Duitsland is van plan bijna 800 miljoen ongebruikte mondkapjes te verbranden, omdat die over de verkoopdatum zijn. De mondkapjes werden gekocht in de eerste maanden van de coronapandemie. Het Duitse ministerie van Gezondheidszorg heeft aanbestedingen uitgeschreven voor bedrijven om de mondkapjes „thermaal te vernietigen.”

De Formule 1 is na een tweejarige, door corona ingegeven, afwezigheid weer terug in Japan. Hoewel het weer vrijdag tijdens de eerste dag niet mee zat, was het enthousiasme er niet minder om bij de fans. Dat Max Verstappen in een door een Honda-krachtbron aangedreven auto de wereldtitel kan grijpen, zorgt voor flink wat extra opwinding. De Nederlander had tijdens zijn laatste optreden op Suzuka in 2019 al het aanzien van een keizer op wielen en zijn ster is sindsdien alleen maar rijzende in het land van De Rijzende Zon.

Tijdens de coronapandemie waren miljoenen mensen aan huis gekluisterd. Slapen, eten, werken en recreëren, alles moest op dezelfde plek gebeuren. Wat is de impact daarvan? Hoe voelt dat? Bijna tweehonderd fotografen uit binnen- en buitenland gingen aan de slag met het thema ‘Back Home’. Acht van hen zijn genomineerd en dingen mee naar de Somfy Photography Award 2022. Hun werk is vanaf 9 oktober te zien in Fotomuseum aan het Vrijthof in Maastricht.

Van alle 99 Amsterdamse wijken scoort De Punt in Nieuw-West het slechtst op leefbaarheid. Dit blijkt uit een een groot stadsbreed onderzoek onder Amsterdammers. Hoe komt dat? In gesprek met professionals over de oorzaken en met de Amsterdammers die hun wijk, elke dag weer, beter willen maken. "Het dorpsgevoel moet terug."

Amsterdams minst populaire stukje stad oogt als een provinciale buitenwijk. Dorps, bijna. Want wie door De Punt loopt, ziet vooral naoorlogse rijtjeshuizen tussen plantsoenen, parkeerplaatsen en plukjes nieuwbouwblokken. Oké, de hoge flats aan de oostkant van de buurt ogen wat gedateerd, maar toch: is dit nou een probleemwijk?

Een groot leefbaarheidsonderzoek van de gemeente suggereert van wel. Wonen in Amsterdam (WiA) komt elke twee jaar uit en in de jongste editie verduidelijken kaartjes tot op buurtniveau waar het goed gaat en waar minder. Wat opvalt: De Punt, een wijk achterin Nieuw-West, is op veel kaartjes roodgekleurd. Op verschillende thema’s, variërend van veiligheid, burenoverlast en rotzooi op straat, bungelt de buurt onderaan de gemeentelijke lijstjes.

Dat is terug te zien in het algemene waarderingscijfer: 6,1. Dat is ver onder het Amsterdams gemiddelde (7,6) en het laagste cijfer van alle 99 buurten. Ook maken bewoners zich zorgen over welke kant het opgaat met De Punt. Op 'ontwikkeling van de buurt' scoort de wijk een 5,6. Weer is De Punt daarmee hekkensluiter - de gemiddelde score is een 7,2. Geen enkele andere Amsterdamse buurt scoort lager dan een 6.

Wat is er aan de hand in De Punt? Een greep uit de aandachtspunten laat zien waar de pijn zit. 

Veiligheid

Een stuk van de wijk waar de problemen goed zichtbaar zijn, is het Dijkgraafplein, vertrekpunt van tram 17 naar Centraal Station en het hart van de buurt. “Zo’n plein moet een centrumfunctie voor de buurt zijn”, vertelt sociaal geograaf Ivan Nio. De afgelopen jaren onderzocht hij de wijken van Amsterdam, onder meer voor de Hogeschool van Amsterdam (HvA). “Je wilt dat bewoners elkaar daar tegenkomen, vertrouwd met elkaar raken. Maar het Dijkgraafplein ligt er al jaren verloren bij.” Want de winkels die zorgen voor een goede sfeer - een bakker, een slager, een viszaak - zijn jaren geleden al vertrokken.

Marion runt al dertig jaar een bloemenstal op het Dijkgraafplein, en zag de buurt veranderen.

Wat ervoor in de plaats is gekomen? Wie rondkijkt op het plein ziet vooral restaurants die het hoofdzakelijk van de bezorging moeten hebben. ‘s Avonds trekken die wel wat bezoek - wat weer voor de nodige parkeerproblemen zorgt - maar overdag oogt het plein leeg. “Ik zou het plein graag opfleuren”, zegt de uitbaatster van Bloemen Kiosk Daisy, die al drie decennia op het plein zit. Daisy - die eigenlijk gewoon Marion Koopmann heet - zag de afgelopen jaren de ene na de andere ondernemer vertrekken. “De oudjes vinden het plein griezelig. Vooral ‘s avonds, als de horecazaken vol mannen zitten. Die doen vaak niets, maar het zorgt toch voor een onveilig gevoel.” Oudere bewoners zouden graag bankjes willen om elkaar overdag te treffen voor een praatje, maar probleem is dat dit 's avonds weer hangjeugd aantrekt.

Eenzaamheid

Het gevoel van onveiligheid en het weinig aantrekkelijke Dijkgraafsplein staan een oplossing in de weg voor een ander groot probleem. In 2020 had 57 procent van de inwoners van De Punt last van eenzaamheid, berekende het RIVM in 2020. "Die eenzaamheid is ook echt merkbaar en voelbaar", vertelt Serfanim Uysal, teamleider op het buurthuis. "We zien het ook toenemen. Dat speelt vooral onder ouderen." Dat zijn vaak de mensen die naar De Punt trokken toen de eerste huizen in de buurt werden opgeleverd. Die kwamen in de jaren 60 uit de toen sterk verpauperde buurten in en rond de binnenstad, zoals de Jordaan. "Een grote groep van die ouderen zit thuis en die is heel moeilijk te verleiden om naar buiten te komen."

De 86-jarige Lisa ziet in haar eigen omgeving wat ouderdom met een mens kan doen en zet zich in om haar buurtgenoten uit het isolement te trekken.

Complicerende factor: de coronapandemie heeft het sociale ritme op het buurthuis flink verstoord. Clubjes, discussieavonden, sport- en dansmiddagen konden tijdenlang niet doorgaan. En nu de deuren weer open zijn, merken Serfanim en haar collega’s dat een deel van de bezoekers niet meer is teruggekomen.

Saamhorigheid

Ervelin Monk, een oudere vrouw die vaak in het buurthuis te vinden is, ziet hoe lastig het is de clubjes weer op gang te krijgen. “Dat heb je ook niet van de ene op de andere dag opgelost.” Jammer, vindt ze. “Ik vind het buurthuis heel prettig, ze doen zoveel voor de buurt. En je komt in aanraking met andere culturen: we hebben Marokkanen, Surinamers, Turken, Hollanders, noem maar op.”

Terwijl juist op dat vlak nog veel te winnen valt. In het WiA-onderzoek scoort De Punt op zowel betrokkenheid van buurtbewoners als buurtcontact een 5,2. De omgang tussen groepen krijgt een 6,0 en op onderlinge behulpzaamheid noteren de onderzoekers een 5,5. Weer staat De Punt in de onderste regionen van de ranglijsten.

Op Burendag laten veel clubjes zich op het buurthuis van hun beste kant zien, ook Ervelin doet mee.

Na de eerste golf Jordanezen en andere Amsterdammers volgden vanaf de jaren 80 veel migranten uit niet-westerse landen. Rond die tijd gingen veel bewoners van het eerste uur juist weg uit Amsterdam: ze vertrokken naar door de landelijke overheid aangewezen woonkernen als Almere, Purmerend en Hoorn. Hierdoor had in 2018 iets meer dan de helft van de bevolking een niet-westerse migratieachtergrond, blijkt uit cijfers van de gemeente. In 2005 was dat nog iets meer dan een derde. In heel de stad lag het percentage voor beide jaartallen rond de 35 procent.

Dat is niet uniek voor De Punt: dezelfde ontwikkeling is in veel andere delen van de stad te zien. Waarom vallen de leefbaarheidscijfers van De Punt dan zo laag uit? “Misschien wel door het grote aandeel eengezinswoningen”, denkt HvA-onderzoeker Nio hardop. “Ze worden nu verkocht, sommige zelfs verkamerd en de diversiteit aan bewoners neemt ook hier sterk toe. En door de tuinen krijg je wat meer mee van je buren, meer dan het geval is in een appartementencomplex.” In De Punt krijg je op die manier meer mee hoe jij en je buren van elkaar verschillen.

Dorp in de stad

Bloemiste Marion Koopmann, geboren op het Bickerseiland in het Centrum, bleef in De Punt wonen. "Vroeger was De Punt net een dorp. Iedereen kende elkaar." 

En in dat dorpsgevoel ligt volgens buurtwerker Serfanim de oplossing. "Dat dorpsgevoel moet terug", zegt ze stellig. "En het kán. De wil onder de bewoners is er en de kennis en kunde om dat teweeg te brengen ook." Aan het buurthuis de taak om de mensen de kans te geven om samen te komen en elkaar te ontmoeten. "Want als opa Bert komt voorlezen op het buurthuis, leert hij de jeugd kennen. Dat zorgt er jaren later weer voor dat diezelfde jochies zo'n man niet lastig vallen, als hij 's avonds over straat gaat. Dat hangt allemaal met elkaar samen."

De komende jaren wil het buurthuis bewoners de mogelijkheid geven elkaar te ontmoeten in het buurthuis. "Onder meer met een buurtlab, waar jongeren hun talenten kunnen ontwikkelen." Het liefst zou Serfanim flink veel buurtwerkers aannemen. "We komen uit een onrustige periode, nu moeten we weer vooruit. We moeten nu gaan bouwen."

Ziekenhuizen krijgen het steeds drukker met de zorg voor mensen die het coronavirus hebben opgelopen. Momenteel zijn 962 mensen met corona opgenomen. Dat is het hoogste aantal sinds 28 juli.

Een nieuw team moet coronamaatregelen beoordelen op hun maatschappelijke gevolgen. Voorzitter Jolande Sap schuwt daarbij gevoeligheden niet, zoals de mogelijke herinvoering van de coronapas.

De coronacrisis verbleekt bij de crisis waarin we ons op dit moment bevinden, maar de ernst en omvang dringt niet door tot de Haagse bubbel. Tijdens de algemene financiële beschouwingen stond een opmerkelijk montere Sigrid Kaag gezellig te keuvelen met Kamerleden over het gratis ter beschikking stellen van tampons om de menstruatiearmoede op te lossen en over belasting op de leveringen door webshops, want al die busjes van de besteldiensten maken het leven in de woonwijk zo onrustig.

Van alle 99 Amsterdamse wijken scoort De Punt in Nieuw-West het slechtst op leefbaarheid. Dit blijkt uit een een groot stadsbreed onderzoek onder Amsterdammers. Hoe komt dat? In gesprek met professionals over de oorzaken en met de Amsterdammers die hun wijk, elke dag weer, beter willen maken. "Het dorpsgevoel moet terug."

Amsterdams minst populaire stukje stad oogt als een provinciale buitenwijk. Dorps, bijna. Want wie door De Punt loopt, ziet vooral naoorlogse rijtjeshuizen tussen plantsoenen, parkeerplaatsen en plukjes nieuwbouwblokken. Oké, de hoge flats aan de oostkant van de buurt ogen wat gedateerd, maar toch: is dit nou een probleemwijk?

Een groot leefbaarheidsonderzoek van de gemeente suggereert van wel. Wonen in Amsterdam (WiA) komt elke twee jaar uit en in de jongste editie verduidelijken kaartjes tot op buurtniveau waar het goed gaat en waar minder. Wat opvalt: De Punt, een wijk achterin Nieuw-West, is op veel kaartjes roodgekleurd. Op verschillende thema’s, variërend van veiligheid, burenoverlast en rotzooi op straat, bungelt de buurt onderaan de gemeentelijke lijstjes.

Dat is terug te zien in het algemene waarderingscijfer: 6,1. Dat is ver onder het Amsterdams gemiddelde (7,6) en het laagste cijfer van alle 99 buurten. Ook maken bewoners zich zorgen over welke kant het opgaat met De Punt. Op 'ontwikkeling van de buurt' scoort de wijk een 5,6. Weer is De Punt daarmee hekkensluiter - de gemiddelde score is een 7,2. Geen enkele andere Amsterdamse buurt scoort lager dan een 6.

Wat is er aan de hand in De Punt? Een greep uit de aandachtspunten laat zien waar de pijn zit. 

Veiligheid

Een stuk van de wijk waar de problemen goed zichtbaar zijn, is het Dijkgraafplein, vertrekpunt van tram 17 naar Centraal Station en het hart van de buurt. “Zo’n plein moet een centrumfunctie voor de buurt zijn”, vertelt sociaal geograaf Ivan Nio. De afgelopen jaren onderzocht hij de wijken van Amsterdam, onder meer voor de Hogeschool van Amsterdam (HvA). “Je wilt dat bewoners elkaar daar tegenkomen, vertrouwd met elkaar raken. Maar het Dijkgraafplein ligt er al jaren verloren bij.” Want de winkels die zorgen voor een goede sfeer - een bakker, een slager, een viszaak - zijn jaren geleden al vertrokken.

Marion runt al dertig jaar een bloemenstal op het Dijkgraafplein, en zag de buurt veranderen.

Wat ervoor in de plaats is gekomen? Wie rondkijkt op het plein ziet vooral restaurants die het hoofdzakelijk van de bezorging moeten hebben. ‘s Avonds trekken die wel wat bezoek - wat weer voor de nodige parkeerproblemen zorgt - maar overdag oogt het plein leeg. “Ik zou het plein graag opfleuren”, zegt de uitbaatster van Bloemen Kiosk Daisy, die al drie decennia op het plein zit. Daisy - die eigenlijk gewoon Marion Koopmann heet - zag de afgelopen jaren de ene na de andere ondernemer vertrekken. “De oudjes vinden het plein griezelig. Vooral ‘s avonds, als de horecazaken vol mannen zitten. Die doen vaak niets, maar het zorgt toch voor een onveilig gevoel.” Oudere bewoners zouden graag bankjes willen om elkaar overdag te treffen voor een praatje, maar probleem is dat dit 's avonds weer hangjeugd aantrekt.

Eenzaamheid

Het gevoel van onveiligheid en het weinig aantrekkelijke Dijkgraafsplein staan een oplossing in de weg voor een ander groot probleem. In 2020 had 57 procent van de inwoners van De Punt last van eenzaamheid, berekende het RIVM in 2020. "Die eenzaamheid is ook echt merkbaar en voelbaar", vertelt Serfanim Uysal, teamleider op het buurthuis. "We zien het ook toenemen. Dat speelt vooral onder ouderen." Dat zijn vaak de mensen die naar De Punt trokken toen de eerste huizen in de buurt werden opgeleverd. Die kwamen in de jaren 60 uit de toen sterk verpauperde buurten in en rond de binnenstad, zoals de Jordaan. "Een grote groep van die ouderen zit thuis en die is heel moeilijk te verleiden om naar buiten te komen."

De 86-jarige Lisa ziet in haar eigen omgeving wat ouderdom met een mens kan doen en zet zich in om haar buurtgenoten uit het isolement te trekken.

Complicerende factor: de coronapandemie heeft het sociale ritme op het buurthuis flink verstoord. Clubjes, discussieavonden, sport- en dansmiddagen konden tijdenlang niet doorgaan. En nu de deuren weer open zijn, merken Serfanim en haar collega’s dat een deel van de bezoekers niet meer is teruggekomen.

Saamhorigheid

Ervelin Monk, een oudere vrouw die vaak in het buurthuis te vinden is, ziet hoe lastig het is de clubjes weer op gang te krijgen. “Dat heb je ook niet van de ene op de andere dag opgelost.” Jammer, vindt ze. “Ik vind het buurthuis heel prettig, ze doen zoveel voor de buurt. En je komt in aanraking met andere culturen: we hebben Marokkanen, Surinamers, Turken, Hollanders - noem maar op.”

Terwijl juist op dat vlak zoveel te winnen valt. In het WiA-onderzoek scoort De Punt op zowel betrokkenheid van buurtbewoners als buurtcontact een 5,2. De omgang tussen groepen krijgt een 6,0 en op onderlinge behulpzaamheid noteren de onderzoekers een 5,5. Weer staat De Punt in de onderste regionen van de ranglijsten.

Op Burendag laten veel clubjes zich op het buurthuis van hun beste kant zien, en Ervelin doet volop mee.

De geschiedenis van De Punt geeft een mogelijke verklaring voor de lage saamhorigheidsscores. Na de eerste golf Jordanezen en andere Amsterdammers volgden vanaf de jaren 80 veel migranten uit niet-westerse landen. Rond die tijd gingen veel bewoners van het eerste uur juist weg uit Amsterdam: ze vertrokken naar door de landelijke overheid aangewezen woonkernen als Almere, Purmerend en Hoorn. Hierdoor had in 2018 iets meer dan de helft van de bevolking een niet-westerse migratieachtergrond, blijkt uit cijfers van de gemeente. In 2005 was dat nog iets meer dan een derde. In heel de stad lag het percentage voor beide jaartallen rond de 35 procent.

Dat is niet uniek voor De Punt: dezelfde ontwikkeling is in veel andere delen van de stad te zien. Waarom vallen de leefbaarheidscijfers van De Punt dan zo laag uit? “Misschien wel door het grote aandeel eengezinswoningen”, denkt HvA-onderzoeker Nio hardop. “Ze worden nu verkocht, sommige zelfs verkamerd en de diversiteit aan bewoners neemt ook hier sterk toe. En door de tuinen krijg je wat meer mee van je buren, meer dan het geval is in een appartementencomplex.” In De Punt krijg je op die manier meer mee hoe jij en je buren van elkaars verschillen.

Dorp in de stad

Bloemiste Marion Koopmann, geboren op het Bickerseiland in het Centrum, bleef in De Punt wonen. "Vroeger was De Punt net een dorp. Iedereen kende elkaar." 

En in dat dorpsgevoel ligt volgens buurtwerker Serfanim de oplossing. "Dat dorpsgevoel moet terug", zegt ze stellig. "En het kán. De wil onder de bewoners is er en de kennis en kunde om dat teweeg te brengen ook." Aan het buurthuis de taak om de mensen de kans te geven om samen te komen en elkaar te ontmoeten. "Want als opa Bert komt voorlezen op het buurthuis, leert hij de jeugd kennen. Dat zorgt er jaren later weer voor dat diezelfde jochies zo'n man niet lastig vallen, als hij 's avonds over straat gaat. Dat hangt allemaal met elkaar samen."

De komende jaren wil het buurthuis bewoners de mogelijkheid geven elkaar te ontmoeten in het buurthuis. "Onder meer met een buurtlab, waar jongeren hun talenten kunnen ontwikkelen." Het liefst zou Serfanim flink veel buurtwerkers aannemen. "We komen uit een onrustige periode, nu moeten we weer vooruit. We moeten nu gaan bouwen."

Europa loopt het risico opnieuw in een eurocrisis terecht te komen. De regeringen van de eurolanden hebben tijdens corona en tijdens de huidige energiecrisis zoveel extra geld uitgegeven dat de staatsschulden onverantwoord hoog oplopen.

Europa loopt het risico opnieuw in een eurocrisis terecht te komen. De regeringen van de eurolanden hebben tijdens corona en tijdens de huidige energiecrisis zoveel extra geld uitgegeven dat de staatsschulden onverantwoord hoog oplopen.

Wie vanavond door het centrum van Zaandam loopt komt ze gegarandeerd tegen: tientallen levende standbeelden vanuit de hele wereld. Allemaal mooier en echter dan die je op de Dam in Amsterdam tegenkomt, verzekert organisator Robin Hagen resoluut. Morgen staan er ook nog standbeelden in Zaandam, volgende week is er een wereldkampioenschap 'living statues' in Alkmaar.

Het festival komt uit Arnhem, waar het in totaal dertien keer is georganiseerd. "Het was eerst een klein deel van een groot festival", vertelt de organisator. In de straat met die 'living statues' stond het altijd bomvol van de mensen. Toen dacht ik: 'als we dat nou uitvergroten en er een soort WK van maken…'"

Hagen ging serieus aan de slag en ging de grote steden van Europa af, 'scouten' naar talent. "We hebben ze letterlijk van de straat gehaald. In hun bakje hebben we geen geld gegooid maar een uitnodiging voor een bijeenkomst 's avonds. Daar hebben we ze gevraagd of ze naar ons wereldkampioenschap in Arnhem wilden komen."

Tekst loopt door onder de foto's

Na de jaren in Arnhem wilde hij het wereldkampioenschap eigenlijk in China organiseren. "Ik kon niet overweg met de wethouder in Arnhem, maar belangrijker was dat we naar China zouden gaan. Vanwege corona werd dat afgelast." Na een paar jaar stilstand heeft Alkmaar de eer en staan er een week van tevoren al vijfentwintig beelden in Zaandam.

De artiesten die we in Zaandam gaan zien komen uit zestien verschillende landen. Het belooft wat als je op de woorden van Hagen afgaat: "Als je bij ons een prijs hebt gewonnen, dan zit je agenda voor de komende jaren vol. Dan vlieg je de hele wereld over. Dus daarom komen ze altijd graag bij ons terug. Ik kijk eruit ze weer te zien, want door corona hebben we een aantal jaren niets kunnen doen."

Tekst loopt door onder de foto

Hij vervolgt: "Nu treden al die echt goede artiesten niet meer op straat op. Dit is een wereld van verschil met wat je in Amsterdam op de Dam ziet. Deze mensen treden alleen bij bedrijfsevenementen op of bij festivals."

Vanavond zijn de beelden vanaf 19.30 uur te zien op de Gedempte Gracht in Zaandam. Ook morgen is er genoeg te zien van 13.00 tot 17.00 uur, op de Gedempte Gracht maar dan ook aan de Westzijde tot aan de Bullekerk.

De jaren van dalende faillissementscijfers lijken voorbij. Dit jaar blijft de stijging in ons land nog beperkt tot 9 procent, maar voor 2023 voorspelt kredietverzekeraar Atradius een stijging van liefst 77 procent. Daarmee komt het aantal Nederlandse faillissementen in 2023 uit op pre-corona niveau.

De jaren van dalende faillissementscijfers lijken voorbij. Dit jaar blijft de stijging in ons land nog beperkt tot 9%, maar voor 2023 voorspelt kredietverzekeraar Atradius een stijging van liefst 77%. Daarmee komt het aantal Nederlandse faillissementen in 2023 uit op pre-corona niveau.

Connexxion laat reizigers de laatste tijd veelvuldig in de kou of regen staan. Bussen in de IJmond en Haarlem zijn overvol, vaak te laat of gehaast. En dat is áls ze komen, want steeds meer bussen rijden (soms op het laatste moment) niet. Het zorgt voor irritatie bij reizigers en schaamte bij buschauffeurs.

Een mevrouw die in IJmuiden op Plein 1945 op de bus staat te wachten, vertelt: "eigenlijk weet je pas zeker dat je kan reizen als de bus om de hoek komt." Een andere vrouw zegt in het bushokje van dezelfde halte dat de chauffeurs van de bussen die wél op komen dagen haastig rijden.

"Van de week wachtte de chauffeur niet met optrekken en viel een oude vrouw bijna in het gangpad, ze kreeg de kans niet om te gaan zitten. De chauffeurs zijn zelf ook heel erg gestrest door de situatie hoe die nu is, denk ik."

'Alstublieft, scheld ons niet uit'

Ook buschauffeurs zien dat er constant bussen uitvallen, of als ze wel gaan, overvol zijn. En zij trekken zich de problemen aan, blijkt uit een bericht van een chauffeur in de Facebookgroep 'Je bent IJmuidenaar als...'. Zij schrijft: "Excuses voor het slechte vervoer van de afgelopen twee weken. Ik en ik denk mijn medechauffeurs ook, schamen zich kapot."

Een eerdere afschaling van ritten werkte goed, volgens de busbestuurder: "Er waren minder diensten en dat ging prima, iedereen werd vervoerd."

tekst loopt door onder de foto

Maar nu moeten de bussen weer volgens het volledige schema rijden en dat gaat mis. Ze schrijft: "Het personeel is er gewoon niet en dus is het onmogelijk alle diensten op te vullen. Wij hopen heel snel op een oplossing, maar alstublieft, tot die tijd, scheld ons niet uit, zoals we nu dagelijks meemaken. Wij weten het ook even niet meer."

"Het is precies zoals je zegt, dat hebben jullie ook gezien", zegt een woordvoerder van Connexxion als antwoord op vragen van NH Nieuws. Het bedrijf zit met de handen in het haar: "De problemen komen door een combinatie van factoren. We hebben te weinig mensen en het ziekteverzuim gaat in deze tijd van het jaar ook weer omhoog. Want met corona kan je als chauffeur niet in de bus zitten."

Zicht op verbetering is er op de korte termijn nauwelijks. "We zijn niet het enige bedrijf met personeelsproblemen, ook andere vervoersbedrijven zoeken mensen, en we vissen allemaal in dezelfde vijver", aldus de woordvoerder.

Strategisch

Connexxion probeert de uitval wel enigszins strategisch aan te pakken, maar dat lukt niet altijd, erkent de woordvoerder. "Op sommige trajecten gaat twee keer per uur een bus, die proberen we dan altijd te laten gaan. Als er zes bussen per uur op een traject gaan, dan is het in ieder geval iets minder erg als er één of twee uitvallen."

Maar het is vaak moeilijk om ad hoc buschauffeurs op de goede plek te krijgen. "Soms gebeuren er onderweg dingen, pech, of iemand valt ziek uit, waardoor de ene buschauffeur een bus niet op tijd van de juiste halte van zijn of haar collega kan overnemen."

Geen verbetering in zicht 

Rover, een organisatie die opkomt voor reizigersbelangen, ziet het ook al niet snel beter worden met het OV in de IJmond en erbuiten. "Er zijn bij alle vervoerdersorganisaties problemen met personeel. En NS gaat de treindienstregeling vanaf december drastisch afschalen. Het zal de komende tijd waarschijnlijk niet veel beter worden, eerder slechter."

Connexxion laat reizigers de laatste tijd veelvuldig in de kou of regen staan. Bussen in de IJmond en Haarlem zijn overvol, vaak te laat of gehaast. En dat is áls ze komen, want steeds meer bussen rijden (soms op het laatste moment) niet. Het zorgt voor irritatie bij reizigers en schaamte bij buschauffeurs.

Een mevrouw die in IJmuiden op Plein 1945 op de bus staat te wachten, vertelt: "eigenlijk weet je pas zeker dat je kan reizen als de bus om de hoek komt." Een andere vrouw zegt in het bushokje van dezelfde halte dat de chauffeurs van de bussen die wél op komen dagen haastig rijden.

"Van de week wachtte de chauffeur niet met optrekken en viel een oude vrouw bijna in het gangpad, ze kreeg de kans niet om te gaan zitten. De chauffeurs zijn zelf ook heel erg gestrest door de situatie hoe die nu is, denk ik."

'Alstublieft, scheld ons niet uit'

Ook buschauffeurs zien dat er constant bussen uitvallen, of als ze wel gaan, overvol zijn. En zij trekken zich de problemen aan, blijkt uit een bericht van een chauffeur in de Facebookgroep 'Je bent IJmuidenaar als...'. Zij schrijft: "Excuses voor het slechte vervoer van de afgelopen twee weken. Ik en ik denk mijn medechauffeurs ook, schamen zich kapot."

Een eerdere afschaling van ritten werkte goed, volgens de busbestuurder: "Er waren minder diensten en dat ging prima, iedereen werd vervoerd."

tekst loopt door onder de foto

Maar nu moeten de bussen weer volgens het volledige schema rijden en dat gaat mis. Ze schrijft: "Het personeel is er gewoon niet en dus is het onmogelijk alle diensten op te vullen. Wij hopen heel snel op een oplossing, maar alstublieft, tot die tijd, scheld ons niet uit, zoals we nu dagelijks meemaken. Wij weten het ook even niet meer."

"Het is precies zoals je zegt, dat hebben jullie ook gezien", zegt een woordvoerder van Connexxion als antwoord op vragen van NH Nieuws. Het bedrijf zit met de handen in het haar: "De problemen komen door een combinatie van factoren. We hebben te weinig mensen en het ziekteverzuim gaat in deze tijd van het jaar ook weer omhoog. Want met corona kan je als chauffeur niet in de bus zitten."

Zicht op verbetering is er op de korte termijn nauwelijks. "We zijn niet het enige bedrijf met personeelsproblemen, ook andere vervoersbedrijven zoeken mensen, en we vissen allemaal in dezelfde vijver", aldus de woordvoerder.

Strategisch

Connexxion probeert de uitval wel enigszins strategisch aan te pakken, maar dat lukt niet altijd, erkent de woordvoerder. "Op sommige trajecten gaat twee keer per uur een bus, die proberen we dan altijd te laten gaan. Als er zes bussen per uur op een traject gaan, dan is het in ieder geval iets minder erg als er één of twee uitvallen."

Maar het is vaak moeilijk om ad hoc buschauffeurs op de goede plek te krijgen. "Soms gebeuren er onderweg dingen, pech, of iemand valt ziek uit, waardoor de ene buschauffeur een bus niet op tijd van de juiste halte van zijn of haar collega kan overnemen."

Geen verbetering in zicht 

Rover, een organisatie die opkomt voor reizigersbelangen, ziet het ook al niet snel beter worden met het OV in de IJmond en erbuiten. "Er zijn bij alle vervoerdersorganisaties problemen met personeel. En NS gaat de treindienstregeling vanaf december drastisch afschalen. Het zal de komende tijd waarschijnlijk niet veel beter worden, eerder slechter."

Max Verstappen gaat voor de tweede keer wereldkampioen worden. Dat kan haast niet meer missen. Mocht hij zondag op Suzuka de eerste Grand Prix van Japan sinds 2019 en het begin van de coronapandemie winnen én de snelste raceronde rijden, dan is de titel met nog vier races te gaan zeker binnen. Hoe anders was het vorig jaar? Toen de Nederlander pas in de allerlaatste ronde van het seizoen de titel voor de neus van Lewis Hamilton weggriste. Ogenschijnlijk onbewogen werkt Verstappen toe naar wat mogelijk de climax van zijn seizoen wordt. „Ik ga sowieso niet met een kater naar huis .”

Wie via een arts wordt doorverwezen om bloed te laten prikken in de regio Haarlem, moet soms wekenlang wachten. De organisatie die het bloedprikken in de regio verzorgt, heeft namelijk te maken met een tekort aan afnamemedewerkers. Huisartsen noemen de situatie 'heel bezwaarlijk'. 

Een afspraak inplannen bij een priklocatie in de buurt kan in sommige gevallen pas over twee of drie weken. "Onwenselijk voor de zorgverlening", vindt Josephine de Vries, praktijkhoudend huisarts in IJmuiden én medisch directeur van regionale huisartsenvereniging HZK.

"Voor mensen die een keer in het jaar hun waardes moeten laten testen, omdat ze bepaalde medicatie gebruiken, maakt het niet zoveel uit", legt ze uit. "Maar als iemand ziek is en we aan het analyseren zijn wat er aan de hand is, dan kan twee weken wachten wel heel bezwaarlijk zijn."

Ruimte voor noodsituaties

Volgens Annelien Besijn van Atalmedial, de organisatie die het bloedprikken verzorgt, is er nog wel ruimte voor noodsituaties. "Bij spoedgevallen kunnen patiënten wel dezelfde dag nog geprikt worden. Dan wordt het bloed die dag nog onderzocht en komt er ook dezelfde dag nog een uitslag."

Besijn noemt het 'vervelend' dat de afspraken pas zo ver weg in te plannen zijn. "Het gaat wel om je gezondheid en je wil natuurlijk snel weten of er iets met je aan de hand is." De krapte is te merken in de hele regio, maar de situatie bij de priklocaties in de ziekenhuizen van het Spaarne Gasthuis is opvallend nijpend. 

Via een online tool kun je zelf een afspraak inplannen voor het bloedprikken en dat gaat volgens Besijn een stuk sneller dan wanneer je telefonisch een afspraak probeert te maken. "Daar kun je ook kiezen uit meerdere locaties, bijvoorbeeld Amsterdam of Hoofddorp. Je kunt gelukkig altijd wel ergens op korte termijn terecht, al is het misschien niet om de hoek." 

Maar de huisartsen zien dat niet zitten. Dat je sneller terecht kunt op een verder gelegen locatie of op een onhandiger tijdstip, kan vooral voor minder mobiele patiënten problematisch zijn. "Denk bijvoorbeeld aan een alleenstaande moeder die moet werken, de kinderen van een naar school moet brengen en zelf geen auto heeft", stelt De Vries. "Hoe moet zij naar Amsterdam komen om bloed te prikken?"

Creatieve oplossingen

Ondertussen doet Atalmedial er naar eigen zeggen alles aan om de bezetting snel weer op orde te krijgen. "We merken dat het momenteel krap is op de arbeidsmarkt. Via uitzendbureaus proberen we nieuwe medewerkers aan te trekken en huidige contracten worden verbreed", aldus Besijn. 

"Daarnaast zoeken we ook naar creatieve oplossingen", vervolgt ze. "Zo kunnen de mensen die in het lab werken en de buisjes onderzoeken bijvoorbeeld een aantal werkzaamheden van de afnemers overnemen. Dan hebben de afnemers weer extra tijd om mensen te prikken."

Inloopspreekuren

Personeelstekorten zijn in de hele zorg een probleem en daarom heeft huisarts De Vries er ook alle begrip voor. Toch pleit ze ervoor dat patiënten sneller op een priklocatie in de buurt terecht moeten kunnen. Zo was het voorheen mogelijk om zonder afspraak bloed te laten prikken.

"Sinds corona moet iedereen een afspraak maken om bloed te prikken. Het is natuurlijk ook niet ideaal om een wachtkamer vol zieke mensen bij elkaar te hebben, maar ik wil toch oproepen om die inloopspreekuren weer in te voeren, mits Covid dat toestaat."

Samen in de klas ontbijten, een quiz spelen en een film kijken, op veel Alkmaarse basisscholen was het deze week feest. Op de scholen wordt alvast een voorproefje genomen op Alkmaar Ontzet dat komende zaterdag in de hele stad uitbundig gevierd wordt. 

Gerben Kossen, bestuurslid van de 8 October Vereeniging Alkmaar Ontzet, is te gast bij groep 6 van de Erasmusschool. Niet geheel toevallig, want zijn vrouw Nienke is de juf. Als Kossen het een en ander verteld heeft over de geschiedenis van Alkmaar Ontzet wordt het Stedelied uit volle borst meegezongen. "Je kan wel horen dat er goed geoefend is", lacht Kossen. "Juf Nienke is goed bezig geweest."

Naast het zingen wordt er ook een quiz gespeeld waarin de vragen natuurlijk gaan over de Alkmaarse overwinning op de Spanjaarden in 1573. Daarna mogen de kinderen een film kijken over het Ontzet van Alkmaar. En het mooie is dat tijdens de film gezamenlijk een broodje gegeten wordt. "Dat is toch wel erg gezellig en knus. Veel beter dan gewoon les krijgen", vertelt een van de leerlingen. 

Het kinderontbijt werd voorheen altijd op 8 oktober op het Canadaplein georganiseerd. Omdat het evenement vorig jaar vanwege de coronapandemie niet door kon gaan, werd besloten ontbijtboxen af te leveren bij de scholen. "Dat is goed bevallen", vertelt Kossen.  "Op het Canadaplein bereikten we maar 500 kinderen, nu vijfduizend. We gaan het vanaf nu dus altijd zo doen."

Geen ontbijt meer dus op het Canadaplein maar in de klas! NH Nieuws was te gast bij de Erasmusschool.   

Het Openbaar Ministerie heeft  32 en 54 maanden gevangenisstraf geëist tegen twee Bulgaarse mannen van 44 en 32 jaar oud. Ze zouden verschillende vrouwen op de Wallen aan het werk hebben gezet en hebben uitgebuit. Beide mannen worden verdacht van mensenhandel.

Volgens het OM werden de vrouwen jarenlang bedreigd, vernederd en beledigd. De vrouwen zouden verliefd op de Bulgaren zijn geweest en een geïsoleerd bestaan hebben geleid. Dagelijks zouden ze door hebben gegeven wat ze verdienden en tijdens ziekte zouden ze gedwongen doorgewerkt hebben.

Geen aangifte

De vrouwen hebben geweigerd aangifte te doen. Ze zeiden tegen de politie dat ze vrijwillig op de Wallen werkten en geen slachtoffer waren. Het OM heeft de twee echter toch vervolgd.  De politie heeft de Bulgaren namelijk afgeluisterd en dat zou, samen met gecodeerde SMS-berichten, genoeg bewijs hebben opgeleverd. 

"Uit tapgesprekken met de slachtoffers volgt dat de verdachten op een denigrerende wijze met de vrouwen om gingen en dat zij met weinig eerbied en respect over hen spraken", zei de officier van justitie vandaag tijdens de zitting. "De vrouwen leken maar goed voor één doel. Terwijl de vrouwen hard aan het werk waren en zware dagen en nachten hadden, gaven de verdachten het geld uit en genoten van een zorgeloos leven."

Zitting uitgesteld

De beide verdachten werden in september 2016 aangehouden in een internationaal onderzoek in onder meer België en Bulgarije naar mensenhandel. Volgens het OM hebben ze de vrouwen op de Wallen tussen 2010 en 2016 uitgebuit. De rechtszaak zou twee jaar geleden al hebben moeten plaatsvinden, maar die zitting ging toen niet door vanwege het coronavirus.

De rechtbank doet op 28 oktober uitspraak. 

Ongeveer de helft van het aantal verdachten dat voor delicten als diefstal, zakkenrollerij, winkeldiefstal, straatroof en bezit of handel in harddrugs wordt opgepakt is een vreemdeling. Dat blijkt uit vandaag vrijgegeven cijfers.

In de eerste acht maanden van dit jaar stond 48,4 procent geregistreerd als vreemdeling. Het ging om 1657 verdachten. Zij hadden onder meer de Marokkaanse, Algerijnse, Poolse en Roemeense nationaliteit. Iets minder dan de helft van hen had geen verblijfsrecht in Nederland. 

Veilig land

In een brief aan de gemeenteraad schrijft burgemeester Halsema dat het straatroventeam van de politie aangeeft dat een groot deel van verdachten van straatroven een vreemdeling uit een veilig land is. Ook agenten van het zogeheten doelgroepenteam zien de laatste maanden een toename van criminele vluchtelingen.

"De extra tijd en inspanning die de inzet op deze groep vergt, gaat ten koste van de inzet op andere prioriteiten in de binnenstad, zoals het tegengaan van straatdealen en high impact crimes", schrijft Halsema. "Ten slotte ondergraaft deze relatief kleine groep het draagvlak voor de opvang van asielzoekers en vluchtelingen die te goeder trouw zijn."

Halsema schrijft dat het voor de landelijke overheid 'zeer ingewikkeld' is om criminelen uit veilige landen uit te zetten. Wel wordt geprobeerd om zoveel mogelijk verdachten op heterdaad aan te houden, is er cameratoezicht en worden toeristen met tekstkarren gewaarschuwd voor zakkenrollers. 

Streetwise beveiligers

Ook wil Halsema, net als politie en justitie, dat de stad ook een gespecialiseerd team met 'streetwise' beveiligers en straatcoaches krijgt. Deze teams kennen achtergronden, taal en cultuur van vreemdelingen uit veilige landen en worden vanaf oktober onder meer ingezet in Ter Apel. "De Amsterdamse driehoek doet een dringend beroep op het Rijk om een dergelijk team ook in Amsterdam in te zetten", schrijft Halsema. 

Op het cruiseschip in het Westelijk Havengebied dat gebruikt wordt voor de opvang van asielzoekers is naar verwachting 5 procent afkomstig uit een veilig land. Vooraf is met het Rijk afgesproken dat asielzoekers die eerder voor overlast zorgden daar niet geplaatst worden. Halsema schrijft vandaag dat dit de komende tijd goed in de gaten gehouden wordt.

Debat

De cijfers zijn gestuurd na een debat dat ongeveer een maand geleden plaatsvond in de Stopera, nadat agenten in De Telegraaf aan de bel trokken over de situatie. Korpschef Frank Paauw liet later op de dag weten dat de hulp van Amsterdamse agenten aan Ter Apel ten koste gaat van de aanpak van de stad, waardoor 'overlastgevende en/of criminele vreemdelingen uit veilige landen meer vrij spel krijgen'.

Dat een groot deel van de aangehouden zakkenrollers als asielzoeker uit een veilig land is gekomen bleek in 2019 ook uit de televisieserie Bureau Burgwallen. "Aan deze gasten hebben we eerlijk gezegd wel een beetje onze handen vol", vertelde een agent in de serie. "Het komt heel regelmatig voor dat deze jongens worden aangehouden."

Cijfers in 2019

In de brief worden de cijfers ook vergeleken met de eerste acht maanden van 2019. Het percentage aangehouden vreemdelingen was toen 34,6 procent. Het ging toen in totaal, met de Nederlandse verdachten erbij, om 4937 aanhoudingen. Dit jaar gaat het in dezelfde periode om 3424 aanhoudingen. Dat het aantal aanhoudingen lager is komt vermoedelijk deels door de coronamaatregelen eerder dit jaar.

Het vertrek van Khadija Arib uit de Tweede Kamer leidt tot onrust in de commissie die de parlementaire enquête naar het coronabeleid voorbereidt. Terwijl een hoge ambtenaar zegt dat Arib als voorzitter van die commissie géén schrikbewind voerde, vrezen sommige leden dat de opvolger van Arib een stuk minder kritisch zal zijn.

De Voedselbank en andere initiatieven die Amsterdammers bijstaan met voedsel moeten steeds meer moeite doen om hun klanten te helpen. Doordat producenten steeds efficiënter werken, komen er namelijk minder donaties binnen. En dat terwijl de groep mensen die de komende tijd hulp nodig heeft juist groeit. “Waar we al langer bang voor waren, lijkt nu te gebeuren.”

Noem het maar gerust een ‘perfect storm’. Aanbieders van voedselhulp moeten steeds proactiever op zoek naar donaties. Die trend was al langer gaande, maar daar komt nu de torenhoge inflatie plus koopkrachtcrisis bovenop. Recent onderzoek wijst uit dat een groeiende groep Nederlanders, nu zo’n 3 op de 10, met moeite de rekeningen kan betalen of zich in de schulden moet steken. Na een aantal rustige maanden zien veel Amsterdamse voedselinitiatieven hierdoor weer een stijging in het aantal aanmeldingen van nieuwe klanten.

Voedselhulp in Amsterdam

Amsterdammers die vrezen de boodschappen niet meer te kunnen betalen, kunnen zich wenden tot de Voedselbank, die door heel het land mensen helpt. “Aanmelden gaat via de buurtteams van de gemeente”, vertelt Oscarine Vonk, woordvoerder bij de Voedselbank Amsterdam. “Dan volgt er een intake om inzicht te krijgen in de financiën. Je moet dan echt met de billen bloot - alleen huishoudens die onder onze norm uitkomen, komen in aanmerking.” Voor bijvoorbeeld een alleenstaande ouder bedraagt die norm, na aftrek van de vaste lasten, 410 euro. En in principe komen alleen mensen met een burgerservicenummer in aanmerking.

Heb je dat niet, dan kan je in Amsterdam terecht bij één van de kleinere voedselprojecten. Anders dan de Voedselbank Amsterdam opereren deze zogeheten informele voedselinitiatieven op kleine, lokale schaal, dus op wijk- en op buurtniveau. Sinds enkele jaren kunnen veel van die initiatieven in Amsterdam rekenen op steun van twee grotere organisaties: het Rode Kruis en Human Aid Now.

“Veel mensen die niet aan de criteria van de Voedselbank voldoen, kloppen aan bij die particuliere initiatieven”, zegt Annelies de Jong van het Rode Kruis. “Maar er zitten ook veel mensen bij die niet durven aan te kloppen bij de Voedselbank. Die weten of durven de weg niet te vinden.” Dominique Nientker, voormalig bankier en consultant die nu de grote kracht is achter Human Aid Now, ondersteunt 18 Amsterdamse initiatieven. Die helpen vooral mensen zonder bsn, zegt ze. “Wij schatten dat 80 procent van hun klanten ongedocumenteerd zijn.” Ook bij het Rode Kruis zijn ongedocumenteerden de grootste groep. Behalve de Voedselbank en de informele initiatieven zijn er ook nog tientallen kerken en moskeeën die zich bezighouden met voedselhulp.

Meer aanmeldingen

Doordat de hulp niet door één centrale partij wordt gecoördineerd en sommige huishoudens gebruik maken van meerdere initiatieven, is niet met zekerheid te zeggen hoeveel Amsterdammers er precies gebruik maken van voedselhulp. “In de eerste week van september hielp de Voedselbank 1446 huishoudens met een pakket”, zegt Vonk. “Dat zijn in totaal 3657 Amsterdammers. In zo’n pakket zit genoeg eten voor ongeveer drie dagen.” Human Aid Now zit naar eigen zeggen op ongeveer 1200 pakketten per week, genoeg voor krap 4000 mensen. Het Rode Kruis deelt geen voedselpakketten uit, maar boodschappenkaarten met een tegoed van 15 euro per kaart, vertelt Annelies De Jong. “Wij geven per week 2500 kaarten uit, waarmee we naar schatting 4900 Amsterdammers helpen.”

In de zomermaanden zijn deze getallen vrij stabiel gebleven. Maar veel organisaties verwachten dat deze getallen de komende weken zullen oplopen. “Bij het Rode Kruis zien we het nu al”, aldus De Jong. “We zaten vrij lang op een stabiel niveau, maar de initiatieven die we bijstaan zien de rijen weer groeien.” Human Aid Now ziet dezelfde ontwikkeling.

Een navraag bij zo’n initiatief bevestigt dat beeld. Helen van der Bilt organiseert Helen’s Free Food Market in Noord. “Op dit moment helpen wij zo’n 80 huishoudens, maar sinds kort moet ik mensen op een wachtlijst zetten. Ik hoop dat die grote toestroom tijdelijk is, maar ik denk dat dat nog wel groter gaat worden.” Aanvankelijk was Helen ook bezig met klantenwerving. “Bijvoorbeeld door te flyeren in buurten waar we denken dat er nog veel verborgen armoede is. Maar dat hebben we uitgesteld. We zitten gewoon vol. Waar we al langer bang voor waren, lijkt nu te gebeuren”

Donaties

Daar komt nog een ander probleem bij: er komt steeds minder gedoneerd voedsel binnen. Vonk vertelt dat ze dat bij de Voedselbank al langer in de gaten hadden. “Dat komt doordat producenten en supermarkten efficiënter zijn gaan werken. Daardoor houden ze minder voedsel over en wordt er dus ook minder gedoneerd.” Maar door de inflatie en de gestegen energiekosten is die trend nu aan het versnellen, zegt ze. “Denk aan een bakker die zijn oven minder vaak aanzet, of telers die uit hebben gerekend dat het voordeliger is een kas leeg te laten staan. Hierdoor is er minder aanbod van vers voedsel.”

Helen’s Free Food Market heeft gelukkig een aantal vaste adressen waar ze op terug kan vallen. “Zoals groothandels en een online bezorgservice. Maar het vinden van nieuwe leveranciers heeft nu mijn grootste prioriteit.” Op dit moment is Van der Bilt in gesprek met een producent van vleesvervangers en enkele bakkers.

Vrijwilligers

En dan is er nog een derde probleem: zowel een grote speler als de Voedselbank als de kleine buurtprojecten zijn afhankelijk van vrijwilligers. En die lopen op hun tandvlees. “Covid was voor veel vrijwilligers heel zwaar”, ziet directeur Nientker van Human Aid Now. “Bij ons is het grootste gedeelte van het werk vrijwillig. Alleen de chauffeur krijgt betaald.”

Over de komende winter is Nientker dan ook bondig: die wordt verschrikkelijk. “Eigenlijk hoopte ik onze werkzaamheden na corona af te bouwen en te stoppen, maar we hebben onze plannen de afgelopen tijd al meermaals moeten wijzigen. De toekomst is steeds erg onvoorspelbaar gebleken.”

De Voedselbank en andere initiatieven die Amsterdammers bijstaan met voedsel moeten steeds meer moeite doen om hun klanten te helpen. Doordat producenten steeds efficiënter werken, komen er namelijk minder donaties binnen. En dat terwijl de groep mensen die de komende tijd hulp nodig heeft juist groeit. “Waar we al langer bang voor waren, lijkt nu te gebeuren.”

Noem het maar gerust een ‘perfect storm’. Aanbieders van voedselhulp moeten steeds proactiever op zoek naar donaties. Die trend was al langer gaande, maar daar komt nu de torenhoge inflatie plus koopkrachtcrisis bovenop. Recent onderzoek wijst uit dat een groeiende groep Nederlanders, nu zo’n 3 op de 10, met moeite de rekeningen kan betalen of zich in de schulden moet steken. Na een aantal rustige maanden zien veel Amsterdamse voedselinitiatieven hierdoor weer een stijging in het aantal aanmeldingen van nieuwe klanten.

Voedselhulp in Amsterdam

Amsterdammers die vrezen de boodschappen niet meer te kunnen betalen, kunnen zich wenden tot de Voedselbank, die door heel het land mensen helpt. “Aanmelden gaat via de buurtteams van de gemeente”, vertelt Oscarine Vonk, woordvoerder bij de Voedselbank Amsterdam. “Dan volgt er een intake om inzicht te krijgen in de financiën. Je moet dan echt met de billen bloot - alleen huishoudens die onder onze norm uitkomen, komen in aanmerking.” Voor bijvoorbeeld een alleenstaande ouder bedraagt die norm, na aftrek van de vaste lasten, 410 euro. En in principe komen alleen mensen met een burgerservicenummer in aanmerking.

Heb je dat niet, dan kan je in Amsterdam terecht bij één van de kleinere voedselprojecten. Anders dan de Voedselbank Amsterdam opereren deze zogeheten informele voedselinitiatieven op kleine, lokale schaal, dus op wijk- en op buurtniveau. Sinds enkele jaren kunnen veel van die initiatieven in Amsterdam rekenen op steun van twee grotere organisaties: het Rode Kruis en Human Aid Now.

“Veel mensen die niet aan de criteria van de Voedselbank voldoen, kloppen aan bij die particuliere initiatieven”, zegt Annelies de Jong van het Rode Kruis. “Maar er zitten ook veel mensen bij die niet durven aan te kloppen bij de Voedselbank. Die weten of durven de weg niet te vinden.” Dominique Nientker, voormalig bankier en consultant die nu de grote kracht is achter Human Aid Now, ondersteunt 18 Amsterdamse initiatieven. Die helpen vooral mensen zonder bsn, zegt ze. “Wij schatten dat 80 procent van hun klanten ongedocumenteerd zijn.” Ook bij het Rode Kruis zijn ongedocumenteerden de grootste groep. Behalve de Voedselbank en de informele initiatieven zijn er ook nog tientallen kerken en moskeeën die zich bezighouden met voedselhulp.

De tekst gaat door na de foto.

Meer aanmeldingen

Doordat de hulp niet door één centrale partij wordt gecoördineerd en sommige huishoudens gebruik maken van meerdere initiatieven, is niet met zekerheid te zeggen hoeveel Amsterdammers er precies gebruik maken van voedselhulp. “In de eerste week van september hielp de Voedselbank 1446 huishoudens met een pakket”, zegt Vonk. “Dat zijn in totaal 3657 Amsterdammers. In zo’n pakket zit genoeg eten voor ongeveer drie dagen.” Human Aid Now zit naar eigen zeggen op ongeveer 1200 pakketten per week, genoeg voor krap 4000 mensen. Het Rode Kruis deelt geen voedselpakketten uit, maar boodschappenkaarten met een tegoed van 15 euro per kaart, vertelt Annelies De Jong. “Wij geven per week 2500 kaarten uit, waarmee we naar schatting 4900 Amsterdammers helpen.”

In de zomermaanden zijn deze getallen vrij stabiel gebleven. Maar veel organisaties verwachten dat deze getallen de komende weken zullen oplopen. “Bij het Rode Kruis zien we het nu al”, aldus De Jong. “We zaten vrij lang op een stabiel niveau, maar de initiatieven die we bijstaan zien de rijen weer groeien.” Human Aid Now ziet dezelfde ontwikkeling.

Een navraag bij zo’n initiatief bevestigt dat beeld. Helen van der Bilt organiseert Helen’s Free Food Market in Noord. “Op dit moment helpen wij zo’n 80 huishoudens, maar sinds kort moet ik mensen op een wachtlijst zetten. Ik hoop dat die grote toestroom tijdelijk is, maar ik denk dat dat nog wel groter gaat worden.” Aanvankelijk was Helen ook bezig met klantenwerving. “Bijvoorbeeld door te flyeren in buurten waar we denken dat er nog veel verborgen armoede is. Maar dat hebben we uitgesteld. We zitten gewoon vol. Waar we al langer bang voor waren, lijkt nu te gebeuren.”

Donaties

Daar komt nog een ander probleem bij: er komt steeds minder gedoneerd voedsel binnen. Vonk vertelt dat ze dat bij de Voedselbank al langer in de gaten hadden. “Dat komt doordat producenten en supermarkten efficiënter zijn gaan werken. Daardoor houden ze minder voedsel over en wordt er dus ook minder gedoneerd.” Maar door de inflatie en de gestegen energiekosten is die trend nu aan het versnellen, zegt ze. “Denk aan een bakker die zijn oven minder vaak aanzet, of telers die uit hebben gerekend dat het voordeliger is een kas leeg te laten staan. Hierdoor is er minder aanbod van vers voedsel.”

Helen’s Free Food Market heeft gelukkig een aantal vaste adressen waar ze op terug kan vallen. “Zoals groothandels en een online bezorgservice. Maar het vinden van nieuwe leveranciers heeft nu mijn grootste prioriteit.” Op dit moment is Van der Bilt in gesprek met een producent van vleesvervangers en enkele bakkers.

Vrijwilligers

En dan is er nog een derde probleem: zowel een grote speler als de Voedselbank als de kleine buurtprojecten zijn afhankelijk van vrijwilligers. En die lopen op hun tandvlees. “Covid was voor veel vrijwilligers heel zwaar”, ziet directeur Nientker van Human Aid Now. “Bij ons is het grootste gedeelte van het werk vrijwillig. Alleen de chauffeur krijgt betaald.”

Over de komende winter is Nientker dan ook bondig: die wordt verschrikkelijk. “Eigenlijk hoopte ik onze werkzaamheden na corona af te bouwen en te stoppen, maar we hebben onze plannen de afgelopen tijd al meermaals moeten wijzigen. De toekomst is steeds erg onvoorspelbaar gebleken.”

De Voedselbank en andere initiatieven die Amsterdammers bijstaan met voedsel moeten steeds meer moeite doen om hun klanten te helpen. Doordat producenten steeds efficiënter werken, komen er namelijk minder donaties binnen. En dat terwijl de groep mensen die de komende tijd hulp nodig heeft juist groeit. “Waar we al langer bang voor waren, lijkt nu te gebeuren.”

Noem het maar gerust een ‘perfect storm’. Aanbieders van voedselhulp moeten steeds proactiever op zoek naar donaties. Die trend was al langer gaande, maar daar komt nu de torenhoge inflatie plus koopkrachtcrisis bovenop. Recent onderzoek wijst uit dat een groeiende groep Nederlanders, nu zo’n 3 op de 10, met moeite de rekeningen kan betalen of zich in de schulden moet steken. Na een aantal rustige maanden zien veel Amsterdamse voedselinitiatieven hierdoor weer een stijging in het aantal aanmeldingen van nieuwe klanten.

Voedselhulp in Amsterdam

Amsterdammers die vrezen de boodschappen niet meer te kunnen betalen, kunnen zich wenden tot de Voedselbank, die door heel het land mensen helpt. “Aanmelden gaat via de buurtteams van de gemeente”, vertelt Oscarine Vonk, woordvoerder bij de Voedselbank Amsterdam. “Dan volgt er een intake om inzicht te krijgen in de financiën. Je moet dan echt met de billen bloot - alleen huishoudens die onder onze norm uitkomen, komen in aanmerking.” Voor bijvoorbeeld een alleenstaande ouder bedraagt die norm, na aftrek van de vaste lasten, 410 euro. En in principe komen alleen mensen met een burgerservicenummer in aanmerking.

Heb je dat niet, dan kan je in Amsterdam terecht bij één van de kleinere voedselprojecten. Anders dan de Voedselbank Amsterdam opereren deze zogeheten informele voedselinitiatieven op kleine, lokale schaal, dus op wijk- en op buurtniveau. Sinds enkele jaren kunnen veel van die initiatieven in Amsterdam rekenen op steun van twee grotere organisaties: het Rode Kruis en Human Aid Now.

“Veel mensen die niet aan de criteria van de Voedselbank voldoen, kloppen aan bij die particuliere initiatieven”, zegt Annelies de Jong van het Rode Kruis. “Maar er zitten ook veel mensen bij die niet durven aan te kloppen bij de Voedselbank. Die weten of durven de weg niet te vinden.” Dominique Nientker, voormalig bankier en consultant die nu de grote kracht is achter Human Aid Now, ondersteunt 18 Amsterdamse initiatieven. Die helpen vooral mensen zonder bsn, zegt ze. “Wij schatten dat 80 procent van hun klanten ongedocumenteerd zijn.” Ook bij het Rode Kruis zijn ongedocumenteerden de grootste groep. Behalve de Voedselbank en de informele initiatieven zijn er ook nog tientallen kerken en moskeeën die zich bezighouden met voedselhulp.

De tekst gaat door na de foto.

Meer aanmeldingen

Doordat de hulp niet door één centrale partij wordt gecoördineerd en sommige huishoudens gebruik maken van meerdere initiatieven, is niet met zekerheid te zeggen hoeveel Amsterdammers er precies gebruik maken van voedselhulp. “In de eerste week van september hielp de Voedselbank 1446 huishoudens met een pakket”, zegt Vonk. “Dat zijn in totaal 3657 Amsterdammers. In zo’n pakket zit genoeg eten voor ongeveer drie dagen.” Human Aid Now zit naar eigen zeggen op ongeveer 1200 pakketten per week, genoeg voor krap 4000 mensen. Het Rode Kruis deelt geen voedselpakketten uit, maar boodschappenkaarten met een tegoed van 15 euro per kaart, vertelt Annelies De Jong. “Wij geven per week 2500 kaarten uit, waarmee we naar schatting 4900 Amsterdammers helpen.”

In de zomermaanden zijn deze getallen vrij stabiel gebleven. Maar veel organisaties verwachten dat deze getallen de komende weken zullen oplopen. “Bij het Rode Kruis zien we het nu al”, aldus De Jong. “We zaten vrij lang op een stabiel niveau, maar de initiatieven die we bijstaan zien de rijen weer groeien.” Human Aid Now ziet dezelfde ontwikkeling.

Een navraag bij zo’n initiatief bevestigt dat beeld. Helen van der Bilt organiseert Helen’s Free Food Market in Noord. “Op dit moment helpen wij zo’n 80 huishoudens, maar sinds kort moet ik mensen op een wachtlijst zetten. Ik hoop dat die grote toestroom tijdelijk is, maar ik denk dat dat nog wel groter gaat worden.” Aanvankelijk was Helen ook bezig met klantenwerving. “Bijvoorbeeld door te flyeren in buurten waar we denken dat er nog veel verborgen armoede is. Maar dat hebben we uitgesteld. We zitten gewoon vol. Waar we al langer bang voor waren, lijkt nu te gebeuren.”

Donaties

Daar komt nog een ander probleem bij: er komt steeds minder gedoneerd voedsel binnen. Vonk vertelt dat ze dat bij de Voedselbank al langer in de gaten hadden. “Dat komt doordat producenten en supermarkten efficiënter zijn gaan werken. Daardoor houden ze minder voedsel over en wordt er dus ook minder gedoneerd.” Maar door de inflatie en de gestegen energiekosten is die trend nu aan het versnellen, zegt ze. “Denk aan een bakker die zijn oven minder vaak aanzet, of telers die uit hebben gerekend dat het voordeliger is een kas leeg te laten staan. Hierdoor is er minder aanbod van vers voedsel.”

Helen’s Free Food Market heeft gelukkig een aantal vaste adressen waar ze op terug kan vallen. “Zoals groothandels en een online bezorgservice. Maar het vinden van nieuwe leveranciers heeft nu mijn grootste prioriteit.” Op dit moment is Van der Bilt in gesprek met een producent van vleesvervangers en enkele bakkers.

Vrijwilligers

En dan is er nog een derde probleem: zowel een grote speler als de Voedselbank als de kleine buurtprojecten zijn afhankelijk van vrijwilligers. En die lopen op hun tandvlees. “Covid was voor veel vrijwilligers heel zwaar”, ziet directeur Nientker van Human Aid Now. “Bij ons is het grootste gedeelte van het werk vrijwillig. Alleen de chauffeur krijgt betaald.”

Over de komende winter is Nientker dan ook bondig: die wordt verschrikkelijk. “Eigenlijk hoopte ik onze werkzaamheden na corona af te bouwen en te stoppen, maar we hebben onze plannen de afgelopen tijd al meermaals moeten wijzigen. De toekomst is steeds erg onvoorspelbaar gebleken.”

De najaarsgolf is nu echt begonnen. Dat meldt het RIVM. Volgens deskundigen moet ons land opletten, maar is er nog geen man overboord. „De bevolking is meer immuun dan de afgelopen winters.”

De problemen en kosten voor ondernemers stapelen zich in rap tempo op: de coronasteun (NOW en TVL) moet terugbetaald worden en de loonkosten stijgen door het verhogen van het minimumloon, extreme energieprijzen en de hoge inflatie. Erik Koper, eigenaar van vijf kledingwinkels in Noord-Holland, probeert aan alle kanten te bezuinigen. "Ik houd echt mijn hart vast."

Volgens Erik Koper, ondernemer en eigenaar van vijf kledingwinkels in Egmond aan Zee, Noordwijk en De Koog heeft alles tot nu toe nog wel kunnen betalen, maar 'je moet ook kunnen investeren.' Het ontbreekt volgens hem vooral aan steun. "Soms vraag ik mij af; heeft het allemaal nog wel zin? Nu nog wel, maar ik maak me daar oprecht wel zorgen over."

Koper: "Eigenlijk staan we voor de derde keer in de overlevingsstand. Het lijkt een soort verlengstuk van corona." Koper moet noodgedwongen in de kosten snijden. "Het personeel wordt gehalveerd en de verwarming gaat niet meer aan, want dan kan ik de winkel wel gelijk sluiten. Ik houd mijn hart vast. Meer bezuinigen kunnen we niet."

MKB herkent problemen

Marieke Ripken, van woordvoerder MKB Nederland, herkent dat veel ondernemers in de problemen komen. "Duidelijk is dat terugbetaling van te veel ontvangen NOW en TVL én de coronaschulden aan de Belastingdienst voor veel ondernemers op een heel slecht moment komt. Ondertussen is het maar de vraag in hoeverre zij compensatie krijgen voor de hoge energieprijzen en komt er minder geld binnen omdat consumenten door de inflatie hand op de knip houden."

Ripken vervolgt: "Ondernemers zien hun kosten fors oplopen door de extreme energieprijzen en de hoge inflatie. Hun kosten voor niet alleen energie, maar bijvoorbeeld ook voor grondstoffen, transport, huur, personeel gaan stevig omhoog. En in de meeste gevallen kunnen ze die kostenstijgingen niet of nauwelijks doorberekenen." Koper vult aan: "Ook kun je verliezen en tekorten niet allemaal zo gemakkelijk 'inhalen'. Mensen gaan niet opeens vijf biefstukken in een restaurant eten."

Volgens haar is het moeilijk in te schatten welk percentage ondernemers die enorme opstapeling van kosten uiteindelijk de das om zal doen. "Inretail bijvoorbeeld – de brancheorganisatie van winkels in mode, schoenen en sport – vreest dat flink wat winkels ernstig in de problemen gaan komen dan wel zullen omvallen en dat er ‘gaten’ in de winkelstraten zullen vallen." Erik Koper hoort het vaak in de wandelgangen gaan over faillissementen. "Sommige ondernemers besluiten zelf onder deze omstandigheden te stoppen, juist om te voorkomen dat ze failliet gaan en alles kwijtraken."

Compensatieregeling

Voor energie-intensieve bedrijven komt er een compensatieregeling, waar het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat nu aan werkt. Ripken: "De bedrijven die belastingschulden, NOW en TVL moeten terugbetalen, zullen in de meeste gevallen niet onder de noemer 'energie-intensief' vallen. Afhankelijk van hun verbruik zullen zij mogelijk deels onder het prijsplafond vallen wat er voor burgers komt."

Volgens Ripken is het van belang dat er compensatie komt voor de abrupte en forse verhoging van het wettelijk minimumloon, zoals werkgevers en werknemers vorig jaar hebben opgesteld in hun SER-advies voor de periode van 2021 tot en met 2025. "Het is begrijpelijk en goed dat het kabinet via het minimumloon iets wil doen voor de laagste inkomens, maar meer dan 10 procent in één keer, en juist in deze tijd, is heel fors en ondernemers moeten dat wel kunnen dragen."

In de afgelopen week zijn 19.031 positieve tests geregistreerd, het hoogste aantal sinds begin augustus. In een week tijd is het aantal positieve tests met 55 procent toegenomen. Bovendien worden steeds meer mensen vanwege hun coronabesmetting in een ziekenhuis opgenomen.

Videobeelden en tientallen verklaringen geven een steeds beter beeld van wat zich precies afspeelde tijdens die fatale uitgaansavond vorig jaar juli op het Spaanse eiland Mallorca. Daarbij kwam de 27-jarige Carlo Heuvelman uit Waddinxveen door zwaar geweld om het leven. De beelden en verklaringen werden vandaag getoond en voorgelezen door de rechtbank. 

Justitie heeft videobeelden van zowel het geweld voor café De Zaak op de boulevard van badplaats El Arenal, als van het geweld zo'n tweehonderd meter verderop. Bij die laatste mishandeling raakten zowel Carlo Heuvelman als een vriend van hem zwaargewond. Heuvelman overleed vier dagen later. 

Geruzie over stoelen

Op die bewuste avond wordt eerst door de groep Gooise jongens gevochten in en voor café De Zaak. Op beveiligingsbeelden van de kroeg is te zien hoe er opstootjes ontstaan met een andere groep. Dat gebeurt als er over en weer stoelen worden 'gestolen'. De cafébezoekers moeten - vanwege de toen geldende coronaregels - op een stoel zitten en het aantal stoelen is beperkt. 

Er ontstaan verschillende opstootjes voordat één van de jongens uit een andere vriendengroep de deur wordt gewezen door de eigenaar van het café. Enkele vrienden gaan er achteraan. De Gooise jongens op hun beurt seinen dan hun vrienden in die in een andere kroeg zitten. Ze moeten langskomen omdat er ruzie is en dat er 'een groep jongens een lesje moet worden geleerd'.

Op de videobeelden is te zien hoe de helft van de groep - snel wandelend en zichtbaar met een missie - aan komt lopen. Als de groep samenkomt gaat het mis en vallen er - zowel voor café De Zaak en de Level Dining Lounge, een kroeg er naast - meerdere rake klappen en trappen. Op camerabeelden is te zien hoe een deel van de groep Gooise jongens los van de klappen zeker één slachtoffer zo hard slaat en schopt dat hij gewond op de grond valt. Ook dan wordt er nog doorgevochten. 

Daarna vertrekt de groep. Ze moeten terug naar een kroeg verderop, waar één van de vrienden is achtergebleven. Hij heeft hulp nodig, omdat hij in zijn eentje de drankrekening niet kan betalen.

Tekst gaat door onder de foto.

Vechtpartij met andere vriendengroep

Op de boulevard voor de Bar Bier-Express gaat het weer fout. Er ontstaat een opstootje met de vriendengroep van Carlo Heuvelman. Deze groep staat daar wat langer, op een video is te zien hoe ze onderling ruzie hebben over een drankrekening. Het is hun eerste avond op Mallorca. De Gooise jongens bemoeien zich er mee waardoor weer ruzie staat. Er zou een rotopmerking aan vooraf zijn gegaan, die als een lap op een stier werkt. Een getuige vertelt later dat ze 'twee jongens als beesten met elkaar tekeer zagen gaan'. Er vallen klappen over en weer.

Een van de jongens uit de groep van Carlo wordt zwaar toegetakeld door zeker twee jongens. Hij wordt geschopt en geslagen en belandt op de grond. Daar houdt het geweld niet op. Op videobeelden gemaakt door een omstander is te zien hoe de jongen een harde trap krijgt van een van de Gooise jongens. 

Op de achtergrond is dan al te zien dat Carlo ligt te vechten voor zijn leven. Wat er precies met hem gebeurd is, is niet op video's te zien. Verschillende getuigen vertellen er wel over. Ze hebben gezien hoe Carlo van de Gooise jongens een harde vuistslag tegen zijn hoofd krijgt en hard op de grond valt. Daar stopt het geweld niet en Carlo krijgt nog een paar flinke trappen. Daarvan waren er zeker twee ook tegen zijn hoofd toont een forensisch rapport aan. Carlo blijft roerloos en bewusteloos liggen middenin een plas bloed. Twee meisjes ontfermen zich over hem. 

Schrik over nieuws van zwaargewonden

De groep Gooise jongeren slaat meteen op de vlucht. Verschillende getuigen onder wie ook andere vrienden uit de groep komen ze later tegen op de boulevard. Een deel van de groep is euforisch, misschien door de adrenaline. Ze hebben gevochten en gewonnen. Een ander deel van de groep is geschrokken en emotioneel. Er wordt volgens de getuige ook gehuild. 

De avond eindigt voor de Gooise groep terug in hun vakantievilla. Een van de jongens die niet mee uit was, ligt al te slapen en wordt door een van de jongens wakker gemaakt. Hij krijgt te horen dat er gevochten is. Dat er zwaargewonden zijn gevallen, lijken ze nog niet te weten of  te beseffen. Dat horen ze pas de volgende dag. De schrik zit er volgens een van de vrienden dan flink in. 

De komende dagen moet bij de rechter blijken welke verdachte wat precies heeft gedaan. Wat op de videobeelden staat is duidelijk, de jongens hebben een deel al bekend. Met de dood van Carlo Heuvelman ontkennen ze allemaal iets te maken te hebben. Getuigen hebben ze wel gezien en ook aangewezen, maar de tientallen verklaringen zijn allesbehalve eenduidig. De komende dagen moeten alle verdachten zich één voor één verantwoorden bij de rechtbank in Lelystad.

De nieuwe coronagolf zwelt aan. In de afgelopen week zijn 19.031 positieve tests geregistreerd, het hoogste aantal sinds begin augustus.

Videobeelden en tientallen verklaringen geven een steeds beter beeld van wat zich precies afspeelde tijdens die fatale uitgaansavond vorig jaar juli op het Spaanse eiland Mallorca. Daarbij kwam de 27-jarige Carlo Heuvelman uit Waddinxveen door zwaar geweld om het leven. De beelden en verklaringen werden vandaag getoond en voorgelezen door de rechtbank. 

Justitie heeft videobeelden van zowel het geweld voor café De Zaak op de boulevard van badplaats El Arenal, als van het geweld zo'n tweehonderd meter verderop. Bij die laatste mishandeling raakten zowel Carlo Heuvelman als een vriend van hem zwaargewond. Heuvelman overleed vier dagen later. 

Geruzie over stoelen

Op die bewuste avond wordt eerst door de groep Gooise jongens gevochten in en voor café De Zaak. Op beveiligingsbeelden van de kroeg is te zien hoe er opstootjes ontstaan met een andere groep. Dat gebeurt als er over en weer stoelen worden 'gestolen'. De cafébezoekers moeten - vanwege de toen geldende coronaregels - op een stoel zitten en het aantal stoelen is beperkt. 

Er ontstaan verschillende opstootjes voordat één van de jongens uit een andere vriendengroep de deur wordt gewezen door de eigenaar van het café. Enkele vrienden gaan er achteraan. De Gooise jongens op hun beurt seinen dan hun vrienden in die in een andere kroeg zitten. Ze moeten langskomen omdat er ruzie is en dat er 'een groep jongens een lesje moet worden geleerd'.

Op de videobeelden is te zien hoe de helft van de groep - snel wandelend en zichtbaar met een missie - aan komt lopen. Als de groep samenkomt gaat het mis en vallen er - zowel voor café De Zaak en een kroeg er naast - meerdere rake klappen en trappen. Op camerabeelden is te zien hoe een deel van de groep Gooise jongens los van de klappen zeker één slachtoffer zo hard slaat en schopt dat hij gewond op de grond valt. Ook dan wordt er nog doorgevochten. 

Daarna vertrekt de groep. Ze moeten terug naar een kroeg verderop, waar één van de vrienden is achtergebleven. Hij heeft hulp nodig, omdat hij in zijn eentje de drankrekening niet kan betalen.

Tekst gaat door onder de foto.

Vechtpartij met andere vriendengroep

Op de boulevard voor de Bar Bier-Express gaat het weer fout. Er ontstaat een opstootje met de vriendengroep van Carlo Heuvelman. Deze groep staat daar wat langer, op een video is te zien hoe ze onderling ruzie hebben over een drankrekening. Het is hun eerste avond op Mallorca. De Gooise jongens bemoeien zich er mee waardoor weer ruzie staat. Er zou een rotopmerking aan vooraf zijn gegaan, die als een lap op een stier werkt. Een getuige vertelt later dat ze 'twee jongens als beesten met elkaar tekeer zagen gaan'. Er vallen klappen over en weer.

Een van de jongens uit de groep van Carlo wordt zwaar toegetakeld door zeker twee jongens. Hij wordt geschopt en geslagen en belandt op de grond. Daar houdt het geweld niet op. Op videobeelden gemaakt door een omstander is te zien hoe de jongen een harde trap krijgt van een van de Gooise jongens. 

Op de achtergrond is dan al te zien dat Carlo ligt te vechten voor zijn leven. Wat er precies met hem gebeurd is, is niet op video's te zien. Verschillende getuigen vertellen er wel over. Ze hebben gezien hoe Carlo van de Gooise jongens een harde vuistslag tegen zijn hoofd krijgt en hard op de grond valt. Daar stopt het geweld niet en Carlo krijgt nog een paar flinke trappen. Daarvan waren er zeker twee ook tegen zijn hoofd toont een forensisch rapport aan. Carlo blijft roerloos en bewusteloos liggen middenin een plas bloed. Twee meisjes ontfermen zich over hem. 

Schrik over nieuws van zwaargewonden

De groep Gooise jongeren slaat meteen op de vlucht. Verschillende getuigen onder wie ook andere vrienden uit de groep komen ze later tegen op de boulevard. Een deel van de groep is euforisch, misschien door de adrenaline. Ze hebben gevochten en gewonnen. Een ander deel van de groep is geschrokken en emotioneel. Er wordt volgens de getuige ook gehuild. 

De avond eindigt voor de Gooise groep terug in hun vakantievilla. Een van de jongens die niet mee uit was, ligt al te slapen en wordt door een van de jongens wakker gemaakt. Hij krijgt te horen dat er gevochten is. Dat er zwaargewonden zijn gevallen, lijken ze nog niet te weten of  te beseffen. Dat horen ze pas de volgende dag. De schrik zit er volgens een van de vrienden dan flink in. 

De komende dagen moet bij de rechter blijken welke verdachte wat precies heeft gedaan. Wat op de videobeelden staat is duidelijk, de jongens hebben een deel al bekend. Met de dood van Carlo Heuvelman ontkennen ze allemaal iets te maken te hebben. Getuigen hebben ze wel gezien en ook aangewezen, maar de tientallen verklaringen zijn allesbehalve eenduidig. De komende dagen moeten alle verdachten zich één voor één verantwoorden bij de rechtbank in Lelystad.

De hoge hak is weer in opkomst, zo was te zien tijdens de Paris Fashion Week. Eerder schreef Marjolein Hurkmans dat ze het lopen op hoge hakken een beetje is afgeleerd na al die coronajaren. Dat moest weer helemaal opnieuw getraind worden. Nou ja… moet? Niks moet natuurlijk!

Ga jij weer bij elk kuchje of niesje een zelftest doen? Een nieuwe coronagolf is namelijk mogelijk begonnen, zei het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) vorige week. Daarnaast meldt De Telegraaf dat het aantal coronagevallen mogelijk het hoogste niveau heeft bereikt sinds juli. Is dat een reden voor jou om die zelftesten weer tevoorschijn te halen?

Ringo Starr heeft een pauze ingelast in zijn tournee. Afgelopen weekend moest het voormalige Beatles-lid al twee optredens afzeggen en nu blijkt omdat hij positief heeft getest op corona. Eerder had zijn woordvoerder nog gezegd dat Starr geen Covid-19 had.

Een nieuwe coronagolf is mogelijk begonnen, zei het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) vorige week. Het instituut constateerde toen dat het aantal positieve coronatests begon te stijgen. Of dat doorzet, wordt dinsdag duidelijk, als het instituut weer met zijn wekelijkse overzicht van het aantal positieve tests komt.

Corona is een zoönose. Dat is een ziekte die van dier op mens overgaat. Toen de kwaal in februari 2020 in Nederland opdook, waren we nog zo onnozel om te menen dat het een vasthoudend griepje zou zijn. Ettelijke kerkhoven verder weten we wel beter.

Een groep ondernemers van de Noordermarkt in Amsterdam op maandag zijn boos. Ze loten elke week mee voor een standplaats, maar voelen zich door de gemeente gedwongen om per 1 november een tijdelijke vaste plaatsvergunning aan te nemen die hen verplicht om 10 van de 13 maandagen per kwartaal aanwezig te zijn. De marktondernemers vinden dat die voorwaarde niet haalbaar is. Maar wie het aanbod afwijst, verliest zijn gunstige rangnummer en dus een goede plek op de markt. 

Denise van Houweninge loot al 15 jaar mee om voor een kraam op de maandagochtend op de Noordermarkt. Ze is een zogeheten sollicitant. Zij en 22 andere marktkooplui hebben nu een brief van de gemeente gekregen waarin staat dat ze een tijdelijke vaste plek kunnen krijgen. Die is voor hen ook goedkoper. Dat lijkt fijn, maar dat betekent wel dat ze 10 van de 13 maandagen op de markt aanwezig moeten zijn, anders vervalt hun plek

"Persoonlijk wil ik geen vaste plek, ik wil sollicitant blijven", vertelt Van Houweninge. "Daarvoor moet ik minimaal vier keer per jaar op de markt staan. Het probleem is, dat als ik de plek niet neem, dat ze dan mijn nummer afpakken. Dat terwijl ik hier al vijftien jaar sta en een gunstig rangnummer heb. Die wil ik niet opgeven. Bovendien mag ik dan nog steeds niet vroeger dan 9 uur 's morgens mijn kraam inrichten, terwijl ondernemers met een echte vaste plek dat wel mogen."

Lusten en lasten

Nederlandse ziekenhuizen behandelen momenteel 842 mensen die het coronavirus onder de leden hebben, meldt het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS). Het LCPS maakt geen onderscheid tussen mensen die worden opgenomen dóór corona of mét corona. Dat is het hoogste aantal sinds 5 augustus, bijna twee maanden geleden.

Ziekenhuizen krijgen het steeds drukker met mensen die positief zijn getest op het coronavirus. Ze behandelen momenteel 842 mensen die het virus onder de leden hebben, meldt het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS). Dat is het hoogste aantal sinds 5 augustus, bijna twee maanden geleden.

Het zorgt een jaar geleden voor een grote schokgolf: een Nederlandse jongen overlijdt op vakantie op het Spaanse eiland Mallorca, nadat hij een paar dagen eerder zwaargewond raakte door een vechtpartij met een paar landgenoten. De verdachten: een groep Hilversumse jongens, die ook eerder op de avond al een paar rake klappen uit zouden hebben gedeeld. Meer dan een jaar later staan zij voor de rechter, over anderhalve week horen ze welke straf ze te wachten staat.

De groep Hilversumse jongens is vorige zomer samen op Mallorca voor een onbezorgde zonvakantie met vrienden. Ze hebben net hun eindexamen achter de rug. De vakantie moet dus vooral een feest worden, als afsluiting van de middelbareschooltijd.

Hoe de jongens hun vakantie vóór de fatale mishandelingen doorbrengen is gissen, maar er is wel wat bij voor te stellen: hangen op het strand, zonnen, zwemmen, afkoelen met een koud biertje en 's avonds – zoals vele leeftijdsgenoten op het Spaanse eiland – op stap.

Liever niet het hele verhaal lezen? Bekijk hier een samenvatting van de zaak in anderhalve minuut:

Rake klappen voor een café

De avond van woensdag 14 juli moet ook zo'n stapavond worden, maar de feeststemming wordt al snel grimmig als de jongens café De Zaak aan de boulevard van badplaats El Arenal binnenstappen. Dat vertellen ooggetuigen later aan NH Nieuws. Ze gedragen zich agressief en worden al snel de deur gewezen door kroegpersoneel.

Voor het café gaat het mis als de jongens keihard op de vuist gaan met een andere groep jongeren. Er vallen meerdere slachtoffers, waarbij iemand tegen zijn hoofd wordt geschopt door een van de jongens. Vier anderen raken ook gewond. De verwondingen liegen er niet om: de een heeft een gebroken neus, de ander een verschoven nekwervel.

Gevechten op de boulevard

Het geweld gaat daarna verder als de groep jongens zo'n tweehonderd meter verderop, op de boulevard van het stadje, weer slaags raken. Op straat, ter hoogte van café-bar Bier-Express, krijgt de groep het aan de stok met een andere vriendengroep. Er wordt over en weer geschopt en geslagen. Een van de slachtoffers wordt op de grond nog een keer hard getrapt.

Aan de overkant van de straat zakt ook een jongen naar de grond na een paar harde klappen en trappen te hebben gekregen. Het gaat om de 27-jarige Carlo Heuvelman. Omstanders vertellen later dat hij juist de ontstane ruzie wilde sussen, maar ook niet ontkomt aan het geweld. Carlo blijft daarna roerloos liggen. 

Enkele omstanders rennen op hem af om hem te helpen, de politie en de ambulance worden gebeld. Carlo wordt met spoed naar het ziekenhuis gebracht. De klappen en trappen worden hem een paar dagen later fataal: hij overlijdt aan de gevolgen van het geweld.

Gooise jongens halsoverkop naar huis

De verdachten stappen de volgende ochtend – eerder dan gepland – op het vliegtuig naar huis, zogezegd uit angst voor de aangescherpte coronamaatregelen. Ze willen veilig terugkomen, zodat ze nog met hun familie op vakantie kunnen. Toch hebben ze ook zorgen over het geweld en vooral de consequenties daarvan.

Hun snelle vlucht naar huis zorgt ervoor dat ze uit handen blijven van de Spaanse politie, die na de gewelddadigheden meteen een onderzoek begint. De negen Gooise jongeren worden al snel aangewezen als verdachten, maar kunnen niet meer opgepakt worden. Dat gebeurt pas een paar weken later, als het Spaanse politieonderzoek wordt overgedragen aan de Nederlandse autoriteiten. 

De zaak zorgt ondertussen voor een golf van verontwaardiging. Er ontstaat – vlak voordat er verdachten worden aangehouden – zelfs een heksenjacht op de jongens. Hun namen en foto's gaan razendsnel rond op sociale media, er worden zelfs adressen gedeeld. Het gaat zo ver dat justitie zich genoodzaakt voelt om mensen op te roepen te stoppen met het delen van alle wilde verhalen.

Negen verdachten

De Nederlandse politie pakt de weken daarna negen verdachten op, allemaal Hilversummers van achttien en negentien jaar oud. Drie van hen worden door justitie gezien als hoofdverdachten.

Hilversummer Sanil B. wordt door justitie verdacht van het medeplegen van doodslag en tweemaal poging tot doodslag, doordat hij zowel voor het café als op de boulevard slachtoffers tegen het hoofd schopte. Verdachte Hein B. heeft ongeveer dezelfde verdenkingen. Naast het medeplegen van doodslag, wordt hij verdacht van poging tot doodslag, doordat hij op de boulevard ook een ander slachtoffer tegen het hoofd zou hebben geschopt.

Mees T. wordt verdacht van het medeplegen van doodslag, twee keer poging tot doodslag en openlijke geweldpleging. Als laatste wordt Lukas O. opgepakt. Justitie verdenkt hem eerst van dezelfde feiten: medeplegen van doodslag, het medeplegen van poging tot doodslag en openlijke geweldpleging. O. mag als eerste van de groep weer op vrije voeten, later blijkt hij ook niet betrokken te zijn geweest bij de doodslag van Carlo. Van de andere feiten blijft hij wel verdacht. 

Tekst gaat door onder de foto.

Tussendoor worden ook nog twee andere jongens van de vriendengroep, Daan van S. en Kaan B., opgepakt. Ze hebben een beduidend kleinere rol dan hun vier opgepakte vrienden, maar ontkomen ook niet aan flinke verdenkingen: ze worden verdacht van poging tot doodslag doordat ze in het café een jongen zwaar mishandelden. Daarnaast worden ze verdacht van het plegen van openlijk geweld in zowel de horecagelegenheid als – later op de bewuste avond – op de boulevard in El Arenal. Weer drie anderen worden alleen verdacht van openlijke geweldpleging.

Wordt de doodslag van Carlo bewezen?

De Gooise jongeren kwamen het afgelopen jaar al een paar keer voor de rechter. Op de achtergrond was justitie toen nog hard aan het werk met het onderzoek naar het geweld. 

Heel makkelijk en bovenal duidelijk is dat onderzoek overigens niet. Van een deel van de gewelddadigheden zijn videobeelden, gemaakt door omstanders of beveiligingscamera's. Van de doodslag van Carlo Heuvelman zijn die beelden er juist niet. De beelden zouden cruciaal kunnen zijn in het onderzoek naar de gewelddadigheden en de veroordeling van de verdachten. Het afgelopen jaar werd door justitie alles uit de kast getrokken om zulke beelden boven water te krijgen, maar het leverde niets op. 

De bewijzen

Wat heeft justitie dan wel om de Gooise jongeren te verdenken? Het voornaamste: een dna-spoor van Carlo Heuvelman op de schoen van Sanil B., de voornaamste hoofdverdachte. Dat spoor werd gevonden nadat de jonge Hilversummer zelf zijn outfit van de bewuste avond afstond aan de politie bij zijn aanhouding. 

Hoe cruciaal dat dna-spoor precies is, is nog onduidelijk. Want de voornaamste vraag is ook om wat voor spoor het precies gaat en hoe het op de schoen van B. terecht is gekomen. Daar zijn tot op de dag van vandaag veel twijfels over.

Tekst gaat door onder de foto.

En dan zijn er nog tientallen getuigenverklaringen van omstanders op de bewuste uitgaansavond. Veel mensen hebben gezien wat er gebeurd is en hebben daarover het afgelopen jaar uitgebreid verklaard tegen de politie. Eenduidig zijn de verklaringen allerminst. Niet iedereen heeft hetzelfde gezien, niet iedereen kan het zich even goed herinneren en dan waren een deel van de getuigen ook nog eens dronken of aangeschoten.

Toch vindt justitie belangrijke getuigenissen helder genoeg als bewijs tegen de Gooise mannen. Dat komt omdat verschillende getuigen dezelfde details noemen, zoals bijvoorbeeld kleding die de verdachten droegen of de haarkleur. Toch zal de verdediging van de groep mannen daar zonder twijfel veel tegenin te brengen hebben.

De straffen

Dan de straffen. Want als de jongens worden veroordeeld, wat kunnen ze dan verwachten? Dat verschilt natuurlijk per verdachte. De drie hoofdverdachten staan terecht voor doodslag, waar de maximumstraf pas onlangs is verhoogd naar liefst 25 jaar. 

Maar zoals altijd bepaalt de rechtbank uiteindelijk welke straffen er precies worden uitgedeeld. Tussen vrijspraak en de maximumstraf is van alles mogelijk.

Een vergelijkbare zaak die in het Mallorca-proces tot nu toe meerdere keren is aangehaald, is de dood van grensrechter Richard Nieuwenhuizen. De Almeerder overleed tien jaar geleden nadat hij op een voetbalveld onder meer een paar keer tegen zijn hoofd getrapt werd. De zaak toont opvallend veel gelijkenissen met de Mallorca-zaak, omdat het ook hier ging om jonge daders en er geen duidelijk videobeeld was van de gebeurtenissen.

Ook toen waren de belangrijkste bewijzen voor veroordeling een dna-spoor en veel getuigenverklaringen. Het enige verschil is dat de meeste verdachten daar minderjarig waren, in de Mallorca-zaak zijn zij net meerderjarig. De enige volwassen verdachte van de zaak-Nieuwenhuizen werd veroordeeld tot een gevangenisstraf van zes jaar.

Toch blijft het lastig in te schatten welke eisen de officier van justitie de komende weken op tafel legt.