Van drie jaar totale controle naar laat maar waaien binnen een week. De plotselinge ommekeer in het coronabeleid van China verbaast en verontrust niet alleen de Chinezen, maar de hele wereld.

De gemeente luidt het nieuwe jaar in met licht- en vuurwerkshows op het Museumplein en bij de A'dam Toren. 

De show is met zogenoemde ‘electric fireworks’ en die bestaat uit een combinatie van lichtexplosies en eco-vuurwerk, geprogrammeerd op muziek. Vanaf 23.50 uur wordt naar het nieuwe jaar afgeteld met een enorme klok. Die wordt 40 meter breed en 12 meter hoog.

Het Museumplein is niet de enige plek waar iets wordt georganiseerd door de gemeente. Ook bij de A’dam Toren wordt naar het nieuwe jaar afgeteld. Daar vindt vanaf middernacht een vuurwerk- en droneshow plaats.

Afsteekverbod

In Amsterdam geldt sinds de vorige jaarwisseling een algeheel afsteekverbod voor vuurwerk. Ook tijdens de laatste oud en nieuw zou er in plaats daarvan een vuurwerkshow komen, maar die kon door de toen geldende coronamaatregelen niet doorgaan. Burgemeester Halsema liet eerder al weten dat het handhaven van het afsteekverbod een 'forse uitdaging' is. Omdat er geen landelijk vuurwerkverbod bestaat, is het in nog wel gewoon mogelijk om vuurwerk in de stad te kopen en te bezitten.

In Nederland is Amsterdam één van de zeven gemeenten met een algeheel afsteekverbod. "Net als andere jaren zal de beperkte capaciteit van politie en handhaving slim ingezet moeten worden en zal er in de weken voor de jaarwisseling worden ingezet op preventie", schreef de burgemeester.

Het college verwacht niet dat de stad met de maatregelen snel vuurwerkvrij wordt. "Decennialang was zelf vuurwerk afsteken de norm", schrijft Halsema daarover. "De excessen en ziekenhuisopnames die daar het gevolg van waren bijna een vanzelfsprekendheid. Nu moet de stad wennen aan een nieuwe situatie."

"De shows op het Museumplein en de A’dam Toren zijn onderdeel van een nieuwe traditie", staat in het persbericht De gemeente gaat voor een jaarwisseling met 'minder schade, geweld en overlast'. Het aftelmoment en de ‘electric fireworks’ zijn vanaf 23.50 uur live te volgen op AT5 en AT5.nl.

De reizigersaantallen in het Openbaar Vervoer in de stad komen niet op de gewenste hoeveelheid. De Vervoerregio Amsterdam staat voor de uitdaging om genoeg geld binnen te halen voor de komende jaren. Samen met het GVB wordt er gedacht aan marketingacties, netwerkmaatregelen en het aanpassen van de service. 

Dat schrijft wethouder Melanie van der Horst als voorzitter van het Dagelijks Bestuur van de Vervoerregio in een brief. De reizigersaantallen in Amsterdam schommelen zo tussen de 75 en de 80 procent. Die achterblijvende reizigersaantallen, en daarmee de opbrengsten, hebben voor de vervoerregio een grote en langdurige impact op het financiële gebied. 

Financiële problemen

Het GVB zat al door de coronacirisis in de financiële problemen, waardoor de kans groot was dat de dienstregeling flink aangepast zou moeten worden. Uiteindelijk kwam er geld van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en de Vervoerregio en daardoor kon toch voorkomen worden dat de dienstregeling uitgekleed werd.

Voor 2023 werd er vanuit de rijksregeling 27 miljoen euro beschikbaar gesteld en vanuit de Vervoerregio nog eens 13,5 miljoen euro. Het Rijk geeft vanaf 2024 geen geld meer, waardoor de Vervoerregio en het GVB aanvullende maatregelen zoeken om de reizigers 'een goed aanbod te blijven bieden'. Het GVB heeft daarom de opdracht gekregen om tot een plan te komen voor de komende twee jaar. 

Maatregelen

Voor de eerste helft van komend jaar rijdt het GVB in ieder geval met dienstregeling zoals die nu is. Wel wordt er gekeken of sommige maatregelen effect kunnen hebben om meer mensen met het openbaar vervoer te laten reizen, door middel van marketingacties om de 'reizigers terug te winnen' bijvoorbeeld. Ook zijn de Vervoerregio en het GVB in gesprek over maatregelen zoals het aanpassen van de service in het openbaar vervoer, waardoor er meer geld beschikbaar moet komen. 

Van André Rieu tot de broers Jussen, van Jacques Vriens tot Jack Vinders en van René Shuman & Angel-Eye tot Heino. De Limburgse theaters puilen uit van de kerstvoorstellingen. Is het niet een beetje te veel van het goede? Volgens de theaters niet. „Eerder een kwestie van aanbod en vraag, we verkopen nog meer tickets dan voor corona. Dit is gewoon primetime.”

"Toen ik zes jaar geleden Code Oranje startte, zeiden mensen: 'overdrijf je niet een beetje dat het zwaar weer is?' Maar dat hoor ik nu niet meer. Het besef dat de democratie onder drukt staat, neemt toe", begint Bert Blase, oud-burgemeester van Heerhugowaard, zijn verhaal. Met zijn boek 'De burger is niet gek' wil hij de politiek waarschuwen en zorgen dat het tegengeluid wordt omarmd.

"Als er niks verandert wordt het een clash. Dat zien we nu al gebeuren: boerenprotesten, coronaprotesten: de frustratie neemt toe. En dat kan op een gegeven moment misgaan." De politiek noemt hij in zichzelf gekeerd. "Mensen doorzien dat en keren zich er steeds meer vanaf. Je zag het bij Pieter Omtzigt (red. Tweede Kamerlid,) toen er tijdens de coalitieonderhandelingen 'functie elders' op een briefje stond. Hij legde de vinger op de zere plek. Maar ze wilden hem liever weg, dan dat je daar op verder gaat."

Blase vat de oplossing in drie punten samen. "Stop met hokjesdenken. Zoals bijvoorbeeld iets populisme noemen. Dan hoef je er ook niet over na te denken. Daarnaast leidt een gebrek aan transparantie tot frustratie. En het derde punt: omarm het tegengeluid. Ga niet gelijk in de kramp en mensen verketteren, maar kijk wat je ervan kan leren."

Stoppen als burgemeester vanwege coronaregels

De oud-burgemeester noemt als voorbeeld de coronaregels. Er zaten maatregelen tussen die voor hem niet uit te leggen waren. Bijna ook de reden om te stoppen als burgemeester van de toenmalige gemeente Heerhugowaard.

"Waarom mochten bowlingbanen met een restaurant wel open, maar een restaurant niet. Er waren ook goed ideeën van ondernemers die volgens de regels niet konden. Dan is het gewoon lastig dat regels belangrijker zijn dan de oplossing van onderop. Ik heb toen wel eens gedacht: wat is het moment dat je dit niet meer wil? Terwijl oplossing uit bijvoorbeeld de horeca soms beter waren en zouden voorkomen dat mensen thuis feestjes zouden bouwen."

'Anders denken was onbespreekbaar'

Hij ondervond dat anders denken over het coronabeleid onbespreekbaar was. "Er werd dan gedaan alsof je een corona-ontkenner was. Neem Maurice de Hond. Die begon over het belang van ventilatie en werd weggehoond. Maar hij kreeg later wel gelijk. En dat terwijl je van tegengeluid juist beter wordt.

Het is voor hem slechts een voorbeeld van hoe de politiek blijft hangen in de macht der gewoonte. "Zo van: 'we hebben het altijd al zo gedaan'. De angst dat als we iets aan het volk vragen wat er dan gebeurt. Of dingen als: 'blijf ik wel de grootste partij'."

Tekst gaat verder onder de foto.

'Niks mis met niet alles voor zoete koek aan te nemen'

Blase heeft al veel reacties gekregen op zijn boek. "Ook vanuit de politiek. Er is een golf gaande door de samenleving. Er is niks mis mee dat mensen niet alles voor zoete koek aannemen. Het wordt er juist beter van", benadrukt hij zijn boodschap.

Maar het is niet alleen maar kommer en kwel wat hij ziet. Er zijn ook lichtpuntjes. Zo memoreert hij aan de burgertop over Schiphol die zijn Code Oranje met NH Nieuws organiseerde. Waar burgers met elkaar in gesprek gingen over de luchthaven.

"Daar waren onder meer medewerkers van Schiphol en bijvoorbeeld KLM, maar ook omwonenden. Na afloop sprak ik een purser die dacht dat hij met pek en veren over zich heen zou krijgen, maar het viel hem enorm mee. Het werd een heel constructief gesprek met elkaar over oplossingen."

Hetzelfde zag hij tijdens een gesprek waar boeren en natuurbeheerders met elkaar in gesprek gingen. "Het was allemaal niet zo zwart-wit. Verschillen worden juist uitvergroot door dit soort dingen niet te doen. Ook politieke partijen proberen verschillen uit te vergroten. Vooral om zelf groter te worden."

Mensen met de grootste mond krijgen hun zin niet

Volgens Blase is het helemaal niet erg dat er verschillen zijn. Het tegenargument dat hij altijd hoort is dat als je mensen laat meepraten altijd degene met de grootste mond hun zin krijgen. Onzin, zo zegt hij. "Natuurlijk worden die personen wel tegengesproken. Je ziet dat mensen elkaar dan ook corrigeren."

Hij vervolgt: "Mensen kunnen wel met tegenstellingen omgaan. Maar je moet als politiek afstappen van dingen als: wie wordt de grootste? Wie zit in de coalitie of oppositie? Je zie nu dat mensen soms voor of tegen stemmen, zonder naar de argumenten te kijken. Ook als ze het soms met elkaar eens zijn dan wordt er toch anders gestemd omdat de andere partij van de coalitie of oppositie is.

Hij verwijst ook als voorbeeld naar zijn oude gemeente Heerhugowaard. Daar werd de omgekeerde toets ingesteld. Ambtenaren moesten niet kijken naar of de regels waren gevolgd, maar of het probleem uiteindelijk was opgelost.

Tekst gaat verder onder de foto.

Verbazing over afwijzen referendum windmolens

Met verbazing keek hij ook naar het afwijzen van een referendum over de afstand van windmolens tot woningen. Die werd door een meerderheid van Provinciale Staten afgewezen omdat de plannen voor de energietransitie geen vertraging mochten oplopen. Iets waarvoor de Provincie in oktober nog op de vingers werd getikt. 

Wat Blase betreft een een voorbeeld van hoe het niet moet. Luisteren naar het tegengeluid is wat hem betreft essentieel. "Luisteren is geen opvolgen. Het betekent dat je met elkaar in gesprek gaat, argumenten serieus neemt. En als die niet valide zijn, je een weerwoord geeft. Maar sluit de weg niet bij voorbaat af. Je kunt er ook wijzer van worden."

En, zo sluit hij af: "Veel mensen zeggen ook: 'Ik hoef geen gelijk te krijgen als ik maar serieus wordt genomen."

Drie nachtvorsten en er wordt al druk geschaatst in het centrum van Den Helder. Na twee jaar afwezigheid staat er eindelijk weer een kunstijsbaan in de Beatrixstraat. Het lijkt een opmaat voor het schaatsen op natuurijs. Veel ijsclubs hebben de velden onder water gezet en de meeste liggen al dicht, al is het ijs nog niet dik genoeg. Daarom eerst maar oefenen op het kunstijs. En dat het kunstijs is doet er niet toe: "Heel leuk dat het weer kan. We zijn echt schaatslandje, dus daar houden we van."

"Ik heb al ontelbaar veel rondjes gemaakt en ik kan al een paar pirouettes maken", vertelt Syenna. Ze is met haar broertje Landis en Beata op de schaatsbaan. Beata heeft geen schaatsen om. "Ik heb vroeger wel veel geschaatst op natuurijs, maar nu durf ik niet meer." En Landis is al blij dat hij nog staat. Hij is net aan het leren schaatsen. "Het gaat goed."

Het gaat zeker goed, zegt Jan Mooij van de lokale ondernemersvereniging die opnieuw voor de ijsbaan heeft gezorgd. "Het is een daverende start en ongelofelijk druk. We hebben lang getwijfeld want energieprijzen en corona. Maar alles is open; de schouwburg, de zwembaden, dus zeiden we: bewegen en lekker sporten."

Dik en veilig

Dat het ook al lekker vriest voor de natuurijsbanen vindt Mooij helemaal niet erg. "Het wordt daardoor alleen maar drukker hebben we de voorgaande jaren gemerkt. En hier is het sowieso altijd veilig, want je kunt niet door het ijs zakken."

Toch vindt Syenna het natuurijs net iets leuker dan de kunstijsbaan: "Vorig jaar hebben we bij Quelderduijn geschaatst en toen gingen we ook sleeën. Natuurijs is leuker, want daar is het groter, maar dan moet het ijs wel dik genoeg zijn en veilig."

Tussen de snelle schaatsers door komt Jesse aangeschoffeld met een grote oranje hulp-'zeehond'. Zo blijft hij goed overeind. "Het goed hoor, maar ik heb het al lang niet meer gedaan, omdat de schaatsbaan er lang niet is geweest." Jesse hoopt binnen een uurtje toch zonder hulp rondjes te kunnen maken. En straks op natuurijs. "We hebben een slot achter het huis en dan kunnen we daar schaatsen. Maar ook fijn als het warm is, want dan kun je lekker zwemmen."

Irene, de moeder van Jesse, bindt later de schaatsen onder op de kunstijsbaan. "Eerst moet Jesse zelf kunnen schaatsen. Twee jaar geleden schaatste hij nog zonder hulp. Heerlijk, ik heb vroeger heel veel geschaatst. Ik kan eigenlijk alleen op noren, maar dat mag hier niet, maar we wonen in de Boatex-wijk aan het water en straks kunnen we hopelijk vanaf de steiger schaatsen. Het begint al aardig dicht te vriezen."

De kunstijsbaan in de Beatrixstraat is nog open tot en met 8 januari. Alle basisscholen in Den Helder mogen een uur lang gratis komen schaatsen en leerlingen van het middelbaar onderwijs mogen met korting de ijsbaan op. "We willen gewoon dat heel veel kinderen komen schaatsen. Het is super schaatsweer. Dit hoort echt bij het Hollandse leven."

Het lijkt erop dat de Profronde van Noord-Holland ophoudt te bestaan. De afgelopen jaren werd de wielrenwedstrijd al om diverse redenen niet georganiseerd. "Het voltallige bestuur stopt ermee. De politie heeft aangegeven geen capaciteit te hebben en dan heeft het geen zin meer om een 200 kilometer lange koers te willen organiseren", vertelt secretaris Jan Hopman van de organisatie.

Eind 2018 blies het nieuwe bestuur de Profronde van Noord-Holland nieuw leven in. In 2019 werd er toen zelfs een tweedaagse georganiseerd. Op de eerste dag werd er een tijdrit en een omloop georganiseerd. De dag daarna stond de klassieke Ronde van Noord-Holland op het programma.

Corona & geen capaciteit politie

De editie van 2020 ging vanwege corona niet door. In 2021 en 2022 was er een ander probleem. De politie had toen geen capaciteit om de koers te begeleiden en dat is wettelijk wel verplicht. Ook voor 2023 en 2024 heeft de politie laten weten geen mankracht te hebben. "De lol is er vanaf. Eerst haal je een sponsor binnen en vervolgens moet je er weer naartoe om ze teleur te stellen", aldus Hopman. 

Sinds 2018 vermindert de Nationale Politie de politie-inzet drastisch. Hierdoor kunnen meerdere sportevenementen niet meer doorgaan. De KNWU is wel in gesprek met politiek Den Haag om de wegenverkeerswet aan te passen zodat verkeersregelaars op burgermotoren een koers kunnen gaan begeleiden. 

Zoektocht

"We zoeken naar een (professionele) organisatie die het van ons wil overnemen. Voor vrijwilligers is het gewoon niet meer te doen is. Met alle regelgeving van tegenwoordig moet je er bijna fulltime mee bezig zijn. Die tijd en ruimte hebben wij niet", besluit Hopman.

Het lijkt erop dat de Profronde van Noord-Holland ophoudt te bestaan. De afgelopen jaren werd de ronde al om diverse redenen niet georganiseerd. "Het voltallige bestuur stopt ermee. De politie heeft aangegeven geen capaciteit te hebben en dan heeft het geen zin meer om een 200 kilometer lange koers te willen organiseren", vertelt secretaris Jan Hopman van de organisatie.

Eind 2018 blies het nieuwe bestuur de Profronde van Noord-Holland nieuw leven in. In 2019 werd er toen zelfs een tweedaagse georganiseerd. Op de eerste dag werd er een tijdrit en een omloop georganiseerd. De dag daarna stond de klassieke Ronde van Noord-Holland op het programma.

Corona & geen capaciteit politie

De editie van 2020 ging vanwege corona niet door. In 2021 en 2022 was er een ander probleem. De politie had toen geen capaciteit om de koers te begeleiden en dat is wettelijk wel verplicht. Ook voor 2023 en 2024 heeft de politie laten weten geen mankracht te hebben. "De lol is er vanaf. Eerst haal je een sponsor binnen en vervolgens moet je er weer naartoe om ze teleur te stellen", aldus Hopman. 

Sinds 2018 vermindert de Nationale Politie de politie-inzet drastisch. Hierdoor kunnen meerdere sportevenementen niet meer doorgaan. De KNWU is wel in gesprek met politiek Den Haag om de wegenverkeerswet aan te passen zodat verkeersregelaars op burgermotoren een koers kunnen gaan begeleiden. 

Zoektocht

"We zoeken naar een (professionele) organisatie die het van ons wil overnemen. Voor vrijwilligers is het gewoon niet meer te doen is. Met alle regelgeving van tegenwoordig moet je er bijna fulltime mee bezig zijn. Die tijd en ruimte hebben wij niet", besluit Hopman.

Duizenden verrassingstasjes hebben de vrijwilligers van het Zaanse buurthuis Kleurrijk gevuld en uitgedeeld in de coronaperiode. Die actie was bedoeld om eenzame buurtbewoners een hart onder de riem te steken. Nu corona naar de achtergrond is verdreven, stopt ook dit project. Gisteren bezorgden de vrijwilligers voor de allerlaatste keer de speciale kerstversie van de tasjes bij de mensen thuis.

Er staan een hoop tasjes klaar bij buurthuis Kleurrijk in Zaandam. Ze zijn gevuld met onder meer koekjes, mayonaise en een kersthanger, items die mede met de hulp van sponsors zijn verzameld. Als dank trakteert het buurthuis de sponsors op een lunch, aansluitend brengen ze samen met de vrijwilligers de laatste tasjes rond in de buurt. Als vrijwilligers Wendy Appelman en Else-Mieke Steenkamp alles in gereedheid hebben gebracht, gaat de ploeg in tweetallen op pad. 

Het idee voor deze uitdeelactie ontstond aan het begin van de coronaperiode. "Mensen waren heel eenzaam", vertelt Else-Mieke. "Toen dachten we dat het wel een goed idee zou zijn om bij die mensen langs te komen, om daar nog contact mee te houden." "Elke twee weken gingen we langs de huizen met een tasje en een gesprek", vult Wendy aan. "Het was ook goed voor de vrijwilligers die eigenlijk niks te doen hadden. En zo konden we ook monitoren wat er in de buurt gebeurde."

Eenzaamheid

De vrijwilligers kregen hartverwarmende reacties. Wendy: "Zeker het eerste jaar kregen we e-mails, telefoontjes en kaarten. Mensen waren zo blij dat wij aan ze dachten." Een van hen is Betty; zij wordt als eerste verrast met een tasje. Ze is 'helemaal blij' met de inhoud. De koekjes zijn voor haar man, de sokken houdt ze lekker zelf. "Het was grandioos, echt heel leuk altijd. Het werd heel erg gewaardeerd."

Er staan een hoop tasjes klaar bij buurthuis Kleurrijk in Zaandam. Vrijwilligers Wendy Appelman en Else-Mieke Steenkamp zijn druk in de weer om alles in gereedheid te brengen om ze uit te kunnen delen. Vanaf het begin van de coronaperiode werden de tasjes vanuit het sociaal wijkteam uitgedeeld. Dit is de laatste uitdeelactie, want de actie stopt.

De tasjes werden gevuld met hulp van sponsoren, die gisteren met een lunch werden bedankt. Daarna ging iedereen op pad om ze uit te delen. De tasjes waren bedoeld voor mensen die dat wel konden gebruiken: minderbedeelden maar bijvoorbeeld ook mantelzorgers.  

"Elke twee weken gingen we langs de huizen met een tasje en een gesprek", zegt Wendy. "Het was ook goed voor de vrijwilligers die eigenlijk niks te doen hadden. Maar zo konden we ook monitoren in de buurt." Als er iets werd gesignaleerd werd dat doorgegeven zodat er actie kon worden ondernomen. 

Eenzaamheid

Else-Mieke: "Mensen waren heel eenzaam in die tijd. Toen dachten we dat het wel een goed idee zou zijn om bij die mensen langs te komen, om daar nog contact mee te houden." Wendy vult aan: "Zeker het eerste jaar waren de reacties heel hartverwarmend. We kregen e-mails, telefoontjes en kaarten. Mensen waren zo blij dat wij aan ze dachten."

Een mevrouw die een tasje krijgt is heel blij met de inhoud. De koekjes zijn voor haar man, de sokken houdt ze lekker zelf. "Het was grandioos", zegt ze over de actie die gaat stoppen. "Echt heel leuk altijd. Het werd heel erg gewaardeerd."

De traditie van Ouwe Sunderklaas is na een afwezigheid van twee jaar corona nog steeds springlevend. Hoewel het maandagavond leek of er minder speulers waren dan in andere jaren, was de kwaliteit van de voorstellingen weer goed. Vooral de acts over de ijskar van boerin Ans, de sanering van de Texelse kotters en het evangelistenpaar Jan en Paula Brouwer waren erg populair. 

Wie de jeugd heeft, heeft de toekomst. Dat geldt zeker voor het volksfeest Ouwe Sunderklaas op Texel. Want zij trokken aan het eind van de middag in grote getale door het centrum van Den Burg. Ouders kijken dan trots hoe hun kroost korte voorstellingen spelen voor de kinderjury.

De kleintjes en ook de volwassenen beelden in verschillende acts gebeurtenissen van de afgelopen jaren uit. Daarbij worden politici, bekende Texelaars of beruchte overkanters op de hak genomen. Dat wordt op het eiland 'speulen' genoemd.

Het is een soort carnaval, maar dan net even anders. Want na het speulen gaat het feest in de cafe's bij de volwassenen tot in de late uurtjes door. Waar Ouwe Sunderklaas in het verleden alleen op 12 december werd gevierd, is er al sinds een aantal jaren het zogeheten 'voorklazen' en 'naklazen'. De Texelaars vieren dan drie dagen feest. Maar het speulen is alleen op 12 december. 

Leerlingen van vijf basisscholen zijn begin dit jaar samengevoegd en verhuisd naar De Skool aan de Emmalaan. Het schoolplein is niet verhard en zeker in natte omstandigheden raken de kinderen besmeurd met modder. Dat gaf inspiratie tot verschillende voorstellingen bij de kinderen: "Lekker speulen bij de Skool, skoene vies tot aan de zool, mama heeft een berg was, kindjes stinken in de klas."

Minder animo

Bij de volwassenen leek het animo een stuk minder om te speulen. Erik van Etten en de Texelse makelaar Martin Trap waren de eersten bij de jury, maar niet verkleed. Zij hebben twintig jaar samen gespeeld en meestal met een steengoede act. "Geen zin meer", is de uitleg van Martin. "Je staat voor een paar toeschouwers je act te doen. Het was genoeg geweest, ik vind het prima zo." 

Zijn medespeler Erik had nog graag jaren door willen gaan. "Ik ben nog een keer alleen geweest", zegt hij. "Maar dat is toch anders. Toen speelde ik over het afscheid van Martin Trap. Toen liep ik ook met een keukentrap", lacht hij. 

De speulers die wel een voorstelling gaven, namen uitgebreid de tijd om hun act voor het voetlicht te brengen. De vernieuwde regelgeving voor bed en breakfasts van de gemeente was een veel gespeeld onderwerp. Waar de Texelaars nu nog een mooie bijverdienste hebben, lijkt dat straks toch een stuk minder te worden. Zelfs de evangelisten Jan en Paula Brouwer hadden plannen om een bed en breakfast met de naam 'Bed en Bijbel' te starten in het oude politiebureau aan de Keesomlaan waar zij nu wonen.

Een act die goed werd ontvangen, was die van de vissers die iets anders moesten doen nu de kotters worden gesaneerd. Zij hengelden verschillende bijzondere vissen boven water die allemaal hun eigen verhaal hadden. 

Verder waren er nog acts over de Vrije Republiek Texel waar overkanters die op Texel willen wonen het liefst geweerd worden. En ook de ijskar van Ans die nu nog op haar standplaats in het bos mag blijven staan, kwam in verschillende creaties langs het publiek. 

Jurylid Nils Lely was goed te spreken over het volksfeest. "Er waren misschien niet zoveel speulers, maar de kwaliteit was goed. Ik ben blij dat de mensen na twee jaar toch weer gaan speulen. Dat is belangrijk voor het hele feest." Ook Lely had geconstateerd dat er geen grote wagens meer waren. "Dat werden er op een gegeven moment te veel, waardoor de wachttijd voor de jury erg lang werd. Als ze toch willen gaan, is het misschien een idee om deze op de Groeneplaats te zetten, waar het publiek tussendoor kan lopen." Ook Lely had het volksfeest enorm gemist. "Ik heb vroeger met mijn kinderen veel gespeuld. Maar ik ben nu erg druk. Dus op deze manier ben ik er weer mooi bij betrokken."

Het aantal privévluchten op Schiphol is in vergelijking met voorgaande jaren fors gestegen. Het afgelopen jaar waren het er bijna 7.000 meer dan in 2021. In vergelijking met 2019, het jaar voor de coronacrisis en een recordjaar voor de luchthaven, zijn er bijna 5.000 privévluchten extra afgehandeld. Maar zelfs nu Schiphol moet krimpen, worden deze vluchten nog altijd niet meegeteld en zal dit aantal -gezien de populariteit van privéjets- alleen maar stijgen.

Terwijl gebruikers en eigenaren van privéjets op Schiphol genieten van de luxe aan boord, helemaal geen wachtrijen, een chique terminal op Schiphol-Oost en flexibele vluchttijden, zijn dit soort zaken- en pretvluchten een doorn in het oog van omwonenden, milieuorganisaties en politieke partijen. Tegenstanders willen af van de uitzonderingspositie van de zakenvluchten.

Bovendien vrezen ze meer overlast en uitstoot van privéjets, als de groei van dit soort vluchten niet aan banden wordt gelegd. Privéjetvluchten, maar ook trauma- en politiehelikoptervluchten en vluchten van de Kustwacht, worden niet meegeteld bij het jaarlijkse maximumaantal vluchten op Schiphol, dat volgend jaar van 500.000 naar 440.000 per jaar wordt teruggebracht.

Erfenis

Die uitzondering is een erfenis van een afspraak uit 2008 die bewonersorganisaties, gemeenten, provincies, Schiphol, KLM, de luchtverkeersleiding en het Rijk met elkaar hebben gemaakt. Gezien het aantal privévluchten destijds niet in verhouding stond tot het grote aantal lijn- en vrachtvluchten, is besloten om ze niet mee te tellen bij het afgesproken maximumaantal vliegbewegingen dat op Schiphol per jaar mag worden afgehandeld.

Het artikel gaat verder onder het kader.

Schiphol hoeft privévluchten dus niet mee te tellen, legt bewonersvertegenwoordiger Matt Poelmans van de Omgevingsraad Schiphol (ORS) uit. Poelmans was er in 2008 bij, toen die afspraak werd vastgelegd aan de Alderstafel, zoals de ORS vroeger heette en die vernoemd was naar voorzitter Hans Alders.

Nederlands Elftal

Onder privévluchten vallen ook helikopters, vluchten van de Kustwacht, medische vluchten, rondvluchten met de historische Dakota en het transport van het Nederlands Elftal, maar veruit de meeste van die vluchten zijn met zakenjets. Al het andere vliegverkeer wordt handelsverkeer genoemd en valt onder het maximumaantal vliegbewegingen.

Verbod op privéjetvluchten

Poelmans wil af van die uitzondering voor privévluchten. Nu wordt nog aangenomen dat de privéluchtvaart verantwoordelijk is voor 2,5 procent van de geluidsoverlast van Schiphol, maar dat percentage is volgens Poelmans inmiddels achterhaald. Het afgelopen jaar waren er 22.372 privévluchten, bovenop de 395.225 lijn- en vrachtvluchten.

Ook in de Tweede Kamer is door GroenLinks en Partij voor de Dieren gepleit voor een verbod op privéjetvluchten. Milieuorganisatie Greenpeace, dat vorige maand nog een bezetting van het privéjetplatform op Schiphol-Oost organiseerde, zegt geschrokken te zijn van de toename.

"Het is heel gek dat juist de meest onnodige vluchten niet meetellen in het maximum aantal vluchten van Schiphol. Daar moet een einde aan komen", zegt luchtvaartexpert Maarten de Zeeuw van Greenpeace tegen NH Nieuws. "Deze uitzondering voor privéjets laat precies zien wat er mis is met de luchtvaart. Deze sector hangt van uitzonderingen en voordeeltjes aan elkaar. Wij willen dat de luchtvaart stopt met vervuilen en dat er eindelijk klimaatdoelen komen."

Wegwerpbekertjes

De Zeeuw: "De eerste stap is het schrappen van korte vluchten en luxe privéjets voor de rijken op aarde. Deze zijn nergens goed voor. Het kabinet moet dingen verbieden die we niet nodig hebben maar wel heel vervuilend zijn. Net zoals wegwerpbekertjes straks ook verboden zijn. Het liefst zien wij direct een EU-breed verbod van privéjets."

Vuurwerkverkoper Cees Dekker is blij dat hij weer mag verkopen. Twee jaar lang gooide een vuurwerkverbod in coronatijd roet in het eten, maar dit jaar ziet het er goed uit. "Er wordt veel besteld. Via de website, maar ook telefonisch komt er veel binnen. Dat gaat gewoon door." 

Het is wel weer even wennen, erkent Dekker gelijk. "Aan wat we allemaal moeten doen om het voor elkaar te krijgen dat het soepel verloopt die laatste drie dagen." Er is ook het een en ander veranderd ten opzichte van de laatste keer, eind 2019.

Gedeeltelijk vuurwerkverbod

Door een gedeeltelijk vuurwerkverbod mag er bijvoorbeeld geen knalvuurwerk en vuurpijlen meer worden verkocht. "Inkopen is ingewikkeld, ook omdat er twee jaar tussenzit. Normaal baseer je de inkopen op de bestellingen van het jaar ervoor. Maar als je zorgt dat je genoeg hebt, moet het goed komen."

De afgelopen twee jaar waren lastig. Geen verkoop, maar de vaste kosten gingen gewoon door. Met name vorig jaar, toen op het allerlaatste moment een vuurwerkverbod werd ingesteld. Dat deed pijn. "Dat was echt te laat. Zeker als je spullen weg moet gooien, dat is vervelend", vertelt de inwoner van Nieuwe Niedorp.

Vuurwerk duurder

Net als bij veel andere producten, ontkomt ook vuurwerk niet aan een prijsstijging. "Het is met hele dure containers deze kant opgekomen. En dat zie je terug in de inkoopprijs, maar ook in de verkoopprijs", vertelt de vuurwerkverkoper. 

Hoeveel duurder? "Kleinere cakes (vuurwerk met meerdere schoten) zullen een tientje duurder zijn, de grotere dertig. Maar als mensen elke week of maand wat in een potje hebben gedaan, hebben ze bijna drie jaar kunnen sparen", vertelt Dekker lachend.

En aan de voorverkoop te zien, nemen vuurwerkliefhebbers de prijsstijging voor lief. Zo meldde RTL Nieuws dat het aantal bestellingen 30 tot 40 procent hoger lag dan in 2019.

Maar hoe goed het ook gaat met bestellingen. Er is ook een flinke groep die liever vandaag dan morgen nog een volledig vuurwerkverbod wil. Uit onderzoek van het NH Nieuws-panel bleek dat bijna tweederde van de deelnemers voor zo'n verbod is.

Illegaal vuurwerk aanpakken: 'het zijn bommen' 

Dekker is het daar niet mee eens. Volgens hem is het grote probleem niet het vuurwerk wat hij verkoopt, maar illegaal vuurwerk. "Mensen klagen over de knallen die je nu al hoort. Maar wij mogen geen knallen meer verkopen. Dat illegale vuurwerk is veel te zwaar, het zijn gewoon bommen", legt Dekker uit.

Volgens de vuurwerkverkoper zit de echte oplossing dan ook om het illegale vuurwerk aan te pakken. "Ik kan niets aan illegaal vuurwerk doen. Wij verkopen het niet. Daar moet de overheid iets aan doen. Maar de oplossing is om het niet in Nederland aan te laten komen. Maar aan de andere kant is dat ook gelijk een probleem. Want het is moeilijk om dat tegen te houden."

Vuurwerk kan nu al worden gekocht, maar alleen op 29, 30 en 31 december worden opgehaald. Afschieten mag alleen tussen 31 december 18.00 uur en 1 januari 02.00 uur. Behalve in de gemeenten Amsterdam, Bloemendaal, Haarlem en Heemstede. Die gemeenten hebben een algeheel vuurwerkverbod ingesteld. 

China neemt afscheid van nog een landelijke coronamaatregel. De regering deactiveert een corona-app die op basis van bewegingen vaststelt of iemand recent in een gebied met infecties is geweest. De app was een belangrijk deel van het zerocovidbeleid.

De eisen die zwarte organisaties bij het kabinet hebben neergelegd om eventuele excuses van de Nederlandse Staat voor het slavernijverleden te aanvaarden zijn ’absurd’, stellen critici. Een van de eisen is het kwijtschelden van coronaleningen aan Caribisch Nederland ter waarde van ruim 1 miljard euro. Dat het kabinet zich onder druk laat zetten door deze groepen wekt onbegrip omdat „ze voor bijna niemand spreken”.

In vier Noord-Hollandse gemeenten mag geen vuurwerk worden afgestoken tijdens de jaarwisseling. Overige gemeenten stellen vuurwerkvrije zones in of hebben helemaal geen beperkingen op afsteken, zo blijkt uit een inventarisatie van NH Nieuws. Een overzicht. 

Dit jaar mag voor het eerst weer geknald worden. Gemeenten beslissen zelf welke maatregelen worden genomen bovenop het landelijke beleid. Sinds 2020 is het vuurwerkbeleid aangescherpt en mogen sommige soorten vuurwerk niet meer worden verkocht en afgestoken.

Acht gemeenten zonder vuurwerkbeperkingen

Van de ondervraagde gemeenten hebben acht geen beperkende maatregelen genomen op het afsteken van vuurwerk. In Dijk en Waard, Koggenland, Stede Broec, Drechterland, Opmeer, Medemblik, Hoorn en op Texel mogen vuurwerkliefhebbers de hele gemeente knallen.

In ieder geval 13 gemeenten stellen vuurwerkvrije zones in. Dat zijn: Bergen, Uitgeest, Castricum, Heiloo, Den Helder, Amstelveen, Hollands Kroon, Enkhuizen, Zaanstad, Hilversum, Gooise Meren, Huizen en Alkmaar. Gemeente Schagen onderzoekt nog het invoeren van vuurwerkvrije zones. Amsterdam, Heemstede, Haarlem en Bloemendaal hebben een algeheel vuurwerkverbod.

Afgelopen twee jaar gold een landelijk vuurwerkverbod vanwege corona. Dit was om samenscholing tegen te gaan en ziekenhuizen niet verder te belasten met vuurwerkslachtoffers.

Amsterdam kiest ervoor die lijn door te trekken, omdat de hoofdstad jaarlijks veel overlast ervaart van onder meer agressie met vuurwerk, brandjes en ongelukken. Dat is ook het motief van Haarlem om een totaalverbod in te voeren. "Het geeft te veel overlast aan mensen, dieren en natuur", verklaart de gemeente.

Verreweg de meeste gemeenten die geen extra maatregelen nemen zeggen dat ze toch niet kunnen handhaven. Mensen steken toch wel pijlen en rotjes af, stellen ze. "En degenen die vuurwerk afsteken, zijn al weg voordat er ingegrepen wordt", verklaart gemeente Texel. 

In Hoorn mogen vuurwerkfans overal knallen. Dat is bepaald nadat de gemeente een peiling hield onder inwoners in 2017. "Daaruit bleek dat een groot deel geen rekening zou houden met vuurwerkvrije zones", laat de gemeente weten.

Gemeente Dijk en Waard conformeert zich aan  op de landelijke regels die sinds 2020 gelden: 'Het afsteken van veel soorten vuurwerk is al verboden'. Bovendien wijst de gemeente op het feit dat afsteken alleen is toegestaan tussen 31 december 18.00 uur en 1 januari 02.00 uur.  

"Er zijn ook veel mensen die zich keurig aan de regels houden en genieten van de traditie om vuurwerk af te steken tijdens oud en nieuw", vertelt de gemeente. "Er blijft dus ruimte om deze traditie in ere te houden op  de toegestane tijden." 

Vuurwerkvrije zones

Onder meer Den Helder, Bergen en Heiloo stellen vuurwerkvrije zones in om de veiligheid te garanderen en tegelijkertijd rekening te houden met bepaalde doelgroepen. In meerdere steden en dorpen mag geen vuurwerk worden afgestoken op schoolpleinen en in de buurt van zorginstellingen. In de buurt van een dierenopvang en kinderboerderijen is het ook niet toegestaan. 

Ook in Zaanstad mag niet afgestoken worden in de buurt van de Zaanse Schans. Daarnaast zijn er verschillende gemeenten die inwoners de kans geven om ook zelf vuurwerkvrije zones aan te laten vragen. Dat kan onder meer in Wormerland, Gooise Meren en ook Hilversum

Meerdere gemeenten komen later deze maand nog met exacte maatregelen. Ook heeft een aantal gemeenten niet gereageerd op onze vragen over hun vuurwerkbeleid. 

De eisen die zwarte organisaties bij het kabinet hebben neergelegd om eventuele excuses van de Nederlandse Staat voor het slavernijverleden te aanvaarden zijn ’absurd’, stellen critici. Een van de eisen is het kwijtschelden van coronaleningen aan Caribisch Nederland ter waarde van ruim 1 miljard euro. Dat het kabinet zich onder druk laat zetten door deze groepen wekt onbegrip omdat „ze voor bijna niemand spreken”.

Het Midwinterfeest is weer losgebarsten in De Rijp. Na twee coronajaren konden de Rijpers eindelijk de jubileumeditie van hun feest vieren. Het dorp heeft daarvoor een ware metamorfose ondergaan en bewoners lopen allemaal in historische kleding rond. "Iedereen is vrolijk, met muziek en dans, allemaal lichtjes, geweldig."

Het Midwinterfeest is inmiddels uitgegroeid tot een mooie traditie. "Het is een ontzettend belangrijk feest voor De Rijp. We zetten onszelf echt op de kaart", vertelt Mirjam Pieters van de stichting Midwinterfeest De Rijp aan mediapartner Alkmaar Centraal.

"Iedereen werkt samen en dat zorgt voor grote saamhorigheid in het dorp." Aan burgemeester Anja Schouten en kinderburgemeester Miya Scheltinga was de eer om de officiële opening te verzorgen. Vanzelfsprekend in traditionele kleding.

Tekst gaat verder onder video.

Het Midwinterfeest duurt nog het hele weekend. Kijk op de website van het feest voor alle informatie en activiteiten.

De feestdagen zijn voor bezorger Patrick (32) altijd de drukste periode van het jaar. Vijf keer per week scheurt hij met zijn bestelbus door Alkmaar om mensen blij te maken met pakketjes, maar 'waardering krijgt het vak te weinig'. "Als je ziet hoeveel miljoenen winst PostNL heeft gemaakt en wij krijgen in principe niks, dan snap ik wel dat iedereen wil staken."

Vanmorgen vroeg is bezorger Patrick Overwijn (32) al bezig bij het PostNL-Depot in Opmeer. De pakketten rollen van de bank af en stoppen vlak voor zijn bestelbus. Een voor een pakt hij de pakketjes op en legt hij ze geordend in zijn auto. 

"Ik doe dit werk al 15 jaar", lacht de bezorger uit Alkmaar. "Ik geniet echt enorm van dit werk en vind het mooi om de mensen thuis van een glimlach te voorzien. Ik vind het geweldig dat ik met het bezorgen van de pakketten mensen blij kan maken."

Ondanks het grote plezier in het werk, ziet Patrick dat het al enige tijd rommelt bij PostNL. Tijdens Black Friday wilde het personeel gaan staken omdat ze een betere cao eisten, maar dat plan werd gedwarsboomd omdat PostNL naar de rechter stapte. De rechter stelde PostNL in het gelijk, waardoor slechts 10 procent van het totale personeel mocht staken. In samenwerking met vakbond FNV besloten de werknemers toen het werk niet neer te leggen. 

FNV niet tevreden

Volgens het FNV zitten er wel nieuwe grootschalige stakingen aan te komen. "Door de uitspraak van de rechter is het stakingsrecht in het geding", stelt woordvoerder Casper Schrijver van de FNV. Het personeel kan door de uitspraak van de rechter namelijk minder druk uitoefenen op de werkgever. 

"Tijdens de coronaperiode heeft PostNL een miljoenenomzet gedraaid, maar de werknemers blijven achter in hun loon", vervolgt de woordvoerder. "Dat vinden we natuurlijk erg krom voor het personeel, want zij werken zich een slag in de rondte. Tot 6 januari mogen van de rechter niet staken, dus tot die tijd is een volgende grote staking van de baan."

De eisen van FNV en het bod van PostNL liggen flink uit elkaar. Zo wil FNV een minimumloon van 14 euro per uur, een loonsverhoging van minstens 10 procent voor alle schalen, afschaffing van jeugdlonen plus automatische prijscompensatie. Bij dat laatste zouden de lonen moeten meestijgen met de inflatie.

Patrick hoopt dat het uiteindelijk niet uitdraait op een staking. "Het kan zomaar zijn dat PostNL zelf met een akkoord komt want staken is toch het uiterste."

Ze hadden eigenlijk naar de kerstmarkt in Brussel zullen gaan, maar de bus van het personeelsuitje van de ic-afdeling van het Spaarne Gasthuis in Hoofddorp zat al vol. Dus moeten de negen verpleegkundigen het doen met de kerstmarkt in Haarlem. Maar laat dat nou dit jaar de grootste van Nederland zijn. "Met deze kerstmutsen op kunnen we elkaar niet kwijtraken in de drukte", licht Rick over hun opvallende hoofddeksels toe. 

Het personeelsuitje gaat elk jaar naar een kerstmarkt in Duitsland. Rick: "En daar gaat het veel meer over kerst spullen, hier zijn veel meer eetkramen." De stemming zit er op de eerste dag van de kerstmarkt al goed in, concluderen hij en zijn collega's. Zelfs nu er nog niet zoveel muziek is als er morgen en overmorgen staat gepland. 

Tekst gaat door na video. 

Toch is er ook een in Haarlem veel aandacht voor echte kerstattributen. Zo heeft Stijn opvallende kersttruien uitgestald en zijn vriendin Josje kaarsen en schapenvachten. "Stijn vindt het leuk om spullen te verkopen die het kinderlijke in ons aanspreekt. Hij is ooit begonnen met raketpetten op festivals als Awakenings te verkopen."

Het stel uit het zuiden van het land had geen zin om op de de kerstmarkt in Tilburg of in Ahoy in Rotterdam te gaan staan. "Te commercieel." Haarlem voelt als een kerstmarkt zoals het zou moeten zijn. 

Tekst gaat door. 

Voor knoflookman Ab Molenman is het bijna een thuiswedstrijd. Hij staat elke week al op de weekmarkt in Haarlem. Het is net alsof de kerstman zelf plaats heeft genomen in de kraam. 

En knoflook is wel wat volgens hem echt thuishoort op een kerstmarkt: "Je gebruikt het bij de aardappelschotel, om het vlees te kruiden of lekker gepoft met boter op een toastje." 

Tekst gaat door.

Maar de kraampjes met de kerstballen en ornamenten trekken toch het meeste publiek. De panterballen in de kleine kerstboompjes die Helen samen met haar vriendinnen verkocht lijken een hippe trend. Maar de ouderwetse ballen, kerststerren en sneeuwmannen zijn ook nog steeds in trek. 

Hoewel de kerstmarkt vandaag al veel publiek trok, zal morgen de kerstsfeer in de Haarlemse binnenstad echt onmiskenbaar zijn. Dan kan je net als voor corona over de hoofden lopen, als overal in de stad koren optreden en de Schagchelstraat traditioneel in Charles Dickensstijl uitgedost zal zijn. 

Sneeuwliefhebbers opgelet! De aankomende dagen worden koude temperaturen voorspelt. Komend weekend zal het niet warmer worden dan 2 graden en in de nacht zelfs licht vriezen. NH Nieuws trok de provincie in om te kijken hoe verschillende bedrijven zich voorbereiden op de kou. 

Alkmaarder IJsbaan 

De winterjassen, warme truien en handschoenen worden massaal uit de kast gehaald omdat het komende dagen gaat vriezen. Wintersportzaak Fortysix Sports op de Alkmaarder IJsbaan merkt dat het drukker wordt. Edith Rozendaal: "We hebben sinds begin oktober onze vaste schaats klanten op de ijsbaan, maar door het relatief warme weer bleef het grote publiek weg.  Nu merk je een flinke aanwas van mensen met hun kinderen die incidenteel een baantje willen trekken. Voor onze winkel betekent dat de verkopen van schaatsen en kleding omhoog gaan. Het begint weer te leven nu de koude zijn entree heeft gedaan. Onze schappen worden de laatste dagen vaker aangevuld omdat we ook zien dat mensen voor anderen nu hun kerstcadeautjes aanschaffen."

Winterbanden 

Ondanks het voorspelde koude weer, merken ze bij diverse autobandenspecialisten niet veel meer drukte dan voorafgaande jaren. Vanaf oktober worden de zomerbanden weer verwisseld voor de winterbanden. Autobestuurders die in een leaseauto rijden zijn dit verplicht te doen. Particulieren rijden vaker met "allweather" banden. Die bestuurders komen de laatste week in grotere getale naar de bandenspecialist om alsnog voor winterbanden te wisselen. De zaken waarschuwen wel voor wachttijden van enkele weken, maar voor noodgevallen worden er uitzonderingen gemaakt. 

Skihut in Purmerend 

Joop Bakker is de eigenaar van outdoor winkel De Skihut in Purmerend. Bakker is blij met het koude vriesweer. 'Eindelijk kunnen we weer op fijne drukte in de zaak rekenen. Mensen kopen deze dagen weer goede warme winterjassen, thermokleding, warme sokken, mutsen en handschoenen. We hebben het de laatste twee winters zwaar gehad. Vanwege corona moesten we lange tijd sluiten en kochten mensen vaak online. Je ziet aan onze klanten dat ze het fijn vinden om weer te kunnen voelen aan de kleding. Ook het passen voor de spiegel is toch fijner dan thuis een pakketje krijgen zonder exact te weten hoe iets past, staat of voelt,'

Voor Bakker waren het moeilijke jaren: "We hebben het best wel zwaar gehad. De zaak bestaat 43 jaar en dat heeft gezorgd voor wat 'vet op de botten', maar ook ik moest mijn pensioen-potje aanspreken om het hoofd boven water te houden." De koude wintermaanden en de hogere energieprijzen hebben volgens Bakker nog een ander effect. 'Veel mensen hebben tegenwoordig vanwege de hogere energieprijzen de verwarming lager staan en kopen nu voor thuis extra onderkleding om het thuis behaaglijk te hebben.'

'It giet net oan'

Volgens Dirk de Groot, voorzitter technische commissie KNSB Noord-Holland, is het moeilijk in te schatten wanneer, waar en of de komende week in Noord-Holland geschaatst kan worden.  "We hebben hier veel oppervlakte water met sloten, kanalen en meren, maar eerst moet de watertemperatuur flink afkoelen. Wellicht dat er in andere regio's van het land eerder kan worden geschaatst."

De IJs en Onlineskateclub in Purmerend verwacht voor de komende dagen nog geen natuurijs op de nog onder water te zetten skeelerbaan. Voorzitter André van der Weijden wordt wel optimistischer: "Het is nu nog te vroeg om een datum te prikken, maar het zou mooi zijn als we de komende week de baan onder water kunnen zetten. We hebben dan vier nachten met meer dan vijf graden nachtvorst en overdag geen dooi nodig. Pas daarna is onze baan met daarop vijf a vijftien centimeter geschikt op een baantje te trekken. Volgens mij hebben wij als enige in Noord Holland een baan die op die manier geschikt is van natuurijs. Dat we de eventueel de eerste zijn in de provincie is leuk, maar dat is voor ons geen doel. Daar maken wij geen wedstrijdje van."

Zout strooien 

Ook Rijkswaterstaat is klaar voor de winter. De afgelopen nacht werd in de hele provincie voor het eerst gestrooid. Gladheidscoördinator van Rijkswaterstaat Noord-Holland Marco Polle vertelt dat vannacht voor het eerst in de hele provincie gestrooid is. "Door de mist en kou begon het al snel in de avond vanuit de kop van Noord-Holland aan te vriezen. De informatie over de plaatselijke weersomstandigheden krijgen wij via allerlei meetapparatuur in en rond het wegdek van de snelweg." Zo'n twee uur voordat we denken dat het glad wordt, gaan de wagens met zeven kuub strooizout de weg op, omgerekend is dat zo een 7.000 liter.

In het MECC in Maastricht begint het Johann Strauss Orkest zaterdagavond aan een reeks van vijf kerstconcerten. Na twee coronajaren, waarin alle optredens gecanceld werden, gaat André Rieu (73) er weer volle gas tegenaan. „Hij leeft zijn droom en wil dat zo lang mogelijk blijven doen.”

Burgemeester Femke Halsema ging donderdagmiddag in gesprek met studenten van het MBO College Noord over het thema vrijheid. En op geen enkel onderwerp rustte tijdens het gesprek een taboe. Hoe rijmt Halsema vrijheid met een coffeeshopverbod voor toeristen? En kan een moslim ook lhbtiq+'er zijn?  

De burgemeester werd aan het begin van het gesprek bevraagd door mbo-student Media en Redactie David Zwart. "Echt hele scherpe vragen", reageerde Halsema toen Zwart haar vroeg naar het blowverbod voor toeristen. "Het klopt dat we toeristen dan anders zouden behandelen en ze wat minder vrij zouden maken dan de Amsterdammers. Dat is natuurlijk niet helemaal eerlijk."

Halsema vertelde verder moeite te hebben gehad met de invoering van de avondklok tijdens de coronacrisis. "Daar was ik eigenlijk heel erg tegen", geeft ze toe tijdens de discussie, "maar het moest van de regering."

Lhbtiq+

Maar het gesprek tussen de studenten en de burgemeester zou geen écht gesprek zijn als het ook niet een beetje schuurt. Zo vroegen enkele studenten zich hardop af of een moslim wel lhbtiq+'er kan zijn. "Wat jij eigenlijk zegt: als je moslim bent moet je het maar verbergen, moet je het ontkennen en mag je er niet zijn. Je zegt eigenlijk: een deel van jou als mens accepteren we niet", reageerde ze.

Aan de zaal vroeg Halsema hoe vrij studenten zich op school voelen. Een studente gaf aan dat lhbtiq+'ers juist heel veel vrijheid ervaren op de opleiding. 

Respect

"We moeten niet de illusie hebben dat in Amsterdam mensen die diepgewortelde geloofsovertuigingen of andere sterke overtuigingen hebben het altijd met elkaar  eens zullen worden", zei Halsema na het gesprek met de studenten. "Waar we het wel eens over moeten zijn is dat we elkaar respecteren in de openbare ruimte en dat we proberen bij elkaar in de buurt te komen. Ik vind dit gesprek er eigenlijk wel een mooi voorbeeld van. Hier werd uitgesproken dat mensen problemen met elkaar hebben, maar het werd ook respectvol gedaan. Ik hoop dat als ze zo buiten zijn dat respect vasthouden."

Het College voor de Rechten van de Mens heeft een student van de Vrije Universiteit (VU) gelijkgegeven over haar klacht dat de antispieksoftware van de VU discrimineerde. De software registreerde het gezicht niet van de vrouw, zelf vermoedde ze vanwege haar donkere huidskleur. De universiteit krijgt tien weken de tijd om aan te tonen dat de software niet discrimineert. 

De VU gebruikte de antispieksoftware, het zogenoemde proctoring, tijdens de coronapandemie om fraude te voorkomen tijdens de online tentamens. Om toegang tot de examenvragen te krijgen moesten de studenten een aantal checks doorlopen, waaronder een 'webcamcheck'. Die check moest laten zien of de juiste student aanwezig was. Ook moest de software ervoor zorgen dat de student werd gemonitord en daardoor niet kon spieken. 

Volgens masterstudent Robin Pocornie detecteerde de software haar vaak niet. Ze kreeg dan meldingen zoals  ‘face not found’ of ‘room too dark’. Ook is zij meerdere keren tijdens een tentamen door de software de toegang tot de examenvragen ontzegd. De vrouw stapte met het vermoeden dat het door haar huidskleur ging vervolgens naar het College en in het tussenoordeel zijn ze het eens met haar. 

"Dit gaat weliswaar om een tussenoordeel, maar het is toch een belangrijk moment in onze geschiedenis van oordelen", aldus voorzitter Jacobine Geel. "Het is een betekenisvolle eerste stap. Ongeacht wat het eindoordeel zal zijn, hoopt de voorzitter dat dit tussenoordeel een aansporing is voor iedereen om zich bij het College te melden als hij, zij of hen vermoedt dat een algoritme discrimineert."

Voor het eerst sinds we werden geconfronteerd met corona en lockdowns, is in Roermond op tweede kerstdag weer de Kerst In. Deze viering is bedoeld voor eenzame mensen, ouderen, zieken en mensen met een beperking uit de gemeente Roermond. Eén van de dertig vrijwilligers is Anny Koolen uit Heythuysen.

Het aantal studenten dat vroegtijdig met hun opleiding stopt, stijgt weer flink. Een van de oorzaken: de makkelijker vergeven ’corona-diploma’s’ in het voortgezet onderwijs. In het mbo, hbo en wo vielen in schooljaar 2021-2022 veel meer studenten uit dan in de twee jaar ervoor, stelt een rapportage van het ministerie van Onderwijs.

Bij een stichting die bijhoudt hoeveel mensen langdurige klachten hebben nadat ze gevaccineerd zijn met een coronavaccin, zijn tot nu toe 467 meldingen binnengekomen. Die klachten zijn drie maanden na vaccinatie niet verdwenen en gaan onder meer over vermoeidheid, hoofdpijn en haaruitval, meldt C-support donderdag. Volgens de stichting houdt een kleine groep na vaccinatie klachten en is een verband met de vaccins nog onduidelijk.

Ook het edelsmeden-echtpaar Gelderman en Sohier zat vannacht recht op in bed toen ze een knal hoorden. Een halfuur later bleek het dat hun eigen zaak doelwit was van een plofkraak. 

"Ik ben vanaf half drie al wakker en helemaal hyper", vertelt eigenares Natasja Gelderman in het atelier van haar en haar man. "Het is al heel erg druk, alles zit tegen en vannacht dacht ik: nu ga ik instorten. Maar dat gebeurt niet, zal nog wel komen misschien, maar nu wil ik alleen maar die zooi opruimen."

Gelderman en Sohier wonen vlakbij hun atelier aan de Hogeweg in Amsterdam. Toen ze gebeld werden door de alarmcentrale en naar hun winkel snelden, had de politie de straat al afgezet. Op beveiligingsbeelden is te zien hoe twee mannen een explosief, volgens de politie een vuurwerkbom, aan de etalage bevestigen. 

"Dan ontploft de boel, de hele voorruit eruit. Die kerel struikelde naar binnen, in de winkel rondgekeken en hup er weer uit. En de hele winkel vol met glas, stof en ellende. Alles is kapot", vertelt Gelderman.

Hun huiswerk hadden de overvallers niet goed gedaan, want waardevolle spullen waren in de vitrine niet voor handen. "We halen veel weg, dus er lag niks", verzucht de Amsterdamse.

Steun uit de buurt

Zo vlak voor de feestdagen en na twee coronajaren is deze nieuwe tegenslag een klap in het gezicht voor de ondernemers. Appjes en steunbetuigingen uit de buurt stromen binnen. "Ik kan wel janken, het is echt vreselijk. Dit doe je toch niet dit..", zegt een geëmotioneerde buurtbewoonster die een bloemetje komt brengen. De politie is nog op zoek naar getuigen. 

Ook het edelsmeden-echtpaar Gelderman en Sohier zat vannacht recht op in bed toen ze een knal hoorden. Een halfuur later bleek het dat hun eigen zaak doelwit was van een plofkraak. 

"Ik ben vanaf half drie al wakker en helemaal hyper", vertelt eigenares Natasja Gelderman in het atelier van haar en haar man. "Het is al heel erg druk, alles zit tegen en vannacht dacht ik: nu ga ik instorten. Maar dat gebeurt niet, zal nog wel komen misschien, maar nu wil ik alleen maar die zooi opruimen."

Gelderman en Sohier wonen vlakbij hun atelier aan de Hogeweg. Toen ze gebeld werden door de alarmcentrale en naar hun winkel snelden, had de politie de straat al afgezet. Op beveiligingsbeelden is te zien hoe twee mannen een explosief, volgens de politie een vuurwerkbom, aan de etalage bevestigen. 

"Dan ontploft de boel, de hele voorruit eruit. Die kerel struikelde naar binnen, in de winkel rondgekeken en hup er weer uit. En de hele winkel vol met glas, stof en ellende. Alles is kapot", vertelt Gelderman.

Hun huiswerk hadden de overvallers niet goed gedaan, want waardevolle spullen waren in de vitrine niet voor handen. "We halen veel weg, dus er lag niks", verzucht de Amsterdamse.

Steun uit de buurt

Zo vlak voor de feestdagen en na twee coronajaren is deze nieuwe tegenslag een klap in het gezicht voor de ondernemers. Appjes en steunbetuigingen uit de buurt stromen binnen. "Ik kan wel janken, het is echt vreselijk. Dit doe je toch niet dit..", zegt een geëmotioneerde buurtbewoonster die een bloemetje komt brengen. De politie is nog op zoek naar getuigen. 

Natuurijsbanen in Noord-Holland zijn er helemaal klaar voor: de vrieskou. Weerman Jan Visser voorspelt vijf graden nachtvorst komende week en dus begint het voorzichtig te 'kriebelen' bij schaatsfans. De ijsbaan van de Magnusrijders in Schagen staat alvast onder water voor het geval het vriezen doorzet. En in Sint Pancras ligt de baan al klaar.

"Ik ben erg optimistisch", zegt Ton Smakman van natuurijsbaan De Magnusrijders in Schagen. De baan is afgelopen week onder water gezet. Smakman gaat ervan uit dat er zeker geschaatst wordt deze winter.  "We hebben wat zachte winters gehad, maar het is nu weer eerder koud in grote delen van Europa." 

Ook in De Rijp zijn de ijsmeesters er klaar voor. Secretaris Slooten houdt nauwlettend de meteorologische statistieken in de gaten en volgt de weerberichten. "Als het goed vriest dan kan meestal als eerste de ijsbaan bij de haven naast de Meelzak open. Daar is het windstil." 

Nog even gas sparen

Bij IJsclub Julianadorp wachten ze nog even met de baan onder water zetten, maar hoop is er zeker. Voorzitter Ruud Konijn: "We houden alles in de gaten. Hoop op vorst blijven we houden, want anders kun je wel stoppen. Om het gras te sparen wachten we met onder water zetten tot we zeker weten dat er veertien dagen vorst is. We hebben een nieuwe pomp, dus binnen 24 uur staat het veld onder water." 

Ondanks de matige winters hebben de ijsclubs niets te klagen over het aantal leden. "We zijn met zo'n duizend leden één van de grootste verenigingen", vertelt Ruud Konijn. "Veel leden blijven om de club te steunen, en we organiseren het hele jaar door van alles op de ijsbaan."

Ook in Schagen zijn er weinig opzeggers, zegt Ton Smakman. "We organiseren ieder jaar een winterwandeling en daar doen honderden mensen aan mee. Dat helpt om de binding te houden met de ijsclub."

IJsbaan Sint Pancras in 2018. De tekst gaat door na de foto.

Tocht der tochten

"We zijn er ook wel aan toe", geeft Pancrasser Veldboer toe. "Het is alweer een winter geleden en toen hadden we ook nog eens te maken met coronaregels. Hier op de grote baan mocht elk uur een groep van slechts honderd mensen schaatsen. Dat is natuurlijk niet heel gezellig."

Van de 'tocht der tochten' in De Rijp en omgeving komt het er voorlopig sowieso niet. "Nee, voor de Eilandspoldertocht heb je echt serieus ijs nodig van zo'n 15 centimeter dik. Dat zit er zeker niet in", zegt Piet Slooten. "En schaatsijs in december is trouwens ook wel heel vroeg in het seizoen. Het is heel lang geleden dat er vóór Kerst op het ijs gestaan is."

De laatste keer dat er op natuurijs geschaatst kon worden was in februari 2021. NH Nieuws was toen ook live in De Rijp:

Het legendarische hardcorefeest Thunderdome vindt, na een door corona afgelaste editie, dit weekend plaats in de Jaarbeurs in Utrecht. Duizenden gabbers zullen daar bijeen komen om los te gaan op het inmiddels iconische feest, dat dit jaar 30 jaar bestaat.

Zou het dan echt gaan gebeuren volgende week? Dat er geschaatst kan worden in de provincie. Bij menig ijsclub begint het al serieus te kriebelen. In Sint Pancras ligt de baan klaar, en "kunnen we binnen een uur open." Ook in De Rijp is er hoop: "De weerprofeten zeggen het hè, maar eerst maar zien hoor."

Aan het woord zijn Kees-Jan Veldboer van de IJsclub Sint Pancras en Piet Slooten van de Rijper IJsclub. Nu er winters weer op komst is, loopt de thermometer qua schaatskoorts natuurlijk iets op binnen de clubs en de leden.

Toch blijven beiden nuchter. "Ik heb zelf de kriebels nog niet", erkent ijsclubvoorzitter Veldboer. "Maar binnen het bestuur is 'ie er wel. Alles is klaargezet mocht het gebeuren: bezem- en veegmachines, sneeuwblazers. Het waterpeil op de ijsbaan staat zo laag mogelijk om het dichtvriezen te bevorderen. Als nodig kunnen we binnen een uur de grote baan openen."

Ook in De Rijp zijn ze er klaar voor. Secretaris Slooten houdt nauwlettend de meteorologische statistieken in de gaten en volgt de weerberichten. "Als het goed vriest dan kan meestal als eerste de ijsbaan bij de haven naast de Meelzak open. Daar is het windstil."

"We zijn er ook wel aan toe", geeft Pancrasser Veldboer toe. "Het is alweer een winter geleden en toen hadden we ook te maken met coronaregels. Hier op de grote baan mochten elk uur honderd mensen. Dat is natuurlijk niet heel gezellig."

In Sint Pancras ligt ook een krabbelbaantje klaar. "Daarvoor moet de vorst in de grond zitten. Als het dan vriest dan sproeien we de tegels, en hebben we een baantje voor de kinderen."

Van de 'tocht der tochten' in De Rijp en omgeving komt het er voorlopig sowieso niet. "Nee, dan heb je echt serieus ijs nodig van zo'n 15 centimeter dik. Dat zit er zeker niet in", zegt Piet Slooten. "En schaatsijs in december zou ook wel heel vroeg zijn. Het is heel lang geleden dat er vóór Kerst op het ijs gestaan is."

De laatste keer dat er op natuurijs geschaatst kon worden was in februari 2021. NH Nieuws was toen ook live in De Rijp: