Het Midwinterfeest is weer losgebarsten in De Rijp. Na twee coronajaren konden de Rijpers eindelijk de jubileumeditie van hun feest vieren. Het dorp heeft daarvoor een ware metamorfose ondergaan en bewoners lopen allemaal in historische kleding rond. "Iedereen is vrolijk, met muziek en dans, allemaal lichtjes, geweldig."

Het Midwinterfeest is inmiddels uitgegroeid tot een mooie traditie. "Het is een ontzettend belangrijk feest voor De Rijp. We zetten onszelf echt op de kaart", vertelt Mirjam Pieters van de stichting Midwinterfeest De Rijp aan mediapartner Alkmaar Centraal.

"Iedereen werkt samen en dat zorgt voor grote saamhorigheid in het dorp." Aan burgemeester Anja Schouten en kinderburgemeester Miya Scheltinga was de eer om de officiële opening te verzorgen. Vanzelfsprekend in traditionele kleding.

Tekst gaat verder onder video.

Het Midwinterfeest duurt nog het hele weekend. Kijk op de website van het feest voor alle informatie en activiteiten.

De feestdagen zijn voor bezorger Patrick (32) altijd de drukste periode van het jaar. Vijf keer per week scheurt hij met zijn bestelbus door Alkmaar om mensen blij te maken met pakketjes, maar 'waardering krijgt het vak te weinig'. "Als je ziet hoeveel miljoenen winst PostNL heeft gemaakt en wij krijgen in principe niks, dan snap ik wel dat iedereen wil staken."

Vanmorgen vroeg is bezorger Patrick Overwijn (32) al bezig bij het PostNL-Depot in Opmeer. De pakketten rollen van de bank af en stoppen vlak voor zijn bestelbus. Een voor een pakt hij de pakketjes op en legt hij ze geordend in zijn auto. 

"Ik doe dit werk al 15 jaar", lacht de bezorger uit Alkmaar. "Ik geniet echt enorm van dit werk en vind het mooi om de mensen thuis van een glimlach te voorzien. Ik vind het geweldig dat ik met het bezorgen van de pakketten mensen blij kan maken."

Ondanks het grote plezier in het werk, ziet Patrick dat het al enige tijd rommelt bij PostNL. Tijdens Black Friday wilde het personeel gaan staken omdat ze een betere cao eisten, maar dat plan werd gedwarsboomd omdat PostNL naar de rechter stapte. De rechter stelde PostNL in het gelijk, waardoor slechts 10 procent van het totale personeel mocht staken. In samenwerking met vakbond FNV besloten de werknemers toen het werk niet neer te leggen. 

FNV niet tevreden

Volgens het FNV zitten er wel nieuwe grootschalige stakingen aan te komen. "Door de uitspraak van de rechter is het stakingsrecht in het geding", stelt woordvoerder Casper Schrijver van de FNV. Het personeel kan door de uitspraak van de rechter namelijk minder druk uitoefenen op de werkgever. 

"Tijdens de coronaperiode heeft PostNL een miljoenenomzet gedraaid, maar de werknemers blijven achter in hun loon", vervolgt de woordvoerder. "Dat vinden we natuurlijk erg krom voor het personeel, want zij werken zich een slag in de rondte. Tot 6 januari mogen van de rechter niet staken, dus tot die tijd is een volgende grote staking van de baan."

De eisen van FNV en het bod van PostNL liggen flink uit elkaar. Zo wil FNV een minimumloon van 14 euro per uur, een loonsverhoging van minstens 10 procent voor alle schalen, afschaffing van jeugdlonen plus automatische prijscompensatie. Bij dat laatste zouden de lonen moeten meestijgen met de inflatie.

Patrick hoopt dat het uiteindelijk niet uitdraait op een staking. "Het kan zomaar zijn dat PostNL zelf met een akkoord komt want staken is toch het uiterste."

Ze hadden eigenlijk naar de kerstmarkt in Brussel zullen gaan, maar de bus van het personeelsuitje van de ic-afdeling van het Spaarne Gasthuis in Hoofddorp zat al vol. Dus moeten de negen verpleegkundigen het doen met de kerstmarkt in Haarlem. Maar laat dat nou dit jaar de grootste van Nederland zijn. "Met deze kerstmutsen op kunnen we elkaar niet kwijtraken in de drukte", licht Rick over hun opvallende hoofddeksels toe. 

Het personeelsuitje gaat elk jaar naar een kerstmarkt in Duitsland. Rick: "En daar gaat het veel meer over kerst spullen, hier zijn veel meer eetkramen." De stemming zit er op de eerste dag van de kerstmarkt al goed in, concluderen hij en zijn collega's. Zelfs nu er nog niet zoveel muziek is als er morgen en overmorgen staat gepland. 

Tekst gaat door na video. 

Toch is er ook een in Haarlem veel aandacht voor echte kerstattributen. Zo heeft Stijn opvallende kersttruien uitgestald en zijn vriendin Josje kaarsen en schapenvachten. "Stijn vindt het leuk om spullen te verkopen die het kinderlijke in ons aanspreekt. Hij is ooit begonnen met raketpetten op festivals als Awakenings te verkopen."

Het stel uit het zuiden van het land had geen zin om op de de kerstmarkt in Tilburg of in Ahoy in Rotterdam te gaan staan. "Te commercieel." Haarlem voelt als een kerstmarkt zoals het zou moeten zijn. 

Tekst gaat door. 

Voor knoflookman Ab Molenman is het bijna een thuiswedstrijd. Hij staat elke week al op de weekmarkt in Haarlem. Het is net alsof de kerstman zelf plaats heeft genomen in de kraam. 

En knoflook is wel wat volgens hem echt thuishoort op een kerstmarkt: "Je gebruikt het bij de aardappelschotel, om het vlees te kruiden of lekker gepoft met boter op een toastje." 

Tekst gaat door.

Maar de kraampjes met de kerstballen en ornamenten trekken toch het meeste publiek. De panterballen in de kleine kerstboompjes die Helen samen met haar vriendinnen verkocht lijken een hippe trend. Maar de ouderwetse ballen, kerststerren en sneeuwmannen zijn ook nog steeds in trek. 

Hoewel de kerstmarkt vandaag al veel publiek trok, zal morgen de kerstsfeer in de Haarlemse binnenstad echt onmiskenbaar zijn. Dan kan je net als voor corona over de hoofden lopen, als overal in de stad koren optreden en de Schagchelstraat traditioneel in Charles Dickensstijl uitgedost zal zijn. 

Sneeuwliefhebbers opgelet! De aankomende dagen worden koude temperaturen voorspelt. Komend weekend zal het niet warmer worden dan 2 graden en in de nacht zelfs licht vriezen. NH Nieuws trok de provincie in om te kijken hoe verschillende bedrijven zich voorbereiden op de kou. 

Alkmaarder IJsbaan 

De winterjassen, warme truien en handschoenen worden massaal uit de kast gehaald omdat het komende dagen gaat vriezen. Wintersportzaak Fortysix Sports op de Alkmaarder IJsbaan merkt dat het drukker wordt. Edith Rozendaal: "We hebben sinds begin oktober onze vaste schaats klanten op de ijsbaan, maar door het relatief warme weer bleef het grote publiek weg.  Nu merk je een flinke aanwas van mensen met hun kinderen die incidenteel een baantje willen trekken. Voor onze winkel betekent dat de verkopen van schaatsen en kleding omhoog gaan. Het begint weer te leven nu de koude zijn entree heeft gedaan. Onze schappen worden de laatste dagen vaker aangevuld omdat we ook zien dat mensen voor anderen nu hun kerstcadeautjes aanschaffen."

Winterbanden 

Ondanks het voorspelde koude weer, merken ze bij diverse autobandenspecialisten niet veel meer drukte dan voorafgaande jaren. Vanaf oktober worden de zomerbanden weer verwisseld voor de winterbanden. Autobestuurders die in een leaseauto rijden zijn dit verplicht te doen. Particulieren rijden vaker met "allweather" banden. Die bestuurders komen de laatste week in grotere getale naar de bandenspecialist om alsnog voor winterbanden te wisselen. De zaken waarschuwen wel voor wachttijden van enkele weken, maar voor noodgevallen worden er uitzonderingen gemaakt. 

Skihut in Purmerend 

Joop Bakker is de eigenaar van outdoor winkel De Skihut in Purmerend. Bakker is blij met het koude vriesweer. 'Eindelijk kunnen we weer op fijne drukte in de zaak rekenen. Mensen kopen deze dagen weer goede warme winterjassen, thermokleding, warme sokken, mutsen en handschoenen. We hebben het de laatste twee winters zwaar gehad. Vanwege corona moesten we lange tijd sluiten en kochten mensen vaak online. Je ziet aan onze klanten dat ze het fijn vinden om weer te kunnen voelen aan de kleding. Ook het passen voor de spiegel is toch fijner dan thuis een pakketje krijgen zonder exact te weten hoe iets past, staat of voelt,'

Voor Bakker waren het moeilijke jaren: "We hebben het best wel zwaar gehad. De zaak bestaat 43 jaar en dat heeft gezorgd voor wat 'vet op de botten', maar ook ik moest mijn pensioen-potje aanspreken om het hoofd boven water te houden." De koude wintermaanden en de hogere energieprijzen hebben volgens Bakker nog een ander effect. 'Veel mensen hebben tegenwoordig vanwege de hogere energieprijzen de verwarming lager staan en kopen nu voor thuis extra onderkleding om het thuis behaaglijk te hebben.'

'It giet net oan'

Volgens Dirk de Groot, voorzitter technische commissie KNSB Noord-Holland, is het moeilijk in te schatten wanneer, waar en of de komende week in Noord-Holland geschaatst kan worden.  "We hebben hier veel oppervlakte water met sloten, kanalen en meren, maar eerst moet de watertemperatuur flink afkoelen. Wellicht dat er in andere regio's van het land eerder kan worden geschaatst."

De IJs en Onlineskateclub in Purmerend verwacht voor de komende dagen nog geen natuurijs op de nog onder water te zetten skeelerbaan. Voorzitter André van der Weijden wordt wel optimistischer: "Het is nu nog te vroeg om een datum te prikken, maar het zou mooi zijn als we de komende week de baan onder water kunnen zetten. We hebben dan vier nachten met meer dan vijf graden nachtvorst en overdag geen dooi nodig. Pas daarna is onze baan met daarop vijf a vijftien centimeter geschikt op een baantje te trekken. Volgens mij hebben wij als enige in Noord Holland een baan die op die manier geschikt is van natuurijs. Dat we de eventueel de eerste zijn in de provincie is leuk, maar dat is voor ons geen doel. Daar maken wij geen wedstrijdje van."

Zout strooien 

Ook Rijkswaterstaat is klaar voor de winter. De afgelopen nacht werd in de hele provincie voor het eerst gestrooid. Gladheidscoördinator van Rijkswaterstaat Noord-Holland Marco Polle vertelt dat vannacht voor het eerst in de hele provincie gestrooid is. "Door de mist en kou begon het al snel in de avond vanuit de kop van Noord-Holland aan te vriezen. De informatie over de plaatselijke weersomstandigheden krijgen wij via allerlei meetapparatuur in en rond het wegdek van de snelweg." Zo'n twee uur voordat we denken dat het glad wordt, gaan de wagens met zeven kuub strooizout de weg op, omgerekend is dat zo een 7.000 liter.

In het MECC in Maastricht begint het Johann Strauss Orkest zaterdagavond aan een reeks van vijf kerstconcerten. Na twee coronajaren, waarin alle optredens gecanceld werden, gaat André Rieu (73) er weer volle gas tegenaan. „Hij leeft zijn droom en wil dat zo lang mogelijk blijven doen.”

Burgemeester Femke Halsema ging donderdagmiddag in gesprek met studenten van het MBO College Noord over het thema vrijheid. En op geen enkel onderwerp rustte tijdens het gesprek een taboe. Hoe rijmt Halsema vrijheid met een coffeeshopverbod voor toeristen? En kan een moslim ook lhbtiq+'er zijn?  

De burgemeester werd aan het begin van het gesprek bevraagd door mbo-student Media en Redactie David Zwart. "Echt hele scherpe vragen", reageerde Halsema toen Zwart haar vroeg naar het blowverbod voor toeristen. "Het klopt dat we toeristen dan anders zouden behandelen en ze wat minder vrij zouden maken dan de Amsterdammers. Dat is natuurlijk niet helemaal eerlijk."

Halsema vertelde verder moeite te hebben gehad met de invoering van de avondklok tijdens de coronacrisis. "Daar was ik eigenlijk heel erg tegen", geeft ze toe tijdens de discussie, "maar het moest van de regering."

Lhbtiq+

Maar het gesprek tussen de studenten en de burgemeester zou geen écht gesprek zijn als het ook niet een beetje schuurt. Zo vroegen enkele studenten zich hardop af of een moslim wel lhbtiq+'er kan zijn. "Wat jij eigenlijk zegt: als je moslim bent moet je het maar verbergen, moet je het ontkennen en mag je er niet zijn. Je zegt eigenlijk: een deel van jou als mens accepteren we niet", reageerde ze.

Aan de zaal vroeg Halsema hoe vrij studenten zich op school voelen. Een studente gaf aan dat lhbtiq+'ers juist heel veel vrijheid ervaren op de opleiding. 

Respect

"We moeten niet de illusie hebben dat in Amsterdam mensen die diepgewortelde geloofsovertuigingen of andere sterke overtuigingen hebben het altijd met elkaar  eens zullen worden", zei Halsema na het gesprek met de studenten. "Waar we het wel eens over moeten zijn is dat we elkaar respecteren in de openbare ruimte en dat we proberen bij elkaar in de buurt te komen. Ik vind dit gesprek er eigenlijk wel een mooi voorbeeld van. Hier werd uitgesproken dat mensen problemen met elkaar hebben, maar het werd ook respectvol gedaan. Ik hoop dat als ze zo buiten zijn dat respect vasthouden."

Het College voor de Rechten van de Mens heeft een student van de Vrije Universiteit (VU) gelijkgegeven over haar klacht dat de antispieksoftware van de VU discrimineerde. De software registreerde het gezicht niet van de vrouw, zelf vermoedde ze vanwege haar donkere huidskleur. De universiteit krijgt tien weken de tijd om aan te tonen dat de software niet discrimineert. 

De VU gebruikte de antispieksoftware, het zogenoemde proctoring, tijdens de coronapandemie om fraude te voorkomen tijdens de online tentamens. Om toegang tot de examenvragen te krijgen moesten de studenten een aantal checks doorlopen, waaronder een 'webcamcheck'. Die check moest laten zien of de juiste student aanwezig was. Ook moest de software ervoor zorgen dat de student werd gemonitord en daardoor niet kon spieken. 

Volgens masterstudent Robin Pocornie detecteerde de software haar vaak niet. Ze kreeg dan meldingen zoals  ‘face not found’ of ‘room too dark’. Ook is zij meerdere keren tijdens een tentamen door de software de toegang tot de examenvragen ontzegd. De vrouw stapte met het vermoeden dat het door haar huidskleur ging vervolgens naar het College en in het tussenoordeel zijn ze het eens met haar. 

"Dit gaat weliswaar om een tussenoordeel, maar het is toch een belangrijk moment in onze geschiedenis van oordelen", aldus voorzitter Jacobine Geel. "Het is een betekenisvolle eerste stap. Ongeacht wat het eindoordeel zal zijn, hoopt de voorzitter dat dit tussenoordeel een aansporing is voor iedereen om zich bij het College te melden als hij, zij of hen vermoedt dat een algoritme discrimineert."

Voor het eerst sinds we werden geconfronteerd met corona en lockdowns, is in Roermond op tweede kerstdag weer de Kerst In. Deze viering is bedoeld voor eenzame mensen, ouderen, zieken en mensen met een beperking uit de gemeente Roermond. Eén van de dertig vrijwilligers is Anny Koolen uit Heythuysen.

Het aantal studenten dat vroegtijdig met hun opleiding stopt, stijgt weer flink. Een van de oorzaken: de makkelijker vergeven ’corona-diploma’s’ in het voortgezet onderwijs. In het mbo, hbo en wo vielen in schooljaar 2021-2022 veel meer studenten uit dan in de twee jaar ervoor, stelt een rapportage van het ministerie van Onderwijs.

Bij een stichting die bijhoudt hoeveel mensen langdurige klachten hebben nadat ze gevaccineerd zijn met een coronavaccin, zijn tot nu toe 467 meldingen binnengekomen. Die klachten zijn drie maanden na vaccinatie niet verdwenen en gaan onder meer over vermoeidheid, hoofdpijn en haaruitval, meldt C-support donderdag. Volgens de stichting houdt een kleine groep na vaccinatie klachten en is een verband met de vaccins nog onduidelijk.

Ook het edelsmeden-echtpaar Gelderman en Sohier zat vannacht recht op in bed toen ze een knal hoorden. Een halfuur later bleek het dat hun eigen zaak doelwit was van een plofkraak. 

"Ik ben vanaf half drie al wakker en helemaal hyper", vertelt eigenares Natasja Gelderman in het atelier van haar en haar man. "Het is al heel erg druk, alles zit tegen en vannacht dacht ik: nu ga ik instorten. Maar dat gebeurt niet, zal nog wel komen misschien, maar nu wil ik alleen maar die zooi opruimen."

Gelderman en Sohier wonen vlakbij hun atelier aan de Hogeweg in Amsterdam. Toen ze gebeld werden door de alarmcentrale en naar hun winkel snelden, had de politie de straat al afgezet. Op beveiligingsbeelden is te zien hoe twee mannen een explosief, volgens de politie een vuurwerkbom, aan de etalage bevestigen. 

"Dan ontploft de boel, de hele voorruit eruit. Die kerel struikelde naar binnen, in de winkel rondgekeken en hup er weer uit. En de hele winkel vol met glas, stof en ellende. Alles is kapot", vertelt Gelderman.

Hun huiswerk hadden de overvallers niet goed gedaan, want waardevolle spullen waren in de vitrine niet voor handen. "We halen veel weg, dus er lag niks", verzucht de Amsterdamse.

Steun uit de buurt

Zo vlak voor de feestdagen en na twee coronajaren is deze nieuwe tegenslag een klap in het gezicht voor de ondernemers. Appjes en steunbetuigingen uit de buurt stromen binnen. "Ik kan wel janken, het is echt vreselijk. Dit doe je toch niet dit..", zegt een geëmotioneerde buurtbewoonster die een bloemetje komt brengen. De politie is nog op zoek naar getuigen. 

Ook het edelsmeden-echtpaar Gelderman en Sohier zat vannacht recht op in bed toen ze een knal hoorden. Een halfuur later bleek het dat hun eigen zaak doelwit was van een plofkraak. 

"Ik ben vanaf half drie al wakker en helemaal hyper", vertelt eigenares Natasja Gelderman in het atelier van haar en haar man. "Het is al heel erg druk, alles zit tegen en vannacht dacht ik: nu ga ik instorten. Maar dat gebeurt niet, zal nog wel komen misschien, maar nu wil ik alleen maar die zooi opruimen."

Gelderman en Sohier wonen vlakbij hun atelier aan de Hogeweg. Toen ze gebeld werden door de alarmcentrale en naar hun winkel snelden, had de politie de straat al afgezet. Op beveiligingsbeelden is te zien hoe twee mannen een explosief, volgens de politie een vuurwerkbom, aan de etalage bevestigen. 

"Dan ontploft de boel, de hele voorruit eruit. Die kerel struikelde naar binnen, in de winkel rondgekeken en hup er weer uit. En de hele winkel vol met glas, stof en ellende. Alles is kapot", vertelt Gelderman.

Hun huiswerk hadden de overvallers niet goed gedaan, want waardevolle spullen waren in de vitrine niet voor handen. "We halen veel weg, dus er lag niks", verzucht de Amsterdamse.

Steun uit de buurt

Zo vlak voor de feestdagen en na twee coronajaren is deze nieuwe tegenslag een klap in het gezicht voor de ondernemers. Appjes en steunbetuigingen uit de buurt stromen binnen. "Ik kan wel janken, het is echt vreselijk. Dit doe je toch niet dit..", zegt een geëmotioneerde buurtbewoonster die een bloemetje komt brengen. De politie is nog op zoek naar getuigen. 

Natuurijsbanen in Noord-Holland zijn er helemaal klaar voor: de vrieskou. Weerman Jan Visser voorspelt vijf graden nachtvorst komende week en dus begint het voorzichtig te 'kriebelen' bij schaatsfans. De ijsbaan van de Magnusrijders in Schagen staat alvast onder water voor het geval het vriezen doorzet. En in Sint Pancras ligt de baan al klaar.

"Ik ben erg optimistisch", zegt Ton Smakman van natuurijsbaan De Magnusrijders in Schagen. De baan is afgelopen week onder water gezet. Smakman gaat ervan uit dat er zeker geschaatst wordt deze winter.  "We hebben wat zachte winters gehad, maar het is nu weer eerder koud in grote delen van Europa." 

Ook in De Rijp zijn de ijsmeesters er klaar voor. Secretaris Slooten houdt nauwlettend de meteorologische statistieken in de gaten en volgt de weerberichten. "Als het goed vriest dan kan meestal als eerste de ijsbaan bij de haven naast de Meelzak open. Daar is het windstil." 

Nog even gas sparen

Bij IJsclub Julianadorp wachten ze nog even met de baan onder water zetten, maar hoop is er zeker. Voorzitter Ruud Konijn: "We houden alles in de gaten. Hoop op vorst blijven we houden, want anders kun je wel stoppen. Om het gras te sparen wachten we met onder water zetten tot we zeker weten dat er veertien dagen vorst is. We hebben een nieuwe pomp, dus binnen 24 uur staat het veld onder water." 

Ondanks de matige winters hebben de ijsclubs niets te klagen over het aantal leden. "We zijn met zo'n duizend leden één van de grootste verenigingen", vertelt Ruud Konijn. "Veel leden blijven om de club te steunen, en we organiseren het hele jaar door van alles op de ijsbaan."

Ook in Schagen zijn er weinig opzeggers, zegt Ton Smakman. "We organiseren ieder jaar een winterwandeling en daar doen honderden mensen aan mee. Dat helpt om de binding te houden met de ijsclub."

IJsbaan Sint Pancras in 2018. De tekst gaat door na de foto.

Tocht der tochten

"We zijn er ook wel aan toe", geeft Pancrasser Veldboer toe. "Het is alweer een winter geleden en toen hadden we ook nog eens te maken met coronaregels. Hier op de grote baan mocht elk uur een groep van slechts honderd mensen schaatsen. Dat is natuurlijk niet heel gezellig."

Van de 'tocht der tochten' in De Rijp en omgeving komt het er voorlopig sowieso niet. "Nee, voor de Eilandspoldertocht heb je echt serieus ijs nodig van zo'n 15 centimeter dik. Dat zit er zeker niet in", zegt Piet Slooten. "En schaatsijs in december is trouwens ook wel heel vroeg in het seizoen. Het is heel lang geleden dat er vóór Kerst op het ijs gestaan is."

De laatste keer dat er op natuurijs geschaatst kon worden was in februari 2021. NH Nieuws was toen ook live in De Rijp:

Het legendarische hardcorefeest Thunderdome vindt, na een door corona afgelaste editie, dit weekend plaats in de Jaarbeurs in Utrecht. Duizenden gabbers zullen daar bijeen komen om los te gaan op het inmiddels iconische feest, dat dit jaar 30 jaar bestaat.

Zou het dan echt gaan gebeuren volgende week? Dat er geschaatst kan worden in de provincie. Bij menig ijsclub begint het al serieus te kriebelen. In Sint Pancras ligt de baan klaar, en "kunnen we binnen een uur open." Ook in De Rijp is er hoop: "De weerprofeten zeggen het hè, maar eerst maar zien hoor."

Aan het woord zijn Kees-Jan Veldboer van de IJsclub Sint Pancras en Piet Slooten van de Rijper IJsclub. Nu er winters weer op komst is, loopt de thermometer qua schaatskoorts natuurlijk iets op binnen de clubs en de leden.

Toch blijven beiden nuchter. "Ik heb zelf de kriebels nog niet", erkent ijsclubvoorzitter Veldboer. "Maar binnen het bestuur is 'ie er wel. Alles is klaargezet mocht het gebeuren: bezem- en veegmachines, sneeuwblazers. Het waterpeil op de ijsbaan staat zo laag mogelijk om het dichtvriezen te bevorderen. Als nodig kunnen we binnen een uur de grote baan openen."

Ook in De Rijp zijn ze er klaar voor. Secretaris Slooten houdt nauwlettend de meteorologische statistieken in de gaten en volgt de weerberichten. "Als het goed vriest dan kan meestal als eerste de ijsbaan bij de haven naast de Meelzak open. Daar is het windstil."

"We zijn er ook wel aan toe", geeft Pancrasser Veldboer toe. "Het is alweer een winter geleden en toen hadden we ook te maken met coronaregels. Hier op de grote baan mochten elk uur honderd mensen. Dat is natuurlijk niet heel gezellig."

In Sint Pancras ligt ook een krabbelbaantje klaar. "Daarvoor moet de vorst in de grond zitten. Als het dan vriest dan sproeien we de tegels, en hebben we een baantje voor de kinderen."

Van de 'tocht der tochten' in De Rijp en omgeving komt het er voorlopig sowieso niet. "Nee, dan heb je echt serieus ijs nodig van zo'n 15 centimeter dik. Dat zit er zeker niet in", zegt Piet Slooten. "En schaatsijs in december zou ook wel heel vroeg zijn. Het is heel lang geleden dat er vóór Kerst op het ijs gestaan is."

De laatste keer dat er op natuurijs geschaatst kon worden was in februari 2021. NH Nieuws was toen ook live in De Rijp:

De Saoedische kroonprins Mohammed bin Salman rolt de rode loper uit voor de Chinese president Xi Jinping, die een meerdaags bezoek brengt aan het koninkrijk, pas diens derde buitenlandse trip sinds het begin van de corona-pandemie. De twee leiders zullen naar verwachting een strategisch akkoord sluiten, met economische en militaire deals.

In China lijkt er eindelijk een einde te komen aan de onredelijke coronamaatregelen. Betogers die een week geleden nog woedend de straat op gingen vragen zich af: is dit echt een keerpunt in het Chinese Covidbeleid?

In China mogen covid-19-gevallen zonder of met milde symptomen voortaan thuis in isolatie, heeft de Chinese nationale gezondheidsautoriteit (NHC) woensdag aangekondigd. Ook het testbeleid wordt afgeschaald en reizen binnen China wordt makkelijker.

Het Centro Español is de plek waar voetbalfans met Spaanse roots vanmiddag samenkwamen om de WK-wedstrijd tussen Marokko en Spanje te bekijken. Zo'n zestig tot zeventig voetballiefhebbers waren hier aan het beeldscherm gekluisterd en zagen een bloedstollende wedstrijd, waarin uiteindelijk het Noord-Afrikaanse land aan het langste eind trok. 

Rond half vier druppelen de meeste Spanjaarden binnen. Velen hebben wel iets van hun land aan: een shirt, een trainingsjack of een vlag. Ze zijn goed gemutst, maar de spanning voor de wedstrijd druipt ook van de gezichten af. Het is een bonte mix van oudere en jongere generaties Spanjaarden uit de IJmond.

Velen van hen hebben familieleden die bij de hoogovens hebben gewerkt. Daar is het Centro Español ook ooit voor opgericht, als ontmoetingsplek voor Spanjaarden die in de jaren '70 bij de staalfabrieken kwamen werken. Maar tegenwoordig is het niet zo druk meer, vertelt Luís. “Vroeger veranderden we het hier vaak in een discotheek. Maar de jongere generatie weet het Centro niet meer zo te vinden. Zeker na corona zijn we vaak nog maar één dag per week open. Dat is wel jammer.”

Achter de bar staan Jorge en Ramon. Het bier en de baco's vliegen over de toonbank. De mannen schijnen iedereen te kennen, maar vinden de opkomst nog wat tegenvallen. “De vorige wedstrijd was het veel drukker, maar toen speelden we ook in de avond.”

Over één ding zijn ze het eens: het gaat een moeilijke wedstrijd worden. “De Marokkanen zijn echt niet slecht. Maar toch gaan we met 2-0 winnen.” Vijf minuten voor de start van de wedstrijd is de zaal volgelopen. Als het volkslied van Spanje klinkt, gaat het geluid een stuk harder. Een luid gejuich stijgt op als het volkslied is afgelopen. De wedstrijd kan beginnen.

Maar de Spanje supporters zijn niet alleen. Er zijn ook behoorlijk wat jonge Marokko-fans aanwezig. Af en toe wordt er een opmerking hun kant op geslingerd, maar daar gaan ze niet op in. Ze voelen zich niet bedreigd, zo in het hol van de leeuw. “Nee man, zij moeten juist bang zijn voor ons”, lacht er eentje. Over de kansen van hun land zijn ze realistisch. “Alles wat we vanaf nu behalen, is bonus. Het is al fantastisch dat we weer eens de volgende ronde hebben gehaald.”

“España, España, y nada mas”

“Vamos”, schreeuwt een man bij een veelbelovende aanval van Spanje. Maar helaas voor hem ontwikkelt de wedstrijd zich zoals veel mensen zich hadden voorgesteld: de Spanjaarden hebben de bal, maar ze komen niet door de stugge verdediging van Marokko heen. Het zorgt voor frustratie in de zaal. Wegwerpgebaren en Spaanse scheldwoorden vliegen door de lucht. "Puta madre!"

Dan volgt er plots toch een kans, maar helaas voor Spanje wordt er gevlagd voor buitenspel. “España, España, y nada mas”, zingen de Spaanse fans. Eindelijk lijkt de wedstrijd en ook de mensen in de zaal wat los te komen. Maar het was slechts een korte opleving: er gebeurt bijzonder weinig op het veld in de eerste helft.

Ook in de tweede helft wil het maar niet vlotten. Gelukkig doet de tap het wel naar behoren. Daar wordt door het aanwezige publiek dan ook gretig gebruik van gemaakt. Hoe meer bier erin gaat, hoe hartstochtelijker (en valser) de aanmoedigingen van het Spaanse publiek worden. “Yo soy Español, Español, Español”, klinkt het.

Tijdens de laatste 10 minuten van de wedstrijd begint de spanning in de zaal te stijgen. Spanje is aan een slotoffensief begonnen, maar Marokko weet ook een aantal keren gevaarlijk te worden. Gejuich en boegeroep wisselen elkaar af. Alleen wil de bal er aan allebei de kanten maar niet in, dus het wordt verlengen.

In de verlenging blijft de wedstrijd op en neer gaan. Het ene moment springen de Marokkaanse fans op van hun stoel in Centro Español, het volgende moment de Spaanse. “Hoeveel kansen hebben ze nodig?!”, schreeuwt één van de Spanjaarden uit. Maar het onvermijdelijke lijkt toch te gaan gebeuren: de wedstrijd zal beslist worden door strafschoppen.

Lege handen

Iedereen zit op het puntje van zijn stoel tijdens de penaltyserie. Op het veld kunnen de Spaanse spelers hun zenuwen blijkbaar ook niet onder controle houden, want zij missen de ene na de andere strafschop. Wanneer Achraf Hakimi van Marokko de winnende penalty binnenschiet, springen, dansen, juichen en schreeuwen de fans van Marokko in het Centro Español op de tafels. Ze zijn door het dolle heen, want de Atlasleeuwen hebben voor het eerst in de geschiedenis de kwartfinale van een WK bereikt.

De Spanjaarden in de zaal kunnen hun ogen niet geloven. Hun land, wat door velen werd gezien als kanshebber voor de wereldtitel, is uitgeschakeld. “Dit is echt klote”, sipt Luís. “We hadden het nooit op penalty’s aan moeten laten komen”, vult Ramon hem aan. Voor hen zit er niks anders op dan de troep in de zaal op te ruimen en de wonden te likken.

Buiten vieren de Marokkaanse fans feest. De straten van Beverwijk zijn overgenomen door toeterende auto’s met daarin supporters van De Leeuwen van de Atlas. Voor hun duurt het WK-sprookje voort, de Spanjaarden vertrekken met lege handen naar huis.

Fashionondernemer en (tv-)styliste Dyanne Beekman gaat met alleen haar zoon Christian (13) het nieuwe jaar in. Na zestien jaar is er een einde gekomen aan haar relatie met Frans ter Berge, met wie ze ook haar bedrijf runt. Tijdens de coronapandemie werden de eerste scheurtjes zichtbaar. Achteraf gezien het begin van het einde. „We begrepen elkaar niet meer.”

Acteur Bart de Vries is in de nacht van maandag op dinsdag op 57-jarige leeftijd overleden. Dat heeft zijn broer, acteur en regisseur Edwin de Vries, dinsdag laten weten aan het ANP. De acteur was ongeneeslijk ziek en is uiteindelijk aan de gevolgen van een coronabesmetting overleden.

Het Huizer Museum zit financieel in zwaar weer. Er is extra hulp nodig, anders kan het weleens einde oefening zijn voor het museum. Maar hoeveel extra gemeenschapsgeld moet Huizen nog pompen in het museum of moet het museum zelf meer doen om zelf de broek op te houden? De meningen over wat te doen, lopen nogal uiteen. 

Over één ding zijn ze het allemaal wel eens: het museum moet behouden worden. Het museum is belangrijk voor Huizen, omdat het dé plek voor het lokale erfgoed is en dat moet gekoesterd worden. Maar wat is de prijs die Huizen daarvoor betaalt, is de politieke vraag die nu voorligt.  

"Een gemiddeld museum is grofweg voor de helft van zijn inkomsten afhankelijk van subsidies van de overheid", meldt VVD-fractievoorzitter Erwin Ormel. "Twee jaar geleden bedroeg de gemeentelijke subsidie van 62.000 euro ongeveer 65 procent van de inkomsten van het Huizer Museum. Met alles wat het college er nog bij wil leggen, neemt dit percentage alleen maar toe. Daar steken de entreegelden van zo’n 7.500 euro in het niet-coronajaar 2019 schraal af."

Meer geld van de gemeente

Huizen is bereid meer geld in te leggen. Naast euro's voor bijvoorbeeld een nieuwe lift en het uitbreiden van de collectie wil de gemeente het jaarlijkse bedrag ook ophogen naar een subsidie van 81.000 euro. Dat is nog meer geld van de belastingbetaler naar het museum stelt de VVD. De coalitiepartij vindt dat wel het maximale.

De lokale PvdA-fractie heeft een heel andere kijk op de zaak en stelt dat dit bedrag nog altijd 'peanuts' is. Volgens fractieleidster Margot Leeuwin geeft een Nederlandse gemeente gemiddeld 3,2 procent van de begroting uit aan cultuur. In euro’s vertaald zou dat in Huizen 3,3 miljoen euro per jaar betekenen. Van dat bedrag is dan weer een dikke twaalf procent bestemd voor musea. "Dat is dan ongeveer vier ton, maar dat halen we bij lange na niet", stelt de politica van de oppositiepartij. 

Leeuwin noemt het dan ook een 'bescheiden extra subsidie van het college', terwijl het voortbestaan van een cultuurcentrum juist belangrijk is. Daar mag best meer geld tegenover staan. "Het belang van onze geschiedenis kan niet worden overschat. Onze historie bepaalt onze identiteit en daar zouden we trots op moeten zijn", aldus de sociaaldemocraat.  

Meer dan alleen de hand ophouden

Bij de VVD vinden ze dat het museum meer moet doen dan alleen de hand ophouden. Ormel verwacht als tegenprestatie voor de hogere subsidie meer cultuur ondernemerschap te zien. Ofwel: dat het museum zelf meer geld in het laatje weten te krijgen. "Dat is hard nodig", schrijft hij. "Het is natuurlijk niet uit te leggen dat je voor iedere euro entreegeld als gemeente acht euro bijlegt. Met het voorstel van het college zou die verhouding alleen maar schever worden."

Volgende week donderdag wordt duidelijk wat de oplossing wordt voor het Huizer Museum. Dan bespreekt de gemeenteraad het langverwachte voorstel van het college. Het gemeentebestuur heeft aardig moeten puzzelen en rekenen om met een voorstel te komen. Wethouder Karin van Werven heeft al gezegd dat in dit plan niet alle wensen van het museum ingewilligd konden worden. 

De eigenaar van de getroffen winkel, Ton Köster, denkt dat er 40.000 euro aan kleding is gestolen tijdens de ramkraak vannacht. "Vooral dure merken, dure jassen. Ze weten wat ik verkoop." Twee weken geleden is er namelijk ook al ingebroken bij zijn zaak in het Alkmaarse centrum: ze hadden de beveiliging opgeschroefd. De schrik zit er goed in. 

"Jeetje, wat een puinhoop", aldus een voorbijganger op het Ritsevoort. Alkmaar begint tot leven te komen. Een paar uur eerder, rond drieën, is een witte BMW de binnenstad ingereden.

Eerst gaat hij voorbij het pand. Dat is te zien op beveiligingsbeelden. De bestuurder gaat achteruit, maar geeft dan gas en rijdt volop de zaak binnen. Glasgerinkel van de pui maakte buurtbewoners 'abrupt' wakker.

"Ik heb een kleine, dus ik ben sowieso wel constant alert. Eerst dacht ik dat het de glasbak was", aldus een man die schuin boven de winkel woont. "Toen ik door kreeg dat dit niet het geval was, heb ik gelijk de politie gebeld. Die kwamen toen ook heel snel."

Gestolen auto

De auto waarmee de ramkraak is gepleegd is in oktober al gestolen, weet eigenaar Köster aan NH Nieuws te melden. "Er ligt nog een kinderwagen achterin. Er zat ook een Poolse kentekenplaat op, die met tiewraps was vastgemaakt. Schijnt dat ze dat doen omdat de camera's in de stad de gestolen auto anders herkennen." 

"Tienduizenden euro's aan merkkleding", schat Köster de buit van de daders. "Maar ook de schade aan het pand. Misschien wel 60.000 euro. Maar ik koop niet elke dag een nieuwe pui." De daders zijn dus nog niet gepakt, meldt de politie.

Daarom wordt getuigen gevraagd zich te melden. Er zijn wel camerabeelden veiliggesteld. Die kan je later vandaag zien bij NH Nieuws. Het is dus de tweede keer in korte tijd dat er bij de winkel is ingebroken.

'Wisten dat er nog meer hing'

"De eerste keer, een week of twee geleden, hebben ze de deur naast de pui binnengebroken. Ook toen is kleding meegenomen. We hadden net alles opgeruimd. En ook de maatregelen aangescherpt. Misschien wisten ze dat er nog meer hing", aldus de eigenaar daarover. 

Een dame die naar de schade van de ramkraak kijkt noemt het 'een chaos' en 'extreem brutaal'. Ook vindt ze het sneu voor de ondernemer. "Zeker in deze dure tijden." Haar zoon woont in de buurt van de zaak en dat vindt ze geen leuke gedachte. "Dat voelt onveilig. Wat kan er nog meer gebeuren? Ik heb te doen met de mensen hier."

Later vandaag een uitgebreid interview met de eigenaar van de getroffen winkel, die in 2021 op sociale media als doelwit werd genoemd van geplande coronarellen. "Broer, Koster, ik ga kankerveel dingen pakken", werd toen in chats besproken. Daarop heeft de eigenaar zijn winkel die avonden met een container beveiligd. 

Vervoerbedrijven, waaronder het GVB, zijn volgend jaar fors meer geld kwijt aan energiekosten. In het geval van het GVB gaat het om een verdriedubbeling, schrijft de NRC.

De branchevereniging van OV-bedrijven, OV-NL, heeft de Tweede Kamer een bezorgde brief gestuurd. Daarin staat dat de vervoerders, afhankelijk van het type energiecontract, voor een 'grote en onvoorziene financiële opgave' staan. 

Fors probleem

Inmiddels zou de tijd beginnen te dringen. Meerdere ov-bedrijven zouden zonder maatregelen al in 2023 een financieel gat van enkele tientallen miljoenen hebben. De branchevereniging spreekt van een 'fors probleem'. 

"De vervoerbedrijven noch onze opdrachtgevers hebben op dit moment de financiële middelen om dit gat te dichten", schrijft OV-NL. "Onze ambitie is – in het belang van de reizigers – krimp van ons product te voorkomen. Wij willen u daarom vragen samen met ons en het kabinet te zoeken naar een oplossing."

OV-NL schrijft dat de sector probeert om minder energie te verbruiken en zo de kosten te drukken. "Maar op de grootste post – het elektriciteitsverbruik voor het rijden van bussen, treinen, trams en metro’s – valt betrekkelijk weinig te besparen."

Door de coronacrisis zat het GVB ook al in de problemen. Uiteindelijk kwam er geld van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en de Vervoerregio, waardoor toch voorkomen kon worden dat de dienstregeling uitgekleed werd.

Tijdens de demonstratie van Samen voor Nederland tegen de overheid op 4 september wilde de politie de Mobiele Eenheid eigenlijk niet klaar hebben staan. Mede doordat er een mysterieus groepje demonstranten tevoorschijn kwam, moesten de politiemensen toch vanuit huis komen. 

In een gisteren gepubliceerde podcast van de politieacademie zijn geluidsopnames vanuit de commandopost van de politie te horen. Die post zit in de kelder van het politiebureau aan de Elandsgracht. Op 4 september waren daar zo'n twintig politiemensen aanwezig. Naast de demonstratie en protestmars tegen de overheid, vond er die dag ook een demonstratie op het Museumplein voor een humaner asielbeleid plaats. 

Coronabeleid

Samen voor Nederland, dat eerder allerlei demonstraties tegen het coroanbeleid organiseerde, had aangekondigd dat er zo'n 25.000 demonstranten zouden komen. Er werd verzameld op de Dam en daarna door de binnenstad gelopen. De politie zag juist dat de animo voor dit soort demonstraties afnam en hield daarom rekening met een fors lager aantal. Uiteindelijk ging het om ongeveer 6000 demonstranten. 

De politie wilde vooraf dat beide demonstraties 'zo ongestoord en veilig mogelijk' plaats konden vinden. Op de Dam was de sfeer rustig, maar tegen het monument zaten ongeveer twintig in het zwart geklede demonstranten met gezichtsbedekking die zich de 'black umbrella's' noemden. Zij protesteerden tegen kindermishandeling en waren ook anti-overheid. Agenten van de zogenoemde Vredeseenheid spraken met hen. "Ze geven beperkt antwoord en daar gaat het ook bij blijven."

Het controleren van hun identiteit mocht, ondanks dat ze gezichtsbedekking droegen, wettelijk nog niet. Bovendien zou het tot onrust kunnen leiden en was er in dat geval te weinig politie op de Dam. Vooraf was de inschatting gemaakt dat de ME niet nodig was. "Je kan altijd zeggen, je kunt het risico zoveel mogelijk proberen uit te sluiten, maar dan zijn we binnen de kortste keren uitverkocht en hebben we alleen maar mensen die met ME bezig zijn", vertelde het Hoofd Ordehandhaving van de politie.

Defend-groepen

De onzekerheid over de groep, het aansluiten van een aantal leden van zogeheten Defend-groepen (die eerder gewelddadig bleken), het feit dat burgemeester Halsema in de ambtswoning aanwezig was, het iets hogere aantal demonstranten dan de door de politie verwachtte 4000 of 5000 en het bericht dat ze van zichzelf wilde laten horen op het Museumplein leidde ertoe dat hij de ME toch opriep. "Alles bij elkaar genomen en om ook niet verder achter de feiten aan te lopen heb ik de ME laten uitrukken."

De demonstranten kwamen inderdaad langs het Museumplein, maar daar vond geen confrontatie tussen beide groepen plaats. De demonstratie van Samen voor Nederland verliep verder zonder problemen. Wel liep er een demonstrant met een bord met een hakenkruis mee. Hem werd eerst gevraagd het bord te laten zakken. Dat deed hij. Later is de man opgepakt. 

Van huis

Het komt vaker voor dat leden van de Mobiele Eenheid nog van huis moeten komen. Ook tijdens de rellen op het Mercatorplein op 27 november was vooraf de inschatting gemaakt dat de ME niet nodig was. Omdat agenten van de ME piket hebben, duurt het dan zo'n anderhalf uur voordat ze op locatie kunnen staan. Door personeelstekort bij de politie lukt het niet om altijd ME paraat te hebben staan, zei burgemeester Halsema vorige week.  

De volledige door de politieacademie gemaakte podcast is hieronder te luisteren:

Als je over het fietspad door de Paleisstraat naar de Spuistraat fietst, dan vind je jezelf voor je het weer terug op de stoep. De markeringen op de weg lijken namelijk aan te geven dat het fietspad daar verder gaat. 

"Het is eigenlijk levensgevaarlijk dat je hier opeens links of rechts moet kiezen, terwijl je rechtdoor wil", zegt een man die even daarvoor nog verbaasd bijna de stoep op fietst. Wat de bedoeling is van het fietspad dat overgaat in een stoep? "Ja, echt geen idee", zegt een ander. 

Ook voor acteur Paul Haenen, die we tegenkomen in de Spuistraat, is het een raadsel waarom het stukje weg is gemarkeerd. "De suggestie wordt gewekt dat je door mag fietsen. Maar waar je die vrouw nu ziet fietsen, daar mag je eigenlijk niet fietsen. Je wordt zo dus eigenlijk uitgelokt om de stoep op te fietsen."

"Dat heb je in Frankrijk ook vaak", zegt Haenen. "Prachtige fietspaden die ineens ophouden. En daar moet je je dan bij neerleggen, zoals het leven ook soms ineens ophoudt. Daar is niks aan te doen."

Gedeelde rijbaan

Stadsdeel Centrum laat aan AT5 weten dat het in de coronaperiode begonnen is met het verbreden van de stoepen in de Spuistraat. Dat het fietspad je nu naar die stoep leidt, komt simpelweg doordat de oude markeringen nog niet zijn weggehaald. Volgens het stadsdeel gaat dit op korte termijn gebeuren. Dan wordt het een stuk duidelijker dat je als fietser de gedeelde rijbaan op moet, het fietspad houdt dan dus gewoon op.

Na twee jaren van corona wordt op Texel volgende week maandag eindelijk weer Ouwe Sunderklaas gevierd. Tijdens het feest worden in elk dorp de hoogte- en dieptepunten van het afgelopen jaar nagespeeld, ‘speulen’ in het Texels. De ‘speulers’ zijn vermomd en nemen de actualiteit op de hak.

In alle dorpen worden korte voorstellingen gespeeld. In het noordelijkste dorp De Cocksdorp zijn de huiskamers zelfs het decor van de spelers. In de andere dorpen wordt er op straat een act opgevoerd die beoordeeld wordt door een jury.

Ouwe Sunderklaas is een aantal jaren van de agenda geweest vanwege de coronapandemie. Een groot gemis voor veel vaste spelers, waaronder Texelaar Peter Jan Geus. De loodgieter 'speult' al vanaf zijn vijfde jaar. "Ik ben nu 51, dus dan weet je hoe lang ik dit heb gedaan." Of hij dit jaar meedoet, is nog maar de vraag. "Twee hernia's", is de uitleg. "Maar ik verwacht dat ik maandag gewoon weer van de partij ben."

Het onderwerp wat op maandag 12 december wordt uitgebeeld, is nog niet bekend. "Ik denk dat velen het nog niet weten", zegt hij. "Persoonlijk komen de leukste ideeën onder druk. We hebben gelukkig een rustig weekend voor Ouwe Sunder. Dus dan bedenken we wel wat. De voorbereiding is ook al heel leuk. Dat is lachen, gieren, brullen", zegt hij. Het leukste is als het onderwerp actueel is. "Dat weten de mensen zich nog goed te herinneren. Dus het liefst iets wat deze week nog gaat gebeuren. Dan kun je op de actualiteit inspelen."

Vrijwel iedereen op Texel neemt op de een of andere manier deel aan Ouwe Sunderklaas. Kinderen groeien op met de traditie, zien het op straat, horen erover of zien het van hun ouders, familie of vrienden. Tegenwoordig wordt er ook op scholen verteld over de traditie. Geus hoopt dat dit voorlopig blijft voortbestaan. "Want je ziet het animo de laatste jaren teruglopen. Waar je voorheen de wagens in lange rij door Den Burg trokken, is dat nu minder."

Het nadeel van het spelen noemt Geus dat je de andere speulers niet kan zien. "Ik zou vooral in De Cocksdorp een keer willen kijken waar in de huiskamers wordt gespeuld. Dat is al een prestatie op zich, want je kunt niet met een grote kar de huiskamers in."

Het toneelstuk begint bij de eerste jury. "Dat ontstaat vanzelf. En je probeert natuurlijk ook het publiek erbij te betrekken. Die interactie is fantastisch. En er zijn natuurlijk altijd mensen in het publiek die je extra op de hak wilt nemen", zegt hij met een lach.

Hoewel Ouwe Sunderklaas een feest voor ouderen is, wordt er ook aan de jeugd gedacht. Speciaal voor hen is er een feesttent op de Groeneplaats in Den Burg. Uiteraard is het feest in de tent volledig alcoholvrij. Bezoekers vanaf 18 jaar zijn welkom in de horeca, onder de 18 niet.

Het feest en de afspraken zijn een initiatief van Young4Ever, de horeca in Den Burg, politie en gemeente. "Dit jaar zijn er geen coronabeperkingen meer", zegt burgemeester Michiel Uitdehaag. "Zowel voor de jeugd als voor volwassen inwoners geldt: we gaan een prachtige Ouwe Sunderklaas tegemoet, als vanouds."

Bezoekers aan de horeca moeten hun legitimatie tonen bij binnenkomst. De toegang wordt mensen zonder geldige legitimatie geweigerd. Dat geldt ook voor bezoekers onder de 18 jaar.

Per 1 januari stopt Jonah Freud met de Kookboekhandel. Een iconische kookboekenzaak op de Haarlemmerdijk. Freud blijft kookboeken schrijven en uitgeven, maar wat er met de winkel gaat gebeuren, is nog de vraag. 

Als 15 jarige had Freud al een bijbaantje in de kookboekenwinkel, toen nog in Amsterdam Zuid. De zaak werd overgenomen door culinair journalist Johannes van Dam. 33 jaar geleden kocht Freud de winkel weer van hem. Ze verhuisde naar de 9 straatjes, maar inmiddels is de Kookboekhandel al meer dan tien jaar een toonaangevende zaak aan de Haarlemmerdijk. 

Naar eigen zeggen beleefde ze 'gouden jaren' met de winkel. "Kookboeken werden echt een hype." Freud geeft drie redenen voor het succes:  "De boeken zijn populair bij mensen vanuit het vak, maar niet alleen koks, ook vanuit ziekenhuizen of in het leger. Overal willen ze nieuwe dingen proberen." Daarnaast zijn er volgens Freud steeds meer mensen die thuis voor grote groepen willen koken. Maar de voornaamste reden is dat kookboeken vaak als cadeau gegeven worden: "Je kan iedereen wel een persoonlijk kookboek geven." Voordat Freud stopt, pakt ze dan ook graag nog even de wintermaanden mee. "Fijn om nog even m'n vaste klanten zien."

Wat onder andere bijdroeg aan haar beslissing om te stoppen, is het internettijdperk: "Mensen denken geen boekhandel meer nodig te hebben." Je hebt nog wel bestaansrecht maar je moet er heel veel energie in stoppen en sterk zijn op sociale media. Maar dat is niet mijn sterkste kant. Ik vind online niet leuk, ik wil niet boeken inpakken en naar een postkantoor brengen."

Een ander inzicht kreeg ze tijdens de coronapandemie, toen haar zaak negen maanden dicht moest. "Voor het eerst even zonder de winkel. Want waar ik ook was in de wereld, de winkel was er altijd." Hoewel ze al vaker had nagedacht om te stoppen met de zaak, versnelde de coronacrisis dat proces. 

Reacties 

Vorige week maakte Freud op sociale media bekend dat ze gaat stoppen. "Ik weet dit zelf al sinds mei, maar ik had het nog niet verteld. Ik heb inmiddels echt ongelooflijk veel reacties gekregen." Toch was een vaste klant en collega het nieuws nog ontgaan: "Ik ben in shock. Dit is een plek waar ik al heel lang kom. 27 jaar geleden werd ik uitgever van kookboeken en toen ben ik in deze winkel gaan zitten en gaan kijken wat mensen Jonah vroegen. Iemand moet het overnemen. Amsterdam kan niet zonder deze winkel. Dat is niet acceptabel."

Ook de buurvrouw, de eigenaresse van "Het Lokaal", hoopt dat er iets in komt waarvoor mensen naar de Haarlemmerdijk trekken. "Alledaagse dingen. Maar geen kapper, nagelstudio of coffeeshop."

Volgens Freud hoeft niemand daar bang voor te zijn. Gelukkig is het pand van mijzelf en heb ik er nog wat over te zeggen. Zou leuk zijn als er iets met kookboeken blijft."

Het is morgen pakjesavond en dat is dit weekend goed te merken in de speelgoedwinkels in het centrum van Amsterdam. Waar de druktepiek volgens de winkeliers die wij spraken op vrijdag en zaterdag werd bereikt, zijn het zondag vooral de "last-minute paniekshoppers" die hun slag slaan. En dat gaat er net iets anders aan toe dan voorgaande jaren.

Duurzaamheid

Dat duurzaamheid hoog op het lijstje van de ouders staat dit jaar, merkt ook Lianne van Diemen, eigenaresse van speelgoedwinkel de Kleine Eland op de Elandsgracht. "We merken wel dat bijvoorbeeld recyclebaar speelgoed een vlucht heeft genomen, nog meer dan normaal."

Een van de klanten shopt een mix van zowel tweedehands als nieuwe cadeaus. "Dit zijn bijvoorbeeld tweedehands schoentjes, die zitten er ook bij. En het zijn ook vooral spulletjes die ze voor de lange termijn kunnen gebruiken, dus wat duurzamer speelgoed."

Hoewel sommigen bewuster omgaan met de Sinterklaas-aankopen, is dat niet voor iedereen van toepassing. Zo zegt een van de klanten: "Het mag sowieso wat kosten, Sint komt maar een keer per jaar", en ander zegt daarover sowieso de pineut te zijn: "We hebben vijf kinderen, dus budgetten gaan altijd door het dak."

Per 1 januari stopt Jonah Freud met de Kookboekhandel. Een iconische kookboekenzaak op de Haarlemmerdijk. Freud blijft kookboeken schrijven en uitgeven, maar wat er met de winkel gaat gebeuren, is nog de vraag. 

Als 15 jarige had Freud al een bijbaantje in de kookboekenwinkel, toen nog in Amsterdam Zuid. De zaak werd overgenomen door culinair journalist Johannes van Dam. 33 jaar geleden kocht Freud de winkel weer van hem. Ze verhuisde naar de 9 straatjes, maar inmiddels is de Kookboekhandel al meer dan tien jaar een toonaangevende zaak aan de Haarlemmerdijk. 

Naar eigen zeggen beleefde ze 'gouden jaren' met de winkel. "Kookboeken werden echt een hype." Freud geeft drie redenen voor het succes:  "De boeken zijn populair bij mensen vanuit het vak, maar niet alleen koks, ook vanuit ziekenhuizen of in het leger. Overal willen ze nieuwe dingen proberen." Daarnaast zijn er volgens Freud steeds meer mensen die thuis voor grote groepen willen koken. Maar de voornaamste reden is dat kookboeken vaak als cadeau gegeven worden: "Je kan iedereen wel een persoonlijk kookboek geven." Voordat Freud stopt, pakt ze dan ook graag nog even de wintermaanden mee. "Fijn om nog even m'n vaste klanten zien."

Wat onder andere bijdroeg aan haar beslissing om te stoppen, is het internettijdperk: "Mensen denken geen boekhandel meer nodig te hebben." Je hebt nog wel bestaansrecht maar je moet er heel veel energie in stoppen en sterk zijn op sociale media. Maar dat is niet mijn sterkste kant. Ik vind online niet leuk, ik wil niet boeken inpakken en naar een postkantoor brengen."

Een ander inzicht kreeg ze tijdens de coronapandemie, toen haar zaak negen maanden dicht moest. "Voor het eerst even zonder de winkel. Want waar ik ook was in de wereld, de winkel was er altijd." Hoewel ze al vaker had nagedacht om te stoppen met de zaak, versnelde de coronacrisis dat proces. 

Reacties 

Vorige week maakte Freud op sociale media bekend dat ze gaat stoppen. "Ik weet dit zelf al sinds mei, maar ik had het nog niet verteld. Ik heb inmiddels echt ongelooflijk veel reacties gekregen." Toch was een vaste klant en collega het nieuws nog ontgaan: "Ik ben in shock. Dit is een plek waar ik al heel lang kom. 27 jaar geleden werd ik uitgever van kookboeken en toen ben ik in deze winkel gaan zitten en gaan kijken wat mensen Jonah vroegen. Iemand moet het overnemen. Amsterdam kan niet zonder deze winkel. Dat is niet acceptabel."

Ook de buurvrouw, de eigenaresse van "Het Lokaal", hoopt dat er iets in komt waarvoor mensen naar de Haarlemmerdijk trekken. "Alledaagse dingen. Maar geen kapper, nagelstudio of coffeeshop."

Volgens Freud hoeft niemand daar bang voor te zijn. Gelukkig is het pand van mijzelf en heb ik er nog wat over te zeggen. Zou leuk zijn als er iets met kookboeken blijft."

Het is morgen pakjesavond en dat is dit weekend goed te merken in de speelgoedwinkels in de stad. Waar de druktepiek volgens de winkeliers die wij spraken op vrijdag en zaterdag werd bereikt, zijn het zondag vooral de "last-minute paniekshoppers" die hun slag slaan. En dat gaat er net iets anders aan toe dan voorgaande jaren.

Duurzaamheid

Dat duurzaamheid hoog op het lijstje van de ouders staat dit jaar, merkt ook Lianne van Diemen, eigenaresse van speelgoedwinkel de Kleine Eland op de Elandsgracht. "We merken wel dat bijvoorbeeld recyclebaar speelgoed een vlucht heeft genomen, nog meer dan normaal."

Een van de klanten shopt een mix van zowel tweedehands als nieuwe cadeaus. "Dit zijn bijvoorbeeld tweedehands schoentjes, die zitten er ook bij. En het zijn ook vooral spulletjes die ze voor de lange termijn kunnen gebruiken, dus wat duurzamer speelgoed."

Hoewel sommigen bewuster omgaan met de Sinterklaas-aankopen, is dat niet voor iedereen van toepassing. Zo zegt een van de klanten: "Het mag sowieso wat kosten, Sint komt maar een keer per jaar", en ander zegt daarover sowieso de pineut te zijn: "We hebben vijf kinderen, dus budgetten gaan altijd door het dak."

Sinds het begin van de coronapandemie kampt Nederland met een forse oversterfte. En nog altijd gaan bijna elke week meer mensen dood dan verwacht. Niet alle gevallen lijken direct te kunnen worden toegeschreven aan het coronavirus. Maar waaraan dan wel?

Nog even, en het heerlijke avondje is weer aangebroken. Maandag is de Sint jarig en dat gaat natuurlijk gepaard met een pakjesregen. Kerst maakte vóór de coronajaren een opmars, maar dit jaar zien retailers ook in de week voor sinterklaas een flinke stijging in het aantal betalingen. Opvallend: we gaven dit jaar tot nu toe minder uit dan chocola dan andere jaren.

Al bijna tien jaar staat de Nederlandse band The Analogues aan de top als het gaat om het live vertolken van de muziek van The Beatles. De tributeband had de afgelopen jaren succes met het spelen van Beatles-albums als Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band, Abbey Road en The White Album. Nu hebben ze met hun eigen album The Analogues Sideshow waarmee ze ook live gaan optreden. "We wilden zeker geen Beatles-album maken, maar dat het af toe zo klinkt, is onvermijdelijk." Culture Club zocht de band op tijdens de repetitie in Haarlem. 

Ergens op een bedrijventerrein in Haarlem is de oefenruimte van Nederlands meest succesvolle Beatles tributeband The Analogues. Met het uit de jaren zestig daterende instrumentarium repeteert de band nu de nummers van hun eerste eigen album. Snoeihard en loeistrak.

Binnenkort begint de tour met muziek van The Analogues Sideshow. "We hadden natuurlijk met het werk van de Beatles zo'n succes en daarbij ook een eigen publiek dat het misschien ook wel leuk vindt als we met eigen werk komen", vertelt bassist en zanger Bart van Poppel. "Dat plan hadden we jaren geleden al bedacht. En toen met de coronalockdown hadden we natuurlijk alle tijd om daar aan te werken." 

Ze spraken af dat ieder bandlid wat nummers voor de plaat zou aanleveren, soms werken ze ook in tweetallen aan een nummer. "We wilden dat het album heel gevarieerd zou klinken, maar het was zeker niet de bedoeling om een soort Beatles-album te maken", benadrukt drummer Fred Gehring. 

Favoriete bands

Toch zitten The Beatles en de popmuziek van eind jaren zestig natuurlijk in de poriën van de muzikanten en klinkt er in een aantal nummers de echo van de Fab Four door. Zo hoor je in Can't figure it out een beetje Penny Lane. "Tsja, Penny Lane", verzucht Van Poppel. "Het is ook een beetje Lazy sunday afternoon van the Small Faces. We zijn nou eenmaal fan van muziek uit die periode."

Zanger Felix Maginn sluit zich daarbij aan. "Natuurlijk schrijf ik nummers met mijn favoriete bands uit de jaren zestig in het achterhoofd. Maar om nou te proberen om de Beatles te imiteren of een Beatlesnummer te schrijven, nee. Ik zou het niet durven. The Beatles zijn toch een buitencategorie", lacht hij.   

Tekst gaat door onder de foto. 

The Analogues Sideshow is inderdaad een afwisselend album geworden. Het meest gestreamde nummer tot nu toe is het rustige Magnetic Fields, dat geschreven werd door zanger Jan van der Meij.

Van der Meij zat in de jaren zeventig en tachtig in heavy pop bands als Vitesse en Powerplay. Nu is hij los-vast gitarist en zanger van The Analogues. "Ik kreeg de laatste jaren last van oorziekte tinnitus en hield eigenlijk alleen nog maar van zachte muziek", vertelt Van der Meij. "Daarom ben ik ook van dit soort rustige nummers gaan schrijven." Ook het nummer Magnetic Fields roept de vergelijking met bijvoorbeeld Blackbird of Julia van The White Album van The Beatles op.

Sir Paul

Het zou toch zeker niet misstaan op een solo-album van Paul McCartney? "Ach daar moet je die man niet mee lastig vallen", zegt Van der Meij met een lach. Een keertje samen spelen met de legendarische Sir Paul, dat ziet de band zeker zitten. "Dat is een stiekeme droom", lacht drummer Fred. "Maar dan moeten we opschieten want Paul en wij worden er niet jonger op." Ook Felix Maginn zou graag een keer met Paul op het podium staan. "Ik zou het heel leuk vinden, maar ik denk oprecht dat McCartney dat ook echt leuk zou vinden." Een betere band zou Paul zich niet kunnen wensen. Voorlopig treden The Analogues nog gewoon zonder Paul op. 

Zaterdag 10 december spelen The Analogues hun album Sideshow live in Paradiso in Amsterdam. In het voorprogramma The Mocks uit Nieuw Vennep.

"Ik voelde me negatief, onzeker en heb veel gehuild." Voor buitenlandse vrouwen zoals Wassan (37) uit Irak blijkt het moeilijk om zonder hulp te aarden in een stad als Alkmaar. In 2017 verhuisde ze voor de liefde vanuit Bagdad hierheen. "Mijn familie was daar nog, ik was zwanger, sprak de taal niet. Toen kwam corona en bracht ik veel tijd alleen door." Maar toen was daar de gepensioneerde kinderjuf Tineke. 

In een rijtjeshuis ergens in Alkmaar-Noord spelen de kinderen van bijna twee en vijf met autootjes en lego. "Gaan we opruimen?" Vraagt moeder Wassan. Maar dan verschijnt buiten voor het raam een vrouw. "Tineke", kirt het jochie. Met zijn zusje rent hij naar de voordeur. 

Al een jaar komt Tineke (69) één keer per week, op de fiets vanuit Oudorp, bij het gezin thuis. De Alkmaarse heeft dertig jaar ervaring in de kinderopvang, is zelf moeder van drie en is nu vrijwilliger bij Humanitas. "Ik ging met pensioen en mijn dochter vertelde over het project Home-Start. Daarmee worden jonge of onervaren moeders en gezinnen geholpen. Want hier je weg vinden is best moeilijk. Vooral voor een vrouw uit het buitenland."

'In Irak werkt school anders'

Wassan is geboren in Bagdad. Per toeval komt ze in contact met haar man, die dan al jaren in Nederland werkt en woont. "Zijn moeder zag mij in de tandartspraktijk waar ik werkte, bij mijn zus in Kirkoek. Ze vond me wel geschikt voor haar zoon. Ik sprak hem eerst alleen online en mijn hart ging sneller kloppen. Dat had ik nog nooit meegemaakt", ze straalt bij alles wat ze vertelt. 

De twee ontmoeten elkaar, worden hartstikke verliefd en trouwen in Irak, maar later ook in de Alkmaarse Langestraat, op de bekende trappen. "Toen ik verhuisde naar Nederland was ik in verwachting van onze zoon, Al snel werd hij geboren. Ik merkte meteen dat het hier wat anders werkt." 

Vooral de taal is een barrière. En met een man die constant werkt, is contacten maken lastig. Gelukkig krijgt ze via het consultatiebureau iemand aangewezen die helpt leren lezen. "En die schakelde ons weer in toen er een tweede kindje was geboren", vertelt Tineke. 

We zitten aan tafel in de keuken van Wassan. De vrijwilliger ziet hoe sommige vrouwen moeite hebben om aansluiting te vinden in Nederland. "In Irak gaan kinderen bijvoorbeeld pas naar school als ze zes of zeven jaar zijn en ook bemoeien ouders zich er niet mee. Híér zit iedereen in een app-groep en is er veel contact met de juf of meester. Ik heb haar daarbij geholpen."

Hieronder een voorbeeld van zo'n 'Nederlandse vergissing' waarbij Tineke heeft geholpen: de eendjes voeren. 

"Ze helpt me met de taal, we gaan samen naar de winkel, koffiedrinken en als ik wil solliciteren zit ze er op de achtergrond bij. Als ik even niet durf, zegt Tineke: nee, hulp, gewoon vragen", vertelt Wassan.

Werk vinden blijkt hier namelijk moeilijker dan gedacht. "Ik ben een heel positieve vrouw en dacht het eerste jaar: ik ga solliciteren. Ze zeiden dat mijn afgeronde studie biologie en werkervaring als docent en in een tandartsenpraktijk goed was, maar mijn Nederlands te slecht. Ik werd er onzeker van." 

Bekijk hier de reportage. "Ik heb haar zien opbloeien." Tekst gaat door

"Met hele kleine tips kun je heel veel bereiken", legt Tineke uit. Ze begeleidt niet alleen gezinnen met iemand die uit een ander land is geëmigreerd. "Ook moeders die drie kinderen kort op elkaar hebben gekregen, met een man die off shore werkt. Een ander is verhuisd van Groningen naar Noord-Holland."

Veelal worden die jonge gezinnen gevoed met meningen van 'je doet het niet goed', mensen op afstand die wat vinden van hoe je het aanpakt, zegt ze. "Daardoor kan een moeder zich erg onzeker voelen. Een beetje aandacht kan al helpen. Zelf leer ik nu veel over andere culturen. Ik voel me tijdens mijn pensioen nuttig. Ik draai volop mee in de maatschappij en verdiep me in allemaal nieuwe dingen."

Nog even, en het heerlijke avondje is weer aangebroken. Maandag is de Sint jarig en dat gaat natuurlijk gepaard met een pakjesregen. Kerst maakte vóór de coronajaren een opmars, maar dit jaar zien retailers ook in de week voor sinterklaas een flinke stijging in het aantal betalingen. Opvallend: we gaven dit jaar tot nu toe minder uit dan chocola dan andere jaren.

Op zoek naar een speld in een hooiberg óf toch vaak beet: metaaldetectoristen speuren kilometers aan land af in de hoop waardevolle of oude spullen te vinden. Op Wieringen zijn al eens Vikingschatten gevonden, dus ligt daar nog meer verstopt onder de grond?

Sinds de coronapandemie is het aantal metaaldetectoristen flink toegenomen, merkt Mathijs Laan. Hij heeft met zijn vader al jaren een metaaldetectorenwinkel in Hippolytushoef. Daar komen mensen vanuit heel het land - en soms zelfs daarbuiten - naar toe voor de nieuwste modellen.

De metaaldetectoren worden veel gebruikt door archeologen, maar ook steeds meer door hobbyisten. "Het is een fanatieke hobby", merkt Mathijs ook. Piepers, zoals metaaldetectoristen ook wel genoemd worden, zijn vaak erg gedreven om iets waardevols te kunnen vinden. 

Dat komt door de toegankelijkheid van de hobby. Je hebt geen vergunning nodig zoals in andere landen. Dus na de aanschaf van een metaaldetector kun je meteen op pad. "Daarom kochten veel mensen tijdens de pandemie een metaaldetector, omdat ze verder weinig konden doen", vertelt Mathijs. 

Database

Er wordt nogal eens wat gevonden. Op sociale media kom je geregeld foto's tegen van bijzondere vondsten. Maar die worden niet altijd aangegeven bij het PAN (Portable Antiquities Netherlands), een organisatie die sinds 2016 een database bijhoudt van alle bijzondere vondsten.

Erg jammer vindt Mathijs, die ook tegen zijn klanten vertelt dat het PAN belangrijk is voor de instandhouding van de hobby. "Hoe mooi is het om dat vast te leggen en de geschiedenis daaraan te koppelen", legt hij uit. Het komt namelijk veel voor dat deskundigen onderzoeken uit welke eeuw voorwerpen komen en bij welke bevolkingsgroep iets behoort. 

In onderstaande video zoekt Mathijs naar verborgen schatten op Wieringse grond (tekst gaat door onder de video). 

Vikingschat

Dat er op Wieringen al een aantal bijzondere vondsten zijn gedaan, is zeker. In 1996 werd een spectaculaire vondst gedaan in het dorpje Westerklief. In een potje, dat met gras was dichtgestopt, zat een zilverschat. 

Of er nog meer Vikingschatten zijn dan de twee vondsten die de afgelopen jaren op de Wieringse grond zijn gevonden, weet Mathijs niet. De piepers komen dan ook niet met groten getale naar Wieringen op zoek naar andere verborgen parels. "Het is niet zo dat hier dagelijks naar Vikingschatten wordt gezocht", lacht Mathijs, "Maar er zal hier zeker nog wel wat moois liggen."

Techconcern Apple wil zijn toeleveringsketen beter spreiden. De maker van onder meer de populaire iPhones gaat in China, waar de meeste van zijn producten worden gemaakt, gebukt onder strenge coronamaatregelen en protesten die de productie in de weg zitten.