Na een positieve zelftest hoeven mensen vanaf maandag niet meer naar de GGD om te laten testen of ze daadwerkelijk besmet zijn geraakt met corona. Zelftesten wordt de norm, maar voor zorgpersoneel of kwetsbare mensen die geen zelftest kunnen uitvoeren, blijft een GGD-test mogelijk.

Na twee jaar afwezigheid komt de kermis weer langs in De Goorn, het hoogtepunt voor veel Goornaren. Dit is niet zomaar een kermis, maar ook nog eens de eerste in West-Friesland na twee jaar. Goed nieuws voor bezoekers en de exploitanten zelf.

Na twee jaar slechte seizoenen draaien, mag de zweefmolen eindelijk weer. Rick Braak, van exploitantenfamilie Braak, staat na twee jaar gelukkig weer op de eerste kermis van West-Friesland. De voorjaarskermis konden de laatste twee jaar door corona niet doorgaan.

"De jaren heb ik opgevuld als zzp'er in de bouw." Rick is blij dat hij weer door Noord-Holland kan touren met zijn oliebollenkraam en zweefmolen. "Ik krijg het weer druk!"

Hoogtepunt 

"Mensen hebben het gemist en vinden het leuk dat we er weer zijn", zegt Rick terwijl de vrolijke kinderen een plaats nemen in zijn 'zweef'. In De Goorn is de kermis een van de hoogtepunten van het jaar. 

"Het is zo fijn weer op de oude vertrouwde plek te zijn", zegt de exploitant van de snoepwinkel. "De Goorn is voor mij altijd de eerste kermis van het seizoen. En ik blijf erbij; De Goorn is wel mijn favoriet."

Novak Djokovic heeft de afgelopen maanden veel last gehad van het missen van toernooien doordat hij niet is gevaccineerd tegen het coronavirus.

Nederlands beroemdste vrouwelijke schilder, de Haarlemse Judith Leyster is geëerd met een eigen gevelsteen door de bewoners van de Judith Leysterstraat in Haarlem-Noord. Lange tijd was het werk van deze kunstenares onterecht toegeschreven aan tijd- en stijlgenoot Frans Hals. Maar nu krijgt ze steeds meer erkenning. En ook in haar eigen stad. 

De muur waar de gevelsteen zondagmiddag onthuld wordt, is van het huis van Tessa van Baalen en Frido Roodenberg. Hun kinderen en nog wat andere buurtkinderen knippen het touwtje van het doek door. Maar het was eigenlijk een idee van buurvrouw Connie Valkhoff om een blinde muur naast haar huis op te vrolijken met een groots schilderij van de kunstenares.

Ze benaderde tekenaar Eric Coolen, die haar ompraatte naar het plaatsen van een gevelsteen. "Dit is een muur waar vaak een balletje tegen wordt getrapt en dat is dan zonde van zo'n grote, dure muurschildering", vertelt hij. De gevelsteen hangt redelijk hoog en dus is de beeltenis van Judith Leyster nu redelijk veilig. 

Twee van de beroemdste schilderijen van Leyster hangen ondertussen al in de eregalerij van het Rijksmuseum en haar zelfportret hangt in The National Gallery of Modern Art in Washington. De erkenning voor Leyster is meer dan terecht, vindt Evelyn Cnossen. De docent geschiedenis van het Eerste Christelijke Lyceum en rondleidster van het Rijksmuseum vertelt zondagmiddag de bewoners van de Judith Leysterstraat wat meer over de vrouw waarnaar hun straat is vernoemd. "Voor Rembrandt schilderde zij al met licht en schaduw!"

Tekst gaat verder.

Judith Leyster is dan ook de enige vrouwelijke schilder uit West-Europa die door een meesterproef van bovenstaand zelfportret is toegelaten tot het Haarlemse Sint Lucasgilde van meesterschilders. "En dat betekende dat ze een eigen atelier met leerlingen mocht runnen", vertelt Cnossen aan de buurtbewoners. 

Stoer

Bewoonster Tessa van het huis waar de gevelsteen van Judith Leyster nu hangt, vindt het wel stoer dat deze vrouwelijke kunstenares de muur verfraait. Haar voordeur is aan de Gerrit van Heesstraat, "maar ik vind het wel een mooi feministisch gebaar dat de gevelsteen van Judith Leyster is." De hele buurt heeft door middel van crowdfunding de plaatsing van de gevelsteen betaald. Stichting De Nieuwe Gracht Producties heeft het maken van de steen gefinancierd. 

Tekst gaat verder.

Gevelsteenwandeling 

Martin Scheringa van de Stichting Gevelstenenvereniging Haarlem komt ook even kijken. Hij is blij dat Haarlem weer een gevelsteen rijker is en zal de beschrijving en de locatie opnemen op de website van de Historische Vereniging Haerlem.

"Haarlem telt zo'n 100 oude gevelstenen van voor 1850", vertelt Scheringa. "In de Franse tijd werd met zo'n steen in plaats van een huisnummer aangegeven waar je woonde." Maar hij kent ondertussen ook 300 moderne stenen en die van Judith Leyster is wat hem betreft nummer 301. En deze zal misschien ook worden opgenomen in één van de gevelsteenwandelingen die door de Historische Vereniging Haerlem zijn uitgezet. 

Saillant detail is dat in de gevelsteen duidelijk wordt in welke periode het is gemaakt. "We hebben er een groen coronavirus in gemaakt", vertelt maker Eric Coolen. "En een kat, want die zwerven hier veel in deze straat rond heb ik begrepen."

Nachtclub De Marktkantine in West heeft gisteravond op het plein voor de deur een manifestatie gehouden. Het huurcontract van de club eindigt op 1 juli, en de Marktkantine zal dan moeten wijken voor nieuwbouwproject het Marktkwartier. De club wil haar bezoekers een waardig afscheid kunnen geven, en hoopt op een uitstel van 170 dagen.

Trouwe bezoekers en medewerkers van de nachtclub kwamen zaterdag samen om feestend te protesteren. Met spandoeken, borden en toespraken hoopten zij de waarde van de club te benadrukken. Een bezoeker vat alles samen: "Plezier, nachtleven, muziek, techno house, en elektronische dansmuziek."

"Trouw is al weg, De School is al weg, al die nachtclubs gaan de vernieling in." Een andere bezoeker werd emotioneel bij het denken aan de sloop: "Dit moet gewoon blijven bestaan, en het plezier moet ons niet worden afgepakt. Ze hebben genoeg ruimte om te bouwen. Hier blijven ze met hun handen vanaf."

De club wil een verlenging van het huurcontract tot december, zo'n 170 dagen. Die extra tijd is volgens eigenaar Eelko Anceaux echt nodig: 'We willen de Marktkantine op een goede manier afsluiten en dat is heel lastig nu we net weer open zijn na honderd weken coronasluiting. We hebben die 170 dagen echt nodig."

Project Marktkwartier

De Marktkantine moet wijken voor de bouw van een nieuwe woonwijk: het Marktkwartier. Er zullen 1700 nieuwe woningen worden gerealiseerd door projectontwikkelaars VolkerWessels vastgoed en Ballast Nedam Development. Dat het bestaan van de Marktkantine op de Jan van Galenstraat nummer 8 eindig was, wist de club al sinds de opening in 2014.

Een verlenging van het huurcontract zal er volgens de projectontwikkelaars niet komen: "Wij starten in juli een onderzoek naar de aanwezigheid van asbest. Als daaruit blijkt dat een asbestsanering nodig is, kan dit langer duren. Als we het onderzoek uitstellen dan komt mogelijk de start van de werkzaamheden later dit jaar in gevaar."

Toekomst

Anceaux heeft de hoop op uitstel nog niet verloren: "We denken dat de woningbouw die hier uiteindelijk gaat komen niet in de weg gaat zitten. En omdat de projectontwikkelaars nog vergunningen moet aanvragen en de woningen nog moet verkopen willen we tot december. "

Maar als het einde toch in juli komt zal het volgens de eigenaar niet het einde zijn van de Marktkantine: "We zijn aan het kijken naar verschillende nieuwe locaties in de stad." Een bezoeker doet alvast een suggestie: "Ik denk dat Waterkant wel een geschikte nieuwe plek zou zijn."

Nachtclub De Marktkantine in West heeft gisteravond op het plein voor de deur een manifestatie gehouden. Het huurcontract van de club eindigt op 1 juli, en de Marktkantine zal dan moeten wijken voor nieuwbouwproject het Marktkwartier. De club wil haar bezoekers een waardig afscheid kunnen geven, en hoopt op een uitstel van 170 dagen.

Trouwe bezoekers en medewerkers van de nachtclub kwamen zaterdag samen om feestend te protesteren. Met spandoeken, borden en toespraken hoopten zij de waarde van de club te benadrukken. Een bezoeker vat alles samen: "Plezier, nachtleven, muziek, techno house, en elektronische dansmuziek."

Een andere bezoeker werd emotioneel bij het denken aan de sloop: "Dit moet gewoon blijven bestaan, en het plezier moet ons niet worden afgepakt. Ze hebben genoeg ruimte om te bouwen. Hier blijven ze met hun handen vanaf."

De club wil een verlenging van het huurcontract tot december, zo'n 170 dagen. Die extra tijd is volgens eigenaar Eelko Anceaux echt nodig: 'We willen de Marktkantine op een goede manier afsluiten en dat is heel lastig nu we net weer open zijn na honderd weken coronasluiting. We hebben die 170 dagen echt nodig."

Project Marktkwartier

De Marktkantine moet wijken voor de bouw van een nieuwe woonwijk: het Marktkwartier. Er zullen 1700 nieuwe woningen worden gerealiseerd door projectontwikkelaars VolkerWessels vastgoed en Ballast Nedam Development. Dat het bestaan van de Marktkantine op de Jan van Galenstraat nummer 8 eindig was, wist de club al sinds de opening in 2014.

Een verlenging van het huurcontract zal er volgens de projectontwikkelaars niet komen: "Wij starten in juli een onderzoek naar de aanwezigheid van asbest. Als daaruit blijkt dat een asbestsanering nodig is, kan dit langer duren. Als we het onderzoek uitstellen dan komt mogelijk de start van de werkzaamheden later dit jaar in gevaar."

Toekomst

Anceaux heeft de hoop op uitstel nog niet verloren: "We denken dat de woningbouw die hier uiteindelijk gaat komen niet in de weg gaat zitten. En omdat de projectontwikkelaars nog vergunningen moet aanvragen en de woningen nog moet verkopen willen we tot december. "

Maar als het einde toch in juli komt zal het volgens de eigenaar niet het einde zijn van de Marktkantine: "We zijn aan het kijken naar verschillende nieuwe locaties in de stad." Een bezoeker doet alvast een suggestie: "Ik denk dat Waterkant wel een geschikte nieuwe plek zou zijn."

In het hele land is er grote behoefte aan mensen die in de zorg kunnen en willen werken. Door de vergrijzing zijn er steeds meer ’handjes aan het bed’ nodig. Tijdens de coronacrisis bleek maar weer hoe belangrijk de helden in de zorg zijn.

De Amstel Gold Race gaat zondag van start zonder de winnaar van vorig jaar, Wout van Aert. Die is nog steeds herstellende na zijn coronabesmetting. De Belgische kampioen wenste voor de start zijn team Jumbo-Visma veel succes toe via Instagram, en daaruit bleek ook duidelijk zijn teleurstelling over zijn afzegging.

Na zes maanden pauze stapte de Hoogkarspelse Joost Reus (27) vorige week weer op de fiets. Zijn doel? Fietsend Bali bereiken. Door visumproblemen strandde hij vorig jaar in Georgië, maar inmiddels heeft hij het aangrenzende land Armenië al bereikt. Binnen enkele dagen verwacht hij in Iran aan te komen, zijn volgende checkpoint. 

Binnen acht maanden hoopte Joost het Indonesische eiland Bali te bereiken, toen hij in augustus in Hoogkarspel op de fiets stapte. Dat bleek al snel onhaalbaar. Helemaal toen hij zijn reis voor een halfjaar moest onderbreken in Georgië.

Hij heeft zijn doelstelling wat bijgesteld: voor het einde van dit jaar op het eiland aankomen, moet echt lukken, denkt hij. Met nog een slordige 10.000 kilometer te gaan. Hij heeft het fietsen gemist, vertelt hij. “Het was wel weer even wennen, maar het fietsen en de vrijheid die je ervaart is echt mooi. Het is geweldig om weer op pad te zijn.”

Gestrand in Georgië

Joost strandde in Tbilisi, de hoofdstad van Georgië, omdat hij zijn visum voor Iran door coronabeperkingen niet rond kreeg. Hij besloot er maar een sabbatical van te maken. Op afstand kon hij weer wat werk doen voor zijn oude werkgever, tussendoor zocht hij het avontuur op in de buurt van de stad. “Ik trok vaak de bergen in en heb veel geskied.”

Toch is hij blij dat hij weer kilometers kan maken op de fiets. Vorige week fietste hij Armenië binnen, na een aantal dagen reizen. Binnen enkele dagen verwacht hij Iran binnen te komen.

De eerste fietsdagen waren meteen pittig, zo blikt Joost terug. “Vooral de eerste dag was echt loodzwaar. Ik fietste door de bergen, alleen maar omhoog. Dat was een behoorlijke klap voor mijn lichaam. Ik moest op de tweede dag meteen een dag rustnemen. Daarna merkte ik dat het op dag drie al veel beter ging.”

Joost stond in die eerste paar dagen al meteen voor obstakels. “Na 35 kilometer fietsen liet ik mijn telefoon vallen. De barst in het scherm was zo groot, dat ik een nieuwe moest kopen. Ik kon, zonder navigatie, doorfietsen naar de volgende stad, of terugfietsen naar Tbilisi en daar een nieuwe kopen. Ik koos voor dat laatste.”

Tegenvaller

Na 70 verspilde kilometers stond Joost voor de volgende tegenslag: de route die hij wilde fietsen, bleek helemaal ondergesneeuwd. “Toen moest ik wéér een stuk terug”, vertelt hij, inmiddels lachend. “Maar toen had ik er wel goed de pest in. Het was weer een behoorlijke tegenvaller, kort na die stukgevallen telefoon.”

Toch vindt hij het niet erg om wat langer over zijn tocht te doen. Zijn oorspronkelijke doel, zijn tocht in acht maanden afronden, bleek immers toch al niet haalbaar. “Ik probeer het nu wat rustiger aan te doen, ik wil iets meer van de landen zien. Daar heb ik in het eerste deel van mijn reis weinig tijd voor genomen.”

Tekst gaat verder onder de afbeelding.

Niet geheel zonder reden, Joost wilde de strenge winters in Azië liever vermijden. Toen hij in oktober besloot om in Georgië te blijven, vormde dat geen belemmering meer. “Ik probeer nu iets meer te genieten. Ik blijf wel tempo houden, maar als ik een mooi gebied tegenkom wil ik daar best voor omfietsen.”

Bovendien komen de leukste landen nu pas, volgens Joost. “Europa ken ik ondertussen wel.” De komende maanden verwacht hij via Iran, Pakistan, India, Bangladesh, Myanmar en Maleisië op Bali aan te komen.

“De grootste uitdaging begint nu pas”, realiseert hij zich. “Vergeleken met deze landen waren Europa en Turkije eigenlijk een piece of cake. Vooral bij alle visumaanvragen.”

Om nog enige flexibiliteit in zijn route te behouden, vraagt hij steeds visums aan voor het volgende land als hij één land eerder bereikt heeft. “Veel gedoe, maar ik houd wel van wat uitdaging.”

NH Nieuws/WEEFF sprak Joost eerder, vanuit Georgië. Tekst gaat verder onder de video.

De trage visumaanvraag voor Iran was lange tijd de grote drempel in het reisplan van Joost. Pakistan wordt het volgende obstakel, denkt Joost. “Iran vind ik niet meer zo spannend, nu mijn visum is geregeld. Ik heb daar alleen maar mooie reisverhalen over gehoord. Van Pakistan begin ik meer te zweten.”

Grensgebied met terroristen

“Het aanvragen van een visum is daar niet zo moeilijk”, vervolgt hij. “Maar het grensgebied waar ik aankom is een rode zone, er zitten daar veel terroristen. Als het goed is krijg ik beveiliging van het land, voor de eerste kilometers, tot je in een veilig gebied komt. Maar ik moet nog maar afwachten of en hoe dat geregeld is.”

Als Joost zijn plan haalt, in december Bali bereiken, is hij een kleine anderhalf jaar onderweg geweest. Met zijn gedachten al in Bali, moet hij er voorlopig nog even niet aan denken om terug te keren naar Nederland. “Dat zal ook wel weer even wennen zijn.”

De Invictus Games voor veteranen met een beperking die zaterdag in Den Haag van start gaan, doen hun naam eer aan. Invictus betekent onoverwinnelijk. Dat moest de organisatie zijn om het vanwege corona geschrapte evenement alsnog te laten doorgaan en is de Oekraïense ploeg om ondanks het oorlogsgeweld toch naar ons land af te reizen.

Een miljoen Nederlanders komt binnenkort in beweging op de arbeidsmarkt, dat blijkt uit onderzoek in opdracht van vacaturewebsite Indeed onder meer dan 1100 werkende Nederlanders. Tijdens de coronapandemie zijn veel werkende Nederlanders hun carrière gaan heroverwegen. Met name de wens voor vrijheid en flexibiliteit blijkt doorslaggevend bij een baanwissel.

Prinses Ariane viert zondag haar vijftiende verjaardag. De jongste dochter van koning Willem-Alexander en koningin Máxima kan de feestdag eindelijk weer ’normaal’ vieren, al is niet bekend hoe. Net als de rest van Nederland vierde ze haar verjaardag de afgelopen twee jaar vanwege de coronamaatregelen sober.

Na twee jaar racen tegen de klok om de wereldbevolking in te enten tegen Covid-19 overstijgt het aanbod van coronavaccins op veel plaatsen nu de vraag. Toch blijft er een gapend gat tussen de rijkste en armste landen qua vaccinatiegraad. De verdeling van de beschikbare entstoffen is onverminderd oneerlijk. De mondiale organisatie voor vaccins en immunisatie (GAVI) houdt vrijdag een conferentie om de toegankelijkheid te verbeteren.

Ronald Boef uit Bovenkarspel heeft de US Open voor blinde golfers op zijn naam geschreven. Op The King & The Bear golfbaan van St. Augustine bleek hij absoluut de beste van het hele veld. "Dit is de beloning na al het harde werk."

Eindelijk weer eens een toernooi. Boef moest er door corona lang op wachten. In plaats daarvan volgden er talloze oefensessies, op de golfbanen van Westwoud en Eemnes. Altijd met vader Rein aan zijn zijde. 

Boef behoort tot de beste vijf blinde golfers ter wereld. In de tussentijd verloor Boef in supermarktketen DEEN ook nog zijn belangrijkste sponsor en was een vervolg van de loopbaan allerminst zeker. Een benefietdag, met daaraan een veiling gekoppeld, bracht maar liefst een ton op. Hierdoor kan Boef de komende vier jaar zonder financiële zorgen golfen. 

Moeilijke baan

Dat lukte op de US Open uitstekend. Boef stond vanaf de eerste dag aan de leiding en gaf deze ook niet meer af, ondanks een matige start op de tweede dag. De baan waarop werd gespeeld staat bekend als één van de moeilijkste, door veel water en bunkers. 

De winst is een grote opsteker voor Boef, die als winnaar van de B1-categorie een gouden ring ontving. Het belangrijkste doel van Boef is dit jaar het WK, dat voor september op de agenda staat. 

In 60 procent van de Duitse ziekenhuizen worden nog steeds geplande operaties uitgesteld vanwege onderbezetting door de coronapandemie. De ziekenhuisartsenorganisatie VLK zegt in de Neue Osnabrücker Zeitung dat deze ziekenhuizen te weinig verplegers hebben.

Nadat de vorige edities werden afgeblazen door corona, kan verzamelend Nederland het hart weer ophalen op de verzamelaarsjaarbeurs in Utrecht. Je vindt er de gekste dingen en achter ieder object zit een verhaal. Verzamelaar Anton Siedsma heeft verhalen genoeg.

Ronald Boef uit Bovenkarspel heeft de US Open voor blinde golfers op zijn naam geschreven. Op The King & The Bear golfbaan van St. Augustine bleek hij absoluut de beste van het hele veld. "Dit is de beloning na al het harde werk."

Eindelijk weer eens een toernooi. Boef moest er door corona lang op wachten. In plaats daarvan volgden er talloze oefensessies, op de golfbanen van Westwoud en Eemnes. Altijd met vader Rein aan zijn zijde. 

Boef behoort tot de beste vijf blinde golfers ter wereld. In de tussentijd verloor Boef in supermarktketen DEEN ook nog zijn belangrijkste sponsor en was een vervolg van de loopbaan allerminst zeker. Een benefietdag, met daaraan een veiling gekoppeld, bracht maar liefst een ton op. Hierdoor kan Boef de komende vier jaar zonder financiële zorgen golfen. 

Moeilijke baan

Dat lukte op de US Open uitstekend. Boef stond vanaf de eerste dag aan de leiding en gaf deze ook niet meer af, ondanks een matige start op de tweede dag. De baan waarop werd gespeeld staat bekend als één van de moeilijkste, door veel water en bunkers. 

De winst is een grote opsteker voor Boef, die als winnaar van de B1-categorie een gouden ring ontving. Het belangrijkste doel van Boef is dit jaar het WK, dat voor september op de agenda staat. 

Zeewater dat uiteindelijk in het bloed van Christus veranderde; het is het wonder van Bergen dat deze week na 600 jaar herdacht wordt. Een theatergroep speelde het verhaal na en er werd een wandelboekje gepresenteerd met daarin drie historische routes. "Het is belangrijk om deze verhalen levend te houden", vertelt Wilem Smit van de Historische Vereniging Bergen.   

Je zou het niet zeggen maar in de polder van Bergen vond in 1421 een wonder plaats. Na een allesverwoestende storm brak de dijk bij Petten, waardoor het dorp inclusief de kerk werden verzwolgen door de zee. Een dag later werd in Bergen in de polder bij een sloot een houten kistje gevonden met daarin een kelk waarin heilige hosties zaten. 

De pastoor van Petten, die al een van de weinigen de ramp had overleefd, reside naar Bergen om daar het kistje in ontvangst te nemen. Hij at de hosties op en het zeewater dat nog in de kelk zat, werd bewaard in een kom in de oude dorpskerk van Bergen die nu bekend staat als de  Ruïnekerk. 

Bloed van Christus 

Na een half jaar op Pinksterdag bleek het zeewater in de kom verdwenen maar lag er alleen nog rode stof op de bodem. "Dat het kistje gevonden werd was al een wonder", vertelt Willem Smit van de Historische Vereniging Bergen. "Toen het water veradampt was en er rode stof achter bleef dacht men meteen dat het wel het bloed van Christus moest zijn. Het wonder zorgde ervoor dat Bergen een bedevaartsoord werd."

Vanwege de coronacrisis kon de herdenking vorig jaar niet doorgaan. Nu is het dus eigenlijk 601 jaar geleden, en dat werd gevierd met een uitvoering waarbij het verhaal door een theatergroep werd uitgebeeld. "Er is niets mooier dan de verhalen door te geven aan een nieuwe generatie. Het is een verhaal over hoop, geloof en samen zijn en dat is nu nog steeds actueel."

De weergoden werkten in ieder geval niet mee tijdens de uitvoering. Het regende af en toe behoorlijk hard. Ondanks dat deden de kinderen hun uiterste best om het verhaal zo mooi mogelijk uit te beelden. In onderstaande video kun je dat zien!

Een eigen bedrijf beginnen is nooit makkelijk. Maar wie het avontuur aandurft in coronatijd, heeft wel écht lef. In deze serie volgen we een aantal mensen die de sprong in het diepe waagden. In de aflevering van vandaag: Michel van Egmond van Gooisch Gemak.

"Ik zat in de verduurzaming van bedrijfspanden, maar daar was twee jaar geleden opeens geen vraag meer naar." Michel van Egmond besloot in coronatijd het roer om te gooien. Hij kocht een grote bus, liet hem blinkend goud spuiten en begon een rijdende winkel: Gooisch Gemak. "Het is niet de SRV-wagen zoals we die van vroeger kennen," zegt hij. "Ik wilde er natuurlijk wel een Goois tintje aan geven!"

Dus bij hem geen wc-papier in de schappen, maar wel: biologisch brood, gekruide rookworsten, verse asperges en lekkernijen als cannoli's, dadels en bonbons. "Zo veel mogelijk van Gooise leveranciers. Ik heb nu zo'n 250 artikelen en probeer er elke week iets nieuws bij te hebben," zegt Michel.

In de video hieronder vertelt hij over de band die hij met zijn vaste klanten heeft gekregen. "Ze vertellen me alle ins en outs van hun leven."

Tekst gaat verder na de video

Tingelingeling, toet toet! Michel rijdt Laren binnen. Zijn vaste klanten komen al aanlopen. "Ik ben er elke donderdag," zegt Chantalle Bakker. Ze is mondhygiënist en laat haar praktijk even alleen voor een doosje aardbeien en een fles melk. "En voor wat lekkers natuurlijk, daar mogen mijn patiënten dan ook van proeven." Iets verantwoords voor de tanden? "Uiteraard niet, je moet af en toe ook een beetje genieten, haha."

Slim of dom?

En was het nou slim om juist in coronatijd te beginnen? "Ja, eigenlijk wel," vertelt Michel. "Mensen konden niet meer naar een restaurant, maar wilden wel lekker eten, dus ze waren heel blij met mijn assortiment." Hij begon gewoon op goed geluk rond te rijden, maar heeft inmiddels een trouwe klantenkring. Karin Calis komt wekelijks langs voor de paardenworst. "De grote supermarkten draaien al tijden kerstomzetten," zegt ze. "Dus ik koop liever hier, dan steun ik de kleine ondernemer."

Michel hoopt dat de SRV-wagens nog lang blijven bestaan in het Nederlandse straatbeeld. "Daar vind je veel meer kwaliteit en service dan bij de grote winkels," aldus Michel. Ook hijzelf denkt nog lang niet aan stoppen. "Het gaat heel goed en ik word er erg blij van. Het is enorm gezellig met de klanten!"

Goois Gemak rijdt doordeweeks door een groot deel van 't Gooi: op maandag in Hilversum, op dinsdag in Bussum en Naarden, op woensdag in Kortenhoef, 's Graveland en Ankeveen, op donderdag in Laren en op vrijdag door een stukje van Eemnes, Blaricum en Huizen.

De vloot van VOC-boten van avonturier Edwin ter Velde vertrekt morgen vanuit Hoorn naar het Zuid-Franse Sète, om mee te doen aan de 'Franse Sail'. Daar varen de boten, met de hand gemaakt van afvalplastic, mee tussen de internationale tallships. "Onze boodschap is onveranderd: laten zien dat (plastic) weggooien zonde is."

Naar het nautische evenement Escale à Sète in Zuid-Frankrijk komen aanstaande week tallships van over de hele wereld. Vanuit Nederland reizen de Morgenster en Oosterschelde af naar het verre Zuiden. 

"Hier kennen we Sail Amsterdam, Sète is een evenement voor de hele Middellandse zee, eigenlijk voor heel Europa. Er zijn mensen – echt waar – die varend via de kanalen maandenlang bezig zijn geweest om erheen te komen", benadrukt de Nederlandse coördinator Thedo Fruithof. Er komen volgens hem ten minste zo'n 300 tot 400 bezoekers af op het zeven dagen durende festijn.

Nederland eregast

Nederland is dit jaar eregast en heeft vlakbij het hoofdpodium een eigen domein waar allerlei partijen de maritieme geschiedenis van Nederland laten zien. "Het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen is aanwezig en het Arnhemse Openlucht Museum laat de 'houten' scheepsbouw zien. In contrast daarnaast staat Edwin met zijn 'plastic vloot'. Er gaan haringrokers mee, Goudse kaas Nederland is op allerlei manieren vertegenwoordigt", aldus Fruithof.

De stichting van Edwin ter Velde, Clean2Anywhere, neemt deel met haar drie VOC-werkboten én een touwslagerij. Edwin: "Donderdag is de 'Holland-dag'. Dan gaan we met alle schepen 'admiraalzeilen'. Dat betekent dat we in formatie varen, met ons voorop. En met de touwslagerij op de kant, laten we de Franse kinderen zien hoe je van afvalplastic touwen kunt maken."

Maar bovenal wil Edwin zijn boodschap uitdragen: weggooien van afvalplastic is zonde. "We staan daar niet alleen vanuit een historische perspectief, ook het ecologische aspect komt aan bod." Zo gaan ze in gesprek over een lokaal natuurgebied met een lagune, om het plasticprobleem daar aan te pakken. "Het is hard nodig. Het gaat in dat gebied heel slecht met het milieu."

Verste reis tot nu toe

Dat hij nu de reis naar Frankrijk zou maken, had hij een paar jaar terug niet kunnen bedenken. In augustus 2020 voer hij met de eerste VOC-werkboot De Lankhorst uit naar Amsterdam. Dat Sail toen door corona niet doorging, hield Ter Velde op zijn missie niet tegen.

Intussen is de vierde werkboot uit afvalplastic in de maak, waar vele vrijwilligers en mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt keihard aan werken. En er wordt gewerkt aan de bouw van een veel groter schip: een speeljacht. 

Fluitschip

"Uiteindelijk gaan we een echte fluitschip bouwen. Ook al weet ik nog steeds niet hoe", zegt Edwin lachend. Schepen bouwen uit afvalplastic is een experimenteel proces, zo weet Ter Velde als geen ander. Zo liep het buigen van de plastic scheepsboeg onder hoge temperatuur nog mis. 

Maar het schip komt er op termijn, hoe dan ook. Want de eerste twee ladingen goederen zijn al verkocht en moeten worden geleverd. "We moeten naar Noord-Spanje om olivijn (een mineraal dat bij verwering CO2 uit de lucht opneemt en omzet in kalk, red.) weg te brengen. En naar Amerika om 200 ton aan hijsbanden af te leveren."

Edwin en zijn bemanning vertrekken zondag. Dinsdag gaat daar de 'Franse Sail' van start. 

Het leven lacht Geraldine Kemper (32) toe: ze maakt de tv-programma’s waar ze altijd van droomde, is dolgelukkig in de liefde en nu het nachtleven weer op gang is gekomen, kunnen zij en ’coronaliefde’ Freek voor het eerst ook samen feesten.

Elke week geeft de gepensioneerde schooldirecteur Ruud van der Veldt in de bibliotheek in Heerhugowaard taalles aan mensen die graag Nederlands willen leren. Dit doet hij overduidelijk met veel plezier: "Ik leer er zelf ook nog iedere keer van", vertelt Ruud enthousiast.

Al vier jaar lang is Ruud iedere donderdagmiddag te vinden in de bibliotheek aan het Parelhof. Hij is coördinator van de wekelijkse taallessen, die hij zelf in elkaar zet en samen met andere vrijwilligers geeft.

Tekst gaat verder.

Tijdens corona was het rustig, maar vóór de pandemie deden soms wel bijna dertig mensen aan de lessen mee. Ruud: "Inmiddels zitten we gelukkig weer in de lift; afgelopen keer waren er dertien mensen."

En die mensen komen overal vandaan. "Spanje, Marokko, China, Thailand, Duitsland, Syrië, Mexico... de hele wereld zit aan tafel. En iedereen helpt elkaar, ik heb nog nooit meegemaakt dat mensen niet bij elkaar willen zitten vanwege bijvoorbeeld hun achtergrond of religie." Hij verzucht: "Was dat maar zo in de echte wereld!"

Met zo'n verscheidenheid aan deelnemers, ontkom je er niet aan dat ze op een ander niveau de taal beheersen, vertelt de Ruud, die in totaal 45 jaar in het onderwijs werkte. "Dat is geen enkel probleem," vervolgt hij, "voor mensen die de taal al heel machtig zijn heb ik vaak een extra opdracht klaarliggen."

De lessen bestaan vaak uit vaste onderdelen als het behandelen van een krantenartikel en het leren van grammatica. Maar er is ook ruimte voor improvisatie: "Soms hebben we het uiteindelijk uitgebreid over een heel ander onderwerp dan ik van tevoren in mijn hoofd had. Dat vind ik heel leuk; dingen behandelen die spontaan opkomen."

Tekst gaat verder.

Zelf leert Ruud ook nog iedere week tijdens de lessen: "Bijvoorbeeld hoe lastig het is om Nederlands te leren voor iemand die ook geen Engels spreekt. Of hoe universeel spreekwoorden eigenlijk zijn, daar kwamen we laatst achter."

Eén van de meest bijzondere ervaringen die hem is bijgebleven, is het verhaal van een Syrische dame. "We hadden het over boten en schepen en halverwege de les vertelde een mevrouw ineens uit zichzelf over de manier waarop zij naar Nederland gevlucht was. Nadat ze de zee waren overgestoken, hebben haar jonge kinderen en zij drie maanden door Europa gelopen - op blote voeten."

"Dat maakte heel veel indruk", vertelt Ruud. "Zelf vraag ik deelnemers alleen naar hun naam en het land waar ze geboren zijn. Verder niet." Hij wil niet 'te privé zijn' omdat hij niet weet wat mensen hebben meegemaakt. "Dat deze mevrouw dit uit zichzelf vertelde, vond ik heel mooi. Blijkbaar voelde ze zich daar genoeg voor op haar gemak bij ons."

Wie het leuk lijkt om zich als vrijwilliger of deelnemer aan te sluiten bij de taallessen, is 'heel welkom', zegt Ruud. "Als vrijwilliger is het vooral belangrijk om gevoel voor taal te hebben en je moet het natuurlijk leuk vinden om met mensen om te gaan. Een achtergrond in het onderwijs of iets in die richting is niet nodig."

De taallessen worden iedere donderdag tussen 13.00 en 15.00 uur gehouden en 'de koffie staat klaar'.

Na 1 juni kunnen scholen, kinderopvang en contactberoepen zoals kappers niet meer opeens worden beperkt of gesloten, mocht het coronavirus opeens weer opvlammen. Het kabinet haalt deze bepalingen uit de zogeheten Tijdelijke wet maatregelen covid-19 (Twm), schrijft zorgminister Ernst Kuipers aan de Tweede Kamer.

De Stichting Coronaclaim MKB, aangevoerd door Pascale Petiet uit Maastricht, vindt het onterecht dat de rekening van de coronacrisis op het bordje van de kleine ondernemers wordt gelegd. Zij eist een schadevergoeding.

De nieuwe bibliotheek in Uithoorn moet nadrukkelijk een plek worden waar Uithoornaars zich thuisvoelen en waarmee ze zich, als het even kan, verbonden voelen. Het ontwerp van het gebouw is daarom in handen van architect Aat Vos, die zich met zijn bureau Includi heeft gespecialiseerd in 'third places', zoals de Amerikaanse socioloog Ray Oldenburg die plekken noemt. 

Zulke ‘derde plekken’ zijn openbaar toegankelijke plekken waar je bekenden ontmoet en nieuwe mensen leert kennen. Daarmee zijn het broedkamers voor burgerlijke betrokkenheid en een belangrijke spil in de democratie, stelt de socioloog. Het gaat bijvoorbeeld om cafés, dorps- of cultuurhuizen, of zoals in Uithoorn, een bibliotheek.

Maar waar moet zo’n ‘derde plek’ eigenlijk precies aan voldoen? In Oldenburgs theorie kunnen acht eigenschappen worden onderscheiden. Zo moet de plek voor iedereen - ongeacht plek op de sociale ladder - toegankelijk zijn, en op ieder gewenst moment (binnen de openingstijden) op vrijwillige basis bezocht kunnen worden. Verder moet de 'derde plek' goed toegankelijk zijn en in een duidelijke behoefte van de bevolking voorzien.

Gesprekken voeren is een belangrijke, maar zeker niet de enige activiteit op of in een ‘derde plek’. Omdat iedereen zich er thuis moet kunnen voelen, zijn ze traditioneel sober ingericht. Vaak bepaalt een select gezelschap stamgasten de sfeer, die meestal vriendelijk en ontspannen, en zeker niet hatelijk is.

Toch is de belangrijkste eigenschap van een 'derde plek' het thuisgevoel dat het bezoekers moet bieden: het moet een plek zijn die mensen in ieder geval het gevoel geeft dat zij bepalen hoe ze de ruimte willen gebruiken. Een plek waar ze zich prettig en comfortabel voelen, en waar ze zich kunnen opladen voor hun dagelijkse beslommeringen. 

Zuidoost, Keulen en Oslo

"Het moet eigenlijk een beetje jouw plek zijn", zegt architect Aat Vos in onderstaande video, waarin hij dieper ingaat op het ontwerp van de nieuwe bieb in Uithoorn. Behalve de Bieb in Uithoorn hebben ook de OBA in Amsterdam Zuidoost en biebs in Keulen en Oslo op zijn tekentafel het levenslicht gezien. "Het leuke van dit project is dat de bibliotheek weer een plek in de samenleving krijgt."  

Tekst gaat verder na de video

De nieuwe bibliotheek moet alles bieden wat je nodig hebt om het een tweede huiskamer te laten zijn, zegt wethouder De Robles in deze video. Architect Vos doet er nog een schepje bovenop: "Het is eigenlijk te gek dat we er nog met elkaar over moeten praten. Dit soort plekken zijn noodzakelijk voor de mentale gezondheid van onze samenleving." 

In zijn ontwerp heeft Vos nadrukkelijk rekening gehouden met Oldenburgs eisen. Ook met de eis dat converseren één van de belangrijkste activiteiten in een 'derde plek' moet zijn. Zo kun je in de toekomstige bibliotheek van Uithoorn niet alleen boeken lenen, surfen, studeren of de krant lezen, maar ook onder het genot van een kop koffie met elkaar ouwehoeren.

Dat gebeurt dan in de espressobar, waarvan je hieronder de ontwerpschets ziet. 

Bibliothecaris Caroline Halman van de bieb in Uithoorn kijkt uit naar de opening van de nieuwe bieb komende zomer. De huidige bibliotheek is volgens haar een prima plek om boeken (uit) te lenen, maar is vanwege zijn beperkte omvang geen geschikte ontmoetingsplek.

'Het wordt beter'

De coronacrisis heeft het imago van de Uithoornse bibliotheek als ontmoetingsplek geen goed gedaan. "Vanwege corona hebben we de zitjes uit elkaar gezet, daar staan nu de computers." De nieuwe bibliotheek biedt bezoekers veel meer ruimte en mogelijkheden, benadrukt ze. "Het wordt echt veel beter."  

In zijn ontwerp heeft architect Vos rekening gehouden met twee principes: het interieur moet bijdragen aan het gevoel van bezoekers dat de tijd die ze er hebben besteed, goed bestede tijd is geweest. Een ander principe is de invloed van het ontwerp op de betrokkenheid van de bezoekers bij het gebouw of de organisatie die er is gehuisvest. 

Voor dat laatste gaan Vos en zijn collega's uit van de principes van de Noorse psycholoog Aga Skorupka. Zij stelt dat een bibliotheek een toegankelijke en gastvrije plek moet zijn, die bovenal een gevoel van veiligheid en comfort biedt. 

Cursussen en theater

Behalve voor espresso en het lenen en lezen van boeken kun je in de toekomstige bibliotheek van Uithoorn ook terecht voor (computer)cursussen, workshops, theatervoorstellingen of simpelweg een werkplek. Het pand wordt momenteel ingericht, waarmee het werk voor architect Vos en zijn team eropzit.

De bibliotheek zelf staat aan de vooravond van een andere grote 'architectonische' klus: de bouw van een échte third place, waar iedereen zich welkom voelt en die onlosmakelijk deel uitmaakt van de lokale kennismaatschappij. 

Wie meer wil weten over het nieuwe bibliotheekgebouw en de aanstaande opening ervan kan terecht op nieuwebiebuithoorn.nl

Het aantal coronapatiënten in de Nederlandse ziekenhuizen is afgenomen met 45 ten opzichte van donderdag. Er liggen nog 1550 mensen die het virus hebben opgelopen in het ziekenhuis, van wie 110 op de intensive care. Dat blijkt uit de cijfers van het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS) vrijdag.

Dat Nederland dit jaar weer massaal op wintersport is gegaan was de afgelopen maanden ook te zien in het internationaal bel- en dataverkeer signaleert telecomprovider KPN. Het aantal belminuten en megabits aan data dat de klanten van KPN vanuit de Alpenlanden verstuurde lag in de eerste drie maanden van dit jaar alweer hoger dan twee jaar geleden, ten tijde van de eerste corona-uitbraak.

Op het allerlaatste moment kon Suzanne Schulting niet meedoen aan het WK shorttrack: alsnog geveld door corona. Maar in Canada is ze ook al bezig met de nabije toekomst. De Heerenveense zou het liefst een privéploeg willen opstarten.

Als kind was het echt een uitje: boeken halen bij de bieb. Met de bibliotheekpas in de hand samen je moeder elke week verse leesboeken uitzoeken. Tegenwoordig is de bibliotheek veel meer dan een uitleenbalie voor boeken: het is een ontmoetingsplek en een instituut met een maatschappelijke opdracht. Toch verdwijnen steeds meer bibliotheken uit het straatbeeld, vooral in de kleinere dorpen. 

De kernfunctie van de bibliotheek is de kennis van mensen vergroten, maar de manier waarop dat het beste tot stand komt, is aan het veranderen. De afgelopen jaren heeft de 'nieuwerwetse' bibliotheek een nieuw bestaansrecht gecreëerd. Door bij te dragen aan de persoonlijke ontwikkeling en verbetering van de maatschappelijke kansen van mensen, neemt de bieb een nieuwe rol in in de samenleving. Ze onderscheiden zich zo van de 'ouderwetse' bibliotheek die vast zit in oude verdienmodellen en de nieuwe mogelijkheden van deze tijd onvoldoende aangrijpt. In de 'klassieke' bieb zie je nog ouderwetse pc’s staan, die niet in de cloud werken en geen supersnelle wifi hebben.

Onvoorwaardelijke toegankelijkheid

Een belangrijke kern van de bibliotheek is de onvoorwaardelijke toegankelijkheid. Daarbij staan de biebs midden in de maatschappij en bieden ze essentiële dienstverlening. Zo werken bijvoorbeeld scholen er nauw mee samen, worden er taalcursussen gegeven en kun je er terecht voor hulp bij belastingaangifte. Vorig jaar hebben bibliotheken ook veel geholpen met het aanvragen van de coronapas.

Wat vind jij, heeft de bibliotheek nog bestaansrecht in deze tijd van ontlezing? 

Een boek lenen, en daarna door naar een taalles of een schildertentoonstelling. Het kan, in de grootste vestiging van de Openbare Bibliotheek Amsterdam (OBA) op het Oosterdokseiland. En als het aan de bieb ligt, kan dat straks in meer OBA-vestigingen.

OBA-Directeur Marcel Berendse heeft grote plannen. Bij de gemeente ligt een plan voor de toekomst, en de ambities zijn niet bescheiden. "De fysieke locaties moeten behouden blijven", vertelt Berendse. "Op elke 30.000 Amsterdammers moet er één vestiging zijn wat ons betreft. Dus als de stad groeit, willen wij meegroeien." Daarnaast wil de bieb ervoor zorgen dat de collectie ook digitaal gemakkelijk toegankelijk is, bijvoorbeeld via een computer of app.

Hierdoor verandert de rol van de 28 vestigingen – en het uiterlijk ook. "We worden meer een ontmoetingsplaats", zegt Berendse. "Minder grote rijen boekenkasten. Ons motto is: boeken tegen de muur, mensen op de vloer." De moderne bibliotheek is als een plein, waar Amsterdammers elkaar tegenkomen voor een gesprek, tentoonstelling of cursus.

Jammer

Niet iedereen staat te juichen over de veranderende rol van de bieb. Boekenliefhebber Karima Aissaoui (29) komt al bijna haar hele leven in de OBA. "In groep twee had ik alle boeken op school al snel uit, dus zei mijn juf tegen mijn ouders dat ze mij mee moesten nemen naar de bieb."

En dat deden ze. "Die eerste keer, dat weet ik nog zo goed. Het was een zonnige dag in het voorjaar, we gingen naar binnen en ik wist gewoon niet wat me overkwam. Dat iemand tegen mij zei: 'pak wat je wilt, je mag het anderhalve maand mee naar huis nemen.' Echt fantastisch."

Toen Karima ouder werd, ging ze ook op eigen houtje naar de bieb. "Zo fijn, ik kon dan echt in een hoekje kruipen om in een boek te verdwijnen." Dat zou in de OBA op het Oosterdok niet meer kunnen, vreest ze. "Op die locatie in elk geval niet, nee. Al die andere zaken die niet met boeken te maken hebben, dat is toch alleen maar ruis? Dat lijkt me niet goed voor je literaire ontwikkeling. Hartstikke jammer dat die shift wordt gemaakt van een traditionele bibliotheek naar een meer sociale plek."  

Convenant

Ook Amsterdamse schrijvers als Abdelkader Benali en Philip Huff spreken zich uit voor een bibliotheek die vooral om boeken en literatuur moet draaien. Berendse zegt begrip te hebben voor de zorgen. Tegelijkertijd wijst hij op het Bibliotheekconvenant 2020-2023. "We stellen daarin drie maatschappelijke taken centraal. De leesvaardigheid van Nederlanders verbeteren, Nederlanders de kans bieden een leven lang te leren, en digitale inclusie." Dat laatste houdt in dat de bibliotheken mensen op weg moeten helpen in de digitale samenleving: "Bijvoorbeeld met een cursus belastingaangifte."

De nieuwe koers moet helpen om jonge Amsterdammers naar de bieb te trekken. "Door corona hebben de jongste Amsterdammers geen kennis kunnen maken met de bieb. We hopen dat zij nu weer komen, want de jeugdafdeling is qua collectie de grootste in onze vestigingen." De hoop van Berendse is dat de nieuwe koers niet alleen jeugdige Amsterdammers weer naar de OBA trekt, maar dat ze blijven komen – hun leven lang.

Sandra Bullock was niet erg onder de indruk toen zij het scenario van The lost city voor het eerst in handen kreeg. „Ik zag er weinig in”, geeft de 57-jarige Hollywood-ster toe. „Tot ik er twee jaar later tijdens de coronalockdown opnieuw naar keek. Toen bleek zo’n doldwaas jungleavontuur opeens precies hét filmproject te zijn waar ik naar zocht.”

In Wormerveer is de grote bibliotheek verdwenen, maar met de kleine boekenkastjes is de bieb dichterbij dan ooit. Merle Schindeler uit Wormerveer heeft zo'n kastje. Ze ziet dat er veel animo voor is en dat er ook steeds meer buurtbiebjes ontstaan. "Mensen komen speciaal hier naartoe op de fiets of met de auto." 

Merle is tijden de coronapandemie begonnen met een biebkastje. Sindsdien ziet ze de vraag toenemen. "Er komt elke dag wel iemand." Merle denkt dat deze manier ervoor zorgt dat de drempel om te lezen wordt verlaagd. 

Tijdens de dag van de minibieb maakte NH Nieuws zo'n anderhalf jaar geleden de onderstaande reportage.

Tekst gaat door onder video 

In Wormerveer was vroeger een bibliotheek aanwezig, maar sinds enkele jaren moeten de bewoners uitwijken naar Wormer of Krommenie. Dit is volgens Merle een stukje rijden en de bibliotheek in Wormer is niet zo groot. 

Zestigplussers

Na Merle zijn er meer mensen die eenzelfde soort initiatief zijn gestart. "Er zijn wel twee of drie buurtbiebjes bijgekomen in de tussentijd." Hoewel een bibliotheek meer keuze biedt, merkt ze dat vooral zestigplussers behoefte hebben aan deze kastjes dicht bij huis."Kinderen pakken het ook nog wel eens. Er zitten wel wat kinderboeken in, maar dat loopt minder hard."

Het meeste populaire genre blijft volgens haar de roman. Deze boeken worden het meest gepakt. Het biebkastje van Merle zal dus – in tegenstelling tot sommige bibliotheken – voorlopig niet verdwijnen. "Er wordt veel gebruik van gemaakt." 

Het shorttrackseizoen dat door het uitstel van de wereldkampioenschappen drie weken langer duurt dan gepland, is voor Suzanne Schulting plotseling afgelopen. Een coronabesmetting maakte in Montréal in één klap een einde aan haar ambitie om voor de derde keer op een rij de mondiale allroundtitel voor zich op te eisen.

Dit weekend start de Boekenweek, een goede aanleiding om weer eens een bezoek te brengen aan de –  met uitsterven bedreigde – plaatselijke bibliotheek. Tegenwoordig is de bieb namelijk niet meer een klassieke uitleenbalie voor boeken, maar een ontmoetingsplaats en een instituut met een maatschappelijke opdracht. "Wij zijn de huiskamer van de stad."

De afgelopen jaren heeft de bieb kansen gezien én gepakt. Door de gedigitaliseerde samenleving moet ook de bibliotheek met zijn tijd mee en gebeurt er steeds meer online, zoals het lenen en lezen van boeken. De moderne bieb neemt daarmee een nieuwe rol in de samenleving.

De opdracht om te moderniseren is wettelijk vastgelegd in 2014. Bibliotheken moeten 'bijdragen aan de persoonlijke ontwikkeling en verbetering van de maatschappelijke kansen van de mensen', legt Klaas Gravesteijn uit. Hij is directeur van de Vereniging van Openbare Bibliotheken.

Daarmee hebben bibliotheken ook nieuwe uitdagingen gekregen. De twee grootste: het bevorderen van leesvaardigheid en digitalisering. Door de hele provincie geven bibliotheken cursussen aan eenieder die dat wil of nodig heeft.

De beste van de wereld

Anita Ruder is directrice van KopGroep Bibliotheken uit de Noordkop. De wereld van bibliotheken is volgens haar veel spannender geworden dan het stoffige karakter van vroeger: 'het instituut van boeken'.

Haar bibliotheek in Den Helder, School 7, werd in 2018 verkozen tot beste bieb van de wereld.  De vestiging werd geprezen om de vele maatschappelijke activiteiten die er worden georganiseerd – iets wat volgens Ruder door elke openbare bibliotheek gedaan wordt. In haar visie is het de rol van bibliotheken om ruimte te bieden aan werkelijk iedereen, en hen te helpen in hun persoonlijke ontwikkeling.

In bibliotheken kun je zitten zonder voorwaarden, en dat kan nergens anders, meent Ruder. "Je kunt er de hele dag de krant lezen zonder de verplichting iets te consumeren. Ik heb twee vaste gasten. Ze lezen beiden een andere krant, wisselen die na het gelezen te hebben uit en gaan erna in gesprek, iedere week."

Mensen maken graag gebruik van die onvoorwaardelijke toegankelijkheid, merkt ze op. Want hoewel ledenaantallen teruglopen, groeit het bezoekersaantal van de bibliotheek in Den Helder, en dat is veel belangrijker, vindt Ruder. Die groei is door de hele provincie te zien: sinds 2017 stijgt het aantal bibliotheekbezoeken - alleen door corona daalde het aantal weer.

Essentiële dienstverlening

Juist tijdens corona in de lockdowntijd is het belang van bibliotheken als openbare ruimte ingezien. "We werden toen door de overheid uitgeroepen tot essentiële dienstverlening", legt Ruder uit. Gravesteijn voegt toe: "Kijk maar naar alleen al het aantal studenten dat in coronatijd de bieb opzocht als toevluchtsoord om te studeren."

Bovendien staan de biebs midden in de maatschappij. Zo werken bijvoorbeeld scholen er nauw mee samen, worden er taalcursussen gegeven en kun je er terecht voor hulp bij belastingaangifte. Vorig jaar hebben bibliotheken ook veel geholpen met het aanvragen van de coronapas. "Heel veel mensen hebben onze hulp nodig voor digitale zaken, dat zijn echt niet alleen de senioren", verzekert Ruder. "Ik heb meegemaakt dat iemand de coronapas wilde aanvragen en met een Nokia kwam aanlopen." 

Leven van subsidies

Maar er is veel bezuinigd op bibliotheken, onder meer tijdens de pandemie. "Als het niet goed gaat met de wereld zijn musea, bioscopen en ook bibliotheken het eerste waarop wordt bezuinigd", zegt Gravesteijn.

Bibliotheken leven grotendeels van subsidies: 75 tot 90 procent van de inkomsten zijn subsidies vanuit de gemeente. Het verschilt per gemeente hoeveel geld een bieb krijgt. "Daar ligt meteen de kwetsbaarheid", benadrukt Gravesteijn. "In de wet staat vast wat de functie van een bibliotheek moet zijn, maar er staat niet dat er een bieb moet zijn."

Als een gemeente financieel krap zit, zal het niet snel geld uitgeven aan een bibliotheek. "Dan zal het worden besteed aan bijvoorbeeld jeugdzorg. Daarin moeten verplichtingen worden nageleefd."

Zo is er in de gemeente Waterland geen openbare bibliotheek, die wordt privaat beheerd. Gravesteijn noemt het 'een zaal met boeken'. Maar zoiets kan veranderen. "In Wognum was er ook geen bieb en dus is die met staatssteun alsnog gerealiseerd."

Twee op de drie bibliotheken krijgt volgens Gravesteijn te weinig subsidie om te kunnen voldoen aan de in de wet opgestelde taken. Maar ondanks deze financiële tegenvaller doen de biebs het in zijn ogen naar de mogelijkheden die ze hebben het goed. "De bibliotheken bieden op veel manieren hulp aan de gemeenschap, iedereen kan er terecht."