De uitvaartbranche in de kop van Noord-Holland draait overuren. Voor het derde achtereenvolgende jaar is er oversterfte in Nederland. Kort gezegd, meer sterfte dan verwacht. Negen procent in 2022 volgens de voorlopige cijfers van het CBS. De GGD-regio Hollands Noorden wordt in het onderzoek apart aangehaald omdat de oversterfte hier zelfs dertien procent was. "De pieken worden steeds hoger", zegt uitvaartondernemer Pieter Dekker.

"We merken absoluut dat er oversterfte is. Het aantal uitvaarten nam al toe, maar door de oversterfte in de afgelopen jaren loopt dat nog meer op", licht Dekker toe. Hij heeft met vijftien uitvaartcentra de grootste particuliere uitvaartonderneming in de regio. "We zien het vooral in de driehoek Schagen, Hollands Kroon en Den Helder. Jongeren trekken daar weg waardoor er enorme vergrijzing is. Er werd daarom op termijn al meer sterfte verwacht in die regio, maar de coronapandemie heeft het naar voren gehaald."

Maar ook buiten het door Dekker genoemde gebied is de toename van uitvaarten merkbaar. "Ik zit nog niet heel lang in deze branche, maar ik merk wel absoluut dat het aantal uitvaarten aan het stijgen is de laatste jaren", zegt Carola Vriend, van de gelijknamige uitvaartverzorging uit Zwaag. Ze verzorgt uitvaarten in West-Friesland en Waterland. "En ik hoor het ook van veel van collega's dat er een flinke toename is."

Coronapandemie

Het CBS heeft geen directe verklaring voor het hoge percentage oversterfte in de regio Hollands Noorden. In het algemeen is wel te stellen dat corona grote invloed had op de oversterfte van 2020, 2021 en ook op voorlopige cijfers van 2022. Een voorzichtige conclusie kan zijn dat de negatieve uitwerking van corona onder ouderen groter is en dat een gebied dan harder wordt getroffen als er relatief veel ouderen wonen.

Vorig jaar speelden naast corona ook griep, uitgestelde zorg en de gevolgen van vallen een rol in de hoge oversterfte. De griep en uitgestelde zorg hebben indirect ook vaak weer met corona te maken. 

De oversterfte heeft effect op het werk van de uitvaartondernemers. "Overledenen moeten in Nederland uiterlijk op de zesde werkdag na het overlijden worden begraven", legt Vriend uit. "Maar meestal werden mensen al na vier of vijf dagen begraven of gecremeerd. Het komt nu steeds vaker voor dat we op die maximale zes dagen uitkomen omdat het druk is. Ik moet in de toekomst misschien ook vaker 'nee' verkopen. Dat doe ik liever niet, maar ik wil de kwaliteit bewaken van de uitvaarten die ik wel doe."

Extreem opgeschaald

Vriend heeft een kleine onderneming, waarbij persoonlijk aandacht een grote rol speelt. Ze wil daarom in principe geen personeel aannemen, ook niet als de groei daar wellicht wel om vraagt.

Bij Dekker hebben ze juist geanticipeerd op meer sterfte en oversterfte. "We hebben extreem opgeschaald", zegt de uitvaartondernemer. "De babyboomers zorgen gewoon voor hogere overlijdenscijfers, daar kunnen we niet omheen. Dat zal de komende jaren ook nog zo blijven en zelfs verder toenemen. Wij willen met ons bedrijf de piekmomenten in een jaar kunnen opvangen."

Het bedrijf deed in het verleden rond de duizend uitvaarten per jaar. Dat aantal is in de laatste drie jaar gegroeid naar 1200. Pieter Dekker: "Dat betekent dat alles moet meegroeien. We hadden altijd zo'n dertig à vijfendertig rouwauto's, dat zijn er nu vijftig. Maar bijvoorbeeld ook het aantal koelingen en mobiele koelingen is flink uitgebreid."

"En de pieken worden nog steeds hoger", zegt Dekker. "We willen absoluut voorkomen dat er een keer een moment is dat we het niet aankunnen en we willen al helemaal niet dat nabestaanden hier iets van merken. Dus ook voor de komende jaren blijven we investeren en groeien. Dat is gewoon nodig."

De gemeente Texel wil dit jaar zogeheten lokjongeren inzetten om te controleren of minderjarige cafébezoekers geen alcohol kopen. Jongeren onder de 18 jaar worden hiervoor ingezet als 'mystery guests'. Het doel: alcoholverkopende bedrijven bewust maken van het controleren op de leeftijdsgrens en waar nodig verbeteringen doorvoeren. Maar de actie schiet bij de Texelse horeca in het verkeerde keelgat. 

"Dit is niet met ons besproken", zegt cafébaas Kets Kaercher. "Je gaat ervan uit dat de gemeente het eerst met de horeca bespreekt, voordat ze zoiets gaan doen. Dat hebben we altijd gedaan. Er is altijd een goed contact met de gemeente. Behandel ons als volwassen ondernemers en niet als kleine kinderen. Hierdoor wordt de kloof tussen gemeente en horeca weer groter. En dat willen we juist niet. Als er problemen zijn, zeg het dan."

De horecaondernemer uit De Koog is betrokken geweest bij een project met polsbandjes. Bezoekers met een rood bandje waren minderjarig en met een groen bandje ouder dan 18 jaar. "Dat was voor de mensen achter de bar eenvoudig te controleren." De bandjes werden na controle van de identiteitskaart in een aparte bouwkeet aan de cafébezoekers uitgereikt. "In het eerste jaar liep het een beetje rommelig, maar later was het een groot succes."

"Als iemand met een rood bandje tien bier bestelt, dan krijgt deze klant dat niet. Boa's konden in de zaak controleren of iemand met een groen bandje geen alcohol gaf aan een minderjarige. Ook zij waren blij met dit systeem, want de controle was eenvoudig. Door de perikelen met corona is het een beetje verwaterd."

Kets heeft nu zelf in de uitgaansweekeinden voor zijn café dranghekken en een beveiliger voor de deur. "Ik houd strenge controle. De foto's op de identiteitsbewijzen zijn erg klein. Bovendien zijn het foto's waarbij de kinderen veel jonger zijn, dan geloof je niet dat het dezelfde personen zijn. Er komen meiden aan de bar die zestien zijn, maar die lijken wel tien jaar ouder. "

Complimentenkaart

Het resultaat van de mystery controles wordt direct na afloop besproken met een leidinggevende in het bedrijf. Dit is niet alleen zo in de horeca, maar ook bij supermarkten, sportkantines en slijterijen.

De ondernemers kunnen een zogeheten complimentenkaart ontvangen bij een correcte naleving van de regels. Wordt de leeftijdscontrole niet op de juiste wijze uitgevoerd, dan krijgt het bedrijf een rode kaart. Dan wordt er direct gesproken met de leidinggevenden hoe de naleving verbeterd moet worden. Bedrijven die herhaaldelijk de leeftijdscontrole niet correct uitvoeren, kunnen uiteindelijk een boete krijgen.

"Ze creëren hiermee een grote afstand, terwijl die er niet was", zegt Kets. "En waar is deze maatregel op gebaseerd? Komen kinderen wekelijks laveloos uit de kroeg of zo?" Volgens de ondernemer werk je hiermee illegale feesten in de hand. "Jongeren gaan weer drinken in schuren of caravans. Of nemen een fles wodka mee het bos in. Dat moet je toch niet willen." 

Hij vraagt zich af waar de goede verstandhouding met de gemeente is gebleven. "Ik ben echt boos, dat mag je best weten. Wat je gaat krijgen is dat de toegang wordt geweigerd voor kinderen tot 18 jaar. Die gaan dan op straat zwerven of elders drinken. Wij hebben het gevoel dat we totaal niet serieus worden genomen." In de appgroep met collega's wordt er volgens hem schande over gesproken. "Ik dacht dat we op de goede weg waren. En als de gemeente niet met ons wil praten, doe het dan met Horeca Nederland. Maar kom niet met deze charges. Want zo zien wij het wel."

Groot nieuws in de gemeente Medemblik als Frank Streng zegt dat een derde termijn er voor hem niet meer in zit vanwege zijn gezondheid. Elf jaar lang was hij de burgemeester: hoe kijkt de samenleving terug op zijn burgemeesterschap?  "Het was een heel fijne man." 

Verenigingsman Ed Bobeldijk uit Midwoud heeft Frank Streng meerdere keren ontmoet. De eerste keer kwam hij naar de Sinterklaas-intocht in Midwoud. "Ik was de spreekstalmeester en maakte grapjes over zijn naam. 'Niet zo streng, burgemeester...'. Dat vond hij niet heel leuk. Maar het was een correcte burgemeester. Hij bleef serieus, viel nooit uit zijn rol."

In 2020 reikte hij een koninklijke onderscheiding uit aan Elly Leeuwrik, vanwege haar grote inzet voor toneelvereniging De Rozenstruik. Bobeldijk: "We speelden toen een stuk, waarin ook een burgemeester speelde. 'Ik zie dat mijn collega er ook al is' , zei hij toen. Iedereen lachen, natuurlijk. En hij had een keurige speech voorbereid. Mooie en persoonlijke woorden. Dat deed hij heel goed." 

Ook was Streng de afgelopen vijf jaar dé beschermheer van de harddraverij in Medemblik. Een traditie, weet voorzitter Hans Nipshagen van Prins Hendrik. "Het was ons een genoegen om met hem te mogen samenwerken. De harddraverij stond hoog in het vaandel bij hem", vertelt hij vanuit het Oostenrijkse Saalbach. "Hij was er altijd stipt om negen uur en kwam dan later op de dag terug voor de prijsuitreiking."

Speciale herinneringen heeft Nipshagen bij de corona-editie in 2021. Het was nog maar de vraag of het evenement door kon gaan. "Terwijl de overheid nog zat te kibbelen, hakte hij de knoop door. 'Ik gebruik mijn lokale bevoegdheid', zei hij toen. Een stoere actie, tegen de stroming in. Hij was héél begaan met onze harddraverij. Begreep de historische waarde er ook van. Het was een geweldig evenement, waar veel Medemblikkers enorm van hebben genoten. Die editie zullen wij nooit meer vergeten."

180-jarig bestaan

In september vorig jaar vierde het bestuur 'hun' 180-jarig bestaan. Als eerbetoon schonk de gemeente een bankje, met daarop paarden gegraveerd. Deze staat bij de Kwikkelsbrug. Ook daar was Streng bij betrokken. "Hij heeft een vergunning er versneld doorheen gekregen. Hij gaf meteen aan dat de gemeente het onderhoud op zich zou nemen." 

Nipshagen hoopt dat de nieuwe burgemeester net zo bekwaam is. "We gaan hem missen, het was een hele fijne man. Wij wensen hem een spoedig herstel. Verdrietig dat we zo afscheid van hem moeten nemen."

De Nederlandse papierindustrie heeft het moeilijk. Dat komt door de hoge energieprijzen en de digitalisering van de samenleving. Maar ook het einde van de coronapandemie en de hogere rente kunnen een rol spelen, denkt industrie-econoom Albert Jan Swart van ABN Amro.

Het is 'wereldnieuws' in de gemeente Medemblik als Frank Streng zegt dat een derde termijn er niet meer in zit vanwege zijn gezondheid. Voor vijf jaar was hij de burgemeester: hoe kijkt de samenleving terug op zijn burgemeesterschap?

Verenigingsman Ed Bobeldijk uit Midwoud heeft Frank Streng meerdere keren ontmoet. De eerste keer kwam hij naar de Sinterklaas-intocht in Midwoud. "Ik was de spreekstalmeester en maakte grapjes over zijn naam. 'Niet zo streng, burgemeester...'. Dat vond hij niet heel leuk. Maar het was een correcte burgemeester. Hij bleef serieus, viel nooit uit zijn rol."

In 2020 reikte hij een koninklijke onderscheiding uit aan Elly Leeuwrik, vanwege haar grote inzet voor toneelvereniging De Rozenstruik. Bobeldijk: "We speelden toen een stuk waarin ook een burgemeester speelde. 'Ik zie dat mijn collega er ook al is' , zei hij toen. Iedereen lachen, natuurlijk. En hij had een keurige speech voorbereid. Mooie en persoonlijke woorden. Dat deed hij heel goed." 

Ook was Streng de afgelopen vijf jaar dé beschermheer van de harddraverij in Medemblik. Een traditie, weet voorzitter Hans Nipshagen van Prins Hendrik. "Het was ons een genoegen om met hem te mogen samenwerken. De harddraverij stond hoog in het vaandel bij hem", vertelt hij vanuit Saalbach (Oostenrijk). "Hij was er altijd stipt om negen uur en kwam dan halverwege terug voor de prijsuitreiking."

Ook blikt Hans terug op de corona-editie in 2021. Het was nog maar de vraag of het evenement toen door kon gaan. "Terwijl de overheid nog zat te kibbelen, hakte hij de knoop door. 'Ik gebruik mijn lokale bevoegdheid', zei hij toen. Een stoere actie, tegen de stroming in. Hij was héél begaan met onze harddraverij. Begreep de historische waarde ook. Het was een geweldig evenement, waar veel Medemblikkers enorm van hebben genoten. Deze editie zullen wij nooit meer vergeten."

180-jarig bestaan

In september vorig jaar vierde het bestuur 'hun' 180-jarig bestaan. Als eerbetoon schonk de gemeente een bankje, met daarop paarden gegraveerd. Deze staat op de Kwikkelsbrug. Ook daar was Streng bij betrokken. "Hij heeft een vergunning er versneld doorheen gekregen. Hij gaf meteen aan dat de gemeente het onderhoud zou overnemen." 

Hans hoopt dan ook dat de nieuwe burgemeester net zo bekwaam is. "We gaan hem missen, het was een hele fijne man. Wij wensen hem een spoedig herstel. Verdrietig dat we zo afscheid van hem moeten nemen."

Automobilisten komen steeds vaker met pech stil te staan op de Nederlandse wegen. In 2022 moesten bergingsbedrijven voor het eerst in de geschiedenis meer dan 100.000 keer uitrukken om een gestrand voertuig te verplaatsen.

Afgelopen jaar zijn in iedere leeftijdsgroep opnieuw meer mensen overleden dan verwacht. Belangrijke oorzaken waren de griep en corona.

Afgelopen jaar zijn in iedere leeftijdsgroep opnieuw meer mensen overleden dan verwacht. Belangrijke oorzaken waren de griep en corona. De oversterfte was iets lager dan in 2020 en 2021, toen dit aantal sterfgevallen voornamelijk te wijten was aan covid-19, becijfert het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).

Het vreugdevuur in Opperdoes mag niet meer op de huidige manier worden gehouden. Op oudjaarsdag werd traditiegetrouw midden in het dorp een vuur aangestoken. Maar nadat het opnieuw mis ging, is voor burgemeester Dennis Straat de maat vol. "De incidenten die hebben plaatsgevonden zijn onacceptabel."

Het afsteken van illegaal vuurwerk, niet luisteren naar aanwijzingen van politie en agenten provoceren, een tractor die in brand had kunnen vliegen en het laten uitbranden van een caravan. Het is een opsomming die voor de burgmeesteer maar tot één conclusie kan leiden: "Dit is niet meer verantwoord."

Eerder hulpverleners met vuurwerk bekogeld

Het is niet de eerste keer dat er problemen waren. Op 30 december 2018 was het vuur meerdere malen veel te hoog gemaakt en moest de brandweer meerdere malen komen om het te blussen. Hulpverleners werden daarbij bekogeld met vuurwerk. 

Na overleg mocht een jaar later het vreugdevuur weer worden aangestoken, maar wel onder strak toezicht van de gemeente. Die plaatste onder meer een speciale container, zodat het vuur binnen de perken zou blijven. Ook waren er continu toezichthouders aanwezig. Dat leek te helpen, want dat jaar verliep het rustig.

Vreugdevuur in huidige vorm verboden

Na twee jaar zonder vreugdevuur vanwege corona, mocht het afgelopen december wel weer. Er kwam opnieuw een container en ook cameratoezicht. Maar dat leidde toch weer tot incidenten en daarom grijpt de burgemeester nu in.

“Natuurlijk wil ik graag meegaan in de tradities die er zijn in onze dorpen. Maar het is niet gelukt om dit vreugdevuur probleemloos te laten verlopen. De incidenten die hebben plaatsgevonden zijn onacceptabel. Om dit te voorkomen staan we een vreugdevuur in de huidige vorm niet meer toe.” 

Wat is het alternatief?

Hoewel de optie om het vreugdevuur helemaal te verbieden ook op tafel ligt, wil de gemeente met de inwoners van Opperdoes in gesprek over wat hun wensen zijn. "Doel is te onderzoeken welke veilige alternatieven we gezamenlijk kunnen faciliteren. Doorgaan in de huidige vorm is in ieder geval geen optie meer", aldus Straat.

Wanneer er duidelijkheid komt over een mogelijk alternatief is nog onbekend.

Ik lig niet wakker van het feit dat een vrouw ook prins carnaval kan worden. Wat mij veel meer stoort, is de politieke infiltratie bij het carnavalsfeest. In Venray is een wethouder uitgeroepen tot prins Daan I. Hij heeft een excuus, want hij zat eerder in de prinselijke coronawachtkamer dan in het gemeentelijke pluche. Maar een Venlose Europarlementariër die als Vera I door het leven gaat?

Het aantal mensen dat corona krijgt in Nederland lijkt steeds verder af te nemen. Afgelopen zeven dagen kregen 1749 mensen via de GGD te horen dat ze corona hadden. Dat is het laagste aantal positieve tests sinds juli 2020.

De middenstand van Wijk aan Zee is blij dat het Tata Steel-schaaktoernooi in de oude vorm terug is in de badplaats. Voor het eerst sinds het uitbreken van de coronacrisis in 2020 mogen de honderden amateurschakers meedoen en wordt er weer publiek toegelaten. Daardoor wordt er deze dagen weer ouderwets geconsumeerd in Wijk aan Zee.   

De grootmeesters hebben vandaag een rustdag waardoor er minder publiek op 'het Wimbledon van het schaken' is afgekomen dan op andere dagen, maar toch is het in veel horecagelegenheden lekker druk. Dat komt doordat de amateurschakers op meerdere plekken in het dorp spelen. Zelfs op het strand worden de partijen gespeeld. Beachclub Sunsea zit afgeladen vol. "Heel fijn", zegt Stan Rozing van de beachclub. "Normaal zie je op winterse dagen met slecht weer geen hond op het strand en nú is het lekker druk bij ons. De meeste schakers blijven na hun partij nog wat eten of drinken, dus we beleven goede tijden."

Bij café De Zon is het vandaag wat rustiger doordat de grootmeesters niet spelen en er daardoor geen partijen worden geanalyseerd. Het geeft de vrijwilligers tijd even bij te komen van het drukke weekeinde. Merijn van Delft heeft in een zijzaaltje van het café een boekenwinkeltje ingericht. Hij zit uit te blazen van een hectisch weekeinde. "Het was echt heel druk, iedereen wilde schaakboeken hebben. Ik ben eerlijk gezegd blij dat het vandaag wat rustiger is. Kan ik een beetje uitrusten."  

Jaap Durge van de Dorpsraad Wijk aan Zee is een oud-middenstander en weet hoe belangrijk het evenement voor de badplaats is. "Het toernooi is wereldwijd bekend, dus is het een fantastische promotie voor ons dorp. Het is stervensdruk deze twee weken, dat betekent omzet. Een goede zaak." 

Nederland was al geen voorstander van het rondpompen van honderden miljarden euro’s via een Europees coronafonds, maar nu blijkt ook nog eens dat er amper zicht is of lidstaten doen wat ze beloven.

Ruim 3200 Limburgse werkgevers die tussen oktober 2020 en september 2021 gebruikmaakten van de NOW-coronasteun – verdeeld over vier periodes – zijn nog niet klaar met de aanvraag van de definitieve berekening van de loonsubsidie.

Door de coronapandemie is het een tijdje minder geweest, maar inmiddels wordt er weer volop getrouwd op Texel. Opvallend genoeg zijn er veel bruiloften en geregistreerd partnerschappen van stellen die niet van het eiland zelf komen. Maar liefst de helft ervan zijn van 'overkanters'. Zelfs vanuit het buitenland komen stellen naar dit 'Ibiza van het noorden'.

Gestaag stijgt het aantal bruiloften op Texel weer. Waar in het eerste coronajaar 2020 nog 123 bruiloften waren, ging dit aantal omhoog naar 144 (2021) en 169 (2022). Een groot deel hiervan is niet van mensen die als inwoner van Texel staan ingeschreven. Met als uitschieter vorig jaar: 96 van 169 huwelijken waren van 'overkanters' (mensen die oorspronkelijk niet van Texel komen, red.). Opvallend is dat het aantal huwelijken van overkanters de afgelopen jaren fors is gestegen, terwijl het aantal huwelijken van Texelaars juist minder hard is gestegen.

De gemeente Texel laat weten niet bij te houden hoeveel mensen uit het buitenland komen. 'Iemand die in het buitenland woont en in Nederland wil trouwen, kan dat alleen als één van de partners de Nederlandse nationaliteit heeft. Mensen die in Nederland wonen en geen Nederlandse nationaliteit hebben kunnen wel in Nederland trouwen.'

Als buitenlanders toch op het eiland een trouwceremonie willen, dan is dat daarmee niet officieel voor de wet. En dat komt ook voor, al weet de gemeente Texel daar dan niet van.

Herinneringen

De Texelse trouwambtenaar Erna Drijver vertelde in september ook al aan NH Nieuws dat veel bruiloften op het eiland niet van eilanders zelf zijn. Er waren toen problemen met de veerboot en een huwelijk van een stel uit Zaandam moest daardoor worden uitgesteld. Maar het was niet uniek dat ze een bruidspaar van buiten Texel in de echt ging verbinden. "Er zijn jaarlijks wel meer dan honderd bruiloften op Texel", zo vertelde ze. "En acht op de tien is van 'overkanters'. Dan hebben ze bijvoorbeeld nog herinneringen aan een vakantie of uitje van vroeger en willen ze hier trouwen. Soms huren ze een huisje of slapen ze met de familie op een camping."

Het aantal mensen dat na overlijden organen heeft afgestaan is in 2022 gestegen tot 285. Dat is volgens de Nederlandse Transplantatie Stichting (NTS) het hoogste aantal ooit. Daardoor konden er aanzienlijk meer orgaantransplantaties worden uitgevoerd en zijn de aantallen weer terug op het niveau van voor de coronapandemie.

Sinds het uitbreken van de coronacrisis en de verplichte lockdown kondigen experts de komst van een faillissementsgolf aan. Maar ook nu alle steun gestopt is en we midden in een energiecrisis zitten, vallen bedrijven niet massaal om.

Trots is ze. Met haar plan om een tweedehandswinkel voor baby- en kinderkleding in Wervershoof te beginnen, wint Nancy een half jaar huur. Compleet gratis en broodnodig. Want met haar komst heeft het door leegstaand geplaagde winkelcentrum er wéér een (lokale) ondernemer bij. "Ik hoop dat we elkaar kunnen versterken."

De kerstversiering hangt er nog en sporadisch trotseert een winkelier het overdekte winkelcentrum in Wervershoof. Maar voor de rest ligt het er verlaten bij.

Terug naar 2012. Want sinds de komst van het winkelcentrum in Zwaagdijk, waar duizenden West-Friezen hun boodschappen doen, raakte dit winkelcentrum in het slop. De leegstand liep op, waardoor veel (kleine) ondernemers zich genoodzaakt voelden om ermee op te houden. Om het winkelcentrum wéér nieuw leven in te blazen, zette Stad & Co een actie op touw. 

Onder de noemer 'Win je winkel' kon iedereen met een nieuw idee een plan opsturen. Dat deed ook Nancy (38) uit Wervershoof, die een tweedehandswinkel voor baby- en kinderkleding wilde beginnen. Het was een idee waar ze al langer mee rondliep. "Ik heb jarenlang met mijn moeder op de kofferbakmarkt gestaan. Maar toen brak corona uit en lag alles stil." Toch bleef het kriebelen. Na een lange tijd thuis te hebben gezeten voor haar kinderen, was ze toe aan een nieuwe uitdaging. "Toen ik las over de actie voelde het als een teken: ik moest er iets mee doen."

Een half jaar huur

Zo gezegd, zo gedaan. En dus schreef ze een plan. "Al langer liep ik met het idee rond, dus dat stond in een mum van tijd op papier", zegt Nancy nu. Daarna gaat het heel snel. Begin oktober stuurt Nancy haar plan op, een maand later komt ze als winnaar uit de bus. Haar prijs: een half jaar huur. Maar de inrichting van de winkel is wél voor eigen rekening. Ze doet dan ook zoveel mogelijk gratis. De kasten, kledingrekken en een toonbank: ze worden allemaal via Marktplaats op de kop getikt. "Het ging opeens zo snel: op 1 december kreeg ik de sleutel en een maand later opende ik de deuren."

En zo is Boetiek Groôs, zoals haar winkel heet, een feit. Ook hier zit een verhaal achter. Want Groôs betekent 'trots' in het West-Fries. "Ik ben dan ook enorm trots op het feit dat ik met mijn winkel een bijdrage kan leveren aan de samenleving en een beter klimaat. Dat ik de wereld een klein stukje mooier en schoner kan maken."

Inmiddels is ze al twee weken open. Hoe wordt er op haar komst gereageerd? "Wat we vooral als heel positief ervaren, is dat ze het echt een aanwinst voor het dorp vinden. Ze zijn blij dat er weer een winkel is, vooral een tweedehands. Die ontbreekt nog in Wervershoof."

Aan interesse geen gebrek. Naast een kledingzaak, kapper, Poolse supermarkt en woonwinkel is Boetiek Groôs het nieuwe uithangbord. De rest staat leeg. "Ze weten mij goed te vinden. Ik krijg al veel kleding en speelgoed gedoneerd, tientallen zakken vol. Mijn man moet zelfs twee keer op en neer rijden", grapt ze. Het mooiste komt in de winkel te hangen. "Gaatjes en vlekken in kleding, daar heb ik niks aan. Met de stof die raap is voor de prullenbak, maakt iemand er weer haarbanden en vlaggenlijnen van. Zo wordt alles benut en niet weggegooid."

Vooral speelgoed vliegt als warm brood over de toonbank. "Er is veel vraag naar. Vooral de houten trein is erg populair." Met een knipoog: "Die hebben we ook in de winkel liggen, dus kom vooral langs." 

Taboe doorbreken

Bij binnenkomst wordt ze pas ontdekt. "Dan vragen ze: 'Zit je hier al lang?'. Ze komen überhaupt het winkelcentrum niet meer in." En dat moet anders: ze wil winkelend publiek en ondernemers wéér naar binnen lokken. "Voor een ondernemer is een leegstaand winkelcentrum niet aantrekkelijk. Als ik deze actie niet had gewonnen, had ik het ook niet aangedurfd. Ik hoop dat we elkaar kunnen versterken, nu ik er zit. Dat ze na mij ook langs de andere winkels gaan."

Ook wil Nancy met haar winkel een taboe doorbreken. Volgens haar voelt een tweedehandswinkel in een dorp nog te onwennig. "Het is spannend of zoiets wel in een dorp aanslaat. In een stad is het al heel normaal, daar wemelt het van de tweedehandswinkels."

Tevreden automobilisten vandaag rond de Piet Heintunnel. De tunnel ging gisteravond, na bijna negentien maanden gesloten te zijn voor renovatiewerkzaamheden, open. 

Automobilisten die voor de verkeerslichten stonden te wachten noemden de opening 'fantastisch' en 'geweldig' en ze waren er 'blij' mee. Een enkeling was niet helemaal tevreden. "Ik zei net tegen mijn kleine zoon, dan hebben ze veel te lang de tijd gehad en dan is het nog een bende. Steenslag enzo."

De gemeente stelde de opening meerdere keren uit. Dat kwam onder meer door tegenslagen, coronamaatregelen en de 'stabiliteit van de camera's'. Ook was er nog geen vergunning van de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied. 

"Op een gegeven moment zou die, geloof ik 1 december open gaan", blikt een buurtbewoner terug. "Ik dacht, fantastisch, dan kunnen we in december weer normaal met de auto. En toen was het, hij wordt met enige weken uitgesteld. Toen dacht ik: Jezus, hoe lang wordt het dan wel weer."

De opening maakt een einde aan allerlei manieren om om te rijden, zoals via de Amsterdamsebrug. Daar stond vaak file. "Dat is ook een drama. Dus je pakt een afslag verder, richting Noord", zegt een andere automobilist. Een bewoner van Oostenburg schat in dat hij door het omrijden en de files dagelijks 20 tot 30 minuten extra reistijd had. 

Verkeerswethouder Melanie van der Horst liet eerder deze week weten dat de renovatie van de 25 jaar oude tunnel een 'complexe logistieke operatie' was. Hoewel de Piet Heintunnel nu aan de wetgeving voor tunnels voldoet en er intensief getest is, sluit ze niet uit dat er de komende maanden storingen kunnen ontstaan vanwege kinderziektes.

Veel mensen zijn dankzij corona de natuur gaan ontdekken. Met camera. Ronald van Wijk fotografeert al langer en op de website noordhollandseduinen.nl is te zien hoe prachtig onze natuur kan zijn. De sleutel voor een mooie foto volgens Ronald: "Tijd. Je moet er tijd in steken om bij het juiste licht eropuit te gaan en te dwalen. Kijken. De rust vinden om te zien wat er is." Natuurlijk Noord-Holland gaat met Ronald mee de duinen in en we bekijken enkele van zijn beste foto's.

Als we de duinen inlopen, net onder Bergen aan Zee, is de zon nog niet helemaal op. "Dit is wel een mooi uitzicht", zegt Ronald, "maar het levert geen bruikbare foto op. De lucht is prachtig blauw, maar het duin is nog donker. Op de foto wordt dat één donkere vlek." Even later komt de zon boven de bomen uit en is meteen duidelijk wat Ronald bedoelt. "Het zonlicht geeft nu veel meer diepte aan het landschap. Er zijn lichte en donkere plekken te zien: het leeft."

De foto met de twee icarusblauwtjes is een gelukstreffer. "Maar geluk overkomt je niet zomaar", zegt Ronald. "Ik besluit om te gaan zitten op een plek waar wat vlindertjes rondvliegen. Ik neem daar de tijd voor: zitten en kijken. En dan zie je het ineens. Ik ging op de grond liggen om een perspectief te hebben dat op gelijke hoogte is als de bloemknop waar de vlinders op zitten. Als ik was blijven staan, was het een hele andere foto geworden."

Zie hieronder de hele uitzending van Natuurlijk Noord-Holland.

Ronald kent de mooiste plekjes van Noord-Holland. Dat hij werkt bij Landschap Noord-Holland is natuurlijk een voordeel. "Ik was al betrokken bij de natuur. Maar als je met een camera op stap bent en je neemt daar de tijd voor, dan gaat er echt een wereld voor je open. Kleuren komen tot leven." We staan naast een omgevallen boom waar Ronald heel nauwkeurig observeert hoe de kleuren van de bast, de mossen en de korstmossen samen bijna een abstract schilderij vormen.

De foto van twee padden die paren in een duinmeertje is een wel heel letterlijk voorbeeld van kikvorsperspectief. "Ook voor deze foto ben ik op mijn buik gaan liggen naast het water. Als padden paren is er best veel beweging in het water, ze zitten achter elkaar aan. Op deze verstilde foto lijkt het water als een soort sluier te liggen over de onderste pad. Een prachtig moment gevangen in een beeld, omdat ik daar op het juiste moment was."

Waarom blijft de oversterfte zo hoog? Nog altijd vonden academische onderzoekers geen afdoende verklaring voor het fenomeen. Dit voedt speculaties: zo zou de oversterfte samenhangen met de coronavaccinaties. Wat is er aan de hand?

In China vindt dit weekend de jaarwisseling plaats en de Chinese regering lijkt het roer om te gooien in het jaar van het konijn. De coronamaatregelen zijn verleden tijd, Peking zet volop in op economische groei en president Xi Jinping gaat de geopolitieke banden met vriend en vijand aanhalen om het land uit zijn isolatie te trekken.

De gemeente Haarlem staat open voor een Islamitische begraafplaats, zoals al jaren gewenst wordt door de moslimgemeenschap. Maar de politiek worstelt met het ruimtegebrek. Er is alleen nog maar plek in de zo gekoesterde groene zoom om de stad heen. De gemeenteraad bleek gisteravond sterk verdeeld of dat zomaar opgeofferd kan worden. Alleen wordt de roep om zo'n speciale begraafplaats wel steeds groter. 

De Haarlemse Soumia Yacoubi (64) was er stellig van overtuigd dat ze begraven wilde worden in Algerije, naast haar ouders. Zoals zovelen had ook zij een uitvoerige verzekering voor een halaluitvaart, die ook het vervoer per vliegtuig snel regelt. Het is belangrijk dat het lichaam snel ter aarde wordt besteld, vertelt Soumia. "Het liefst voor het tweede gebed op de dag." Maar in coronatijd zag ze dat het daar spaak liep. "Er kon niet gevlogen worden en dus lagen de lichamen wel weken of maanden in de koeling. Dat wil ik niet."

En ook haar drie kinderen lieten van zich horen. "Ze zeiden dat ze me elke week wilden opzoeken op de begraafplaats, als ik hier in Nederland lig. En dat wil ik natuurlijk heel graag geloven", lacht ze. Maar dan moet het wel een echte islamitische begraafplaats zijn, waar het eraan toegaat zoals haar traditie en geloof het willen. "We gaan niet in een kist, we hebben geen make-up op of kleren aan, we worden alleen na het ritueel gewassen en gewikkeld in een doek. Maar het belangrijkste is dat ons lichaam na de begrafenis niet meer verplaatst wordt. Wij willen graag eeuwige grafrust."

Het recht op eeuwige grafrecht is in Nederland rondom 1960 afgeschaft, weet burgemeester Jos Wienen. Behalve op Joodse begraafplaatsen, die in particuliere eigendom zijn. Ook voor het Joodse geloof is eeuwige grafrust belangrijk. De Islamitische Raad van Haarlem wil zelf grond kopen en de begraafplaats beheren, maar daarvoor is wel de hulp van de gemeente nodig en later ook de toestemming van de provincie. 

De enige plek in Haarlem waar een dergelijke locatie van 6 hectare groot gevonden kan worden, ligt in het buitengebied aan de noord- en oostkant van de stad. Dat is Bijzonder Provinciaal Landschap, wijziging van het bestemmingsplan en toestemming van de provincie zijn dus cruciaal. 

Maar de rechten van de moslims in Nederland zijn volgens Nabil el Mesbahi (31) minstens zo belangrijk als de 'heilige groene zoom' van Haarlem. 

Tekst gaat door na video. 

Nabil heeft hopelijk nog lange tijd om zijn keuze te maken: begraven worden in het dorp in Marokko waar ook zijn grootouders en straks zijn ouders komen te liggen, of hier in Nederland, dichterbij de vele familieleden en wellicht later kinderen en kleinkinderen. "En dan liever in Haarlem dan op die nieuwe islamitische begraafplaats bij Arnhem."

'Lastig in buurgemeenten'

Maar de helft van de Haarlemse gemeenteraad ziet toch liever een dergelijke begraafplaats in de buurgemeente. "Dat wordt lastig", weet burgemeester Wienen al te melden. "Haarlemmermeer heeft al aangegeven dat niet te willen. En in Haarlem is wel de grootste islamitische gemeenschap van onze regio. In de andere buurgemeenten wordt de druk niet zo ervaren, omdat ze niet zoveel mosliminwoners hebben."

Wienen laat wel doorschemeren dat Haarlem ruimte moet maken voor mensen met de wens om hier in Nederland begraven te worden. Ook twee raadsleden met een islamitische achtergrond, Merym Çimen van D66 en Moussa Aynan van JouwHaarlem, vinden dat de groeiende behoefte eigenlijk een teken van 'het ultieme erbij horen' en 'een teken van integratie' is. 

Soumia voelt ook dat ze steeds meer geworteld is in Nederland. "Mijn vader zei altijd: 'de aarde is zo groot, er is plek voor iedereen. Het maakt dan ook niet uit waar je bent'." Ze mist de geur, de warmte en de mensen in Algerije. En het idee van begraven worden in de warme grond van haar geboorteland staat haar meer aan dan 'bevroren in de Nederlandse grond' te liggen.

Maar ze heeft er nu wel steeds meer vertrouwen in dat haar begrafenis hier naar haar wens en geloof zal gaan. En Almere, Arnhem of misschien Haarlem, dat maakt haar dan niet meer uit. "Ik ben er dan niet meer natuurlijk. Maar mijn kinderen wel. En voor hen hoop ik dat ze niet ver hoeven te reizen." Want ze wil ze natuurlijk wel graag elke vrijdag aan haar graf hebben, zoals ze haar nu beloofd hebben. 

Een sneeuwballengevecht, een sneeuwpop maken of een wandeling door de witte natuur: sneeuwliefhebbers konden vandaag in delen van de provincie, en dan vooral in het Gooi, volop genieten. En dat deden ze naar hartenlust, zeker omdat de natuur niet iedere winter even ruimhartig trakteert. Enkele sneeuwmomenten van de afgelopen jaren op een rij.

Deze winter was er tot nu toe nog weinig sneeuw. Vorig jaar was dat niet heel anders, maar er was wel één moment dat de regio Haarlem onder een laag van vijf centimeter sneeuw lag. Op zich niet heel bijzonder en het was ook snel weer verdwenen, maar het ging vooral om het moment waarop de sneeuw viel: 1 april. Een goeie grap van Koning Winter om nog met een sneeuwbui te komen, terwijl de lente al elf dagen was begonnen.

De laatste keer dat er bijna in de hele provincie veel sneeuw lag, was op 7 februari 2021. Toen  was er niet alleen maar sprake van sneeuwpret. Het KNMI gaf code rood af. Er werd gewaarschuwd voor sneeuwjacht en snijdende kou én er werd geadviseerd niet naar buiten te gaan. Maar midden in de coronatijd was dat aan dovemansoren gericht. Op veilige afstand van elkaar, in de buitenlucht, volop genieten van de sneeuw werd met twee handen aangegrepen. In Amsterdam werd er zelfs op straat gelanglauft.

In de greep van winters weer

In de winter van 2019 was er een paar keer een heus sneeuwfront. Eind januari was het tweede front, toen lag er sneeuw in de hele provincie. Flinke files en gladheid waren het gevolg. Het KNMI gaf verschillende weerwaarschuwingen en de NS schrapte grote delen van de dienstregeling. Rijkswaterstaat zette op een bepaald moment maar liefst 546 strooiwagens en 350 sneeuwschuivers op één dag in om de snelwegen sneeuwvrij te houden.

De laatste keer dat er provinciebreed een pak sneeuw lag - nog meer dan in februari 2021 - was op 11 december 2017. Op sommige plaatsen begon het al één of twee dagen daarvoor te sneeuwen en het meeste bleef ook liggen. 'Noord-Holland in de greep van winters weer' kopte NH Nieuws. Het openbare leven kwam op meerdere plekken stil te liggen. Schiphol kreeg de banen nauwelijks sneeuwvrij, openbaar vervoer was grotendeels niet mogelijk en scholen gingen eerder dicht. Op 12 december was de grootste hinder voorbij en werd code rood opgeheven.

Actievoerders van Exctinction Rebellion hebben vanochtend enige tijd de aanvoer van kolen via het spoor naar Tata Steel geblokkeerd. Volgens een woordvoerder van het staalconcern heeft het protest de productie verstoord. Twee actievoerders zijn aangehouden. Na verhoor op het politiebureau van Beverwijk mochten de twee weer vertrekken. 

De actievoerders krijgen waarschijnlijk wel een boete wegens erfvredebreuk, omdat ze onder een hek doorkropen dat toegang biedt tot het terrein van Tata Steel. Eén actievoerder werd ongeveer een half uur aan haar benen vastgehouden door veiligheidspersoneel van het staalbedrijf.

De tekst gaat verder onder de video.

Kolen als brandstof voor de productie van staal is volgens Peter Jamin van Extinction Rebellion vanwege de enorme stikstofuitstoot niet langer meer te accepteren. Daarom is de campagne Kapen met Kolen vanochtend in Velsen-Noord in het leven geroepen. "Ik begrijp heel goed dat het erg is als 9.000 mensen hun baan kwijtrijken", zegt hij. "Maar er zijn genoeg banen, ook in de duurzame energie. Ze staan daar te springen om mensen. Bovendien: tijdens corona is gebleken dat de zakken van de overheid diep genoeg zijn om deze mensen te compenseren."

Proces enige tijd verstoord

Peter van Boesschoten, woordvoerder van Tata Steel, vond de actie 'onnodig en jammer', omdat het concern en de actievoerders volgens hem dezelfde wens delen. "We zijn bezig met de overstap van kolen naar waterstof om staal te maken. Daarover zijn we het eens. Jammer alleen dat ze het op deze manier kenbaar maken, want ons proces is enige tijd verstoord geweest."

Komende maand valt-ie weer op de deurmat: de gemeentelijke belastingaanslag. De WOZ-waarde in Limburg is met 10 tot 22 procent gestegen, is inmiddels duidelijk. Welke invloed hebben de knotsgekke huizenmarkt en corona? Een kijkje achter de schermen bij BsGW.

Corona, dure grondstoffen en een exploderende energierekening. Voor veel mkb’ers is de lol van het ondernemen momenteel ver te zoeken: ze zetten hun bedrijf in de etalage. Maar een koper vinden vergt soms een lange adem.

Ruim twee derde van de Noord-Hollanders is bereid meer zorgpremie te betalen, als het zorgpersoneel hierdoor beter betaald krijgt. Dit blijkt uit een onderzoek van NH Nieuws in samenwerking met het Kieskompas. Tijdens de hectische coronaperiode leek de zorg wat extra waardering te krijgen, maar is er inmiddels daadwerkelijk iets ten goede veranderd, of bleef alles bij het oude? 

Bijna drie jaar geleden galmde het applaus voor onze 'zorghelden' door de straten. Ondanks dat deze actie gepaard ging met veel kritiek, want aan applaus alleen heeft de zorgsector niets, was het wel een overduidelijk teken van waardering. Maar hoe zit het nu, drie jaar na het 'nationale applausmoment', met die waardering?

Zorghelden

"De waardering die we in de eerste golf ervoeren is als sneeuw voor de zon verdwenen", vertelt Sandra van der Horst. Zij werkt sinds 1999 als verpleegkundige op de Intensive Care (IC) afdeling van het AMC, inmiddels het Amsterdam UMC. 

Toch verbaast de uitslag van het onderzoek haar niks, vertelt ze. De sores in de zorg zorgen immers voor lange wachtlijsten en flinke tekorten. "Pas als mensen er zelf last van hebben, dan zijn ze bereid te betalen", licht ze toe. Ze haalt voorbeelden aan van coronapatiënten die halsoverkop naar Duitsland verplaatst moesten worden, omdat er geen plek meer was op de IC. "Pas dan zien mensen het belang van goede zorg."

Ook Tanneke Goverse merkt nog maar weinig van de waardering van drie jaar geleden. "Dat applaus was wel fijn, maar met applaus kan ik niet bij de supermarkt betalen."

Goverse werkt sinds 1992 als verpleegkundige en operatieassistent in het Noordwest Ziekenhuis in Alkmaar. Ze ziet dat het met kleine stapjes wel de goede kant op gaat, maar volgens haar is de financiële waardering nog erg matig, en de werkdruk ontzettend hoog. In het tweede kwartaal van 2022 vond 50 procent van alle werknemers in de zorg en welzijn hun werkdruk (veel) te hoog, blijkt uit cijfers van het CBS. Dit is zeven procent meer dan een jaar daarvoor. 

Neem bijvoorbeeld de standby-vergoedingen in het weekend. "Die zijn nog lager dan een gemiddelde vrijwilligersvergoeding", merkt Goverse op. Tijdens zo'n dienst moet ze wel binnen een half uur, omgekleed en wel, paraat kunnen staan in het ziekenhuis. De vervoerskosten komen voor haar eigen rekening.

Goverse werkt al meer dan dertig jaar op de IC en is nog niet van plan te stoppen, maar ze hoopt van harte dat er wat meer erkenning komt. "En we hoeven echt niet de hoofdprijs, we willen gewoon marktconform betaald worden."

Op de vlucht

Nadat Nederland met zijn neus op de feiten werd gedrukt over het belang van de zorg tijdens de coronaperiode, leek er even een kantelpunt aan te komen. Maar na de hectiek, ebde dat weer weg.

"Niet klappen, maar lappen voor de zorg!" Voor FNV-bestuurslid Cor de Beurs is het wel duidelijk wat er moet gebeuren. Met het verdwijnen van de hectiek van corona, verdampte volgens De Beurs ook de politieke steun voor de zorg. Volgens de vakbondsman keek iedereen reikhalzend uit naar de bonus, niet alleen financieel maar ook als token van waardering. Maar tijdens de voorbereidingen werd er al ontzettend op ingekort. Bij een daaropvolgend debat over structureel meer geld naar de zorg, maakten Kamerleden van de coalitiepartijen zich snel uit de voeten en dwarsboomden ze daarmee het stemmen over een voorstel voor salarisverhoging.

Daarna kwamen de cao-onderhandelingen met de werkgevers. Afgelopen vrijdag was de vijfde onderhandelingsronde tussen de vakbond en werkgevers. Volgens de FNV zijn ze 'geen stap verder gekomen'. De vakbond ging ervan uit niet meer te hoeven bewijzen hoe belangrijk goede zorg is, na de coronaperiode. "Maar dat bleek dus wel het geval, want in het aanbod van de werkgevers zat qua geld en werkdruk geen verbetering", aldus een woedende De Beurs. "Je houdt het goddomme toch niet voor mogelijk!"

De Beurs erkent dat het stukje bij beetje de goede kant op gaat, maar volgens hem gaat dat nog veel te langzaam. Met een flinke leegloop in de sector als gevolg. Zes op de tien zorgmedewerkers onder de 35 jaar overweegt zijn of haar vaste baan op te zeggen en als zelfstandige of flexwerker aan de slag te gaan. Dat blijkt uit een onderzoek onder 4.450 zorgmedewerkers in opdracht van FNV Zorg & Welzijn. "Ze vluchten het zzp-schap in, om te ontkomen aan de hoge werkdruk", legt De Beurs uit. "Dat is toch een brevet van onvermogen voor de werkgevers."

Verpleegkundige Goverse vindt het lastig om nog rooskleurig naar de toekomst te kijken. Ze verwacht dat op deze manier er uiteindelijk niemand meer in de zorg wilt werken. "En dan wordt er nog meer van ons verwacht", vult collega Van Der Horst aan. "Het is een vicieuze cirkel."

"Het is van de gekken dat we nu weer moeten bewijzen dat de zorg beter gewaardeerd moet worden", concludeert De Beurs. "Maar we gaan het doen, daar is de vakbond voor."

Voor sommige Amsterdammers is het niet vanzelfsprekend om voldoende verse producten te kopen, te bewegen en gezond te koken. Daarom komt de gemeente samen met de GGD met een initiatief om mensen uit Noord, Nieuw-West en Zuidoost hierin te begeleiden. In deze stadsdelen zijn de gezondheidsachterstanden namelijk het grootst. 

Samen met de GGD heeft de gemeente het programma 'Gezond Leven Makkelijker Maken' opgezet. Het idee erachter: begrijpelijke en toegankelijke informatie over gezond leven geven. Zo zullen in de eerste helft van dit jaar 300 Amsterdammers, vrijwilligers en professionals een gesprek met de gemeente aangaan. Dit om inzicht te krijgen in de drempels die zij ervaren om gezonder te leven. 

Safari 

Een voorbeeld dat ervoor zal moeten zorgen dat het gezond leven makkelijker wordt, zijn zogenoemde supermarktsafari's. Tijdens deze safari zullen Amsterdammers in kleine groepjes samen boodschappen doen. Op deze manier leren zij dan hoe ze gezond én betaalbaar inkopen kunnen doen. Daarnaast krijgen zij tips mee en leren zij zo bijvoorbeeld om verleiding van marketing voor ongezonde producten in de supermarkt te herkennen. 

Het streven is om gezondheidsachterstanden in de stad te verkleinen. Wethouder Shula Rijxman van Zorg en Preventie spreekt zich in een brief namens de gemeente uit over de achterstanden in de stad. Volgens haar leven mensen met een laag inkomen en weinig of geen opleiding vijftien jaar minder lang in goede gezondheid. "Zij ervaren meer stress, bewegen minder en eten minder gezond. Door de inflatie en de energiecrisis zijn deze gezondheidsverschillen verder toegenomen."

Tijdens de corona bleek dat mensen die in armoede leven en minder gezond zijn, grotere moeite hadden om toegang te krijgen tot betrouwbare informatie. Samen met de GGD gaat Rijxman daarom aan de slag met een aanpak om gezondheidsvaardigheden van mensen die dat nodig hebben te vergroten. "Het is ontzettend belangrijk dat alle Amsterdammers informatie over hun gezondheid kunnen vinden, begrijpen en toepassen.” 

Jacinda Ardern, de ooit zeer populaire premier van Nieuw Zeeland en wereldwijd een voorbeeld vanwege haar strijd tegen extremisme en corona, treedt onverwacht af. Later dit jaar gaan de Nieuw-Zeelanders naar de stembus, maar Ardern zal niet meer op het stemformulier staan.

De wereldwijde verkoop van champagne is vorig jaar tot recordhoogte gestegen. Volgens het Franse Comité Champagne, dat de wijngaarden in de Champagnestreek vertegenwoordigt, is dit onder meer te danken aan het opheffen van de coronabeperkingen in veel landen. Ook het op de markt komen van duurdere champagnes speelde een rol.

De cultuursector, zwaar getroffen door de coronacrisis, is weer opgekrabbeld. Het aantal bezoekers in theaters, musea, poppodia en bioscopen liet in 2022 een stijgende lijn zien. Maar toch is er niet bij iedereen reden tot juichen, want het niveau van vóór de pandemie lijkt soms nog ver weg. Belangrijkste verschil met vroeger: bezoekers kopen niet ruim van tevoren kaarten, maar pas op het laatste moment.

De familie van tennisspeler Tallon Griekspoor uit Nieuw-Vennep is tevergeefs vannacht opgebleven. De unieke tenniswedstrijd in de Australian Open tegen landgenoot Botic van de Zandschulp, is door de zware regenval uren uitgesteld. De familie van de tennistelg moet nog even geduld hebben: de landgenoten spelen na aanpassingen in het schema nu de derde wedstrijd op baan 8. 

Hij speelt vannacht laat een unieke tenniswedstrijd in de Australian Open tegen landgenoot Botic van de Zandschulp. Twee Nederlanders die in de tweede ronde van een Grandslam tegen over elkaar staan komt namelijk niet vaak voor. De laatste keer was in 2001. Jan Siemerink en Sjeng Schalken troffen elkaar destijds in hetzelfde toernooi van Melbourne.

Dat twee Nederlanders tegen over elkaar komen te staan in de tweede ronde van een Grandslam, komt niet vaak voor. De laatste keer was in 2001 toen Jan Siemerink en Sjeng Schalken elkaar troffen in hetzelfde toernooi van Melbourne.

Het was een spannende nacht voor de familie Griekspoor. Niet alleen vader Ron en moeder Monique hadden hun wekker gezet om naar hun zoon Tallon op Eurosport te kijken. Opa en oma Griekspoor kwamen ook diep in de nacht hun bed uit voor de nu al, voor Nederlandse begrippen, legendarische tenniswedstrijd. Het vroege opstaan bleek helaas voor niets. Door de zware regenval en wijzigen in speelschema, is de tenniswedstrijd uren uitgesteld. 

Vader Ron: "Ik ben best wel zenuwachtig. Hij kan voor het eerst de derde ronde op een Grand Slam halen. Dat zou mooi zijn. Het is jammer dat Botic en Tallon al in de tweede ronde tegen elkaar tennissen. Het zou fijner voor hen zijn geweest als het wat later in het toernooi gebeurde. Die jongens speelden onlangs nog tegen elkaar in Amstelveen in de finale van het NK indoor. Botic won toen, dat gunden wij hem ook. Mocht hij nu weer winnen, omdat hij beter speelde, dan hebben we daar vrede mee. Het voelt een beetje als broedermoord."

Oma Griekspoor is ook nerveus 

De oma van Tallon Griekspoor is net zo gespannen als haar zoon Ron. "We leven zo met die jongen mee. Mijn man en ik zullen ook zeker gaan kijken. Het zal geen eenvoudige wedstrijd worden, maar Tallon speelt goed de laatste tijd. Hij won dit jaar al een toernooi in India (Pune). Het zal zeker spannend worden. Al gun ik het Botic ook, Dat is ook een fijne jongen. Het is sowieso mooi dat een Nederlander in de derde ronde staat." 

Zo nerveus de familie thuis in Nieuw-Vennep is, zo nuchter leeft de zoon en kleinzoon Tallon naar deze wedstrijd toe. Vader Ron: "Tallon heeft de eerste ronde overleefd en dat voelt al goed. Vaak is dat een drempel gebleken, maar daar is hij nu al overheen. Hij doet voor de derde keer mee, vorig jaar bereikte hij voor het eerst de tweede ronde en toen verloor hij. Onze zoon zit nu in een goede periode met vijf zeges op rij, dat is goed voor zijn zelfvertrouwen. Vannacht gaan we zeker kijken, via Eurosport, net zoals zijn broers, de tweeling Kevin en Scott. Die jongens konden ook een aardig balletje slaan."

Tekst gaat verder onder de foto.

De laatste keer dat de spelers elkaar troffen was op 18 december 2022 tijdens het NK indoor in Amstelveen. Tallon Griekspoor verloor de finale met 6-7, 5-7. 

Bereikbare en goede zorg is voor Noord-Hollanders één van de allerbelangrijkste onderwerpen. Dat blijkt uit een onderzoek van NH Nieuws in samenwerking met Kieskompas. Een van de zorgen die inwoners van onze provincie hebben is slechte bereikbaarheid van ziekenhuiszorg. "Vroeger zat ik tien minuten op de fiets, nu ben ik anderhalf uur onderweg naar een ziekenhuisafspraak die soms maar vijf minuten duurt" zegt Dorien van de Wint uit Den Helder. 

Dorien van de Wint is voor de behandeling van haar spataderen aangewezen op de kliniek in Alkmaar of Heerhugowaard sinds het Gemini ziekenhuis is opgegaan in de Noordwest Ziekenhuisgroep. "Als je ouder bent of je kunt niet goed lopen dan heb je toch echt een probleem. Dan kun je moeilijk heen en weer, en dat voor een onderzoekje van vijf minuten, ja dat vind ik een slechte zaak."

Dorien is aangewezen op het openbaar vervoer. Als zij naar het ziekenhuis in Alkmaar moet is ze lang onderweg, anderhalf uur heen en anderhalf uur terug. Gelukkig kan ze ook naar Heerhugowaard, dat scheelt in reistijd. Maar ook dat is nog een hele onderneming in vergelijking met vroeger, toen ze in het Gemini ziekenhuis in haar woonplaats Den Helder terecht kon. Ze kon toen gewoon op de fiets of met de zorgtaxi, dan was ze vijf minuten onderweg.

Verbetering van de kwaliteit

Volgens het ziekenhuis is ervoor gekozen de spataderbehandeling over te brengen naar Alkmaar om de kwaliteit van deze zorg te verhogen. 'Deze ingreep komt verhoudingsgewijs minder vaak voor in Den Helder en daardoor hebben we ruimte om aandoeningen die veel voorkomen in Den Helder te behandelen', schrijft het de Noordwest Ziekenhuisgroep in een reactie.

Wouter van der Horst van de NVZ, de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen zegt het erg vervelend te vinden voor mevrouw van de Wint dat ze nu zo lang moet reizen voor haar behandeling. Maar hij tekent daarbij aan dat de concentratie van bepaalde behandelingen niet perse een slechte ontwikkeling is. Hij legt uit dat het in het belang is van de veiligheid en vaardigheid van artsen om behandelingen vaker te doen. En dat gebeurt als je bepaalde behandelingen op één plek concentreert. Daarnaast is er natuurlijk ook het economisch motief. Een faciliteit in de lucht te houden die maar weinig gebruikt wordt is geldverspilling, aldus Van der Horst.

Vooral ouderen zijn de dupe

Renate Evers van de ANBO, de Algemene Ouderen Bond herkent het verhaal van Dorien van de Wint. "Wij krijgen veel telefoontjes van leden die zich zorgen maken over de bereikbaarheid van goede zorg", zegt Evers. Volgens de woordvoerder van de ANBO is het in principe logisch dat bepaalde dure specialistische behandelingen niet in ieder ziekenhuis worden uitgevoerd. De bond pleit er echter wel voor dat bepaalde typen laagdrempelige zorg, zoals bijvoorbeeld spataderbehandelingen, in de buurt beschikbaar blijven. Verder vindt de bond dat ziekenhuizen beter bereikbaar zouden moeten zijn "Daar zou de provincie een rol kunnen spelen, die gaat over het streekvervoer " zegt Renate Evers.

Zorg mijden

Als goede ziekenhuiszorg moeilijker bereikbaar wordt ligt het gevaar op de loer dat mensen een behandeling uitstellen of er misschien zelfs van afzien, met alle gevaarlijke gevolgen van dien. Als het ziekenhuis te ver weg is hebben ze geen zin een dagdeel op te offeren om met de bus naar een afspraak met de dokter te gaan.

Dorien van de Wint weet er alles van. Ze had eigenlijk twee jaar geleden al aan haar aderprobleem geholpen moeten worden. Maar omdat er toen corona heerste zag ze ervan af. Ze heeft een kwetsbare gezondheid en durfde in die tijd niet met de trein. "Nu krijg ik er zoveel last van, nu moet ik wel"zegt van de Wint, die beaamt dat zorg mijden gevaar kan opleveren: "Als je niets doet aan spataderen kan dat uitdraaien op een trombosebeen".

Mobiele patiënt of mobiele dokter 

Volgens de ANBO moeten we ook af van het idee dat de patiënt altijd naar de dokter komt. "Je kunt je voorstellen dat een specialist eens in de zoveel tijd spreekuur heeft op een meer afgelegen locatie", zegt Renate Evers. "Het komt voor dat specialisten eens in de week of eens in de twee weken patiënten zien in bijvoorbeeld een gezondheidscentrum. Dat gebeurt nu al maar dat moet in de toekomst veel vaker normaal worden."