De bibliotheek is allang geen plek meer waar je alleen een boek kunt lenen. De laatste jaren is de sociale functie van de bieb enorm toegenomen. Vooral sinds corona ziet directeur Martin Berendse van de OBA (Openbare Bibliotheek Amsterdam)  hoe belangrijk is voor de kwetsbare groepen in de stad. "Eenzaamheid in de stad is een groot vraagstuk. Het is ongelofelijk belangrijk dat de ouderen de weg naar ons terugvinden."

Hoewel het aantal bezoekers is afgenomen sinds corona, zien de medewerkers een grote behoefte aan interactie bij hun gasten. Berendse vertelt dat ze dat vooral merkten toen de bibliotheek gesloten was tijdens de lockdowns. De bibliotheek bood toen online lessen aan en belde actief bezoekers op.

"Ouderen zijn nu nog terughoudend met hierheen komen", vertelt Berendse. "Terwijl dat juist een belangrijke groep is voor ons." De OBA wil er namelijk vooral zijn voor kwetsbare groepen in Amsterdam. "Mensen die niet zo makkelijk toegang hebben tot informatie, cultuur of kennis."

Kerstkaarten knutselen

De OBA organiseert steeds meer activiteiten om hun publiek samen te brengen. Bij de OBA in de Banne in Noord zijn senioren samengekomen om kerstkaarten te knutselen. "Ik kom hier sinds februari", vertelt een van de ouderen. "Ik vond het leuk om nieuwe mensen te ontmoeten." Een ander: "Het is hier heel gezellig, maar er zijn wel minder mensen dan eerst." Naast dit organiseert de bibliotheek ook debatten, lezingen, tentoonstellingen, filmavonden, taallessen en digitale lessen. 

Projectleider Mayssa Joni vertelt dat er vooral behoefte is aan dialogen bij de ouderen. "Soms over moeilijke onderwerpen, zoals uitvaarten." Joni vertelt dat de senioren dat moeilijk vinden om met hun familie te bespreken. "Daarom organiseren wij, op hun verzoek, een lezing daarover." Afgelopen week kwam een ander onderwerp aan bod. Joni: "Seksualiteit na je zestigste."

Kinderen lezen slecht

Ook voor kinderen wil de OBA zich meer nog inzetten. Uit een rapport van de Inspectie van het Onderwijs blijkt namelijk dat slechts de helft van de kinderen aan het einde van de basisschool goed genoeg kan lezen. Het niveau is zo laag dat deze kinderen niet eens goed zouden kunnen meedraaien in de maatschappij.

"Die dalende trend zien we bij de OBA al langer", vertelt Berendse. "Begin dit jaar hebben we het besluit genomen om extra stappen te zetten." De bibliotheek wil daarom actief naar scholen toe, in plaats van wachten op de scholen om naar hen te komen. Hij hoopt veel kinderen weer te enthousiasmeren om te lezen. "Als je er lol in krijgt, gaat lezen veel makkelijker." 

De SantaRun in Haarlem kon de afgelopen twee jaar niet door gegaan door de coronamaatregelen. Maar dit jaar zouden dan toch echt weer honderden kerstmannen door de binnenstad rennen voor het goede doel. Scholieren Anne, Fenne en Linde van het Luzac Lyceum zagen het helemaal zitten. Met honderden andere kerstmannen verzamelden ze zich op de Grote Markt. 

Criminelen gaan „op de oude voet” verder nu de coronacrisis over zijn hoogtepunt heen is, meldt de politie zaterdag in een terugblik op het afgelopen jaar. Het aantal aangiftes van zakkenrollen is 80 procent hoger dan tijdens het hoogtepunt van de pandemie, stelt de organisatie op basis van voorlopige cijfers.

De CNV start „zo snel mogelijk een juridische procedure” wegens de manier waarop het kabinet een vergoeding wil regelen voor mensen die in de zorg werken en langdurige coronaklachten hebben opgelopen. De vakbond is „bijzonder ontevreden” over een vrijdag door minister Conny Helder (Langdurige Zorg) gepresenteerd voorstel.

Een van de grootste verkopers van vliegtickets, het bedrijf Otravo, heeft de verkoop voorlopig stilgelegd. Otravo bemiddelt in tickets, hotelreserveringen en autoverhuur onder meer via de websites vliegtickets.nl en wtc.nl.

De aanranding van de Alkmaarse Danielle (21) vorig week in het centrum van Alkmaar is niet het enige vergelijkbare incident in de stad. De politie bevestigt aan NH Nieuws dat de afgelopen maand vier vrouwen, onder wie een meisje (14), slachtoffer zijn geworden van een aanrander op een fiets. Van een seriematigheid wil de politie (nog) niet spreken. Wel zoekt zij getuigen.

De politie onderzoekt dus vergelijkbare meldingen en aangiftes van vier slachtoffers die zeggen door een voorbij fietsende man te zijn aangerand. Na zijn daad spurt hij er op zijn fiets vandoor.

De aanrandingen gebeurden op verschillende plekken in Alkmaar: bij de Zeswielen (16 november, 21.15 uur), in het Rekerhoutpark (27 november, 20.00 uur), de Paternosterstraat (8 december, 21.00 uur) en in de Hornwaard (9 december, 16.15 uur).

Getuige Zeswielen

"In alle gevallen doen we in de volle breedte onderzoek", licht een politiewoordvoerder toe. "We bekijken camerabeelden, sturen sporen naar het Nederlands Forensisch Instituut, horen slachtoffers en getuigen. Een specifieke dader(s) of signalement hebben we nog niet."

Van de aanranding op de Zeswielen, waarbij een 14-jarig meisje wordt aangerand, wordt een specifieke getuige gezocht. Ze fietste op de kruising van de Koedijkerstraat en de Zeswielen toen een onbekende man toesloeg en haar in haar billen kneep.

Het meisje schreeuwde en de aanrander reed door via de fietstunnel op de Rekerdijk. Rond het moment van de aanranding reed een andere man, in een blauwe jas, ook op de kruising. Hij is mogelijk getuige geweest. De politie komt graag met hem in contact.

Serie-aanrander?

"Logischerwijs kijken we altijd naar een relatie tussen incidenten die vergelijkbaar zijn én in de buurt van elkaar plaatsvinden. Dat doen we altijd. Maar of die relatie er ook echt is moet onderzoek uitwijzen", stelt de woordvoerder. Ook over de slachtoffers laat de politie weinig los. "Het gaat om vrouwen, maar vanwege hun privacy melden we niet de leeftijden van alle slachtoffers."

Van een serie-aanrander was in Alkmaar eerder wél sprake. Vrouwen deden meer dan 35 meldingen van aanranding in en om Alkmaar: in 2020, 2021 en begin 2022 zijn vrouwen wandelend of joggend, van achteren ineens bij hun achterwerk gegrepen.

Deze zaken zijn allemaal onderzocht door het Openbaar Ministerie, maar heeft niet geleid tot een oplossing in alle zaken. Slechts in twee gevallen is de dader achterhaald: een 17-jarige jongen. Hij is veroordeeld voor twee aanrandingen, maar daarvoor kreeg hij geen straf.

Zijn advocaat laat vandaag aan NH Nieuws weten dat deze vier nieuwe meldingen geen betrekking hebben op haar cliënt. "Kennelijk is er nog iemand actief. Er waren nog heel veel zaken waarbij hij aantoonbaar niet betrokken was. Dat is toen echt uitgesloten."

Voor begrafenisondernemers is 2022 een topjaar. Na de 16.000 (!) onverklaarde extra doden in 2021 stierven ook dit jaar duizenden mensen meer dan verwacht. Komen we er ooit achter wat de verklaring voor deze sterfgevallen is? Waarom zijn deze mensen overleden vóór het volgens de rekenmeesters van het CBS hun tijd was? Had hun ontijdige dood voorkomen kunnen worden als de overheid een ander beleid had gevoerd tijdens de coronacrisis?

Als het aan het CBR ligt, mogen slecht presterende rijscholen straks hun kandidaten niet meer op zaterdag laten afrijden. Volgens CBR-chef Alexander Pechtold wordt het weekend misbruikt om slechte leerlingen toch te laten slagen, omdat het dan rustiger is op de weg. 

Het CBR kampt al tijden met achterstanden.  Die bij de theorie-examens zijn inmiddels ingelopen, maar de praktijkexamens laten zich, mede door het personeelstekort, minder gemakkelijk oplossen: er zijn nog 285.000 examens die vanwege corona moeten worden ingehaald. Niet vreemd dus dat slecht voorbereide kandidaten regelmatig op zaterdag mogen afrijden: zo vergroot je de kans dat deze kandidaten tóch slagen. 

De moeilijkheidsgraad van het halen van je rijbewijs en de vorm van rijlessen is door de jaren heen aan verandering onderhevig. Daar waar je vroeger slaagde als je een goed rondje om de kerk reed, zitten er nu strikte voorwaarden aan verbonden. Anderzijds worden wel extreme weersomstandigheden gemeden: wanneer het ijzelt of sneeuwt, worden rijlessen wel eens afgezegd. Terwijl dit misschien wel de meest waardevolle lessen zijn! 

Wat vind jij, is het tegenwoordig te moeilijk om je rijbewijs te halen? Of zouden de regels minder strikt mogen, ook om de lange wachtlijsten weg te werken? 

De komende jaarwisseling gaat het aantal vuurwerkslachtoffers flink oplopen. Dat verwachten medisch experts. Na twee oud-en-nieuwvieringen met een vuurwerkverbod als gevolg van corona mag er dit jaar weer consumentenvuurwerk worden afgestoken. En het verbod op knalvuurwerk, Chinese matten en losse vuurpijlen dat deze jaarwisseling wel voor het eerst geldt, is niet afdoende, denken de experts.

De komende jaarwisseling gaat het aantal vuurwerkslachtoffers flink oplopen. Dat verwachten medisch experts. Na twee vuurwerkloze oud en nieuw-vieringen als gevolg van corona mag er dit jaar weer consumentenvuurwerk worden afgestoken.

Het gebruik van slimme apparaten is flink toegenomen in de coronajaren. Inmiddels heeft acht op de tien Nederlanders van twaalf jaar of ouder er minimaal een in huis, blijkt uit onderzoek van Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).

Amsterdammers die op zoek gaan naar meer ruimte, verhuizen vooral naar Haarlem en Hilversum. Het is dan ook niet gek dat buurten in die steden 'ver-Amsterdammen'. Koffietentjes en buurtinitiatieven schieten als paddenstoelen uit de grond. De vrees is wel dat de oorspronkelijke bewoners steeds minder kans hebben om in hun opgeknapte buurt te blijven wonen.

Jan-Willem Kuipers is geboren en getogen in Hilversum en werkt als makelaar in het Gooi. Hij zag vooral aan het begin van de coronaperiode de toestroom van Amsterdammers naar Hilversum gigantisch toenemen. "Mensen moesten thuiswerken, en als je dan op 50 tot 60 vierkante meter zit kom je al snel tot de conclusie dat het hier fijner is. Hier heb je een huis met een tuintje in plaats van een balkon." 

Volgens de Makelaarsvereniging Amsterdam en de Nederlandse Vereniging van Makelaars staat Hilversum op de derde plek als het gaat om plekken waar Amsterdammers naartoe verhuizen. "Als je inzoomt op Hilversum zie je dat in 2018 en 2019 nog 16 procent van alle verhuizingen naar de mediastad uit Amsterdam kwamen. In 2020 steeg dit percentage naar 20 procent, en in 2021 en 2022 schoot het zelfs door naar 23 procent." 

Als Amsterdammers verhuizen doen ze dat nog steeds het vaakst binnen de stad. Op de tweede plek staat Haarlem. Daar zien ze het straatbeeld steeds meer 'ver-Amsterdammen', met koffiezaakjes en elektrische bakfietsen. 

Leidsebuurt

De Leidsebuurt in Haarlem heeft de afgelopen jaren een ware transformatie doorgemaakt. Joey Koenders, eigenaar van espressobar Gast, kan zich de oude Leidsebuurt nog goed inbeelden. "Tien jaar geleden wilde je hier echt niet zitten. Dan werden je ruiten ingegooid." 

Toen zijn compagnon twee jaar geleden voorstelde om een koffiezaak in de Leidsebuurt te openen verklaarde Joey hem dan ook voor gek. "De wijk veranderde. Steeds meer Amsterdammers trokken naar het stadsdeel. En wat waren zij gewend? Precies. Op elke hoek van de straat een koffiezaak." 

Horecazaak in de buurt

Thijs Burgerhof verhuisde in 2020 van de Rivierenbuurt in Amsterdam naar de Astronomische buurt in Hilversum. Een grote verandering, maar verzameld in een groepsapp - prOOST - proberen buurtbewoners de buurt uit het slop te trekken. Een pleintje werd gedecoreerd met muurschilderingen en er kwamen gloednieuwe speeltoestellen voor de kinderen die met de jonge gezinnen mee waren verhuisd. 

Waar de gezinnen zich nog wel hard voor maken, is een horecazaak. Zij zijn, net als de Amsterdammers die naar Haarlem zijn verhuisd, gewend om veel horeca in de omgeving te hebben. In de ogen van de kersverse Hilversummers is er dan ook te weinig in hun buurt. "Daar moest ik aan wennen in vergelijking met onze oude buurt in Amsterdam: je rolt de straat uit en je hebt hier geen koffietentje", schetst de voormalig Amsterdammer. 

Gentrificatie

Oorspronkelijke bewoners van de Leidsebuurt in Haarlem maken zich zorgen. Jongeren maken geen schijn van kans om een huis te kopen in de buurt waar ze opgroeiden. Ook merken buurtbewoners dat de verbinding in de wijk is afgenomen nu er een nieuwe mix aan mensen woont. 

Brigitte Akkerman komt uit de Leidsebuurt en ziet het met lede ogen aan. Ze zag een woning in 'haar' buurtje onlangs voor 800.000 euro verkopen. "Ik heb liever dat de waarde voor mijn huis naar twee ton zakt. Deze ontwikkeling is echt funest voor Haarlem." Familie Akkerman zorgt voor verschillende oudere familieleden. "Als mijn zoons straks naar Heerhugowaard moeten verhuizen omdat ze hier geen huis kunnen kopen, valt ook die zorg weg."

Volgens de eigenaar van een koffiebar brengt de nieuwe horeca in de Leidsebuurt in ieder geval wel verbinding. "Ik denk dat het dorpsgevoel dat men vroeger had met elkaar is verdwenen, maar door zo'n koffiebar in de buurt komt dat wel weer bij elkaar." 

Ook in Hilversum herkent makelaar Jan-Willem Kuipers dat de gentrificatie van de buurt ook positieve kanten heeft. Hoewel de jonge bewoners zelf niet klussen, pakken ze de buurt wel flink aan. "Er komt weer een impuls in de wijk. En dat verdient de Astronomische buurt ook." 

Van de hoofdstad de oversteek maken naar de mediastad. Steeds meer jonge Amsterdamse gezinnen kiezen hiervoor, dat blijkt uit cijfers van de Makelaarsvereniging Amsterdam. De komst van nieuwe Hilversummers is op verschillende manieren te merken in de buurten waar ze gaan wonen, zoals in de Astronomische Buurt in Hilversum oost.  

Hilversum is hot onder jonge Amsterdammers en dat ziet ook Jan-Willem Kuipers, van De Gooische Makelaar. Zelf is hij geboren en getogen op de Larenseweg, dus kent hij Hilversum oost op zijn duimpje. "Met name als ze kinderen krijgen willen ze de ruimte opzoeken. In Amsterdam wonen ze meestal kleiner, op een- of tweehoog en is het duurder", omschrijft Kuipers.

En die vraag naar meer ruimte was vooral tijdens de coronacrisis te merken, want toen nam de stroom Amsterdammers erg toe, merkte de makelaar. "Mensen moesten natuurlijk thuis werken en als je dan op 50 tot 60 vierkante meter zit is het hier fijner. Hier heb je natuurlijk een huis met een tuintje in plaats van een balkonnetje."

Ook de voorzieningen van Hilversum in vergelijking met de rest van 't Gooi spelen een belangrijke rol in de keuze voor de mediastad. "Het is gewoon de grootste plaats in de omgeving met daarbij de meeste faciliteiten. Je hebt hier bijvoorbeeld een internationale school en de intercity waardoor je in een half uur op Amsterdam Centraal staat", wijst de makelaar aan. "Dan is verhuizen naar bijvoorbeeld Bussum, Baarn of Soest net een stapje te ver."

En in Hilversum zijn het vooral de wat ouder ogende wijken die in de smaak vallen bij de woningzoekende Amsterdammers. "Die zijn de Amsterdamse bouwstijl gewend. Dus die vinden het helemaal niet erg dat iets van steen is en een spouw heeft." 

Zo zijn de buurten rond de Geuzenweg en de Hoge Larenseweg bijvoorbeeld erg in trek, ziet Kuipers. "Dat waren vroeger buurten waar de aannemer en de loodgieter woonden. Waar ze bij wijze van spreken met op een kratje in de voortuin zaten en gezellig met elkaar borrelden. Maar nu zijn ook die buurten ontploft qua prijzen toen de Amsterdammers er gingen wonen. Dat zit ongeveer tussen de drie en vierenhalf ton." 

Astronomische buurt

"En dan heb je de Astronomische buurt en dan zit je al op de vier en zes ton", zegt Kuipers. De zaak van de makelaar ligt op de hoek van de Jan van der Heijdenstraat en de Eemnesserweg, een daarmee in deze populaire buurt. Ook deze wijk heeft veel jarendertigwoningen die gewild zijn onder Amsterdamse woningzoekenden. Ook wat betreft de voorzieningen is het gewild, zo ligt de wijk aan de Zuiderheide en heeft het winkelcentrum Seinhorst, speelplein 't Wegapleintje en meerdere basisscholen in de omgeving. 

De tekst gaat door onder deze foto.

Een van deze 'nieuwe' bewoners van zo'n jarendertigwoning in de Astronomische Buurt is de 35-jarige Thijs Burgerhof. Samen met zijn vrouw Florentine, zoon Toon van 3 en dochter Belle van 1 jaar oud maakte hij begin 2020 de overtocht van een appartement in de Amsterdamse Rivierenbuurt naar een koopwoning in de Hilversumse Siriusstraat. De redenen voor de verhuizing van Thijs lijken erg op het beeld dat Kuipers schetst: de stadse gemakken, meer ruimte en natuur om de hoek. 

prOOST

Om al deze nieuwe inwoners in de buurt te helpen landen is er een Whatsappgroep genaamd prOOST in het leven geroepen. "Ik zat met mijn kinderen in de zandbak van het Wegapleintje en toen vroeg iemand of ik al in prOOST zat. 'Wat is dat dan?' vroeg ik", herinnert Thijs zich.

In deze chatgroep zitten nu ongeveer 250 deelnemers, waaronder veel jonge oud-Amsterdammers. Vanuit de chat worden er onder anderen initiatieven rond Koningsdag en Oekraïense vluchtelingen op poten zetten, borrels gehouden en hebben ze een 'lokale marktplaats.' "Het zijn echt leuke dingen die georganiseerd worden. Het is een soort digitale kabelkrant, waardoor je weet wat er speelt. Van speelpleintjes tot dingen in de gemeenteraad", omschrijft Thijs.

Astronomische aanpak

Maar bij borrels alleen blijft het niet, want vanuit deze groep nemen de ondernemende deelnemers de buurt zelf ook onder handen. Het Wegapleintje is hier een goed voorbeeld van. De speelplaats langs de Wegastraat en de Van De Sande Bakhuyzenstraat was lang een vervallen speelplaats waar veel hangjongeren zaten en waarvan de buurt overlast ervoer.

De tekst gaat door onder deze foto.

Maar het was vanuit deze prOOST dat besloten werd het pleintje uit het slop te trekken. Zo kwam er een muurschilderingen op de afgebladderde muur en kwamen er gloednieuwe speeltoestellen. "Iemand roept in de chat dat ze er wat aan willen doen en opeens worden er allemaal tekeningen en plannen de groepschat gedeeld."

Waar de jonge gezinnen zich ook al langere tijd hard voor maken is het realiseren van een horecazaak in de buurt. In de ogen van de nieuwe Hilversummers is er weinig horeca in hun buurt. "Daar moest ik aan wennen in vergelijking met onze oude buurt in Amsterdam: je rolt de straat uit en je hebt hier geen koffietentje", schetst de voormalig Amsterdammer. 

De prOOST'ers begonnen eind vorig jaar al met lobbyen en hoewel de wens nog springlevend is, wil het daadwerkelijke realiseren nog niet erg vlotten. Er wordt druk gezocht naar een ondernemer die iets wil openen. De huidige energiecrisis gooit echter nog roet in de koffie.

Tekst gaat door onder de foto's.  

Het g-woord

Dat dit proces samen gaat het spookwoord gentrificatie, het steeds duurder worden van de buurt waardoor armere Hilversummers er niet kunnen wonen, is dan ook logisch. "Het is simpelweg niet meer tegen te houden", zegt Kuipers. Ook Thijs sluit zijn ogen er niet voor. "We zijn er erg van bewust. Hier in de straat of bij het speelplein sta, valt het gelukkig nog mee. Ik ben blij me de diversiteit in de wijk."

Met de komst van alle nieuwe inwoners neemt ook de parkeerdruk toe. "Veel gezinnen hebben twee auto's en deze wijk is gebouwd in de jaren dertig. Die is hier gewoon niet op ingericht", vertelt Kuipers. "Het is daarom ook dat er nu gekeken wordt naar het inzetten van parkeervergunningen." Ook Thijs herkent dit beeld. "Wij denken weleens 'wat zou de straat er nog mooier uitzien als hier geen auto's zouden staan.'"

Maar toch lijkt het op grote schaal goed uit te pakken als je het aan Kuipers vraagt. "De huizen worden goed onderhouden. Hoewel deze jonge bewoners zelf niet meer klussen, pakken ze het wel flink aan. De daken worden vernieuwd en ze verduurzamen flink. Er komt weer een impuls in de wijk. Dat verdient de Astronomische Buurt ook."

Het aantal doden en ernstig gewonden in het verkeer zal de komende jaren fors toenemen. Als het weer even druk wordt op de wegen en fietspaden als in 2019 – de periode voor de coronapandemie – stijgt het aantal dodelijke verkeersslachtoffers in 2030 van 660 naar 810 en het aantal ernstig gewonden van 6900 naar 9500.

Door (te) grote financiële risico's leek de editie van vorig jaar de laatste te zijn geweest, maar dankzij de gemeente en de plaatselijke horeca kan het Amstelveense festival Jazz in het Oude Dorp alsnog een doorstart maken.  

De coronajaren uitgezonderd komen er sinds 2014 duizenden liefhebbers uit Amstelveen en omgeving op de eerste zondag na de zomervakantie op het evenement af. 

Het festival is niet uitsluitend bedoeld om het publiek te vermaken, maar óók om te bewijzen dat Amstelveen geen slaapstad is. Behalve op muziek van lokale jazztalenten worden liefhebbers getrakteerd op artiesten als Wouter Hamel, Mathilde Santing, Lorrén en Shirma Rousse, die op podia verspreid door het Oude Dorp optreden. 

Het festival wordt zo gewaardeerd dat burgemeesters Bas Eenhoorn en Tjapko Poppens de organisatie en de vrijwilligers herhaaldelijk in het zonnetje zette.

Toch zag de organisatie zich afgelopen juni genoodzaakt de stekker uit 'de succesformule' te trekken. Het festival was 'te groot geworden om door een klein groepje vrijwilligers georganiseerd te worden', schreef de organisatie op Facebook. 

"We hebben bijna allemaal (fulltime) banen en zijn een groot gedeelte van het jaar bezig met de organisatie. En hoewel we de afgelopen jaren heel hard hebben gezocht naar versterking van ons organisatieteam, merken we toch dat veel mensen zich daarop verkijken. Het is niet iets dat je er ‘even’ bij doet, het is – helemaal in de zomermaanden – echt een baan naast een baan."

Financiële risico's dekken

Die boodschap trok de aandacht, want de gemeente én horeca vinden dat het evenement behouden moet blijven voor Amstelveen. Binnenkort zetten die partijen hun handtekening onder een overeenkomst waarmee ze de organisatie beloven de financiële risico's zo goed mogelijk te dekken. 

Festivaldirecteur Sander Mager is vanzelfsprekend enthousiast: “Wij zijn ontzettend blij met de steun van de gemeente en de horeca in het Oude Dorp. Nu kunnen we samen de schouders eronder zetten en weer een mooi festival organiseren." 

Sponsors en vrijwilligers nodig

Net als bij eerdere edities zullen organisaties als poppodium P60, Museum Jan en Platform C betrokken worden, benadrukt wethouder Adam Elzakalai in een persbericht. Toch blijven vrijwilligers en sponsors hard nodig, benadrukken de gemeente en de organisatie. 

Liefhebbers reageren verheugd op de doorstart, maar wanneer er weer jazzklanken door het Oude Dorp galmen is nog niet bekend. "We gaan eerst heel hard aan de slag om het organisatieteam op volle sterkte te krijgen." 

Het aantal WW-uitkeringen in de regio Groot Amsterdam is nog nooit zo laag geweest, zo weet het UWV te melden. Eind november stond de teller op 12.897 uitkeringen. Ten opzichte van een maand eerder is dat een daling van 4 procent, maar op jaarbasis is de daling maar liefst 23 procent. Ook blijft de krapte op de arbeidsmarkt nog steeds toenemen. 

De krapte op de arbeidsmarkt in de stad is niet nieuw. Afgelopen juli stelde het UWV dat in de regio de arbeidsmarkt 'zeer krap' was, dat was ondertussen al voor het derde kwartaal op rij. Volgens de overheidsorganisatie is het een trend die al sinds 2018 zichtbaar is en die na de coronacrisis en de lockdowns flink doorzette. Personeel dat door de coronacrisis ergens anders aan het werk was gegaan keerde namelijk vaak niet terug naar hun oude werk of sector. 

"Als arbeidsmarktadviseur krijg ik vaak de vraag waar al die mensen toch gebleven zijn", aldus Alexandra Benning arbeidsmarktadviseur bij UWV. "Dan leg ik uit dat de krapte al langere tijd speelt en voor een deel structureel van aard zal zijn vanwege onder andere de vergrijzing (1 op de 10 werknemers in het land zal binnen zeven jaar met pensioen gaan, red.). Wat ook meespeelt, is dat veel mensen tijdens de coronacrisis zijn geswitcht naar een andere sector."

Van drie jaar totale controle naar laat maar waaien binnen een week. De plotselinge ommekeer in het coronabeleid van China verbaast en verontrust niet alleen de Chinezen, maar de hele wereld.

Van drie jaar totale controle naar laat maar waaien binnen een week. De plotselinge ommekeer in het coronabeleid van China verbaast en verontrust niet alleen de Chinezen, maar de hele wereld.

De gemeente luidt het nieuwe jaar in met licht- en vuurwerkshows op het Museumplein en bij de A'dam Toren. 

De show is met zogenoemde ‘electric fireworks’ en die bestaat uit een combinatie van lichtexplosies en eco-vuurwerk, geprogrammeerd op muziek. Vanaf 23.50 uur wordt naar het nieuwe jaar afgeteld met een enorme klok. Die wordt 40 meter breed en 12 meter hoog.

Het Museumplein is niet de enige plek waar iets wordt georganiseerd door de gemeente. Ook bij de A’dam Toren wordt naar het nieuwe jaar afgeteld. Daar vindt vanaf middernacht een vuurwerk- en droneshow plaats.

Afsteekverbod

In Amsterdam geldt sinds de vorige jaarwisseling een algeheel afsteekverbod voor vuurwerk. Ook tijdens de laatste oud en nieuw zou er in plaats daarvan een vuurwerkshow komen, maar die kon door de toen geldende coronamaatregelen niet doorgaan. Burgemeester Halsema liet eerder al weten dat het handhaven van het afsteekverbod een 'forse uitdaging' is. Omdat er geen landelijk vuurwerkverbod bestaat, is het in nog wel gewoon mogelijk om vuurwerk in de stad te kopen en te bezitten.

In Nederland is Amsterdam één van de zeven gemeenten met een algeheel afsteekverbod. "Net als andere jaren zal de beperkte capaciteit van politie en handhaving slim ingezet moeten worden en zal er in de weken voor de jaarwisseling worden ingezet op preventie", schreef de burgemeester.

Het college verwacht niet dat de stad met de maatregelen snel vuurwerkvrij wordt. "Decennialang was zelf vuurwerk afsteken de norm", schrijft Halsema daarover. "De excessen en ziekenhuisopnames die daar het gevolg van waren bijna een vanzelfsprekendheid. Nu moet de stad wennen aan een nieuwe situatie."

"De shows op het Museumplein en de A’dam Toren zijn onderdeel van een nieuwe traditie", staat in het persbericht De gemeente gaat voor een jaarwisseling met 'minder schade, geweld en overlast'. Het aftelmoment en de ‘electric fireworks’ zijn vanaf 23.50 uur live te volgen op AT5 en AT5.nl.

De reizigersaantallen in het Openbaar Vervoer in de stad komen niet op de gewenste hoeveelheid. De Vervoerregio Amsterdam staat voor de uitdaging om genoeg geld binnen te halen voor de komende jaren. Samen met het GVB wordt er gedacht aan marketingacties, netwerkmaatregelen en het aanpassen van de service. 

Dat schrijft wethouder Melanie van der Horst als voorzitter van het Dagelijks Bestuur van de Vervoerregio in een brief. De reizigersaantallen in Amsterdam schommelen zo tussen de 75 en de 80 procent. Die achterblijvende reizigersaantallen, en daarmee de opbrengsten, hebben voor de vervoerregio een grote en langdurige impact op het financiële gebied. 

Financiële problemen

Het GVB zat al door de coronacirisis in de financiële problemen, waardoor de kans groot was dat de dienstregeling flink aangepast zou moeten worden. Uiteindelijk kwam er geld van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en de Vervoerregio en daardoor kon toch voorkomen worden dat de dienstregeling uitgekleed werd.

Voor 2023 werd er vanuit de rijksregeling 27 miljoen euro beschikbaar gesteld en vanuit de Vervoerregio nog eens 13,5 miljoen euro. Het Rijk geeft vanaf 2024 geen geld meer, waardoor de Vervoerregio en het GVB aanvullende maatregelen zoeken om de reizigers 'een goed aanbod te blijven bieden'. Het GVB heeft daarom de opdracht gekregen om tot een plan te komen voor de komende twee jaar. 

Maatregelen

Voor de eerste helft van komend jaar rijdt het GVB in ieder geval met dienstregeling zoals die nu is. Wel wordt er gekeken of sommige maatregelen effect kunnen hebben om meer mensen met het openbaar vervoer te laten reizen, door middel van marketingacties om de 'reizigers terug te winnen' bijvoorbeeld. Ook zijn de Vervoerregio en het GVB in gesprek over maatregelen zoals het aanpassen van de service in het openbaar vervoer, waardoor er meer geld beschikbaar moet komen. 

Van André Rieu tot de broers Jussen, van Jacques Vriens tot Jack Vinders en van René Shuman & Angel-Eye tot Heino. De Limburgse theaters puilen uit van de kerstvoorstellingen. Is het niet een beetje te veel van het goede? Volgens de theaters niet. „Eerder een kwestie van aanbod en vraag, we verkopen nog meer tickets dan voor corona. Dit is gewoon primetime.”

"Toen ik zes jaar geleden Code Oranje startte, zeiden mensen: 'overdrijf je niet een beetje dat het zwaar weer is?' Maar dat hoor ik nu niet meer. Het besef dat de democratie onder drukt staat, neemt toe", begint Bert Blase, oud-burgemeester van Heerhugowaard, zijn verhaal. Met zijn boek 'De burger is niet gek' wil hij de politiek waarschuwen en zorgen dat het tegengeluid wordt omarmd.

"Als er niks verandert wordt het een clash. Dat zien we nu al gebeuren: boerenprotesten, coronaprotesten: de frustratie neemt toe. En dat kan op een gegeven moment misgaan." De politiek noemt hij in zichzelf gekeerd. "Mensen doorzien dat en keren zich er steeds meer vanaf. Je zag het bij Pieter Omtzigt (red. Tweede Kamerlid,) toen er tijdens de coalitieonderhandelingen 'functie elders' op een briefje stond. Hij legde de vinger op de zere plek. Maar ze wilden hem liever weg, dan dat je daar op verder gaat."

Blase vat de oplossing in drie punten samen. "Stop met hokjesdenken. Zoals bijvoorbeeld iets populisme noemen. Dan hoef je er ook niet over na te denken. Daarnaast leidt een gebrek aan transparantie tot frustratie. En het derde punt: omarm het tegengeluid. Ga niet gelijk in de kramp en mensen verketteren, maar kijk wat je ervan kan leren."

Stoppen als burgemeester vanwege coronaregels

De oud-burgemeester noemt als voorbeeld de coronaregels. Er zaten maatregelen tussen die voor hem niet uit te leggen waren. Bijna ook de reden om te stoppen als burgemeester van de toenmalige gemeente Heerhugowaard.

"Waarom mochten bowlingbanen met een restaurant wel open, maar een restaurant niet. Er waren ook goed ideeën van ondernemers die volgens de regels niet konden. Dan is het gewoon lastig dat regels belangrijker zijn dan de oplossing van onderop. Ik heb toen wel eens gedacht: wat is het moment dat je dit niet meer wil? Terwijl oplossing uit bijvoorbeeld de horeca soms beter waren en zouden voorkomen dat mensen thuis feestjes zouden bouwen."

'Anders denken was onbespreekbaar'

Hij ondervond dat anders denken over het coronabeleid onbespreekbaar was. "Er werd dan gedaan alsof je een corona-ontkenner was. Neem Maurice de Hond. Die begon over het belang van ventilatie en werd weggehoond. Maar hij kreeg later wel gelijk. En dat terwijl je van tegengeluid juist beter wordt.

Het is voor hem slechts een voorbeeld van hoe de politiek blijft hangen in de macht der gewoonte. "Zo van: 'we hebben het altijd al zo gedaan'. De angst dat als we iets aan het volk vragen wat er dan gebeurt. Of dingen als: 'blijf ik wel de grootste partij'."

Tekst gaat verder onder de foto.

'Niks mis met niet alles voor zoete koek aan te nemen'

Blase heeft al veel reacties gekregen op zijn boek. "Ook vanuit de politiek. Er is een golf gaande door de samenleving. Er is niks mis mee dat mensen niet alles voor zoete koek aannemen. Het wordt er juist beter van", benadrukt hij zijn boodschap.

Maar het is niet alleen maar kommer en kwel wat hij ziet. Er zijn ook lichtpuntjes. Zo memoreert hij aan de burgertop over Schiphol die zijn Code Oranje met NH Nieuws organiseerde. Waar burgers met elkaar in gesprek gingen over de luchthaven.

"Daar waren onder meer medewerkers van Schiphol en bijvoorbeeld KLM, maar ook omwonenden. Na afloop sprak ik een purser die dacht dat hij met pek en veren over zich heen zou krijgen, maar het viel hem enorm mee. Het werd een heel constructief gesprek met elkaar over oplossingen."

Hetzelfde zag hij tijdens een gesprek waar boeren en natuurbeheerders met elkaar in gesprek gingen. "Het was allemaal niet zo zwart-wit. Verschillen worden juist uitvergroot door dit soort dingen niet te doen. Ook politieke partijen proberen verschillen uit te vergroten. Vooral om zelf groter te worden."

Mensen met de grootste mond krijgen hun zin niet

Volgens Blase is het helemaal niet erg dat er verschillen zijn. Het tegenargument dat hij altijd hoort is dat als je mensen laat meepraten altijd degene met de grootste mond hun zin krijgen. Onzin, zo zegt hij. "Natuurlijk worden die personen wel tegengesproken. Je ziet dat mensen elkaar dan ook corrigeren."

Hij vervolgt: "Mensen kunnen wel met tegenstellingen omgaan. Maar je moet als politiek afstappen van dingen als: wie wordt de grootste? Wie zit in de coalitie of oppositie? Je zie nu dat mensen soms voor of tegen stemmen, zonder naar de argumenten te kijken. Ook als ze het soms met elkaar eens zijn dan wordt er toch anders gestemd omdat de andere partij van de coalitie of oppositie is.

Hij verwijst ook als voorbeeld naar zijn oude gemeente Heerhugowaard. Daar werd de omgekeerde toets ingesteld. Ambtenaren moesten niet kijken naar of de regels waren gevolgd, maar of het probleem uiteindelijk was opgelost.

Tekst gaat verder onder de foto.

Verbazing over afwijzen referendum windmolens

Met verbazing keek hij ook naar het afwijzen van een referendum over de afstand van windmolens tot woningen. Die werd door een meerderheid van Provinciale Staten afgewezen omdat de plannen voor de energietransitie geen vertraging mochten oplopen. Iets waarvoor de Provincie in oktober nog op de vingers werd getikt. 

Wat Blase betreft een een voorbeeld van hoe het niet moet. Luisteren naar het tegengeluid is wat hem betreft essentieel. "Luisteren is geen opvolgen. Het betekent dat je met elkaar in gesprek gaat, argumenten serieus neemt. En als die niet valide zijn, je een weerwoord geeft. Maar sluit de weg niet bij voorbaat af. Je kunt er ook wijzer van worden."

En, zo sluit hij af: "Veel mensen zeggen ook: 'Ik hoef geen gelijk te krijgen als ik maar serieus wordt genomen."

Drie nachtvorsten en er wordt al druk geschaatst in het centrum van Den Helder. Na twee jaar afwezigheid staat er eindelijk weer een kunstijsbaan in de Beatrixstraat. Het lijkt een opmaat voor het schaatsen op natuurijs. Veel ijsclubs hebben de velden onder water gezet en de meeste liggen al dicht, al is het ijs nog niet dik genoeg. Daarom eerst maar oefenen op het kunstijs. En dat het kunstijs is doet er niet toe: "Heel leuk dat het weer kan. We zijn echt schaatslandje, dus daar houden we van."

"Ik heb al ontelbaar veel rondjes gemaakt en ik kan al een paar pirouettes maken", vertelt Syenna. Ze is met haar broertje Landis en Beata op de schaatsbaan. Beata heeft geen schaatsen om. "Ik heb vroeger wel veel geschaatst op natuurijs, maar nu durf ik niet meer." En Landis is al blij dat hij nog staat. Hij is net aan het leren schaatsen. "Het gaat goed."

Het gaat zeker goed, zegt Jan Mooij van de lokale ondernemersvereniging die opnieuw voor de ijsbaan heeft gezorgd. "Het is een daverende start en ongelofelijk druk. We hebben lang getwijfeld want energieprijzen en corona. Maar alles is open; de schouwburg, de zwembaden, dus zeiden we: bewegen en lekker sporten."

Dik en veilig

Dat het ook al lekker vriest voor de natuurijsbanen vindt Mooij helemaal niet erg. "Het wordt daardoor alleen maar drukker hebben we de voorgaande jaren gemerkt. En hier is het sowieso altijd veilig, want je kunt niet door het ijs zakken."

Toch vindt Syenna het natuurijs net iets leuker dan de kunstijsbaan: "Vorig jaar hebben we bij Quelderduijn geschaatst en toen gingen we ook sleeën. Natuurijs is leuker, want daar is het groter, maar dan moet het ijs wel dik genoeg zijn en veilig."

Tussen de snelle schaatsers door komt Jesse aangeschoffeld met een grote oranje hulp-'zeehond'. Zo blijft hij goed overeind. "Het goed hoor, maar ik heb het al lang niet meer gedaan, omdat de schaatsbaan er lang niet is geweest." Jesse hoopt binnen een uurtje toch zonder hulp rondjes te kunnen maken. En straks op natuurijs. "We hebben een slot achter het huis en dan kunnen we daar schaatsen. Maar ook fijn als het warm is, want dan kun je lekker zwemmen."

Irene, de moeder van Jesse, bindt later de schaatsen onder op de kunstijsbaan. "Eerst moet Jesse zelf kunnen schaatsen. Twee jaar geleden schaatste hij nog zonder hulp. Heerlijk, ik heb vroeger heel veel geschaatst. Ik kan eigenlijk alleen op noren, maar dat mag hier niet, maar we wonen in de Boatex-wijk aan het water en straks kunnen we hopelijk vanaf de steiger schaatsen. Het begint al aardig dicht te vriezen."

De kunstijsbaan in de Beatrixstraat is nog open tot en met 8 januari. Alle basisscholen in Den Helder mogen een uur lang gratis komen schaatsen en leerlingen van het middelbaar onderwijs mogen met korting de ijsbaan op. "We willen gewoon dat heel veel kinderen komen schaatsen. Het is super schaatsweer. Dit hoort echt bij het Hollandse leven."

Het lijkt erop dat de Profronde van Noord-Holland ophoudt te bestaan. De afgelopen jaren werd de wielrenwedstrijd al om diverse redenen niet georganiseerd. "Het voltallige bestuur stopt ermee. De politie heeft aangegeven geen capaciteit te hebben en dan heeft het geen zin meer om een 200 kilometer lange koers te willen organiseren", vertelt secretaris Jan Hopman van de organisatie.

Eind 2018 blies het nieuwe bestuur de Profronde van Noord-Holland nieuw leven in. In 2019 werd er toen zelfs een tweedaagse georganiseerd. Op de eerste dag werd er een tijdrit en een omloop georganiseerd. De dag daarna stond de klassieke Ronde van Noord-Holland op het programma.

Corona & geen capaciteit politie

De editie van 2020 ging vanwege corona niet door. In 2021 en 2022 was er een ander probleem. De politie had toen geen capaciteit om de koers te begeleiden en dat is wettelijk wel verplicht. Ook voor 2023 en 2024 heeft de politie laten weten geen mankracht te hebben. "De lol is er vanaf. Eerst haal je een sponsor binnen en vervolgens moet je er weer naartoe om ze teleur te stellen", aldus Hopman. 

Sinds 2018 vermindert de Nationale Politie de politie-inzet drastisch. Hierdoor kunnen meerdere sportevenementen niet meer doorgaan. De KNWU is wel in gesprek met politiek Den Haag om de wegenverkeerswet aan te passen zodat verkeersregelaars op burgermotoren een koers kunnen gaan begeleiden. 

Zoektocht

"We zoeken naar een (professionele) organisatie die het van ons wil overnemen. Voor vrijwilligers is het gewoon niet meer te doen is. Met alle regelgeving van tegenwoordig moet je er bijna fulltime mee bezig zijn. Die tijd en ruimte hebben wij niet", besluit Hopman.

Het lijkt erop dat de Profronde van Noord-Holland ophoudt te bestaan. De afgelopen jaren werd de ronde al om diverse redenen niet georganiseerd. "Het voltallige bestuur stopt ermee. De politie heeft aangegeven geen capaciteit te hebben en dan heeft het geen zin meer om een 200 kilometer lange koers te willen organiseren", vertelt secretaris Jan Hopman van de organisatie.

Eind 2018 blies het nieuwe bestuur de Profronde van Noord-Holland nieuw leven in. In 2019 werd er toen zelfs een tweedaagse georganiseerd. Op de eerste dag werd er een tijdrit en een omloop georganiseerd. De dag daarna stond de klassieke Ronde van Noord-Holland op het programma.

Corona & geen capaciteit politie

De editie van 2020 ging vanwege corona niet door. In 2021 en 2022 was er een ander probleem. De politie had toen geen capaciteit om de koers te begeleiden en dat is wettelijk wel verplicht. Ook voor 2023 en 2024 heeft de politie laten weten geen mankracht te hebben. "De lol is er vanaf. Eerst haal je een sponsor binnen en vervolgens moet je er weer naartoe om ze teleur te stellen", aldus Hopman. 

Sinds 2018 vermindert de Nationale Politie de politie-inzet drastisch. Hierdoor kunnen meerdere sportevenementen niet meer doorgaan. De KNWU is wel in gesprek met politiek Den Haag om de wegenverkeerswet aan te passen zodat verkeersregelaars op burgermotoren een koers kunnen gaan begeleiden. 

Zoektocht

"We zoeken naar een (professionele) organisatie die het van ons wil overnemen. Voor vrijwilligers is het gewoon niet meer te doen is. Met alle regelgeving van tegenwoordig moet je er bijna fulltime mee bezig zijn. Die tijd en ruimte hebben wij niet", besluit Hopman.

Duizenden verrassingstasjes hebben de vrijwilligers van het Zaanse buurthuis Kleurrijk gevuld en uitgedeeld in de coronaperiode. Die actie was bedoeld om eenzame buurtbewoners een hart onder de riem te steken. Nu corona naar de achtergrond is verdreven, stopt ook dit project. Gisteren bezorgden de vrijwilligers voor de allerlaatste keer de speciale kerstversie van de tasjes bij de mensen thuis.

Er staan een hoop tasjes klaar bij buurthuis Kleurrijk in Zaandam. Ze zijn gevuld met onder meer koekjes, mayonaise en een kersthanger, items die mede met de hulp van sponsors zijn verzameld. Als dank trakteert het buurthuis de sponsors op een lunch, aansluitend brengen ze samen met de vrijwilligers de laatste tasjes rond in de buurt. Als vrijwilligers Wendy Appelman en Else-Mieke Steenkamp alles in gereedheid hebben gebracht, gaat de ploeg in tweetallen op pad. 

Het idee voor deze uitdeelactie ontstond aan het begin van de coronaperiode. "Mensen waren heel eenzaam", vertelt Else-Mieke. "Toen dachten we dat het wel een goed idee zou zijn om bij die mensen langs te komen, om daar nog contact mee te houden." "Elke twee weken gingen we langs de huizen met een tasje en een gesprek", vult Wendy aan. "Het was ook goed voor de vrijwilligers die eigenlijk niks te doen hadden. En zo konden we ook monitoren wat er in de buurt gebeurde."

Eenzaamheid

De vrijwilligers kregen hartverwarmende reacties. Wendy: "Zeker het eerste jaar kregen we e-mails, telefoontjes en kaarten. Mensen waren zo blij dat wij aan ze dachten." Een van hen is Betty; zij wordt als eerste verrast met een tasje. Ze is 'helemaal blij' met de inhoud. De koekjes zijn voor haar man, de sokken houdt ze lekker zelf. "Het was grandioos, echt heel leuk altijd. Het werd heel erg gewaardeerd."

Er staan een hoop tasjes klaar bij buurthuis Kleurrijk in Zaandam. Vrijwilligers Wendy Appelman en Else-Mieke Steenkamp zijn druk in de weer om alles in gereedheid te brengen om ze uit te kunnen delen. Vanaf het begin van de coronaperiode werden de tasjes vanuit het sociaal wijkteam uitgedeeld. Dit is de laatste uitdeelactie, want de actie stopt.

De tasjes werden gevuld met hulp van sponsoren, die gisteren met een lunch werden bedankt. Daarna ging iedereen op pad om ze uit te delen. De tasjes waren bedoeld voor mensen die dat wel konden gebruiken: minderbedeelden maar bijvoorbeeld ook mantelzorgers.  

"Elke twee weken gingen we langs de huizen met een tasje en een gesprek", zegt Wendy. "Het was ook goed voor de vrijwilligers die eigenlijk niks te doen hadden. Maar zo konden we ook monitoren in de buurt." Als er iets werd gesignaleerd werd dat doorgegeven zodat er actie kon worden ondernomen. 

Eenzaamheid

Else-Mieke: "Mensen waren heel eenzaam in die tijd. Toen dachten we dat het wel een goed idee zou zijn om bij die mensen langs te komen, om daar nog contact mee te houden." Wendy vult aan: "Zeker het eerste jaar waren de reacties heel hartverwarmend. We kregen e-mails, telefoontjes en kaarten. Mensen waren zo blij dat wij aan ze dachten."

Een mevrouw die een tasje krijgt is heel blij met de inhoud. De koekjes zijn voor haar man, de sokken houdt ze lekker zelf. "Het was grandioos", zegt ze over de actie die gaat stoppen. "Echt heel leuk altijd. Het werd heel erg gewaardeerd."

De traditie van Ouwe Sunderklaas is na een afwezigheid van twee jaar corona nog steeds springlevend. Hoewel het maandagavond leek of er minder speulers waren dan in andere jaren, was de kwaliteit van de voorstellingen weer goed. Vooral de acts over de ijskar van boerin Ans, de sanering van de Texelse kotters en het evangelistenpaar Jan en Paula Brouwer waren erg populair. 

Wie de jeugd heeft, heeft de toekomst. Dat geldt zeker voor het volksfeest Ouwe Sunderklaas op Texel. Want zij trokken aan het eind van de middag in grote getale door het centrum van Den Burg. Ouders kijken dan trots hoe hun kroost korte voorstellingen spelen voor de kinderjury.

De kleintjes en ook de volwassenen beelden in verschillende acts gebeurtenissen van de afgelopen jaren uit. Daarbij worden politici, bekende Texelaars of beruchte overkanters op de hak genomen. Dat wordt op het eiland 'speulen' genoemd.

Het is een soort carnaval, maar dan net even anders. Want na het speulen gaat het feest in de cafe's bij de volwassenen tot in de late uurtjes door. Waar Ouwe Sunderklaas in het verleden alleen op 12 december werd gevierd, is er al sinds een aantal jaren het zogeheten 'voorklazen' en 'naklazen'. De Texelaars vieren dan drie dagen feest. Maar het speulen is alleen op 12 december. 

Leerlingen van vijf basisscholen zijn begin dit jaar samengevoegd en verhuisd naar De Skool aan de Emmalaan. Het schoolplein is niet verhard en zeker in natte omstandigheden raken de kinderen besmeurd met modder. Dat gaf inspiratie tot verschillende voorstellingen bij de kinderen: "Lekker speulen bij de Skool, skoene vies tot aan de zool, mama heeft een berg was, kindjes stinken in de klas."

Minder animo

Bij de volwassenen leek het animo een stuk minder om te speulen. Erik van Etten en de Texelse makelaar Martin Trap waren de eersten bij de jury, maar niet verkleed. Zij hebben twintig jaar samen gespeeld en meestal met een steengoede act. "Geen zin meer", is de uitleg van Martin. "Je staat voor een paar toeschouwers je act te doen. Het was genoeg geweest, ik vind het prima zo." 

Zijn medespeler Erik had nog graag jaren door willen gaan. "Ik ben nog een keer alleen geweest", zegt hij. "Maar dat is toch anders. Toen speelde ik over het afscheid van Martin Trap. Toen liep ik ook met een keukentrap", lacht hij. 

De speulers die wel een voorstelling gaven, namen uitgebreid de tijd om hun act voor het voetlicht te brengen. De vernieuwde regelgeving voor bed en breakfasts van de gemeente was een veel gespeeld onderwerp. Waar de Texelaars nu nog een mooie bijverdienste hebben, lijkt dat straks toch een stuk minder te worden. Zelfs de evangelisten Jan en Paula Brouwer hadden plannen om een bed en breakfast met de naam 'Bed en Bijbel' te starten in het oude politiebureau aan de Keesomlaan waar zij nu wonen.

Een act die goed werd ontvangen, was die van de vissers die iets anders moesten doen nu de kotters worden gesaneerd. Zij hengelden verschillende bijzondere vissen boven water die allemaal hun eigen verhaal hadden. 

Verder waren er nog acts over de Vrije Republiek Texel waar overkanters die op Texel willen wonen het liefst geweerd worden. En ook de ijskar van Ans die nu nog op haar standplaats in het bos mag blijven staan, kwam in verschillende creaties langs het publiek. 

Jurylid Nils Lely was goed te spreken over het volksfeest. "Er waren misschien niet zoveel speulers, maar de kwaliteit was goed. Ik ben blij dat de mensen na twee jaar toch weer gaan speulen. Dat is belangrijk voor het hele feest." Ook Lely had geconstateerd dat er geen grote wagens meer waren. "Dat werden er op een gegeven moment te veel, waardoor de wachttijd voor de jury erg lang werd. Als ze toch willen gaan, is het misschien een idee om deze op de Groeneplaats te zetten, waar het publiek tussendoor kan lopen." Ook Lely had het volksfeest enorm gemist. "Ik heb vroeger met mijn kinderen veel gespeuld. Maar ik ben nu erg druk. Dus op deze manier ben ik er weer mooi bij betrokken."

Het aantal privévluchten op Schiphol is in vergelijking met voorgaande jaren fors gestegen. Het afgelopen jaar waren het er bijna 7.000 meer dan in 2021. In vergelijking met 2019, het jaar voor de coronacrisis en een recordjaar voor de luchthaven, zijn er bijna 5.000 privévluchten extra afgehandeld. Maar zelfs nu Schiphol moet krimpen, worden deze vluchten nog altijd niet meegeteld en zal dit aantal -gezien de populariteit van privéjets- alleen maar stijgen.

Terwijl gebruikers en eigenaren van privéjets op Schiphol genieten van de luxe aan boord, helemaal geen wachtrijen, een chique terminal op Schiphol-Oost en flexibele vluchttijden, zijn dit soort zaken- en pretvluchten een doorn in het oog van omwonenden, milieuorganisaties en politieke partijen. Tegenstanders willen af van de uitzonderingspositie van de zakenvluchten.

Bovendien vrezen ze meer overlast en uitstoot van privéjets, als de groei van dit soort vluchten niet aan banden wordt gelegd. Privéjetvluchten, maar ook trauma- en politiehelikoptervluchten en vluchten van de Kustwacht, worden niet meegeteld bij het jaarlijkse maximumaantal vluchten op Schiphol, dat volgend jaar van 500.000 naar 440.000 per jaar wordt teruggebracht.

Erfenis

Die uitzondering is een erfenis van een afspraak uit 2008 die bewonersorganisaties, gemeenten, provincies, Schiphol, KLM, de luchtverkeersleiding en het Rijk met elkaar hebben gemaakt. Gezien het aantal privévluchten destijds niet in verhouding stond tot het grote aantal lijn- en vrachtvluchten, is besloten om ze niet mee te tellen bij het afgesproken maximumaantal vliegbewegingen dat op Schiphol per jaar mag worden afgehandeld.

Het artikel gaat verder onder het kader.

Schiphol hoeft privévluchten dus niet mee te tellen, legt bewonersvertegenwoordiger Matt Poelmans van de Omgevingsraad Schiphol (ORS) uit. Poelmans was er in 2008 bij, toen die afspraak werd vastgelegd aan de Alderstafel, zoals de ORS vroeger heette en die vernoemd was naar voorzitter Hans Alders.

Nederlands Elftal

Onder privévluchten vallen ook helikopters, vluchten van de Kustwacht, medische vluchten, rondvluchten met de historische Dakota en het transport van het Nederlands Elftal, maar veruit de meeste van die vluchten zijn met zakenjets. Al het andere vliegverkeer wordt handelsverkeer genoemd en valt onder het maximumaantal vliegbewegingen.

Verbod op privéjetvluchten

Poelmans wil af van die uitzondering voor privévluchten. Nu wordt nog aangenomen dat de privéluchtvaart verantwoordelijk is voor 2,5 procent van de geluidsoverlast van Schiphol, maar dat percentage is volgens Poelmans inmiddels achterhaald. Het afgelopen jaar waren er 22.372 privévluchten, bovenop de 395.225 lijn- en vrachtvluchten.

Ook in de Tweede Kamer is door GroenLinks en Partij voor de Dieren gepleit voor een verbod op privéjetvluchten. Milieuorganisatie Greenpeace, dat vorige maand nog een bezetting van het privéjetplatform op Schiphol-Oost organiseerde, zegt geschrokken te zijn van de toename.

"Het is heel gek dat juist de meest onnodige vluchten niet meetellen in het maximum aantal vluchten van Schiphol. Daar moet een einde aan komen", zegt luchtvaartexpert Maarten de Zeeuw van Greenpeace tegen NH Nieuws. "Deze uitzondering voor privéjets laat precies zien wat er mis is met de luchtvaart. Deze sector hangt van uitzonderingen en voordeeltjes aan elkaar. Wij willen dat de luchtvaart stopt met vervuilen en dat er eindelijk klimaatdoelen komen."

Wegwerpbekertjes

De Zeeuw: "De eerste stap is het schrappen van korte vluchten en luxe privéjets voor de rijken op aarde. Deze zijn nergens goed voor. Het kabinet moet dingen verbieden die we niet nodig hebben maar wel heel vervuilend zijn. Net zoals wegwerpbekertjes straks ook verboden zijn. Het liefst zien wij direct een EU-breed verbod van privéjets."

Vuurwerkverkoper Cees Dekker is blij dat hij weer mag verkopen. Twee jaar lang gooide een vuurwerkverbod in coronatijd roet in het eten, maar dit jaar ziet het er goed uit. "Er wordt veel besteld. Via de website, maar ook telefonisch komt er veel binnen. Dat gaat gewoon door." 

Het is wel weer even wennen, erkent Dekker gelijk. "Aan wat we allemaal moeten doen om het voor elkaar te krijgen dat het soepel verloopt die laatste drie dagen." Er is ook het een en ander veranderd ten opzichte van de laatste keer, eind 2019.

Gedeeltelijk vuurwerkverbod

Door een gedeeltelijk vuurwerkverbod mag er bijvoorbeeld geen knalvuurwerk en vuurpijlen meer worden verkocht. "Inkopen is ingewikkeld, ook omdat er twee jaar tussenzit. Normaal baseer je de inkopen op de bestellingen van het jaar ervoor. Maar als je zorgt dat je genoeg hebt, moet het goed komen."

De afgelopen twee jaar waren lastig. Geen verkoop, maar de vaste kosten gingen gewoon door. Met name vorig jaar, toen op het allerlaatste moment een vuurwerkverbod werd ingesteld. Dat deed pijn. "Dat was echt te laat. Zeker als je spullen weg moet gooien, dat is vervelend", vertelt de inwoner van Nieuwe Niedorp.

Vuurwerk duurder

Net als bij veel andere producten, ontkomt ook vuurwerk niet aan een prijsstijging. "Het is met hele dure containers deze kant opgekomen. En dat zie je terug in de inkoopprijs, maar ook in de verkoopprijs", vertelt de vuurwerkverkoper. 

Hoeveel duurder? "Kleinere cakes (vuurwerk met meerdere schoten) zullen een tientje duurder zijn, de grotere dertig. Maar als mensen elke week of maand wat in een potje hebben gedaan, hebben ze bijna drie jaar kunnen sparen", vertelt Dekker lachend.

En aan de voorverkoop te zien, nemen vuurwerkliefhebbers de prijsstijging voor lief. Zo meldde RTL Nieuws dat het aantal bestellingen 30 tot 40 procent hoger lag dan in 2019.

Maar hoe goed het ook gaat met bestellingen. Er is ook een flinke groep die liever vandaag dan morgen nog een volledig vuurwerkverbod wil. Uit onderzoek van het NH Nieuws-panel bleek dat bijna tweederde van de deelnemers voor zo'n verbod is.

Illegaal vuurwerk aanpakken: 'het zijn bommen' 

Dekker is het daar niet mee eens. Volgens hem is het grote probleem niet het vuurwerk wat hij verkoopt, maar illegaal vuurwerk. "Mensen klagen over de knallen die je nu al hoort. Maar wij mogen geen knallen meer verkopen. Dat illegale vuurwerk is veel te zwaar, het zijn gewoon bommen", legt Dekker uit.

Volgens de vuurwerkverkoper zit de echte oplossing dan ook om het illegale vuurwerk aan te pakken. "Ik kan niets aan illegaal vuurwerk doen. Wij verkopen het niet. Daar moet de overheid iets aan doen. Maar de oplossing is om het niet in Nederland aan te laten komen. Maar aan de andere kant is dat ook gelijk een probleem. Want het is moeilijk om dat tegen te houden."

Vuurwerk kan nu al worden gekocht, maar alleen op 29, 30 en 31 december worden opgehaald. Afschieten mag alleen tussen 31 december 18.00 uur en 1 januari 02.00 uur. Behalve in de gemeenten Amsterdam, Bloemendaal, Haarlem en Heemstede. Die gemeenten hebben een algeheel vuurwerkverbod ingesteld. 

China neemt afscheid van nog een landelijke coronamaatregel. De regering deactiveert een corona-app die op basis van bewegingen vaststelt of iemand recent in een gebied met infecties is geweest. De app was een belangrijk deel van het zerocovidbeleid.

De eisen die zwarte organisaties bij het kabinet hebben neergelegd om eventuele excuses van de Nederlandse Staat voor het slavernijverleden te aanvaarden zijn ’absurd’, stellen critici. Een van de eisen is het kwijtschelden van coronaleningen aan Caribisch Nederland ter waarde van ruim 1 miljard euro. Dat het kabinet zich onder druk laat zetten door deze groepen wekt onbegrip omdat „ze voor bijna niemand spreken”.

In vier Noord-Hollandse gemeenten mag geen vuurwerk worden afgestoken tijdens de jaarwisseling. Overige gemeenten stellen vuurwerkvrije zones in of hebben helemaal geen beperkingen op afsteken, zo blijkt uit een inventarisatie van NH Nieuws. Een overzicht. 

Dit jaar mag voor het eerst weer geknald worden. Gemeenten beslissen zelf welke maatregelen worden genomen bovenop het landelijke beleid. Sinds 2020 is het vuurwerkbeleid aangescherpt en mogen sommige soorten vuurwerk niet meer worden verkocht en afgestoken.

Acht gemeenten zonder vuurwerkbeperkingen

Van de ondervraagde gemeenten hebben acht geen beperkende maatregelen genomen op het afsteken van vuurwerk. In Dijk en Waard, Koggenland, Stede Broec, Drechterland, Opmeer, Medemblik, Hoorn en op Texel mogen vuurwerkliefhebbers de hele gemeente knallen.

In ieder geval 13 gemeenten stellen vuurwerkvrije zones in. Dat zijn: Bergen, Uitgeest, Castricum, Heiloo, Den Helder, Amstelveen, Hollands Kroon, Enkhuizen, Zaanstad, Hilversum, Gooise Meren, Huizen en Alkmaar. Gemeente Schagen onderzoekt nog het invoeren van vuurwerkvrije zones. Amsterdam, Heemstede, Haarlem en Bloemendaal hebben een algeheel vuurwerkverbod.

Afgelopen twee jaar gold een landelijk vuurwerkverbod vanwege corona. Dit was om samenscholing tegen te gaan en ziekenhuizen niet verder te belasten met vuurwerkslachtoffers.

Amsterdam kiest ervoor die lijn door te trekken, omdat de hoofdstad jaarlijks veel overlast ervaart van onder meer agressie met vuurwerk, brandjes en ongelukken. Dat is ook het motief van Haarlem om een totaalverbod in te voeren. "Het geeft te veel overlast aan mensen, dieren en natuur", verklaart de gemeente.

Verreweg de meeste gemeenten die geen extra maatregelen nemen zeggen dat ze toch niet kunnen handhaven. Mensen steken toch wel pijlen en rotjes af, stellen ze. "En degenen die vuurwerk afsteken, zijn al weg voordat er ingegrepen wordt", verklaart gemeente Texel. 

In Hoorn mogen vuurwerkfans overal knallen. Dat is bepaald nadat de gemeente een peiling hield onder inwoners in 2017. "Daaruit bleek dat een groot deel geen rekening zou houden met vuurwerkvrije zones", laat de gemeente weten.

Gemeente Dijk en Waard conformeert zich aan  op de landelijke regels die sinds 2020 gelden: 'Het afsteken van veel soorten vuurwerk is al verboden'. Bovendien wijst de gemeente op het feit dat afsteken alleen is toegestaan tussen 31 december 18.00 uur en 1 januari 02.00 uur.  

"Er zijn ook veel mensen die zich keurig aan de regels houden en genieten van de traditie om vuurwerk af te steken tijdens oud en nieuw", vertelt de gemeente. "Er blijft dus ruimte om deze traditie in ere te houden op  de toegestane tijden." 

Vuurwerkvrije zones

Onder meer Den Helder, Bergen en Heiloo stellen vuurwerkvrije zones in om de veiligheid te garanderen en tegelijkertijd rekening te houden met bepaalde doelgroepen. In meerdere steden en dorpen mag geen vuurwerk worden afgestoken op schoolpleinen en in de buurt van zorginstellingen. In de buurt van een dierenopvang en kinderboerderijen is het ook niet toegestaan. 

Ook in Zaanstad mag niet afgestoken worden in de buurt van de Zaanse Schans. Daarnaast zijn er verschillende gemeenten die inwoners de kans geven om ook zelf vuurwerkvrije zones aan te laten vragen. Dat kan onder meer in Wormerland, Gooise Meren en ook Hilversum

Meerdere gemeenten komen later deze maand nog met exacte maatregelen. Ook heeft een aantal gemeenten niet gereageerd op onze vragen over hun vuurwerkbeleid. 

De eisen die zwarte organisaties bij het kabinet hebben neergelegd om eventuele excuses van de Nederlandse Staat voor het slavernijverleden te aanvaarden zijn ’absurd’, stellen critici. Een van de eisen is het kwijtschelden van coronaleningen aan Caribisch Nederland ter waarde van ruim 1 miljard euro. Dat het kabinet zich onder druk laat zetten door deze groepen wekt onbegrip omdat „ze voor bijna niemand spreken”.