Ruim honderd Staphorsters hebben dinsdag gebruikgemaakt van de mogelijkheid om een coronaprik te halen bij de huisarts. Dat zegt GGD IJsselland tegen RTV Oost. Huisartsen besloten zelf ook te vaccineren, omdat de vaccinatiegraad achterblijft in het dorp.

In de Nederlandse ziekenhuizen liggen momenteel 650 coronapatiënten, zo valt te lezen in de meest recente cijfers van het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS).

Na de succesvolle actie met het weggeven van complete gitaarsets begint vandaag het vervolg. Tien weken lang kunnen kinderen gratis elecktrisch gitaar leren spelen. Gitarist Ruben Hoek uit Krommenie heeft een online programma opgezet. Al bijna 50 kinderen doen mee. "Maar ik heb het liefst er nog veel meer. Honderd of zo."

Ruben heeft thuis zo'n 15 gitaren staan voor eigen gebruik. Af en toe komt er een bij en geeft hij er een weg. "Als ik merk dat ik een gitaar niet meer gebruik mag die weg. Zo doe ik het al jaren."

Eerder maakten we de volgende reportage. Tekst gaat verder om de video.

Door corona zat hij plotseling zonder werk thuis en kwam zo op het idee om zijn gitaren weg te geven aan kinderen die het thuis niet al te breed hebben. Via Facebook bood hij zijn gitaren aan. Dat sloeg zo aan dat Ruben binnen de kortste keren uit zijn gitaren was. Een oproep om gitaren weg te geven voor dit goede doel heeft er toe geleid dat de teller nu op 260 staat. "En niet alleen gitaren, complete sets. Met alles erop en eraan", zegt Ruben die er de afgelopen anderhalf jaar een dagtaak aan had.

Gratis les

Ruben vindt het logisch dat hij de  volgende stap zet. "Nu veel kinderen voorzien zijn met spullen moet je hen wel de kans geven om het ook te leren." Want geld voor dure muzieklessen is er natuurlijk niet, dus biedt hij de lessen gratis aan. "Ik heb niet al te hoge verwachtingen want ze hebben weinig of geen ervaring met instrumenten. Het is een aanzet, een kans om het te leren. En ik hoop dat ze vooral ontdekken hoe leuk is het om zelf muziek te maken."

De intocht van Sinterklaas in de stad wordt op 14 november georganiseerd met publiek. De goedheiligman komt net als alle andere jaren met zijn stoomboot naar de stad, maar de voortzetting van de intocht zal anders zijn. Door de aanpassingen in het programma is de intocht een doorstroomevenement en past het binnen de nog altijd geldende coronaregels. Hoe het er precies uit gaat zien laat de gemeente later weten. Mensen die langs de vaarroute staan om Sint te verwelkomen hoeven geen coronatoegangsbewijs te tonen.

Dat is de uitkomst na gesprekken tussen het bestuur en de vrijwilligers van Stichting Sint in Amsterdam (SSIA), de gemeente, de politie en andere betrokkenen.

Volgens de organisatie passen de aanpassingen in het programma binnen de geldende coronaregels omdat het om een doorstroomevenement gaat. Komende week worden de plannen verder uitgewerkt en voorbereid.

Van een tweede Sinterklaasintocht, wat enkele vertrokken vrijwilligers van SSIA wilden, zal geen sprake zijn. Deze oud-vrijwilligers vertrokken uit onvrede bij de stichting nadat er in plaats van een ouderwetse intocht een alternatief werd bedacht in de Johan Cruijff Arena.

Dit zorgde voor onvrede en veroorzaakte een ruzie binnen de stichting. Oud-nieuwslezer Noraly Beyer werd vervolgens aangetrokken om in opdracht van de gemeente te bemiddelen tussen het bestuur van SSIA en de vertrokken vrijwilligers.

Uit die gesprekken bleek dat zowel de vertrokken vrijwilligers als de vrijwilligers in het bestuur zich allemaal wilden blijven inzetten voor het kinderfeest, maar dat de onderlinge verhoudingen niet goed waren.

Inmiddels zijn er stappen gezet door het bestuur om de relatie te herstellen en hebben ze de vertrokken vrijwilligers gevraagd om toch te helpen bij de intocht. De vertrokken vrijwilligers hebben besloten niet alsnog helpen met de intocht. Wel verwacht het bestuur dat er nog voldoende vrijwilligers overblijven om de intocht op 14 november op een goede manier te organiseren.

De intocht van Sinterklaas in de stad wordt op 14 november georganiseerd met publiek. De goedheiligman komt net als alle andere jaren met zijn stoomboot naar de stad, maar de voortzetting van de intocht zal anders zijn. Door de aanpassingen in het programma is de intocht een doorstroomevenement en past het binnen de nog altijd geldende coronaregels. Hoe het er precies uit gaat zien laat de gemeente later weten. Mensen die langs de vaarroute staan om Sint te verwelkomen hoeven geen coronatoegangsbewijs te tonen.

Dat is de uitkomst na gesprekken tussen het bestuur en de vrijwilligers van Stichting Sint in Amsterdam (SSIA), de gemeente, de politie en andere betrokkenen.

Volgens de organisatie passen de aanpassingen in het programma binnen de geldende coronaregels omdat het om een doorstroomevenement gaat. Komende week worden de plannen verder uitgewerkt en voorbereid.

Van een tweede Sinterklaasintocht, wat enkele vertrokken vrijwilligers van SSIA wilden, zal geen sprake zijn. Deze oud-vrijwilligers vertrokken uit onvrede bij de stichting nadat er in plaats van een ouderwetse intocht een alternatief werd bedacht in de Johan Cruijff Arena.

Dit zorgde voor onvrede en veroorzaakte een ruzie binnen de stichting. Oud-nieuwslezer Noraly Beyer werd vervolgens aangetrokken om in opdracht van de gemeente te bemiddelen tussen het bestuur van SSIA en de vertrokken vrijwilligers.

Uit die gesprekken bleek dat zowel de vertrokken vrijwilligers als de vrijwilligers in het bestuur zich allemaal wilden blijven inzetten voor het kinderfeest, maar dat de onderlinge verhoudingen niet goed waren.

Inmiddels zijn er stappen gezet door het bestuur om de relatie te herstellen en hebben ze de vertrokken vrijwilligers gevraagd om toch te helpen bij de intocht. De vertrokken vrijwilligers hebben besloten niet alsnog helpen met de intocht. Wel verwacht het bestuur dat er nog voldoende vrijwilligers overblijven om de intocht op 14 november op een goede manier te organiseren.

Er is een groot tekort in de Amsterdamse horeca. Hele keukens worden gesloten of restaurants gaan zelfs een paar dagen per week dicht.

In Amsterdam kunnen honderden mensen zo aan de slag gaan achter de bar, als kok of ober.Voor veel horecazaken is er een groot personeelstekort. Bij café Mozaïek in Bos en Lommer is er vooral een tekort aan koks, waardoor de keuken op maandag en dinsdag gesloten is. "We hebben eigenlijk nog twee extra koks nodig om alle andere koks vrije dagen te kunnen geven, maar überhaupt ook om 7 dagen open te kunnen zijn", vertelt Martijn Koet bedrijfsleider van Café Mozaïek. 

Het probleem van cafés de Waard en Mokum ligt vooral bij het vinden barpersoneel. "Uit pure armoede heb ik één zaak fysiek dicht", vertelt Arjan de Waard eigenaar van cafés de Waard en Mokum. De terrassen van beide zaken zijn wel open, alleen bedient hij ze vanuit één café.

Voor branchevereniging Koninklijke Horeca Nederland is dit hun grootste probleem op het moment. KHN schat dat ongeveer een kwart van de horecamedewerkers is uitgestroomd naar andere sectoren tijdens de coronacrisis.

In de eerste twee periodes van de crisis werden horecazaken nog gestimuleerd al het personeel aan te houden door overheidssteun. Dit werd uiteindelijk ook niet meer vergoed en moesten zaken hun personeel wel naar huis toe sturen. "Misschien zijn die mensen ook wel minder loyaal geworden naar de branche toe", vertelt een woordvoerder van de Koninklijke Horeca Nederland.

Oorzaak

Een van de oorzaken is dat buitenlandspersoneel tijdens de coronacrisis naar huis is gegaan en niet meer is teruggekeerd naar Nederland. Ook zijn veel mensen uitgestroomd naar andere sectoren, waar ze wel aan de slag konden. "Wij hebben een kok die is gaan lesgeven op het ROC en er zijn koks die terug gegaan naar hun eigen land", vertelt Martijn.

Een gevolg van het personeelstekort is dat Arjan zelf wel eens de handen uit de mouwen moet steken in zijn zaak. "Dat gaat wel te kosten van andere dingen." Ook zit zijn rooster zodanig strak in elkaar dat hij bij zieken , gelijk onderbemand raakt. "Hierdoor kunnen  we niet de service bieden die we willen bieden."

In de Nederlandse ziekenhuizen liggen momenteel 650 coronapatiënten, zo valt te lezen in de meest recente cijfers van het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS). Dat zijn er 33 meer dan dinsdag. Woensdag werden tot dusver 5 coronapatiënten verplaatst naar een andere regio met behulp van het LCPS, van wie 2 ic-patiënten.

De aanhoudende incidenten in Justitieel Complex Zaanstad zouden deels komen door een personeelstekort. Daardoor worden veel te onervaren of chantabele mensen aangenomen, die gevoelig zijn voor charmes van criminelen. Dat zegt een medewerker van het JCZ, die zich grote zorgen maakt over zijn onveilige werksituatie. "De inrichting functioneert niet: er is hier wekelijks iets aan de hand, maar het meeste wordt verzwegen." De gevangenisdirectie herkent zich niet in het geschetste beeld.

Een cipier, zo heette de functie vroeger, word je niet zomaar en toch is het voor penitentiair inrichtingswerker Dave* al tientallen jaren zijn lust en leven. Hij werkte in diverse gevangenissen in Noord-Holland, maar loopt vanaf de opening in 2016 al in het 68.000 vierkante meter grote complex in Zaanstad rond.

"Ik moet bestand zijn tegen fysiek geweld, maar ook mentaal tegen soms genadeloze gevangenen. Daarnaast werk ik in verhitte situaties zoals gevechten en opstanden", vertelt Dave in één van de gesprekken die NH Nieuws de afgelopen maanden met hem voerde. Hij beklaagt hij zich over te jonge, onervaren collega's, die bovendien slecht begeleid worden. "Soms ga ik met buikpijn naar mijn werk."

Deze week waren er volgens hem alleen al twee keer (grootschalige) controles van cellen en kamers waarbij drugs en telefoons werden gevonden. Gevangenen kwamen zelfs in opstand toen ze tijdens de doorzoeking in een recreatieruimte werden geplaatst. "Die braken ze helemaal af. Twaalf mannen zijn uiteindelijk in de isoleercel gegooid."

Op zich gebeuren in een gevangenis nu eenmaal dit soort dingen: contrabande (verboden spullen/smokkelwaar) komt overal voor, maar volgens deze cipier is onder meer het schreeuwende personeelstekort de oorzaak dat het in zijn gevangenis zo váák gebeurt: structureel toezicht en controles moeten wijken voor administratief werk. 

Even terug naar 6 september, vijf jaar geleden. Het is de dag van de opening van de megagevangenis net buiten Westzaan: dé vervanger van de dan inmiddels gesloten Bijlmerbajes en de Haarlemse Koepelgevangenis. Op een foto laat Dave de vier vleugels zien: noord, oost, zuid en west met een huis van bewaring, psychiatrisch centrum en gevangenis. 

De overheid stelt in 2016 dat Justitieel Complex Zaanstad voldoet aan alle eisen van die tijd. Zo komt er genoeg daglicht en frisse lucht binnen, en is er 'aansluiting op de moderne ICT-technologie en beveiliging'. De focus in de nieuwe inrichting ligt op zelfredzaamheid: gedetineerden moeten meer zelf doen. Op de achtergrond speelt dan alleen al een probleem, stelt Dave. 

'Te weinig mensen aangenomen'

Hoewel de strenge sollicitatieprocedure voor de nieuwe bajes in eerste instantie veel goeds belooft voor de kwaliteit van het personeel (zogenoemde PIW'ers), blijkt bij nader inzien dat er tóch te weinig mensen - vaak afkomstig van de gesloten gevangenissen - zijn aangenomen.

De vijver met bekwaam en ervaren personeel is alleen dan al leeg: die zijn vanwege baanzekerheid bijvoorbeeld vetrokken naar de douane of politie. "Dus de mensen die in eerste instantie waren afgewezen omdat ze ongeschikt waren, kregen ineens toch een brief: aangenomen. Met als resultaat werknemers met lichte wrok."

Ondanks de in 2017 toegekende honderd miljoen euro van het ministerie om meer personeel aan te nemen en veiligheid te vergroten, luidt justitievakbond FNV na kritiek en een onderzoek onder personeel in 2019 de noodklok: uit hun rapport Code Rood blijkt dat bewaarders van DJI een ongezonde werkdruk hebben en dat die zelfs zwaar is toegenomen: personeel wordt uitgeknepen en niet goed opgeleid. 

"We zijn zo uitgekleed dat we door de bomen het bos niet meer zien", zegt Rob Minkes van de centrale ondernemingsraad van de DJI destijds. Personeel krijgt dan dus al te veel taken en gevangenen hebben vrij spel om - soms via personeel - drugs of telefoons naar binnen te smokkelen, waarmee ze contacten hebben met buiten.

Volgens Dave krijgen in die periode daarna tot zijn verbazing te laag opgeleide en kwetsbare mensen, met bijvoorbeeld schulden, een baan. Ongeveer een jaar geleden bleek een collega-cipier via zijn anus drugs en telefoons de gevangenis in te smokkelen. Hij bracht het buiten de gevangenis, aan de overkant van de weg bij de snackbar in en werd daarna ontslagen, vertelt hij.

Volgens Jaap Brandligt van Bonjo, een belangenorganisatie voor (ex-)gedetineerden, zit in Zaanstad een bijzondere slag gevangenen, waar je flink tegen opgewassen moet zijn als PIW'er. "Veel jongens uit Amsterdam; Top600-criminelen. Het zijn mannen van de straat, niet echt makkelijk inpasbaar en moeilijk te reguleren."

In het megacomplex is een speciale afdeling voor die groep, waar volgens Dave elke dag misstanden zoals contrabande en geweld zijn. "Je kan daar absoluut geen onervaren mensen neerzetten, maar dat gebeurt nu wel."

Hij staat nu zelf met twee collega's op een groep van 48 gedetineerden. "Als er iemand ziek is hebben we nul ruimte om dit op te vangen. We hebben geen zicht op hun onderlinge interactie, bedreigingen, ruzies. Maar dat is juist belangrijk om op tijd te registeren, zodat het niet kan escaleren."

'Het begint met een complimentje'

Een andere zorg van hem is de relaties die ontstaan tussen gedetineerden en personeel, zoals gisteren opnieuw bekend werd: een medewerkster is begin oktober ontslagen voor, zoals Dave en zijn collega's zeggen, rommelen met een boef. "Ik zie het keer op keer gebeuren: vrouwen met te weinig werk- en levenservaring worden bij ons aangenomen en blijken gevoelig voor de praatjes van een gedetineerde."

Het begint volgens hem met een complimentje of flirten van een gedetineerde, maar mondt al gauw uit in een relatie. "Geef de gevangenen ongelijk. Ze hebben alle tijd om te investeren, vaak ook geld en een doel, zoals telefoons of drugs naar binnen laten smokkelen. En de vrouwen kan je het ook niet kwalijk nemen: ze worden voor de leeuwen gegooid en opgevreten." 

De ervaringen van Dave staan niet op zichzelf: ook Brandligt van Bonjo hoort over slecht geschoold personeel, al is dit volgens hem niet uniek voor Zaanstad. Daarnaast zegt strafrechtadvocaat Richard Korver, die gisteren al serieuze vraagtekens zette bij de formele gang van zaken bij de pijpende juriste in de spreekkamer, dit te horen van cliënten die gedetineerd zijn in JCZ. "Niet personeel, maar gevangenen hebben het daar voor het zeggen. Ik hoor het niet alleen van gevangenen, maar ook van professionals."

Het geweld onder gevangenen en naar medewerkers loopt volgens hem op. "Optellend dat er nu een aantal keren suïcide is gepleegd en het vermeende schrikbewind van die motorbendeleider: dit is te veel. Ik vraag me af of er nog wel een directie is en wat die doet."

Volgens justitievakbond FNV zijn er meldingen van personeel dat zich zorgen maakt over de werkdruk, de veiligheid en het toezicht. Ook zijn er zorgen over de mogelijk gevonden dodenlijst: de directie van JCZ is om opheldering gevraagd. 

Toch wordt volgens FNV-bestuurder Yntse Koenen wel degelijk actie ondernemen door de leiding van de gevangenis: zo zijn er, sinds de overeenkomst in 2017 binnen de DJI zo'n tweeduizend nieuwe PIW'ers aangenomen. "Maar nieuw personeel is vaak tijdelijk en nog niet ervaren."

Daarnaast denkt hij dat corona een grote rol heeft gespeeld bij de toename van de werkdruk van PIW'ers. "Angst voor de gezondheid, extra procedures, verhalen over besmettingen bij andere inrichtingen speelden ook", aldus Koenen tegen NH Nieuws. Eind 2021 is de termijn voor de toegezegde honderd miljoen euro afgelopen, maar hij vindt dat dit geld structureel moet worden vrijgemaakt voor DJI. 

Volgens Dave leven zijn grote zorgen onder tientallen ervaren collega's in Zaanstad. "Toen ík jaren geleden in de gevangenis begon, hield een ervaren collega me constant in de gaten. Die ruimte is er nu niet: nu wordt iemand die hier drie maanden werkt gezien als 'ervaren' en leidt die nieuw personeel op. De blinde leidt de lamme."

Verdrietig en gedemotiveerd

Boven alles stemt het Dave verdrietig. De moed zakt hem regelmatig in zijn schoenen. "Ik vind mijn werk leuk; werken met mensen, dealen met spannende situaties en ik krijg goed betaald, maar toch raken ik en veel van mijn collega's gedemotiveerd. Moedeloos. Het is dweilen met de kraan open."

Kortgezegd reageert de directie van de gevangenis dat zij zich niet herkennen in bovenstaand artikel en de genoemde incidenten en vinden ze 'opzichzelfstaand'. De gebeurtenissen doen volgens hen 'geen recht aan de inspanningen van bijna negenhonderd werknemers op 1.000 gedetineerden: met zoveel onvrijwillig verblijvende personen op één plek met een complexiteit aan problematiek zijn incidenten niet te voorkomen'. De hele reactie vind je onderaan. 

Nu het aantal coronabesmettingen en ziekenhuisopnames in Nederland toeneemt, zou de overheid moeten overwegen om mondkapjes weer verplicht te maken in binnenruimten, vinden meerdere specialisten.

De aanhoudende incidenten in Justitieel Complex Zaanstad zouden deels komen door een personeelstekort. Daardoor worden veel te onervaren of chantabele mensen aangenomen, die gevoelig zijn voor charmes van criminelen. Dat zegt een medewerker van het JCZ, die zich grote zorgen maakt over zijn onveilige werksituatie. "De inrichting functioneert niet: er is hier wekelijks iets aan de hand, maar het meeste wordt verzwegen." De gevangenisdirectie herkent zich niet in het geschetste beeld.

Een cipier, zo heette de functie vroeger, word je niet zomaar en toch is het voor penitentiair inrichtingswerker Dave* al tientallen jaren zijn lust en leven. Hij werkte in diverse gevangenissen in Noord-Holland, maar loopt vanaf de opening in 2016 al in het 68.000 vierkante meter grote complex in Zaanstad rond.

"Ik moet bestand zijn tegen fysiek geweld, maar ook mentaal tegen soms genadeloze gevangenen. Daarnaast werk ik in verhitte situaties zoals gevechten en opstanden", vertelt Dave in één van de gesprekken die NH Nieuws de afgelopen maanden met hem voerde. Hij beklaagt hij zich over te jonge, onervaren collega's, die bovendien slecht begeleid worden. "Soms ga ik met buikpijn naar mijn werk."

Deze week waren er volgens hem alleen al twee keer (grootschalige) controles van cellen en kamers waarbij drugs en telefoons werden gevonden. Gevangenen kwamen zelfs in opstand toen ze tijdens de doorzoeking in een recreatieruimte werden geplaatst. "Die braken ze helemaal af. Twaalf mannen zijn uiteindelijk in de isoleercel gegooid."

Op zich gebeuren in een gevangenis nu eenmaal dit soort dingen: contrabande (verboden spullen/smokkelwaar) komt overal voor, maar volgens deze cipier is onder meer het schreeuwende personeelstekort de oorzaak dat het in zijn gevangenis zo váák gebeurt: structureel toezicht en controles moeten wijken voor administratief werk. 

Even terug naar 6 september, vijf jaar geleden. Het is de dag van de opening van de megagevangenis net buiten Westzaan: dé vervanger van de dan inmiddels gesloten Bijlmerbajes en de Haarlemse Koepelgevangenis. Op een foto laat Dave de vier vleugels zien: noord, oost, zuid en west met een huis van bewaring, psychiatrisch centrum en gevangenis. 

De overheid stelt in 2016 dat Justitieel Complex Zaanstad voldoet aan alle eisen van die tijd. Zo komt er genoeg daglicht en frisse lucht binnen, en is er 'aansluiting op de moderne ICT-technologie en beveiliging'. De focus in de nieuwe inrichting ligt op zelfredzaamheid: gedetineerden moeten meer zelf doen. Op de achtergrond speelt dan alleen al een probleem, stelt Dave. 

'Te weinig mensen aangenomen'

Hoewel de strenge sollicitatieprocedure voor de nieuwe bajes in eerste instantie veel goeds belooft voor de kwaliteit van het personeel (zogenoemde PIW'ers), blijkt bij nader inzien dat er tóch te weinig mensen - vaak afkomstig van de gesloten gevangenissen - zijn aangenomen.

De vijver met bekwaam en ervaren personeel is alleen dan al leeg: die zijn vanwege baanzekerheid bijvoorbeeld vetrokken naar douane of de politie. "Dus de mensen die in eerste instantie waren afgewezen omdat ze ongeschikt waren, kregen ineens toch een brief: aangenomen. Met als resultaat werknemers met lichte wrok."

Ondanks de in 2017 toegekende honderd miljoen euro van het ministerie om meer personeel aan te nemen en veiligheid te vergroten, luidt justitievakbond FNV in 2019 de noodklok: uit hun rapport Code Rood blijkt dat bewaarders van DJI een ongezonde werkdruk hebben en dat die zelfs zwaar is toegenomen: personeel wordt uitgeknepen en niet goed opgeleid. 

"We zijn zo uitgekleed dat we door de bomen het bos niet meer zien", zegt Rob Minkes van de centrale ondernemingsraad van de DJI daarna. Personeel krijgt dan dus al te veel taken en gevangenen hebben vrij spel om - soms via personeel - drugs of telefoons naar binnen te smokkelen, waarmee ze contacten hebben met de buitenwereld. 

Volgens Dave krijgen in die periode daarna tot zijn verbazing te laag opgeleide en kwetsbare mensen, met bijvoorbeeld schulden, een baan. Ongeveer een jaar geleden bleek een collega-cipier via zijn anus drugs en telefoons de gevangenis in te smokkelen. Het bracht het buiten de gevangenis, aan de overkant van de weg bij de snackbar in en werd daarna ontslagen, vertelt hij.

Volgens Jaap Brandligt van Bonjo, een belangenorganisatie voor (ex-)gedetineerden, zit in  Zaanstad een bijzondere slag gevangenen, waar je flink tegen opgewassen moet zijn als PIW'er. "Veel jongens uit Amsterdam; Top600-criminelen. Het zijn mannen van de straat, niet echt makkelijk inpasbaar en moeilijk te reguleren."

In het megacomplex is een speciale afdeling voor die groep, waar volgens Dave elke dag misstanden zoals contrabande en geweld zijn. "Je kan daar absoluut geen onervaren mensen neerzetten, maar dat gebeurt nu wel."

Hij staat nu zelf met twee collega's op een groep van 48 gedetineerden. "Als er iemand ziek is hebben we nul ruimte om dit op te vangen. We hebben geen zicht op hun onderlinge interactie, bedreigingen, ruzies. Maar dat is juist belangrijk om op tijd te registeren, zodat het niet kan escaleren."

'Het begint met een complimentje'

Een specifieke zorg van hem is de relaties die ontstaan tussen gedetineerden en personeel, zoals gisteren opnieuw bekend werd: een medewerkster is begin oktober ontslagen voor, zoals Dave en zijn collega's zeggen, rommelen met een boef. "Ik zie het keer op keer gebeuren: vrouwen met te weinig werk- en levenservaring  worden bij ons aangenomen en blijken gevoelig voor de praatjes van een gedetineerde."

Het begint volgens hem met een complimentje of flirten van een gedetineerde, maar mondt al gauw uit in een relatie. "Geef de gevangenen ongelijk. Ze hebben alle tijd om te investeren, vaak ook geld en een doel, zoals telefoons of drugs naar binnen laten smokkelen. En de vrouwen kan je het ook niet kwalijk nemen: ze worden voor de leeuwen gegooid en opgevreten." 

De ervaringen van Dave staan niet op zichzelf: ook Brandligt van Bonjo hoort over slecht geschoold personeel. Daarnaast zegt strafrechtadvocaat Richard Korver, die gisteren al serieuze vraagtekens zette bij de formele gang van zaken bij de pijpende juriste in de spreekkamer, dit te horen van cliënten die gedetineerd zijn in JCZ. "Niet personeel, maar gevangenen hebben het daar voor het zeggen. Ik hoor het niet alleen van gevangenen, maar ook van professionals."

Het geweld onder gevangenen en naar medewerkers loopt volgens hem op. "Optellend dat er nu een aantal keren suïcide is gepleegd en het vermeende schrikbewind van die motorbendeleider: dit is te veel. Ik vraag me af of er nog wel een directie is en wat die doet."

Volgens justitievakbond FNV zijn er meldingen van personeel dat zich zorgen maakt over de werkdruk, de veiligheid en het toezicht. Ook zijn er zorgen over de mogelijk gevonden dodenlijst: de directie van JCZ is om opheldering gevraagd. 

Toch wordt volgens FNV-bestuurder Yntse Koenen wel degelijk actie ondernemen door de leiding van de gevangenis: zo zijn er, sinds de overeenkomst in 2017 binnen de DJI zo'n tweeduizend nieuwe PIW'ers aangenomen. "Maar nieuw personeel is vaak tijdelijk en nog niet ervaren."

Daarnaast denkt hij dat corona een grote rol heeft gespeeld bij de toename van de werkdruk van PIW'ers. "Angst voor de gezondheid, extra procedures, verhalen over besmettingen bij andere inrichtingen speelden ook", aldus Koenen tegen NH Nieuws. Eind 2021 is de termijn voor de toegezegde honderd miljoen euro afgelopen, maar hij vindt dat dit geld structureel moet worden vrijgemaakt voor DJI. 

Volgens Dave leven zijn grote zorgen onder tientallen ervaren collega's in Zaanstad. "Toen ík tientallen jaren geleden in de gevangenis begon, hield een ervaren collega me constant in de gaten. Die ruimte is er nu niet: nu wordt iemand die hier drie maanden werkt gezien als 'ervaren' en leidt die nieuw personeel op. De blinde leidt de lamme."

Verdrietig en gedemotiveerd

Boven alles stemt het Dave verdrietig. De moed zakt hem regelmatig in zijn schoenen. "Ik vind mijn werk leuk; werken met mensen, dealen met spannende situaties en ik krijg goed betaald, maar toch raken ik en veel van mijn collega's gedemotiveerd. Moedeloos. Het is dweilen met de kraan open."

Kortgezegd reageert de directie van de gevangenis dat zij zich niet herkennen in bovenstaand artikel en de genoemde incidenten en vinden ze 'opzichzelfstaand'. De gebeurtenissen doen volgens hen 'geen recht aan de inspanningen van bijna negenhonderd werknemers op 1.000 gedetineerden: met zoveel onvrijwillig verblijvende personen op één plek met een complexiteit aan problematiek zijn incidenten niet te voorkomen'. De hele reactie vind je onderaan. 

De aanhoudende incidenten in Justitieel Complex Zaanstad zouden deels komen door een personeelstekort. Daardoor worden veel te onervaren of chantabele mensen aangenomen, die gevoelig zijn voor charmes van criminelen. Dat zegt een medewerker van het JCZ, die zich grote zorgen maakt over zijn onveilige werksituatie. "De inrichting functioneert niet: er is hier wekelijks iets aan de hand, maar het meeste wordt verzwegen." De gevangenisdirectie herkent zich niet in het geschetste beeld.

Een cipier, zo heette de functie vroeger, word je niet zomaar en toch is het voor penitentiair inrichtingswerker Dave* al tientallen jaren zijn lust en leven. Hij werkte in diverse gevangenissen in Noord-Holland, maar loopt vanaf de opening in 2016 al in het 68.000 vierkante meter grote complex in Zaanstad rond.

"Ik moet bestand zijn tegen fysiek geweld, maar ook mentaal tegen soms genadeloze gevangenen. Daarnaast werk ik in verhitte situaties zoals gevechten en opstanden", vertelt Dave in één van de gesprekken die NH Nieuws de afgelopen maanden met hem voerde. Hij beklaagt hij zich over te jonge, onervaren collega's, die bovendien slecht begeleid worden. "Soms ga ik met buikpijn naar mijn werk."

Deze week waren er volgens hem alleen al twee keer (grootschalige) controles van cellen en kamers waarbij drugs en telefoons werden gevonden. Gevangenen kwamen zelfs in opstand toen ze tijdens de doorzoeking in een recreatieruimte werden geplaatst. "Die braken ze helemaal af. Twaalf mannen zijn uiteindelijk in de isoleercel gegooid."

Op zich gebeuren in een gevangenis nu eenmaal dit soort dingen: contrabande (verboden spullen/smokkelwaar) komt overal voor, maar volgens deze cipier is onder meer het schreeuwende personeelstekort de oorzaak dat het in zijn gevangenis zo váák gebeurt: structureel toezicht en controles moeten wijken voor administratief werk. 

Even terug naar 6 september, vijf jaar geleden. Het is de dag van de opening van de megagevangenis net buiten Westzaan: dé vervanger van de dan inmiddels gesloten Bijlmerbajes en de Haarlemse Koepelgevangenis. Op een foto laat Dave de vier vleugels zien: noord, oost, zuid en west met een huis van bewaring, psychiatrisch centrum en gevangenis. 

De overheid stelt in 2016 dat Justitieel Complex Zaanstad voldoet aan alle eisen van die tijd. Zo komt er genoeg daglicht en frisse lucht binnen, en is er 'aansluiting op de moderne ICT-technologie en beveiliging'. De focus in de nieuwe inrichting ligt op zelfredzaamheid: gedetineerden moeten meer zelf doen. Op de achtergrond speelt dan alleen al een probleem, stelt Dave. 

'Te weinig mensen aangenomen'

Hoewel de strenge sollicitatieprocedure voor de nieuwe bajes in eerste instantie veel goeds belooft voor de kwaliteit van het personeel (zogenoemde PIW'ers), blijkt bij nader inzien dat er tóch te weinig mensen - vaak afkomstig van de gesloten gevangenissen - zijn aangenomen.

De vijver met bekwaam en ervaren personeel is alleen dan al leeg: die zijn vanwege baanzekerheid bijvoorbeeld vetrokken naar douane of de politie. "Dus de mensen die in eerste instantie waren afgewezen omdat ze ongeschikt waren, kregen ineens toch een brief: aangenomen. Met als resultaat werknemers met lichte wrok."

Ondanks de in 2017 toegekende honderd miljoen euro van het ministerie om meer personeel aan te nemen en veiligheid te vergroten, luidt justitievakbond FNV in 2019 de noodklok: uit hun rapport Code Rood blijkt dat bewaarders van DJI een ongezonde werkdruk hebben en dat die zelfs zwaar is toegenomen: personeel wordt uitgeknepen en niet goed opgeleid. 

"We zijn zo uitgekleed dat we door de bomen het bos niet meer zien", zegt Rob Minkes van de centrale ondernemingsraad van de DJI daarna. Personeel krijgt dan dus al te veel taken en gevangenen hebben vrij spel om - soms via personeel - drugs of telefoons naar binnen te smokkelen, waarmee ze contacten hebben met de buitenwereld. 

Volgens Dave krijgen in die periode daarna tot zijn verbazing te laag opgeleide en kwetsbare mensen, met bijvoorbeeld schulden, een baan. Ongeveer een jaar geleden bleek een collega-cipier via zijn anus drugs en telefoons de gevangenis in te smokkelen. Het bracht het buiten, aan de overkant van de weg bij de snackbar in en werd daarna ontslagen.

Volgens Jaap Brandligt van Bonjo, een belangenorganisatie voor (ex-)gedetineerden, zit in  Zaanstad een bijzondere slag gevangenen, waar je flink tegen opgewassen moet zijn als PIW'er. "Veel jongens uit Amsterdam; Top600-criminelen. Het zijn mannen van de straat, niet echt makkelijk inpasbaar en moeilijk te reguleren."

In het megacomplex is een speciale afdeling voor die groep, waar volgens Dave elke dag misstanden zoals contrabande en geweld zijn. "Je kan daar absoluut geen onervaren mensen neerzetten, maar dat gebeurt nu wel."

Hij staat nu zelf met twee collega's op een groep van 48 gedetineerden. "Als er iemand ziek is hebben we nul ruimte om dit op te vangen. We hebben geen zicht op hun onderlinge interactie, bedreigingen, ruzies. Maar dat is juist belangrijk om op tijd te registeren, zodat het niet kan escaleren."

'Het begint met een complimentje'

Een specifieke zorg van hem is de relaties die ontstaan tussen gedetineerden en personeel, zoals gisteren opnieuw bekend werd: een medewerkster is begin oktober ontslagen voor, zoals Dave en zijn collega's zeggen, rommelen met een boef. "Ik zie het keer op keer gebeuren: vrouwen met te weinig werk- en levenservaring  worden bij ons aangenomen en blijken gevoelig voor de praatjes van een gedetineerde."

Het begint volgens hem met een complimentje of flirten van een gedetineerde, maar mondt al gauw uit in een relatie. "Geef de gevangenen ongelijk. Ze hebben alle tijd om te investeren, vaak ook geld en een doel, zoals telefoons of drugs naar binnen laten smokkelen. En de vrouwen kan je het ook niet kwalijk nemen: ze worden voor de leeuwen gegooid en opgevreten." 

De ervaringen van Dave staan niet op zichzelf: ook Brandligt van Bonjo hoort over slecht geschoold personeel. Daarnaast zegt strafrechtadvocaat Richard Korver, die gisteren al serieuze vraagtekens zette bij de formele gang van zaken bij de pijpende juriste in de spreekkamer, dit te horen van cliënten die gedetineerd zijn in JCZ. "Niet personeel, maar gevangenen hebben het daar voor het zeggen. Ik hoor het van gevangenen, maar ook medewerkers."

Het geweld onder gevangenen en naar medewerkers loopt volgens hem op. "Optellend dat er nu een aantal keren suïcide is gepleegd en het vermeende schrikbewind van die motorbendeleider: dit is te veel. Ik vraag me af of er nog een directie is en wat die doet."

Volgens justitievakbond FNV zijn er meldingen van personeel dat zich zorgen maakt over de werkdruk, de veiligheid en het toezicht. Ook zijn er zorgen over de mogelijk gevonden dodenlijst: de directie van JCZ is om opheldering gevraagd. 

Toch wordt volgens FNV-bestuurder Yntse Koenen wel degelijk actie ondernemen door de leiding van de gevangenis: zo zijn er, sinds de overeenkomst in 2017 binnen de DJI zo'n tweeduizend nieuwe PIW'ers aangenomen. "Maar nieuw personeel is vaak tijdelijk en nog niet ervaren."

Daarnaast denkt hij dat corona een grote rol heeft gespeeld bij de toename van de werkdruk van PIW'ers. "Angst voor de gezondheid, extra procedures, verhalen over besmettingen bij andere inrichtingen speelden ook", aldus Koenen tegen NH Nieuws. Eind 2021 is de termijn voor de toegezegde honderd miljoen afgelopen, maar hij vindt dat dit geld structureel moet worden vrijgemaakt voor DJI. 

Volgens Dave leven zijn grote zorgen onder tientallen ervaren collega's in Zaanstad. "Toen ík tientallen jaren geleden in de gevangenis begon, hield een ervaren collega me constant in de gaten. Die ruimte is er nu niet: nu wordt iemand die hier drie maanden werkt gezien als 'ervaren' en leidt die nieuw personeel op. De blinde leidt de lamme."

Verdrietig en gedemotiveerd

Boven alles stemt het Dave verdrietig. De moed zakt hem regelmatig in zijn schoenen. "Ik vind mijn werk leuk; werken met mensen, dealen met spannende situaties en ik krijg goed betaald, maar toch raken ik en veel van mijn collega's gedemotiveerd. Moedeloos. Het is dweilen met de kraan open."

Kortgezegd reageert de directie van de gevangenis dat zij zich niet herkennen in bovenstaand artikel en de genoemde incidenten en vinden ze 'opzichzelfstaand'. De gebeurtenissen doen volgens hen 'geen recht aan de inspanningen van bijna negenhonderd werknemers op 1.000 gedetineerden: met zoveel onvrijwillig verblijvende personen op één plek met een complexiteit aan problematiek zijn incidenten niet te voorkomen'. De hele reactie vind je onderaan. 

Burgemeester Bill de Blasio van New York heeft afgekondigd dat alle gemeenteambtenaren zich moeten laten inenten tegen het coronavirus. Iedereen die voor de gemeente werkt moet voor 1 november zeker één prik hebben gehad. De vaccinatie was al verplicht in het onderwijs. De Blasio wil nu dat al zijn werknemers, rond de 300.000 mensen, gevaccineerd worden.

Heb jij nog muntgeld en briefjes in je portemonnee? Nederlanders betalen namelijk steeds minder vaak met contant geld. Dat blijkt uit een onderzoek van Radar. Betalen met pin is door de coronacrisis enorm toegenomen, ook wordt de consument steeds vaker ontmoedigd om met cash te betalen. Ben jij erg gehecht aan cash, of zie je het graag verdwijnen? 

Tegenwoordig betalen veel minder mensen met contant geld.  Van de 40.000 deelnemers van het onderzoek van consumentenprogramma Radar, bleek de helft minder met contant geld te betalen. Pinnen is de populairste betaalmethode onder de ondervraagden: 43 procent gebruikt bijna altijd de pinpas, 39 procent doet dat regelmatig. Slechts 2 procent zegt nooit te pinnen. 

Op sommige plekken is het niet meer mogelijk om met cash te betalen. Ook wordt het opnemen van contant geld steeds minder aantrekkelijk. Banken als Rabobank en ABN AMRO brengen namelijk kosten in rekening als je contant geld opneemt. 

Makkelijker betalen

Zelfs bij straatverkopers en collectanten kun je tegenwoordig vaak contactloos met je pinpas betalen. Daarnaast kun je tegenwoordig ook al bij een aantal winkels en hotels betalen met cryptovaluta zoals de bitcoin. 

Hoewel pinnen de populairste betaalmethode is, blijkt uit het onderzoek dat maar liefst 82 procent meestal of altijd contant geld op zak heeft, bijvoorbeeld als back-up voor als er een pinstoring is.

Het vliegverkeer tussen Marokko en Nederland, Duitsland en Groot-Brittannië wordt volgens Marokkaanse media stilgelegd. De nieuwssite Le360 meldt dat in het kader van de bestrijding van coronabesmettingen woensdag vanaf 23.59 uur niet meer van en naar deze landen wordt gevlogen.

Heftige discussies over vaccinatie, groeiende druk op de zorg, wantrouwen, schaarste, onrust: op veel fronten kraakt de maatschappij in al zijn voegen. De laatste fase van een crisis duurt doorgaans het langst en volgt vaak een grillig patroon. Waar is het eindpunt?

Mensen zonder burgerservicenummer (bsn) die in het buitenland zijn gevaccineerd kunnen vanaf deze woensdag hun coronavaccinatie laten registreren voor een coronapas. Gespecialiseerde GGD-medewerkers in Utrecht en Groningen kunnen hun gegevens handmatig invoeren in de systemen, laat het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport weten.

Eindelijk is daar deze woensdag de herdenking van Diana in groot comité. In juli op haar zestigste geboortedag onthulden broers William en Harry al het standbeeld ter ere van hun moeder. Door corona konden daar niet veel meer mensen bij zijn. Dat Harry deze keer niet naar Engeland is gevlogen voor de ceremonie, zou de wig tussen de broers volgens een koningshuisdeskundige alleen maar vergroten.

Tennissers die in januari willen deelnemen aan de Australian Open zullen gevaccineerd moeten zijn tegen het coronavirus. Anders krijgen ze geen visum om Australië binnen te komen. Dat heeft de Australische minister van Immigratie, Alex Hawke, benadrukt.

Personeelstekort, een ’corona-babyboom’, meer werkende ouders en wurgende wetgeving; de kinderopvang zit in de knel. En niet zo zuinig ook. Wie nu een eerstgeborene wil aanmelden, is misschien over een jaar of twee, drie aan de beurt.

Sinds de coronacrisis is van life populairder dan ooit, vooral bij jonge mensen. Maar wonen in een omgebouwde bus is niet altijd een Instagramsprookje, vooral met de winterkou voor de deur. Een buslading vol reislust, diesel en dekentjes moeten deze Limburgse van lifers de komende maanden warm houden.

Met de opheffing van veel van de coronamaatregelen zijn we steeds vaker de deur uit. Maar wat doen we met de naar schatting 200.000 honden die er in coronatijd bij zijn gekomen? Dagopvangen zitten vol en uitlaatservices kunnen de vraag nauwelijks aan.

Na de orgie van geweld rond het Nijmeegse Goffertstadion klinkt de roep om voortaan geen uitsupporters meer toe te laten bij risicowedstrijden. Na vele rustige maanden – mede omdat vanwege corona geen fans welkom waren – lijkt het hooligangeweld weer in alle hevigheid losgebarsten. En dus luidt de vraag: hoe is dit te stoppen?

Een weekje Zuid-Europa, een dagje shoppen over de grens of een paar dagen op stedentrip: deze herfstvakantie verkassen we weer massaal naar het buitenland. Daar is er nog altijd een wirwar aan coronaregels om rekening mee te houden. Welke maatregelen gelden er in de populairste bestemmingen?

Het aantal coronadoden in Groot-Brittannië heeft het hoogste niveau in ruim een halfjaar bereikt. Het gaat om 223 sterfgevallen in een etmaal. De laatste keer dat een hoger aantal werd geregistreerd, was op 9 maart toen 231 besmette mensen bezweken.

In de Premier League is 68 procent van alle spelers volledig gevaccineerd tegen het coronavirus.

De helft van de coronapatiënten in het Isala Ziekenhuis in Zwolle komt uit Staphorst. De toestroom is zo groot dat het ziekenhuis voor het eerst in een half jaar weer geplande operaties heeft moeten uitstellen. Jeroen Holtrop vraagt inwoners van Staphorst hoe zij hiernaar kijken.

Twee 25-jarige vrouwen uit Alkmaar en Amsterdam hoorden vandaag drie maanden gevangenisstraf tegen zich eisen voor het aanranden van een destijds 17-jarige pizzabezorger. Omdat de aanranding op video is vastgelegd, worden ze ook verdacht van het maken, bezitten en verspreiden van kinderporno. 

Ook eist het Openbaar Ministerie 1180,90 euro schadevergoeding van de verdachten voor de geleden materiële schade doordat het slachtoffer na het incident niet meteen weer aan het werk kon. 

De bewuste dag

Op zaterdagmiddag 2 mei 2020 bestellen de Alkmaarse Cato van der K. en Michelle de K. uit Amsterdam twee pizza's en wat frisdrank. De twee vrouwen zijn op dat moment naar eigen zeggen onder invloed van alcohol en lachgas. Als de bestelling door de 17-jarige koerier bij de Alkmaarse thuis wordt gebracht, doet De K. de deur open in een badjas.

Volgens een verklaring die het slachtoffer bij de politie aflegde, wordt hij binnen gevraagd, want 'anders wordt de pizza koud'. De jongen denkt op dat moment 'klant is koning' en zet de pizza's en de drankjes op een salontafel in de hal van De K.'s huis. Wanneer De K. even wegloopt om geld te halen, ziet de minderjarige jongen mensen seks hebben in een andere kamer. 

Als De K. terugkomt, begint ze te filmen, aldus de het slachtoffer. Bijna tegelijkertijd wordt hij naar eigen zeggen bij zijn geslachtsdeel gegrepen door Van der K., die gekleed is 'in een soort sm-pakje'. Van der K. wrijft over zijn geslachtsdeel en balzak en knijpt er in, aldus het slachtoffer in een verklaring. Op dat moment weet hij niet goed wat hij moet doen. In het verleden is hij door een stiefvader misbruikt en deze aanranding haalt daar trauma's van naar boven. 

Wanneer het slachtoffer uiteindelijk de woning verlaat, krijgt hij nog te horen: "Dit is de ultieme droom van iedere pizzabezorger." Eenmaal bij zijn werk aangekomen, is hij volgens een eigen verklaring en die van zijn werkgever 'boos en in paniek' en hyperventileert hij. Als zijn werkgever hierop telefonisch verhaal haalt bij de vrouwen, krijgt hij te horen dat het slachtoffer maar 'moet worden ontslagen omdat hij niet wil neuken'.

'Had nooit mogen gebeuren'

Tijdens de rechtszaak zeggen beide verdachten veel spijt te hebben van hun actie. "Dit had gewoon nooit mogen gebeuren", vertelt de Alkmaarse emotioneel voordat ze vertelt zelf ook te maken te hebben gehad met misbruik. Toch lijkt ze de schuld voor een deel bij het slachtoffer te leggen: "Het was tijdens corona en bezorgers mochten toen niet naar binnen", zegt ze. En later: "Als hij niet het huis in was gegaan, was dit nooit gebeurd."

Ook vertelt De K. het niet met opzet op beeld te hebben vastgelegd. Ze 'filmt nu eenmaal alles in haar leven'. De video is via de app Snapchat opgenomen, maar volgens de vrouwen nooit op dat medium terechtgekomen. Wel heeft De K. de video doorgestuurd naar Van der K., die het op haar beurt weer doorstuurde naar een vriendin.

Nadat de politie bij De K. op de stoep stond, heeft ze haar telefoon terug naar de fabrieksinstellingen gezet om de video helemaal te verwijderen. "Niet alleen die jongen was op de video te zien, Cato ook. Het is geen video waarvan je wilt dat 'ie rondgaat."

Eis: gevangenisstraf van drie maanden

Het slachtoffer, dat niet bij de zitting aanwezig is, laat via een brief weten de eerste twee weken na het incident niet te hebben kunnen slapen, veel te hebben gehuild en depressieve gevoelens te hebben gehad.

Door de trauma's die omhoog kwamen kon hij in totaal zes weken niet werken en voerde hij gesprekken met een vertrouwenspersoon. "Er zijn ergere dingen in wereld, maar voor mij stortte mijn wereld in." Hij hoopt dat zijn aangifte de verdachten de ernst van hun daden laat inzien. 

Wanneer het tot de eis van het Openbaar Ministerie komt, laat de officier van justitie weten dat zij een gevangenisstraf van drie maanden en de betaling van een schadevergoeding voor beide verdachten een gepaste straf vindt. Ze vindt dat de vrouwen allebei medeplichtig zijn aan de aanranding en het filmen daarvan. Ook acht ze beide verdachten medeplichtig aan het bezitten en verspreiden van kinderporno. 

Tijdens de rechtszaak nemen de advocaten van de verdachten een aantal keer de woorden 'misplaatste grap' in de mond, maar daar is volgens de officier van justitie geen sprake van. "Als het hier om een 17-jarig meisje was gegaan die werd aangerand door twee meerderjarige mannen, zou iedereen het erover eens zijn dat een gevangenisstraf gepast is", besluit ze.

Over twee weken doet de rechter uitspraak.

De Verenigde Staten blijven buitenlanders weren die zijn hersteld van Covid-19 en daarna één dosis van de coronavaccins van Pfizer, Moderna of AstraZeneca hebben gekregen. In de Europese Unie geldt deze groep over het algemeen wel als volledig gevaccineerd, maar het Amerikaanse Centrum voor ziektecontrole en Preventie (CDC) kijkt daar anders tegenaan.

Omdat het huidige cameratoezicht in het centrum van Castricum illegaal is, gaat de gemeente de nodige aanpassingen doorvoeren. Daarmee hoopt zij de maatregel zo vorm te geven dat die binnen de wettelijke kaders past. De gemeente kan een boete krijgen als het niet lukt het cameratoezicht voldoende te onderbouwen.

Dat blijkt uit berichtgeving van het door de onafhankelijke journalist Rens Blom gerunde platform Nieuws uit Castricum, en wordt bevestigd door woordvoerder Eric Baars van de gemeente.

Na een serie gewelddadige incidenten onder uitgaanspubliek liet de gemeente in april 2019 een camera bij de kroegen in de Dorpsstraat installeren. Eerder was er al een geplaatst op het kruispunt van de Dorpsstraat met de Burgemeester Mooijstraat, waar uitgaande jongeren doorgaans hun fietsen stallen.

Niet alleen uitgaanspubliek, ook de politie was in de maanden daarvoor slachtoffer van de geweldsuitbarstingen. Zo werd er in april een politieagent mishandeld en in maart een politieauto vernield. In februari 2019 belandden twee jongeren zwaargewond in het ziekenhuis, nadat zij op het treinstation waren belaagd door een groep van zo'n 25 man.  

Het cameratoezicht behoorde tot een pakket maatregelen waarmee korte metten gemaakt moest worden met de betrokkenheid van minderjarigen bij geweldsincidenten. Andere maatregelen in dat pakket betroffen een stempelsysteem en de invoering van blaastesten, waarmee alcoholgebruik onder minderjarigen kon worden voorkomen.

Beelden in weekend live uitgekeken

"Het is helaas nodig", zei burgemeester Toon Mans destijds voor de camera van NH Nieuws. "Vandaar dat we dit soort maatregelen treffen, dat geldt ook voor de camera. De camera is neergezet om een goed beeld te hebben van wat er gebeurt, met name op vrijdag- en zaterdagavond, dan wordt 'ie ook live uitgekeken."

Artikel gaat verder onder reactie van burgemeester Toon Mans.

Daar wringt de schoen: hoewel de camera's zijn bedoeld om uitgaansgeweld te voorkomen en de beelden daarom alleen in het weekend worden uitgelezen, staan de camera's al jaren 24 uur per dag en 7 dagen per week aan. In juli kaartte Nieuws uit Castricum al aan dat dat in strijd is met de wet, omdat bezoekers van het centrumgebied er nergens deugdelijk op worden geattendeerd dat ze bij bezoek aan het gebied kunnen worden gefilmd.

Naar aanleiding van die publicatie startte de Functionaris Gegevensbescherming (FG) een onafhankelijk onderzoek. De FG concludeerde dat 'het cameratoezicht niet op de juiste wijze is vormgegeven, en dat niet aan de AVG (Algemene Verordening Gegevensbescherming) wordt voldaan'. De FG adviseerde de gemeente die juridische misstappen 'te corrigeren'. 

Borden op korte termijn vervangen

Woordvoerder Eric Baars vertelt NH Nieuws desgevraagd dat dit op korte termijn zal gebeuren. Zo zullen de huidige borden - waarop alleen gemeld wordt dat er cameratoezicht is - binnenkort worden vervangen door borden met meer informatie over het cameratoezicht.

Deze nieuwe borden zullen in een grote straal rond het uitgaansgebied worden geplaatst, duidelijk maken welke partij cameratoezicht houdt en vertellen waar meer informatie over het cameratoezicht gevonden kan worden.

Dat zal een verwijzing naar de website van de gemeente Castricum zijn. Daar is de afgelopen jaren met geen woord gerept over het cameratoezicht, maar ook dat zal snel veranderen, zo vertelt woordvoerder Baars.  

Evaluatie en verantwoording ontbreken

Een ander heikel punt is de verantwoording van het cameratoezicht. Omdat de maatregel potentieel inbreuk maakt op de privacy van passanten, dient volgens de Gemeentewet de burgemeester van de betreffende gemeente de maatregel periodiek te evalueren om zo al dan niet de noodzaak van verlenging aan te tonen.  

Dat is sinds de installatie van de camera's onvoldoende gebeurd, erkent de Veiligheidsadviseur van de gemeente Castricum tegenover Nieuws uit Castricum. De coronacrisis en bijkomende regelgeving zouden hier volgens de Veiligheidsadviseur debet aan zijn.

Kortom: of de camera's hadden mogen blijven hangen, had moeten afhangen van de uitkomsten van een evaluatie naar uitgaansgeweld onder jongeren. Maar omdat die evaluatie nooit heeft plaatsgevonden, is het cameratoezicht per definitie ontwettig, zeggen juridische experts.

Coronatijd

Het is bovendien maar zeer de vraag of de conclusies van een evaluatie in coronatijd de gemeente voldoende houvast had geboden om het cameratoezicht voort te zetten. Omdat de horeca tijdens lockdowns (grotendeels) dicht is geweest, is het niet vanzelfsprekend dat er net zoveel uitgaansgeweld was als in de periode waarin de camera's werden geplaatst.

Omdat de gemeente Castricum het toezicht wil behouden, wordt de maatregel momenteel alsnog geëvalueerd. Als Castricum er niet in slaagt voortzetting van het cameratoezicht voldoende te onderbouwen, loopt de gemeente het risico op een boete.

Twee 25-jarige vrouwen uit Alkmaar en Amsterdam hoorden vandaag drie maanden gevangenisstraf tegen zich eisen voor het aanranden van een destijds 17-jarige pizzabezorger. Omdat de aanranding op video is vastgelegd, worden ze ook verdacht van het maken, bezitten en verspreiden van kinderporno. 

Ook eist het Openbaar Ministerie 1180,90 euro schadevergoeding van de verdachten voor de geleden materiële schade doordat het slachtoffer na het incident niet meteen weer aan het werk kon. 

De bewuste dag

Op zaterdagmiddag 2 mei 2020 bestellen de Alkmaarse Cato van der K. en Michelle de K. uit Amsterdam twee pizza's en wat frisdrank. De twee vrouwen zijn op dat moment naar eigen zeggen onder invloed van alcohol en lachgas. Als de bestelling door de 17-jarige koerier bij de Alkmaarse thuis wordt gebracht, doet De K. de deur open in een badjas.

Volgens een verklaring die het slachtoffer bij de politie aflegde, wordt hij binnen gevraagd, want 'anders wordt de pizza koud'. De jongen denkt op dat moment 'klant is koning' en zet de pizza's en de drankjes op een salontafel in de hal van De K.'s huis. Wanneer De K. even wegloopt om geld te halen, ziet de minderjarige jongen mensen seks hebben in een andere kamer. 

Als De K. terugkomt, begint ze te filmen, aldus de het slachtoffer. Bijna tegelijkertijd wordt hij naar eigen zeggen bij zijn geslachtsdeel gegrepen door Van der K., die gekleed is 'in een soort sm-pakje'. Van der K. wrijft over zijn geslachtsdeel en balzak en knijpt er in, aldus het slachtoffer in een verklaring. Op dat moment weet hij niet goed wat hij moet doen. In het verleden is hij door een stiefvader misbruikt en deze aanranding haalt daar trauma's van naar boven. 

Wanneer het slachtoffer uiteindelijk de woning verlaat, krijgt hij nog te horen: "Dit is de ultieme droom van iedere pizzabezorger." Eenmaal bij zijn werk aangekomen, is hij volgens een eigen verklaring en die van zijn werkgever 'boos en in paniek' en hyperventileert hij. Als zijn werkgever hierop telefonisch verhaal haalt bij de vrouwen, krijgt hij te horen dat het slachtoffer maar 'moet worden ontslagen omdat hij niet wil neuken'.

'Had nooit mogen gebeuren'

Tijdens de rechtszaak zeggen beide verdachten veel spijt te hebben van hun actie. "Dit had gewoon nooit mogen gebeuren", vertelt de Alkmaarse emotioneel voordat ze vertelt zelf ook te maken te hebben gehad met misbruik. Toch lijkt ze de schuld voor een deel bij het slachtoffer te leggen: "Het was tijdens corona en bezorgers mochten toen niet naar binnen", zegt ze. En later: "Als hij niet het huis in was gegaan, was dit nooit gebeurd."

Ook vertelt De K. het niet met opzet op beeld te hebben vastgelegd. Ze 'filmt nu eenmaal alles in haar leven'. De video is via de app Snapchat opgenomen, maar volgens de vrouwen nooit op dat medium terechtgekomen. Wel heeft De K. de video doorgestuurd naar Van der K., die het op haar beurt weer doorstuurde naar een vriendin.

Nadat de politie bij De K. op de stoep stond, heeft ze haar telefoon terug naar de fabrieksinstellingen gezet om de video helemaal te verwijderen. "Niet alleen die jongen was op de video te zien, Cato ook. Het is geen video waarvan je wilt dat 'ie rondgaat."

Eis: gevangenisstraf van drie maanden

Het slachtoffer, dat niet bij de zitting aanwezig is, laat via een brief weten de eerste twee weken na het incident niet te hebben kunnen slapen, veel te hebben gehuild en depressieve gevoelens te hebben gehad.

Door de trauma's die omhoog kwamen kon hij in totaal zes weken niet werken en voerde hij gesprekken met een vertrouwenspersoon. "Er zijn ergere dingen in wereld, maar voor mij stortte mijn wereld in." Hij hoopt dat zijn aangifte de verdachten de ernst van hun daden laat inzien. 

Wanneer het tot de eis van het Openbaar Ministerie komt, laat de officier van justitie weten dat zij een gevangenisstraf van drie maanden en de betaling van een schadevergoeding voor beide verdachten een gepaste straf vindt. Ze vindt dat de vrouwen allebei medeplichtig zijn aan de aanranding en het filmen daarvan. Ook acht ze beide verdachten medeplichtig aan het bezitten en verspreiden van kinderporno. 

Tijdens de rechtszaak nemen de advocaten van de verdachten een aantal keer de woorden 'misplaatste grap' in de mond, maar daar is volgens de officier van justitie geen sprake van. "Als het hier om een 17-jarig meisje was gegaan die werd aangerand door twee meerderjarige mannen, zou iedereen het erover eens zijn dat een gevangenisstraf gepast is", besluit ze.

Over twee weken doet de rechter uitspraak.

Moskou heeft mensen boven de 60 jaar de opdracht gegeven de komende vier maanden thuis te blijven nu het aantal coronabesmettingen en -slachtoffers in de Russische hoofdstad blijft stijgen. Bedrijven moeten tot 25 februari ten minste 30 procent van hun personeel vanuit huis laten werken, maakte burgemeester Sergej Sobjanin bekend.