Kinderen in groep acht moeten over een maand of twee hun middelbare schoolkeuze doorgeven. De open dagen daarvoor zijn erg populair. Om grote drukte te voorkomen, stellen sommige scholen tijdslots in met een maximum aantal kinderen dat langs kan komen. Maar volgens Stichting Vrije Schoolkeuze creëer je zo ongelijkheid. "Kinderen kunnen niet kijken bij de scholen die ze willen en maken zo mogelijk de foute keuze."

De afgelopen twee jaar waren de open dagen anders dan voorheen. Kinderen konden niet honderd procent kennis maken met de scholen waaruit ze moesten kiezen. "Dit jaar willen we dat kinderen hoe dan ook kunnen komen kijken en ervaren wat we te bieden hebben", zegt Jan Paul Beekman van het Spinoza Lyceum in Zuid.

De schoolleiding heeft, net als andere scholen, overwogen om met een tijdslot-systeem te werken, maar besloot het toch niet te doen. Zo'n achtduizend kinderen moeten hun top 12 aan scholen doorgeven in maart. "Het liefst laat je al die kinderen naar minimaal twaalf scholen gaan om te kijken", zegt Elisabeth Bootsma. Haar stichting Vrije Schoolkeuze Amsterdam zet zich in voor een eerlijke schoolkeuze voor iedereen.

Gebrek aan mankracht, tijd en ruimte

"We begrijpen dat voor sommige scholen, bijvoorbeeld kleine scholen, het niet mogelijk is om alle leerlingen die willen komen kijken, ook ruimte te geven", vertelt ze. Een van die scholen is Xplore in Noord. 

"Wij nemen komend jaar zestig kinderen aan en laten kinderen graag doordeweeks zien wat we doen", zegt Werner Wijsman van Xplore. Daardoor lukt het ons niet om honderden kinderen per keer binnen te laten. Wijsman heeft besloten tijdslots in te stellen: "Twintig kinderen per keer mogen met hun ouders een half uur sfeer proeven. De informatievoorziening gaat via zoom, dat gaat echt over het type onderwijs dat we geven."

Volgens Bootsma ervaart een groep kinderen hier problemen door: "Als je ouders je niet op tijd aanmelden of niet helemaal op de hoogte zijn, dan is er kans dat je bij sommige scholen niet kunt kijken en misschien zet je die dan wel niet op je lijst omdat je niet weet hoe het er is."

Ze vindt dat er meer bewustzijn moet komen: "Als we als stad het lotingssysteem goedkeuren, dan moeten we kinderen ook de kans bieden overal te kijken. Het beste zou zijn om gewoon meer open dagen in te voeren. Of bijvoorbeeld door zoals tijdens corona meer online te doen als school." Verder moet er volgens haar meer aandacht komen voor oriëntatie eerder in het jaar. "Er is een Scholenarena in november, misschien is twee dagen daar niet genoeg voor."

Vandaag wordt bekend of Schiphol het vanaf eind maart weer aandurft om zonder beperkingen dagelijks tienduizenden passagiers toe te staan in de vertrekhallen. Sinds vorig jaar zomer gelden er restricties op de luchthaven voor het aantal vertrekkende reizigers, om te voorkomen dat de terminals uitpuilen en er vluchten worden gemist. NH Nieuws neemt alvast een schot voor de boeg en beantwoordt vijf vragen over de hardnekkige personeelstekorten, de kofferchaos en misschien wel weer een zorgeloze meivakantie.

Het was verleden jaar de nachtmerrie van miljoenen passagiers die via Schiphol zouden reizen: een uitpuilende vertrekhal, vechtpartijen bij de beveiligingscontrole, urenlang zigzaggen in eindeloze wachtrijen die voor groot deel buitenom onder armoedige tenten werden geleid, en dan nóg je vlucht missen. Die nachtmerrie werd voor velen werkelijkheid: ze zagen door de puinhoop hun vakantie in rook opgaan, want Schiphol slaagde er niet in een eind te maken aan de chaos.

Wat was er aan de hand?

De chaos begon vorig jaar op de eerste dag van de meivakantie, eind april. Een groep ontevreden bagagemedewerkers van KLM legde het werk urenlang neer. Het ging om een wilde staking, zonder aankondiging, dus niemand was er op voorbereid. De bagagelossers waren boos over de uitbesteding van een deel van hun werk aan concurrent Viggo, vanwege een tekort aan personeel bij KLM. De staking zorgde voor lange vertragingen, talloze annuleringen en overvolle terminals.

En daarmee was de toon gezet. Er hoeft op Schiphol maar iets afwijkends te gebeuren of de gevolgen zijn niet te overzien. De bagagesjouwers pakten uiteindelijk het werk weer op, maar het werd snel duidelijk dat de personeelstekorten op veel afdelingen zouden uitdraaien op nog veel meer chaos.

Waar was het tekort aan personeel het grootst?

Bij de beveiligingscontrole in de vertrekhallen van Schiphol. Het personeel werd onderbetaald, ondergewaardeerd en opgezadeld met onmenselijke roosters en ongeduldige, soms agressieve passagiers. Na de coronacrisis bleek het beveiligingswerk op Schiphol voor veel werkzoekenden niet de moeite waard en het personeel dat er wel was, meldde zich ziek of gooide het bijltje erbij neer. Inmiddels zijn de beveiligers er fors op vooruit gegaan. Daar gingen wel maanden aan onderhandelingen tussen Schiphol en de vakbonden aan vooraf.

Is het personeelstekort opgelost?

Nee. Het is Schiphol en de beveiligingsbedrijven in december wel gelukt om 170 nieuwe beveiligers aan te nemen, met die nieuwe, veel betere arbeidsvoorwaarden. In totaal wil de interim-directeur van Schiphol, Ruud Sondag, 800 extra beveiligers aantrekken.

Of dat aantal is gehaald of dat er genoeg nieuwe beveiligers zijn aangenomen voor een zorgeloze meivakantie, wordt vanmiddag bekendgemaakt. Dan wordt ook duidelijk of de rem op het aantal vertrekkende reizigers wordt losgelaten. Sondag gaf vorige maand aan wel veel vertrouwen te hebben in een goed verloop van de meivakantie, zonder restricties.

Hoef ik niet meer bang te zijn voor chaos en om mijn vlucht te missen?

Zoals gezegd, er hoeft maar íets te gebeuren, zoals een bagagesysteemstoring, defecte poortjes bij de paspoortcontrole, een griep- of corona-uitbraak onder het personeel of en wilde staking, en Schiphol ligt op zijn gat. Bovendien is er op veel afdelingen nog steeds een personeelstekort, bijvoorbeeld bij de afhandelingsbedrijven die de vliegtuigen laden en lossen. dat tekort liep vorig jaar uit op een maandenlange chaos van verdwaalde koffers in de aankomsthallen. 

Mogelijk sta je na aankomst uren te wachten op je bagage of blijven je koffers achter op Schiphol, omdat er niemand is om die in het vliegtuig te laden. Vakbond FNV riep luchtvaartmaatschappijen vorige week op om diep in de buidel te tasten voor meer loon voor het afhandelingspersoneel. De belangenbehartiger van de maatschappijen, Barin, gaf slechts aan het met zijn leden te gaan bespreken. 

Dan maar weer minimaal vier uur van te voren op Schiphol zijn, toch?

De afgelopen maanden is daar gelukkig geen sprake meer van. Er hebben ook nauwelijks lange wachtrijen voor de beveiligingscontrole gestaan. Nu geldt dat reizigers twee uur van te voren aanwezig moeten zijn voor een Europese vlucht en drie uur voor een intercontinentale reis.

Maar dat is vooral te danken aan de nog geldende restricties: elke dag beperkt Schiphol het aantal vertrekkende reizigers. De tenten voor het wachten in de buitenlucht staan er ook nog. Pas als die weg zijn, weten we of Schiphol haar zaken op orde heeft weten te krijgen.

Koning Willem-Alexander heeft met „plezier” weer gasten ontvangen voor de eerste nieuwjaarsreceptie in drie jaar tijd in het Koninklijk Paleis in Amsterdam. In zijn speech zei de vorst dat de coronapandemie „diepe sporen” heeft achtergelaten in de samenleving maar de afgelopen tijd wel heeft aangetoond dat we „heel veel turbulentie” aankunnen.

Koning Willem-Alexander heeft met „plezier” weer gasten ontvangen voor de eerste nieuwjaarsreceptie in drie jaar tijd in het Koninklijk Paleis in Amsterdam. In zijn speech zei de vorst dat de coronapandemie „diepe sporen” heeft achtergelaten in de samenleving maar de afgelopen tijd wel heeft aangetoond dat we „heel veel turbulentie” aankunnen.

Waar veel Nederlanders vannacht lekker doorslapen brandt er in Nieuw-Vennep in enkele woningen het licht. In ieder geval bij de familie van tennisspeler Tallon Griekspoor. Hij speelt vannacht laat een unieke tenniswedstrijd in de Australian Open tegen landgenoot Botic van de Zandschulp. Twee Nederlanders die in de tweede ronde van een Grandslam tegen over elkaar staan komt namelijk niet vaak voor. De laatste keer was in 2001. Jan Siemerink en Sjeng Schalken troffen elkaar destijds in hetzelfde toernooi van Melbourne.

Het wordt een spannende nacht voor de familie Griekspoor. Niet alleen vader Ron en moeder Monique zetten hun wekker om naar hun zoon Tallon op Eurosport te kijken. Opa en oma Griekspoor komen diep in de nacht ook hun bed uit voor de nu al voor Nederlandse begrippen legendarische tenniswedstrijd.

Vader Ron: "Ik ben best wel zenuwachtig. Hij kan voor het eerst de derde ronde op een Grand Slam halen. Dat zou mooi zijn. Het is jammer dat Botic en Tallon al in de tweede ronde tegen elkaar tennissen. Het zou fijner voor hen zijn geweest als het wat later in het toernooi gebeurde. Die jongens speelden onlangs nog tegen elkaar in Amstelveen in de finale van het NK indoor. Botic won toen, dat gunden wij hem ook. Mocht hij nu weer winnen, omdat hij beter speelde, dan hebben we daar vrede mee. Het voelt een beetje als broedermoord."

Oma Griekspoor is ook nerveus 

De oma van Tallon Griekspoor is net zo gespannen dan haar zoon Ron. "We leven zo met die jongen mee. Mijn man en ik zullen ook zeker gaan kijken. Wij zetten zeker de wekker. Het zal geen eenvoudige wedstrijd worden, maar Tallon speelt goed de laatste tijd. Hij won dit jaar al een toernooi in India (Pune). Het zal zeker spannend worden. Al gun ik het Botic ook, Dat is ook een fijne jongen. Het is sowieso mooi dat een Nederlander in de derde ronde staat." 

Zo nerveus de familie thuis in Nieuw-Vennep is zo nuchter leeft de zoon en kleinzoon Tallon naar deze wedstrijd toe. Vader Ron: "Tallon leeft wel ontspannen naar deze wedstrijd toe. Hij heeft de eerste ronde overleefd en dat voelt al goed. Vaak is dat een drempel gebleken, maar daar is hij nu al overheen. Hij doet voor de derde keer mee, vorig jaar bereikte hij voor het eerst de tweede ronde en toen verloor hij. Onze zoon zit nu in een goede periode met vijf zeges op rij, dat is goed voor zijn zelfvertrouwen. Vannacht gaan we zeker kijken, via Eurosport, net zoals zijn broers, de tweeling Kevin en Scott. Die jongens konden ook een aardig balletje slaan."

De ouders van Tallon zijn nog nooit in Melbourne geweest om hun zoon aan te moedigen.  Ron: "Nee, dat vinden we vooralsnog  te ver. We zijn wel eens naar Wimbledon, Parijs en New York geweest, Australië is zo ver weg, bovendien was er de laatste jaren geen mogelijkheid vanwege corona. Of we gaan als hij wint van Botic? Dat weet ik nog niet. Zeg nooit nooit, maar het staat nu nog niet op de planning."

De laatste keer dat de spelers elkaar troffen was op 18 december 2022 tijdens het NK indoor in Amstelveen. Tallon Griekspoor verloor de finale met 6-7, 5-7. 

FNV en CNV slepen de overheid voor de rechter om financiële compensatie te eisen voor zorgmedewerkers die door langdurige coronaklachten arbeidsongeschikt zijn geraakt.

Corona, dure grondstoffen en een exploderende energierekening. Voor veel mkb’ers is de lol van het ondernemen momenteel ver te zoeken: ze zetten hun eigen bedrijf in de etalage. Maar een koper vinden vergt soms een lange adem.

Krijgsmacht ging op eigen initiatief tot actie over, maar dat mocht niet. Dat concludeert de commissie-Brouwer in een rapport.

Vakantiegangers moeten rekening houden met blijvend dure huurauto’s. De prijzen voor komende zomer zijn wel iets gezakt, maar de branche rekent opnieuw op tekorten en dubbele prijzen ten opzichte van voor corona.

Frits Kroymans heeft tientallen miljoenen verdiend aan corona. Via de Friese groothandelsonderneming Lasaulec heeft hij €149 miljoen aan beschermingsmiddelen verkocht, 10% van het bedrag dat de overheid hier in totaal aan uitgaf, blijkt uit berichtgeving van FD. De deals tonen dat de commerciële antenne van de 82-jarige Mister Ferrari nog altijd goed gericht staat. De zelfbenoemde terriër verliest ondanks zijn jaren niets van zijn strijdlust.

De oorlog in Oekraïne, torenhoge gasprijzen, woningnood, toenemende armoede, klimaatverandering: voor wie het nieuws op de voet volgt, was 2022 een deprimerend jaar. Voor sommige mensen was het nieuws zo somber dat zij besloten om het nieuws minder te volgen of om het helemaal uit de weg te gaan.

Uit het Digital News Report van het Commissariaat voor de Media komt naar voren dat het aantal 'nieuwsmijders' tussen 2017 en 2022 toeneemt. De stijging is zichtbaar bij alle leeftijdsgroepen, maar vooral jongeren tot 35 jaar zeggen dat ze actief het nieuws mijden. Van de 25- tot 34-jarigen doet 48 procent dit naar eigen zeggen vaak of soms, bij de 55-plussers gaat het om 31 procent.

Nieuwsmijding

De traditie van The Roast om immer een man in het middelpunt te zetten is doorbroken in Nederland. Voor de zesde editie is gekozen voor een vrouw, die meteen de jongste in de rij is: Famke Louise (24). Tevens een bekendheid die niet direct bij iedereen een belletje doet rinkelen, los van ’Ik doe niet meer mee’ en ’Ik heb respect voor corona’, waarmee ze zich tijdens de pandemie in de kijker speelde.

Niet Sywert van Lienden maar de Hilversumse autodealer Frits Kroymans (82) is de grootste leverancier van beschermingsmiddelen aan de Nederlandse overheid in coronatijd. ’Mr Ferrari’ verkocht voor ruim €149 miljoen aan beschermingsmiddelen aan het Landelijke Consortium Hulpmiddelen (LCH) en was daarmee goed voor ruim 10% van de totale inkoop.

China heeft het aantal coronadoden flink naar boven heeft bijgesteld: meldde het lange tijd dat 37 mensen zijn gestorven sinds de strenge coronamaatregelen in het land zijn opgeheven, inmiddels gaat het volgens Peking om 60.000 overlijdens. De correctie suggereert dat er te veel bewijs was voor een veel hoger dodental dan dat de regering tot dusver heeft gemeld. Toch is ook het nieuwe cijfer volgens analisten nog een stuk lager dan de werkelijkheid.

Je voelt je grieperig, maar is dat het ook? Een ’combinatiezelftest’ toont aan of het griep, corona of het RS-virus is. Voorzitter Ted van Essen van de Nederlandse Influenza Stichting wil dat deze ’supertest’ in Nederland verkrijgbaar wordt. ,,Zodat mensen zelf thuis kunnen achterhalen wat ze onder hun leden hebben.” In België, Duitsland, Frankrijk en Spanje is met een vier-in-één test te zien of je besmet bent met influenza type A of B (griep), RS-virus of corona.

Drie jaar nadat corona een groot deel van werkend Nederland het thuiswerkkantoor in had gejaagd, en het stil werd onder het systeemplafond, zijn ’we’ al een heel eind op weg naar het oude normaal.

Nu remote werken steeds meer de standaard is, verruilen jonge Amsterdammers het druilerige Mokum voor het zonnige Kaapstad. "Waarom zou je hier gaan zitten als je ook naar Zuid-Afrika kan."

"We zijn geïnspireerd geraakt door de trend van 'digitale nomad', dat is dat je reist en tegelijk aan het werk bent. We zijn vorig jaar naar in Mexico op vakantie geweest en daar deden veel mensen dat", vertelt Beau Nijdam. Een jaar later vertrekt ze opnieuw met haar huisgenoot Eline Jansen. Dit keer naar Kaapstad. Niet alleen voor vakantie maar ook om te werken.

"Kaapstad is handig omdat het maar één uur tijdsverschil heeft." Maar ook het warme klimaat, de stranden en de natuur trekken jonge Amsterdammers die kant op. "Ik denk dat de wereld sinds corona veel flexibeler is geworden richting remote werken, dus waarom hier zitten als je ook naar Zuid-Afrika kan."

Alles opgezegd 

En zo denken meer jonge Amsterdammers erover. Zo verblijft Frédérique Bontje samen met haar vriend zes maanden lang in de zonnige stad. "Vorig jaar kwamen mijn vriend en ik terug van onze vakantie in Kaapstad, toen keken we elkaar aan en zeiden, wat gaaf zijn als we hier kunnen leven. Toen hebben we een switch gemaakt, baan opgezegd, andere baan gezocht, huis opgezegd, we woonde in Amsterdam. Dat hebben we allemaal achter ons gelaten om de grauwe winterperiode in Nederland over te slaan."

Ook Paul Gruijthuijsen ruilt Amsterdam een half jaar in voor Kaapstad:  "Ik had Zuid-Afrika, Kaapstad hoog op het lijstje" Hij zei z'n baan niet op maar trof een bijzondere regeling met zijn werkgever: "Ik werk in de jeugdzorg, geef behandelingsgerichte begeleiding aan jongeren met autisme. Dat is normaal fysiek maar nu online.  Heel bijzonder dat dit kan."

In Nederland werkte hij fulltime, maar nu werkt Gruijthuijsen drie dagen in de week: "Zodat ik de overige dagen nog een beetje aan mijn studie kan besteden en leuke dingen kan doen." Volgens Gruijthuijsen heeft de coronapandemie zelfs in zijn sector laten zien dat online werken mogelijk is. "Al hebben we natuurlijk wel een tijdsbestek afgesproken. Daarna moet ik mijn cliënten weer zien."

Ook Bontje denkt dat de coronapandemie heeft bijgedragen aan de toegenomen drukte in Kaapstad. Zelf kwam ze er vaker in deze periode van het jaar, maar nooit eerder kwam ze zo veel bekenden tegen. "Ik was hier ook voor en tijdens corona en toen gebeurde dat nog niet zo', maar nu komen heel veel mensen voor een korte periode langs, dat is wel nieuw." Ook Gruijthuijsen beaamt het grote aantal Amsterdammers in de stad "Sinds januari is er een bom ontploft aan Amsterdammers hier."

Maar Bontje heeft nog wel een tip voor overwinteraars die richting Kaapstad komen. "Als je hierheen komt weet dan dat dat je ook met uitdagingen te maken krijgt. De ongelijkheid en werkeloosheid merk je zeker, ook als toerist. Als je bewust bent van die uitdagingen is het een heel erg mooi land om te zitten en helemaal als je er kan overwinteren. 

In China zijn zeker 60.000 mensen overleden aan de gevolgen van het coronavirus sinds de strenge coronamaatregelen in het land zijn opgeheven begin december. Dat melden de Chinese gezondheidsautoriteiten. Dit is een forse toename ten opzichte van eerder gemelde cijfers.

De afgelopen 17 jaar was Pieter de Waard algemeen directeur van Telstar, maar daar komt per 1 juli een einde aan. Van blauw gras tot bonje met de raad van commissarissen. Het was nooit saai met De Waard. In de onderstaande video's gaan wij dieper in op het vertrek van de directeur.

"Dit speelt al een jaar of vier en daar heb ik toen ook gesprekken over gevoerd. Toen werden wij overvallen door corona en vond ik het geen juist moment. Na corona kwam die gedachte weer terug. In samenspraak met een loopbaanbegeleider heb ik besloten om wat anders te gaan doen", gaat De Waard verder.

De Waard was nog wel in gesprek om binnen de club een andere functie te gaan bekleden. Die mogelijkheden waren er, maar uiteindelijk besloot hij om dat niet te doen. "Ik wil mijn voorganger niet voor de voeten lopen."

Tekst loopt door onder video.

'Langs de rand van de afgrond groeien de mooiste bloemen', was een typische De Waard afspraak. Hij bedoelt daarmee dat Telstar het ieder jaar weer moeilijk heeft om een sluitende begroting aan te leveren. In 2006 ging Telstar bijna failliet. Dat de club nu financieel gezond is ziet de Noord-Hollander als één van zijn belangrijkste wapenfeiten. "Met elkaar hebben wij er in ieder geval voor gezorgd dat de club in financieel rustiger vaarwater is gekomen."

Tekst loopt door onder video.

De manier van leidinggeven lag niet iedereen in de IJmond. Sommige mensen vonden het maar niets dat de excentriekeling vaak in het middelpunt van de belangstelling stond en niet Telstar. "Mijn stijl hoeft niet de stijl van een ander te zijn. Mijn stijl kan voor een ander heel irritant zijn en degene die dat vinden zullen zich daarover uitspreken. En terecht, maar ik ben er wel."

Bonje met de RvC

Het was dus niet alleen maar rozengeur en maneschijn met Pieter de Waard. Zo botste hij af en toe met trainers en de RvC. "De commissarissen zijn nooit vrienden van mij geweest. Dat is een bewuste keuze, want je moet geen vrienden zijn met je toezichthouders. Dat moet een gezonde relatie zijn, waar je alles kunt zeggen. Het heeft in die 17 jaar dan ook flink geschuurd", vertelt De Waard.

Tekst loopt door onder video.

Op 1 juli trekt De Waard dus de deur achter zich dicht. Het eerste jaar zal hij zich niet laten zien in het stadion om zijn opvolger alle ruimte te geven. Daarna zal hij een seizoenkaart kopen voor Oost. "Zeker, daar is het nog gezelliger dan op West."

Vorkheftruck-chauffeur of vakkenvullen? 

De Waard heeft nog steeds dezelfde ambities. Het voorzitterschap van de KNVB zit nog steeds in zijn hoofd, maar ook een eigen cabaretshow of een functie in de media ziet hij wel zitten. Wel is daar nu een nieuwe ambitie bijgekomen. "Ik ben een doe-het-zelver. Als ik dan op een bouwmarkt loop dan denk ik: 'goh hier zou ik wel willen werken."

Drie jaar nadat corona een groot deel van werkend Nederland het thuiswerkkantoor in had gejaagd, en het stil werd onder het systeemplafond, zijn ’we’ al een heel eind op weg naar het oude normaal. De dagelijkse files lijken nooit te zijn weggeweest, en in de (ingekorte) trein zijn in de spits alle zit- én staanplaatsen als vanouds bezet. Maar schijn bedriegt: veel mensen werken nog meerdere dagen per week thuis. Te vaak, vinden veel bazen. En dus besluiten ze om hun mensen uit alle macht terug naar kantoor te lokken. Of te dwingen.

Ajax moet in de toekomst, net als alle andere betaald voetbalorganisatie's (BVO) in Nederland, mogelijk een vergunning gaan aanvragen voorafgaand aan elke wedstrijd. Daarin moet onder meer het risicoprofiel van de wedstrijd beschreven staan, net als hoe de veiligheid gewaarborgd wordt. 

Dat is de wens van de burgemeesters die een BVO in hun gemeente hebben. Dat staat in het handelingskader dat de burgemeesters hebben opgesteld. Daarin staat onder meer dat ordeverstoringen rondom voetbalwedstrijden na de coronacrisis steeds vaker voorkomen. 

De burgemeesters zeggen dat de KNVB en de clubs zelf in de eerste plaats verantwoordelijk zijn voor de veiligheid. "Maar in de praktijk worden soms onvoldoende maatregelen genomen. Daarom willen de burgemeesters het toezicht aanscherpen, zodat voetbal gastvrij, veilig en toegankelijk blijft", schrijven de burgemeesters Depla (Breda) en Marcouch (Arnhem). Zij hebben het handelingskader opgesteld. 

Straf bij misdraging

Politie, de gemeente en de betreffende voetbalclub moeten uiterlijk zes weken voor een wedstrijd alle informatie met elkaar gedeeld hebben. Dat gaan dan onder meer over het verwachte aantal toeschouwers en specifieke maatregelen. 

Als supporters van een club zich niet aan de vergunningsvoorwaarden houden, krijgen de clubs een straf. De eerste keer is dat een waarschuwing, daarna kan dat oplopen tot een dwangsom of een wedstrijd zonder publiek. Als uitsupporters zich collectief misdragen, dan moet een club een of meerdere keren ook in thuiswedstrijden zonder publiek gaan spelen.

Reizigers hebben recht op een prijsverlaging van hun pakketreis als zij tijdens die vakantie zijn getroffen door onverwacht opgelegde coronamaatregelen.

Het Tata Steel-schaaktoernooi staat op punt van beginnen en langzaam druppelen de grootmeesters binnen. De beste spelers ter wereld nemen voor dik twee weken bezit van Wijk aan Zee. Onder die elite bevindt zich een schaker van nog maar 23 uit Groningen: Jorden van Foreest. Wie zijn naam een paar jaar geleden zou hebben genoemd, was schouderophalend bekeken. Maar sinds zijn overwinning hier in 2021, kennen veel mensen hem. 

Van Foreest is vanwege persverplichtingen iets eerder naar Wijk aan Zee gekomen, maar vervelend vindt hij dat niet. Voor hem gaat er weliswaar niets boven Groningen; ook in Wijk aan Zee komt hij graag. Het past zelfs beter in zijn voorbereiding op het 85ste Tata Steel-schaaktoernooi. Van Foreest heeft daar wat goed te maken. "Ik heb onder mijn niveau gepresteerd de laatste tijd. Het schaakjaar 2022 was niet mijn beste, ik hoop dat ik hier het herstel kan inzetten."

Zoals het topschakers betaamt wil hij zich niet uitlaten over zijn kansen op het sterk bezette toernooi, waar wereldkampioen Magnus Carlsen traditiegetrouw favoriet is. Liever heeft hij het over de terugkeer van de amateurschakers in sporthaal De Moriaan.

Twee jaar speelden alleen de grootmeesters in Wijk aan Zee. Vanwege corona werden de amateurschakers niet toegelaten, terwijl dat, volgens velen, juist de charme is van het evenement. Nergens ter wereld spelen huis-tuin- en keukenschakers in dezelfde ruimte als de beste spelers ter wereld. "Ik ben blij dat ze er weer bij mogen zijn", zegt Van Foreest, "Ik vond het maar saai de twee coronajaren zonder hen. Het hoort gewoon bij dit toernooi. Dat maakt het uniek."  

Vanavond is de loting, morgen gaat het toernooi van start.

2023 kan voor Jackie Koorn - ook wel She Hulk - uit Schagen niet beter beginnen. Niemand minder dan een journalist van de New York Post nam contact met haar op, vanwege haar openheid op social media over haar lichaam. "Ik ben een grote vrouw en ik heb mijn curves, heupen en vrouwelijke vormen, maar ik ben ook gezond en fit."

Het is eigenlijk puur toeval dat Jackie tussen de vele berichten die ze krijgt op haar Instagram er eentje ziet van een Amerikaanse journalist. Ze komen met elkaar in contact en de journalist genaamd Amy wil graag een artikel over Jackie schrijven voor in de New York Post. "Ik ben altijd op zoek naar unieke mensen en daar ben jij een van, zei ze tegen me", vertelt Jackie.

Jackie is met haar enorme spierballen en vele tatoeages namelijk een opvallende verschijning. Ze deelt graag video's van zichzelf in de sportschool of selfies op haar sociale media.

Afgelopen maandagnacht verscheen het artikel op de website van de New York Post en dat vindt Jackie erg bijzonder. "Het is echt bizar, heel New York leest het gewoon", vertelt ze trots.

Nieuwe volgers

Het is allemaal nog erg onwerkelijk voor de nuchtere 'She Hulk', maar ze merkt al gauw wat voor impact het artikel heeft op haar sociale media. "Ik had er een paar uur nadat het artikel online kwam al 5.000 volgers bij", vertelt ze. "Mijn telefoon gaat de hele dag af."

De Schagense is blij met alle aandacht, want ze hoopt andere vrouwen te inspireren. "Ik wil een voorbeeld voor andere grote vrouwen zijn, want ik ben alleen maar groter geworden, maar ben wel gezond", legt ze dan ook uit. "Ik hoop dat veel meer vrouwen hier een voorbeeld aan kunnen nemen."

Jackie heeft de afgelopen jaren namelijk een flinke transformatie ondergaan. in 2014 woog ze nog zo'n 75 kilogram, maar nu weegt ze 160 kilogram. Toch is ze niet aangekomen door een slecht eetpatroon of weinig sporten, integendeel zelfs: "Daar is 70 procent aan pure spierkracht bijgekomen", legt Jackie uit.

Om zo gespierd te kunnen worden én blijven hanteert Jackie al jaren een strak regiem. Dat betekent elke dag naar de sportschool voor krachttraining. En dat is lastig vol te houden zou je denken, maar voor 'She Hulk' alles behalve. "Ik kan gewoon niet stilzitten, dus de sportschool is de ultieme uitweg daarvoor", zegt ze met een lach. 

Momenteel is Jackie bezig met droogtrainen. Dat betekent dat ze zoveel mogelijk vetmassa om wil zetten in spiermassa. Haar dagen zien er altijd vrijwel hetzelfde uit: "'s Ochtends begin ik met een eiwitshake en doe ik 120 push-ups en 's avonds ga ik altijd naar de sportschool en train ik twee uur."

Kickboksen

2023 is voor 'She Hulk' eigenlijk nu al een geweldig jaar, maar ze heeft nog meer dromen. Ze is namelijk een fanatiek kickbokser en wil dat maar al te graag weer oppakken en voor de laatste keer de ring in. "Mijn laatste wedstrijd was voor de coronapandemie en ik word ook een dagje ouder, daarom wil ik nog één keertje tegen iemand kickboksen", vertelt ze. 

Nu nog een tegenstander vinden, maar Jackie start binnenkort al met haar wedstrijdvoorbereiding om in goede conditie te zijn. En of ze nog andere plannen heeft? "Niet echt, ik leef van dag tot dag."

In coronatijd kwamen ze voor de meeste mensen als geroepen: flitsbezorgservices Gorillas, Getir, Flink en Zapp, die je boodschappen binnen tien minuten thuisbezorgden terwijl je zelf in eenzame isolatie zat. Maar de rol van flitsbezorging is in twee jaar tijd snel veranderd.

Korte bezorgtijden beloven de bedrijven allang niet meer. Bovendien zijn de prijzen gestegen de openingstijden beperkt – geen nachtelijke ’s nachts meer voor de hongerige Amsterdammer dus. Uit recente cijfers van ING blijkt dat het aantal bestellingen in Nederland het afgelopen jaar met ruim veertig procent daalde. De vraag rijst of er nog wel een toekomst voor de flitsbezorging in Amsterdam is.

“Ik heb niet het gevoel dat het nog heel erg speelt ofzo”, zegt een HvA-studente desgevraagd. Ook andere studenten vertellen niet of nauwelijks meer bij flitsbezorgers te bestellen, of alleen wanneer ze “heel brak” zijn.

Overlast

Snel na de komst van de eerste darkstores in de stad – nog maar twee jaar geleden – kwamen de eerste klachten van omwonenden. Onder andere in De Pijp en in West klaagden bewoners over het lawaai en de af- en aanrijdende bezorgers. De gemeente kon op dat moment niet meer doen dan handhaven, maar zocht ondertussen naar een duurzamer oplossing voor de aanhoudende overlast. Toenmalig wethouder Marieke van Doorninck (Ruimtelijke Ordening) stelde in januari 2021 een voorbereidingsbesluit in, waarmee zij de vestiging van nieuwe darkstores in de stad voor een jaar kon verbieden. 

De flitsbezorgers startten daarop een charmeoffensief: van kunstwedstrijden om de afgeplakte ramen op te leuken tot een gezamenlijke gedragscode om de band met de buurt te verbeteren. Het lijkt weinig op te leveren. Buurtbewoners vertellen aan AT5 dat het nog steeds een “teringzooi is met die jongens” en dat wonen naast een darkstore “de hel op aarde” is.

Gesloten darkstores

Een winkel van Zapp in de Fagelstraat is de eerste die op last van de gemeente moet sluiten omdat die niet in het bestemmingsplan zou passen. Zapp stapt naar de rechter, die de gemeente in het gelijk stelt. In De Pijp worden drie winkels van Gorillas, Zapp en Getir gesloten, die al langere tijd voor overlast zorgen.

Inmiddels zijn er van de 32 darkstores nog 27 open. Tegen 6 winkels onderneemt de gemeente momenteel nog stappen, onder andere tegen Flink op het Van Limburg Stirumplein. Die winkel had afgelopen vrijdag dicht moeten zijn, maar besloot open te blijven. De gemeente heeft inmiddels een besluit last onder dwangsom verstuurd. Ook voor een aantal darkstores dat tot mini-supermarkt is omgebouwd dreigt sluiting.

Industrieterreinen

Nadat Zapp in juni vorig jaar uit Nederland vertrok en Gorillas in december door Getir werd overgenomen, zijn in Amsterdam alleen Flink en Getir nog over. Als het nieuwe bestemmingsplan in werking treedt, dat de gemeente eind vorig jaar presenteerde en dat nu ter inspraak ligt, zullen de bedrijven naar industrieterreinen buiten de stad moeten verhuizen.

Lector stadslogistiek Walther Ploos van Amstel verwacht niet dat dit de doodssteek voor de bedrijven zal zijn: “Er zijn genoeg kleine bedrijventerreinen in de stad waar flitsbezorgers zich kunnen vestigen. Dan kunnen ze nog steeds binnen een half uur boodschappen bezorgen.”

Hij meent dat de rol van flitsbezorgers het afgelopen jaar is veranderd: “De consument die ’s nachts een zakje chips en een blikje cola koopt is wel verleden tijd. Gemiddeld kopen mensen nu voor 20 euro aan spulletjes. Het gemak waarmee we een pizza thuis laten bezorgen, geldt ook steeds meer voor de dagelijkse boodschappen:”

Ploos van Amstel verwacht dat uiteindelijk een van de twee aanbieders over zal blijven, maar denkt ook dat de reguliere winkelketens niet stil blijven zitten: “Dat hoeft niet per se Jumbo of Albert Heijn te zijn, maar kan ook een kleine ondernemer zijn die vanuit zijn winkeltje snel de Amsterdammers kan bedienen.”

Uit een rondgang langs verschillende theaters en poppodia blijkt dat het na twee armoedige coronajaren weer goed gaat met de culturele instellingen. Toch heeft de pandemie voor verandering gezorgd, zo zijn het vooral jonge bezoekers die een kaartje kopen en moeten theaters er hard aan trekken om hun trouwe, vaak oudere, bezoekers weer terug te winnen. 

In de coronajaren was het voor veel culturele instellingen nog maar de vraag of ze het hoofd boven water konden houden, maar nu alle coronamaatregelen al een tijdje voorbij zijn lijken ze zo langzamerhand weer uit het dal te klimmen. Zo ook het DeLaMar Theater. "Het zit niet altijd vol, maar we zien wel echt een stijgende lijn. Heeft wel even geduurd hoor", vertelt directeur Andreas Fleischmann. Ook de directeur van de Kleine Komedie Jörgen Tjon A Fong is blij dat zijn zalen weer gevuld zijn. "Vanavond staat Daniel Arends hier, dubbel uitverkocht. Gelukkig!"

Toch hebben theaters moeite hun vaste klanten weer terug te krijgen. Vooral omdat het voor veel van hen geen routine meer is. "Ze denken: ik ga maar niet meer een half jaar van tevoren een kaartje kopen, want straks wordt het weer verschoven of uitgesteld", aldus Fleischmann. Dus let het DeLeMar extra op bij hun programmering en hoe ze die promoten: "Omdat mensen later beslissen gaat het erom wanneer je aandacht van het publiek probeert te trekken. We zitten nu korter op de bal." Ook moeten producties volgens Fleischmann meer opvallen. Daarom richt hij zich op de grote internationale producties. 

Jongere doelgroep 

Daarnaast focussen de theaters zich op een nieuwe jongere doelgroep."In onze programmering hebben we een focus op jonge cabaretiers. We willen de komende jaren ook echt ons best doen om nieuw talent te stimuleren, omdat theaterbezoek bij mensen niet meer vanzelfsprekend is", zegt Tjon A Fong.  

Toch is het geen verloren zaak om de oudere fans weer terug te winnen. "De trouwe doelgroep is meer dan ooit welkom, maar dat duurt langer om weer op te bouwen, aldus  Fleischmann. 

Voor het tweede kwartaal op rij zijn de huizenprijzen gedaald. Makelaarsvereniging NVM ziet de eerste daling op jaarbasis in negen jaar tijd en spreekt van een 'omslagpunt'. In de regio's IJmond, Groot-Amsterdam en Haarlem daalden de prijzen het hardst, zo een 9 procent lager dan een jaar eerder. 

De NVM meldt dat de gemiddelde verkoopprijs van een bestaande woning de laatste drie maanden van 2022 op 407.000 euro lag, zo een 20.000 euro lager dan een kwartaal eerder. Volgens woordvoerder Marc van Lee loopt de schaarste op de woningmarkt van vorig jaar wat terug en koersen we weer op een wat 'gezondere woningmarkt'. 

Hij geeft hiervoor de stijging van de energieprijzen, de hoge inflatie en gestegen hypotheekrente als verklaring. "Deze combinatie van factoren maakt dat woningkopers wat minder snel én hoog bieden dan voorheen. Op deze manier komen vraag en aanbod iets dichter bij elkaar."

Regio's Amsterdam, IJmond en Haarlem

De meeste gemeenten in Noord-Holland komen overeen met de landelijke gemiddelde daling. Behalve de regio's Groot-Amsterdam, IJmond en Haarlem, daar is de stijging het sterkst met zo een 9%. Makelaar in de regio Amstelland Chris van Zantwijk bevestigt dit beeld. Volgens hem worden de steden zelf iets minder hoog gewaardeerd, maar de buitengebieden des te meer. Chris ziet het zelf als een bijeffect van corona: "Mensen kiezen bewust voor meer (buiten)ruimte. Zo heeft thuiswerken een grote vlucht genomen. De dalingen in de steden zijn voor een groot gedeelte vanwege die reden verklaarbaar."

Ruimer woningaanbod

In de regio 't Gooi lijkt de verhitte huizenmarkt ook wat af te koelen. Door de ruimte op de woningmarkt vorig kwartaal steeg het woningaanbod met 14%. Zo kostte een huis in Hilversum in de laatste maanden van 2022 gemiddeld 490.000 euro, een daling van 3% ten opzichte van 2021 waar kopers een bedrag van 495.000 euro voor huis betaalden. 

Ook in de rest van de provincie nemen de huizenprijzen af. Zie onderstaand kaartje voor de exacte informatie per regio.  

Starters

Het nieuws dat de gemiddelde verkoopprijzen van woningen dalen zal voor starters nog niet veel zoden aan de dijk zetten. Marc van Lee: "Als starter is de gemiddelde woningprijs van 407.000 euro alsnog enorm veel geld. Zij zullen nog steeds veel geld moeten verdienen om voor een dergelijke woning in aanmerking te komen." Hoewel de stijgende hypotheekrente zorgt voor lagere woningprijzen, maakt de stijging het voor starters juist lastiger om in aanmerking te komen voor een hypotheek.  

Ook makelaar Chris van Zantwijk ziet in zijn regio Amstelland nog geen licht aan het einde van de tunnel voor starters: "Voor de starter is er niks te vieren. De gemiddelde woningprijs daling staat niet in verhouding tot de stijging van de hypotheekrente." 

Voor het tweede kwartaal op rij zijn de huizenprijzen gedaald. Makelaarsvereniging NVM ziet de eerste daling op jaarbasis in negen jaar tijd en spreekt van een 'omslagpunt'. In de regio's IJmond, Groot-Amsterdam en Haarlem daalden de prijzen het hardst, zo een 9 procent lager dan een jaar eerder. 

De NVM meldt dat de gemiddelde verkoopprijs van een bestaande woning de laatste drie maanden van 2022 op 407.000 euro lag, zo een 20.000 euro lager dan een kwartaal eerder. Volgens woordvoerder Marc van Lee loopt de schaarste op de woningmarkt van vorig jaar weer wat terug en koersen we weer op een wat 'gezondere woningmarkt'. 

Hij geeft hiervoor de stijging van de energieprijzen, de hoge inflatie en gestegen hypotheekrente als verklaring. "Deze combinatie van factoren maakt dat woningkopers wat minder snel én hoog bieden dan voorheen. Op deze manier komen vraag en aanbod iets dichter bij elkaar."

Regio's Amsterdam, IJmond en Haarlem

De meeste gemeenten in Noord-Holland komen overeen met de landelijke gemiddelde daling. Behalve de regio's Groot-Amsterdam, IJmond en Haarlem, daar is de stijging het sterkst met zo een 9%. Makelaar in de regio Amstelland Chris van Zantwijk bevestigt dit beeld. Volgens hem worden de steden zelf iets minder hoog gewaardeerd, maar de buitengebieden des te meer. Chris ziet het zelf als een bijeffect van corona: "Mensen kiezen bewust voor meer (buiten)ruimte. Zo heeft thuiswerken een grote vlucht genomen. De dalingen in de steden zijn voor een groot gedeelte vanwege die reden verklaarbaar."

Ruimer woningaanbod

In de regio 't Gooi lijkt de verhitte huizenmarkt ook wat af te koelen. Door de ruimte op de woningmarkt vorig kwartaal steeg het woningaanbod met 14%. Zo kostte een huis in Hilversum in de laatste maanden van 2022 gemiddeld 490.000 euro, een daling van 3% ten opzichte van 2021 waar kopers een bedrag van 495.000 euro voor huis betaalden. 

Ook in de rest van de provincie nemen de huizenprijzen af. Zie onderstaand kaartje voor de exacte informatie per regio.  

Starters

Het nieuws dat de gemiddelde verkoopprijzen van woningen dalen zal voor starters nog niet veel zoden aan de dijk zetten. Marc van Lee: "Als starter is de gemiddelde woningprijs van 407.000 euro alsnog enorm veel geld. Zij zullen nog steeds veel geld moeten verdienen om voor een dergelijke woning in aanmerking te komen." Hoewel de stijgende hypotheekrente zorgt voor lagere woningprijzen, maakt de stijging het voor starters juist lastiger om in aanmerking te komen voor een hypotheek.  

Ook makelaar Chris van Zantwijk ziet in zijn regio Amstelland nog geen licht aan het einde van de tunnel voor starters: "Voor de starter is er niks te vieren. De gemiddelde woningprijs daling staat niet in verhouding tot de stijging van de hypotheekrente." 

Vakantie in eigen land wint voor het tweede jaar achter elkaar aan populariteit, zo blijkt uit woensdag gepubliceerde cijfers. En dan staat onze provincie ook nog op nummer drie van populairste provincies bij de Nederlandse toerist. Dan kun je naar Volendam of Zandvoort, maar als je de drommen buitenlandse gasten wil vermijden, kun je beter naar deze onontdekte pareltjes gaan.

De Velsense reisblogster Janna Kamphof heeft een antwoord op die vraag. Zij was ambassadeur van Noord-Holland voor de campagne #hiermoetjezijn. Die campagne werd op touw gezet tijdens de coronacrisis, om mensen ten tijde van reisbeperkingen te wijzen op de pracht van ons eigen land.

Daarom ging zij ging op zoek naar de mooiste, nog niet zo bekende plekjes en uitjes. "Ik kwam er al snel achter hoe veel vette dingen je hier kan doen. Ik was verrast."

Voor NH Nieuws zet zij een aantal van haar bijzonderste bevindingen op een rij, onderverdeeld in drie categorieën: steden, strandbezoek en eropuit. 

Stadjes

Wie graag een idyllische plaats wil bezoeken in Noord-Holland, kan het beste beginnen in Oud-Velsen. "Dat is hoe Velsen er vroeger uitzag, voordat een deel van het dorp moest wijken voor het Noordzeekanaal." Het lijkt op een museumdorp, maar dat is het absoluut niet. "Er wonen gewoon nog mensen, maar het is niet druk. Het voelt daar echt alsof je een paar eeuwen terug gaat in de tijd."

Medemblik is ook zeker een bezoekje waard, volgens de reisblogster. "Dat ademt de Gouden Eeuw. En de ligging is prachtig, zo aan het IJsselmeer." Ze heeft een bijzondere tip voor als je door het oude centrum loopt: "Kijk vooral omhoog, naar de gevels en gevelstenen van de huizen. Dat vertelt je veel over de geschiedenis van de stad."

Tekst gaat door onder de foto.

Strand en zee

Mensen zullen misschien niet meteen denken aan het strand van IJmuiden als ze naar de zee willen, omdat het onder de rook van Tata Steel ligt. Maar het heeft veel te bieden, volgens Kamphof. "Zeker als je van actief zijn houdt. Het is een heel breed strand en daarom kan je daar als een van de weinige plekken in Nederland blokarten. Daarnaast is het ook echt een stoer strand, met de haven en fabrieken op de achtergrond."

En dan de Noordkop, het gebied tussen Alkmaar en Den Helder. "Het Waddenbelevingspunt in Den Oever is heel bijzonder." Bij dat punt heb je uitzicht over natuurgebied ’t Schor, het voormalige eiland Wieringen, de Afsluitdijk, de haven van Den Oever en de Leidam, waar de grootste kolonie lepelaars van Europa leeft. "Ik vond het heel verrassend, omdat je in die regio veel verschillende dingen kan zien."

Tekst gaat door onder de foto.

Actief

Als je door een mooi natuurgebied wil wandelen, kan je terecht in Buitenplaats Elswout bij Overveen. Dat is onderdeel van het Natura 2000 gebied Nationaal Park Zuid-Kennemerland. "De buitenplaats is vroeger aangelegd door rijke Amsterdamse kooplieden. De Orangerie werd vroeger gebruikt als wintertuin en is nu een feestlocatie. Verder kan je in Elswout heel goed wandelen, bijvoorbeeld over de kleine houten bruggetjes."

Tot slot heeft ze nog een tip voor een bijzondere manier om Waterland te ontdekken: met de kano. "Dat heb ik in de winter gedaan en dat was heel mooi. Het bijzondere aan die plek is dat je heel dicht bij Amsterdam bent, maar dat je toch het gevoel hebt dat je midden in de natuur bent. Maak dan ook zeker een stop in het dorp Watergang, dat is heel schattig met zijn kleine bruggetjes. Typisch Hollands."

Zorgen bij de stichting Texels Museum, want het aantal bezoekers is afgelopen jaar gedaald. Dat blijkt onder meer uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Veel Nederlandse musea hebben last van teruglopende bezoekersaantallen. "Er moet dit jaar wel wat gebeuren", zegt de stichting, waaronder Ecomare en museum Kaap Skil vallen.

Alleen de Vuurtoren Texel bij De Cocksdorp heeft afgelopen jaar meer bezoekers gehad. De andere musea van de stichting Texels Museum, zoals De Oudheidskamer in Den Burg, Ecomare bij De Koog en Kaap Skil in Oudeschild liepen achter op cijfers van voorgaande jaren, "Jammer", zegt artistiek directeur Corina Hordijk.  "Het wordt pas echt zorgelijk als de daling een trend wordt."

Oorzaken zijn onder meer de lange lockdown door corona en mogelijk ook omdat potentiële bezoekers minder te besteden hebben door de energiecrisis. Opvallend als je bedenkt dat er jaarlijks meer dan 4 miljoen mensen overnachten op Texel, en daaronder zijn ook veel Nederlandse toeristen. 

"We hebben wel gezien dat de jurk in de nieuwe tentoonstelling met stukken uit het Palmhoutwrak veel extra bezoekers heeft opgeleverd. Dat hopen we vast te houden. En in Ecomare hebben we het vinvisskelet gepresenteerd."

Artistiek directeur Corina Hordijk van de stichting Texels Museum legt in de video uit wat de plannen voor het komende jaar zijn:

De stichting Texels Museum is ondertussen druk bezig met plannen voor het komende jaar om meer bezoekers aan te trekken voor de musea. Corina Hordijk: "Daar hebben we zin in. We gaan ervoor zorgen dat bezoekers van Texel zullen beseffen dat ze niet weg kunnen gaan zonder ten minste één van onze musea te bezoeken. We gaan hier en daar wat opfrissen om herhaalbezoeken ook aantrekkelijker te maken. Verder wachten we het onderzoek af van de Museumvereniging naar wat er nou precies aan de hand is én wat we er aan kunnen doen."

Tata Steel Chess, in de volksmond het schaaktoernooi van Wijk aan Zee, keert terug in zijn oude gedaante. Na twee jaar afwezigheid mogen de amateurschakers namelijk weer meedoen. Daardoor is het evenement weer waarvoor het ooit bedoeld was: een reünie van huis-, tuin- en keukenschakers. Door corona kwamen twee edities achter elkaar alleen de grootmeesters in actie.

Het is bijzonder dat jaarlijks grootmeesters als Magnus Carlsen, Fabiano Caruana, Wesly So en Ding Liren naar sporthal De Moriaan komen. Toch dankt het toernooi zijn faam meer aan de aanwezigheid van honderden recreanten, die in dezelfde hal als de profs hun partijen spelen. 

Dan kan het zo maar gebeuren dat Ronald Hoekstra van schaakclub Santpoort op een paar meter afstand van wereldkampioen Magnus Carlsen zijn partij speelt.

Hoekstra is daar overigens nog maar nauwelijks van onder de indruk. De Haarlemmer staat op het punt voor de 38ste keer mee te doen en zat al zo vaak vlak bij de Noor. Meer dan het zien van de achtvoudig winnaar van het toernooi, verheugt Hoekstra zich op het begroeten van zijn oude schaakmaten.  

Tekst gaat door onder de video.

Hoekstra: "Al die bekenden één keer per jaar te zien, is voor mij de charme van het toernooi. Het is één grote reünie. Twee jaar mochten we helaas niet meedoen. Ik sta weer te trappelen."

Hoekstra gaat niet alléén voor de gezelligheid naar Wijk aan Zee. Het schaken staat bij hem op één. "Ik probeer er elke keer weer het beste van te maken. Ik speel om te winnen. Ik heb de laatste vier jaar maar twee remises gespeeld. Daarmee wil ik aangeven dat ik altijd speel om te winnen. Ik heb het liefst dat het bord in brand staat: dat je niet weet of je je aandacht aan de linker- of aan de rechterkant moet geven." 

Vrijdagavond is de loting voor de grootmeesters. Zaterdag worden de eerste partijen gespeeld. Het toernooi duurt tot en met 29 januari. 

Dertig jaar lang staan René en Paola Stam vol passie achter de toonbank van hun snackhuis De Poort. Maar: het laatste jaar is ingegaan. De snackbar die zich tot buurthuis van Hoorn-Noord verheven heeft, breidt er een eind aan. "Het is goed zo, we krijgen een stuk privé terug en de jaren beginnen nu toch wel te tellen."

Het is 23 januari 1992 als de deuren van De Poort voor het eerst opengaan. Aan de Koepoortsweg rollen de warme happen en saladeschotels over de toonbank. Frikandellen, kroketten en het beroemde broodje Panne, met een mexicano en zigeunersaus als hoofdingrediënten. Paola: "Verzonnen met onze neef, die Pannekeet heette. Zodoende: broodje Panne."

Horecaondernemers René Stam en zijn echtgenoot Paola zagen generaties Horinezen bij hen over de vloer komen. Zowel collega's als klanten. Van opa naar zoon en kleinkinderen.  "We zijn - als ik dat mag zeggen - toch wel een beetje het buurthuis van Hoorn-Noord geworden in die lange tijd", zegt Stam.

"Als we in de gaten hebben dat mensen een kindje hebben gekregen of een huis hebben gekocht, dan verrassen we hen met een flesje wijn of iets anders. Dat is betrokkenheid en waarom we ooit op het logo 'net even anders' hebben gezet. En dat ga ik zeker missen."

'Zijn geen veertig meer' 

Pakweg negen jaar terug opent het stel een brasserie in de binnenstad, toen al met de intentie om de zaak aan de Koepoortsweg te beëindigen. Corona gooide die plannen in de war. "Dat richtte mentaal en financieel schade aan, dat is nu weggewerkt. Dus nu kwam het juiste moment om te stoppen. En we zijn geen veertig meer", grapt Stam. Paola en hij wonen al hun hele leven achter de zaak. "En eerlijk is eerlijk, dan heb je weinig privé." 

"Privé en zakelijk is natuurlijk heel erg verweven in die 30 jaar", vult Paola aan. "Een vriendje van mijn kinderen vertelde we dat we gingen stoppen, die huilde en zei: 'dit is wel mijn jeugd'. Dat vond ik wel heel emotioneel."

Snackinfluencer

De Hoornse 'snackinfluencer' Esmee Veenstra reageert geschrokken. "Ik ben er kapot van. Dit had ik niet verwacht!" Ze stond op het punt om op haar Instagramkanaal een bericht te plaatsen om mensen op te roepen om naar De Poort te gaan voor een snack. “Mensen moeten lekker meer snacken en de lokale ondernemer steunen. Niet altijd maar die goede voornemens in januari."

De keren dat ze bij De Poort at, schreef de zogeheten snackinfluencer een review over de frikandel XXL. “Ik krijg altijd een nostalgisch en fijn gevoel als ik daar een patatje eet.”

De tekst gaat door onder het beeld.

Touwtrekken

Ook trouwe klanten uit Brabant gaan steevast vanuit Friesland op doortocht langs het snackhuis. "Er is ieder jaar een touwtrekwedstrijd in Friesland. Als het afgelopen is, gaat de groep Brabanders stappen in Amsterdam. Ze komen dan steevast ieder jaar hier om te snacken." 

Al bladerend door het fotoboek met daarin de start van het snackhuis, komen de herinneringen boven. De één nog uitzonderlijker dan de ander. Stam: "Er kwam eens een meneer, die wilde kipsaté. Op het moment dat ik het op de bakplaat leg zegt hij: 'geef 'm maar zo hoor, ik eet het zo op'." René was stomverbaasd. "'Ja', zegt hij. 'Een broodje tartaar eet je toch ook rauw? Dus ik eet mijn kipsaté ook zo', dat zijn legendarische momenten." 

Het stoppen van de snackbar is ook het einde van een ander tijdperk, het pand deed namelijk lange tijd dienst als winkel. Na de oorlog zat er een bakkerswinkeltje van Karsten. René: "Dat was een 'droge bakker', hij bakte niet, maar verkocht het alleen. In de bakkerij werkte meneer Doffer, die het later overgenomen heeft en er een gerenommeerde ijssalon van maakte". En die trend zette door. "Een medewerker van de ijssalon maakte er uiteindelijk snackbar Dol van. Na een tijd van verhuur aan de familie Bakker, namen wij het stokje in 1992 over."

Over één jaar heeft het stel voor het eerst een eigen voordeur en wordt het gebouw verbouwd tot woonhuis. René ziet het al voor zich. "Dan hangt er ineens een naambordje met Stam erop."

Voorlopig kunnen klanten dit jaar nog genieten van de vertrouwde menukaart en de lekkernijen van 'truffelkoningin' Paola. In het najaar komt er nog een reünie voor alle (oud-)collega's. En er komt nog een speciale actie. "We gaan iedere maand aftellen, op posters komt het te staan. Met klassiekers van het menu. Terug naar vroeger, met de prijzen van vroeger." 

‘Verlies elkaar niet als polarisatie dichterbij komt’. In een nieuwe campagne biedt de stichting SIRE twaalf manieren om elkaar niet kwijt te raken tijdens hoogoplopende discussies. Het doel: de scherpe randjes afvijlen van het gekissebis over gevoelige onderwerpen. Dat zijn er anno 2023 best veel: Zwarte Piet, corona, het klimaat, White Lives Matter, vaccinaties, boeren, Oekraïne, stikstof, de schoenen van Hugo de Jonge. De lijst is eindeloos.

De Arbeidsinspectie gaat onderzoek doen naar de werkomstandigheden van het cabinepersoneel van KLM, Transavia en Easyjet. Volgens de Vereniging Nederlands Cabinepersoneel (VNC) is het werken aan boord van moderne vliegtuigen als de Boeing 777, 787 en Airbus A330 sterk verslechterd in verhouding tot eerdere toestellen. De bond spreekt van 'intensieve menshouderij' aan boord, door te krappe gangpaden, nauwe stoeltjes voor de bemanning, gammele opstapjes en een 'familietombe' om in te slapen.

Cabinebond VNC vergelijkt de huidige werkomstandigheden met het werken aan boord van de voormalige vloot van KLM. In de inmiddels afgedankte Boeing 747's en MD-11's hadden stewards, stewardessen en pursers veel meer ruimte in de gangpaden, op de stoelen bedoeld voor de start en landing, in de keukens en in de slaapruimtes voor de bemanning.

In de moderne vloot van de luchtvaartmaatschappij spreekt de bond over onwerkbare situaties die ze vergelijkt met 'intensieve menshouderij' aan boord. "Dit terwijl er wel normen zijn voor het vervoer van levende dieren", stelt VNC. Het cabinepersoneel is bijvoorbeeld de krappe gangpaden zat: "Waar je zijwaarts lopend als een krabbetje doorheen moet om voor ons en de passagiers ongewenst fysiek contact te voorkomen."

Slapen in een familietombe

Bij het starten en landen zitten de stewardessen op stoelen die zo dicht op elkaar staan, dat ze met hun knieën tegen elkaar aan zitten. De bond vindt de keuken te klein en hekelt de 'gammele opstapjes' om bij de hoge keukenkastjes te komen. Over de slaapruimtes wordt ook geklaagd: die worden vergeleken met familietombes, graven waarin meerdere dode familieleden worden begraven. Het betreden en verlaten van die slaapruimtes zou ook moeilijk zijn vanwege de beperkte ruimte.

Het gebrek aan ruimte bemoeilijkt niet alleen het werk, maar kan ook aanzetten tot (meer) agressie aan boord, waarschuwt VNC: "Bij passagiers onderling maar ook richting het cabinepersoneel."

Voorzitter Chris van Elswijk van VNC laat NH Nieuws weten dat er lang is aangedrongen bij het ministerie van Sociale Zaken en de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) voor een onderzoek. Binnenkort komen er inspecteurs van de Arbeidsinspectie naar Schiphol om de werkomstandigheden in de vliegtuigen te beoordelen.

Extra stoelrij

Van Elswijk zegt te begrijpen dat personeel vrijwillig voor dit werk kiest, maar dat luchtvaartmaatschappijen ook gewoon aan de Arbowet moeten voldoen. Toch kiezen die liever voor een extra rij stoelen, ten koste van de werkruimte voor de crew.

Ruzie over wc's

De bond en de luchtvaartmaatschappijen liggen vaker overhoop over de indeling van de vliegtuigen. KLM beknibbelt liever ook op het aantal wc's in de toekomstige Airbus A320- en A321neo-vloot, zodat er meer stoelen geplaatst kunnen worden. Met Transavia was er ruzie over de locatie van de wc's in de nieuwe vliegtuigen. Transavia wilde die eerst in de keukens plaatsen, maar het cabinepersoneel was bezorgd over hygiëne, corona en agressieve passagiers.

KLM wil niet reageren en verwijst naar de Nederlandse Arbeidsinpectie.

Hoe zo'n 'familietombe' eruit ziet, kun je bekijken in deze aflevering van Airtime uit 2017 in een toestel van Garuda Indonesia op Schiphol.