelt Ter Punt.

Het doorgaan van de examens kan volgens Ter Punt voor ongelijke kansen zorgen. "Er zijn ouders die veel daadkrachtiger zijn dan andere ouders, die bijscholing geven of hun kind naar examentraining sturen. Maar dat is niet alle leerlingen gegeven. Wij doen er van alles aan om leerlingen extra te begeleiden, maar toch zul je ook landelijk gezien niet een gelijke situatie creëren", zegt Ter Punt.

Haar collega Stef Macke van het Hoornse Tabor College D'Ampte deelt die mening. "Als er achterstanden zijn bij leerlingen, dan moet je niet gaan toetsen maar onderwijs gaan geven", aldus Macke. "Dan is die toets van iets minder belang. Je wil het liefst zo goed mogelijk voorbereiden op vervolgonderwijs."

Zelf leerlingen naar eindstreep begeleiden

Ook conrector Wessel van de Hoef van de Oscar Romero in Hoorn maakt zich zorgen om de landelijke examens. "Ik hoor om mij heen van collega's dat de voorbereiding zodanig onder druk komt te staan dat ik me afvraag of het wel verantwoord is om een centraal schriftelijk af te nemen", aldus Van de Hoef. "Ik zou graag zien dat we als school zelf de verantwoordelijkheid krijgen om onze leerlingen naar de eindstreep te begeleiden."

Anders is dat bij het Martinus College in Grootebroek. De school beschikt over meerdere sportzalen en directeur Kees van Bergeijk denkt dat een examen op afstand te doen is. "Wat mij betreft doen wij examens, het is een afsluiting. Maar kijk of je álle examens moet doen." Van Bergeijk noemt een voorbeeld: "Voor havo en vwo-leerlingen bijvoorbeeld Nederlands, Engels, wiskunde en profielvakken met een centraal examen. En dan kijken of we de overige vakken af kunnen doen met schoolexamens."

Tekst gaat verder onder de foto

Bij de RSG Enkhuizen worden nog geen uitspraken gedaan over de examens. Hetzelfde geldt voor Het Atlas College, de scholengemeenschap waar OSG West-Friesland, SG de Tirade, SG De Dijk, SG Newton en SG Copernicus onder vallen. De scholen wachten de gesprekken af tussen de VO-raad (de belangenorganisatie voor schoolbesturen van het voortgezet onderwijs) en minister van onderwijs Arie Slob .

VO-raad neemt later standpunt in

De VO-raad wil eind deze week een standpunt innemen en die aan de minister kenbaar maken. "Wij merken dat er verschillende opvattingen over het centraal eindexamen bestaan. Een deel zegt: doe dit jaar geen centrale examens en doe hetzelfde als vorig jaar. Maar er is ook een deel schoolleiders en bestuurders dat zegt: leerlingen hebben recht op een volwaardige afsluiting en een centraal examen motiveert leerlingen om nog even door te pakken in deze moeilijke tijden."

Het Landelijk Aktie Komitee Scholieren (LAKS) ziet de voorbereidingen voor de examens verder verstoord raken na de laatste aanscherping van de coronamaatregelen. 

Laks: 'Examens zoals andere jaren is niet reëel'

Het LAKS stelt dat het niet reëel is om de examens grotendeels door te laten gaan zoals in andere jaren. Voorzitter Nienke Luijckx schreef op hun website: “Het lijkt erop dat de minister zich voor een keuze gesteld voelt die hij niet wil maken. Ofwel enorme aantallen gezakten, met als gevolg weinig studenten voor vervolgopleidingen en overvolle klassen volgend jaar, ofwel soepelere normeringen, met als risico dat er onduidelijkheid ontstaat over het niveau van kandidaten."

"Dat is ook een bijna onmogelijke keuze", vervolgt Luijckx. "Maar de oplossing ligt niet in het net doen alsof er niet zoveel aan de hand is en alsof we de problemen kunnen oplossen met sleutelen in de marge, door bijvoorbeeld alleen maar de planning aan te passen.”

Minister Arie Slob besluit voor 15 februari wat er gaat gebeuren met de eindexamens.

Burgemeester Halsema heeft besloten per direct cameratoezicht in te stellen op en rond het Museumplein. Dit als hulpmiddel voor het handhaven van de openbare orde. 

Op 17 en 24 januari zijn er grote bijeenkomsten geweest tegen de corona-maatregelen en het kabinetsbeleid daarover. Die momenten hebben geleid tot noodbevelen en grootschalige inzet van politie om het Museumplein te ontruimen.

333 aanhoudingen

Bij die twee demonstraties zijn in totaal 333 mensen aangehouden. Volgens de gemeente hebben de bijeenkomsten geleid tot zware schade aan het plein, van straatmeubilair tot aan de grasmat. Daarnaast is zwaar vuurwerk afgestoken. Omwonenden hebben aangegeven zich niet meer veilig te voelen n hun woon- en leefomgeving.

Volgens Halsema zijn er de komende tijd meerdere demonstraties aangekondigd of er zijn weer oproepen gedaan om te demonstreren of bijeen te komen op het Museumplein. Gezien het risico op ordeverstoringen blijft daarom de grootschalige inzet van politie bestaan. 

Naast het plaatsen van beveiligingscamera's zal de politie inventariseren waar er ook particuliere camera's gebruikt worden die handig kunnen zijn voor opsporing. De beveiligingscamera's blijven tot en met 29 maart op het plein.

'T VELD - Een half jaar geleden werden de eerste mobipunten ingericht in de Noordkop. Op 12 strategische punten zijn auto's en fietsen neergezet die via een app kunnen worden gehuurd. Maar de coronaperiode met thuiswerken, thuisstuderen en lockdowns, zorgt ervoor dat de service nog weinig gebruikt wordt.

"Hier in Schagen hebben we die mobipunten nodig vanwege een steeds meer terugtrekkend openbaar vervoerssysteem", zegt Hans Heddes, wethouder van Schagen, over het project van de  gemeentes in de Noordkop. "We willen mensen daarom de ruimte bieden om lid te worden en dan zelf hun voervoersmiddel te kiezen."

App

Het dorp 't Veld had als een van de eerste dorpen een mobipunt. Op het Kerkplein is er zo'n punt ingericht." We hebben hier een Peugeot staan die mensen kunnen huren", legt Ginus Hahn van dorpsraad 't Veld/Zijdewind uit. "Verderop bij de supermarkt staan ook nog twee fietsen." Zijn collega Ad Ruiter vult aan: "Je kunt een app downloaden en als je je aangemeld hebt, kan je online een tijd reserveren."

Omdat iedereen nu thuis zit, wordt er nog weinig gebruik gemaakt van de auto's en fietsen. "Het is de bedoeling dat mensen met het OV hier komen en dan één van de vervoersmiddelen kiezen om verder te gaan", legt wethouder Heddes uit, "Maar ja, als niemand hier met de trein komt of in Den Helder of Anna Paulowna, dan houdt het wel een beetje op. Dus, het begint wel te komen maar we moeten er wel wat voor doen."

Toekomst

Ook de onbekendheid speelt het project namelijk parten. Door de coronatijd is er minder aandacht voor de lancering geweest dan onder normale omstandigheden. "Ik hoop dat de mensen er na deze periode toch wel gebruik van gaan maken", zegt Ad Ruiter. "Tijden veranderen, mensen gaan misschien wel meer thuis werken. De vraag is of ze dan twee autos'op de stoep willen hebben of er één wegdoen en gebruik gaan maken van de leenauto hier."

"Ik merk dat de jongere generatie er al makkelijker in is dan bijvoorbeeld mijn vader", zegt wethouder Heddes. "Als ik tegen mijn vader zeg 'morgen rijdt er een ander in je auto', dan vindt hij dat niet prettig. Maar we zien het wel steeds meer komen. Schoorvoetend, maar het krijgt voet aan de grond."

Premier Mark Rutte en minister De Jonge geven dinsdagavond om 19.00 uur een persconferentie over de coronamaatregelen. Wat kunnen we verwachten?

Drie coronavaccins zijn al toegelaten in de Europese Unie, en nu buigt de toezichthouder zich voor het eerst over een middel dat coronapatiënten misschien kan helpen genezen. Het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) is begonnen met een zogeheten rolling review van een therapie van het Amerikaanse Regeneron en het Zwitserse Roche. De toenmalige Amerikaanse president Donald Trump kreeg dat middel toen hij het coronavirus had opgelopen.

Komende woensdag organiseren de Amsterdamse schoolbesturen samen met de gemeente voor het eerst de ‘Online open dag van de basisschool’. Op de open dag kunnen ouders en verzorgers op een eenvoudige en veilige manier kennis maken met het aanbod van het onderwijs in de stad. 

Deze dag is georganiseerd om ouders en verzorgers, die vanwege de coronamaatregelen niet verschillende basisscholen kunnen bezoeken, toch van de nodige informatie te voorzien. 

'De basisschool is een belangrijk onderdeel van je jeugd, een hele spannende en leuke keuze voor ouder en kind. Daarom is het van groot belang dat alle ouders en verzorgers alle informatie krijgen die ze nodig hebben om zich goed te kunnen oriënteren op de toekomst van hun kind', laat onderwijswethouder Moorman weten.

Improviseren

De scholen balen ervan dat er deze keer geen rondleidingen kunnen worden gegeven. 'Niet alleen voor ouders is deze tijd improviseren, dat is het ook voor scholen. Veel schoolleiders geven met heel veel plezier rondleidingen en gaan met toekomstige ouders in gesprek. Helaas moet dat nu anders. Fijn dat deze mogelijkheid er in deze tijd bijkomt', vertelt Lieke Thesingh namens de schoolbesturen.

Ouders en verzorgers worden per brief en via social media uitgenodigd om digitaal een kijkje te komen nemen bij verschillende basisscholen naar keuze. Door middel van filmpjes krijgen zij een rondleiding door de basisschool, kan er deelgenomen worden aan zoomsessies met leraren en schooldirecteuren en kan er live gechat worden met een medewerker van de helpdesk van het Breed Bestuurlijk Overleg Amsterdam of de gemeente.

Premier Mark Rutte en minister De Jonge geven dinsdagavond om 19.00 uur een persconferentie over de coronamaatregelen. Wat kunnen we verwachten?

Volg via dit liveblog de ontwikkelingen rond de uitbraak van het coronavirus in Friesland, aangevuld met de belangrijkste landelijke en internationale ontwikkelingen.

Er zijn de afgelopen 24 uur 113 Amsterdammers positief getest op het coronavirus. Dat zijn er 102 minder dan gisteren, toen werden er nog 215 nieuwe coronabesmettingen geregistreerd. Vorige week maandag was ook een 'goede' dag met 103 besmettingen, maar alle andere dagen de afgelopen maanden was het aantal besmettingen veel hoger. Met een dieptepunt op 19 december, toen telde de stad in een dag bijna 600 nieuwe covid-gevallen.

De afgelopen 24 uur zijn er twee nieuwe ziekenhuisopnames gemeld en is er niemand overleden aan corona. Het totaal aantal positieve testen in de stad sinds het begin van de uitbraak ligt nu op 58.422 besmettingen.

Landelijk

Landelijk zijn er vandaag nieuwe 3188 positieven testen gemeld, ook dat is een stuk lager dan de afgelopen tijd. Het aantal besmettingen is het laagste aantal sinds eind september. 

Morgen wordt meer duidelijk over of en hoe de lockdown na 9 februari wordt verlengd. De berichten die nu rondgaan is dat de avondklok duurt tot en met volgende week dinsdag en dat de winkels en horeca nog tot zeker maart gesloten blijven. Wel zouden er meer mogelijkheden komen voor het ophalen van bestellingen.

Premier Rutte en minister De Jonge houden dinsdagavond een nieuwe persconferentie over het coronavirus. Kijk hier live.

29 bewoners en ongeveer 30 medewerkers van de afdelingen Hillemahofje en Oranjestins in Burgum zijn positief getest op het coronavirus. Dat en meer in ons overzicht van het belangrijkste nieuws van de afgelopen 24 uur.

SCHERMERHORN - Tientallen voetballers van voetbalclub Sporting S. hebben zondag met een minutenlang applaus afscheid genomen van café 's Lands Welvaren. Eigenaren Kees en Angelique van Etten stoppen na 23 jaar. Een opvolger konden ze niet vinden, daarom is het pand nu verkocht aan een bouwbedrijf dat het plan heeft er een aantal appartementen in te realiseren.  

In een afscheidsbrief op de website van het vermaarde café laten eigenaren Kees en Angelique weten het besluit met pijn in hun hart genomen te hebben. "Het leven in de horeca werd ons te zwaar en de lange werkdagen gingen ons geestelijk en lichamelijk opbreken. Ons idee was om de zaak te verkopen en onze opvolger op weg te helpen om ons werk voort te zetten."

Coronacrisis

Maar de zoektocht naar een opvolger is uiteindelijk niet geslaagd. Door de coronacrisis werd het volgens de eigenaren bovendien steeds moeilijker om de zaak draaiende te houden. De inkomsten droogden op en door alle maatregelen verdween ook de spontaniteit in het vak. "Dat was heftig en voor ons super emotioneel. Bovendien ontnam het ons de energie om er nog een keer vol voor te gaan."

Na lang wikken en wegen hebben de eigenaren dus besloten het pand van de hand te doen. Een aderlating voor het dorp Schermerhorn, aangezien het café en de feestzaal een belangrijke sociale functie vertolkten tijdens festiviteiten als de prutmarathon, Koningsdag, Paaspop en natuurlijk de kermis. "Dat vinden we heel spijtig, maar we hopen dat u begrip heeft voor ons besluit dat ons niet in de koude kleren is gaan zitten", schrijven Kees en Angelique.

Applaus

En dat het café geliefd was, bleek wel uit het afscheidsapplaus dat de twee zondag kregen. De voetballers van Sporting S., de club die gesponserd werd door het café, bleven minutenlang applaudisseren. "Het was ontzettend emotioneel", vertelt Angelique aan NH Nieuws. "We hebben ook heel veel reacties gehad van mensen die het jammer vinden. Maar ook mensen die blij voor ons zijn en het dapper vinden dat we dit besluit genomen hebben. Mijn hele huis staat inmiddels vol met bloemen."

Tekst gaat door onder de video

Voor eigenaren Kees en Angelique wacht na 23 jaar een andere toekomst. Zo gaat Kees werken als loodgieter in Avenhorn en pakt Angelique haar oude vak als verpleegkundige weer op. Het doet de eigenaren pijn dat ze door de coronacrisis geen afscheidsfeest kunnen organiseren. In hun brief schrijven zij: "Wellicht is er in de toekomst nog een mogelijkheid om op gepaste wijze afscheid te nemen. Tot die tijd, blijf gezond en denk, net als wij, met veel plezier terug aan al die fantastische jaren die we met elkaar hadden in café ’s Lands Welvaren."

HILVERSUM - De politie heeft tot nu toe slechts één tip gekregen over de brandbom die vrijdag werd gevonden in de coronateststraat op het Hilversumse Arenapark. Het onderzoek loopt nog. 

De brandbom werd vrijdagochtend gevonden. De teststraat werd daarna meteen afgezet voor politieonderzoek. Het bleek uiteindelijk te gaan om 'brandbare goederen' met zwaar vuurwerk daaraan vastgemaakt. Pas halverwege de middag kon de teststraat weer worden vrijgegeven. 

Het onderzoek naar de brandbom is in volle gang. Wat de binnengekomen tip precies inhoudt en of hij bruikbaar is, kan een woordvoerder van de politie niet zeggen. "We lopen hem nu na en nemen het mee in het onderzoek. Het onderzoek naar de vondst loopt nog. Daar kunnen we nu niet heel veel meer over melden."

Camerabeelden

De politie hoopt dat mensen die meer weten over de brandbom of iets gezien hebben, zich nog melden. "Alle tips kunnen ons helpen. Als je iets gezien of gehoord hebt, laat het ons dan weten. Daarnaast hopen we dat bewoners of bedrijven in de buurt camerabeelden van de straat voor hun huis of bedrijf hebben. Het zou kunnen dat de plaatser van het pakketje daarop staat. Als je beelden hebt, deel ze dan met ons."

De teststraat is een dag na de vondst van de brandbom overigens gewoon weer opengegaan. Wel worden de GGD-teststraten in Hilversum en Huizen sinds vrijdag elk moment van de dag extra beveiligd. 

SCHERMERHORN - Tientallen voetballers van voetbalclub Sporting S. hebben zondag met een minutenlang applaus afscheid genomen van café 's Lands Welvaren. Eigenaren Kees en Angelique van Etten stoppen na 23 jaar. Een opvolger konden ze niet vinden, daarom is het pand nu verkocht aan een bouwbedrijf dat het plan heeft er een aantal appartementen in te realiseren.  

In een afscheidsbrief op de website van het vermaarde café laten eigenaren Kees en Angelique weten het besluit met pijn in hun hart genomen te hebben. "Het leven in de horeca werd ons te zwaar en de lange werkdagen gingen ons geestelijk en lichamelijk opbreken. Ons idee was om de zaak te verkopen en onze opvolger op weg te helpen om ons werk voort te zetten."

Coronacrisis

Maar de zoektocht naar een opvolger is uiteindelijk niet geslaagd. Door de coronacrisis werd het volgens de eigenaren bovendien steeds moeilijker om de zaak draaiende te houden. De inkomsten droogden op en door alle maatregelen verdween ook de spontaniteit in het vak. "Dat was heftig en voor ons super emotioneel. Bovendien ontnam het ons de energie om er nog een keer vol voor te gaan."

Na lang wikken en wegen hebben de eigenaren dus besloten het pand van de hand te doen. Een aderlating voor het dorp Schermerhorn, aangezien het café en de feestzaal een belangrijke sociale functie vertolkten tijdens festiviteiten als de prutmarathon, Koningsdag, Paaspop en natuurlijk de kermis. "Dat vinden we heel spijtig, maar we hopen dat u begrip heeft voor ons besluit dat ons niet in de koude kleren is gaan zitten", schrijven Kees en Angelique.

Applaus

En dat het café geliefd was, bleek wel uit het afscheidsapplaus dat de twee zondag kregen. De voetballers van Sporting S., de club die gesponserd werd door het café, bleven minutenlang applaudisseren. "Het was ontzettend emotioneel", vertelt Angelique aan NH Nieuws. "We hebben ook heel veel reacties gehad van mensen die het jammer vinden. Maar ook mensen die blij voor ons zijn en het dapper vinden dat we dit besluit genomen hebben. Mijn hele huis staat inmiddels vol met bloemen."

Tekst gaat door onder de video

Voor eigenaren Kees en Angelique wacht na 23 jaar een andere toekomst. Zo gaat Kees werken als loodgieter in Avenhorn en pakt Angelique haar oude vak als verpleegkundige weer op. Het doet de eigenaren pijn dat ze door de coronacrisis geen afscheidsfeest kunnen organiseren. In hun brief schrijven zij: "Wellicht is er in de toekomst nog een mogelijkheid om op gepaste wijze afscheid te nemen. Tot die tijd, blijf gezond en denk, net als wij, met veel plezier terug aan al die fantastische jaren die we met elkaar hadden in café ’s Lands Welvaren."

37 bewoners en ongeveer 35 medewerkers van de afdelingen Hillemahofje en Oranjestins in Burgum zijn positief getest op het coronavirus. Twaalf van de besmette bewoners zijn overleden.

WEST-FRIESLAND - Door een verandering in de dienstregeling zijn dierenartsen in de regio beperkt bereikbaar voor spoed. In de nieuwe dienstregeling, die vandaag is ingegaan, worden de spoedopnames van gewonde dieren 's avonds verzorgd door samenwerkende klinieken in de regio en moeten spoedgevallen na 22.00 uur behandeld worden in Amsterdam bij het Medisch Centrum voor Dieren. "Dat is een groot nadeel voor ons", legt Fred Perrier van Dierenambulance Hoorn uit aan WEEFF.

Het betekent dat de reistijd voor dierenambulances in West-Friesland sinds vandaag een stuk langer is geworden. "Als wij vanuit Hoorn moeten vertrekken richting Amsterdam, zijn wij ongeveer drie kwartier onderweg", legt Perrier uit. "En daar moeten wij dan ook enige tijd verblijven, voordat we weer drie kwartier terug kunnen rijden."

Dit is een groot nadeel voor de Hoornse Dierenambulance, vertelt Perrier. Zo is de ambulance lange tijd niet beschikbaar, mochten er andere spoedgvallen zijn. "En het kan betekenen dat wij in sommige gevallen te laat zijn", aldus Perrier.

Volgens de medewerker bij de dierenambulance hebben zij vandaag veel berichten ontvangen van bezorgde diereneigenaren en zitten zij momenteel ook met de handen in het haar. "We moeten die bezorgde mensen vertellen dat de oplossing óf Amsterdam is, óf dat we het op dit moment zelf ook niet weten."

De veranderde dienstregeling werd onder meer aangekondigd via Facebook:

Op het bovenstaande bericht van Dierenambulance Hoorn, waarin de nieuwe dienstregeling werd aangekondigd, wordt met verontwaardiging gereageerd. "Schandalig en belachelijk", luiden enkele van de reacties. "Ja hoor, met spoed naar Amsterdam", zegt een ander. "Dat zou in sommige gevallen misschien te laat zijn. Wat een slecht plan, zeg!"

Ook vraagt iemand zich af of er taxi's zijn die mensen met gewonde dieren kunnen vervoeren naar Amsterdam. "Er zijn veel oude mensen die geen auto hebben of zelf geen lange afstanden kunnen rijden. Hoe moet het met dieren in nood? Geen idee hoe mensen zonder auto dit kunnen oplossen. Het is moeilijk om iemand om 3.00 uur in de ochtend te bellen om naar Amsterdam te gaan."

Druk in overleg

Fred Perrier van Dierenambulance Hoorn snapt de soms boze reacties, maar vertelt dat deze beslissing buiten hen om genomen is. "Ik kreeg vorige week woensdagavond een mail waarin dit ons meegedeeld werd", laat hij weten. "Dan klim je de volgende dag in de pen en probeer je via mail ook oplossingen te bedenken. Het ontstane probleem heeft ook niets te maken met onderbezetting door het coronavirus."

Perrier deelt de zorgen en stelt dat zij deze week in overleg gaan met klinieken binnen West-Friesland en buiten de regio, om te onderzoeken of het mogelijk is om spoedgevallen op een kortere afstand dan Amsterdam onder te brengen. "Met die onderhandelingen zijn we druk bezig", licht hij toe. "Maar de termijn was te kort om hier snel op in te spelen. We gaan deze week proberen om spijkers met koppen te slaan en doen ons best om er voor de dieren en voor de eigenaren te zijn. We hopen dat er binnenkort een oplossing komt."

De coronacijfers mogen laag lijken, we moeten ons er niet door laten foppen. Daarvoor waarschuwt Ernst Kuipers. „De Britse variant neemt snel de overhand. We zitten slechts in een dal." Afschalen van maatregelen? Een slecht idee, vindt Kuipers.

Het RIVM noteerde over het afgelopen etmaal 104 nieuwe coronabesmettingen in Drenthe en 90 in Groningen. Landelijk is opnieuw sprake van een flinke daling.

Het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS) geeft vandaag om 15.30 uur een toelichting op de drukte in de ziekenhuizen wegens het coronavirus. Ernst Kuipers, voorzitter van het Landelijk Netwerk Acute Zorg, licht de stand van zaken toe.

De avondklok wordt volgende week woensdag geschrapt. Dit meldt NRC vandaag op basis van bronnen. Demissionair premier Rutte en minister De Jonge zullen dit volgens de krant morgen bekendmaken tijdens een persconferentie.

Vanaf 10 februari is het volgens de krant dus weer toegestaan om ook tussen negen uur ’s avonds en half vijf ’s ochtends over straat te gaan. 

Rutte en De Jonge zullen volgens NRC dan ook namens het kabinet uitleggen wat de zogenoemde exitstrategie van Nederland is: welke coronamaatregelen in welke volgorde teruggedraaid zullen worden als het aantal besmettingen en ziekenhuis- en IC-opnames dat toelaat.

In gereedschapskist

De avondklok blijft wel onderdeel van de 'gereedschapskist' van het kabinet om maatregelen te nemen. Als het aantal besmettingen en ziekenhuisopnames weer toeneemt, kan het kabinet in overleg met de Tweede Kamer weer tot de avondklok overgaan.

Morgenochtend komt een deel van de ministerraad bijeen om over de avondklok te praten, maar bronnen zeggen tegen NRC dat het besluit al is genomen.

'Vreselijk ding'

De avondklok lag al vanaf het begin moeilijk in de coalitie. Vooral D66 verzette zich flink tegen de maatregel, maar stemde uiteindelijk toch in toen het kabinet de avondklok een half uur later liet ingaan. Vrijdag had premier Mark Rutte na de ministerraad al gezegd dat de avondklok 'als eerste op de stapel en zelfs nog voor de stapel, om mee te stoppen' lag. En dat 'iedereen zo snel mogelijk weer van dat vreselijke ding af wil'.

NOORD-HOLLAND - Op 8 februari gaan scholen en de kinderopvang weer open, dat maakte onderwijsminister Slob gisteravond bekend. Toch zijn er nog veel zorgen bij de onderwijsbond over de veiligheid van leraren en vragen leraren zich af hoe ze met nieuwe extra maatregelen op school moeten omgaan.

Slob wil dat er op korte termijn sneltesten worden ingezet bij leraren en dat bij één besmette leerling de hele klas vijf dagen in quarantaine gaat. "En dan zal daarna door testen moeten blijken welke kinderen weer naar school kunnen en welke niet," zei Slob. Veel leraren vragen zich af hoe dit in de praktijk moet gaan werken.

Op basisschool de Origon in IJmuiden zijn ze enorm blij voor de kinderen dat ze weer naar school mogen, maar er is ook veel onrust onder de leraren, zo vertelt directeur Manja Dobbe.

"Een van de vragen die naar boven kwam tijdens het teamoverleg vanochtend was van een een leraar uit de bovenbouw en ging over de quarantaine-aanpak onder leerlingen", vertelt Dobbe. "Wanneer een kind corona heeft moet de hele klas in quarantaine, met als gevolg dat je straks als leraar continu moet schakelen tussen fysiek en online lesgeven. Hij was heel benieuwd hoe je dat voor elkaar krijgt als leraar."

Bij de Amstelschool in Ouderkerk aan de Amstel heerst er ook vreugde. Wel zijn er zorgen over de gezondheid van hun medewerkers. "We weten niet in hoeverre kinderen een rol spelen in de verspreiding van het virus. Nu zijn de regels dat een kind dat verkouden is gewoon naar school mag, ook als een gezinslid corona heeft. Dat is zorgwekkend", legt de directie van de school uit.

Een petitie waarmee wordt gepleit voor de vaccinatie van leraren vóór de heropening van de scholen, is al bijna 12.000 keer ondertekend. "Wij zeggen al sinds er sprake is van vaccinatie, laat onderwijspersoneel opnemen in dit plan", vertelt Tamar van Gelder van de Algemene Onderwijsbond aan NH Radio.

Onderwijsbond

Ook wil de Algemene Onderwijsbond (AOb) meer duidelijkheid. "We zijn best ontevreden over hoe alles is gegaan en besloten afgelopen weekend. Het liefst willen we een duidelijk kabinetsbesluit waar goed over na is gedacht", want dat idee heeft de Onderwijsbond op dit moment niet. 

"Misschien is het verstandig om te wachten tot na de voorjaarsvakantie." Scholen moeten nu binnen een week alles voorbereiden. "De scholen gaan nu met elkaar in overleg en iedereen moet nu maar snel zien te regelen hoe ze alles op de juiste manier kunnen managen op de scholen", legt Van Gelder uit.

Bij Basisschool 't Span in Den Oever kunnen ze in ieder geval niet meer wachten tot de deuren opengaan, laat een medewerker weten. "Het is bij ons bij de noodopvang nu al heel erg druk. Er is een nijpend tekort. Het zal ook de geestelijke gezondheid van ouders en kinderen ten goede komen." Wel zijn ze huiverig over het gebruik van mondkapjes in de klas. "Je raakt hierdoor de communicatie met je klas kwijt. Een glimlach geven gaat niet meer." 

Onderwijsvakbond CNV liet eerder weten dat leraren beter getest, beschermd en gevaccineerd moeten worden voordat de basisscholen openen. Ook pleit de vakbond voor aanvullende maatregelen, zoals medische FFP2-maskers voor het personeel. 

29 bewoners en ongeveer 30 medewerkers van de afdelingen Hillemahofje en Oranjestins in Burgum zijn positief getest op het coronavirus.

Ondernemers worden door het ministerie van Economische Zaken gewaarschuwd voor berichten van oplichters over het aanvragen van coronasteun. Ontvangers wordt geadviseerd om niet op de link te klikken.

NOORD-HOLLAND - Op 8 februari gaan scholen en de kinderopvang weer open, dat maakte onderwijsminister Slob gisteravond bekend. Toch zijn er nog veel zorgen bij de onderwijsbond over de veiligheid van leraren en vragen leraren zich af hoe ze met nieuwe extra maatregelen op school moeten omgaan.

Slob wil dat er op korte termijn sneltesten worden ingezet bij leraren en dat bij één besmette leerling de hele klas vijf dagen in quarantaine gaat. "En dan zal daarna door testen moeten blijken welke kinderen weer naar school kunnen en welke niet," zei Slob. Veel leraren vragen zich af hoe dit in de praktijk moet gaan werken.

Op basisschool de Origon in IJmuiden zijn ze enorm blij voor de kinderen dat ze weer naar school mogen, maar er is ook veel onrust onder de leraren, zo vertelt directeur Manja Dobbe.

"Een van de vragen die naar boven kwam tijdens het teamoverleg vanochtend was van een een leraar uit de bovenbouw en ging over de quarantaine-aanpak onder leerlingen", vertelt Dobbe. "Wanneer een kind corona heeft moet de hele klas in quarantaine, met als gevolg dat je straks als leraar continu moet schakelen tussen fysiek en online lesgeven. Hij was heel benieuwd hoe je dat voor elkaar krijgt als leraar."

Bij de Amstelschool in Ouderkerk aan de Amstel heerst er ook vreugde. Wel zijn er zorgen over de gezondheid van hun medewerkers. "We weten niet in hoeverre kinderen een rol spelen in de verspreiding van het virus. Nu zijn de regels dat een kind dat verkouden is gewoon naar school mag, ook als een gezinslid corona heeft. Dat is zorgwekkend", legt de directie van de school uit.

Een petitie waarmee wordt gepleit voor de vaccinatie van leraren vóór de heropening van de scholen, is al bijna 12.000 keer ondertekend. "Wij zeggen al sinds er sprake is van vaccinatie, laat onderwijspersoneel opnemen in dit plan", vertelt Tamar van Gelder van de Algemene Onderwijsbond aan NH Radio.

Onderwijsbond

Ook wil de Algemene Onderwijsbond (AOb) meer duidelijkheid. "We zijn best ontevreden over hoe alles is gegaan en besloten afgelopen weekend. Het liefst willen we een duidelijk kabinetsbesluit waar goed over na is gedacht", want dat idee heeft de Onderwijsbond op dit moment niet. 

"Misschien is het verstandig om te wachten tot na de voorjaarsvakantie." Scholen moeten nu binnen een week alles voorbereiden. "De scholen gaan nu met elkaar in overleg en iedereen moet nu maar snel zien te regelen hoe ze alles op de juiste manier kunnen managen op de scholen", legt Van Gelder uit.

Bij Basisschool 't Span in Den Oever kunnen ze in ieder geval niet meer wachten tot de deuren opengaan, laat een medewerker weten. "Het is bij ons bij de noodopvang nu al heel erg druk. Er is een nijpend tekort. Het zal ook de geestelijke gezondheid van ouders en kinderen ten goede komen." Wel zijn ze huiverig over het gebruik van mondkapjes in de klas. "Je raakt hierdoor de communicatie met je klas kwijt. Een glimlach geven gaat niet meer." 

Onderwijsvakbond CNV liet eerder weten dat leraren beter getest, beschermd en gevaccineerd moeten worden voordat de basisscholen openen. Ook pleit de vakbond voor aanvullende maatregelen, zoals medische FFP2-maskers voor het personeel. 

Patiënten en hun naasten kunnen donderdagmiddag vanaf 16.00 uur live vragen stellen aan artsen over kanker in coronatijd.

De scholen gaan weer open en met een beetje geluk zijn we op 10 februari van de avondklok af. De cijfers laten zien dat het kan.

NOORD-HOLLAND - Er moet een herstelplan komen voor na de coronacrisis, waarbij niet alleen gekeken wordt naar economische steun voor ondernemers, maar ook naar het mentale welzijn van de samenleving. Dat stelt de Denktank Coronacrisis, met daarin onder meer de Sociaal-Economische Raad, in een nieuw advies.

Hoe coronamoe ben jij?  Wat zie jij om je heen als het gaat om de mentale gevolgen van de coronacrisis? Is er voldoende perspectief voor iedereen? Is er voldoende aandacht voor het mentale welzijn van de bevolking?

"Het is belangrijk dat er perspectief wordt geschetst", zegt voorzitter van de Sociaal-Economische Raad Mariëtte Hamer in het NOS Radio 1 Journaal. "We wisten van tevoren niet hoe lang dit ging duren. Het virus is grillig en we lopen achter de feiten aan. Wat dat mentaal met ons zou doen, hebben we onderschat." Daarom moet er zo snel mogelijk een concreet herstelplan komen voor tijdens en na de coronacrisis, vindt de Denktank Coronacrisis van de Sociaal Economische Raad (SER).

Mentale welzijn

"We merken dat we allemaal coronamoe worden. Niet alleen de jongeren, die vorige week de noodklok luidden, maar het geldt voor iedereen. Dat heeft geen goed effect op de samenleving", aldus Hamer. Op dit moment ontbreekt het aan een (middel)lange termijn visie op de toekomst, zegt de Raad. Het adviesorgaan benadrukt dat nieuwe varianten van het virus, en het feit dat niet iedereen meteen ingeënt kan worden, betekenen dat "volhouden en doorpakken" tegelijk moeten gebeuren.

Prioriteit

De eerste prioriteit, voor zowel de economie als volksgezondheid, moet het bedwingen van het coronavirus zijn door snel te vaccineren en veel te testen, aldus de SER. Wat werknemers betreft moet volgens de Raad worden gekeken naar thuiswerkvergoedingen en een mogelijk coronaverlof om voor de kinderen te zorgen.

Toekomst

Daarnaast moet perspectief geboden worden voor de toekomst en het welzijn van de maatschappij, aldus de Sociaal-Economische Raad. De organisatie suggereert om met zogenoemde dialoogtafels te kijken hoe Nederland duurzaam, groen en sterk uit de crisis kan komen.

Er moet worden geïnvesteerd in de publieke sector, in de cultuursector en in het bijzonder in het onderwijs. Ook moet er worden nagedacht over hoe groepen die extra hard geraakt zijn , zoals jongeren en vrouwen, extra ondersteund kunnen worden.

Lange termijn

"Het kabinet is druk met het managen van de crisis, maar er zijn ook ministers die zich met de lange termijn bezighouden", zegt Hamer. "We kijken niet alleen naar boven, maar ook naar onszelf. We hopen op brede discussie in de samenleving. Zodat, als het kan, we de crisis uitkomen op een manier waarvan we zeggen: 'we komen er beter uit dan dat we er in gingen'."

Mantelzorgers die in een kwetsbare situatie verkeren en intensieve zorg verrichten, zouden versneld gevaccineerd moeten kunnen worden. Dat stelt belangenbehartiger MantelzorgNL. Probleem is dat de registratie van mantelzorgers bij de overheid te wensen over laat.

Door de extreme gladheid van vanochtend wordt de meldkamer van de ambulancedienst in de stad 'overspoeld' met telefoontjes, zo laat een woordvoerder weten. De dienst hoopt dat zoveel mogelijk mensen thuis blijven om zo letsel en nog meer druk op de ambulances en de zorg te voorkomen.

De coronacrisis maakt dat het sowieso al erg druk is bij Ambulance Amsterdam, maar de gladheid gooit daar dus nog een schepje bovenop. Normaal gesproken helpen de meldkamers van buurregio's als er veel gebeld wordt, maar daar is het nu ook extreem druk. Meldkamers in het zuiden van het land - waar geen gladheid is - springen op dit moment bij.

Drukte bij spoedeisende hulpen

De woordvoerder laat weten dat het ook op de spoedeisende hulpen in de stad erg druk is door val-letsel. Ambulances moeten soms uitwijken naar andere ziekenhuizen vanwege die drukte, ze zijn daardoor ook langer onderweg, wat de druk verder vergroot. Daarnaast hadden ambulancebroeders en andere medewerkers van Ambulance Amsterdam zelf ook moeite om op het werk te komen. 'We hebben medewerkers gevraagd om echt op tijd thuis te vertrekken.'

De dienst hoopt dat mensen zoveel mogelijk thuis blijven, zowel vanwege de coronacrisis als de gladheid. 'Het zou wel heel erg zijn als je nu een been breekt terwijl je een ommetje maakt.'

De gladheid heeft vanochtend voor veel problemen geleid op de ring. Maar ook in heel veel andere delen van de stad is het glibberen, zoals hieronder bij de Spiegelgracht.

Veel mensen maken zich zorgen over het effect van de lockdown op jonge kinderen. Thuisonderwijs werkt lang niet voor iedereen en ook mentaal hebben kinderen het zwaar. Tegelijkertijd weten we nog altijd niet hoe snel de Britse coronavariant zich verspreidt onder kinderen.

De vijf nationale luchthavens in ons land hebben een dramatisch coronajaar 2020 achter de rug. Het aantal passagiers daalde met 71 procent. Dat meldt het CBS.

Volg via dit liveblog de ontwikkelingen rond de uitbraak van het coronavirus in Friesland, aangevuld met de belangrijkste landelijke en internationale ontwikkelingen.

Als de besmettingscijfers de komende anderhalve week niet weer gaan stijgen, zal de avondklok zoals gepland op 10 februari aflopen. Dat melden ingewijden, na berichtgeving van de NOS.

AMSTELVEEN - Ruim één op de vijf huishoudens heeft op dit moment moeite om de rekeningen te betalen. In Amsterdam is dit zelfs één op de drie. Volgens de Amstelveense schrijfster Sandra Doevendans, die ooit zelf in de schulden zat, is dit nog maar het topje van de ijsberg en schreef een boek om mensen met schulden in hun kracht te zetten. 

Zelf belandde Doevendans door één verkeerde beslissing twaalf jaar in de schulden. Sindsdien weet ze alles over budgetteren en het taboe dat heerst op het hebben van schulden. Drie jaar geleden kon ze daardoor starten met een schone lei. "Ik ben altijd een positief mens, maar in de tijd dat ik schulden had, was ik puur aan het overleven", vertelt ze aan NH Radio.

Schone lei

In haar boek, dat vorig jaar uitgebracht werd, worden verhalen over mensen verteld die moesten rondkomen van twintig euro per week. Dit komt bijvoorbeeld door een scheiding, verlies van een baan of ziekte waardoor ze forse schulden krijgen.

Volgens Doevendans durven veel mensen niet over hun geldzorgen te praten. "Toen ik in de schulden zat, sprak ik daar bijna niet over. Ik wil door mijn eigen verhaal te vertellen de mensen empoweren om niet te lang te wachten om hulp te vragen."

Het duurt volgens haar gemiddeld vijf jaar voordat huishoudens met geldproblemen hulp zoeken. Dat zorgt er volgens haar alleen maar voor dat mensen steeds dieper in de financiële problemen raken. 

Toen Doevendans in de schulden zat, wist ze niet goed met geld om te gaan. "Ik ging continu door met werken om geld te verdienen om mijn schulden af te betalen. Ik had geen idee van de beslagvrije voet (geld dat je minimaal nodig hebt om te leven) en zodra er weer een deurwaarder op de stoep stond, brak het zweet me uit."

Pas toen ze alle schulden had afbetaald, merkte ze hoe moe ze was. "Tegelijk heeft het me ook sterk gemaakt. Ik had een kind en daar putte ik kracht uit om door te gaan", vertelt ze.

"Eigenlijk is het wel gek dat schuld zo'n beladen woord is. Ons hele land is opgebouwd op schuld." Schuld geeft volgens de schrijfster mensen het gevoel dat ze mislukt zijn. "Heel vreemd, maar er wordt eigenlijk niet gesproken over geld. Heel Hollands is dat." 

Tips

In het boek van Doevendans staan naast verhalen van mensen die ook in de schulden hebben gezeten, ook handige tips. "Ga naar de markt om goedkoop eten te kopen. Let op aanbiedingen in de reclamefolders en koop grote hoeveelheden in."

Doevendans doet dit nog steeds. "Het is een soort sport geworden voor me om goedkoop te winkelen. Je kunt ook veel eten maken en dan invriezen. Voor heel weinig geld kun je je huis gezellig maken."  

Iedereen kan volgens Doevendans in de schulden belanden. En de kans daarop is door de coronacrisis alleen maar toegenomen. "Juist nu met corona zie je dat het echt iedereen kan overkomen. Nu ontstaan er veel schulden, bedrijven gaan failliet, mensen raken hun baan kwijt. Iedereen kan ineens geldzorgen krijgen, door het verlies van een baan, het overlijden van een partner of een scheiding." 

Een petitie om het basisonderwijs pas te heropenen nadat het onderwijspersoneel is gevaccineerd is zondag al bijna 5900 keer ondertekend.

AstraZeneca levert de Europese Unie in februari en april niet 31 miljoen, maar 40 miljoen van de afgesproken 80 miljoen doses van zijn coronavaccin. De leveringen beginnen bovendien een week eerder dan gepland, zegt voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie.

Al bijna een jaar beheerst corona ons leven. Hoog tijd om terug te blikken. We zijn eindelijk aan het vaccineren. Het einde is in zicht. Toch kan het volgens het RIVM nog maanden duren voordat iedereen is gevaccineerd. Het is daarom ook goed om vooruit te blikken. Bevat de coronatijd tot nu toe lessen voor de komende maanden? Ik denk van wel.  

De corona-aanpak van het afgelopen jaar kent (tenminste) drie belangrijke uitgangspunten:

1. We hanteren het voorzorgsbeginsel.
2. We houden de zorg overeind.
3. We lossen dit probleem samen op (‘samen tegen corona’). 

Dit zijn redelijke uitgangspunten. Als het gaat om de praktische uitwerking van deze uitgangspunten is er echter ruimte voor verbetering. Voeren we deze verbeteringen door dan komen we goed uit deze crisis – en zijn we gewapend tegen nieuwe crises. Want de vraag is niet of, maar wanneer die komen. Hierbij drie coronalessen voor de toekomst. 

Het eerste uitgangspunt: het voorzorgsbeginsel
Het kabinet en de ruime meerderheid van het parlement vinden het verstandig de corona-uitbraak met het voorzorgsbeginsel te lijf te gaan: we weten nog steeds weinig van dit virus en nemen het zekere voor het onzekere – ‘better safe than sorry’. Dat is een begrijpelijke en goed verdedigbare strategie. Al is het maar omdat het een strategie is die we ook in het dagelijks leven voortdurend toepassen. In de auto doen we onze gordel om. We stoppen voor rood licht. We kijken eerst naar links en rechts voor we oversteken. Het is verstandig om te proberen ongelukken te voorkomen. 

Maar het voorzorgsbeginsel op zich is niet zaligmakend. Als we alleen daarop koersen, komen we zelfs tot niets. Ik ga ’s morgens met de auto naar mijn werk, ook al weet ik dat de kans bestaat dat ik door een verkeersongeluk om het leven kom. Uit angst voor een ongeluk kan ik natuurlijk besluiten voortaan thuis te blijven. Maar de kans dat ik dan mijn hypotheek niet meer kan betalen en al snel een huisvestingsprobleem heb, is levensgroot. En dat is nog maar het begin. Daarom laat ik het risico van een ellendig leven zwaarder wegen dan het risico van een voortijdige dood in het verkeer. Daarin sta ik niet alleen. We maken bijna allemaal dezelfde afweging en nemen bijna allemaal dezelfde beslissing. Sterker nog, als mensen uit angst voor een verkeersongeluk de deur niet meer uitkomen, zeggen we dat ze een angststoornis hebben.  

In de praktijk plaatsen we steeds het evenredigheidsbeginsel naast het voorzorgsbeginsel: we wegen voortdurend risico’s tegen elkaar af. Daarbij houden we ons aan het gebod van Shaffy: ‘Mens durf te leven.’ Doen we dat niet, dan gaat alles op slot. Het is de paradox van ons leven: wie de dood buiten de deur probeert te houden, verliest het leven. 

Vanuit dit perspectief bezien is onze houding ten opzichte van de corona-uitbraak in het afgelopen jaar opmerkelijk. Door onze radicale toepassing van het voorzorgsbeginsel ontwrichten we hele maatschappelijke sectoren; nemen we persoonlijk leed dat hierbij hoort op de koop toe (bijvoorbeeld schulden, stress en werkloosheid); beschadigen we onze sociale infrastructuur (bijvoorbeeld de kerkgemeenschappen, sportverenigingen en andere verbanden die gedijen bij de macht der gewoonte); onderbreken we de sociaal-emotionele ontwikkeling van jongeren (een ongeëvenaard sociaal experiment); verbreken we sociale bindmiddelen als trouwerijen, feesten en de kroeg; en schuiven wij grondrechten terzijde. Met dat we de dood buiten de deur proberen te houden, geven we het leven op. 

De eerste les die het afgelopen jaar ons leert is daarom: pas het voorzorgsbeginsel niet toe zonder het evenredigheidsbeginsel. Blijf altijd risico’s tegen elkaar afwegen. 

Het tweede uitgangspunt: de zorg moet overeind gehouden worden
Het is begrijpelijk dat we de zorg overeind willen houden. Als we er niet voor zorgen dat het aantal besmettingen vermindert, raken de ziekenhuizen overbelast, kunnen we de nodige zorg niet leveren en zullen er mensen doodgaan. En wie wil nu dat er mensen doodgaan? Precies. Dus, zo schrijft het voorzorgsbeginsel ons voor, laten we niet het risico nemen dat er mensen doodgaan.  

Welke maatregelen we moeten nemen vertelt het voorzorgsbeginsel ons niet. Maar de gedachte achter het overeind houden van de zorg suggereert grofweg twee oplossingsrichtingen: 1. Zorg dat er genoeg capaciteit is, zodat mensen altijd in het ziekenhuis kunnen worden opgenomen. 2. Neem de oorzaak van de ziekenhuisopnames weg: zorg dat de besmettingen afnemen en als het even kan, stop de besmettingen.

Het kabinet kiest niet voor het vergroten van de zorgcapaciteit. Dat kan voortkomen uit onwil of onkunde. De kans is groot dat het een combinatie van beide is. Het vergroten van de capaciteit zal namelijk onherroepelijk gepaard gaan met een systeemwijziging. De overheid is op dit moment weliswaar formeel verantwoordelijk voor de zorg, maar heeft de zorg in de afgelopen jaren zo ver op afstand geplaatst – lees: aan de markt overgelaten – dat het nu bijna niet mogelijk is om direct in te grijpen. Het kan ook zijn dat het kabinet niet kiest voor een uitbreiding van de capaciteit omdat het een redenering volgt die we ook terugzien bij het zogenaamde Red Team. 

Die redenering gaat ongeveer als volgt: Het vergroten van de capaciteit staat niet gelijk aan het voorkomen van doden. Corona maakt hoe dan ook mensen dood. Als meer mensen besmet raken, gaan meer mensen dood. Wie dus kiest voor een uitbreiding van de ziekenhuiscapaciteit als oplossing, accepteert dat er mensen doodgaan. Maar wie wil er nu dat er mensen doodgaan? Precies. Het uitbreiden van de capaciteit is dus niet de beste oplossing. De beste oplossing is dat we het aantal besmettingen indammen en waar mogelijk zelfs tot nul terugbrengen. En dat lijkt in 2020 ook de strategie van het kabinet te zijn. 

Voor deze keuze valt wat te zeggen. Als het een relatief kleine moeite is om het aantal besmettingen te laten afnemen of zelfs helemaal te laten stoppen, is het redelijk dit te doen. Maar de redelijkheid van deze keuze verwatert als de maatregelen om het aantal besmettingen tegen te gaan meer schade beginnen aan te richten dan weten te voorkomen. Wat nu als we een punt bereiken dat de kans om te overlijden door de coronamaatregelen groter is dan het risico om door corona dood te gaan? Wat doen we dan? Of is het minder erg als je aan iets anders dan Corona doodgaat?

Marnix of een mevrouw van 73?
De actualiteit van deze laatste vraag is duidelijk als we kijken naar de verhouding reguliere- versus acute zorg. De afschaling van de reguliere zorg wordt als een groot probleem gezien. Maar het gegeven dat de acute zorg voorgaat op de reguliere zorg lijkt niet ter discussie te staan. Dat is vreemd. Een voorbeeld: Marnix (41 jaar, getrouwd en vader van drie kinderen) kampt al geruime tijd met buikpijn. Op advies van de huisarts laat hij zich in het ziekenhuis onderzoeken. Maar in het ziekenhuis is daar voorlopig geen ruimte voor. Hij is als het meezit over drie maanden aan de beurt. Als het aantal corona-patiënten tenminste gaat dalen. Als hij pech heeft duurt het nog langer. Na vier maanden is Marnix eindelijk aan de beurt. Het ziet er niet goed uit. Kanker. Uitgezaaid. Als hij drie maanden eerder was geweest, was hij waarschijnlijk nog goed te behandelen geweest. Acht maanden later overlijdt Marnix. Is de dood van Marnix minder erg dan de dood van een corona-patiënt? 

Als de keuze bestaat uit een Marnix die overlijdt aan corona of een Marnix die overlijdt aan kanker dan is er geen verschil. Maar wat nu als door de afschaling van de reguliere zorg de facto het behoud van het leven van een mevrouw van 73 met een matige gezondheid wordt verkozen boven het leven van Marnix, maken we dan nog steeds de juiste keuze? Sommigen zullen zeggen van wel, anderen misschien van niet. Maar wat nu als door de afschaling van de reguliere zorg het behoud van het leven van een mevrouw van 73 met een matige gezondheid wordt verkozen boven het leven van vier mensen zoals Marnix, maken we dan nog steeds de juiste keuze? Elke dag gaan er in Nederland nog steeds ontzettend veel meer mensen dood aan kanker dan aan corona. In veel gevallen waren we er te laat bij. 

We doen er alles aan om het aantal besmettingen terug te dringen en het virus waar mogelijk te vernietigen. Maar we beginnen het punt te bereiken (of hebben dat inmiddels al gepasseerd) waarin we bij wijze van spreken vijf levens winnen door de strijd tegen corona, maar ondertussen tien mensen extra verliezen aan kanker, hart- en vaatziekten of eenzaamheid. Zij het dat die doden pas over een paar maanden of jaren zichtbaar zijn.  

De bittere conclusie van het afgelopen jaar is dat we er helemaal niet in zijn geslaagd de zorg overeind te houden. De eenzijdige gerichtheid op Corona heeft niet alleen tot een ontwrichting van de samenleving, maar ook tot een ontwrichting van de zorg zelf geleid. Uit angst voor de dood door Corona, ontzeggen wij velen het leven. De bittere nasmaak wordt versterkt door de constatering dat we er ondanks deze vergaande ontwrichting ook nog eens niet in zijn geslaagd de besmettingen in te dammen, laat staan te stoppen. 

De tweede les uit het afgelopen coronajaar is zodoende: fixeer je niet op één bedreiging. Plaats zaken in een breder perspectief; en voer hier ook het eerlijke debat over. Hoe moeilijk dat misschien ook is – zeker als er verkiezingen aankomen. 

Weigeren we dit debat te voeren dan ontwrichten we niet alleen onze samenleving en onze gezondheidszorg; dan leggen we ook de bijl aan de wortel van ons liberaal-democratische bestel. En daar zijn we harder mee bezig dan we misschien door hebben. 

Het derde uitgangpunt: we lossen dit probleem samen op
Er zijn staatsvormen waarin bij decreet wordt geregeerd: de leiders beslissen wat goed is voor het volk. Het past het volk niet de genomen beslissingen ter discussie te stellen. De eensgezindheid van de natie is daarmee een opgelegde eensgezindheid. Onze staatsvorm is fundamenteel anders. Een wezenlijk kenmerk van ons liberaal-democratische bestel is dat het volk regeert. In beginsel staat daarmee elk decreet van onze leiders ter discussie; het moet de instemming krijgen van het volk. Eensgezindheid volgt zodoende uit de discussie. Daarom is in ons bestel volledige toegang tot informatie zo belangrijk. Anders kan er geen gelijkwaardige discussie worden gevoerd. En een gebrek aan gelijkwaardige discussie gaat vroeg of laat ten koste van de eensgezindheid. 

Een gelijkwaardige discussie is in ons bestel ook nog om een andere reden belangrijk. Een fundamenteel uitgangspunt van ons bestel is dat onze kennis beperkt is en we daarom nooit zeker kunnen zijn van de volledige juistheid van ons eigen standpunt. Wij houden daarom altijd de mogelijkheid open dat de ander, die ons standpunt niet deelt, toch gelijk heeft. En omdat de ander misschien gelijk heeft, gaan we met elkaar de discussie aan; in de hoop dat we daardoor tot de beste standpunten en oplossingen komen. Gelijkwaardige discussie vormt zodoende de basis van onze staatsvorm. Daarom hechten wij ook zo veel waarde aan grondrechten. Grondrechten garanderen namelijk een open en vrije toegang tot de discussie én zij garanderen de ruimte om anders te denken. 

Een staatsvorm als de onze is daardoor niet altijd even slagvaardig als een staatsvorm waarin bij decreet wordt geregeerd. Dat kan in een crisis lastig zijn. Maar in situaties waarin risico’s moeten worden afgewogen heeft onze staatsvorm op termijn toch voordelen. Wij geloven namelijk niet in alwetende mensen. En daarom geloven wij ook niet in verantwoording achteraf. Wij hechten aan voortdurende verantwoording, omdat wij niet alles weten, maar elke dag wel tot de beste beslissingen proberen te komen. En dat doen we door middel van een open en gelijkwaardige discussie. Soms zit het ons mee en kunnen we op basis van 50 procent van de benodigde kennis 100 procent van de besluiten nemen. Maar vaak moeten we het met minder kennis doen. 

Onophoudelijke discussie en kritische reflectie op wat we doen is daarom essentieel. Alleen zo komen we elke dag opnieuw tot een goede risicoafweging. In ons bestel is het zodoende ongepast om informatie af te schermen, kritische geluiden weg te filteren of om te vragen de genomen maatregelen niet langer ter discussie te stellen. Het is in ons bestel in beginsel ook ondenkbaar dat onze grondrechten al dan niet tijdelijk terzijde worden geschoven. 

OMT sluit bepaalde denkrichtingen uit
In het afgelopen coronajaar zijn er in dit verband bijzondere dingen gebeurd. In debat met de Tweede Kamer roept de premier de media op de maatregelen niet steeds ter discussie te stellen. En naar verluidt is talkshows verzocht afwijkende meningen weinig tot geen podium te bieden. Het debat lijkt willens en wetens vernauwd te zijn tot twee kampen: de gecultiveerde redelijkheid van het officiële discours versus de waanzin van de complotgekkies. Om het onszelf niet al te moeilijk te maken negeren we de enorme wereld aan ideeën en oplossingen die daartussen zit. Daarmee maken we niet alleen het debat onmogelijk, maar sluiten we ook hele groepen uit van het debat. Het kabinet zegt het advies van het OMT te volgen. Het OMT bestaat grotendeels uit experts met een medische achtergrond.

Door deze eenzijdige samenstelling van het OMT is een groot aantal wezenlijke geluiden en alternatieve denkrichtingen bij voorbaat uitgesloten. Ook daardoor vernauwen we het debat en gaan we zonder moeite aan veel oplossingsrichtingen voorbij. Hier komt bij dat de beraadslagingen van het OMT niet openbaar zijn. De inhoudelijke basis van de adviezen, waaronder de weging van de argumenten, kennen we daardoor niet. Als klap op de vuurpijl heeft ons parlement in 2020 een wet aangenomen waarmee onze grondrechten terzijde kunnen worden geschoven. Het zijn allemaal zorgwekkende indicaties dat het open en gelijkwaardige debat niet (goed) wordt gevoerd. We rommelen met de basis van ons bestel. Dat is problematisch. Als je de tak afzaagt waarop je zit, val je uit de boom. 

Voor de duidelijkheid is het goed te benadrukken dat de eensgezindheid die ons liberaal-democratische bestel voorstaat een andere is dan de eensgezindheid die andere staatsvormen beogen. Onze eensgezindheid is geen eensgezindheid die inhoudt dat we met elkaar hetzelfde vinden. Het enige waar wij het met elkaar over eens zijn is het proces dat leidt tot beslissingen. Wij vertrouwen erop dat dit proces leidt tot een goede afweging van de verschillende risico’s en belangen en daardoor leidt tot een uitkomst die op dat moment de beste lijkt te zijn. Dit betekent niet dat wij het meteen ook met de uitkomst van het proces eens moeten zijn. Het betekent alleen dat wij de uitkomst van het proces met elkaar accepteren. 

Oftewel, wij gunnen elkaar de ruimte om het niet eens te zijn met de uitkomst van het proces, maar accepteren met elkaar de uitkomst en de hiermee samenhangende beslissingen. Dit kan omdat elke uitkomst niet meer dan een voorlopige uitkomst is. Als we het niet met elkaar eens zijn, schudden we elkaar aan het einde van de dag de hand; gaan naar huis en zetten de discussie de volgende dag weer voort. Wij doen dit omdat wij ons bewust zijn van onze eigen onwetendheid. Onze eensgezindheid bestaat dus daarin dat wij ons met elkaar bewust zijn dat ons kennen feilbaar is – vergissen is menselijk. 

Leuk en lastig
Deze interpretatie van eensgezindheid heeft vergaande consequenties. Het geeft ons de ruimte om het eigen leven naar eigen inzicht in te richten. Het is niet aan de ander om te zeggen hoe wij moeten leven. Want wie zegt dat de ander zich niet vergist? Het eigen leven is een kwestie van eigen verantwoordelijkheid. Maar omdat je met elkaar meer weet dan in je eentje en je met elkaar dus betere beslissingen kunt nemen, zoeken wij elkaar op. Dat is zowel verrijkend als lastig. De ander, omdat hij kennis en daarmee nieuwe oplossingsmogelijkheden aan je leven toevoegt, is een bron van plezier en als we mazzel hebben ook een bron van (geestelijke) welvaart. De ander, omdat je door hem soms concessies moet doen aan de manier waarop je je leven wenst in te richten, is ook een bron van ergernis. De ander verruimt én beperkt onze mogelijkheden. Dat is zowel leuk als lastig. 

Dit samenspel met de ander gaat alleen goed zolang we ons bewust blijven van onze eigen onwetendheid en blijven vasthouden aan de voorwaarde dat iedereen de ruimte behoudt de verantwoordelijkheid te dragen voor het eigen leven. In ons bestel moeten de leiders (aan wie wij een deel van onze verantwoordelijkheid over ons eigen leven onder een groot aantal voorbehouden tijdelijk hebben gedelegeerd) daarom met heel goede argumenten komen willen ze ons de ruimte voor de eigen verantwoordelijkheid afnemen. 

Het is onnodig alles uit te kauwen. Het volstaat om onszelf in dit verband de volgende vragen te stellen: Is het juist dat onze leiders beslissen dat we niet bij elkaar mogen komen? Valt het te verantwoorden dat onze jongeren de mogelijkheid wordt ontzegd om zich in relatie tot de ander te ontwikkelen? Valt het te verantwoorden dat wij ouderen de facto veroordelen tot een vorm van eenzame opsluiting met bijbehorende strikte en zeer beperkte bezoekmogelijkheden? Dit soort beslissingen en maatregelen horen bij uitstek tot de sfeer van de eigen verantwoordelijkheid. Je moet van heel goede huize komen om de eigen verantwoordelijkheid van de ander over te nemen. Dat kan niet zonder een heel grondige afweging van alle voors en tegens. En als we tot een zo ingrijpend besluit komen, moeten we ons elke dag de fundamentele vraag stellen: is het juist wat wij doen? Voor ons betekent dit dat we ons elke dag de volgende vraag moeten stellen: Is het nodig dat we in onze strijd tegen Corona het samenspel met de ander én de ruimte om onze eigen verantwoordelijkheid te nemen, laten inperken? Het overeind houden van de zorg kan in ieder geval het argument niet meer zijn. Die is al een tijdje geleden omgevallen.    

De derde les van een jaar corona is zodoende: zorg koste wat het kost voor een volledig open en gelijkwaardig debat. Doe geen concessies aan ons liberaal-democratisch bestel. 

Op naar een open samenleving
Corona is een serieus probleem. Dat moet goed worden opgelost. Onze houding ten opzichte van dit probleem is echter cruciaal. Zij bepaalt uiteindelijk de impact van het coronaprobleem. Een terugblik op het afgelopen coronajaar leert ons tenminste drie belangrijke lessen:

1.  Pas het voorzorgsbeginsel niet toe zonder het evenredigheidsbeginsel. Blijf altijd risico’s tegen elkaar afwegen.

2.  Fixeer je niet op één bedreiging. Plaats zaken in een breder perspectief; en voer hier het eerlijke debat over.

3.  Zorg koste wat het kost voor een volledig open en gelijkwaardig debat. Doe geen concessies aan ons liberaal-democratisch bestel.

Deze drie coronalessen vormen ook richtingaanwijzers voor de maanden die nog komen gaan. Durven wij hen te volgen dan zal blijken dat de evenredige uitweg uit de huidige crisis zich via het open en gelijkwaardige debat zal openbaren. Deze route is niet makkelijk. Onze handen en voeten zijn soms gebonden. Dat kan lastig zijn – zeker als de verleiding groot is je als daadkrachtig te presenteren. Maar volgen we deze route dan zal blijken dat we de totale schade, die als gevolg van onze houding ten opzichte van dit virus ontstaat, weten te beperken. We zullen in verdeeldheid een en daarmee werkelijk eensgezind zijn. Als liberaal-democratische rechtstaat zullen wij steviger in onze schoenen komen te staan. En daarmee zijn wij dankzij deze crisis beter voorbereid op de toekomst.