De melkprijs voor boeren schiet omhoog, naar zo'n 50 cent per liter. Maar wie denkt dat de veehouders hiervan de vruchten plukken, heeft het mis. Door de oorlog in Oekraïne rijzen de prijzen voor veevoer, kunstmest, brandstof en energie de pan uit. Soms tot wel vier keer zoveel. "Uiteindelijk zal de consument het voelen in zijn portemonnee."

Veehouder Remco Rotteveel herkent het verhaal. Samen met zijn vader en broer houdt hij zo'n 250 koeien in Ursem. Hij rekent uit: "Twee jaar geleden betaalde je nog 27 euro per 100 kilo kunstmest, dat is nu 110 euro. Bij veevoer is dat net zo, wel ietsje minder. Toen betaalde je 30 euro per 100 kilo, nu 55 euro. De prijzen blijven stijgen, dat is een zorg. Wanneer stopt het?”

Want Nederland haalt jaarlijks ongeveer 3,7 miljoen ton voermaïs uit Oekraïne, zo'n 60 procent van de totale import. Iets dat dus nu wegvalt. En afgelopen najaar sprong de prijs voor kunstmest in Nederland omhoog als gevolg van de hoge gasprijs - door de Russische inval in Oekraïne.

 "De prijzen van veevoer en kunstmest stijgen sinds oktober, de melkprijzen pas sinds februari. Dat gat moet je zelf opvangen en dat doet best zeer. Hoewel de melkprijs nu historisch hoog is, blijft de kostprijs hoger uitvallen. Je houdt zo bijna niets over."

Eerlijke boterham

LTO-bestuurder Trude Buysman roept afnemers - melkfabrieken en supermarkten - dan ook op de prijs die de veehouder krijgt te indexeren en waar het kan contracten open te breken. Zo kan de stijging van bijvoorbeeld veevoer, kunstmest en energie worden doorberekend. "Zo verdienen ze een eerlijke boterham", vindt zij.

Maar nu melkveebedrijven worden geconfronteerd met extra kosten, kunnen ze na een coronapandemie van twee jaar ervoor kiezen om alsnog de handdoek in de ring te gooien. Om dat te voorkomen, is het belangrijk dat alle schakels die tussen de boer en de consument zitten, hun verantwoordelijkheid nemen. "Het zijn onzekere tijden voor melkveehouders", concludeert Buysman. "Toch is de situatie in West-Friesland nog te overzien, maar dit moet niet te lang duren."

Want de melkprijs is wel iets gestegen. De teller staat momenteel op zo'n 50 cent per liter, paar jaar terug zat de prijs nog onder de 40 cent. Maar een veehouder pakt hiermee geen winst. "De veehouder, die blijft de sigaar. Aangezien die onderaan de keten staat. De burger wil wel, maar de consument kiest vaak voor het goedkoopste. Dat is ook niet gek, als je kijkt naar de energieprijzen en inflatie. Maar linksom of rechtsom, de consument zal het uiteindelijk voelen in zijn portemonnee."

Efficiënter rijden

Dat ziet veehouder Ad Baltus uit Zuidschermer ook. Voor een melkveebedrijf met 100 koeien, maakt een stijging van 10 cent per liter veel uit. Toch rekent hij zich niet rijk, want hoge kosten romen zijn winst af. "Ik probeer aan alle kanten al te besparen. Zoals efficiënter rijden met de trekker of minder krachtvoer geven. Maar er is een grens. Ik heb bijvoorbeeld een shovel nodig om mijn koeien te voeren, dat kan ik niet met een kruiwagen. We moeten ook realistisch blijven."

Geen keus

Maar dat is niet het enige, ziet Buysman. Vanuit de politiek krijgen veehouders ook 'wensen' op het bordje voorgeschoteld. "We rollen van crisis naar crisis. Er loopt een stikstofaanpak, boeren worden uitgekocht. Iets waardoor ze niet meer durven te investeren. Overal hangt een prijskaartje aan, dat vergeten mensen vaak."

Dat herkennen Rotteveel en Baltus ook. "De politiek wil dat we als sector verduurzamen, dat willen we zelf ook. Maar we houden zo geen cent over. We zeggen altijd: ‘We kunnen niet groen denken als we rood staan’. Het is echt overleven."

Veel veehouders gaan bijvoorbeeld minder strooien, merkt Buysman op. "Er wordt minder kunstmest gestrooid, wat resulteert in minder gras of maïs. Dus ook minder veevoer, alles hangt met elkaar samen."

Maar moet je dat wel willen? "Nee", stelt Baltus. "Een koe levert per jaar zo'n 10.000 liter melk. Om dat te bewerkstelligen, heeft zij krachtvoer nodig. Een koe kan niet alleen toe met ruwvoer als maïs en gras. Als wij geen krachtvoer geven, dan krijgen we minder gezonde koeien. En dan daalt de melkproductie en daarmee ook onze opbrengst. We zijn daar helaas afhankelijk van."

Na twee jaar wachten, door de coronaregels, kunnen de vrijwilligers van de KNRM weer laten zien waarom ze er zijn. Op praktisch alle KNRM-stations wordt vandaag de Reddingsbootdag gehouden. In Petten zijn ze er helemaal klaar voor. Daar krijgen bezoekers meteen een rondleiding bij het nieuwe pand dat momenteel wordt gebouwd, samen met de Reddingsbrigade.

"We hebben gemiddeld zo'n 20 tot 25 uitrukken per jaar", vertelt Marco Visser van de KNRM in Petten. "De Reddingsbrigade bedient het strand en de kustlijn. Wij zitten normaal gesproken iets verder op zee en helpen bijvoorbeeld de scheepvaart. Maar er is ook een kruispunt tussen onze organisaties. Zwemmers die te ver zijn gegaan of vermiste surfers, die schieten we samen te hulp."

De Reddingbootdag begint, net als bij de andere KNRM-stations, om 10.00 uur. Bij het huidige gebouw aan de Strandweg in Petten kunnen mensen uitleg krijgen over het werk. "We laten ons materiaal zien, maar besteden ook veel aandacht aan de nieuwbouw. Het is een groot gebouw en we laten zien waarom dat nodig is. Al onze materialen komen daar, er komt een theorielokaal waar we les kunnen geven over bijvoorbeeld navigatie. We willen graag laten zien waarom de samenwerking met de Reddingsbrigade zo belangrijk is", zegt Visser.

Die samenwerking betaalt zich straks uit in korte communicatielijnen in noodsituaties, maar ook bij de opleiding van nieuwe vrijwilligers. "De Reddingsbrigade is echt een kweekvijver. Je ziet dat heel veel jongeren uiteindelijk doorstromen naar de KNRM. Dat nieuwe gebouw helpt daar absoluut bij. Ik ben er van overtuigd dat het de veiligheid langs de kust ten goede komt", legt Marco Visser uit.

Tijdens de Open Dag is er voor kinderen van alles georganiseerd en kunnen donateurs meevaren. Daar zijn wel allemaal regels voor, maar die worden ter plekke duidelijk uitgelegd. Visser hoopt dat de mensen het belang van het reddingswerk inzien en zelf de helpende hand willen toeschieten. "We hebben voor de inrichting van het pand nog wel geld nodig. Het zou natuurlijk prachtig zijn als mensen ons daarbij kunnen helpen. 'Redden doe je samen', zeggen we op veel reddingsstations."

Na twee jaar wachten, door de coronaregels, kunnen de vrijwilligers van de KNRM weer laten zien waarom ze er zijn. Op praktisch alle KNRM-stations wordt vandaag de Reddingsbootdag gehouden. In Petten zijn ze er helemaal klaar voor. Daar krijgen bezoekers meteen een rondleiding bij het nieuwe pand dat momenteel wordt gebouwd, samen met de Reddingsbrigade.

"We hebben gemiddeld zo'n 20 tot 25 uitrukken per jaar", vertelt Marco Visser van de KNRM in Petten. "De Reddingsbrigade bedient het strand en de kustlijn. Wij zitten normaal gesproken iets verder op zee en helpen bijvoorbeeld de scheepvaart. Maar er is ook een kruispunt tussen onze organisaties. Zwemmers die te ver zijn gegaan of vermiste surfers, die schieten we samen te hulp."

De Reddingbootdag begint, net als bij de andere KNRM-stations, om 10.00 uur. Bij het huidige gebouw aan de Strandweg in Petten kunnen mensen uitleg krijgen over het werk. "We laten ons materiaal zien, maar besteden ook veel aandacht aan de nieuwbouw. Het is een groot gebouw en we laten zien waarom dat nodig is. Al onze materialen komen daar, er komt een theorielokaal waar we les kunnen geven over bijvoorbeeld navigatie. We willen graag laten zien waarom de samenwerking met de Reddingsbrigade zo belangrijk is", zegt Visser.

Die samenwerking betaalt zich straks uit in korte communicatielijnen in noodsituaties, maar ook bij de opleiding van nieuwe vrijwilligers. "De Reddingsbrigade is echt een kweekvijver. Je ziet dat heel veel jongeren uiteindelijk doorstromen naar de KNRM. Dat nieuwe gebouw helpt daar absoluut bij. Ik ben er van overtuigd dat het de veiligheid langs de kust ten goede komt", legt Marco Visser uit.

Tijdens de Open Dag is er voor kinderen van alles georganiseerd en kunnen donateurs meevaren. Daar zijn wel allemaal regels voor, maar die worden ter plekke duidelijk uitgelegd. Visser hoopt dat de mensen het belang van het reddingswerk inzien en zelf de helpende hand willen toeschieten. "We hebben voor de inrichting van het pand nog wel geld nodig. Het zou natuurlijk prachtig zijn als mensen ons daarbij kunnen helpen. 'Redden doe je samen', zeggen we op veel reddingsstations."

De recente uitbraak van het coronavirus in de Chinese stad Shanghai vertoont tekenen van stabilisatie, blijkt uit de laatste cijfers die zaterdag (lokale tijd) zijn gepubliceerd.

Even terug naar 1980: uit onvrede over de invulling van 5 mei bedenkt Ilco van der Linde met wat vrienden een festival. Ze vinden de festiviteiten die toen plaatsvonden op 5 mei te veel op ouderen gericht. 42 jaar later is dat feestje uitgegroeid tot wat Bevrijdingspop nu is: veertien podia door het land en vele honderdduizenden bezoekers. 

Dat eerste festival wordt georganiseerd in wat toen Patronaat was. Daarna heeft het muziekfeest een bijna niet te stoppen ontwikkeling doorgemaakt. Het bevrijdingsfestival dook in die beginfase in wisselende gedaantes en op verschillende plekken in de stad op. Toch is er alle jaren een centrale boodschap: 'Vrijheid is niet vanzelfsprekend'.

In 1990 vindt Bevrijdingspop door groeiende populariteit voor de eerste keer in de Haarlemmer Hout plaats. Daarvoor waren achtereenvolgens (onder andere) de Prinsenhof, de Botermarkt en het Kenaupark het toneel van het feest voor de vrijheid. 

Tekst gaat door onder de fotocollage. 

Nadat Haarlem de aftrap heeft gegeven voor dergelijke festiviteiten, volgen er snel andere steden. Zo organiseren ze ook een bevrijdingsfestival in Wageningen en Amsterdam. Door de jaren heen zijn er steeds meer steden bijgekomen. Dit jaar kunnen mensen naast onder andere Roermond, Groningen en Vlissingen in totaal in veertien steden feestvieren. 

Storm, Caro Emerald? 

Voor de gemiddelde festivalbezoeker is het bekend: het weer op 'B-pop' hoeft bij lange na niet zonnig te zijn. In 2015 is het behoorlijk stormachtig, maar worden de deuren toch geopend. Na verloop verslechtert de situatie en grijpt de organisatie in. Het terrein wordt tijdelijk afgesloten om aan de veiligheid te kunnen werken. 

Ook heeft die storm gevolgen voor andere bevrijdingsfestivals door het land. Zo kan Caro Emerald zich onmogelijk verder verplaatsen en besluiten ze haar te laten optreden in Haarlem, terwijl zij niet in de line-up stond.

Oorlog 

Door corona kon het immense festival twee jaar fysiek niet door gaan. Afgelopen februari maakte de organisatie bekend dat het festival dit jaar wel door zal gaan.  Dit tot vreugde van voorzitter van de stichting Bernt Schneiders: "Het besluit om dit jaar weer een festival op locatie te organiseren, hebben we eenduidig en met instemmend applaus en zelfs gejuich genomen."

Tekst gaat door onder video: een van de meest hilarische momenten van Bevrijdingspop 2010.

Dat er na corona nu oorlog woedt in Oekraïne, is voor de organisatie een extra stimulans om het feest door te zetten. Het is volgens Bevrijdingspop in tijden van oorlog belangrijk om vrijheid te vieren, maar ook juist om stil te staan bij het feit dat vrijheid niet vanzelfsprekend is.

5 voor 5-moment 

Het moment van vijf minuten voor vijf uur staat dan ook in het teken van de oorlog. Om 16.55 uur staan de bezoekers van alle festivals tegelijk stil en speelt de Oekraïense zanger Aleksey Gorbunov een nummer. De vluchteling verblijft met zijn gezin sinds enkele weken bij een gast gezin in Overveen. Hij zal in Haarlem alleen op het podium staan, zijn eigen bandleden moesten achterblijven in Oekraïne. 

De stad is klaar om aankomende donderdag de 150.000 bezoekers van het festival welkom te heten. Zij kunnen onder andere genieten van Rilan & the Bombardiers ft. Gallowstreet, Goldband, Krezip en Feest DJ Ruud. Nu maar hopen dat de zon gaat schijnen. 

Burgemeester Femke Halsema kondigt vergaande maatregelen aan om de drukte en overlast op het Wallengebied de kop in te drukken. Nu al wordt het alcoholverbod aangescherpt en de vergunningen van de tijdelijke terrasuitbreidingen ingetrokken, maar de stad overweegt ook sluitingstijden voor de horeca in het weekend om 02:00 uur en zelfs toegangspoortjes in het gebied. 

Dat schrijft Halsema in een brief aan de gemeenteraad. Ze noemt de maatregelen een trendbreuk, maar noodzakelijk. "Opnieuw constateren we dat de drukte nóg sneller dan verwacht terugkeert, zoals we dit eerder zagen in de zomer van 2020 en 2021."

Volgens de gemeente waren tijdens het paasweekend de bezoekersaantallen en overlastmeldingen vergelijkbaar met de periode voor corona. "Opnieuw leggen de snel toenemende bezoekersaantallen, en de overlast die dit met zich meebrengt, een onacceptabele druk op de openbare ruimte en de leefbaarheid op de Wallen."

Terrassen

De burgemeester stelt dat ingrijpende maatregelen noodzakelijk zijn. Volgende week vrijdag, op 6 mei, worden al de tijdelijk vergunde terrasuitbreidingen in een groot deel van de Burgwallen-Oude Zijde en de gehele Nieuwmarkt ingetrokken. Deze vergunningen waren onder voorwaarden verlengd tot eind oktober van dit jaar, maar de gemeente komt hier nu dus op terug. In de vergunningen is daar volgens Halsema ook ruimte voor: deze kunnen worden ingetrokken als de leefbaarheid in de buurt te veel onder druk komt te staan.

Ook volgende week vrijdag wordt er een alcoholverkoopverbod ingevoerd op de donderdagen, vrijdagen, zaterdagen en zondagen vanaf 16:00 uur. Op dit moment mag alcohol nog in detailhandel, cafetaria’s en slijterijen tot 22:00 uur worden verkocht. Verder wordt de crowdmanagement opgeschaald, de maatregelen tegen straatdealen geïntensiveerd en seksondernemers worden gemaand om de wachtrijen op straat voor hun ondernemingen aan te pakken.

Toeganspoortjes

Op het stadhuis worden ook maatregelen voorbereid die nog verder gaan. Die zullen worden ingezet als de situatie erom vraagt, zo belooft de burgemeester. 

Halsema denkt hierbij aan een nog verdere uitbreiding van het alcoholverkoopverbod en de invoering van zogeheten venstertijden, waarbij geen nieuwe bezoekers meer worden toegelaten in horecazaken na een bepaald tijdstip.

Verder moet de horeca op de Wallen vrezen voor minder ruime openingstijden: op tafel ligt een plan om de sluitingstijden in het weekend naar 03:00 terug te brengen, of indien noodzakelijk naar 02:00 uur. Op piekmomenten wil de burgemeester de toegang tot het gebied afsluiten en bezoekersaantallen doseren tot zeventig procent van het niveau pre-corona. Om dit te bereiken is in het uiterste geval zelfs het plaatsen van tourniquets - toegangspoortjes - een mogelijkheid. 

De maatregelen worden op dit moment door de gemeente verder uitgewerkt met onder andere de politie en handhaving. Ook wordt er gekeken naar de logistieke en juridische gevolgen. "Om de situatie op korte termijn te verbeteren achten wij de aangekondigde maatregelen noodzakelijk. Perspectief op de langere termijn vraagt om nader uitgewerkte vervolgstappen, en een helder en gedeeld beeld van de stappen op de maatregelenladder", aldus Halsema.

Tijdelijke woonprojecten met snel te bouwen flexwoningen: het is misschien wel de ideale, snelle verlichting van de woningnood. Maar, zegt stadmaker Floor Ziegler, het is dan wel belangrijk om bewoners van die tijdelijke woonprojecten te laten meepraten over hoe ze daar willen samenleven. Tijmen woont bij Startblok Elzenhagen, een van die tijdelijke woonprojecten in Amsterdam. Hij vindt dat de sociale cohesie onder medebewoners van zijn gebouw nog teveel uitblijft.

Met Startblok Elzenhagen hebben Eigen Haard, De Key en de gemeente Amsterdam 540 woonplekken gerealiseerd. De helft daarvan is bestemd voor Amsterdamse jongeren, de andere helft voor jonge statushouders. Bewoners kunnen er maximaal vijf jaar blijven wonen. Rond 2028 krijgt het terrein een nieuwe, permanente bestemming. 

Volgens de initiatiefnemers is het de bedoeling dat de bewoners van Elzenhagen een community vormen, elkaar ontmoeten en samen activiteiten ondernemen. Volgens Tijmen wordt er dan ook van alles georganiseerd om de bewoners nader tot elkaar te brengen: ''Laatst hadden we nog een Iftar diner, er wordt gesport en er zijn yogalessen.'' Toch wil dat er nog niet echt toe leiden dat er onderling goede sociale contacten ontstaan: ''Ik denk dat mensen het slechts als iets tijdelijks zien en daardoor minder de drive hebben om het echt hun eigen te maken.''

Een woordvoerder van Woonstichting De Key geeft aan bekend te zijn met de problemen rond Startblok Elzenhagen: ''We herkennen dat het de afgelopen periode wat moeilijker was, onder meer vanwege corona. Begin dit jaar zijn we daarom in gesprek gegaan met de bewoners over wat zij belangrijk vinden. Zij geven aan dat ze meer aandacht willen voor de mentale gezondheid van bewoners, het verbeteren van de veiligheid en het versterken van de community bij het Startblok.''

Het zou goed kunnen dat een volgende pandemie opnieuw veroorzaakt wordt door een nog onbekend coronavirus, maar ook een nieuwe grieppandemie is volgens experts kansrijk. Een uitbraak van een gevaarlijk, voor de meeste mensen nog onbekend ‘paramyxovirus’ ligt eveneens op de loer.

Hoge kosten en tegenvallende inkomsten: zo vat het Amsterdamse college de financien van 2021 samen. In totaal investeerde Amsterdam ruim 1 miljard euro in de stad. Nog nooit was dat bedrag zo hoog. Tegelijkertijd waren de inkomsten bij de gemeente lager dan normaal.

Het heeft, zo geeft waarnemend wethouder Simone Kukenheim (Financiën) aan, voor een groot deel te maken met de impact van de corona-crisis. De stad investeerde in 2021 veel geld in steunpakketten voor ondernemers en kunst-, cultuur- en sportsector en zag tegelijkertijd dat corona minder geld in het laatje bracht.

Hard geraakt

"Ik ben tevreden dat we ondanks de tegenvallende inkomsten meer dan ooit hebben kunnen investeren in Amsterdam", zegt Kukenheim. "Want juist in een crisis moet je anticyclisch investeren, de stad de crisis uit investeren. Daarnaast hebben we ons zo veel mogelijk ingezet om Amsterdammers en ondernemers te helpen om de gevolgen van de corona-crisis op te vangen.”

In het jaarverslag is te lezen dat de 'aard' van de Amsterdamse economie - met veel eigen inkomsten - en het wegvallen van die inkomsten, ervoor zorgen dat de stad hard is geraakt. Volgens de schrijvers van het jaarverslag heeft vooral de de culturele en creatieve sector last gehad van de maatregelen die in Nederland en daarbuiten golden.

Gederfde inkomsten

Door corona liep Amsterdam veel inkomsten mis die er zonder de pandemie wel waren geweest: in totaal zo'n 308 miljoen euro. Dat is zo'n 50 miljoen euro meer dan vooraf werd gedacht.

Vooral aan toeristenbelasting werd veel misgelopen. Kwam er in 2019 nog 133,6 miljoen euro via die post binnen; vorig jaar was dat bedrag slechts 42,4 miljoen. De gemeente berekende dat er in 2021 zo'n 154,5 miljoen euro aan toeristenbelasting is misgelopen. Aan parkeergeld werd er 235,8 miljoen euro opgehaald, aan onroerendezaakbelastingen 231,6 miljoen.

Twee andere belangrijke kostenposten die te makken hadden met corona waren de TOZO (220 miljoen) en de GGD 141 miljoen euro.

Onder de streep

Al met al kwam er in 2021 zo'n 80 miljoen euro meer binnen dan er uitgegeven werd. Dat komt voor een belangrijk deel doordat een afwaardering van het AEB (55 miljoen euro) door een overname uiteindelijk toch niet nodig bleek te zijn. Tegelijkertijd nam de externe schuld van de stad met 550 miljoen euro toe naar een totaalbedrag van 6,7 miljard euro.

De financiële opgaven en onzekerheden zijn de komende jaren groot, concludeert het college. Volgens de burgemeester en wethouders wordt Amsterdam fors geraakt door toenemende inflatie en stijgende lonen en kosten. Daarnaast moet de gemeente de komende jaren naar eigen zeggen veel investeren, terwijl er minder inkomsten zullen zijn.

Het is zoeken naar een speld in een hooiberg voor eigenaren van campers en caravans om een stalling te vinden. Vrijwel nergens is meer plaats voor hun huisje op wielen, die nu vaak noodgedwongen op straat voor de deur geparkeerd wordt of wekenlang op de oprit staat. Vaak tot afgrijzen van de buren...

"Maak hier nou eens echt werk van, gemeente!" De openbare toiletvoorziening in het centrum van Beverwijk laat al te lang te wensen over, zeggen Facebookleden in de groep 'Je bent Beverwijker als...'. Zeker voor ouderen en mindervaliden is dat een probleem.

Ali Bal, de voorman van de grootste partij Samen Lokaal, kan zich de ergernis heel goed voorstellen. "Het liefst gaan we hier zo snel mogelijk na het coalitieakkoord en nog voor de zomer mee aan de slag."

Bal begrijpt de Beverwijkse zorgen, ook uit eigen ervaring. "Ik heb een kleine van een paar maanden, dus ik kan me voorstellen dat je, als je uit Heemskerk of Haarlem naar Beverwijk komt om te winkelen, wel ergens een luier wilt kunnen verschonen."

Toch kan hij op wat ideeën na nog geen concrete oplossing of termijn noemen, deels omdat de vorming van een nieuwe coalitie nog niet rond is. "Ik vind zeker dat we dit in de nieuwe bestuursperiode moeten oppakken. Maar het is ook heel lastig om te zeggen: over een paar maanden zijn er toiletten."

Nood is hoog

Of Beverwijkers dat snel genoeg gaan vinden, is de vraag. De nood is namelijk hoog. "De ouderen en gehandicapten kunnen nergens terecht", zegt Theo de Bot vandaag in zijn cris de coeur in de Facebookgroep. "Gemeente, maak hier nou eens écht werk van."

Ook elders in onze provincie heerst het toiletprobleem: in Huizen is de gemeente bijvoorbeeld al bezig met een plan. Tekst gaat verder.

En binnen een mum van tijd zijn veel van de ruim vijftig reacties eensluidend: "Het zal tijd worden", "Ik vind het onbegrijpelijk" en "Nog steeds mis ik de toiletten bij V&D en Hema": een kleine greep uit de antwoorden op Bots post.

Budget vrijmaken zag de gemeente niet zitten

De kwestie speelt namelijk al een tijdje. In november 2020 leek het de goede kant op te gaan toen de gemeenteraad van Beverwijk een motie aannam om openbare toiletten te plaatsen in het centrum van de stad. De Vereniging van Eigenaren (VvE) van Beverwijk Centrum en de Stichting Beverwijk stelden voor om die te betalen uit het Corona Herstelfonds.

Dat kon niet, volgens burgemeester Martijn Smit en toenmalig wethouder Esther Loenen. En budget binnen de gemeentebegroting vrijmaken zagen zij ook niet zitten, schreven zij in een brief.

De gemeente Amsterdam stelde vorig jaar wel extra geld beschikbaar voor openbare toiletten. Tekst loopt door.

"Voor de hand ligt de (horeca)ondernemers van het centrum te verzoeken dit op te pakken", luidt de tekst van de burgemeester in Beverwijk. "Een toilet is bij uitstek dienend aan de dienstenlevering van hen." En daarmee was de kous af.

Schot in de zaak

Maar daar is Hans Visser, voorzitter van de VvE Beverwijk Centrum, het niet mee eens. De gemeente had wél eerder al meer moeten doen, vindt hij. Toch is hij nog positief: met Bals partij Samen Lokaal zeer waarschijnlijk aan het roer in de gemeente, komt er misschien wel schot in de zaak, denkt hij. 

"Dat het eerdere college de plannen afschoot, doet niets af aan onze wens openbare toiletten in het centrum te openen, integendeel. Het is helder dat die er moeten komen. Een nieuw college kan nieuwe mogelijkheden creëren. Samen Lokaal heeft toiletvoorziening zelfs in het programma opgenomen.

D-reizen, ING, Beverhof of losse unit

Ideeën heeft Visser ook, bijvoorbeeld wc's in het pand van D-reizen of in dat van de ING, die daar weggaat. Maar ook een losstaande wc-unit op een van de plantsoenen tegenover de Hema is volgens hem een optie.

Bal blaast voorlopig nog iets minder hoog van de toren, maar ziet in ieder geval één mogelijke optie: "Ik denk voor de korte klap aan het − misschien met hulp van de gemeente − heropenen van publieke toiletten in het Beverhof. Maar daar zullen we met de eigenaar over moeten praten, want die heeft ze een tijdje geleden gesloten."

Pinkpop heeft de twee jaar in wachtstand door corona benut om de indeling van het festivalterrein tegen het licht te houden en verbeteringen door te voeren. Meest opvallende wijziging: het Noord- en het Zuidpodium draaien nu naar elkaar toe. Daardoor hoeft de bezoeker na een optreden alleen maar 180 graden te draaien voor het volgende optreden.

Lege flessen, plastic bekertjes en niet-verkochte spullen van de vrijmarkt: Koningsdag zorgt voor flink wat afval in de provincie. Het gaat voor veel gemeenten om zeker 10.000 kilo, zo blijkt uit een rondgang van NH Nieuws langs de grootste steden van Noord-Holland. "Koningsdag is voor de reiniging de drukste dag van het jaar", aldus een woordvoerder van de gemeente Amsterdam. 

600 extra vuilnismannen, 97 veegwagens en nog eens 100 overige afvalwagens waren er nodig om in Amsterdam de boel weer schoon te krijgen. In totaal is er in de hoofdstad zo'n 2.500 kuub afval opgehaald, wat ongeveer gelijk staat aan zo'n 10.000 kliko's.

Dat had nog veel meer kunnen zijn: "Wat dit jaar opviel, is dat mensen op de vrijmarkt hun onverkochte waar en kleding netjes naar de inzamelcontainers voor de kringloop brachten", aldus een woordvoerder van de gemeente.

NH Nieuws maakte vanochtend nog beelden van een zeer vervuild Amsterdam. Tekst loopt door onder de video.

12.000 kilo Haarlems grofvuil

Ook in andere Noord-Hollandse gemeenten lagen de straten vol. Volgens Spaarnelanden, het bedrijf dat afval ophaalt in Haarlem, is er totaal zo'n 12.000 kilo grof afval opgehaald. Dat zijn voornamelijk spullen die bleven liggen na de vrijmarkten. Naast het grofvuil is er ook nog ongeveer 4.000 kilo veegvuil opgehaald. "Dat komt neer op acht volle veegwagens", aldus een woordvoerder.

Tekst gaat verder.

In Alkmaar is de beleving dat er dit jaar meer vuil op straat lag dan andere jaren, zegt een woordvoerder van Stadswerk072. Andere steden zeggen juist dat er minder afval op straat lag na Koningsdag, een trend van vóór corona die zich dit jaar voort lijkt te zetten.

In de gemeente Hoorn is er 7.000 kilo grof vuil opgehaald en in totaal 20 kuub 'veegvuil'. Bij dat laatste gaat het vooral om blikjes, plastic bekers en ander afval dat in de prullenbak hoort.

Er werd de afgelopen drie maanden nog gesproken over de toekomst, maar het HDMZ-museum in Zandvoort stopt ermee. Sinds de opening in 2020 trok het museum al te weinig bezoekers en draaide het verlies. Afgelopen winter trok Frits van Loenen Martinet, voorzitter van Werkstichting HDMZ, er drie maanden voor uit om het museum op koers te zetten. Tevergeefs, zo blijkt. Het is niet gelukt om een sluitende begroting te krijgen. "Helaas stopt voor ons dit droomproject", zegt hij.

Door corona moest het museum vanaf de start, regelmatig dicht en dat heeft het museum niet veel goeds gedaan. Het oorspronkelijke idee voor het HDMZ-museum komt van de overleden kunstenaar Jan van Beelen. Het was zijn droom en hij was ook mede-oprichter. Een paar maanden voor de opening overleed Van Beelen en daarmee viel de kapitein van het schip, weg. Volgens Van Loenen Martinet had niemand autoriteit op dat moment en ontstonden er conflicten op de werkvloer.

Die liepen zo op dat de beoogde directeur, Anne Marion Cense, uiteindelijk weg is gegaan. Daarna zetten de vrijwilligers alles op alles om het museum op poten te zetten. "We vlogen alle kanten op en we vergaten de fantastische uitdaging die dit project ons had moeten geven", zo vertelt Van Loenen Martinet. Het wegblijven van succes ligt volgens hem vooral aan het ontbreken van kennis voor het opzetten van een particulier museum.

Gebouw

"Maar weinig musea weten zelfstandig een positieve balans te halen. En het was handig geweest als we dat hadden geweten voordat we een museum gingen opzetten."

In de praktijk kwam het erop neer dat er een nieuw gebouw was neergezet voor het HDMZ-museum, maar de invulling van het museum moest grotendeels nog vorm krijgen en bedacht worden.

Het gebouw is nu in handen van Stichting Geneviève, die ook eigenaar is van de kunstcollectie van Van Beelen. Wat ermee gaat gebeuren is nog niet duidelijk. Het gebouw krijgt in ieder geval wel een maatschappelijke of sociale functie. Frits van Loenen Martinet gaat bekijken hoe zoveel mogelijk Zandvoorters alsnog het werk van de overleden kunstenaarJan van Beelen kunnen zien in de toekomst. "Het einde van de exploitatie van het gebouw, betekent niet een einde aan de uitvoering van het gedachtengoed van kunstenaar Jan van Beelen."

De agent die vorig jaar maart optrad tegen betogers op het Malieveld in Den Haag, wordt niet vervolgd. Deze hondengeleider zette zijn diensthond in om een man aan te houden die een bierblik naar de ME had gegooid. Vervolgens werden de agent en zijn hond door omstanders aangevallen.

Het aantal mensen dat zich vorig jaar liet testen op seksueel overdraagbare aandoeningen (soa’s) is met 30 procent gestegen tot 138.436, meldt het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Dat is nog wel lager dan in 2019, het jaar voor de uitbraak van het coronavirus.

In het eerste kwartaal van dit jaar werden er in Amsterdam 42,5 procent minder huizen verkocht dan in het hetzelfde kwartaal vorig jaar. Na overkoken kun je nu spreken van droogkoken. 

In het eerste kwartaal van 2022 werden er in Amsterdam 43.923 woningen verkocht, het laagste aantal sinds zes jaar. Jerry Wijnen, voorzitter van Makelaarsvereniging Amsterdam, kan wel verklaren waarom de woningmarkt is drooggekookt: "We hebben allemaal corona gehad en toen kwam Oekraïne, dus er waren heel veel mensen die even geen actie ondernamen"

Schaarste in aanbod was er altijd al, maar door de pandemie en de oorlog werden mensen dus ook huiveriger, wie het nog kan betalen, om een huis te kopen. Resultaat is ook dat woningen die voor heel veel op Funda staan, zoals een rijtjeshuis van 240 vierkante meter in de Rivierenbuurt voor 2 miljoen euro, voorlopig onverkocht blijven. "Een absolute toplocatie in Zuid", leest dure-huizen-expert Erik Rezelman de advertentie voor, "als je je even omdraait, wij noemden deze buurt vroeger Warschau!"

Ondertussen is het niet alleen oorlog, maar is de rente is ook gestegen van 1,5 naar bijna 3 procent. Rezelman: "Het goede is dat mensen door de stijging van de rente minder kunnen lenen en als mensen minder kunnen betalen zullen de huizenprijzen ook gaan dalen." Volgens Wijnen is die prijsdaling wel mogelijk maar is die kans heel klein: "We hebben relatief weinig woningen en Amsterdam zal altijd een stad blijven waar heel veel mensen willen wonen."

Vooruitzicht

Volgens Wijnen zien de makelaars dat er nu in de lente wel steeds meer woningen op de markt komen. "We zien juist weer een tendens, een soort inhaal-tendens, op het eerste kwartaal." Dus biedt het huidige moment volgens hem ook kansen, voor wie zich dat kan veroorloven: "Ik verwacht niet dat de vraag naar woningen in Amsterdam ooit gaat afnemen. Ik durf te zeggen dat er in Amsterdam altijd een schaarste blijft."

In het eerste kwartaal van dit jaar werden er 42,5 procent minder huizen verkocht dan in het hetzelfde kwartaal vorig jaar. Na overkoken kun je nu spreken van droogkoken. 

In het eerste kwartaal van 2022 werden er in Amsterdam 43.923 woningen verkocht, het laagste aantal sinds zes jaar. Jerry Wijnen, voorzitter van Makelaarsvereniging Amsterdam, kan wel verklaren waarom de woningmarkt is drooggekookt: "We hebben allemaal corona gehad en toen kwam Oekraïne, dus er waren heel veel mensen die even geen actie ondernamen"

Schaarste in aanbod was er altijd al, maar door de pandemie en de oorlog werden mensen dus ook huiveriger, wie het nog kan betalen, om een huis te kopen. Resultaat is ook dat woningen die voor heel veel op Funda staan, zoals een rijtjeshuis van 240 vierkante meter in de Rivierenbuurt voor 2 miljoen euro, voorlopig onverkocht blijven. "Een absolute toplocatie in Zuid", leest dure-huizen-expert Erik Rezelman de advertentie voor, "als je je even omdraait, wij noemden deze buurt vroeger Warschau!"

Ondertussen is het niet alleen oorlog, maar is de rente is ook gestegen van 1,5 naar bijna 3 procent. Rezelman: "Het goede is dat mensen door de stijging van de rente minder kunnen lenen en als mensen minder kunnen betalen zullen de huizenprijzen ook gaan dalen." Volgens Wijnen is die prijsdaling wel mogelijk maar is die kans heel klein: "We hebben relatief weinig woningen en Amsterdam zal altijd een stad blijven waar heel veel mensen willen wonen."

Vooruitzicht

Volgens Wijnen zien de makelaars dat er nu in de lente wel steeds meer woningen op de markt komen. "We zien juist weer een tendens, een soort inhaal-tendens, op het eerste kwartaal." Dus biedt het huidige moment volgens hem ook kansen, voor wie zich dat kan veroorloven: "Ik verwacht niet dat de vraag naar woningen in Amsterdam ooit gaat afnemen. Ik durf te zeggen dat er in Amsterdam altijd een schaarste blijft."

Koningsdag loopt alweer op zijn einde. Na twee sobere jaren werd het eindelijk weer eens écht gevierd in de provincie. Onze verslaggevers waren in alle uithoeken te vinden, op zoek naar de allerleukste Oranje-momenten. We hebben een paar uitblinkers op een rijtje gezet.

Cabriolet Ringsteken in 't Gooi

"Het is natuurlijk kak ten top, maar een beetje mondaniteit mag ook wel op zo'n dag", aldus Leo Janssen over het cabriolet-ringsteken in Laren. Bij deze Gooise 'sport' is het de bedoeling dat dames en heren in dure dakloze auto's met een houten zwaard een ring van een touwtje steken.

Onder aanmoediging van een commentator werden de ringstekers aangemoedigd om hard over de Brink te scheuren. "Tempo alstublieft dames, dat mag wel een beetje harder", schalt er door de speakers. Het ringsteken leverde dan ook spectaculaire beelden op.

De koning van Zaandam

Voor veel mensen is Koningsdag speciaal, helemaal voor Frits Nietse. Hij leeft voor dagen als deze. 'Wim-Lex' is niet de enige koning die vandaag in het centrum van de aandacht staat. Elk jaar hijst ook Frits zich in zijn konings-outfit (inclusief gouden kroon) en begeeft zich onder zijn Zaanse 'onderdanen.' 

Inmiddels is hij al flink bekend in de streek en wij gingen vandaag met hem op pad. Het duurt dan ook nog geen vijf seconden voordat er al talloze selfies en begroetingen moeten worden uitgedeeld. "Het hoort er gewoon bij", merkt de Koning zelf op. "Ik vind het leuk om mensen plezier te geven, te laten lachen. Dan geniet ik zelf ook!"

Klederdracht op Marken

Ook op Marken werd Koningsdag weer als vanouds gevierd. En dan bedoelen we ook echt als vanouds, want Koningsdag is hier een grote traditie. Wat Marken zo uniek maakt, is dat er speciaal voor Koningsdag aparte klederdracht wordt gedragen. 

Bij de mannen is het een tikkeltje sober en beperkt het zich tot het dragen van een oranje boordje. Maar de dames daarentegen zijn prachtig, kleurig uitgedost en voorzien van allerlei oranje details, van het kapje tot de rok.  "De kleding is nog van mijn moeder, die altijd in klederdracht liep. Zij is 93 geworden", vertelde een dame tegen NH Nieuws.

Bekijk hier onze compilatievideo van Koningsdag, tekst loopt door onder de video

Burger Babes van Haarlem

In Haarlem werd Koningsdag gevierd met een lach en met een traan. De zogeheten Burger Babes - wereldberoemd in Haarlem - stoppen na negen jaar met hamburgers bakken. Ieder jaar gaat de opbrengst van de broodjes naar een goed doel, maar daar komt nu een einde aan. 

"Het waren echt heel leuke jaren waarin we hard hebben gewerkt", zegt Burger Babe Marlen. "Maar het is toch mooi dat het hierna klaar is, we willen zelf wel eens dansen of op een bootje varen."

Glimmende oldtimers in Bergen

In alle vroegte reed een stoet oldtimers door Bergen. Een groep autofanaten begon deze feestelijke dag in hun oude bolide. Zo rijdt één van de deelnemers in een Ford Mustang uit 1964. Destijds gemaakt voor Amerikaanse huisvrouwen om boodschappen mee te doen, legt de eigenaar uit. Maar klaarblijkelijk is de auto evengoed te gebruiken voor een feestelijke tocht door het dorp.

Balkoningsdag in Hoofddorp

Balkoningsdag, een Hoofddorpse term, is ontstaan tijdens de coronacrisis en inmiddels een begrip. Toen twee jaar geleden Koningsdag werd omgetoverd tot 'Woningsdag', organiseerde Robbie een klein feestje voor de bewoners aan het Polderplein. Vorig jaar kreeg dat feestje een vervolg en vandaag pakt de Hoofddorper flink uit en heeft hij zelfs een vergunning voor een groot feest.

Tientallen mensen staan met een drankje op de muziek, afkomstig van het balkon van Robbie, te dansen. Het is de derde editie van Balkoningsdag en mogelijk de laatste. Robbie woont volgend jaar niet meer aan het Polderplein. Toch sluit hij een vierde editie niet uit. "Wie weet kunnen we wat organiseren met een podium of kunnen we iets regelen met de nieuwe bewoner van dit appartement", besluit hij.

Na twee jaar verplicht thuiszitten op Koningsdag, verwachten gemeenten dat het vandaag drukker wordt dan in de jaren voor alle corona-ellende. Houden zorgmedewerkers hun hart vast en bereiden ziekenhuizen zich voor op meer opnames? Nemen grote steden extra maatregelen om mensenmassa's en daarmee een mogelijk nieuwe uitbraak te voorkomen? Of is de angst voor het ooit zo gevreesde virus compleet verdwenen en heeft heel Noord-Holland zin in een feestje?

De meeste steden willen er vandaag vooral een gezellige dag van maken en nemen weinig tot geen extra maatregelen om drukte te voorkomen. Dat blijkt uit een rondvraag van NH Nieuws bij verschillende Noord-Hollandse gemeenten. Wel laten een aantal weten het verkeer te zullen reguleren en de drukte te gaan monitoren.

Haarlem

Zo heeft de gemeente Haarlem een verkeersplan gemaakt en zet daarvoor verkeersregelaars in. "De grootste uitdaging is altijd het goed scheiden van lopend en rijdend verkeer, zodat er geen ongevallen gebeuren of stremmingen ontstaan", reageert een woordvoerder van de gemeente Haarlem.

Handhaving monitort daar bovendien vanaf 's ochtends vroeg de drukte in het centrum van Haarlem. "Omdat het de eerste keer is dat er weer Koningsdag gevierd kan worden in de stad, is de verwachting dat het dit jaar drukker wordt dan tijdens vorige edities. Mochten er aanwijzingen zijn dat het te druk gaat worden dat kunnen we bezoekers omleiden naar andere delen naar de stad of met behulp van tekstkarren aangeven dat de een plek te druk is."

Zorgen om een mogelijk nieuwe uitbraak lijken er niet te heersen. "We verwachten – gelet op de huidige stand van zaken in de coronapandemie – geen uitbraak op Koningsdag in Haarlem."

Amsterdam

Om drankoverlast tegen te gaan, mogen bezoekers in Amsterdam niet meer dan één flesje alcohol bij zich hebben. De politie gaat daar ook streng controleren op varen onder invloed of ander gevaarlijk vaargedrag. "Er zal bijzondere aandacht uitgaan naar de illegale verkoop van alcohol en de naleving van de verkoopbeperkingen", laat de gemeente weten.

Om de binnenstad te ontlasten, zijn daar enkel kleinschalige evenementen toegestaan. Alle festiviteiten in het centrum zijn openbaar en vrij toegankelijk. "Voor een goede doorstroming van bezoekers worden evenementen gespreid in locatie en tijd. Daarnaast nemen we maatregelen om de uitstroom van bezoekers via het openbaar vervoer in goede banen te leiden."

Alkmaar

In de gemeente Alkmaar wordt extra handhaving ingezet bij de vrijmarkt en andere festiviteiten vandaag, maar daar hoeven feestvierders weinig van te vrezen, laat een woordvoerder weten. "Alle coronamaatregelen zijn inmiddels niet meer van toepassing, inclusief de anderhalvemetermaatregel. Er zullen in deze zin geen extra maatregelen getroffen worden om mensenmassa’s te voorkomen."

Hilversum

Ook in Hilversum gelden er vandaag geen extra maatregelen. Wel is er meer handhaving ingezet. "Er is meer handhaving op de been dan op Koningsdagen voor corona. Dit staat echter los van het virus. Dit jaar zetten we alleen meer mensen in dan voorgaande jaren, vanwege de verwachte drukte. Vanuit de overheid gelden er geen maatregelen meer. Het is de verantwoordelijkheid van mensen zelf hoe hiermee om te gaan."

Zaandam

In Zaandam wordt ook weer als vanouds feestgevierd. De inzet van handhaving is daar hetzelfde als in de jaren voor de coronacrisis, vertelt een woordvoerder. "Er zijn op dit moment geen landelijke coronamaatregelen van toepassing op evenementen en horeca. Dat betekent dat evenementen kunnen doorgaan en horeca open mag zonder aanvullende voorwaarden. Uiteraard blijft het wel van belang de basisadviezen te volgen."

Ziekenhuizen

Nu alle coronamaatregelen van tafel zijn, lijkt ook de angst voor het ooit zo gevreesde virus te zijn verdwenen. Volgens een woordvoerder van het Noordwest Ziekenhuis, met locaties in Alkmaar en Den Helder is het - ondanks de verwachte drukte - lastig te voorspellen of een viering zonder maatregelen leidt tot nieuwe uitbraken. "Dat hangt af van verschillende factoren. Op dit moment gelden er geen beperkingen meer in de 'buitenwereld' en zijn de coronacijfers al enige tijd redelijk stabiel. We schommelen tussen de 20 à 25 patiënten. We zijn flexibel in de opvang van het aantal coronapatiënten en zullen het dan toch per dag moeten bekijken, zoals we dat nu ook doen."

Verzorgingshuizen

Met gepaste voorzichtigheid trekken ook verzorgingshuizen vandaag alles uit de kast om bewoners van het Oranjespektakel te laten meegenieten, vertelt een woordvoerder van Vivium Zorggroep, met verschillende zorglocaties in de provincie. "Net als in de rest van het land zijn ook bij Vivium de coronamaatregelen afgeschaald. Graag laten we bewoners en cliënten genieten van het Oranjefeest. Op al onze locaties wordt er dan ook aandacht aan besteed."

Zo werd er bijvoorbeeld gistermiddag op locatie Torenhof in Blaricum een Koningsdagactiviteit georganiseerd, met spelletjes, muziek en iets lekkers. "Op Koningsdag zelf gaat de televisie aan om samen naar Koningsdag in Maastricht te kijken."

Ook op locatie Torendael in Amsterdam worden er volgens de woordvoerder in kleine groepjes gezellige activiteiten georganiseerd. Bewoners van De Bolder in Huizen vieren Koningsdag op de woning bij de televisie, met koffie en gebak en oud-Hollandse spelletjes. Bij de Dennen in Laren worden Koningsspelen georganiseerd. "Uiteraard blijven we wel voorzichtig, omdat we de zorg hebben voor kwetsbare mensen. Maar Koningsdag laten we dus zeker niet ongemerkt voorbijgaan!"

Het vieren van Koningsdag is op Marken een grote traditie. En daarom is het weer zo fijn dat het na twee jaar corona weer als vanouds kan, zegt Hein Zondervan van de Christelijke Oranje Vereniging. Het achtkoppige bestuur in klederdracht toost al om half acht met een oranjebitterje op een prachtige dag. Wat Marken zo uniek maakt, is dat er speciaal voor Koningsdag aparte klederdracht wordt gedragen. 

Bij de mannen is het tikkeltje sober en beperkt het zich tot het dragen van een oranje boordje. Maar de dames daarentegen zijn prachtig kleurig uitgedost en voorzien van allerlei oranje details van het kapje tot de rok. En ook de allerkleinsten doen mee: peuters van twee jaar oud die nauwelijks beseffen wat er gebeurt laten zich als makke schapen groeperen voor de talloze camera's.

De tijd dat er op Marken dagelijks in klederdracht werd gelopen, is definitief voorbij. Zondervan: "Tot voor kort waren er nog enkele oude dames in klederdracht die in het verzorgingshuis in Monnickendam woonden. Maar van die generatie is iedereen helaas overleden." Gelukkig wil dat niet zeggen de typische klederdracht van Marken geschiedenis is geworden. Een hele familie, oma en opa, dochter en kleinkinderen zingt uit volle borst in vol ornaat de aubade op het kerkplein mee. "De kleding is nog van mijn moeder, die altijd in klederdracht liep. Zij is 93 geworden", zegt oma die haar kleinzoon een aai of zijn bolletje geeft. En ook de burgemeester Marian van Weele heeft zich voor de gelegenheid gekleed in de lokale klederdracht. 

Oproep

Na de rondgang achter de fanfare, het feliciteren van de koninklijk gedecoreerden en de aubade is het tijd voor de vrijmarkt en later op de dag optredens van de verschillende bandjes. Voorzitter Zondervan van de Oranje Vereniging is meer dan tevreden en hoopt dat het feest nog jaren zo gevierd kan worden. Hij doet nog een oproep: "We zoeken trouwens nog wel nieuwe bestuursleden." Want ook op Marken dreigt er een tekort aan vrijwilligers die zo'n Oranjefeest willen organiseren.

Het begon een beetje aarzelend vanmorgen, Koningsdag in de IJmond. Alsof de mensen niet meer wisten hoe dat ook al weer moest, een oranjefeestje vieren. Maar met het doorbreken van de zon en het stijgen van de temperatuur kwam de stemming er 's middags goed in, vooral in Driehuis en Santpoort-Noord. Koningsdag blijkt er ondanks twee gemste 'edities' nog steeds vast geworteld.  

De vroege ochtend is traditiegetrouw voor de kinderen. "Heerlijk dat het weer mag", zegt een oudere vrouw die met haar kleinkinderen meeloopt met de kinderoptocht door Santpoort-Noord. Een dorp verderop, Driehuis, zijn de mensen er eveneens vroeg bij. Een echtpaar op weg naar het hijsen van de vlag laat weten Koningsdag te hebben gemist. "Een prachtig feest, een heerlijke traditie. Dolblij dat het weer kan." 

IJmuiden en Beverwijk kleuren minder nadrukkelijk oranje dan net onder het Noordzeekanaal, maar op de vrijmarkt op de Lange Nieuwstraat is het al snel filelopen. Opvallend is dat er veel wordt gekocht, alsof de bezoekers een inhaalslag menen te moeten maken.

"Het gaat als een speer", zegt een man vrouw die kinderkleding verkoopt. "Van vóór corona weet ik nog dat we hier altijd al aardig verkochten, maar nu gaat het helemáál goed." Ook het geldbakje van een jonge violiste en de 'uitbaters' van een kijkdoos en een ballengooitentje vullen zich znel. "Vind je het gek", zegt een oudere man achter een rollator. Iedereen heeft er weer zin in, iedereen heeft dit gemist."

Na twee jaar verplicht thuiszitten op Koningsdag, verwachten gemeenten dat het vandaag drukker wordt dan in de jaren voor de coronapleuris uitbrak. Houden zorgmedewerkers hun hart vast en bereiden ziekenhuizen zich voor op meer opnames? Nemen grote steden extra maatregelen om mensenmassa's en daarmee een mogelijk nieuwe uitbraak te voorkomen? Of is de angst voor het ooit zo gevreesde virus compleet verdwenen en heeft heel Noord-Holland keiharde knaldrang?

De meeste steden willen er vandaag vooral een gezellige dag van maken en nemen weinig tot geen extra maatregelen om drukte te voorkomen. Dat blijkt uit een rondvraag van NH Nieuws bij verschillende Noord-Hollandse gemeenten. Wel laten een aantal weten het verkeer te zullen reguleren en de drukte te gaan monitoren.

Haarlem

Zo heeft de gemeente Haarlem een verkeersplan gemaakt en zet daarvoor verkeersregelaars in. "De grootste uitdaging is altijd het goed scheiden van lopend en rijdend verkeer, zodat er geen ongevallen gebeuren of stremmingen ontstaan", reageert een woordvoerder van de gemeente Haarlem.

Handhaving monitort daar bovendien vanaf 's ochtends vroeg de drukte in het centrum van Haarlem. "Omdat het de eerste keer is dat er weer Koningsdag gevierd kan worden in de stad, is de verwachting dat het dit jaar drukker wordt dan tijdens vorige edities. Mochten er aanwijzingen zijn dat het te druk gaat worden dat kunnen we bezoekers omleiden naar andere delen naar de stad of met behulp van tekstkarren aangeven dat de een plek te druk is."

Zorgen om een mogelijk nieuwe uitbraak lijken er niet te heersen. "We verwachten – gelet op de huidige stand van zaken in de coronapandemie – geen uitbraak op Koningsdag in Haarlem."

Amsterdam

Om drankoverlast tegen te gaan, mogen bezoekers in Amsterdam niet meer dan één flesje alcohol bij zich hebben. De politie gaat daar ook streng controleren op varen onder invloed of ander gevaarlijk vaargedrag. "Er zal bijzondere aandacht uitgaan naar de illegale verkoop van alcohol en de naleving van de verkoopbeperkingen", laat de gemeente weten.

Om de binnenstad te ontlasten, zijn daar enkel kleinschalige evenementen toegestaan. Alle festiviteiten in het centrum zijn openbaar en vrij toegankelijk. "Voor een goede doorstroming van bezoekers worden evenementen gespreid in locatie en tijd. Daarnaast nemen we maatregelen om de uitstroom van bezoekers via het openbaar vervoer in goede banen te leiden."

Alkmaar

In de gemeente Alkmaar wordt extra handhaving ingezet bij de vrijmarkt en andere festiviteiten vandaag, maar daar hoeven feestvierders weinig van te vrezen, laat een woordvoerder weten. "Alle coronamaatregelen zijn inmiddels niet meer van toepassing, inclusief de anderhalvemetermaatregel. Er zullen in deze zin geen extra maatregelen getroffen worden om mensenmassa’s te voorkomen."

Hilversum

Ook in Hilversum gelden er vandaag geen extra maatregelen. Wel is er meer handhaving ingezet. "Er is meer handhaving op de been dan op Koningsdagen voor corona. Dit staat echter los van het virus. Dit jaar zetten we alleen meer mensen in dan voorgaande jaren, vanwege de verwachte drukte. Vanuit de overheid gelden er geen maatregelen meer. Het is de verantwoordelijkheid van mensen zelf hoe hiermee om te gaan."

Zaandam

In Zaandam wordt ook weer als vanouds feestgevierd. De inzet van handhaving is daar hetzelfde als in de jaren voor de coronacrisis, vertelt een woordvoerder. "Er zijn op dit moment geen landelijke coronamaatregelen van toepassing op evenementen en horeca. Dat betekent dat evenementen kunnen doorgaan en horeca open mag zonder aanvullende voorwaarden. Uiteraard blijft het wel van belang de basisadviezen te volgen."

Ziekenhuizen

Nu alle coronamaatregelen van tafel zijn, lijkt ook de angst voor het ooit zo gevreesde virus te zijn verdwenen. Volgens een woordvoerder van het Noordwest Ziekenhuis, met locaties in Alkmaar en Den Helder is het - ondanks de verwachte drukte - lastig te voorspellen of een viering zonder maatregelen leidt tot nieuwe uitbraken. "Dat hangt af van verschillende factoren. Op dit moment gelden er geen beperkingen meer in de 'buitenwereld' en zijn de coronacijfers al enige tijd redelijk stabiel. We schommelen tussen de 20 à 25 patiënten. We zijn flexibel in de opvang van het aantal coronapatiënten en zullen het dan toch per dag moeten bekijken, zoals we dat nu ook doen."

Verzorgingshuizen

Met gepaste voorzichtigheid trekken ook verzorgingshuizen vandaag alles uit de kast om bewoners van het Oranjespektakel te laten meegenieten, vertelt een woordvoerder van Vivium Zorggroep, met verschillende zorglocaties in de provincie. "Net als in de rest van het land zijn ook bij Vivium de coronamaatregelen afgeschaald. Graag laten we bewoners en cliënten genieten van het Oranjefeest. Op al onze locaties wordt er dan ook aandacht aan besteed."

Zo werd er bijvoorbeeld gistermiddag op locatie Torenhof in Blaricum een Koningsdagactiviteit georganiseerd, met spelletjes, muziek en iets lekkers. "Op Koningsdag zelf gaat de televisie aan om samen naar Koningsdag in Maastricht te kijken."

Ook op locatie Torendael in Amsterdam worden er volgens de woordvoerder in kleine groepjes gezellige activiteiten georganiseerd. Bewoners van De Bolder in Huizen vieren Koningsdag op de woning bij de televisie, met koffie en gebak en oud-Hollandse spelletjes. Bij de Dennen in Laren worden Koningsspelen georganiseerd. "Uiteraard blijven we wel voorzichtig, omdat we de zorg hebben voor kwetsbare mensen. Maar Koningsdag laten we dus zeker niet ongemerkt voorbijgaan!"

Balkoningsdag, een Hoofddorpse term, ontstaan tijdens de coronacrisis. Toen twee jaar geleden Koningsdag werd omgetoverd tot 'Woningsdag' organiseerde Robbie een klein feestje voor de bewoners aan het Polderplein. Vorig jaar kreeg dat feestje een vervolg en vandaag pakt de Hoofddorper flink uit en heeft hij zelfs een vergunning voor een groot feest.

"Je kan in principe wel zeggen dat het een uit de hand gelopen grap is", vertelt Robbie op Koningsdag aan NH Nieuws. "Het begon klein en inmiddels kun je bijna zeggen dat het een soort evenement of festival is", vervolgt hij.

En geef hem eens ongelijk: tientallen mensen staan met een drankje op de muziek, afkomstig van het balkon van Robbie te dansen. Het is de derde editie van Balkoningsdag, maar tegelijkertijd mogelijk de laatste. Robbie woont volgend jaar niet meer aan het Polderplein, maar sluit een vierde editie niet uit. "Wie weet kunnen we wat organiseren met een podium of kunnen iets regelen met de nieuwe bewoner van ons appartement", besluit hij.

Het feest op het Polderplein gaat in ieder geval tot vanavond 19.00 uur door. Verschillende dj's en zangers treden tot dat tijdstip op.

Het Europees Parlement mag van zijn leden vragen een coronabewijs te laten zien om binnen te mogen. Europarlementariërs van JA21, SGP en enkele medestanders maakten tegen die regel bezwaar, maar hebben ongelijk gekregen van de Europese rechter.

Ondanks dat het vorig jaar ook al best druk was op Koningsdag in de Noord-Hollandse steden, lijken dit jaar echt alle remmen los. Na twee sobere jaren is het weer écht feest. Maar hoe leidt je al die duizenden mensen een beetje in goede banen? Twee crowd control experts vertellen de kneepjes van het vak. "90 procent zit in de voorbereiding."

Wat maakt het zo lastig om de drukte in goede banen te leiden tijdens Koningsdag? Met name de drukke plekken zonder hekwerk of kaartverkoop van tevoren, weet Syan Schaap. "Dat in combinatie met een flinke hoeveelheid alcohol en uitbundig publiek, maakt het in sommige steden echt wel een uitdaging." Schaap is directeur en oprichter van het Event Safety Institute. Hij adviseert vaak gemeenten en veiligheidsregio’s over evenementenbeleid en Crowd Management.

Anti-regels

Schaap verwacht dat zo'n 80 procent van de Koningsdagvierders zich net zo zal gedragen als voor de pandemie. De overige 20 procent valt op te delen in drie verschillende groepen: "Mensen die het altijd al lastig vinden om zicht gedragen, mensen die extra voorzichtig zullen zijn omdat ze nog kwetsbaar zijn en dan is er nog een nieuwe derde groep", legt Schaap uit. "Deze mensen zijn heel erg anti-regels geworden door corona en alle protesten daaromheen."

Deze nieuwe groep is na twee jaar aan diverse corona demonstraties veel prominenter geworden. "Dat zul je ook terugzien op evenementen", vermoedt Schaap. Deze groep wil zich bijvoorbeeld niet laten fouilleren of luisteren naar de politie. "Maar in de massa zullen dat individuen zijn." 

Hotspots

De hotspots zullen vooral liggen in Amsterdam, Alkmaar en Haarlem, vermoedt Schaap. "In Alkmaar gaat bijvoorbeeld het Oranje Koningsdag festival niet door. Dus wat gaan die jongeren nu doen? Daar moet je allemaal rekening mee houden."

Normaliter dienen de organisatoren van de festivals ruim van tevoren de vergunningsaanvragen in. Dat geeft al een beeld van de eventuele drukke hotspots. Maar de onzekerheid of Koningsdag dit jaar überhaupt door kon gaan, zorgde ervoor dat veel vergunning pas later werden verleend. "Dat brengt risico’s met je mee, want dan heb je nu nog niet een goed beeld van tevoren", licht Schaap toe.

Dronken jongeren zijn wel het lastigste om te managen vertelt Schaap. "En Noord-Hollandse jongeren zijn helemaal berucht qua indrinken en het gedrag wat ze vertonen."

Wat als het mis gaat?

In de drukke steden zullen de risico's vooral liggen bij de pleinen/feesten zonder kaartverkoop en de stations. "Als er geen kaartverkoop is, is het eigenlijk heel moeilijk te reguleren hoeveel mensen er op zo’n plein zijn", weet Eric Kant. Kant is eigenaar van het bedrijf Phase01, gespecialiseerd in crowd management. Verder moet je volgens Kant ook altijd rekening houden met een aanslag, snel opkomend noodweer of leeglopende festivals waarvan de bezoekers massaal je centrum in komen. "Maar er kan ook zomaar een frietkraam in de fik vliegen op een druk plein."

De gemeente moet ruim van tevoren al maatregelen treffen en een managementplan opstellen. "Je moet preventief te werk gaan, 90 procent zit in de voorbereiding", vertelt Kant. Een knap staaltje crowd management bestaat volgens Kant uit drie aspecten. Design, informatie en management. "Design: hoe ziet mijn terrein eruit en hoeveel mensen kunnen zich er maximaal op begeven. Informatie: Hoe kan je effectief communiceren met het publiek. Management: Hoe gaan wij de bezoekersstromen en de maximale bezoekersaantallen actief managen."

De voorbereiding kan nog zo goed in elkaar zitten, de kans dat het een keer mis gaat blijft altijd aanwezig. "En dan is het belangrijk om duidelijk te communiceren met het publiek", vertelt Schaap. "Maar om dat effectief te doen, is het handig om al vroeg een band op te bouwen met het publiek." Als je als gemeente al de hele dag aanwezig bent door middel van citymarketing, led-schermen of hosts, dan zal het publiek ook beter luisteren als het mis gaat. 

Expert Kant heeft er wel alle vertrouwen in dat het goed komt deze Koningsdag, maar heeft nog wel een advies voor alle gemeentes: "neem nou geen risico, en neem een expert in de hand."

De laatste échte Koningsnacht met grote feesten en drukke straten dateerde alweer van 2019. Twee jaar lang kon het daarna niet vanwege de coronamaatregelen, maar vannacht was het weer druk als vanouds. En daar was AT5 natuurlijk bij. 

Zo namen we een kijkje bij het homomonument op de Westermarkt, gingen we naar de Westerstraat en bezochten we de Apollolaan, waar mensen zich in het holst van de nacht al aan het voorbereiden waren op de vrijmarkt. Bekijk in de video bovenaan dit bericht de hele reportage.

Ook vandaag is AT5 er de hele dag bij. Van 12.00 tot 16.00 uur doen we live verslag vanuit de hele stad. We gaan naar de leukste feestjes en de gezelligste vrijmarkten op onder meer de NDSM-werf, in Oost, in de Jordaan, in het Vondelpark en in Zuidoost. Volg de live-uitzending op tv, op onze site, op Facebook of op YouTube. Houd verder het liveblog in de gaten voor filmpjes, foto's en ander Koningsdag-nieuws.

Na twee jaar corona-Koningsdag zal de koninklijke familie dit jaar voor de eerste keer Koningsdag in Maastricht vieren. Dat feest speelt zich om te beginnen af langs een ongeveer één kilometer lange wandelroute door Maastricht. De koninklijke familie start om 11 uur in Wyck en wandelt dan al keuvelend, zwaaiend en handenschuddend in twee uur tijd vanaf de Servaasbrug in Wyck naar het Vrijthof.

Geen oranjetompoucen meer op de bank, maar eindelijk weer feestend door de straten. Na twee ingetogen corona-Koningsdagen kan het oranjefeest dit jaar weer uitbundig gevierd worden. We spraken drie vrouwen voor wie deze Koningsdag extra speciaal is.

Topman Glenn Fogel van Booking Holdings krijgt dit jaar 54 miljoen dollar (51 miljoen euro) aan beloningen voor zijn verdiensten tussen 2018 en 2021. Het gaat voor een deel om aanpassingen aan eerdere bonuspakketten in aandelen die door de coronacrisis sterk in waarde waren gedaald, meldt het moederbedrijf van de Nederlandse hotelboekingensite Booking.com

Tel twee jaar geen vrijmarkten en twee jaar klussen en opruimen bij elkaar op, en het resultaat is volle zolders. Het assortiment van de vrijmarkt zal deze Koningsdag ruimer en breder zijn dan andere jaren, zo is de verwachting. Maar hoe kom je zo snel mogelijk van al je handelswaar af? NH Nieuws zet tien tips voor je op een rij. 

1. Zorg voor een goede plek

Een goede plek is essentieel om tot goede verkoop te komen, zegt Ruth Kremer expert op het gebied van Koningsdagverkoop en verbonden aan opleidingsintituut CatchYouTalent uit Alkmaar. Een achterafsteegje zorgt ervoor dat mensen gemakkelijk aan jouw kraampje of kleedje voorbij lopen. "Ga zitten op een open plek." Als voorbeeld noemt zij de Molen in Alkmaar, grenzend aan het park. "Het ligt op de route, maar het is niet te druk en mensen kunnen daarnaast tussendoor lekker in het gras gaan zitten om even bij te komen."

2. Zorg voor een opvallende stand 

Veel mensen kiezen ervoor om tijdens Koningsdag op een kleedje te gaan zitten, maar juist door de hoogte in te gaan trek je mensen aan, zo stelt Kremer. "Als je er toch voor kiest om op een kleedje te gaan zitten, zorg er dan voor dat je bijvoorbeeld een groot spandoek achter je ophangt of bij een boom gaat zitten waar je iets in hangt. Dan val je vanaf een afstandje al op."

3. Wees kritisch op je assortiment 

Mensen zijn volgens Kremer geneigd om alle oude spullen van zolder te verkopen. Denk aan verkleurd speelgoed, oude pannen, GSM's die niet meer worden gebruikt, cassettebandjes of goedkope waxinelichtjes. Doe het niet, waarschuwt de deskundige. "Wanneer je uitsluitend goede spullen verkoopt, raak je sneller uitverkocht. Mensen nemen dan namelijk meer spullen mee." Vooral nieuwe keukenapparatuur, merkspeelgoed voor kinderen, mooie kleding en lego zijn volgens Kremer in trek. 

4. Zorg voor veel publiek

We zijn tenslotte kuddedieren: veel publiek trekt nieuwe mensen aan. Zorg er daarom voor dat je mensen naar jouw kraampje of kleedje lokt. "Bijvoorbeeld door als een marktkoopman: 'Wie maakt mij los?' door de straten te schreeuwen of een gezellig muziekje je op te zetten."

5. Presenteer spullen overzichtelijk 

Het is belangrijk om je spullen overzichtelijk uit te stallen. Vaak lopen mensen namelijk in een stroom langs de kraampjes en kleedjes, legt Kremer uit. Omdat mensen zowel voor als achter je lopen, voel je je onbewust een beetje opgejaagd. Wanneer jij ergens gaat kijken, zorg je ten slotte voor een opstopping. "Mensen zijn daarom geneigd eerst te screenen voordat ze besluiten bij het kraampje te kijken. Als alles dan door elkaar ligt, wordt het screenen moeilijker en is de kans dat mensen doorlopen groter."

6. Prijs je artikelen 

Geef je artikelen vooraf een prijssticker, adviseert Kremer. Het kan voor mensen een drempel zijn om naar de prijs van een product te vragen. "Zorg voor ronde prijzen en categoriseer. Dus bijvoorbeeld al het speelgoed voor 50 cent en vier items voor zoveel."

7. Speel in op behoeftes 

Het gros van de bezoekers heeft vooraf geen plan van wat ze precies willen kopen. Speel daarop in. "Vraag bijvoorbeeld aan degene die voor jouw kraampje staat: Waar valt u oog op?" Ook kan het volgens Kremer helpen om met een persoonlijk verhaal te komen. Als voorbeeld noemt zij de verkoop van een schilderij. "Zeg bijvoorbeeld: 'Dit schilderij is van mijn oma geweest.' Vervolgens moet je de klant in je verhaal betrekken door bijvoorbeeld te vragen waar hij of zij het schilderij in huis op zou hangen." Er ontstaat volgens Kremer dan vanzelf een behoefte het product aan te schaffen.

8. Geef dingen gratis weg

Wij Nederlanders zijn natuurlijk enorm gevoelig voor gratis. Volgens Kremer kan het helpen daarop in te spelen. "Door soms een beetje te geven, kun je meer verkopen." Zij geeft de tip gratis blikjes drinken uit te delen. "Mensen hebben tijdens Koningsdag vaak dorst en weten niet altijd direct een plekje te vinden om drinken te kopen."

9. Doe aan bijverkoop

Bijverkoop helpt enorm, benadrukt Kremer. Zorg er daarom voor dat je bij het product dat de klant wil hebben, iets anders verkoopt dat het product verrijkt. Als voorbeeld noemt zij de verkoop van een elektrisch apparaat voor kinderen. "Verkoop daar bijvoorbeeld ook batterijen bij, zodat de kinderen het product direct kunnen gebruiken."

10. Vraag om de order

De klant op een directe of indirecte manier vragen het product mee naar huis te nemen is volgens de deskundige misschien wel de belangrijkste tip. Wanneer je dit niet doet, lopen mensen namelijk vaak weg. Maar hoe doe je dat? "Je moet even een drempel over, maar vraag dingen als: 'Zal ik er een tasje omheen doen?' of 'Als ik dit voor u inpak, dan krijgt u dat erbij.'"

Na twee jaar corona staat menig Koningsdagfan te trappelen om hun outfit aan te trekken en door de oranje versierde straten te struinen. Zo ook de Zaankanter Frits Nieste. Elk jaar met Koningsdag gaat hij verkleed als koning en loopt hij door de binnenstad van Zaandam. "Het kriebelt al", vertelt hij met enthousiasme tegen NH Nieuws. 

Zijn kleding legt hij in de ochtend al klaar en daarna stapt hij onder de douche. "Je hoopt natuurlijk vooral als je wakker wordt dat de zon schijnt." Dat maakt een dag als deze voor Nietse helemaal leuk.  Na het douchen gaat hij ontbijten en kijkt hij naar het Koningspaar op de televisie.

Met de bus vertrekt hij vervolgens naar de Peperstraat. "Mijn eerste stop is hier en vanaf hier loop ik dan meestal naar het centrum. Ik ga hier eerst langs de kroeg." Het is die gezelligheid wat Nietse zo enthousiast maakt op Koningsdag. "In de kroeg spreek je met bekenden en ook op straat kom je bekenden tegen."

Tekst gaat door onder de foto.

Na zijn kroegbezoek vertrekt hij richting het centrum van Zaandam waar de vrijmarkt is. "Die struin ik altijd af en er willen altijd mensen met mij op de foto." Na de vrijmarkt gaat hij door naar het Damplein. 

Nietse houdt van de muziek, vaste prik op het Damplein. "Het is die feeststemming van iedereen en de gezelligheid die je hier voelt. Ik ben een feestbeest." Hij loopt de hele dag rond, kletst verder met bekenden en gaat zo door tot laat. "Maar ik pas altijd op dat ik niet te veel drink, want ik moet ook nog thuiskomen", grapt hij. 

Dat de afgelopen twee jaar er geen uitbundig Koningsdagfeest is geweest vindt hij jammer. "Ik ben toen alsnog de stad in gegaan met mijn koningoutfit, om voor mezelf toch het idee te geven dat het Koningsdag was." Nietse is inmiddels bekend in de stad. "'Kom je weer?' Roepen ze vaak naar me. Sommige roepen naar me: 'Hey! ik heb een foto met jou!'"

Noord-Hollanders die vandaag weer enthousiast op zoek gaan naar tweedehands aankopen tijdens Koningsdag, kunnen rekenen op een groot aanbod. Dat stelt retaildeskundige Fred Rutgers. Volgens hem hebben mensen in coronatijd veel spullen opgespaard en zullen er extra kleedjes worden bijgelegd. 

De kleedjes zullen deze Koningsdag extra vol liggen. Volgens retaildeskundige Fred Rutgers hebben mensen in coronatijd noodgedwongen allerlei spullen moeten opsparen, omdat we ze nergens kwijt konden. "Ik hoor regelmatig om mij heen dat mensen zeggen: 'Ik heb zoveel spullen, ik denk dat ik er tijdens Koningsdag maar een extra kleedje bij ga leggen."'

Massaal opruimen

Daarbij hebben we afgelopen jaren flink opgeruimd. Ons leven stond in coronatijd vrijwel volledig stil. We konden geen kant op, dus we begonnen massaal met opruimen. Dat constateerden ze onder meer bij de scheidingsstations van de GAB in Gooi en Vechtstreek en het Milieuplein in Haarlem. Ook bij de afvalbrengstations van afvalverwerkingsbedrijf HVC was sprake van een enorme toestroom aan mensen. 

Dat is niet verwonderlijk, verklaarde gedragswetenschapper Inge Merkelbach eerder aan EenVandaag. "We hebben geen controle over de crisis, dus zoeken we naar andere manieren om grip te krijgen op het leven. Bijvoorbeeld door het huis grondig op te ruimen. Dat geeft ook nog eens voldoening."

De opruimdrift werd de milieustraten al snel te veel: op verschillende plekken werden strikte toegangsmaatregelen genomen, in Purmerend werd de locatie zelfs gesloten. De kringloopwinkels liepen tegen hetzelfde probleem aan: uit navraag van de NOS bleek begin vorig jaar dat het overgrote deel van de kringloopwinkels in Nederland geen spullen meer aannam of was gestopt met het ophalen daarvan. 

'Wees kritisch'

De vrijmarkt komt na de afgelopen jaren dus als geroepen om de vele spullen éindelijk te kunnen slijten. Maar volgens retaildeskundige Rutgers moeten we wel kritisch zijn op de spullen die we verkopen. "Anders heb je waarschijnlijk wel een gezellig dag, maar kan je geen omzet maken."

Hij doet een aanbeveling: "Stel jezelf de vraag, is hier iemand enthousiast over te krijgen? Kan ik een goed verkooppraatje houden? Als je dat zelf niet kan verzinnen, dan kan je het product hoogstwaarschijnlijk niet verkopen."